BAZTANGO HIZKUNTZA-ERABILERAREN KALE …...Euskara ez dakitenen kasuan erabaki hori automatikoa da...

40 Soziolinguistika Klusterra

Martin Ugalde Kultur Parkea 943 592 556 www.soziolinguistika.eus

Hizkuntza-erabileraren

BAZTANGO

HIZKUNTZA-ERABILERAREN

KALE-NEURKETA

-EEMMAAIITTZZEENN TTXXOOSSTTEENNAA-

Andoainen, 2016ko otsaila



AURKIBIDEA 1. SARRERA ................................................................................................................................ 2 2. METODOLOGIA ...................................................................................................................... 3

2.1 Euskal Herriko hizkuntza erabileraren kale-neurketaren metodologia 3

2.2 Gune mugatuetako hizkuntza erabileraren kale-neurketaren metodologia berezitasunak 6

3. FITXA TEKNIKOA ETA LAGINA ................................................................................................. 8 3.1 “Baztan, 2015” neurketaren fitxa teknikoa 8

3.2 Laginaren osaera 10

4. ERABILERA BAZTANEN, 2015. URTEAN: EMAITZA OROKORRA .............................................. 15 4.1 Hamar elkarrizketetatik sei euskaraz Baztanen 15

4.2 Baztandarren esleitutako hizkuntza-gaitasuna 16

4.3 Espero daitekeen euskararen erabilera 17

4.4 Euskararen erabilera Baztanen, esleitutako hizkuntza-gaitasuna eta espero daitekeen erabilera aintzat

hartuta 18

5. EUSKAL HERRIKO, NAFARROAKO ETA INGURUKO HAINBAT HERRIREKIKO ALDERAKETA ....... 20 5.1 Euskal Herriko, Nafarroako eta Baztango datuen alderaketa 20

5.2 Hizkuntza-gaitasuna, kaleko erabilera eta espero daitekeen erabilera, Euskal Herriko, Nafarroako Foru

Erkidegoko eta Baztango datuak alderatuz 21

5.3 Inguruko herrien erabilera datuen alderaketa 22

5.4 Urdiaingo, Etxarri Aranatzeko, Arbizuko eta Baztango esleitutako hizkuntza-gaitasuna eta behatutako

erabileraren alderaketa 23

6. ZONALDEKAKO EMAITZAK ................................................................................................... 24 7. HIZTUNEN EZAUGARRIEN ARABERAKO DATUAK .................................................................. 26

7.1 Sexuaren araberako emaitzak 26

7.2 Adinaren araberako emaitzak 27

7.3 Adinaren eta sexuaren araberako emaitzak 28

7.4 Euskararen kale-erabilera esleitutako hizkuntza-gaitasunaren arabera 29

7.5 Euskararen kale erabilera euskaldunen artean 30

8. EUSKARAREN ERABILERA ETA HAURREN PRESENTZIA .......................................................... 32 8.1 Haurren presentziaren araberako euskararen erabilera 32

9. ELIZONDO ............................................................................................................................ 33 9.1 Erabilera Elizondon 33

9.2 Sexuaren araberako emaitzak 34

9.3 Adinaren araberako emaitzak 34

9.4 Haurren presentziaren araberako emaitzak 35

10. DATU NAGUSIEN IRAKURKETA (LABURPENA) ....................................................................... 37

ERANSKINAK 38



1. SARRERA

Euskararen egoera ona den edo txarra den, hobera doan edo okerrera doan galdetzen digutenean,

askotan ez dugu jakiten nola erantzun, eta sarri erantzuna bera oso modu subjektiboan ematen

dugu. Zentzu honetan, gero eta garrantzitsuagoa zaigu euskararen egoera eta bilakaera modu

objektiboan baloratzeko aukera ematen diguten datuak izatea, eta datu horien artean bada bat

herriko euskararen errealitatea adierazteko funtsezkoa dena: kalean euskara zenbat erabiltzen den,

hain zuzen ere.

Badira beste hainbat datu (erroldako ezagutza datuak, ikastetxe eta euskaltegietako matrikulazio

datuak...) herriko hizkuntza-egoera ezagutzeko baliagarri direnak. Datu eta joera horiek guztiak,

nonbait nabarmentzekotan, herriko kaleetan besteak beste ematen den eguneroko erabileran

nabarmentzen dira. Kale-erabileraren neurketak, hortaz, errealitate horren berri ematen digu modu

zuzen eta objektibo batean.

Kale-erabileraren datua funtsezkoa da herri mailan hizkuntza-errealitatea ezagutu edota planifikatu

nahi duen edonorentzat. Euskararen aldeko sustapen-lan bat aurrera eraman ahal izateko

baliabideak mugatuak izan ohi direnez, beharrezkoa zaigu premiarik larrienak zein diren ezagutzea,

lehentasunak finkatzea, eta ondoren horietan eragiteko ekimenak martxan jartzea.

Neurketak, besteak beste, adin-talde bakoitzak kalean euskara zenbat erabiltzen duen esaten digu,

eta horrek erraztu egiten digu ondoren lehentasunak non dauden erabakitzea. Gainera, kale-

erabileraren neurketa maiztasun batekin eginez gero (urtero, bi urtez behin...), urtetik urtera

gertatzen den bilakaera ezagutu ahal izango dugu, eta modu horretan herrian izaten diren

hizkuntza-aldaketak gertutik jarraitu.



2. METODOLOGIA

2.1 Euskal Herriko hizkuntza erabileraren kale-neurketaren metodologia

Baztanen egin dugun hizkuntza-erabileraren neurketaren oinarri metodologikoa Euskal Herri mailan

egiten den neurketan garaturikoa da, baina kasu honetan herriko berezitasunetara egokituta.

Hizkuntza-erabileraren Euskal Herriko Kale Neurketa 1989. urtean egin zen lehen aldiz, eta geroztik

lauzpabost urtean behin errepikatu da: 1993an, 1997an, 2001ean, 2006an, eta 2011n. Euskal

Herriko 5.000 biztanletik gorako herri guztietan eta hortik beherako batzuetan jasotzen dira datuak.

Orotara 250.000 hiztunetik gora behatzen dira kalean hizketan.

Kale-neurketaren metodologia behaketa zuzena da; neurtzaileek herriko kaleetan zehar topatzen

duten jendeak darabilen hizkuntza jasotzen dute, ezertxo ere galdetu gabe. Hala, hiztunek ez

dakitenez behatuak direnik, neurtzaileek hiztunaren joera naturala jasotzen dute. Beraz, inkestaren

bidez jasotako datuen subjektibotasuna saihesten da eta emaitza fidagarriagoak lortzen dira.

Landa-lana

Landa-lana burutzerakoan neurtu beharreko kaleak aurrez identifikatzen dira ibilbide bat (edo

gehiago) zehaztuz. Horretarako irizpide nagusia herriko kalerik jendetsuenak biltzea da: plaza

inguruak, parkeak, geltokiak, salerosketa kaleak, eta abar. Ibilbidearekin batera, neurketarako

egunak eta orduak ere definitzen dira, eta hauen hautaketan gure helburua herriko biztanle guztiak

(potentzialki behintzat) neurtu ahal izatea izaten da; alegia, hautatutako egun eta orduetan herritar

guztiek izatea estatistikoki neurtuak izateko aukera.

Elkarrizketa-hizkuntza

Ezaugarri metodologikoen artean aipatu beharreko beste bat honakoa da: neurtzen duguna,

norbanakoaren hizkuntza baino, taldeko elkarrizketa-hizkuntza dela. Kaleko erabileraz ari garela,

elkarrizketak dira behatzen eta zenbatzen ditugunak, eta elkarrizketok beti dira bi lagun edo

gehiagoren artekoak (ezinbestean). Ondorioz, talde batean elkarrizketa bat behatzen dugunean,

une horretan hizketan ari denaren hizkuntza hartzen dugu kontuan talde osoarentzat, suposatuz

une horretan hizkuntza horretan ari badira, beste batean ere horrela ariko direla, eta aldi berean

suposatuz taldeko hiztun hori izan beharrean beste bat balitz hizketan ari dena, neurtu dugun

hizkuntza berean egingo lukeela.

Kale-erabileraren neurketa izanik, hiztun-talde bakoitza une labur batean baino ez dugu behatzen

eta ondorioz metodologia honekin ezin dugu taldeko kide bakoitzaren jokaera ezagutu. Dena den,

hau horrela egiteko oinarri metodologikoak sendoak dira. Kalean behatzen ditugun hiztun taldeek

hizkuntza jokaera finkatua izaten dute eta hau oso gutxitan aldatzen da. Neurtzen ditugunak kasurik

gehienetan lagunak, familia berekoak edota hurbilekoak izaten dira. Kasu hauetan, Euskal Herrian



behatu ahal izan diren hizkuntza-ohituren arabera, erabakita egoten da inkontzienteki bada ere

zein hizkuntzatan izango den elkarrizketa.

Euskara ez dakitenen kasuan erabaki hori automatikoa da (gaztelaniaz edo frantsesez, alegia). Eta

dakitenen artean, pertsona bat ezagutu eta denbora gutxira finkatu ohi da berarekin zein hizkuntza

erabili. Talde batean ere antzera gertatzen da: hiztun jakin batzuen artean hizkuntza jakin bat

hautatzen da eta aurrerantzean hiztun horien arteko elkarrizketak kasurik gehien-gehienetan

hizkuntza horretan izango dira. Jakin badakigu hizkuntza-ohiturak aldatu ere egiten direla baina

aldaketa ez da “berez” edo modu erraz batean gertatzen, eta hain zuzen aldagaiztasun horrek,

hiztun jakinen arteko hizkuntza-ohiturak, oro har, egonkor izatea dakar.

Fitxak

Euskal Herriko Kale Neurketan datuak fitxa-orrietan jasotzen dira. Fitxa horietan entzuten dugun

elkarrizketa bakoitzaren hizkuntza zehazten da, eta hiztunaren ezaugarri batzuk ere jasotzen dira;

hala nola, sexua, adina, eta haurren presentzia. Neurraldi guztietan fitxa eredu bera erabili da.

Ikus ondoren fitxa horien irudiak:

Fitxa horiek baliatuz aztertuko dugu aipatutako aldagai horiek hizkuntza-erabilera baldintzatzen

duten hala ez, hain zuzen, hiztunen ezaugarriak jasotzeko aukera ematen baitigute fitxek.

“Baztandarren” erabilera baino gehiago, Baztango kaleetakoa

Muga metodologikoak tarteko, ezin dugu erabateko ziurtasunez esan neurketa honetan jasotakoa

Baztango biztanleen (baztandarren) erabilera denik. Horren ordez, zuzenagoa da esatea Baztango

kaleetan jaso dugun erabilera dela hemen aurkezten duguna. Izan ere, ezin dugu ziurtatu kalean

neurtzen ditugun hiztun guztiak herrikoak direnik.



Bestalde, kale-erabileraren neurketa egitean neurtzen ditugun hiztunak ez dira beti berdinak, eta

ezin dugu aurreikusi kalean noiz norekin topo egingo dugun. Ondorioz, jasotako datuak

adierazgarriak izanik ere, aztergai dugun aldagaia euskararen kale-erabilera, alegia neurri txiki

batean aldagarria da. Horregatik da, besteak beste, bereziki interesgarria maiztasun jakin batekin

neurketak egin eta joera nagusiei erreparatzea. Edonola ere, erabilitako metodologiak bermea

ematen digu neurketa bakoitzaren emaitzetatik zenbait ondorio orokor ateratzeko.

