Botere Judizialaren Kontseilu Nagusia 25 galderetan · 13. GALDERA.- ZEINEK AUKERATZEN DITU...

��

��

��

��

Botere Judizialaren Kontseilu Nagusia 25

galderetan

Egilea: Joaquín Delgado Martín. Magistratua. Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiko Letradua.

Espainiako Botere Judizialaren Kontseilu Nagusia

� Joaquín Delgado Martín -2- �

� ��

1.- INDEPENDENTZIA JUDIZIALA: ............................................................................................. 3

1. GALDERA.- ZERGATIK DA GARRANTZITSUA EPAILEEN INDEPENDENTZIA? ...................................... 3 2. GALDERA.- ZER DA EPAILEEN INDEPENDENTZIA? ............................................................................ 3 2.- BOTERE JUDIZIALAREN GOBERNUA MUNDUAN ........................................................... 4

3. GALDERA.- SISTEMA JUDIZIALAREN ZE GOBERNU EREDU EXISTITZEN DIRA MUNDUAN? ................ 4 4. GALDERA.- ZERTAN DATZA BOTERE JUDIZIALAK ELKARGO JATORRIKO ORGANO ZEHATZ AUTONOMO BATI GOBERNU FUNTZIOEN ESKUDUNTZA EREDUA: KONTSEILUA?.................................. 4 3.- BOTERE JUDIZIALAREN GOBERNU SISTEMA ESPAINIARRA..................................... 4

5. GALDERA.- ZEINTZUK DIRA BJKN-REN AURREKARI HISTORIKOAK?............................................... 4 6. GALDERA.- GAUR EGUN NOLA ERATUTA DAGO BOTERE JUDIZIALAREN GOBERNU SISTEMA ESPAINIAN? ........................................................................................................................................... 4 4.- BOTERE JUDIZIALAREN KONTSEILU NAGUSIA: KONTZEPTUA, IZAERA ETA FUNTZIOAK....................................................................................................................................... 4

7. GALDERA.- ZER DA BJKN?............................................................................................................... 4 8. GALDERA.- ZERTARAKO BALIO DU BJKN-EK?................................................................................. 4 9. GALDERA.- ZE TRESNEKIN KONTATU DEZAKE BERE ESKUMENAK GAUZATZEKO?........................... 4 10.GALDERA.- ZE ARAUEK ERREGULATZEN DUTE BOTERE JUDIZIALAREN KONTSEILU NAGUSIA?.... 4 5.- OSAKETA...................................................................................................................................... 4

11. GALDERA.- ZENBAT KIDE DITU BJKN-AK?..................................................................................... 4 12. GALDERA.- ZEIN DA BJKN-KO KIDEEN JATORRIA? ........................................................................ 4 13. GALDERA.- ZEINEK AUKERATZEN DITU KONTSEILUKO KIDEAK?................................................... 4 14. GALDERA.- ZEIN DA BJKN-KO BATZORKIDEAK IZENDATZEKO ERA? ............................................ 4 15. GALDERA.- ZE ERREGIMENEN PEAN AURKITZEN DIRA KONTSEILUKO KIDEAK? ............................ 4 16. GALDERA.- ZENBAT DENBORARAKO AUKERATUAK IZATEN DIRA BJKN-KO KIDEAK?.................. 4 6.- ESKUMENAK ............................................................................................................................... 4

17. GALDERA.- BJKN-AK ZE ESKUMEN DAUZKA EPAILEEN INDEPENDENTZIA BERMATZEKO?............ 4 18. GALDERA.- BJKN-AK ZE ESKUMEN DAUZKA SISTEMA JUDIZIALAREN ANTOLAKETA ETA FUNTZIONAMENDUAREKIN ERLAZIONATUTA?...................................................................................... 4 19. GALDERA.- BJKN-AK ZE ESKUMEN DAUZKA ESTATUKO BESTE ERAKUNDEEKIN DUEN HARREMANAREN ESPARRUAN? ............................................................................................................. 4 20. GALDERA.- BJKN-AK ZE ESKUMEN DAUZKA BARNE ANTOLAKETA ETA FUNTZIONAMENDUARI DAGOKIONAK?....................................................................................................................................... 4 21. GALDERA.- ZE BESTE ESKUMEN EGOZTEN DIZKO LEGEAK BJKN-RI? ............................................ 4 7.- ANTOLAKETA ETA FUNTZIONAMENDUA......................................................................... 4

22. GALDERA.- ZEIN DA BJKN-REN BARNE EGITURA?......................................................................... 4 23. GALDERA.- NOLA FUNTZIONATZEN DU? ......................................................................................... 4 24. GALDERA.- ZE ORGANO DAUZKA BJKN-AK? ................................................................................. 4 25. GALDERA.- ZEINTZUK DIRA BJKN-REN ORGANO TEKNIKOAK ETA NOLA ANTOLATZEN DIRA?..... 4 8.- INFORMAZIO OSAGARRIA ..................................................................................................... 4

8.1.- WEB-AREN INFORMAZIOA............................................................................................................. 4 8.2.- OINARRIZKO BIBLIOGRAFIA.......................................................................................................... 4 � � �



1.- INDEPENDENTZIA JUDIZIALA:

1. Galdera.- Zergatik da garrantzitsua epaileen independentzia? Partikular baten edo erakunde publiko baten ekintzaren bidez eman den

legediak aitortu duen eskubide baten urraketaren aurrean, Estatua eskubide horren titularra den hiritarrari babesa eskeintzeko gai izan behar da, babes hau Legearen aplikazioaren bidez gatazka hau konpontzeko gaitasuna organo publiko bati ematearen bidez eskeintzen da (funtzio jurisdikzionala edo judiziala). Pertsonek beraien eskutik gatazkak konpotzea ekiditeko, elkarbizitza erreztuz, zein hiritarrak botere publikoen gehiegikerietatik babesteko erabat beharrezkoa den Estatuaren funtzio batetaz hitz egiten ari gara. Definitiboki, pertsonen eta enpresen legezko interesak eta eskubideak babesteko garrantzitsua da, baita gobernarien ekintza kontrolatzeko, beraiek ere erabat Zuzenbidearen pean daudela bermatuz.

Zuzenbidearen Estatu batean, funtzionamendu demokratiko batekin, gatazka alderdien eta beste organo publikoen aurrean inpartziala edo neutrala den organo batengatik (independentzia) ebatzia izatea eskagarria da, beti berme guztiak dituen prozesu baten izapidetzearen ostean (prozesu justua edo bidezkoa). Funtzio hau Epaileari egozten zaio, independentzia bat bermatzen zaion Estatuko organoa den heinean: kontua ez da independentzia helburu bera gisa bermatzea, epaitu behar duenaren inpartzialitatea ziurtatzeko bide gisa baizik.

Independentzia “Justiziak kasu zehatzean jardun ahal izateko ezinbesteko baldintza da” (SERRA DOMÍNGUEZ1)

2. Galdera.- Zer da epaileen independentzia? Epaileak auzi bat ebazten duenean, bere eginkizuna betetzeko eragin eta

interbentzioetatik aske edo hauek gabe aurkitu behar da, eragin eta interbentzio hauek gobernutik, parlamentutik, hautesleetatik edo iritzi publikotik2 etortzen badira ere, edo botere judizialaren gobernu organoen3 beren aurrean eta beste epaileen4 aurrean ere bai. �� 1 Manuel SERRA DOMÍNGUEZ, “Constitución y designación del Consejo General del Poder Judicial”, “El Gobierno de la Justicia. El Consejo General del Poder Judicial” obra kolektiboaren barnean, Valladolid-eko Unibertsitateak argitaratua, Valladolid, 1996, 173 eta ondorengo orriak. 2 Karl LOEVENSTEIN, “Teoría de la Constitución”, aipatu den obra, 295.orria. 3 Epaile Iberoamerikarraren Estatutuaren 4 artikuluaren arabera, “ jurisdikzioaren jardunean, epaileak ez dira goiko autoritate judizialen pean aurkitzen, legalki ezarri diren baliabideen eta Gorte eta Auzitegi Gorenek eman dituzten aurrekariei eta jurisprudentizari ordenamendu nacional bakoitzak egozten dizkien indarraren bidez erabaki jurisdikzionalak berrikusteko hauek duten gaitasuna kaltetu gabe”, aipatu den Estatutu hau VI.en Batzar Judizial Iberoamerikarrean onartua izan zen, hau Santa Cruz de Tenerifen (Espainia) ospatu zelarik, 2001.ko maiatzaren 23 eta 25 egunetan. 4 Etika Judizialaren Kode Iberoamerikararen 7 artikuluan ondorengoa ezartzen da: “epaileari ez zaio soilik etikoki independientea izatea eskatzen, baizik eta beste kideen independentzian ez interferitzea ere bai”;

“Epaileen independentziak egotzi zaizkien funtzioak gauzatzeko orduan eta beste edozein botere daukanaren mota guztietako interferentziaren aurrean bere askatasuna mantentzeak Estatu demokratiko zuzenbidearen konstituzionala den eraikuntzaren azkeneko harria osatzen dute” (LOEWENSTEIN)



Estatu demokratiko batek aipatu den independentzia hori bermatzeko beharrezkoak diren mekanismo guztiak ezartzeko betebeharra du: batzuk Epailearen estatutuari dagokio, funtzio judizialaren jardunean eragiten dizkioten betebehar eta eskubideen multzo gisa ulertuz (bateraezintasunak eta debekuak, ez mugikortasuna…); eta beste batzuk Estatuaren arkitekturari dagokio, bere funtzioen jardunean erabaki bat hartzeko orduan beste botere publiko batzuk Epaile batengan eragiten ez dutela bermatzeko moduan.

2.- BOTERE JUDIZIALAREN GOBERNUA MUNDUAN

3. Galdera.- Sistema judizialaren ze gobernu eredu existitzen dira munduan?

Estatu demokratikoetan botere judizialaren hiru gobernu eredu existitzen dira:

• A EREDUA: ORGANO JUDIZIAL BATI EMATEAo Modu honetan, lurraldeko organo judizial nagusiak (Auzitegi

Nagusiak edo Gorte Nagusiak) Estatuko gainontzeko organo

�� Kode hau XIII.en Batzar Judizial Iberoamerikarrean onartua izan zen, zeina Errepublika Dominikarrean ospatu zen, 2006.ko maiatzaren 21 eta 22 egunetan.



judizialekiko funtzio jurisdikzionala eta gobernu funtzioa jasotzen ditu5.

o Eredu hau Amerikan oso hedatuta dago, Estatu Batuen eragina dela eta.

o Karrera judizial bat existitzen ez den (ez da promozio profesionala existitzen) eta epaileak bizitza osorako aukeratutak izan diren, juristen artean hautatuak izanik (abokatuak…) izen handiko bizitza profesional batekin, jatorrizko sistema batekin erlazionatuta sortu zen.

o Modalitate ezberdinekin kontatzen du, Auzitegi edo Gorte Nagusiko kideen izendapen erarekin erlazionatuta daudenak: botere legegilearen eskutik datorren izendapena (Costa Rica), gobernuaren eskutik legegilearen onarpenarekin (Panama), herri hautaketa edo Gobernadorearen eskutik (AEB-tako Estatu jakin batzuk); edo, Gorte Nagusiaren aurretiko balizko proposamenaren eskutik (Txile) edo horretarako sortu den organo baten eskutik, epaileez osatuta dagoena (Venezuela).

