BONBILA

ANE BAYO 2.F

Nork asmatu zuen?

• Bonbila da argia emateko asmatu zen objetua. 1879-an Thomas Alva Edison deituriko gizon batek asmatu zuen.

Nola dago eginda? Nola funtzionatzen du?

• Lehenengo, gehien ikusten dena, eta horrekin beste gauza batzuekin diferentziatzen duguna, karkasa da.

• Gero karkasaren barruan dagoen wolframiozko haria, filamentua deitzen da, eta hori argia sortzen duen objetua da. Filamentutik ateratzen den beroa, karkasak islatzen du, eta bero guztia karkasaren barruan geratzen da.

• Hurrengo, metalezko karratu edo kajatxo bat dago, hori kaskiloa deitzen da. Eta horren barruan, roska dago, roskatik, elektrizitatea joaten da, gero, filamentua berotzeko eta horrek argia sortzeko.

• Azkenik, konekzioaren bornea dago, hortik pilarekin konektatzen da, eta hori da lehen pausoa bonbilaren funtzionamendua funtzionatzeko.

Bonbilaren marrazkia bere zatiekin

Zer gertatu zen lehenengo urteetan?

Bonbila jendeak XX.menderarte ez zuen ezagutu. Baina benetan, XIX.mendean asmatu zen. Lehen oso jende gutxi bizi zen pisuetan, denak edo baserrietan edo txabola bezalako etxetxoetan bizi ziren. Horregatik bonbila etxeen ondoan zeuden dendetara iristean, eta jendeak ikustean argia bat-batean pizten zela, sorginkeria zela uzte zuten. Eta horregatik oso familia gutxi ausartu egin ziren asmakuntz moderno hori beraien bizitzetan sartzen.

Zer gertatu da azken urte hauetan?

• Azken urte hauetan, bonbila gure bizitzaren barne sartu dugu erabat. Bonbillik gabe horain egiten hari garen gauza gehienak ezin genituzke egin: ezingo genuke gauetan irakurri, gauean kaletik ilunpetan joan…

• Azken urte hauetan bonbilla gabonetako zuhaitzak apaintzeko, kuadroak apaintzeko, etxe historikoak apaintzeko, monumentuak apaintzeko, … erabili izan da.

Azken urte hauetan apaingarri bezala