Adierazgarritasuna

Esan bezala hainbat aldagaik erabileran duen eragina aztertu dugu neurketan: adina, haurren

presentzia, eta sexua, besteak beste. Neurraldi guztietan hiztunaren adina jaso dugu; baita hiztuna

haurrekin dagoen ala ez eta hiztunaren sexua ere.

Emaitzak aztertzerakoan laginaren tamaina izango dugu kontuan, laginak gutxieneko kopuru bat

bete beharko du aldagai horren eragina aztertu ahal izateko. Izan ere, aldagaia zenbat eta

zehatzagoa izan, lagina txikiagoa izango da eta datuek adierazgarritasuna galduko dute. Esaterako,

behatutako hiztunen adina taldeka banatzeko behar besteko lagina (neurtutako pertsona kopurua)

izango dugu, baina adin-talde bakoitzean sexuaren araberako azterketa egiteko ez, aldagai bat

zenbat eta gehiago deskonposatu, orduan eta lagin txikiagoa baitugu emaitzen irakurketa egiteko.

Oharrak

Eta atal honi amaiera emateko, ikus ondoren datu-bilketarako neurtzaileek eskura izan dituzten

ohar-orriak:



2.2 Gune mugatuetako hizkuntza erabileraren kale-neurketaren metodologia berezitasunak

Hizkuntzen erabilera neurtzerakoan, kale neurketaren metodologia ezaugarriak egokitu egin behar

izaten dira hiztun gutxi dituzten eremuetarako, beren bezeritasunak medio. Horregatik, “gune

mugatu” izenez deitzen diegu eremu hauei eta hiztun gutxi dituzten espazio irekiak barnebiltzen

ditugu bertan: herri txikiak, ikastolako jolaslekuak, ekitaldiren bat… Aipaturiko eremu hauek

azaleratzen diguten zailtasunik handiena, eremu hauen txikitasuna kontuan izanik, datuak

biltzerakoan diskrezioa lortzea izaten da. Hain zuzen ere, kale neurketaren oinarrizko baldintza

hiztunek behatuak izaten ari direla ez jakitea da informazio horrek sor dezakeen ohiko hizkuntza-

portaeren aldaketak saihestu nahian. Horregatik, ondorengo lerroetan azaldutako egokitzapen

batzuk egiten dira kale neurketa ahalik eta zuzenen egiteko.

Mugikorreko aplikazioa

Aurrez esan bezala, gune mugatuetan ikerketa egiten ari garela ezkutatzeko zailtasunak izaten

ditugu hiztunak behatuak direla nabarmentzea errazagoa baita. Horregatik, diskrezio handiagoa

lortu nahian eta ohiko hizkuntza-portaerak biltzeko, datuak paperezko fitxetan jaso baino

mugikorreko aplikazio baten bitartez biltzen dira. Modu honetan, neurtzailearen lana ez da agerian

gelditzen eta mugikorrarekin zerbaitetan dabilela soilik ikusiko dute behatuek.

Laguntzailea

Gune mugatuetako zailtasunak gainditzeko hartzen den beste neurri bat hiztun gutxiko eremu

horretako pertsona batek (herritarra, irakaslea, ikaslea,…) neurtzailearekin batera neurketa egitea

da. Hain zuzen ere, neurtzailea laguntzailearen ezagun gisa aurkez daiteke behatuen aurrean eta

ez bertakoak behatzera datorren pertsona arrotz moduan. Horrela, diskrezioa lortzen da.

Gune mugatuen neurketa bereziak eskaintzen dituen abantailak

Era berean, laguntzaileari esker, gune mugatuetako neurketek ikerketari onura gehiago eskaintzen

dizkie. Izan ere, bertako laguntzaileek behatuak ezagutzen dituztenez gero, kasu askotan hiztunari

buruzko informazio zehatzagoa eskaintzen digute. Adibidez, ikasleak bizi diren udalerriaren datuak

(ikastetxeen kasuetan), adin zehatzagoa, edota hizkuntza-gaitasun bezalako datuak jaso daitezke.

Ondorioz, neurketaren analisian informazio osatuagoa aztertzen da adin-talde txikiagoak osatuz

edota hizkuntza-gaitasunarekin gurutzaketak eginez.



Adinari dagokionean, lau adin-talde kontuan hartzetik behatuak zazpi adin-taldetan bereiztea

posible bihurtzen da. Horrela, haurren hizkuntza-portaeren edota helduen hizkuntza-portaeren

informazio zehatzagoa eskura dezakegu. Hona hemen sailkatzen ditugun adin-taldeak:

2-5 urte bitartekoak






64 urtetik gora bitartekoak

Hizkuntza-gaitasunari dagokionean, behatuak direnen euskararen ezagutza maila laguntzaileak

eskaintzen digu eta modu honetan, erabilera datuak gaitasunarekin harremanetan jarriz azter

ditzakegu. Laguntzaileak lau kategorien artean aukeratu behar izaten du hiztunen ezagutza

definitzeko: “euskaraz bai”, “euskaraz nekez”, “euskaraz ez” eta “zalantzan”. Beraz, euskaraz hitz

egiteko gaitasuna baloratuz biltzen da datu hau. Egia da laguntzaileak helarazten digun informazioa

ez dela ziurtasun osoz zehatza. Horregatik, “esleitutako hizkuntza gaitasuna” deitzen diogu

laguntzaileak hiztunei ematen dien hizkuntza-gaitasunean oinarritzen baita datua. Modu honetan,

interpretatzerako orduan beti izan beharko da kontuan erroldako (eta unibertsoko) datuez edota

esleitutako (eta lagineko) datuez ari garen.



3. FITXA TEKNIKOA ETA LAGINA

3.1 “Baztan, 2015” neurketaren fitxa teknikoa

Prozedurak

Aurreko puntuetan, Euskal Herriko hizkuntza-erabileraren kale-neurketa egiteko metodologia eta

Gune Mugatuetako hizkuntza-erabileraren kale-neurketa egiteko metodologia azaldu ditugu zehatz-

mehatz. Hor adierazitako xehetasun guztiak baliagarriak dira Baztango hizkuntza-erabileraren kale-

neurketaren berri emateko ere. Ez ditugu, hortaz, errepikatuko.

Ibilbideak

Arestian aurreratu dugun moduan, ibilbide bakoitzaren nondik norakoa zehazterakoan eta

definitzerakoan, herriko kalerik edo gunerik jendetsuenak biltzea izan da irizpide nagusia: plaza

inguruak, parkeak, taberna inguruak, eta abar. Baztanen kasuan, ibilbidetzat udalerria osatzen

duten herri batzuk hartu dira kontuan eta bertan aipaturiko irizpide nagusi horiek aplikatu dira

neurtzaileek jarraitu beharreko ibilbide nagusia zehazteko. Ibilbidearekin batera, neurketa egiteko

egunak eta orduak ere zehaztu ditugu.

Irizpide horiekin, 2015eko Baztango hizkuntza-erabileraren kale-neurketa egiteko honako ibilbidea

zehaztu dugu Baztanen:

Amaiur: herriko plaza, kale nagusia.

Arizkun: herriko plaza, frontoia, kale nagusienak, eskolako sarrera-irteerak.

Berroeta: herriko plaza.

Elizondo: udaletxe aurreko plaza, bertatik ikastolako parkera doan kalea, ikastolako

parkea, Baztan Berri auzoa, piszina ingurua, merkatu plaza, zahar etxe ingurua, eliza

ingurua, kale nagusia,.

Irurita: herriko plaza, frontoia, errebote plaza, Dorrea jauregia ingurua.

Oronoz: herriko plaza, eliza ingurua, kale nagusia, Mugaire ingurua, erreka bazterrak.

Landa-lana Landa-lanari dagokionez, bi fasetan burutu da neurketa. Lehenengo fasea 2015eko ekainaren 22a

eta uztailaren 4a bitartean egin dugu, eta hainbat ibilbidetan laginerako elkarrizketa nahikoak

biltzeko zailtasunak izan zirenez -nagusiki eguraldi oso-oso beroa egin zuelako-, datu bilketa

atzeratzea erabaki eta bigarren fase baterako utzi zen. Bigarren fase hau udazkenean burutu da

neurketa eskolako egutegia kontuan izanda mugimendu handiagoko egunetan egin nahian. Hala,

2015eko urriaren 13tik azaroaren 5era bitartean egindako neurketarekin amaitu da landa-lana.



Honako koadro honetan ikus daitezke neurraldi eta ordutegi zehatzak:

AMAIUR

Ekainak 23, asteartea

12:00-13:00

IRURITA

Ekainak 22, astelehena

12:00-13:00

16:30-18:00 16:30-18:00

Ekainak 25, osteguna

12:00-13:00 Ekainak 24, asteazkena

12:00-13:00

16:30-18:00 16:30-18:00

Urriak 26, astelehena

12:45-13:45 Ekainak 26, ostirala 12:00-13:00

16:30-18:00 16:30-18:00

Urriak 28, asteazkena

12:45-13:45 Ekainak 30, asteartea

12:00-13:00

16:30-18:00 16:30-18:00

Azaroak 3, asteartea 12:45-13:45 Azaroak 5, osteguna 12:45-13:45

16:30-18:00 16:30-18:00

ARIZKUN


12:00-13:00

BERROETA


12:00-13:00

16:30-18:00 16:30-18:00

Urriak 20, asteartea 12:45-13:45 Ekainak 24, asteazkena

12:00-13:00

16:00-17:30 16:30-18:00

Urriak 28, asteazkena

12:45-13:45 Ekainak 26, ostirala 12:00-13:00

16:00-17:30 16:30-18:00

Azaroak 4, asteazkena

12:45-13:45 Urriak 13, asteartea 12:00-13:00

16:00-17:30 16:30-18:00

ELIZONDO


12:00-13:00

ORONOZ


12:00-13:00

16:30-18:00 16:30-18:00


12:00-13:00 Ekainak 25, osteguna

12:00-13:00

16:30-18:00 16:30-18:00

Ekainak 24, asteazkena

12:00-13:00 Ekainak 29, astelehena

12:00-13:00

16:30-18:00 16:30-18:00

Ekainak 25, osteguna

12:00-13:00 Urriak 27, asteartea 12:45-13:45

16:30-18:00 16:00-17:30

Ekainak 26, ostirala 12:00-13:00 Azaroak 2, astelehena

12:45-13:45

16:30-18:00 16:00-17:30 Ekainak 27, larunbata 18:00-20:00 Azaroak 4,

asteazkena 12:45-13:45

Uztailak 4, larunbata 12:00-14:00 16:45-18:15

18:00-20:00 Guztira 78,5 ordu



Unibertsoa, lagina eta emaitzen adierazgarritasuna

UNIBERTSOA: Baztango kaleetan entzun daitezkeen elkarrizketak.

LAGINA: Behaketa egin dugun bitartean, behatu ditugun 1.517 elkarrizketek eta horietan solaskide

izan diren 3.974 herritarrek osatu dute lagina1. Hurrengo atalean izango dugu laginean bildu diren

solaskideen ezaugarrien berri.

AKATS-TARTEAREN KALKULUA (erabat ausazkoak diren laginketei egozgarria): ±%2,5ekoa

elkarrizketen lagin osoarentzat, %95,0ko konfiantza mailan, eta p=%61,2 izanik (behatutako

elkarrizketen artean euskarazkoek osatu duten ehunekoa).