• B EREDUA: JUDIZIALA EZ DEN ORGANO BATI EMATEAo Gobernu funtzioak botere betearazlearen organo bati ematen

zaizkio (normalean, Justiziaren Ministerioa da). o Zuzenbide Estatuaren jaiotzetik Europa kontinentaleko berezko

eredu batetaz hitz egiten ari gara, lurralde askotan Kontseiluko formularantz garatu bada ere.

o Karrera batean edo Administrazioan barneratzen den epaile- funtzionario sistema bati lotuta sortu zen, azkeneko honetan beharrezkoa den oinarri tekniko juridikoa egiaztatzen duten froga batzuk gainditu ostean sartzen da eta zeinean bizitza profesionalean zehar promozionatzen den. Legeak epailearen eskubide eta betebeharrei dagokien guztia era zehatz batean erregultzen du (estatutua). Epailearen estatutuaren aplikazioa betearazleari dagokio, osoki legediaren pean aurkitzen direlarik6. Aldi berean, bere erabakiak auzitegiaren aurrean errekurrituak izan daitezke, eta ondorioz, kontrol judizialaren pean aurkitzen dira.

o Eta baita organo judizialaren zerbitzura aurkitzen diren baliabide material eta giza balibideei dagokien funtzioak ere betearazleari dagokio, tradizionalki europar sistema kontinentalean ere betearazleari dagokiona.

• C EREDUA: ORGANO KOLEGIATU ETA AUTONOMO BATI EMATEA

o Eredu hau hainbat lurralde europarretan sortu zen Bigarren Mundu Gerraren ostean (Frantzia eta Italia), epailearen eskubide eta betebeharrei dagokien guztia gestionatzen duen

�� Manuel CARRASCO DURÁN “Estudio comparado de la regulación constitucional del gobierno del poder judicial en España, Portugal y los países de Iberoamérica”, “Derecho Constitucional para el siglo XXI” obra kolektiboaren barnean, Zuzenbide Konstituzionaleko VIII.en Kongresu Iberoamerikarraren ponentzia eta komunikazioekin (Sevilla, 2005.ko abendua), II. Liburukia, 3357 eta ondorengo orriak. �� !"��#��$�� "�� %" %��&� �'�'"(�� )�� *��'��&��'��&" ��&$�� &��&'�� +�� '� �� #,��%�'��'-�� ./01��'�� %��&2�



betearazlearen organo batetik (Justiziaren Ministerioa) etortzen ahal diren esku sartze edo presioen aurrean epailearen independentzia bermatzeko era gisa.

o Ondorengo Europako eta Amerikako lurralde ezberdinetara hedatu da. Hau tradizionalki betearazlearen organoaren eskutik gobernurako A eredua jarraitu duten Estatutan (Frantzia, Espainia), zein organo judizialaren eskutik gobernurako B eredua jarraitu duten beste batzuetan (Argentinako Magistraturaren Kontseilua7) ezarri da.

o Aurrerago aztertzen diren modalitate batzuez osatuta dago.

Ez da epaileen independentzia bermatzeko baliozkotasun unibertsalaren formularik existitzen, baizik eta bere egokitzapena sistema nazional bakoitzaren inguruan agertzen diren inguruabar politiko, juridiko eta sozial ezberdinen menpe aurkitzen da zuzenean, eta definitiboki, lurraldearen kultura politiko juridikoaren menpe: lehenengo ereduan organo judizial propioen gobernu funtzioen eskuduntzaren bidez saiatzen da; bigarrenean epaileen estatutuaren Legeak eginiko erregulazio sakon baten bidez, Justiziaren Ministerioa bere aplikazio soilera mugatuz, aipatu diren aplikazio egintzen kontrol judizialarekin osatuz (auzitegiek gai honetan interesatuak Ministerioaren erabakien aurka ezarri dituen errekurtsoak ezagutzen dituzte); hirugarren ereduan, independentziaren bermea organo kolegiatu bati, autonomia daukana eta bere gehiengoan epaileez osatua dagoena, gobernu funtzio zehatz batzuen eskuduntzaren bidez lortzea saiatzen da.

Botere judizialaren gobernurako Kontseilu bat sortu den lurraldeetan Gorte Nagusiak (A eredua) edo Justiziaren Ministerioak (B eredua) sistema judizialean gobernu gaitasun garrantzitsuak izaten jarraitzen dituztela kontutan eduki behar da, honek egokitze edo desadostasun arazoak eragiten dituelarik, lurralde bakoitzaren kultura politiko juridikoaren arabera handiagoak edo txikiagoak izango direnak. Adibide gisa, A ereduaren barnean Gorte Nagusiaren eta Ekuadorreko Epailetzaren Kontseilu Nazionalaren artean existitzen den harremana aipatzen ahal da8.

Azkenik, Estatu askok oraindik sistema judizialaren funtzionamendu independiente eta eraginkor bat bermatzeko justiziaren gobernu eraren formula egoki bat aurkitu ez dutela kontutan eduki behar dugu, ordenamendu bakoitzaren erreforma puntual ezberdinak aurkitzea ohiko delarik.

�� 3�� '��"��%� '� ��4//�2&��'�� 45��%" �� 6�"�&��(� �4�2/7/��%�� (��'"��(� ��2��&"��#��*�� !"��#�� '�� 8�� %� '� �$�� #,�� '�'"#�� 9�� %�� ::�$� ��&��&'�� Zuzenbide Konstituzionaleko VIII.en Kongresu Iberoamerikarraren ponentzia eta komunikazioekin (Sevilla, 2005.ko abendua), II. Liburukia, 3305 eta ondorengo orriak.�7� *�� ; � ��



4. Galdera.- Zertan datza Botere Judizialak elkargo jatorriko organo zehatz autonomo bati gobernu funtzioen eskuduntza eredua: Kontseilua?

Sistema honetan sistema judizialaren antolaketa eta funtzionamenduarekin erlazionatuta dauden hainbat funtzio organo kolegiatu bati egozten zaizkio (pertsona aniztasun batez osatua dagoena); organo hau bere gehiengoan epaileez osatua dago, sistema judizialaren beste talde, profesio edo interes batzuen parte diren beste pertsonez ere osatua izaten da, abokatuak, beste disziplina juridikoetako irakasleak… izaten ahal diren bezala; eta bere jardueran autonomia esparru zehatz batetaz gozatu ohi du. Kontseilua balizko bi helbururekin sortzen da: lehenik, organo judizialen independentzia bermatzen laguntzea; eta, bigarren lekuan, sistema judizialari eragiten dizkioten erabakietan, hauek hartzeko prozesuan parte hartzearen maila zabaltzea. Normalki, bi helburu hauek bat egiten dute, baina sistema juridiko nazional bakoitzean batek besteak baino garrantzia gehiago eduki ohi du: adibidez, Espainian (Botere Judizialaren Kontseilu Nagusia) independentzia jurisdikzionalaren bermeari dagokion helburua nagusitzera jotzen da, bere funtzioen zatirik handiena epailearen estatutuan zehaztuz; bitartean Kalifornian (Judicial Council) maila jurisdikzional ezberdinak osatzen dituzten epaile eta magistratuen parte hartzea bultzatzeari dagokion helburua nagusitzen da; Alemanian baita magistraturaren ordezkaritza kontseiluetan azken helburu hau ere nagusitzen da (esklusiboki epaileez osatua dagoena): Präsidialrat-a, epaileen hautaketa prozesuan parte hartzen duen kontsulta organo gisa osatzen dena, eta Richterrat-a, epailetzaren kideetan gai orokor eta sozialetan kontsulta organo moduan ere jokatzen duena. Kontseiluen osaketa nazioarteko panoraman lurralde batetik bestera aldatu egiten da, oinarrian hiru faktoreren arabera:

• Bere osaketa (bere kide kopurua, beraien jatorria eta hauek izendatzeko era). Batzuk esklusiboki epailez osatuta dauden bitartean (adibidez, Canadien Judicial Council-a); besteetan, epaileak soilik gehiengoa dira, sistema judizialaren beste talde, profesio edo interesetatik datozen pertsonek ere Kontseiluan parte hartu dezaketela onartuz (abokatuak, beste disziplinetako irakasleak…), edo Estatuko beste organoen ordezkariak ere izaten ahal dira (adibide gisa Bulgariako Supreme Judicial Councial-ean Justiziako Ministroak, bi Gorte Nagusietako Lehendakariek eta Prokuradore Nagusiak parte hartzen duela aipatzen ahal da, Frantziako Magistraturaren Conseil Supérieur Errepublikako Lehendakariarengatik presidituta dago eta Lehendakari ordea Justiziako Ministroa da, edo Consiglio italiarra zeina besteen artean zuzenbideko hiru kidez osatuta dagoen: Errepublikako lehendakaria, presiditzen duena, eta Lehen Lehendakaria eta Kasazio Auzitegiaren Prokuradore Nagusia)9.

• Bere eskumenen hedapena. Kontseilu batzuk soilik kontsulta funtzioak �� 1� Argentinako Magistraturaren Kontseilua (2006.ko otsailaren 24an jaulki zen 26.080 Legearen bidez gauzatu zen erreformaren ostean) hautatutako hiru epailerengatik, Legebiltzarrak izendatu dituen sei legegilerengatik, profesional hauen boto zuzenaren bidez hautatuak izan diren bi abokaturengatik, Botere Betearazlearen ordezkari batengatik, eta Kontseilu Interunibertsitario Nazionalak hautatu duen zientzia eta akademia esparruko ordezkari batengatik osatuta dago.



dituzten bitartean (Alemanian Präsidialrat eta Richterrat-ekin gertatzen den moduan); beste batzuek eskumen mugatuak dituzte (Canadien Judicial Council-ek bere funtzioak epaileen hezkuntzara eta epaileen jokaerari kodigoak ezartzeko eta jokaera judizialei buruzko kexak ikertzeko aukerara mugatzen ditu, Justiziako Ministroari epailearen bazterketa gomendatzeko aukera edukiz10); eta beste batzuek eskumen zabalak dauzkate, kasu batzuetan eskumen hauek organo judizialen baliabide materialen eta giza baliabideen kudeaketara hedatzen direlarik (Bulgaria, Txipre…).

• Eta bere funtzioen jardutean berezko autonomia maila. Maila orokor batean, ordenamenduek Kontseiluaren funtzionamenduaren autonomia bermatzeko mekanismoak diseinatzen dituzte, beraien eraginkortasuna lurralde batetik bestera aldatzen bada ere: finantza autonomia maila ezberdintasuna, autoantolaketarako gaitasun desberdina…

Testuinguru honetan, Portugalen kasua berezia da, bertan bi Kontseilu existitzen direlarik: Conselho Superior de Magistratura (justiziako edo komuneko auzitegien epaileentzako) eta Conselho Superior dos Tribunais Administrativos e Fiscais (auzi administratibo eta fiskalen epaileentzako)11.

Sistema honek Estatu ezberdinen ordenamenduengatik modu zabal batean onartua izan da eta izaten ari da, epaileen independentzia bermatzen laguntzeko zein sistema judizialaren antolaketa eta funtzionamenduaren inguruko erabakiak hartzeko prozesuan parte hartze zabalago bat ahalbideratzeko antolaketa irtenbide egokia gisa eratuz (justiziaren hobetze eta modernizazioa bultzatuz). Gainera, Kontseilu bat sortu ez den lurraldeetan ere, sistema judizialaren administrazioaz arduratzen diren organismo eta bulegoei autonomia handi bat ematen ari zaie12.

3.- BOTERE JUDIZIALAREN GOBERNU SISTEMA ESPAINIARRA

5. Galdera.- Zeintzuk dira BJKN-ren aurrekari historikoak? Botere Judizialaren Kontseilu Nagusia 1.978ko Konstituzioaren bidez

sortua izan zen, geografikoki hurbil zeuden beste lurraldeen eredua jarraituz (Frantzia, Italia eta Portugal), sistema judizial espainiarrean berritasun bat zelarik.