3.2 Laginaren osaera

Behatutako 1.517 elkarrizketa eta horietan solaskide izan diren 3.974 herritarren ezaugarriak jakitea

beharrezkoa zaigu unibertsoaren errepresentagarritasuna aztertzeko garaian. Hau da, gure

azterketarako laginaren osaerari erreparatzea garrantzitsua da baztandarren ezaugarriak modu

berean bildu ote ditugun jakiteko eta zer nolako akats tartea dugun jakiteko. Beraz, laginaren

osaerari erreparatuz, azterketan egin dezakegun akats tartearen balorazio bat egingo dugu.

Adin-tarte osaera

Lehenik eta behin, lagina osatu duten hiztunen adinean jarriko dugu arreta, lehenengo grafikoan

ikus daitekeenez. Lagineko hiztun gehienak 35-64 urte bitartekoak (%37,6) eta 2-14 urte

bitartekoak (%30,4) dira. Beraz, jasotako elkarrizketa gehienak haur eta gurasoen artekoak izan

direla ondoriozta dezakegu hiru adin-taldeko hiztunak batuz (2-14 urte, 25-34 urte eta 35-64 urte)

laginaren hiru laurden osatzen baitute (%78,3 hain zuzen ere). Bestalde, pentsatzekoa zen hori;

izan ere, ibilbideak atalean azaldu dugun bezala, ikerketan arreta edo “fokua” nagusiki mugimendu

gehien zegoeneko guneetan eta ordutegietan jarri da eta bertan profil hauetako herritarrak aurki

zitezkeen gehien.

1 Euskarabidea, Nafarroako Mapa Soziolinguistikoaren arabera 2011ean Baztanen 7.380 herritar bizi ziren.



2-5 urte%6,4 6-9 urte

%15,9

10-14 urte%7,9

15-24 urte%8,9

25-34 urte%10,5

35-64 urte%37,6

>64 urte%12,8

1. GRAFIKOA: LAGINAREN ADIN-TARTE OSAERA. BAZTAN, 2015 (%)

Iturria: Soziolinguistika Klusterra, Baztango hizkuntza-erabileraren kale-neurketa, 2015

1. TAULA: LAGINAREN ADIN-TARTE OSAERA, UNIBERTSOAREKIN ALDERATUZ. BAZTAN, 2011-2015

LAGINA 2015 (kop.).

LAGINA 2015 (%)

UNIBERTSOA 2011 (kop.)

UNIBERTSOA 2011 (%)

2-5 urte 255

1.200

6,4

30,2

- -

6-9 urte 630 15,9 733 9,9

10-14 urte 315 7,9

15-24 urte 354 354 8,9 7,5 736 10,0

25-34 urte 418 1.911

10,5 48,1 4.330 58,7

35-64 urte 1.493 37,6

>64 urte 509 509 12,8 7,2 1.581 21,4

GUZTIRA 3.974 1.339 100,0 100,0 7.380 100,0

Iturria laginerako: Soziolinguistika Klusterra, Baztango hizkuntza-erabileraren kale-neurketa, 2015; eta unibertsorako:

Euskarabidea, Nafarroako Mapa Soziolinguistikoa, 2011.

Laginaren eta unibertsoaren arteko alderaketa eginez, desoreka handiena haurren eta adinekoen

kopuruetan izango genuke. Izan ere, gure azterketan haurren presentzia nabarmen handiagoa dela

eta adineko gutxiago aztertu direla ikus dezakegu. Hala, unibertsoan pisu gehien helduen eta

adinekoen kopuruak badu ere, laginean haur eta helduen kopuruak du pisu gehien, adinekoak pisu

gutxien hartzen duelarik gazteekin batera. Horregatik, hiztunen profil nagusi hau kontuan hartzekoa

izango da datuak aztertzerakoan, haur eta gurasoen arteko elkarrizketak direlako nagusi. Honek

hizkuntza-gaitasunean eragin zuzena izango duela suma daiteke, ikus dezagun.



Hizkuntza-gaitasunaren araberako osaera

Erroldaren arabera, %74,8a da euskalduna2 Baztanen. Dena den, esleitutako hizkuntza-gaitasunari

erreparatuz, hau da, laguntzaileak emandako informazioaren arabera, %79,6ak daki euskaraz

ondo3 hitz egiten (4.2 atalean azalduko dugu sakonago esleitutako hizkuntza-gaitasuna). Beraz,

erroldak zenbatzen duena baino euskaldun gehiago aurkitzen dira gure laginean, hurrengo

grafikoan ikus daitekeenez.

2. GRAFIKOA: ESLEITUTAKO ETA ERROLDAKO HIZKUNTZA-GAITASUNA. BAZTAN, 2015 (%)


Euskarabidea, Nafarroako Mapa Soziolinguistikoa, 2011

Aurrez esan bezala, gure laginaren adin profilari begiratzea beharrezkoa da datu hau

ulertzerakoan. Izan ere, haur gehiago bildu ditugun heinean, euskaldun kopuruak ere gora egin du

elebidun gehiago jasotzen baitira eta beraz, esleitutako hizkuntza-gaitasuna handiagoa izatea

eragiten du. Hain zuzen ere, 35-64 urte bitarteko helduen artean dago elebidun kopuru txikiena.

2 Kategoria horiek euskararen jakite mailari buruz egiten diren lau galderei (ulertzen duzu?, hitz egiten duzu?, irakurtzen duzu?, eta idazten duzu?) erantzundakoaren arabera lortu dira. Aukeran ematen diren erantzunak (ezer ez, nekez, eta ondo) konbinatuz, zazpi hiztun-kategoria sortzen dira, eta zazpi horiek bilduz, guk aurkeztutako hirurak.

ULERTU HITZ EGIN IRAKURRI IDATZI

EUSKALDUNAK ALFABETATUAK Ondo Ondo Ondo Ondo ERDI-ALFABETATUAK Ondo Ondo Nekez Nekez ALFABETATUGABEAK Ondo Ondo Ez Ez

IA EUSKALDUNAK ALFABETATUAK Ondo/ Nekez Nekez Ondo/ Nekez Ondo/ Nekez ALFABETATUGABEAK Ondo/ Nekez Nekez Ez Ez PASIBOAK Ondo/ Nekez Ez Ez Ez

ERDALDUNAK Ez Ez Ez Ez

3 Gogoratu gure laginean esleitutako hizkuntza-gaitasuna ez dagoela erroldak eskaintzen dituen irizpide berarekin bildua. Hain zuzen ere, laguntzailea izan da behatuei halako hizkuntza-gaitasuna esleitu diena “euskaraz bai”, “euskaraz nekez”, “euskaraz“ eta “zalantzan” kategori artean hautatuz.

1,4 10,910,1 8,313,7 1,2

74,8 79,6

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Unibertsoa Lagina

Euskaldunak (Euskaraz bai)

Ia euskaldunak (Euskaraz nekez)

Erdaldunak (Euskaraz ez)

Zalantzan



2. TAULA: LAGINAREN ETA UNIBERTSOAREN OSAERA, HIZKUNTZA-GAITASUNAREN ARABERA. BAZTAN, 2015

LAGINA 2015 (kop.).

LAGINA 2015 (%)

UNIBERTSOA 2011 (kop.)

UNIBERTSOA 2011 (%)

Euskaldunak (Euskaraz bai) 3.163 79,6 5.519 74,8 Ia euskaldunak (Euskaraz nekez) 49 1,2 1.013 13,7

Erdaldunak (Euskaraz ez) 328 8,3 748 10,1 Esleitu gabekoak (Zalantzan) 434 10,9 100 1,4

GUZTIRA 3.974 100,0 7.669 100,0



Sexu osaera

Azkenik, komenigarria da sexuaren arabera gure lagina nola osatzen den kontuan izatea honek ere

emaitzen interpretazioan eragina izan bailezake.

3. GRAFIKOA: LAGINAREN ETA UNIBERTSOAREN OSAERA, SEXUAREN ARABERA. BAZTAN, 2015 (%)

Iturria:Laginerako: Soziolinguistika Klusterra, Baztango hizkuntza-erabileraren kale-neurketa, 2015; eta unibertsorako:


Hirugarren grafikoan ikus daitekeenez, Baztango biztanleriaren %48,0 emakumezkoak badira ere,

gure laginean %54,1 dira. Beraz, unibertsoan daudenak baino emakume gehiago behatu ditugula

jakin behar dugu. Diferentzia hau jaso izana ez da harritzekoa izan gure ibilbide nagusia kontuan

hartuz (parkeak, eskola irteerak… nagusiki) emakumezko helduen presentzia handiagoa izan ohi

delako.

54,1 48,0

45,9 52,0

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Lagina Unibertsoa

Gizonezkoak

Emakumezkoak



3. TAULA: LAGINAREN ETA UNIBERTSOAREN OSAERA, SEXUAREN ARABERA. BAZTAN, 2015

LAGINA 2015 (Kop.)

LAGINA 2015 (%)

UNIBERTSOA 2011 (Kop.)

UNIBERTSOA 2011 (%)

Gizonezkoak 2.149 45,9 3.545 52,0

Emakumezkoak 1.825 54,1 3.835 48,0

GUZTIRA 3.974 100,0 7.380 100,0

Iturria:Laginerako: Soziolinguistika Klusterra, Segurako hizkuntza-erabileraren kale-neurketa, 2015; eta unibertsorako:




4. ERABILERA BAZTANEN, 2015. URTEAN: EMAITZA OROKORRA

4.1 Hamar elkarrizketetatik sei euskaraz Baztanen

Baztango kaleetan entzundako 10 elkarrizketetatik sei, %61,2 zehatzago esateko, euskaraz izan

dira. Gainerakoak gaztelaniaz izan dira nagusiki (%37,4), eta beste hizkuntza batzuetan gertatzen

direnak oso gutxi dira (%1,4), 2015eko neurketaren arabera.

4. GRAFIKOA: HIZKUNTZEN KALE-ERABILERA. BAZTAN, 2015 (%)

Iturria: Soziolinguistika Klusterra, Baztango hizkuntza erabileraren kale neurketa, 2015.

Horixe da 2015ean Baztango udalerrian egindako neurketaren emaitza nagusia. Neurketa nola egin

dugun (erabilitako metodoa, alegia) zehatz-mehatz azaldu dugu txosten honetako 2. atalean.

Gogora dezagun, besterik gabe, 1.517 elkarrizketa behatu ditugula Baztanen, eta 3.974 lagun izan

direla guztira elkarrizketa horietako solaskide. Ikerketa sozialean erabili ohi diren parametroetan,

kopuru handia da hori 7.669 biztanle dituen herri batentzat4. Termino estatistikoetan, esan

dezakegu euskarazko elkarrizketen %61,2ko datu horri ±%2,5eko akats-tartea dagokiola, %95,0ko

konfiantza mailan, unibertso osoaz hitz egiterakoan5. Oinarri sendoa dugu, beraz, herritarren

hizkuntza-portaerak deskribatzeko.

4. TAULA: HIZKUNTZEN KALE ERABILERA. BAZTAN, 2015

Kop. (%)

Euskaraz 2.433 61,2 Gaztelaniaz 1.487 37,4 Beste hizkuntzetan 54 1,4

GUZTIRA 3.974 100,0

Iturria: Soziolinguistika Klusterra, Baztango hizkuntza erabileraren kale neurketa, 2015.

4 Iturria: Nafarroako Estatistika Institutua (NEI), Biztanleria eta Etxebizitzen zentsua, 2011. 5 Hizkuntzen erabileren kale-neurketetarako Soziolinguistika Klusterrak berariaz landutako eredu matematikoaren emaitza (ikus http://www.soziolinguistika.org/eu/lagina/eskaera/kale-erabilera ).

Euskaraz %61,2

Gaztelaniaz %37,4

Beste hizkuntzetan

%1,4



4.2 Baztandarren esleitutako hizkuntza-gaitasuna

Ehuneko 61,2koa da, hortaz, euskararen erabilera6 Baztanen. Hori asko den edo gutxi den

hausnartzeko, ezinbestekoa iruditzen zaigu, ezer baino lehen, beste bi datu aintzat hartzea: herrian

euskaraz hitz egiteko gai direnen kopurua batetik (euskaldunen kopurua, alegia) eta euskaldun

kopuru horretatik “espero daitekeen erabilera” bestetik. Atal honetan lehenengoari erreparatuko

diogu.

Baztandarren hizkuntza-gaitasunaren inguruan, laginaren osaeran azaldu den bezala, bi datu

ditugu eskura: batetik, 2011ko azken erroldako datuak eta bestetik, neurketan zehar laguntzaileari

esker jaso diren ezagutza datuak. Dena den, gure emaitzen alderaketak egiteko esleitutako

hizkuntza-gaitasuna erabiliko dugu.

Gure laginaren arabera, behatu ditugun lagunen %79,6 euskalduna da. Beste zati batek (%1,2),

euskaraz nekez egiten zuen eta %8,3a izan zen euskaraz ezagutzarik ez zuena. Gainerako

%10,9ren kasuan ez genekien ziur ezagutza zutenik.

5. GRAFIKOA: BAZTANDARREI ESLEITUTAKO HIZKUNTZA-GAITASUNA. BAZTAN, 2015 (%)

Iturria: Soziolinguistika Klusterra, Baztango hizkuntza erabileraren kale neurketa, 2015

5. TAULA: ESLEITUTAKO HIZKUNTZA GAITASUNA. BAZTAN, 2015

Kop. (%)

Euskaraz bai 3.163 79,6 Euskaraz nekez 49 1,2 Euskaraz ez 328 8,3 Zalantzan 434 10,9

GUZTIAK 3.974 100,0


6 Berez, zentzu hertsian, “kale-erabileraz” hitz egin beharko genuke. Azalpena arintzearren, ordea, “erabilera” terminoa erabiliko dugu. Izan ohar hau kontuan txosten osorako.

79,6

1,2 8,310,9

Euskaraz ondo

Euskaraz nekez

Euskaraz ez

Zalantzan



4.3 Espero daitekeen euskararen erabilera

Zer-nolako harremana dago ezagutzaren eta erabileraren artean? Gure kasuan: Baztanen

neurtutako erabilera (%61,2 euskaraz) zer da, handia edo txikia da, bertako herritarren artean

euskaldunek osatzen duten tartea kontuan hartuta? (esan bezala, %79,6 ziren lagineko

euskaldunak).

Galdera horri erantzuten laguntzeko, bere garaian J.L. Alvarez Enparantza Txillardegik eredu

matematiko bat garatu zuen7. Eredu horretan, gune jakin batean dauden euskaldunen proportziotik

abiatuta, euskararen erabilerari buruzko kalkulu bat egiten du. Zehazki, zera adierazten du eredu

horrek: eremu jakin batean, bertan dauden euskaldun guztiak euskararekiko leial izanez gero (hots,

euskalduna euskaldunarekin ahal duen guzti-guztietan euskaraz mintzatuz gero), eta herritarren

harremanak guztiz ausazkoak izanez gero (egoera isotropikoa), zenbatekoa izango litzatekeen

euskararen erabilera. Kopuru horri “espero daitekeen erabilera” (edo “erabilera isotropikoa”) esan

izan zaio; hots, baldintza teoriko horiek betez gero, erabilera zenbatekoa izango litzatekeen. Eta

honako formularen bidez kalkulatzen da:

PB = mB (w2ex2 + w3ex

3+ w4ex4)

PB = euskararen erabilera maila

mB = euskararekiko leialtasuna

ex = elebidunen proportzioa

w2 = bikoteen pisua

w3 = hirukoteen pisua

w4 = laukoteen pisua

Aplika dezagun formula hori Baztango errealitatera8.

PB = 1,0*(0,60·0,0,7962 + 0,22·0,7963 + 0,18·0,7964) = 0,563 = %56,3

7Gaian sakontzeko ikus Alvarez Enparantza, J. L., Txillardegi, 2001, Hacia una Socio-Lingüística Matemática. Donostia: Euskal Soziolinguistika Institutua Sortzen; Isasi, X eta Iriarte, A, 1998, BAT Soziolinguistika aldizkaria 28, 51-80 orr. 8Gure kasuan, kalkulurako esleitutako hizkuntza-gaitasuna erabiliko dugu alderaketak egin ahal izateko.



Kalkuluak eginda, hortaz, Baztanen %56,3koa da baldintza horietan “espero daitekeen erabilera”

(beti ere, gure laginari dagokionean). Hortaz, gure neurketetan behatutako Baztango solaskideen

arteko zorizko harreman posibleetan, eta euskaldunek euskaldunekin beti euskaraz jardunez gero,

%56,3koa zen espero zitekeen euskararen erabilera.

4.4 Euskararen erabilera Baztanen, esleitutako hizkuntza-gaitasuna eta espero daitekeen erabilera aintzat hartuta

Jar ditzagun taula batean eta irudikatu ditzagun grafiko batean orain arte aipatu ditugun hiru datu

nagusi horiek:

6. GRAFIKOA: EUSKARAZKO ESLEITUTAKO HIZKUNTZA GAITASUNA, HORREN ARABERA ESPERO DAITEKEEN ERABILERA ETA EUSKARAREN BEHATUTAKO KALE ERABILERA. BAZTAN, 2011-2015 (%)



Seigarren grafikoan eta 6. taulan ikus daitekeen bezala, euskararen erabilera apalagoa da

Baztanen, ezagutza baino. Zehazki, behatutako elebidunen kopuruaren (%79,6) azpitik gelditzen da

euskararen erabilera (%61,2). Lehen begiratu batean eman dezake euskara gutxi erabiltzen dela

Baztanen euskaraz hitz egiteko gai direnen kopuruarekin alderatuta, betiere. Baina erabileraren eta

ezagutzaren portzentajeak zuzenean alderatzetik ateratzen diren ondorioak, sarri, okerrak izaten

dira, ia ezinezkoa baita erabilera- eta ezagutza-datuak bat etortzea.

74,879,6

61,2

48,456,3

0

20

40

60

80

100

Errolda (2011) Laginari esleitutakoa (2015)

2015 Errolda (2011) Lagina (2015)

Hizkuntza-gaitasuna Erabilera erreala Espero daitekeen erabilera



6. TAULA: EUSKARAZKO ESLEITUTAKO HIZKUNTZA GAITASUNA, HORREN ARABERA ESPERO DAITEKEEN ERABILERA ETA EUSKARAREN BEHATUTAKO KALE ERABILERA. BAZTAN, 2011-2015

(%) Oinarria (kasu kopurua): Hizkuntza-gaitasuna 2011 (euskaldunen %a) 74,8 Hiztunak: 7.380 Esleitutako hizkuntza-gaitasuna 2015 (lagineko euskaldunen %a) 79,6 Behatutako

solaskideak: 3.974

Behatutako erabilera 2015 61,2 Behatutako solaskideak: 3.974

Espero daitekeen erabilera 2011(kalkulua) 48,4 Hiztunak: 7.380

Espero daitekeen erabilera 2015 (kalkulua) 56,3 Behatutako solaskideak: 3.974



Kontuan izan behar dugu ia kasu guztietan euskaldunak gaztelaniadunak ere badirela (euskaldun

elebakarrak haurren artean soilik topa daitezke), eta hizkuntza bat zein bestea erabil dezaketela.

Eta, jakina, euskaraz hitz egiteko gai ez den mintzakidearekin beti hitz egingo dute gaztelaniaz;

mintzakide elebidunarekin, berriz, euskaraz edo gaztelaniaz hitz egin ahal izango dute. Beraz,

ezinezkoa da euskararen erabilera ezagutzaren mailakoa izatea. Hori horrela izan dadin (erabilera

eta ezagutza bat etor daitezen), bi baldintza bete beharko lirateke: euskaldunek inolako harremanik

ez izatea euskaldun ez direnekin, eta euskaldunen artean ere euskara besterik ez erabiltzea.

Aintzat hartzeko erreferentzia baldintza isotropikoetan euskaldunek leial jokatuz gero “espero

daitekeen erabilera” dugu. Kopuru hori behatutako solaskideak kontuan izanik %56,3koa da

Baztanen. Horren argitara, Baztanen euskararen behatutako erabilera (%61,2), baldintza

isotropikoetan espero daitekeena baino altuagoa da; zehazki, bost puntu goitik dago.

Dena den, ezin dugu ahaztu honako hau erreferentzia teorikoa dela eta jakin badakigula harreman-

sareak ez direla ausazkoak izaten. Hots, edonork ez duela edonorekin harremanik izaten

(harreman gehiago dugu gure ingurukoekin eta adin berekoekin, adibidez, eta herriko zenbaitekin

ez dugu inoiz harremanik izaten). Era berean, badakigu euskaldunen leialtasuna ez dela %100ekoa

izaten eta euskara dakitenen arteko elkarrizketak ez direla beti euskaraz izaten.



5. EUSKAL HERRIKO, NAFARROAKO ETA INGURUKO HAINBAT HERRIREKIKO ALDERAKETA

5.1 Euskal Herriko, Nafarroako eta Baztango datuen alderaketa

Ondorengo grafikoan, Euskal Herrian eta Nafarroako Foru Erkidegoan 2011. urtean eginiko

Hizkuntzen Kale-neurketako datuak alderatuko ditugu Baztanen 2015ean egindakoarekin.

7. GRAFIKOA: EUSKAL HERRIKO, NAFARROAKO FORU ERKIDEGOKO ETA BAZTANGO KALEKO HIZKUNTZAREN ERABILEREN ARTEKO ALDERAKETA, 2011-2015. (EUSKARAZ, %)

Iturria: Soziolinguistika Klusterra; Baztango hizkuntzen kale-erabilera, 2015 eta Euskal Herriko hizkuntzen kale-erabileraren

neurketa, 2011.

7. TAULA: EUSKAL HERRIKO, NAFARROAKO FORU ERKIDEGOKO ETA BAZTANGO KALEKO HIZKUNTZAREN ERABILEREN ARTEKO ALDERAKETA, 2011-2015. (EUSKARAZ, %)

Euskararen kale erabilera,

2011-2015 (%)

Euskal Herria 13,3 Nafarroako Foru Erkidegoa 5,7 Baztan 61,2

Iturria: Soziolinguistika Klusterra; Baztango hizkuntzen kale-erabilera, 2015 eta Euskal Herriko hizkuntzen kale-erabileraren

neurketa, 2011.

Zazpigarren grafikoak eta taulak erakusten dutenez, Baztango euskararen kale-erabilera nabarmen

altuagoa da Euskal Herrikoa (%13,3) eta Nafarroako Foru Erkidegokoa (%5,7) baino. Azken

honekin konparatuz, 55 puntu eta erdiko aldea dago euskararen erabileran.