�� ./�Aldi berean Tesinoko kantoi suizarraren Consiglio della Magistratura-k justiziaren funtzionamenduaren zaintzaren inguruko eskumenak dauzka, Gran Consiglio-ra txosten bat igorriz, aipatu den funtzionamenduan antzeman diren arazoak kantoiaren Gobernuari adieraziz eta epaileengan botere disziplinarioa aurrera eramanez. ..�António MOREIRA BARBOSO DE MELO, “A Administraçao da justiça no Estado de Dereito democrático: o caso português”, “Derecho Constitucional para el siglo XXI” obra kolektiboaren barnean, Zuzenbide Konstituzionaleko VIII.en Kongresu Iberoamerikarraren ponentzia eta komunikazioekin (Sevilla, 2005.ko abendua), II. Liburukia, 3287 eta ondorengo orriak..4�Zentzu honetan ondorengo agiria aipatu behar da: “Mission, vision, rules and other relevant matter of the councils”, Réseau Européen des Conseils de Justice-n gaiari buruzko Lan Taldearen Ondorioak (2.005ko ekainaren 2 eta 3, Bartzelona), 3.orria. Ondorengo Web helbidean kontsultatzen ahal da: http://www.encj.eu/encj/�



Denboran urrun dauden erakundeen aurrekariak aurkitu daitezke, baina hauek ez dute ez jatorri ez helburu berdina, bereziki mota honetako organo batek soilik bere izateko benetako arrazoia erregimen demokratiko baten arkitekturaren barnean aurkitzen duelako. Ondorioz, testuinguru honetan Batzar Zentrala edo Nagusia aipatu behar da, 1.849ko abenduaren 6ko Dekretuak sortua; Botere Judizialaren Antolaketa Batzarra, 1.923ko urriaren 20ko Errege Dekretuaren bidez ezarria; eta bereziki, Kontseilu Judiziala. Erakunde hau 1.917ko maiatzaren 18ko Errege Dekretuaren bidez sortua izan zen, arau hau segituan urte bereko uztailaren 18ko Errege Dekretuaren bidez indargabetua izan zen, erakundea modu eraginkor batean funtzionatzera iritsi ez zelarik; 1.926ko ekainaren 21ko Errege Dekretuaren bidez berriro ere ezarri zen, 1.931ko maiatzaren 19ko Dekretuaren bidez berriro ere desagertu zen arte; azkenik, 1.952ko abenduaren 20ko Legeak Kontseilu Judizial berri baten ezarpena ekarri zuen, erregimen konstituzional demokratikoaren ezarpenera arte iraun zuena.

6. Galdera.- Gaur egun nola eratuta dago botere judizialaren gobernu sistema Espainian?

Espainian Epailearen figura existitzen da, Administrazio publikoaren gorputz edo karrera bat delarik (karrera judiziala), eta tradizionalki sistema judizialaren gobernua betearazlearen organo bati egotzi izan zaio (Justiziaren Ministerioa). Testuinguru honetan 1.978ko Konstituzioak organo berri bat barneratzen du, Botere Judizialaren Kontseilu Nagusia, horrela funtzio ezberdinak dituzten antzezle ezberdinak elkartzen dituen eredu bat ezartzen delarik:

• Funtzio jurisdikzionala (epaitu eta epaitu dena betearaztea): soilik organo judizialei dagokie (Epaitegi eta Auzitegiak), jatorriz hauek baitira berez Botere Judiziala deitutakoari dagokion organoak.

• Epaileen estatutua kudeatzeko funtzioa (karrera profesionala) Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiari egozten zaio; zeinari Justiziaren Administrazioaren funtzionamenduaren hobetzea eragiten ahal duten beste hainbat funtzio ere ematen zaizkion. Kontseiluko kideen izendapen sisteman Botere Legegileak (era nagusi batean, hautaketa Senatuak eta Kongresuak gauzatzen dutelako) zein Botere Judizialak berak (epaileek 36 hautagai proposatzen dituzte, Legebiltzarrak horietatik 12 aukeratu behar dituelarik) parte hartzen dutela kontutan eduki behar da.

• Organo judizialen funtzionamendurako beharrezkoak diren baliabide material eta giza baliabideak kudeatzeko funtzioa (“bulego judiziala” deitzen dena) Botere Betearazleari dagokio: Justiziaren Ministerioari eta esparru honetan eskumenak dituzten Autonomia Erkidegoei.



BOTERE JUDIZIALA ESPAINIAN

ESTATUA

BOTERE LEGEGILEA

BOTERE JUDIZIALA

BOTERE BETEARAZLEA

�

� �

Botere judiziala zentzu hertsian:

epaileengatik osatuta dago, hauek funtzio

jurisdikzionala gauzatzean (epaitu eta

epaitu dena betearaztea)�

Epaile bakoitzari dagokio

Justiziaren Administrazioaren

administrazioa: baliabide materialen eta

giza baliabideen kudeaketa (“bulego judiziala”

deitutakoaren barnean elkartzen dira)

Botere Judizialaren gobernua:

Epaileen estatutu profesionalaren

administrazio eta gobernu funtzioak (sarrera,

promozioa, formazioa, izendapenak…) eta organo

judizialen funtzionamenduari dagokion funtzioak

(ikuskaritza, ordezko Epaileen hautaketa…)

Justiziaren Ministerioari dagokio (edo Autonomia

Erkidegoari, esparru honetan eskumenak lortu

dituztenen kasuetan)Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiari

dagokio

� � � ��



4.- BOTERE JUDIZIALAREN KONTSEILU NAGUSIA: KONTZEPTUA, IZAERA ETA FUNTZIOAK

7. Galdera.- Zer da BJKN?

BJKN-ren oinarrizko ezaugarriak ondorengoak dira: • Organo jurisdikzionala: zuzenean Konstituzioarengatik sortua izan zen,

honek Estatuaren egituraren goiko zatian ezartzen du estatuko hiru botereen artean baten gobernu funtzioak gauzatzen dituelako (Botere Judiziala).

• Organo kolegiatua: kide aniztasun batengatik osatua dago eta honen ondorioz, aipatu diren kide hauek BJKN-ren erabakiak denen artean hartzen dituzte (gehiengo sistemaren bidez).

• Organo autonomoa: antolamenduak status bat aitortzen dio, zeinak bere eskumenen jardutea bermatzen dion autonomia erregimen baten barnean, Estatuaren gainontzeko organo eta botereen menpekotasunik gabe.

o Finantza autonomia daukala azpimarratu behar da: urtero egozten zaizkion funtsak era autonomo batean administratzen ditu. Horrela, Botere Judizialaren Lege Organikoak BJKN-ri “Kontseiluaren aurrekontua gauzatzea, bere exekuzioa zuzentzea eta betetzen dela kontrolatzea” dagokiola ezartzen du.

• Organo instrumentala: Botere Judizialaren independentzia bermatzeko helburu nagusiarekin sortua izan zen (epaileengatik osatua, funtzio judiziala gauzatzean, epaituz eta epaitu dena betearaziz).

• Organo administratiboa: administrazio izaerako erabakiak hartzen ditu bereak diren eskumenak aurrera eramaten dituenean, batez ere epailearen estatutu profesionalaren kudeaketarekin erlazionatuta dauden gaietan.

o BJKN-ek ez du botere legegilerik. Ezin du Lege mailako araurik jaulki. Botere legegilea Estatuko Legebiltzarrari eta Autonomia Erkidegoen Asanblada Legegileei dagokiela oroitarazi behar da. BJKN-ek araudi izaerako arau juridikoak (izaera orokorrekoak) gauzatzen ahal ditu (BJKN-ko araudiak maila bajuagokoak dira eta Legeen menpean daude); ikusi 4.3.2. atala.

o BJKN-a ez da organo jurisdikzionala: ez dauka epaitzeko funtziorik, hau da, ez ditu partikularren artean edo hauek eta Estatuaren artean sortzen diren gatazkak konpontzen, Legearen aplikazioaren bidez.

• Bere gehiengoan epailez osatutako organoa: bere kideetatik 12 epaileak diren bitartean, beste 8 beste profesio juridikoetatik datozen prestigiozko juristak dira. Horrela, epaileen autogobernuan oinarritzen den organo bat ez dela baieztatzen ahal da.

Organo konstituzional bat da, kolegiatua, bere gehiengoan epaileengatik osatua eta organo autonomoa da, funtzio judiziala gauzatzeko orduan epaileen independentzia bermatzeko helburuarekin Botere Judizialaren gobernuaren eskumenak gauzatzen dituena.



8. Galdera.- Zertarako balio du BJKN-ek?

�ZERTARAKO BALIO DU BJKN-EK?

�

��

� �

�FUNTZIO NAGUSIA

� �

�

EPAILEEN INDEPENDENTZIA

BERMATZEA (4.2.1.) �

��

BJKN-a ez da soilik epaileen gobernu organo bat, baizik eta Botere Judizial osoarena, ondorioz bere funtzioak Epailearen estatutuari dagokion erabakiak baino haratago hedatzen dira.

• Sistema judizialaren funtzionamenduaren inguruko erabakietan parte hartzea (4.2.2.).

• Estatuko beste erakundeekin duen harremanetan ematen diren funtzioak (4.2.3.).

�

��

Autoantolaketa funtzioa: BJKN beraren barne antolaketa eta funtzionamendua

(4.2.4.) �

�

A) Funtzio nagusia: epaileen independentzia bermatzea BJKN-ren funtzio nagusia funtzio jurisdikzionala gauzatzeko orduan

epaile espainiarren independentzia bermatzean datza (epaitu eta epaitu dena betearaztea). Honen ondorioz, bere eskumenen oinarrizko nukleoa epaileen karrera profesionalean eragina duten gaietara hedatzen da: hautaketa eta izendapena, lantokiak, gora jotzeak, egoera administratiboak, lizentziak eta baimenak, debekuak eta bateraezintasunak, zehapen boterea…

Erabaki hauek autonomia duen organo baten eskuetan utziz (Kontseilua), Estatuko beste erakundeen aurrean, Estatuaren beste Botere baten organo baten esparrutik ateraz (Gobernuaren barnean aurkitzen den Justiziaren Ministerioa), epaileen jardueraren gaineko kanpo presioen jatorri garrantzitsu bat deuseztatzen da, bere funtzioaren gauzatze independienteari eragiten ahal diotenak.



B) Bigarren mailako funtzioa: sistema judizialaren funtzionamenduaren inguruko erabakietan parte hartzea

Aldi berean, BJKN-ek hainbat eskumen jaso ditu, auzitegien kudeaketa zuzenera bideratuta ez badaude ere, sistema judizialaren funtzionamenduaren hobetzea bultzatzen dute. Horrela, BJKN-ren existentziak bigarren mailako beste bigarren funtzio bat daukala esaten ahal da: sistema judizialen eragina duten erabakiak hartzeko prozesuan parte hartze maila handitzea. Esparru honetan Kontseilua organo kolegiatu bat dela kontutan eduki behar da, zeinean ez dute soilik epaileek parte hartzen (12 kide direlarik), baizik eta aitortutako prestigio duten juristak baita ere (8 kide izanik), hauek praktikan justizia sistemaren sektore anitzetatik eta profesio juridiko ezberdinetatik datozelarik (fiskalak, abokatuak, unibertsitateko katedratikoak…).

Sistema judizialaren baliabide material eta giza baliabideen kudeaketa nagusiki Justiziaren Ministerioaren eskuetan baldin badago ere (edo Autonomia Erkidegoen eskuetan, materia honetan eskumenak jaso dituztenen kasuan), BJKN-ak sistema judizialaren kalitatean eta modernizazioan zentratzen diren egintza zehatzak garatu ditu: jarduera judizialen hainbat aspektu osagarri zehatzei buruzko araudien jaulkipena, sistema judizialaren funtzionamenduan eta antolaketan eragina duten arau juridikoei txostenak gauzatzea, organo judizialen funtzionamendua ikuskatzea.