13,35,7

61,2

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

100,0

Euskal Herria Nafarroako Foru Erkidegoa Baztan



5.2 Hizkuntza-gaitasuna, kaleko erabilera eta espero daitekeen erabilera, Euskal Herriko, Nafarroako Foru Erkidegoko eta Baztango datuak alderatuz

Orain arte eskainitako datuak apur bat testuinguratzeko, kontuan har ditzagun eremu bakoitzeko

herritarren hizkuntza-gaitasuna eta hizkuntza-gaitasun horren arabera “espero daitekeen erabilera”.

Datu horiek honako grafiko honetan aurkezten dira.

8. GRAFIKOA: HIZKUNTZA-GAITASUNA, KALEKO ERABILERA ETA ESPERO DAITEKEENA. EUSKAL HERRIKO, NAFARROAKO FORU ERKIDEGOKO ETA BAZTANGO KALEKO HIZKUNTZAREN ERABILEREN

ARTEKO ALDERAKETA, 2011-2015. (EUSKARAZ, %)

Iturria: Nafarroako Foru Erkidegoko gaitasunetarako Euskarabidea, Nafarroako Mapa Soziolinguistikoa, 2011. Euskal

Herriko eta Nafarroako Foru Erkidegoko kale-erabilerarako Soziolinguistika Klusterra, Hizkuntzen-erabilera neurketak, 2011;

Baztango kale-erabileraren daturako, Kale-neurketa 2015. Espero daitekeen erabilerarako Soziolinguistika Klusterreko

kalkuluak.

Ikus daitekeenez, Baztango euskararen egoera nabarmen hobeagoa da Euskal Herriarekin edota

Nafarroako Foru Erkidego osoarekin konparatuz. Nafarroako Foru Erkidegoarekin alderatuz,

Baztanen euskaldun gehiago daude (61 puntu igotzen da datua) eta beraz, “espero daitekeen

erabilea” eta kalean behatutako erabilera-maila ere handiagoa da.

Bi eremu horien alderaketan desberdintasun handia badago ere, grafikotik honakoa ondorioztatu

daiteke: ohikoa da herriko hizkuntza-gaitasuna baino emaitza baxuagoak agertzea kale-erabilera

datuetan, eta era berean, ohikoa da “espero daitekeen erabilera” baino altuagoa izatea kale-

erabilera. Horregatik, Baztanen kasuan ohiko joera jarraitzen dela esan behar da.

13,7

74,8

13,35,7

61,2

1,2

48,4

0

20

40

60

80

100

Euskal Herria Nafarroako Foru Erkidegoa

Baztan (unibertsoa)

Hizkuntza-gaitasuna

Kale-erabilera

Espero daitekeen erabilera



8. TAULA: HIZKUNTZA-GAITASUNA, KALEKO ERABILERA ETA ESPERO DAITEKEENA. EUSKAL HERRIKO, NAFARROAKO FORU ERKIDEGOKO ETA BAZTANGO KALEKO HIZKUNTZAREN ERABILEREN ARTEKO

ALDERAKETA, 2011-2015.

Hizkuntza-gaitasuna 2011

Behatutako erabilera 2011/2015

Espero daitekeen erabilera 2011-2015

Euskal Herria

13,3 Nafarroako Foru Erkidegoa 13,7 5,7 1,2

Baztan 74,8 61,2 48,4 Iturria: Nafarroako Foru Erkidegoko gaitasunetarako Nafarroako Estatistika Institutua (NEI), Biztanleriaren eta Etxebizitzen

Estatistika, 2011. Euskal Herriko eta Nafarroako Foru Erkidegoko kale-erabilerarako Soziolinguistika Klusterra, Hizkuntzen-

erabilera neurketak, 2011; Baztango kale-erabileraren daturako, Kale-neurketa 2015. Espero daitekeen erabilerarako

Soziolinguistika Klusterreko kalkuluak.

5.3 Inguruko herrien erabilera datuen alderaketa

Ondorengo grafikoan, erabileraren datuak apur bat testuinguratzeko, Nafarroako ezagutza datua

antzekoa duten hainbat herri txikitan azken urteetan eginiko Hizkuntzen Kale-neurketa berezietako

datuak alderatuko ditugu Baztanen 2015ean egindakoarekin: Urdiaingoa (2011), Etxarri

Aranatzekoa (2011) eta Arbizukoarekin (2011) hain zuzen ere.

9. GRAFIKOA: URDIAINGO, ETXARRI ARANATZEKO, ARBIZUKO ETA BAZTANGO KALEKO HIZKUNTZAREN ERABILEREN ARTEKO ALDERAKETA. BAZTAN, 2015 (%)

Iturria: Soziolinguistika Klusterra, 2011ko Urdiaingo, Etxarri Aranatzeko eta Arbizuko hizkuntzen-erabileraren neurketak; eta

2015eko Baztango hizkuntzen-erabileraren neurketa.

59,0 62,3

79,3

61,2

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

100,0

Urdiain (2011) Etxarri Aranatz (2011)

Arbizu (2011) Baztan (2015)



9. TAULA: URDIAINGO, ETXARRI ARANATZEKO, ARBIZUKO ETA BAZTANGO KALEKO HIZKUNTZAREN ERABILEREN ARTEKO ALDERAKETA. BAZTAN, 2015

EUSKARAZKO KALE ERABILERA(%)

Urdiain (2011) 59,0

Etxarri Aranatz (2011) 62,3

Arbizu (2011) 79,3

Baztan (2015) 61,2



Bederatzigarren grafikoak eta taulak erakusten dutenez, Baztango euskararen kale-erabilera

Urdiaingoaren (%59,0) eta Etxarri Aranatzekoaren (%62,3) antzekoa da. Arbizuko euskararen kale-

erabilera 18 puntu altuagoa da Baztangoa baino.

5.4 Urdiaingo, Etxarri Aranatzeko, Arbizuko eta Baztango hizkuntza-gaitasuna eta behatutako erabileraren alderaketa

Erabileraz gain, herri bakoitzeko hizkuntza-portaeren joerak ikusteko, 2011ko Urdiaingo, Etxarri

Aranatzeko eta Arbizuko Hizkuntzen Kale-neurketen datuak Baztango datuekin (2015) konparatzea

interesgarria izan daitekelakoan, hurrengo grafikoan bildu ditugu.

10. GRAFIKOA: ESLEITUTAKO EZAGUTZA ETA ERABILERA NAFARROAKO HAINBAT UDALERRITAN ETA BAZTANEN. BAZTAN, 2015 (%)



74,7 73,683,0 79,6

59,0 62,3

79,3

61,2

0

20

40

60

80

100

Urdiain (2011) Etxarri Aranatz (2011)

Arbizu (2011) Baztan (2015)

Hizkuntza-gaitasuna (Esleitutakoa Baztanen)Behatutako erabilera



6. ZONALDEKAKO EMAITZAK

Herritarrek leku publikoetan zer hizkuntza erabiltzen duten neurtzea xede izanik, herriko bizitza

soziala gertatzen den zonaldeetan egin dugu behaketa. Zonalde horiek zehazteko, udalerriko

herritarren harreman-gune nagusiak non kokatzen diren zehaztu ohi da, eta behin zonalde horiek

definitu ostean, zonalde bakoitzaren barruan zer ibilbideri jarraitu behar zaion erabaki, udaleko

teknikariekin elkarlanean. Baztango kasuan, zonaldeen banaketa udalerria osatzen duten herrien

arabera egin dugu, eta horietatik sei herritan bideratu dugu udalerriko neurketa: Amaiur, Arizkun,

Berroeta, Elizondo, Irurita eta Oronoz.

Emaitzak 10. taulan eta 11. grafikoan aurkezten ditugu, eta bertan ikus dezakegun bezala,

dezenteko aldea dago herrien artean (herri horietako ibilbideak nola osatu diren jakiteko, ikus

metodologiaren “Ibilbideak” atala): Berroetan (euskaraz %85,1), Amaiurren (%82,3), Arizkunen

(%72,4) eta Iruritan (%65,7) udalerriko bataz bestekoaren gainetik ibili da erabilera. Bataz

bestekoaren azpitik, berriz, Oronozen (%59,0) eta batez ere Elizondon (%50,6) neurtu da

euskararen erabilera.

11. GRAFIKOA: EUSKARAREN KALE ERABILERA, ZONALDEEN ARABERA. BAZTAN, 2015 (EUSKARAZ, %)


Zonaldekako emaitzak interpretatzerakoan garrantzitsua da akats-tarteari erreparatzea. Herri

batzuetan datu bilketa egiterakoan zailtasunak izan dira behar bezainbesteko elkarrizketak biltzeko

eta ondorioz, ez da lagin nahikoa lortu herrietako datua sendoa izan dadin. Hala, Elizondon izan

ezik beste herrietako datuentzat akats-tarte handia dago: Berroetan (10,5ekoa) eta Amaiurren

(8,5ekoa) dauzkagu akats-tarte handienak, eta Arizkun, Irurita eta Oronozen kasuan 6,5 inguruko

akats-tarteak ditugu. Beraz, akats-tarteak kontuan hartuz, herrietako datu hauek irakurtzerakoan

ondorio garbirik ezin da atera akats-tarte handia baitago.

82,2

72,4

85,1

50,6

65,7

59,0

- 20,0 40,0 60,0 80,0 100,0

Amaiur

Arizkun

Berroeta

Elizondo

Irurita

Oronoz



10. TAULA: EUSKARAREN KALE ERABILERA, ZONALDEEN ARABERA. BAZTAN, 2015 (EUSKARAZ, %)

GUZTIAK Amaiur Arizkun Berroeta Elizondo Irurita Oronoz Euskaraz 61,2 82,2 72,4 85,1 50,6 65,7 59,0 Gaztelaniaz 37,4 14,8 24,0 14,9 48,7 32,5 41,0 Beste hizkuntzetan 1,4 3,0 3,6 - 0,7 1,8 - GUZTIRA 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Oinarria (behatutako solaskideak) 3.974 297 587

181 1.750 612 547




7. HIZTUNEN EZAUGARRIEN ARABERAKO DATUAK

7.1 Sexuaren araberako emaitzak

Hamabigarren grafikoari begiratuz, gizonezkoen (%61,8) eta emakumezkoen (%60,7) euskararen

erabilera mailen artean puntu bateko aldea dagoela ikus daiteke gizonezkoen alde. Aldea oso txikia

dela kontuan hartuz, eta datuen interpretaziorako kontuan hartzea beharrezkoa den akats-tartea

altuagoa denez gero (fitxa teknikoan irakur daitekeenez, 2,5eko akats-tartea), ezin dugu

ondorioztatu sexua aldagai esanguratsua denik erabilerarako.

12. GRAFIKOA: HIZKUNTZEN KALE ERABILERA, SEXUAREN ARABERA. BAZTAN, 2015 (%)

Iturria: Soziolinguistika Klusterra, Baztango hizkuntza-erabileraren kale neurketa, 2015.

11. TAULA: HIZKUNTZEN KALE ERABILERA, SEXUAREN ARABERA. BAZTAN, 2015

Emakumezkoak Gizonezkoak

Kop. (%) Kop. (%)

Euskaraz 1.305 60,7 1.128 61,8 Gaztelaniaz 816 38,0 671 36,8 Beste hizkuntzetan 28 1,3 26 1,4

GUZTIRA 2.149 100,0 789 100,0


60,761,8

38,0 36,8

1,3 1,4 0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

90,0

100,0


Euskaraz Gaztelaniaz Beste hizkuntzetan



7.2 Adinaren araberako emaitzak

Alde esanguratsuak antzematen dira hizkuntza-portaeran adinaren arabera aztertuz gero. Haurrak

(2-14 urte) dira euskara gehien erabiltzen dutenak, beraiek egindako elkarrizketen %77,8 izan

baitira euskaraz, 2015eko neurketako datuen arabera. Euskara gutxien berriz, adinekoek (64 urtetik

gorakoak), erabiltzen dute: adinekoen %44,1 entzun dugu euskaraz. Hala, adinean gora goazela

euskararen erabilerak behera egiten duela ikusi dugu: gazteen (15-24 urte) erabilera %74,3; heldu

gazteena (25-34 urte) %59,1 eta heldu nagusiena (35-64 urte) %51,3 delarik. (12. Taulan jaso

ditugu behatutako elkarrizketen kopuruak adin-taldeka).

13. GRAFIKOA: HIZKUNTZEN KALE ERABILERA, ADINAREN ARABERA. BAZTAN, 2015 (%)


12. TAULA: HIZKUNTZEN KALE-ERABILERA ADIN-TALDEAREN ARABERA. BAZTAN, 2015


77,8 74,3

59,1 51,3

44,0

21,7 25,4

40,7 46,6

53,2

0,6 0,3 0,2 2,1 2,8 0

20

40

60

80

100

2-14 urte 15-24 urte 25-34 urte 35-64 > 64 urte

Euskaraz

Gaztelaniaz

Beste hizkuntzetan

2 -5 urte 6 - 9 urte 10 - 14 urte Haurrak guztira

Kop. (%) Kop. (%) Kop. (%) Kop. (%)

Euskaraz 217 85,1 504 80,0 212 67,3 933 77,8

Gaztelaniaz 35 13,7 124 19,7 101 32,1 260 21,7

Beste hizkuntzetan 3 1,2 2 0,3 2 0,6 7 0,6

GUZTIRA 255 100,0 630 100,0 315 100,0 1200 100,0

15 - 24 urte 25 - 34 urte 35 - 64 urte > 64 urte

Kop. (%) Kop. (%) Kop. (%) Kop. (%)

Euskaraz 263 74,3 247 59,1 766 51,3 224 44,0

Gaztelaniaz 90 25,4 170 40,7 696 46,6 271 53,2


GUZTIRA 354 100,0 418 100,0 1493 100,0 509 100,0



7.3 Adinaren eta sexuaren araberako emaitzak

Adinari eta sexuari dagozkien datuak gurutzatuz, soilik haurren eta helduen joeren analisi bat

egingo dugu, izan ere, gazteen, heldu gazteen eta adinekoen taldetan ez dugu lagin nahikoa lortu

datu sendoa izateko. Hala, haurretan (2-14 urte) eta helduetan (35-64 urte) emakumezkoen eta

gizonezkoen erabileren artean aldea dagoela esan daiteke, oso esanguratsua ez bada ere:

haurretan emakumezkoen erabilera lau puntu aurretik dago eta helduetan, berriz, gizonezkoen

erabilera dago hiru puntu aurretik. Joera aldaketa bat adierazi dezake horrek, izan ere, duela bi-hiru

hamarkada egindako ikerketek diote zonalde euskaldunetan gizonezkoek emakumezkoek baino

gehiago aritzen zirela euskaraz eta egun aldaketaren bat sumatzen hasi gara. Baina, dena den,

gaur egun ezin dugu ondorio garbirik atera sexuaren araberako hizkuntza-portaerari dagokionean.

14. GRAFIKOA: EUSKARAREN KALE ERABILERA, ADINAREN ETA SEXUAREN ARABERA. BAZTAN, 2015 (EUSKARAZ, %)

Iturria: Soziolinguistika Klusterra, 2015eko Baztango hizkuntzen kale erabilera.

13. TAULA: EUSKARAREN KALE ERABILERA, ADINAREN ETA SEXUAREN ARABERA. BAZTAN, 2015 (EUSKARAZ)

Haurrak (2-14 urte)

Gazteak (15-24 urte)

Heldu gazteak (25-34 urte)

Helduak (35-64 urte)

Adinekoak (>64 urte)

Kop. (%) Kop. (%) Kop. (%) Kop. (%) Kop. (%)

Emakumezkoak 451 69,8 146 80,7 148 61,9 450 50,1 110 40,9 Gizonezkoak 482 65,6 117 67,6 99 55,3 316 53,1 114 47,5

GUZTIRA 933 67,3 263 74,3 247 59,1 766 51,3 224 44,0

Iturria: Soziolinguistika Klusterra, 2015eko Baztango hizkuntze kale-erabilera.

69,8

80,7

61,9

50,1

40,9

65,6 67,6

55,3 53,1 47,5

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

90,0

100,0

2-14 urte 15-24 urte 25-34 urte 35-64 urte >64 urte




7.4 Euskararen kale-erabilera esleitutako hizkuntza-gaitasunaren arabera

Esleitutako hizkuntza-gaitasunari erreparatzen badiogu, euskara erabiltzeko erraztasunak zeresan

handia duela garbi dago. Izan ere, euskaraz ondo aritzen direnen %75,4ak euskara erabiltzen badu

ere, euskaraz hitz egiteko zailtasunak dituztenen erabilera 53 puntu jaisten da (%22,4ra alegia).

Horregatik, euskara erabiltzeko zailtasunak dituztenen artean gaztelerara jotzeko joera nabarmena

ikus dezakegu. Azkenik, euskaraz ez dakien baina euskaraz ari diren zazpi solaskide behatu

ditugula esan behar da. Datu honek elkarrizketa elebidunari edo asimetrikoari egingo lioke

erreferentzia, euskaraz eta gazteleraz aritu diren elkarrizketa azaleko laburrari alegia.

15. GRAFIKOA: HIZKUNTZEN KALE ERABILERA, ESLEITUTAKO HIZKUNTZA-GAITASUNAREN ARABERA. BAZTAN, 2015 (%)


14. TAULA: HIZKUNTZEN KALE ERABILERA, ESLEITUTAKO HIZKUNTZA-GAITASUNAREN ARABERA. BAZTAN, 2015

Euskaraz ondo Euskaraz nekez Euskaraz ez Zalantzan

Kop. (%) Kop. (%) Kop. (%) Kop. (%)

Euskaraz 2.386 75,4 11 22,4 7 2,1 29 6,7 Gaztelaniaz 772 24,4 38 77,6 306 93,3 371 85,5 Beste hizkuntzetan 5 0,2 - - 15 4,6 34 7,8

GUZTIRA 3.163 100,0 49 100,0 328 100,0 434 100,0


75,4

22,4

2,1 6,7

24,4

77,6

93,3 85,5

0,2 -4,6 7,8

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

90,0

100,0

Euskaraz ondo Euskaraz nekez Euskaraz ez Zalantzan

Euskaraz Gaztelaniaz Beste hizkuntzetan



7.5 Euskararen kale erabilera euskaldunen artean

Atal honetan euskaldunen arteko elkarrizketak izango ditugu aztergai. Alde batetik, euskaldunon

leialtasunari buruzko datuak aurkeztuko dira; hau da, datu honen bidez, behatutako euskaldunek

euskaraz dakiten beste solaskideekin zenbatean hitz egiten duten euskaraz jakingo dugu. Bestetik,

hiperleialtasunari buruzko datuak ere azalduko dira. Datu honekin, euskaldunekin batera, solas-

taldea euskaraz nekez dakien norbaitek edota euskaraz ez dakien norbaitek osatuko balu,

elkarrizketa zein hizkuntzatan burutzen den jakingo dugu.

16. GRAFIKOA: EUSKALDUNEN ARTEKO LEIALTASUNA. BAZTAN, 2015 (%)


15. TAULA: HIZKUNTZEN ERABILERA ELKARRIZKETA MOTAREN ARABERA. BAZTAN, 2015

Solaskide euskaldunak9

Solaskide euskaldun eta erdaldunak10

Solaskide erdaldunak11

Solaskideak GUZTIRA12

Kop. (%) Kop. (%) Kop. (%) Kop. (%)

Euskaraz 906 82,8% 16 10,1% 0 0,0% 922 70,3% Gazteleraz 187 17,1% 139 88,0% 57 95,0% 383 29,2% Beste hizkuntza batean 1 0,1% 3 1,9% 3 5,0% 7 0,5%

GUZTIRA 1.094 100,0% 158 100,0% 60 100,0% 1.312 100,0%


9 Zutabe honetan, solaskide euskaldunen arteko elkarrizketetak zer hizkuntzatan burutu dituzten ikus daiteke. 10 Zutabe honetan, solaskide euskaldun eta erdaldunen arteko elkarrizketak zer hizkuntzatan burutu dituzten ikus daiteke. “Euskaraz nekez” dakiten solaskideak erdaldun gisa kontatu ditugu taula osatzerakoan. 11 Zutabe honetan, solaskide erdaldunen arteko elkarrizketak zer hizkuntzatan burutu dituzten ikus daiteke, bertan kokatzen dira “euskaraz nekez” dakitenen arteko elkarrizketak ere. 12 Taula osatzerakoan, ez dira aintzat hartu euskara ezagutza zalantzan duten solaskideak parte hartzen ari ziren elkarrizketak (205 solaskidek osatu zituzten era honetako elkarrizketak).

82,8

10,1

0,0

17,1

88,095,0

0,1 1,9 5,0

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

90,0

100,0

Solaskide euskaldunak Solaskide euskaldun eta erdaldunak

Solaskide erdaldunak

Euskaraz Gazteleraz Beste hizkuntza batean



Lehenik eta behin, solaskide euskaldunen arteko elkarrizketei erreparatuz, solaskide gehienak

euskararekiko leial jokatu dutela esan dezakegu. Izan ere, euskaldunen arteko elkarrizketetatik

%82,8 burutu da euskaraz eta %17,1a izan da gazteleraz burututakoa. Beraz, euskaldunen arteko

ia 6 elkarrizketetatik bat gazteleraz izan da.

Azkenik, euskaldun eta erdaldunak nahasirik dauden solastaldeetan badira euskaraz aritu diren

solaskideak ere. Hain zuzen ere, 16 elkarrizketa izan dira euskaraz ez dakien norbait egonda ere

euskarazko elkarrizketa bideratu dena. Elkarrizketa horietan 41 lagunek parte hartu dute. Dena

den, kontuan izan behar dugu 41 lagun horietatik 7 izan direla euskaraz ez zekitenak, beste 11

solaskideek euskaraz nekez zekitelarik.



8. EUSKARAREN ERABILERA ETA HAURREN PRESENTZIA

8.1 Haurren presentziaren araberako euskararen erabilera

Nola aldatzen da hizkuntzen erabilera solas-taldea era batekoa edo bestekoa izan? Zehazki,

haurrak eta nagusiak (gazte, heldu zein adindu) elkarrekin nahasian aritu edo ez, horrek ba al du

eraginik hizkuntza baten edo bestearen aldeko hautuan?