C) Estatuko beste erakundeekin duen harremanetan ematen diren funtzioak Beste aldetik, ordenamenduak BJKN-ri beste hainbat funtzio

egozten dizkio, soilik Konstituzioarengatik (organo konstituzionala) zuzenean sortua izateagatik Estatuko goi mailako moduko dimentsiotik zentzua dutenak: Estatuko goi karguen hautaketan parte hartzen du, legeekin eta beste organo publikoek jaulki dituzten beste arauekin erlazionatuta txostenak gauzatzen ditu…

D) Autoantolaketa funtzioaBJKN-ek azkenik bere autoantolaketarako gaitasunarekin

erlazionatuta dauden hainbat eskumen dauzka (bere organo autonomo izaeraren espresio gisa): Idazkari Nagusia eta bere organo teknikoetako kideak izendatzea, bere aurrekontua gauzatu eta exekutatzea, bere barne antolaketa eta funtzionamendua arautzea…

Auzitegi Konstituzionalaren 1.986ko ekainaren 29ko 108/1986 Epaia:”Derrigorrez Kontseiluak bere gain hartu behar dituen funtzioak Gobernuak Auzitegiengan eragiten saiatzea ahalbideratzen ahal dutenak dira: alde batetik, gora jotze eta izendapenen bidez Epaile batzuk laguntzeko ahalmena; beste aldetik, zehapenen ezarpenarekin eta ikuskaritzarekin pairatzen ahal dituzten behin behineko eragozpen eta kalteak. Beraz, Kontseiluaren helburua Gobernua funtzio horietan mugatzea eta hauek organo autonomo eta banandu bati egoztea da ”



9. Galdera.- Ze tresnekin kontatu dezake bere eskumenak gauzatzeko?

BJKN-ek izaera administratiboko erabakiak hartzen ditu, araudiak jaulkitzen ditu, txostenak gauzatzen ditu, Auzitegi Konstituzionalaren aurrean gatazkak planteatzen ahal ditu eta Estatuko beste organoei neurriak eskatzen ahal dizkie.

A) Izaera administratiboko erabakiak BJKN organo administratibo bat da, hau da, bere eskumenen

esparruan erabaki administratiboak hartzen ditu (egintza administratiboak). Bere jardueran osoki Konstituzioaren eta gainontzeko

ordenamendu juridikoaren menpe aurkitzen da. Bere erabakiak kontrol judizialaren menpe aurkitzen dira:

interesatuak BJKN-ko erabakiarengatik kaltetua izan dela uste duenak auzi- administrazio errekurtsoa aurkezten ahal du, hau Auzitegi Goreneko Hirugarren Aretoagatik konpondua izango delarik.

B) Arautzeko boterea Bere funtzioak gauzatzeko, BJKN-ek ez ditu soilik izaera

administratiboko erabakiak hartuko (egintza zehatzak, hartzaile zehatz bati edo gehiagori bideratutakoak), baizik eta materia zehatz batzuetan arau juridikoak jaulkitzeko ahalmena duela aitortzen zaio (izaera orokorreko xedapenak, hartzaile zehaztu gabeekin eta Zuzenbide objektiboa sortzen dutenak): arau juridiko hauek araudi izena jasotzen dute.

Araudiek beraien eraginak hedatzen dituzten esparruari so egin ez gero, bi kategoriatan sailkatuak izaten ahal dira: barnekoa eta kanpokoa (1/1994 Lege Organikoarengatik barneratua).

B.1) BARNEAN ARAUTZEKO BOTEREA Lehenik, funtzio publikoaren legediaren markoan bere pertsonala, antolaketa eta funtzionamenduari buruz araudiak jaulkitzen ahalko ditu (Botere Judizialaren Lege Organikoaren 110.1 artikulua13). Arautzeko botere batetaz hitz egiten ari gara, zeinean bere autoantolaketarako gaitasuna isladatzen den (estatutu autonomorako boterea)14. Autonomia honek muga gisa araudi hauek jaulkitzeko ahalmena ezarri duen Legearen edukia aurkitzen du (Botere Judizialaren Lege Organikoa).

B.2) KANPOAN ARAUTZEKO BOTEREA Bere eskumenaren esparruan eta bere legeekiko menpekotasunarekin, BJKN-ak Botere Judizialaren Lege Organikoa garatzeko baliogarriak diren �� .0�Aurrerantzean BJLO. .5�Ikusi María del Mar NAVAS SÁNCHEZ, “Poder Judicial y sistema de fuentes. La potestad normativa del Consejo General del Poder Judicial”, Civitas argitaletxea, Madril, 2.002, 315 eta 316 orriak.

Barnean arautzeko boterearen barnean, BJKN-ak 1/1986 Araudia, apirilaren 22koa, Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiaren Antolaketa eta Funtzionamenduari buruzkoa (ROF) jaulki zuen.



bigarren mailako izaera eta izaera laguntzailea duten erregulazioak ezartzeko araudiak jaulkitzen ahalko ditu, estatutu judiziala osatzen duten eskubide eta betebeharren erabilera gauzatzeko beharrezkoak diren baldintza osagarriak erregulatuz, hauek beraien osotasunean berritu zein aldatu gabe. Botere hau aurrera eramateko orduan, Kontseiluak muga gisa Botere Judizialaren Lege Organikoan azaltzen diren epaileen eskubide eta betebeharrak aurkitzen ditu: ezin ditu aipatu den BJLO-ak ezarri dituenen edukia aldatu ezta berririk sortu.



BJKN-REN KANPOAN ARAUTZEKO BOTEREABotere Judizialaren Lege Organikoaren 110 artikuluan ondorengoa ezartzen da:

”Araudi hauek estatutu judiziala osatzen duten eskubide eta betebeharrak erabiltzeko baldintza osagarriak erregulatzen ahalko dituzte, hauek beraien osotasunean berritu gabe zein aldatu gabe. Lege hau aplikatzeko edo exekutatzeko beharrezkoak diren kasuetan onartuak izaten ahalko dira, lege honetan edo beste batean horrela aurreikusi den kasuetan eta bereziki, ondorengo materiatan:

1. Karrera Judizialean sartzeko, promozionatzeko eta espezializatzeko sistema, praktiketan dauden funtzionario judizialen eta alboko epaileen erregimena, Eskola Judizialean ikastaro teoriko eta praktikoak, baita hauen antolaketa eta funtzioak. Honen ondorioz, Eskola Judizialaren funtzioen eta antolaketaren araudiaren garapenean, bere Errektore Kontseiluaren osaketa zehaztu beharko da, zeinean derrigorrez Justiziaren Ministerioa, Justiziaren materian eskumenak dituzten Autonomia Erkidegoak eta magistratu eta epaileen elkarte profesionalak ordezkatuta egon behar diren.

2. Txanden arteko banaketa eta magistratu eta epailerik ez duten zein hutsik dauden plazen osaketa egiteko era.

3. Epaile eta magistratuek beraien lantokian egon beharreko gutxieneko denbora. 4. Araututako konkurtsoen prozedura eta plazak betetzeko eta eskumeneko izendapenen

karguen eskaeren era. 5. Epaile eta magistratuen formaziorako ekintzak eta espezializazio tituluak ateratzeko era. 6. Epaile eta magistratuen egoera administratiboak. 7. Epaile eta magistratuen lizentzia eta baimen erregimena. 8. Autonomia Erkidegoaren berezkoa den zuzenbidea eta hizkuntza jakitea lehentasunezko

meritu gisa baloratzea, Autonomia Erkidego horren lurraldean plaza judizialak betetzeko orduan.

9. Bateraezintasunen erregimena eta epaileen eta magistratuen estatutuari eragiten dioten gaiei buruzko espedientea izapidetzea.

10. Maila judizialaren edukia, lege honek ezartzen dituen mugen arabera. 11. Ordezkapenen, ordezko magistratuen, ordezko epaileen eta bake epailearen erregimena. 12. Gobernu Aretoen, Epaileen Batzarren gaitasunak eta funtzionamendua, eta gainontzeko

gobernu organo eta hautaketak, Gobernu Aretoen eta Epaile Dekanoen kideen izendapenak eta etetea.

13. Epaitegi eta auzitegien ikuskaritza eta kexa eta salaketen izapidetzea. 14. Egintza judizialen publizitatea, egun eta orduen antolaketa, entzunaldi publikorako

orduen ezarpena eta organo judizialen eraketa beraien egoitzetik kanpo. 15. Organo judizialen espezializazioa, auzi eta txostenen banaketa eta guardiako zerbitzuen

garapena eta eskeintzari buruzko arau orokorrak, Justiziaren Ministerioaren edo bere kasuan, giza baliabideen materian eskumenak dituzten Autonomia Erkidegoen eskumenak kaltetu gabe.

16. Organo judizialak izateko eta eteteko era eta alardeen prestaketa. 17. Kooperazio jurisdikzionala. 18. Ohoreak, epaile eta magistratuen tratamendua eta egintza judizialetan erabilitako

protokoloaren arauak. 19. Egokitzaz jotzen diren lanaren neurketarako, antolaketarako eta arrazionalizaziorako

sistemak, hauen bidez organo judizial batek jasaten ahal duen lan karga zehazteko, baita ere banaketa arauak gauzatzeko gutxieneko irizpide homogenoak ezartzeko”.

Eta BJLO-ren 107.10,2.en artikuluak Auzitegi Nagusiak eta gainontzeko organo judizialek eman dituzten epaiekin eta beste ebazpenekin erlazionatuta ondorengoa ezartzen du: “Aspektu honetan Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiak, eskumenak dituzten Administrazioen aurretiko txostenak kontutan edukita, epaien liburu elektronikoak gauzatzeko moduari buruzko, hauek jasotzeko, beraien tratamendurako, hedapenerako eta egiaztapenerako arauak ezarriko ditu, beraien osotasuna, egiazkotasuna eta eskuratzea bermatzeko, baita ere datu pertsonalen babesari buruzko legedia betetzen dela ziurtatzeko”.



C) Txostenak gauzatzea (kontsulta organoa)

BJKN-ak ere beste organo estatal batzuk jaulkiko dituzten arau eta legeekin, sistema judizialari eta oinarrizko eskubideen zaintza jurisdikzionala dagokionak, erlazionatutako txostenak gauzatzen ditu, aipatu diren arau hauen onarpenaren aurretiko izaerarekin. Ikusi 6.2.4. atala.

D) Auzitegi Konstituzionalaren aurrean gatazkak planteatzeko legitimizazioa

Auzitegi Konstituzionalaren Lege Organikoaren 59 artikuluak Botere Judizialaren Kontseilu Nagusia organo konstituzionalen artean ezartzen du, honen ondorioz bere eskumenak defendatzeko Auzitegi Konstituzionalaren aurrean gatazkak planteatzeko legitimatuta dago.

E) Ekimena Estatuko beste erakundeekin harremanetan

BJKN-ak ez dauka ekimen legegilerik egotzita, hau da, ezin du Legebiltzarraren aurrean Lege proiekturik aurkeztu. Hala ere, organo judizialen funtzionamendu egokirako beharrezkotzat jotzen dituen neurri eta ekimen horiek ezartzeko Legebiltzarra, Gobernua edo Autonomia Erkidegoak estutzen ahal ditu (justiziaren administrazioaren zerbitzura baliabide materialak eta giza baliabideak):

A) Gorte Nagusietara Urteko Memoriaren aurkezpena (BJLO-ren 109 artikulua).