17. GRAFIKOA: HIZKUNTZEN KALE-ERABILERA, SOLAS-TALDEAREN OSAERAREN ARABERA. BAZTAN, 2015 (EUSKARAZ, %)


Datuak ikuspegi horretatik aztertuta, argi geratzen da zein den joera nagusia: hizkuntza-portaerak

aldatu egiten dira solas-taldearen osaeraren arabera. Zehazki, haurrak bakarrik (nagusirik gabe)

daudenean erabilera gehienbat euskaraz da (%75,3). Aldiz, nagusiek, euren artean (haurrik gabe)

ari direnean, gutxiago erabiltzen dute euskara, haurrekin ari direnean baino. Izan ere, nagusien

arteko kale-elkarrizketen artean, hamar elkarrizketetatik bostean hitz egiten dute euskaraz (%49,7).

Haurrek eta helduek batera osatutako taldeetan, berriz, %78,3ra igotzen da euskaraz entzuten den

kopuru hori.

16. TAULA: HIZKUNTZEN KALE ERABILERA, SOLAS-TALDEAREN OSAERAREN ARABERA. BAZTAN, 2015

Haurrak bakarrik (nagusirik gabe)

Nagusiak bakarrik (haurrik gabe)

Haurrak eta nagusiak nahasian

Euskaraz 75,3 49,7 78,3 Gaztelaniaz 24,4 49,0 19,6 Beste hizkuntzetan 0,3 1,3 2,1 GUZTIRA 100,0 100,0 100,0 Oinarria (behatutako solaskideak) 655 2.300 1.019


75,3

49,7

78,3

0

20

40

60

80

100






9. ELIZONDO

Atal honetan, Elizondon jasotako datuei egingo diegu erreferentzia zonalde honetan nahikoa

elkarrizketa jaso baitira datuak bere horretan aztertu eta ondorio adierazgarriak eskuratzeko. Hala,

Elizondon behatutako 654 elkarrizketek eta horietan solaskide izan diren 1.750 lagunek osatu dute

atal honi dagokion lagina, %3,8ko akats-tartea egonik %95,0ko konfiantza maila eta p=%86,4 dela

(behatutako elkarrizketen artean euskarazkoek osatu duten ehunekoa) kontuan hartuz.

9.1 Erabilera Elizondon

Elizondoko kaleetan entzundako bost elkarrizketetatik bat, %50,6 zehatzago esateko, euskaraz

izan dira. Gainerakoak gaztelaniaz izan dira nagusiki (%48,7), eta beste hizkuntza batzuetan

gertatzen direnak oso gutxi dira (%0,7), 2015eko neurketaren arabera.

18. GRAFIKOA: HIZKUNTZEN KALE ERABILERA. ELIZONDO, 2015 (%)


17. TAULA: HIZKUNTZEN KALE ERABILERA. ELIZONDO, 2015

Kop. (%)

Euskaraz 885 50,6 Gaztelaniaz 852 48,7 Beste hizkuntzetan 13 0,7

GUZTIRA 1.750 100,0


Euskaraz %50,6

Gaztelaniaz %48,7

Beste hizkuntzetan

%0,7



9.2 Sexuaren araberako emaitzak

Hemeretzigarren grafikoari begiratuz, emakumezkoen euskararen erabilera (%52,2) gizonezkoena

(%48,5) bainio hiru puntu altuagoa dela ikus daiteke. Dena den, ezin dugu ondorioztatu sexua

aldagai esanguratsua denik erabilerarako akats-tartearen adinako aldea baita.

19. GRAFIKOA: HIZKUNTZEN KALE ERABILERA, SEXUAREN ARABERA. ELIZONDO, 2015 (%)


18. TAULA: HIZKUNTZEN KALE ERABILERA, SEXUAREN ARABERA. ELIZONDO, 2015


Kop. (%) Kop. (%)

Euskaraz 518 52,2 367 48,5 Gaztelaniaz 467 47,0 385 50,9 Beste hizkuntzetan 8 0,8 5 0,7

GUZTIRA 993 100,0 757 100,0


9.3 Adinaren araberako emaitzak

Alde esanguratsuak antzematen dira hizkuntza-portaeran adinaren arabera aztertuz gero.

Belaunaldi gazteak dira euskara gehien erabiltzen dutenak, haurrak, gazteak eta heldu gazteenak

hain zuzen ere. 2015ean Elizondon eginiko neurketako datuen arabera, %58´2, %62´1 eta

%57,6koa dira erabilera horiek hurrenez hurren. Hala, adinean gora goazela euskararen erabilerak

behera egiten duela ikusi dugu, helduen (35-64 urte) erabilera %44 eta adinekoen (64 urtetik

gorakoak) erabilera %39,5 delarik. Dena den, 19. taulan ikus daitekeenez, beharrezkoa da

gogoratzea heldu nagusien eta haurren kasuan bildu direla elkarrizketa gehienak eta beraz, hauen

datuena dela sendoena.

52,2 48,547,0 50,9

0,8 0,7 0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

100,0


Euskaraz

Gaztelaniaz

Beste hizkuntzetan



20. GRAFIKOA: HIZKUNTZEN KALE ERABILERA, ADINAREN ARABERA. ELIZONDO, 2015 (%)


19. TAULA: HIZKUNTZEN KALE ERABILERA, ADINAREN ARABERA. ELIZONDO, 2015

2 -5 urte 6 - 9 urte 10 - 14 urte Haurrak guztira

Kop. (%) Kop. (%) Kop. (%) Kop. (%)

Euskaraz 67 78,8 129 62,3 55 39,6 251 58,2

Gaztelaniaz 18 21,2 76 36,7 82 59,0 176 40,8


GUZTIRA 85 100,0 207 100,0 139 100,0 431 100,0

15 - 24 urte 25 - 34 urte 35 - 64 urte > 64 urte

Kop. (%) Kop. (%) Kop. (%) Kop. (%)

Euskaraz 105 62,1 147 57,6 280 44,0 102 39,5

Gaztelaniaz 64 37,9 108 42,4 352 55,3 152 58,9


GUZTIRA 169 100,0 255 100,0 637 100,0 258 100,0


9.4 Haurren presentziaren araberako emaitzak

Hizkuntzen erabilera solas-taldearen osaera aldatzen den heinean, haurrak eta nagusiak (gazte,

heldu zein adineko) elkarrekin nahasian aritu edo ez hizkuntza batean edo bestean burutzen da

elkarrizketa. Hala, Elizondon ere, haurrak bakarrik (nagusirik gabe) daudenean erabilera %51,8koa

da euskaraz. Aldiz, nagusiek, euren artean (haurrik gabe) ari direnean, gutxiago erabiltzen dute

euskara, haurrekin ari direnean baino. Izan ere, nagusien arteko kale-elkarrizketen artean, hamar

elkarrizketetatik ia bostean hitz egiten dute euskaraz (%45,4). Haurrek eta helduek batera

osatutako taldeetan, berriz, %66,3ra igotzen da euskaraz entzuten den kopuru hori.

58,2 62,1 57,6

44,0 39,5 40,8 37,9

42,4

55,3 58,9

0,9 - - 0,8 1,6 0

20

40

60

80

100

2-14 urte 15-24 urte 25-34 urte 35-64 urte > 64 urte

Euskaraz

Gaztelaniaz

Beste hizkuntzetan



21. GRAFIKOA: HIZKUNTZEN KALE ERABILERA, SOLAS-TALDEAREN OSAERAREN ARABERA. ELIZONDO, 2015 (%)


20. TAULA: HIZKUNTZEN KALE ERABILERA, SOLAS-TALDEAREN OSAERAREN ARABERA. ELIZONDO, 2015




Euskaraz 51,8 45,4 66,3 Gaztelaniaz 47,4 54,1 32,3 Beste hizkuntzetan 0,8 0,5 1,4 GUZTIRA 100,0 100,0 100,0 Oinarria (behatutako solaskideak) 251 1.143 356


51,845,4

66,3

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

100,0






10. DATU NAGUSIEN IRAKURKETA (LABURPENA)

Atal honetan, Baztango hizkuntzen kale-erabileraren neurketan jasotako emaitza nagusiak

laburbilduko ditugu. Zehazki, sei herrietan egin dira neurketak: Amaiur, Arizkun, Berroeta, Elizondo,

Irurita eta Oronoz.

• Herri horietako kaleetan entzundako elkarrizketen %61, 2 euskaraz izan dira; gaztelaniaz

%37,4 eta beste hizkuntza batzuetan %1,4.

Datu hori irakurtzerakoan kontuan izan behar dugu behatu dugun lagina euskaldunagoa

dela (%79,6), herriko euskaldun kopuru orokorra baino (%74,8).

Laginean jasotako euskaldun kopuruaren arabera espero daitekeen erabilera %56,3koa

da. Beraz, espero daitekeena erabilera behatutakoa baino zertxobait goitik dago (bost

puntu).

• Euskaldunen arteko 10 elkarrizketetatik ia bi gazteleraz izan dira (leialtasuna).

• Gizonezkoen (%61,8) eta emakumezkoen (%60,7) hizkuntza-portaeran ez dago alderik.

• Alde esanguratsuak antzematen dira hizkuntza-portaera adinaren arabera aztertuz gero.

Haurrak (2-14 urte) dira euskara gehien erabiltzen dutenak; beraiek izandako elkarrizketen

%77,8 izan dira euskaraz. Euskara gutxien berriz, adinekoek (64 urtetik gorakoek)

erabiltzen dute; adinekoen %44,0 entzun dugu euskaraz. Hala, adinean gora joan ahala,

erabilerak behera egiten duela ikusi dugu.

• Haurrak bakarrik (nagusirik gabe) daudenean %75,3an euskaraz aritzen dira. Aldiz,

nagusiek, euren artean (haurrik gabe) ari direnean gutxiago erabiltzen dute euskara (49,7).

Haurrek eta nagusiek osatutako taldeetan, berriz, %78,3ra igotzen da erabilera.

• Elizondoren kasuan, euskararen erabilera (%50,6) gaztelaniazkoaren (%48,7) parekoa

dela esan dezakegu, euskararen alde desorekatzen bada ere. Beste hizkuntzen erabilera

%0,7koa da.

Andoain, 2016ko otsaila.



EERRAANNSSKKIINNAAKK

HIZKUNTZEN KALE-ERABILERA

KALE-ERABILERA GENEROAREN ARABERA

HIZKUNTZEN KALE-ERABILERAHerria

Amaiur 297 100% 244 82% 44 15% 9 3%Arizkun 587 100% 425 72% 141 24% 21 4%Berroeta 181 100% 154 85% 27 15% 0%Elizondo 1.750 100% 885 51% 852 49% 13 1%Irurita 612 100% 402 66% 199 33% 11 2%Oronoz 547 100% 323 59% 224 41% 0%

BAZTAN 3.974 100% 2.433 61% 1.487 37% 54 1%

Euskaraz Gazteleraz BesterikGuztira

KALE-ERABILERA GENEROAREN ARABERA

HerriaAmaiur 174 100% 138 79% 31 18% 5 3%Arizkun 326 100% 233 71% 82 25% 11 3%Berroeta 82 100% 70 85% 12 15% 0%Elizondo 993 100% 518 52% 467 47% 8 1%Irurita 295 100% 194 66% 97 33% 4 1%Oronoz 279 100% 152 54% 127 46% 0%

BAZTAN 2.149 100% 1.305 61% 816 38% 28 1%

HerriaAmaiur 123 100% 106 86% 13 11% 4 3%Arizkun 261 100% 192 74% 59 23% 10 4%Berroeta 99 100% 84 85% 15 15% 0%Elizondo 757 100% 367 48% 385 51% 5 1%Irurita 317 100% 208 66% 102 32% 7 2%Oronoz 268 100% 171 64% 97 36% 0%

BAZTAN 1.825 100% 1.128 62% 671 37% 26 1%

Guztira

Guztira

Emakumezkoak

Gizonezkoak

Euskaraz Gazteleraz Besterik




KALE-ERABILERA ADIN-TALDEAREN ARABERA

KALE-ERABILERA ADIN-TALDEAREN ARABERA

HerriaAmaiur 27 100% 25 93% 2 7% 0 0% 51 100% 48 94% 3 6% 0 0% 18 100% 18 100% 0 0% 0 0% 96 100% 91 95% 5 5% 0 0%Arizkun 67 100% 64 96% 0 0% 3 4% 92 100% 84 91% 8 9% 0 0% 81 100% 70 86% 11 14% 0 0% 240 100% 218 91% 19 8% 3 1%Berroeta 18 100% 10 56% 8 44% 0% 37 100% 32 86% 5 14% 0% 21 100% 21 100% 0 0% 0% 76 100% 63 83% 13 17% 0 0%Elizondo 85 100% 67 79% 18 21% 0 0% 207 100% 129 62% 76 37% 2 1% 139 100% 55 40% 82 59% 2 1% 431 100% 251 58% 176 41% 4 1%Irurita 36 100% 34 94% 2 6% 0 0% 124 100% 116 94% 8 6% 0 0% 19 100% 16 84% 3 16% 0 0% 179 100% 166 93% 13 7% 0 0%Oronoz 22 100% 17 77% 5 23% 0% 119 100% 95 80% 24 20% 0% 37 100% 32 86% 5 14% 0% 178 100% 144 81% 34 19% 0 0%

BAZTAN 255 100% 217 85% 35 14% 3 1% 630 100% 504 80% 124 20% 2 0% 315 100% 212 67% 101 32% 2 1% 1.200 100% 933 78% 260 22% 7 1%

HerriaAmaiur 28 100% 26 93% 2 7% 0 0% 20 100% 18 90% 2 10% 0 0% 115 100% 74 64% 32 28% 9 8% 38 100% 35 92% 3 8% 0 0%Arizkun 25 100% 24 96% 0 0% 1 4% 34 100% 21 62% 12 35% 1 3% 243 100% 152 63% 85 35% 6 2% 45 100% 10 22% 25 56% 10 22%Berroeta 8 100% 8 100% 0 0% 0% 17 100% 14 82% 3 18% 0% 68 100% 57 84% 11 16% 0% 12 100% 12 100% 0 0% 0%Elizondo 169 100% 105 62% 64 38% 0 0% 255 100% 147 58% 108 42% 0 0% 637 100% 280 44% 352 55% 5 1% 258 100% 102 40% 152 59% 4 2%Irurita 86 100% 76 88% 10 12% 0 0% 61 100% 33 54% 28 46% 0 0% 202 100% 102 50% 89 44% 11 5% 84 100% 25 30% 59 70% 0 0%Oronoz 38 100% 24 63% 14 37% 0% 31 100% 14 45% 17 55% 0% 228 100% 101 44% 127 56% 0% 72 100% 40 56% 32 44% 0%

BAZTAN 354 100% 263 74% 90 25% 1 0% 418 100% 247 59% 170 41% 1 0% 1.493 100% 766 51% 696 47% 31 2% 509 100% 224 44% 271 53% 14 3%

> 64 Urte

Haurrak 2 - 14 Urte

Guztira Euskaraz Gazteleraz BesterikGuztira Guztira Guztira

Guztira Guztira

Euskaraz Gazteleraz Besterik Euskaraz Gazteleraz Besterik

2 - 5 Urte 6 - 9 Urte



10 - 14 Urte

15 - 24 Urte

Euskaraz Gazteleraz BesterikEuskaraz Gazteleraz Besterik Euskaraz Gazteleraz BesterikGuztira Guztira

25 - 34 Urte 35 - 64 Urte



KALE-ERABILERA HAURREN PRESENTZIAREN ARABERA KALE-ERABILERA HAURREN PRESENTZIAREN ARABERA

HAURREN ARTEKO KALE-ERABILERA, NAGUSIRIK GABE

HerriaAmaiur 10 100% 9 90% 1 10% 0% 37 100% 34 92% 3 8% 0% 12 100% 12 100% 0 0% 0% 59 100% 55 93% 4 7% 0 0%Arizkun 20 100% 20 100% 0 0% 0% 57 100% 53 93% 4 7% 0% 52 100% 41 79% 11 21% 0% 129 100% 114 88% 15 12% 0 0%Berroeta 5 100% 1 20% 4 80% 0% 11 100% 8 73% 3 27% 0% 12 100% 12 100% 0 0% 0% 28 100% 21 75% 7 25% 0 0%El izondo 18 100% 14 78% 4 22% 0 0% 107 100% 66 62% 41 38% 0 0% 126 100% 50 40% 74 59% 2 2% 251 100% 130 52% 119 47% 2 1%Irurita 7 100% 7 100% 0 0% 0% 72 100% 70 97% 2 3% 0% 7 100% 7 100% 0 0% 0% 86 100% 84 98% 2 2% 0 0%Oronoz 12 100% 10 83% 2 17% 0% 61 100% 53 87% 8 13% 0% 29 100% 26 90% 3 10% 0% 102 100% 89 87% 13 13% 0 0%

BAZTAN 72 100% 61 85% 11 15% 0 0% 345 100% 284 82% 61 18% 0 0% 238 100% 148 62% 88 37% 2 1% 655 100% 493 75% 160 24% 2 0%

NAGUSIEN ARTEKO KALE-ERABILERA, HAURRIK GABE.

HerriaAmaiur 21 100% 19 90% 2 10% 0 0% 18 100% 16 89% 2 11% 0 0% 92 100% 54 59% 29 32% 9 10% 35 100% 32 91% 3 9% 0 0%Arizkun 13 100% 12 92% 0 0% 1 8% 29 100% 16 55% 12 41% 1 3% 184 100% 100 54% 83 45% 1 1% 34 100% 8 24% 24 71% 2 6%Berroeta 8 100% 8 100% 0 0% 0% 13 100% 11 85% 2 15% 0% 39 100% 32 82% 7 18% 0% 10 100% 10 100% 0 0% 0%El izondo 165 100% 101 61% 64 39% 0 0% 214 100% 119 56% 95 44% 0 0% 537 100% 219 41% 316 59% 2 0% 227 100% 80 35% 143 63% 4 2%Irurita 67 100% 57 85% 10 15% 0 0% 57 100% 30 53% 27 47% 0 0% 158 100% 67 42% 80 51% 11 7% 76 100% 19 25% 57 75% 0 0%Oronoz 38 100% 24 63% 14 37% 0% 24 100% 8 33% 16 67% 0% 174 100% 65 37% 109 63% 0% 67 100% 35 52% 32 48% 0%

BAZTAN 312 100% 221 71% 90 29% 1 0% 355 100% 200 56% 154 43% 1 0% 1.184 100% 537 45% 624 53% 23 2% 449 100% 184 41% 259 58% 6 1%

HAUR-NAGUSI NAHASTUTAKO TALDEEN KALE-ERABILERA

HerriaAmaiur 17 100% 16 94% 1 6% 0% 14 100% 14 100% 0 0% 0% 6 100% 6 100% 0 0% 0% 37 100% 36 97% 1 3% 0 0%Arizkun 47 100% 44 94% 0 0% 3 6% 35 100% 31 89% 4 11% 0 0% 29 100% 29 100% 0 0% 0 0% 111 100% 104 94% 4 4% 3 3%Berroeta 13 100% 9 69% 4 31% 0% 26 100% 24 92% 2 8% 0% 9 100% 9 100% 0 0% 0% 48 100% 42 88% 6 13% 0 0%El izondo 67 100% 53 79% 14 21% 0 0% 100 100% 63 63% 35 35% 2 2% 13 100% 5 38% 8 62% 0 0% 180 100% 121 67% 57 32% 2 1%Irurita 29 100% 27 93% 2 7% 0% 52 100% 46 88% 6 12% 0% 12 100% 9 75% 3 25% 0% 93 100% 82 88% 11 12% 0 0%Oronoz 10 100% 7 70% 3 30% 0% 58 100% 42 72% 16 28% 0% 8 100% 6 75% 2 25% 0% 76 100% 55 72% 21 28% 0 0%

BAZTAN 183 100% 156 85% 24 13% 3 2% 285 100% 220 77% 63 22% 2 1% 77 100% 64 83% 13 17% 0 0% 545 100% 440 81% 100 18% 5 1%

HerriaAmaiur 7 100% 7 100% 0 0% 0% 2 100% 2 100% 0 0% 0% 23 100% 20 87% 3 13% 0% 3 100% 3 100% 0 0% 0%Arizkun 12 100% 12 100% 0 0% 0 0% 5 100% 5 100% 0 0% 0 0% 59 100% 52 88% 2 3% 5 8% 11 100% 2 18% 1 9% 8 73%Berroeta 0 0% 0 0% 0 0% 0% 4 100% 3 75% 1 25% 0% 29 100% 25 86% 4 14% 0% 2 100% 2 100% 0 0% 0%El izondo 4 100% 4 100% 0 0% 0 0% 41 100% 28 68% 13 32% 0 0% 100 100% 61 61% 36 36% 3 3% 31 100% 22 71% 9 29% 0 0%Irurita 19 100% 19 100% 0 0% 0% 4 100% 3 75% 1 25% 0% 44 100% 35 80% 9 20% 0% 8 100% 6 75% 2 25% 0%Oronoz 0 0% 0 0% 0 0% 0% 7 100% 6 86% 1 14% 0% 54 100% 36 67% 18 33% 0% 5 100% 5 100% 0 0% 0%

BAZTAN 42 100% 42 100% 0 0% 0 0% 63 100% 47 75% 16 25% 0 0% 309 100% 229 74% 72 23% 8 3% 60 100% 40 67% 12 20% 8 13%

Guztira Guztira

2 - 5 Urte 6 - 9 Urte 10 - 14 Urte

15 - 24 Urte 25 - 34 Urte 35 - 64 Urte > 64 Urte

2 - 5 Urte 6 - 9 Urte 10 - 14 Urte

15 - 24 Urte 25 - 34 Urte 35 - 64 Urte > 64 Urte

Guztira

Guztira Guztira

Haurrak 2 - 14 Urte

Guztira Euskaraz Gazteleraz Besterik

Haurrak 2 - 14 Urte

Guztira Euskaraz Gazteleraz Besterik

Guztira

Guztira

Guztira

Guztira

Guztira

Guztira

Euskaraz

BesterikGuztira

Guztira

Besterik Euskaraz GaztelerazEuskaraz Gazteleraz Besterik Euskaraz Gazteleraz

Gazteleraz Besterik Euskaraz Gazteleraz Besterik

Euskaraz Gazteleraz Besterik Euskaraz Gazteleraz GuztiraBesterik Euskaraz Gazteleraz Besterik


Euskaraz

Gazteleraz BesterikEuskaraz

Gazteleraz Besterik Euskaraz Gazteleraz Besterik Euskaraz Gazteleraz Besterik Euskaraz Gazteleraz Besterik

BAZTANGO HIZKUNTZA-ERABILERAREN KALE …...Euskara ez dakitenen kasuan erabaki hori automatikoa da...

Documents

Transcript of BAZTANGO HIZKUNTZA-ERABILERAREN KALE …...Euskara ez dakitenen kasuan erabaki hori automatikoa da...