B) Gobernuari edo justizian eskumenak dituen Autonomia Erkidegoari igortzea, beharrizanezko inguruabar bati dagokionean (BJLO-ren 37.2 artikulua).

10.Galdera.- Ze arauek erregulatzen dute Botere Judizialaren Kontseilu Nagusia?

• Konstituzio Espainiarreko 122 artikulua • 6/1985 Lege Organikoa, uztailaren 1koa, Botere Judizialarena (BJLO),

materia honetan erreforma ezberdinen objektua izan dena.

Konstituzioko 122 artikulua1.- Botere Judizialaren Lege Organikoak Epaitegi eta Auzitegien eraketa, funtzionamendua eta gobernua zehaztuko du, baita ere karrerako Epaile eta Magistratuen estatutu jurikoa, Kidego bakar bat osatuko dutelarik eta Justiziaren Administrazioaren zerbitzuan dagoen pertsonala ere bai. 2.- Botere Judizialaren Kontseilu Nagusia honen gobernu organoa da. Lege organikoak bere estatutua eta bere kideen eta bateraezintasunen erregimena ezartzen ditu, bereziki izendapenen, gora jotzeen, ikuskaritzen eta disziplina erregimenen materian.



• 1/1986 zenbakiko Araudia, apirilaren 22koa, Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiaren Antolaketa eta Funtzionamenduari buruzkoa (1986.ko maiatzaren 5ko Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratua)

• BJKN-ak jaulki dituen beste Araudiak bere arautzeko boterearen barnean: o 1/1995 Araudia, uztailaren 7koa, Karrera Judizialari buruzkoa. o 2/1995 Araudia, uztailaren 7koa, Eskola Judizialari buruzkoa. o 3/1995 Araudia, uztailaren 7koa, Bake Epaileei buruzkoa. o 1/1997 Araudia, maiatzaren 7koa, Dokumentazio Judizialaren

Zentroari buruzkoa. o 1/1998 Araudia, abenduaren 2koa, epaitegi eta auzitegien

funtzionamenduari dagokion kexa eta salaketen izapidetzea. o 1/2000 Araudia, uztailaren 26koa, auzitegien gobernu organoei

buruzkoa. o 2/2000 Araudia, urriaren 25koa, alboko epaileei buruzkoa. o 1/2003 Araudia, uztailaren 9koa, estadistika judizialari buruzkoa. o 1/2005 Araudia, irailaren 15koa, egintza judizialen aspektu

osagarriei buruzkoa. o 2/2005 Araudia, egintza judizial nagusien ohoreei, tratamendu eta

protokoloari buruzkoa.

Arau hauen testuak BJKN-ren web orrian kontsultatzen ahal dira (http://www.poderjudicial.es/): Botere Judizialaren Kontseilu Nagusia atalean/ Antolaketa judiziala eta hiritarrari arreta/ Antolaketa judiziala/ Zuzenbide Judizialaren Laburpena.

5.- OSAKETA

BJKN-a organo kolegiatu bat da, hau da, pertsona aniztasun batez osatua dago, zeintzuk erabakiak batera hartzen dituzten. Nazioarteko panoraman organoaren osaketa zein bere kideen hautaketa era aldatu egiten da. Bi errealitate hauek Kontseiluak Estatuko botereen barnean gauzatzen duen papera isladatzen dute.



11. Galdera.- Zenbat kide ditu BJKN-ak?

�Kide kopurua�

�

��

��

� � ��

BJKN-a ondorengoengatik osatuta dago:

• 20 kide (batzorkide deitutakoak)

• eta Lehendakari bat �

�

� � ��

Beste lurraldeetan kide kopurua oso anitza da, Kontseilu txikiak (adibidez, Mexikoko Epailetza Federalaren Kontseiluaren zazpi kideak) handiagoak diren beste batzuekin batera agertuz (Italiako Consiglio Superiore de Magistratura-k 33 kide dauzka) �

��

�



12. Galdera.- Zein da BJKN-ko kideen jatorria?

�Kideen jatorria

�

��

BJKN-en kideak hiru kategoriatatik datos:

• 12 batzorkide epaile edo magistratuak dira (kide judizialak).

• 8 batzorkide aitortutako prestigiozko juristak dira (kide ez judizialak).

• Auzitegi Goreneko Lehendakaria, aldi berean Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiko Lehendakaria dena (horretarako jaio den kidea da).

��

BJKN-ko kide gehienak epaileak dira, ulergarria dena bere funtzio nagusia epaileen estatutua kudeatzea dela kontutan edukitzen bada.

�

� Epaile izaera ez duten juristak, perspektiba anitzetatik sistema judizialaren funtzionamenduaren inguruko beraien esperientzia eskeintzen dute, era honetara beraien funtzioen berezko gauzatzea aberasten dute, BJKN-ren aldetik.

�

Orokorrean, Kontseiluko kideak hiru kategoriatatik datoz:

• Epaileak. Kontseiluko kide gehienak epaileak dira. Normalki sistema judizialaren atal eta esparru ezberdinetatik datos. Hainbat lurraldeetan horietako batzuk beraien ofizioagatik Kontseiluko kide dira; eta beste batzuk epaile beraiengatik hautatuak dira.

• Kide ez judizialak. Bide ezberdinen bidez hautatuak izaten dira, sistema judizialarekin erlazionatutako interes taldeengatik edota Legebiltzarragatik eta Estatuko beste organo batzuengatik.

• Estatuan kargu zehatz bat gauzatzeko jaio diren kideak. Lurralde zehatz batzuetan, Errepublikako Lehendakaria, Justiziaren Ministroa, Gorte Nagusiko Lehendakaria edo Prokuradore Nagusia bezalako karguak Kontseiluko kideak dira.

�

�

�

�

�



13. Galdera.- Zeinek aukeratzen ditu Kontseiluko kideak?

�Zeinek aukeratzen ditu Kontseiluko kideak?

�

�� • BJKN-ko 20 kideak

(batzorkideak) Legebiltzarrak (Kongresua eta Senatua) aukeratzen ditu

o Horietako batzuk (12) epaileengatik beraiengatik proposatuak izaten dira (beraiengatik bertan edo elkarte judizialen bidez)

• Lehendakaria Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiko Batzarra berarengatik hautatua izaten da (bere eraketa sesioan) karrera judizialaren kideen edo aitortutako gaitasuna duten juristen artean.

��

Batzorkideen eta Lehendakariaren izendapen formala Erregeak egiten du.

�

�

14. Galdera.- Zein da BJKN-ko batzorkideak izendatzeko era?

A) Batzorkide judizialen aukeraketa? Espainiar Legebiltzarraren bi Ganberetako bakoitzak (Diputatuen Kongresua eta Senatuak) kategoria judizial guztietako Epaile eta Magistratuen artean sei kide aukeratzen ditu, hiru bosteneko gehiengoz, hauek Erregeak izendatuak izateko proposatuak izango dira, ondorengo prozedura jarraituz

• Zerbitzu aktiboan aurkitzen diren kategoria judizial guztietako eta kargua uzten duen Kontseiluaren kide ez diren edo honen organo teknikoetan zerbitzuak eskeitzen ez dituzten Epaile eta Magistratuak proposatuak izaten ahalko dira.

• Izendapen proposamena Kongresua eta Senatuak gauzatuko du, Epaile eta Magistratuek ondorengo eran Ganberetan aurkeztu dituzten hautagaien artean:

o Hautagaiak, proposatu diren 12 postuen hirukoitzeko kopuruan gehienez, Epaile eta Magistratuen elkarte profesionalengatik edo



gutxienez zerbitzu aktiboan aurkitzen direnen %2 ordezkatzen duten Epaile eta Magistratu talde batengatik aurkeztuak izango dira. Elkarte bakoitzak aurkezten ahal duen hautagai kopurua gehienez edo Epaile eta Magistratuen sinadurekin aurkezten ahal diren hautagaien zenbatekoa gehienez proportzionalitateko irizpide estuetara mugatuko da, ondorengo arauak jarraituz:

o 36 hautagaiak elkarte bakoitzaren afiliatuen zenbatekoarekin eta elkarte batera afiliatuta ez daudenen zenbatekoarekin proportzioan banatuko dira, azkeneko hauen zenbatekoa elkartuta ez dauden beste Epaile eta Magistratuen sinaduraren bidez aurkeztuak izan ahal diren hautagaien gehienezko zenbatekoak mugatuz; Guzti hau, Botere Judizialaren Kontseilu Nagusian eratu den Erregistroko egitezko datuekin bat eginez, gaur egungo Lege Organikoaren 401 artikuluan aurreikusten denarekin bat eginez eta Epaile edo Magistratu batek bere sinadurarekin hautagai bat baino gehiago bermatu ezin duelarik.

o Beharrezkoak diren sinaduren bermearekin aurkeztu diren Epaile eta Magistratuen kopuruak aurreko atalean zehazten den gehienezko zenbatekoa gainditzen duen kasuetan, gehienezko zenbateko horretara arte sinadura kopuru handienekin bermatuta datozenak soilik hautagai gisa kontsideratuak izango dira. Sinadura bidez bermatu diren hautagaien kopurua guztira 36 postu betetzera iristen ez den kontrako kasuan, falta direnak elkarteetatik hartuko dira, afiliatuen zenbatekoarekin proportzioan; honen ondorioz, eta atzerapenak ekiditeko asmoz, elkarteek beraien hasierako proposamenean, era ezberdindu batean, hautagaien zerrenda osagarri bat barneratuko dute.

o Elkarte bakoitzak, bere Estatutuan ezartzen denarekin bat eginez, aurkezteko aukera duen hautagaien aukeraketa sistema zehaztuko du.

• Aurkeztutako 36 hautagaien artean, arestian aipatu den sistemarekin bat eginez, lehenik Diputatuen Kongresuaren Batzarrak 6 Batzorkide hautatuko ditu, eta behin 6 Batzorkide hauek aukeratuta daudela, Senatuak falta diren 30 hautagaietatik beste 6 hautatuko ditu.

B) Batzorkide ez judizialen aukeraketa

Gainera, Legebiltzarreko Ganbara bakoitzak bere profesioan 15 urte baino gehiagoko esperientzia duten aitortutako gaitasuna duten beste abokatu eta juristen artean lau Batzorkide hautatzen ditu, hiru bosteneko gehiengoz, hauek kargua uzten duen Kontseiluko kideak ez direlarik ezta beraien organo teknikoetan zerbitzuak eskeintzen ez dituztelarik.



Epaile eta Magistratuen

artean

Aitortutako gaitasuna duten juristen artean

GUZTIRA

KONGRESUAK PROPOSATUTAKO

BATZORKIDEAK 6 4 10

SENATUAK PROPOSATUTAKO

BATZORKIDEAK 6 4 10

BATZORKIDEAK GUZTIRA 12 8 20

LEHENDAKARIA

Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiko Batzarrak hautatua, karrera judizialaren kideen edo aitortutako gaitasuna duten

juristen artean. 1

15. Galdera.- Ze erregimenen pean aurkitzen dira Kontseiluko kideak?

• Bere funtzioak gauzatzen dituen bitartean.o Bere jarduera dedikazio osoarekin gauzatuko dute, bere kargua

beste postu, profesio edo jarduera batekin, publikoa edo pribatua, bere kontutik edo beste baten kontura, ordainduta edo ez, bateraezina delarik, ondare pertsonal edo familiarraren administrazioaren salbuespenarekin; gainera, epaile eta magistratuen bateraezintasun zehatzak aplikatuko zaizkie.

o Ez daude aginduzko mandatuaren menpe. o Beraien mandatuan ezin izango dira Auzitegi Gorenaren

magistratuen kategoriara mugituak izan, ezta ezin izango dira aukeraketa askeko karrera judizialaren edozein kargutarako izendatuak izan edo zeinaren horniduran merituen hautematea gauzatzen denetarako.

o Ardura zibila eta zigor ardura Auzitegi Goreneko Magistratuen kasuan ezarritako izapideengatik eskatuko da.

• Bere jardueraren amaierarekin erlazionatuta.o Kontseiluko batzorkideak soilik beraien karguetatik mugituak izaten

ahalko dira, bere mandatua bukatua izateaz gain, uko egiteagatik, gaitasun faltagatik, bateraezintasunagatik edo karguaren betebeharrak era larri batean ez betetzeagatik. Lehendakariak uko egitea onartzeko eskumena dauka; bukatzeko gainontzeko arrazoien hautematea Kontseiluko Batzarrak adostu beharko du, bere kideen hiru bostenen gehiengoz.

o Jatorri judizialeko batzorkideek bukatuko dute, jubilazioarengatik edo beste hainbat arrazoirengatik, karrera judizialaren parte izatez uzten dutenean, eta prozedura berdinagatik ordezkatuak izango

BJKN-ko kideak erregimen edo estatutu oso zorrotz baten menpean aurkitzen dira, bere jardueraren gauzatze autonomo edo independiente bat bermatzeko helburuarekin.



dira (legebiltzarraren hautaketagatik) eta Kontseiluaren agintaldia amaitzeko falta den denborarako.

16. Galdera.- Zenbat denborarako aukeratuak izaten dira BJKN-ko kideak?

BJKN-ko kideak 5 urteko denboraldi baterako izendatuak izaten dira, hau bukatzean bere osotasunean berritzen delarik.

6.- ESKUMENAK Legeak BJKN-ri egozten dizkion eskumenak bere funtzio ezberdinen arabera sailkatzen ahal dira:

6.3.- Estatuko beste erakundeekin harremanetan:• Goi karguen izendapena • Urteko Memoria

Legebiltzarraren aurrean • Beste erakundeek neurriak

hartzeko ekimena 6.1.- Epaileen independentzia bermatzeko:• Estatutu profesionalari

dagokion erabakiak. • Diszplinarako boterea. • Independentziaren

babesa.

6.4.- Barne antolaketa eta funtzionamenduari buruzkoa:• Barnean arautzeko boterea • Idazkari Nagusia eta beste

organo teknikoen izendapena

• BJKN-ren aurrekontua

6.2.- Sistema judizialaren antolaketa eta funtzionamenduari buruzkoa:• Organo judizialen

ikuskaritza • Sistema judizialaren

funtzinamenduari buruzko kexak

• Kanpoan arautzeko boterea

• Materian arau juridikoei buruzko txostenen gauzatzea.

• Organo judizialak indartzea

6.5.- Legearengatik aurreikusitako beste eskumenak

BJKN-ko kideak agintaldi berri baterako berriro aukeratuak izaten ahal dira?

Ez, 112.1 artikuluak kargua uzten duen Kontseiluaren Batzorkideak izendatzeko debekua ezartzen duelako; beranduagoko Kontseiluetan hautatuak izateko aukera bai badago.

BJKN-ko agintaldi bakoitzak 5 urte irauten ditu



17. Galdera.- BJKN-ak ze eskumen dauzka epaileen independentzia bermatzeko?

A) Epaileen estatutu profesionalaren inguruko erabakiak BJKN-ren eskumenen nukleo nagusia karrera judizialaren “giza

baliabideen kudeaketa” deitzen ahalko genukeenean oinarritzen da, hau da, Epailearen karrera profesionalari dagokion guztia: • Jarduera judiziala gauzatu behar duten pertsonak aukeratzea. • Epaileak izendatzea (BJKN-ren Aginduaren bidez); baita Auzitegi Goreneko

magistratuak ere, magistratu eta lehendakariak (Errege Dekretuaren aurkezpenaren bidez, Justiziaren Ministroagatik berretsita).

• Bere bizitza profesionalaren garapenari buruzko aspektuak: lantokiak, gora jotzeak, egoera administratiboak (zerbitzu aktiboa, zerbitzu bereziak, eszedentzia, eta funtzioen etetea), lizentziak eta baimenak, debekuak eta bateraezintasunak.

• Formazioa eta ezin hobetzea. Honetarako epaileen aukeraketa eta formaziorako zentroa sortu da, Eskola Judiziala deiturikoa.

• Disziplina arau hauste bat gauzatzen duten epaileak zigortzea. • Epaile izaeraren galtzea (jubilazioa, gaitasun falta, zigorra edo kondena, uko

egitea, eta nazionalitatea galtzea).

Karrera judizialaren kideen izendapena Epaileen, formazioaren

eta espezializazioaren aukeraketa

Epaile izaeraren galera

Lantokiak, egoera administratiboak,

lizentziak eta baimenak, debekuak eta bateraezintasunak

Zigorrak disziplina

arau hauste kasuetan

Epailearen karrera

profesionalaren inguruko erabakiak



B)Disziplinarako boterea Epaileengan disziplinarako eskumena duen organoaren zehaztasuna bere

independentzia mantentzeko oso garrantzitsua da. Nazioarte mailan, aipatu den eskumen hau bere gehiengoan edo osotasunean epailez osatuta dauden organo kolegiatuei egozteko joera bat dagoela antzematen da. Kasu batzuetan, Kontseilua disziplinako botere hau aurrera eramateko helburu nagusiarekin sortua izaten da (adibidez, AEB-etako Estatu zehatz batzuetako Judicial Conduct Concils-ak); beste kasu batzuetan Kontseiluaren osaketa disziplina funtzioak gauzatzean ezberdina izango da (Kolonbiako Epailetzaren Kontseilu Gorenaren Disziplina Aretoa zazpi magistratugatik osatuta egongo da, hauek 8 urteko denboraldi baterako Gobernuak bidali duen Kontseilu Nazionalaren hirukoteak aukeratzen dituelarik). Sistema espainiarrean disziplinako eskumena BJKN-ren (bere gehiengoan epaileez osatuta dagoela oroitarazi behar da) eta auzitegien barne gobernurako beste organo batzuen (beraien osotasunean epailez osatuta daudenak) artean banatuta dago:

• BJKN-ak karrera judizialaren kideei arau hauste administratibo oso larriak (Batzarrean) edo larriak (Disziplina Batzordean) gauzatzeagatik zigorrak ezartzeko eskumena dauka.

• Auzitegien Gobernu Aretoek isun edo oharbide zigorrak ezartzen ahal dituzte eta arau hauste arinak gauzatzeagatik isunak ezartzen ahal dituzte.

• Auzitegien Lehendakariek beraien menpe dauden epaile eta magistratuei oharbide zigorra ezartzen ahal diete.

Disziplinaren gaian BJKN-ren erabakiak ere bai kontrol judizialaren menpe aurkitzen dira, honen ondorioz interesatuak auzibide- administrazio errekurtsoa gauzatzen ahal du, Auzitegi Gorenaren Hirugarren Aretoak konponduko duena.

C) Epailearen independentziaren babesa Epailearen eskaeraren ondorioz, Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiak

funtzio judiziala modu independiente batean gauzatzeko orduan urduri edo nahastu dagoenaren independentzia babesteko beharrezkoak izan daitezkeen neurriak, beti ere bere eskumenen barnean, hartzen ahal ditu (BJLO-ren 14.1 artikulua). Ordenamenduak hartzen ahal diren neurri zehatzak aurreikusten ez baditu ere, BJKN-ak babesa azpimarratzen du epailearen jarduera independientea urduritu egin dela ulertzen duelako, praktikan ondorengo moduan jokatzen ari delarik:

BJKN-ren disziplinarako boterea betebehar judizialen betetzearen kanpoko baldintzen menpekotasunari dagokio (justifikatu gabeko atzerapena, nagusikeria, errespetu falta, entzunaldiaren ordutegia ez betetzea…), eta inoilaz ere gai jurisdikzionalei eragin, ebazpen judizialen eduki zehatzari.



• Lehenik, aitorpen instituzional bat jasotzen da zeinean independentziaren nahasmenduaren existentzia ematen dela baieztatzen den, interesatuak edozein organo judizialen aurrean eta gizarte osoaren aurrean kontra egin dezakeena.

• Aldi berean, gertaerak Fiskaltzaren edo auzitegien ezagutzan jartzen ahal ditu, funtzionario publiko baten eskutik datorren independentziaren kontrako atentatu jarrera zigortzeko; edo arduraduna epaile bat bada, berea den disziplinako eskumena gauzatzen ahal du.

• Beste alde batetik, baita ere disziplinarako boterearen gauzatzea estutzen ahal du, funtzionario publiko baten eskutik datorren independentziaren kontrako atentatu jarrera zigortzeko; edo arduraduna epaile bat bada, berea den disziplinako eskumena gauzatzen ahal du.

18. Galdera.- BJKN-ak ze eskumen dauzka sistema judizialaren antolaketa eta funtzionamenduarekin erlazionatuta?

Beste lurraldeetako Kontseiluekin konparatuz (Holanda, Bulgaria, Txipre…), BJKN espainiarrak ez du auzitegien kudeaketako materian eskumen zuzenik (euskarri administratiboa, logistikoa eta aurrekontukoa, baliabide material eta giza baliabideen hornidura eta kudeaketaren bidez: eraikuntzak, sistema informatikoak eta telematikoak, funtzionarioak…). Hori bai, BJKN-i hainbat eskumen egotzi zaizkio, hauen bidez sistema judizialaren antolaketa eta funtzionamenduaren inguruko erabakiak hartzeko prozesuan parte hartzen ahal du, bere zerbitzuaren eta modernizazioaren kalitatearen hobetzea bultzatuz.

A)Organo judizialen ikuskaritza BJLO-ren 107 artikuluarekin bat eginez, BJKN-ren eskumen bat “Epaitegi

eta Auzitegien” ikuskaritza da. Aldi berean, “BJKN-ak Justiziaren Administrazioaren funtzionamendua kontrolatzeko eta egiaztatzeko epaitegi eta auzitegi guztiengan ikuskaritza eta zaintza gorena ezartzen du” (BJLO-ren 107 artikulua).

Eginkizun hau aurrera eramateko BJKN-ak Ikuskaritza Zerbitzuarekin kontatzen du, hau aldi berean beste unitate multzo batengatik osatuta dagoelarik (ikuskari ordezkaria eta idazkaria). Unitate hauek beraien eginkizunak Estatuko lurralde osoan gauzatzen dituzte, bisita eta jarduerak gauzatzean bitartez Justiziaren Administrazioaren zerbitzuen funtzionamendua kontrolatuz eta

• Edukiaren ikuskaritzak organo judizialaren funtzionamendua eta personal judizialaren betebeharren betetzea (bereziki, auzien izapidetzean arintasuna eta azkartasunarekin lotutako aspektuak) ezagutzeko beharrezkoa den guztiaren azterketa gauzatzen du.

• Epaileek justicia administratzean gauzatzen duten legeen aplikazioa eta interpretazioa ezin da inoiz onespen, zentsura edo zuzenketa objektu izan, ikuskaritza jardueraren arrazoiarengatik.



egiaztatuz. Beste alde batetik, aipatu den Zerbitzuak organo judizial ezberdinen funtzionamenduari buruz eta pertsonal judizial guztiaren aldetik beraien betebeharrak betetzeari buruz Kontseiluari bidali diren salaketa, kexa eta erreklamazioak jaso eta egiaztatuko ditu, disziplina materiako jarduerak gauzatzen ahal dituelarik.

B)Sistema judizialaren funtzionamenduari buruzko kexak BJKN-ren Batzarrak 1998ko abenduaren 2 eguneko bere bileran Kexa eta

Erreklamazioen Araudia onartu zuen, zeinean Justiziaren Administrazioaren funtzionamenduari buruz hiritarrek eginiko salaketa, iradokizun, kexa eta erreklamazioei aplikatu behar zaien izapidetzea deskribitzen den. Araudi hau 1/1999 Instrukzioarengatik osatuta dago, honetan zerbitzuaren Protokoloa eta kexak eta erreklamazioak izapidetzeko inprimakiak eta hiritarrari eman beharreko aurretiko informazioa jasotzen da.

Zein da ikuskaritzaren erabilera? o Organo judizialen egoera

errealari eta jarduerari buruzko informazioa jasotzea.

o Kantitatean eta kalitatean kudeaketa estandarren betetze maila kontrolatzea.

o Ikuskatutako organo judizialaren antolaketa eta funtzionamenduaren diagnostiko bat gauzatzea.

Ikuskaritza jarduerak ondorengoa eragiten ahal du: o Antzeman den

egoera leuntzeko neurriak hartzea, BJKN-ak edo beste organo batek, bakoitza bere eskumenen barnean.

o Edo epaileari edo gainontzeko pertsonal judizialari disziplinarako ardura eskatzea.

KEXAK Hiritarrek BJKN-ren aurrean (eta Botere Judizialearen gobernuaren beste organoen aurrean) Epaitegi eta Auzitegien funtzionamenduari buruzko kexak, iradokizunak eta erreklamazioak aurkezten ahal dituzte. Horrela, hiritarraren arreta eta eskeintzen den zerbitzuaren beraren kalitatea hobetzen laguntzen da. Funtzionamendu eskas bat antzemanda, BJKN-ren eskumenen barnean aurkitzen bada behintzat akats horiek konpontzeko beharrezkoak diren neurriak ezartzen hasiko dira; edo beste kasuetan eskumena duen organoari igorriko zaizkio. Kexak hauek ezin diote ebazpen judizialaren edukiari eragin, epailearen independentzia errespetatzearen ondorio gisa; alderdi bat ebazpenarekin adose z badago, prozesuaren barnean dagokion errekurtsoa aurkezten ahal du. Disziplina arau hauste bat osatzen ahal duten egintzei ere ezin die erreferentziarik egin; kasu honetan, dagokion disziplina espedientea jarraituko da. Egoitz judizialen Erregistroetan, erakunde publikoen Erregistroetan, Postetxeko Bulegoetan, erreklamazioak jasotzeko Postontzietan eta iradokizunak eraikuntza judizialetan, eta Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiaren berezko Web Orriaren bidez.



C) Organo judizialen antolaketa eta funtzionamenduaren aspektu zehatz batzuekin erlazionatuta dagoen arautzeko boterea

• Epaitegi eta Auzitegien ikuskaritza eta kexa eta salaketen izapidetzea. • Jarduera judizialen publizitatea, egun eta orduen antolaketa, entzunaldi

publikorako orduen ezarpena eta organo judizialen eraketa beraien egoitzetatik kanpo.

• Organo judizialen espezializazioa, auzi eta txostenen banaketa eta guardiako zerbitzuaren garapena eta eskeintzari buruzko arau orokorrak, Justiziaren Ministerioaren eskumenak kaltetu gabe, edo bere kasuan, giza baliabideen materian eskumenak dituzten Autonomia Erkidegoen eskumenak kaltetu gabe.

• Kooperazio jurisdikzionala. • Ohoreak, epaile eta magistratuen tratamendua eta egintza judizialen

protokoloari buruzko arauak. • Organo jurisdikzional batek jasaten ahal duen lan karga zehazteko zein

banaketa arauak gauzatzeko gutxieneko irizpide homogeneoak ezartzeko egokiak direla baloratzen diren arrazionalizazio, antolaketa eta lana neurtzeko sistemak.

D) Kontsulta eginkizuna: sistema judizialaren antolaketa eta funtzionamenduari eragiten dioten arau juridikoekin erlazionatutako txostenen gauzatzea.

BJKN-A ESTATUAREN KONTSULTA ORGANO GISA

BJKN-ak Estatuko beste erakundeekin lankidetzan aritzen

da, araudi juridikoren kalitate teknikoa hobetzen laguntzen duelarik.

BJKN-ak Estatuaren edo Autonomia Erkidegoen lege eta xedapenen aurreproiektuei buruz informatzeko eskumena dauka, ondorengo gaiekin erlazionatuta daudenean:

• Mugapen judizialen aldaketa eta zehaztapena. • Epaileen, magistratuen, idazkarien eta Justiziaren

Administrazioan zerbitzuak eskeintzen dituen pertsonalaren plantila organikoa aldatzea eta ezartzea.

• Epaile eta magistratuen estatutu organikoa. • Idazkarien eta Justiziaren Administrazioan lan

egiten duen gainontzeko pertsonalaren estatutu organikoa.

• Prozedurako arauak edo Auzitegi arrunten aurrean oinarrizko eskubideak eta Epaitegi eta Auzitegien gobernuan, funtzionamenduan, antolaketan eta konstituzioan eragiten duten beste edozeintzuk aurrera eramatean zaintzaren aspektu juridiko- konstituzionalei eragiten dietenak.

• Zigor legeak eta kartzela erregimanari buruzko arauak.

• Legeak egozten dizkion beste guzti horiek.



E) Organo judizialentzako errefortzu neurriak Epaitegi edo Auzitegi zehatz batean salbuespeneko atzerapenak edo auzien pilatzea Bulego judizialaren plantilla indartzearen edo behin behineko salbuespenezko banaketaren bidez zuzendu ezin daitekeenean, Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiak laguntza judizialeko salbuespenezko neurriak ezartzen ahal ditu, ondorengoan oinarritzen direlarik: esleipena, ordezko Epaile edo Epaile laguntzaile gisa, praktiketako Epaile gisa, Epaile eta Magistratuari zerbitzuaren komisioak ematean, ordezko Epaile edo Magistratuen esleipenean, gauzatu gabe ez dauden auzien izapidetze eta ebazpenean aipatu diren organoen titularrekin batera parte hartu dezaten (BJLO-ren 216 bis artikulua).

19. Galdera.- BJKN-ak ze eskumen dauzka Estatuko beste erakundeekin duen harremanaren esparruan?

Ordenamenduak BJKN-ri beste hainbat eskuduntza ematen dizkio, hauek zentzua hartzen dute BJKN-ak Estatuko organo konstituzional gisa duen dimentsioaren barnean,

A) Goi karguak izendatzearen inguruko eskumenak BJKN-ak sistema judizialaren barnean funtzio garrantzitsuak gauzatuko

dituzten pertsonen hautaketa prozesuan parte hartzen du: • Kontseilu Nagusia Estatuko Fiskal Nagusiaren izendapena baino lehen

entzuna izango da (BJLO-ren 108.3 artikulua). • Auzitegi Gorenaren eta Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiko

Lehendakaria izendatzeko hiru bosteneko gehiengo bateko proposamena (BJLO-ren 107.1 artikulua).

• Auzitegi Gorenaren kideak izendatzeko, horrela behar denean (BJLO-ren 107.2 artikulua) hiru bosteneko gehiengo bateko proposamena, hauek Erregeak izendatuko dituelarik (Auzitegi Konstituzionalaren Lege Organikoaren 16.1 artikulua).

• Aldi berean, BJKN-ren Idazkari Nagusiaren izendapenaz ere arduratuko da.

B) Urteko Memoria Gorteen aurrean

Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiak urtero Gorte Nagusietara justiziaren kontseilua beraren, epaitegien eta tribunalen egoera, funtzionamendua eta jarduerei buruzko memoria bat igoko du. Aldi berean, orokorrean, bere ustetan, Konstituzioak eta Legeek Botere Judizialari ematen dizkioten funtzioak modu egokian gauzatzeko behar diren giza baliabideetan, instalazioetan eta baliabideetan orokorrean existitzen diren beharrizanak ere biltzen ditu. Gorte Nagusiek, Ganbaren araudiarekin bat eginez, aipatu den memoriaren edukia eztabaidatzen ahalko dute eta dagokion kasuan, Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiko Lehendakaria edo honek delegatzen duenaren Kidearen agertzea eskatzen ahalko dute.

C) Justizia Administrazioaren beharrizanak leuntzeko beste erakundeek neurriak



hartzeko ekimena

BJKN-ak Gobernuaren, Legebiltzarraren edo Autonomia Erkidegoen aldetik neurri eta ekimenak hartzea bultzatzeko tresna zehatzak bere esku ditu, organo judizialen edo prozesu jurisdikzionalaren funtzionamendu egokirako beharrezkotzat jotzen dituenak:

C.1) BEHARRIZANEN AZALPENA URTEKO MEMORIAN Lehenik, Gorte Nagusietan Urteko Memoriaren aurkezpenari erreferentzia egin behar zaio, zeinean, bere ustetan, Botere Judizialari egotzi zaizkion funtzioak (BJLO-ren 109 artikulua) modu egokian gauzatzeko behar diren giza baliabideetan, instalazioetan eta baliabideetan existitzen diren beharrizanak barneratzen diren.

C.2.) GOBERNUA EDO AUTONOMIA ERKIDEGOEN AURREAN DAUDEN BEHARRIZANEN HARREMANA BJLO-ren 37.2 artikuluak BJKN-ak urtero Justiziaren Ministerioari edo Autonomia Erkidegoan eskumena duen organoari (justiziaren administrazioaren materian eskumenak esku aldatuta dauden lekuetan) epaitegi eta auzitegiek beraien funtzioa modu independiente eta eraginkor batean gauzatzeko beharrezkoak diren baliabideen materian beharrizanen inguruabarrezko harreman bat igorriko dio. Beste alde batetik, organo judizial batean auziaren izapidetzea atzeratzeak egiturazko izaera bat daukanean, Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiak, BJLO-ren 216 bis artikuluan aipatu diren errefortzu neurrien ezarpenarekin batera, Justiziaren Ministerioari edo materian eskumenak dituzten Autonomia Erkidegoei beharrezko proposamenak aurkeztuko dizkie, arazoak dituen Epaitegi edo Auzitegiaren egokitzapenari dagokionean edo beharrezkoa den planta edo mugaketaren zuzenketari dagokionean (BJLO-ren 216 bis artikuluaren 2 atala).

20. Galdera.- BJKN-ak ze eskumen dauzka barne antolaketa eta funtzionamenduari dagokionak?

• Autoantolaketarako gaitasuna. Gaitasun honek barnean arautzeko boterea deitzen dena barneratzen du: funtzio publikoari buruzko legediaren esparruan bere pertsonalari, antolaketari eta funtzionamenduari buruz araudiak gauzatzen ahalko ditu (BJLO-ren 110.1 artikulua).

• Idazkari Nagusiaren eta bere menpe dauden zerbitzu edo bulegoen kideen izendapena (BJLO-ren 107.6 artikulua).

• Kontseiluaren aurrekontuaren gauzatzea, bere exekuzioa zuzentzea eta bere betetzea kontrolatzea (BJLO-ren 107.8 artikulua). Zentzu honetan, BJLO-ren 127.10 artikuluak aipatu den aurrekontua “Estatuaren Orokorretan sartuko dela, atal independiente batean” ezartzen du (aurrekonturako autonomia).



21. Galdera.- Ze beste eskumen egozten dizko legeak BJKN-ri? Legediak Kontseiluari beste hainbat eskumen egozten dizkio, ordezko

epaile eta magistratuen izendapenari dagokionak nabarmentzen direlarik; barne gobernuaren organoen akordioen aurkako errekurtsoen ebazpena; Justiziaren Administrazioaren funtzionamendu anormal batengatik arduraren materiako errekurtsoen txostena, etab.



7.- ANTOLAKETA ETA FUNTZIONAMENDUA

22. Galdera.- Zein da BJKN-ren barne egitura? Organo kolegiatu bat den heinean, BJKN-ren erabakiak beraien kideen

artean denak batera hartzen dituzte: Batzarrean bilduta edo ordenamenduak aurreikusten dituen Batzorde horietako batean. Printzipioz, akordioak BJKN-ren kide guztiak biltzen dituen organoak egin behar ditu (Batzarrak). Hala ere, BJKN-ren eginkizunak errezteko, bere eskumeneko materia anitzei dagokienean, bi tresna antzematen dira:

• Batzordeak. Erabaki zehatz batzuk batzorkideen zati bat (normalki 5) biltzen duen organo batengatik hartuak izaten ahal dira: Batzordea. Inportanteena Batzorde Iraunkorra da (BJKN-ren ohiko bizitzari dagokion akordioak hartzeaz arduratzen dena), baina materia zehatzetan beraien funtzioak aurrera eramaten dituzten beste batzorde batzuk ere existitzen dira: disziplina, aurrekontua, nazioarteko harremanak… Batzorde hauek bere eskumenaren materiak akordioak egiten dituzte, edo Batzarretako edo Batzorde Iraunkorraren lanak prestatzen dituzte.

• Delegatutako batzorkidegoa. Batzarrak batzutan materia zehatz batzuetan beraien lanaren prestaketa Batzorkide baten edo batzuetan eskuetan uzten du (Delegatutako Batzorkideak Memoriak gauzatzeko, Lehiaketako Legearen jarraipena, Etxeko eta Generoko Indarkeriaren Ikuskaritza, Lurralde Antolaketa, Zigor eta Zibil Bitartekaritza); edo erakunde edo kolektiboko zehatzekiko harremanak (Legebiltzarra, Justiziaren Ministerioa, Autonomia Erkidegoak, Elkarte Profesionalak, Ikasketa Juridikoetarako Zentrua, Gobernu Organoak, jubilazio egoeraren berezko materiak); edo organo jurisdikzional zehatzekiko harremanak (Auzitegi Gorena, Audientzia Nazionala, orden jurisdikzional soziala, auzi- administrazio ordena, Adingabeak, Familia, Espetxeratuen Zaintza); edo hainbat funtzioetarako (BJKN-ren Bozeramailea, Botere Judizialaren Aldizkariaren Erredakzioaren Kontseilua, Hautaketa Batzordea, Polizia Judizialaren Batzorde Nazionala, Errektoretza Kontseilua, Udako Eskola, e-Justizia Aldizkariaren Errdakzioaren Kontseilua). Aldi berean, Autonomia Erkidego bakoitzak lurralde bakoitzean aurkitzen diren organo judizialekin edukitako harremanetarako Delegatutako Batzorkide batekin edo batzurekin kontatzen du.



23. Galdera.- Nola funtzionatzen du?

A)Azalpen orokorra Izaera orokorrarekin soilik eraginak ad extra hedatzen ditu, hau da, BJKN-tik kanpo (egite edo erabaki administratiboak, araudiak eta txostenak) akordioak Batzarrak eta Batzorde Iraunkorrak egiten ditu (baita Disziplina Batzordeak falta larrietan zehapenak ezartzean). Gainontzeko Batzordeek eta Delegatutako Batzorkidegoek Batzarraren eta Batzorde Iraunkorraren akordioak prestatzen dituzte eta hauetako bakoitzaren berezkoa den materiei atxikita dagoen harremanak mantentzen dituzte.

Batzarraren, Batzordeen eta Delegatutako Batzorkidegoen lanak BJKN-ren organo teknikoengatik prestatuta daude, Idazkari Nagusiarengatik ikuskatuta eta koordinatuta aurkitzen direlarik, Lehendakariaren goi zuzendaritzarekin.

Lehendakaria

Lehendakari ordea BATZARRA

Batzorkideak

Batzorde Iraunkorra

Beste Batzorde batzuk

Delegatutako Batzorkidegoak

Idazkari Nagusia

Organo teknikoak



B)Prozedura administratiboa • Botere Judizialaren Lege Organikoak eta 1/1986 Araudiak, Antolaketa eta

Funtzionamenduari buruzkoak (AFA) BJKN-ren jardueretan berezko prozedura bat ezartzen du:

o Era osagarri batean, prozedura administratiboen prozedura legala aplikagarria da: gaur egun, 30/1992 Legea, azaroaren 26koa, Administrazio Publikoen Erregimen Juridikoari eta Prozedura Administratibo Komunari buruzkoa (BJLO-ren 142.1 artikulua).

• Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiaren egintzak berehala betearazleakdira, Botere Judizialaren Lege Organikoan aurreikusita dagoen inpugnazio erregimena kaltetu gabe.

o Hori bai, errekurtso bat ezartzen denean, hau konpontzeko eskumena duen autoritateak, ofizioz edo alderdiak eskatutako auzialdian, betearazpenaren etetea adosten ahal du honek konpontzeko zailak edo ezinezkoak diren kalteak eragiten ahal baditu, edo legearengatik horrela ezarrita dagoenean (140 artikulua).

C) Errekurtsoak Eskeintzen diren Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiaren egintzen

inpugnazio bideak ondorengoak dira: • Errekurtsoak bide administratiboan. Prozedura bat jarraitzeko

ezintasuna edo defentsa eza zehazten duten izapidezko egintzak eta Batzorde Iraunkorreko eta Disziplina Batzordeko ebazpen definitiboak Kontseiluko Batzarraren aurrean goran inpugnagarriak izango dira (BJLO-ren 143.1 artikulua). Aldi berean, bide administratiboan errekurtsoen ebazpenak ez diren Batzarraren egintzak (gorako



errekurtsoak edo berrikuspen aparteko errekurtsoak) hautazko berraztertze errekurtsoaren objektu izaten ahal da (30/1992 Legearen 116 eta 117 artikuluak).

• Errekurtsoak auzi- administrazio bidean. Batzarrak emaniko egintzak, ebazpenak eta xedapenak auzi- administrazio bidean errekurrituak izaten ahal dira, Auzitegi Gorenari dagokion Aretoaren aurrean (BJLO-ren 143.2 artikulua).

24. Galdera.- Ze organo dauzka BJKN-ak? Ondorengoak analizatu behar ditugu:

• Lehendakaria • Lehendakari ordea • Batzarra • Batzorde Iraunkorra • Beste Batzorde batzuk • Idazkari Nagusia

Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiaren zerbitzura dauden organo teknikoak ondoren analizatuko dira. Ikusi 25. galdera.



A) Lehendakaria



B)Lehendakari ordea



C)Batzarra



D)Batzorde Iraunkorra



E)Beste batzorde batzuk



F)Idazkari Nagusia



25. Galdera.- Zeintzuk dira BJKN-ren organo teknikoak eta nola antolatzen dira?

A) Funtzioak • Batzarrak, Batzorde Iraunkorrak edo gainontzeko Batzordeek, zein

Lehendakariak edo Delegatutako Batzorkidegoek ezagutu behar dituzten auziak izapidetzea.

• Aurreko puntuan aipatu diren organoek hartutako erabakiak aurrera eramatea.

• Izapidetzen diren espedienteetan komunikazio eta jakinarazpenak jaulkitzea.



B) Egitura Organo teknikoak Idazkari Nagusiagatik ikuskatuta eta koordinatuta

daude, bere jarduerak BJKN-ren Lehendakariaren goi zuzendaritzarekin gidatuta daudelarik. Beraien lana garatzen duten materiaren arabera antolatzen dira, ondorengo eran sistematizatzen ahal direlarik:



C)Organo teknikoetan lan egiten duen pertsonalaren estatutua Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiko organo teknikoetan zerbitzuak soilik karrera judizial edo fiskaleko kideek, idazkari judizialen gorputzeko kideek eta Administrazio Publikoko zein Justiziaren Administrazioko funtzionarioek eskeintzen ahalko dituzte, plantilla organikoak ezartzen duen zenbatekoaren arabera (Botere Judizialaren Lege Organikoaren 145 artikulua). Goi mailako organo teknikoen kideak, hauek hautatzeko zuzenbideko lizentziaturaren titulua eskatu zaielarik, Letradu gisa jokatuko dute Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiaren zerbitzura. Kontseiluaren organo teknikoen lanpostuen hornidura merituen lehiaketaren bidez gauzatuko da. Goi mailako postuak lortu dituzten horiek Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiko Batzarrarengatik izendatuak izango dira, aurretik merituen lehiaketa pasatuz, bi urteko denboraldirako, hau urtero berritua izan daitekeelarik gehienez beraien zerbitzuen eskeintza 10 urtetara luzatuz eta beraien jatorrizko Administrazioan zerbitzu berezien egoeran aitortuak izango dira. Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiaren organo teknikoen gainontzeko lanpostuetan eskeinitako zerbitzuei dagokienean, hauek gauzatzen dituzten funtzionarioak beraien jatorrizko sailetan zerbitzu aktiboan daudela kontsideratuko da. Botere Judizialaren Kontseilu Nagusian lanpostu bat betetzen ari diren bitartean, Kontseiluko Pertsonalaren Araudiaren menpe egongo dira.



8.- INFORMAZIO OSAGARRIA

8.1.- Web-aren informazioa



8.2.- Oinarrizko bibliografia • HAINBAT AUTORE, ”Derecho Constitucional para el siglo XXI” obra

kolektiboa, Zuzenbide Konstituzionalaren VIII.Kongresu Iberoamerikarraren Aktak jasotzen ditu (Sevilla, 2003ko abenduaren 3tik 5ra), II Liburukia, Thomson Aranzadi argitaletxea, Madril, 2006, 3269 eta ondorengo orriak.

• HAINBAT AUTORE, “Jornadas de Estudio sobre el Consejo General del Poder Judicial”, 1981ko abenduaren 10tik 13ra, Botere Judizialaren Kontseilu Nagusia, Editora Nacional argitaletxea, Madril, 1983.

• HAINBAT AUTORE, “El Gobierno de la Justicia. Botere Judizialaren Kontseilu Nagusia”, Gaztela eta Leongo Prozedurazko Zuzenbidearen Nazioarteko Kongresuaren txostenak jasotzen ditu (Valladolid, 1994ko irailaren 28tik 30ra), Valladolid-eko Unibertsitateak argitaratua, Valladolid, 1996.

• HAINBAT AUTORE, “Constitución y Poder Judicial” obra kolektiboa, Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiak argitaratua, Madril, 2003.

• HAINBAT AUTORE, “Federalismo judiziala”, Kataluiniako Generalitat-en Institut d’Estudis Autonomics-ek argitaratua, Bartzelona, 2006.



• María BALLESTER CARDELL, “El Consejo General del Poder Judicial. Su función constitucional y legal”, Rafael Martinez Emperador Saria 2006an, Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiak argitaratua, Madril, 2007.

• Carlos DOMINGUEZ LUIS, “Poder Judicial: Actos de gobierno y su impugnación”, Iustel argitaletxea, Madril, 2006.

• Pablo LUCAS MURILLO DE LA CUEVA, “Modelos de gobierno del Poder Judicial”, “Ciudadanos e instituciones en el constitucionalismo actual” obra kolektiboaren barruan, Tirant lo Blanch argitaletxea, 1997, 1025 eta ondorengo orriak.

• María del Mar NAVAS SÁNCHEZ, “Poder Judicial y sistema de fuentes. La potestad normativa del Consejo General del Poder Judicial”, Civital argitaletxea, Madril, 2002.

• José Luis REQUERO IBAÑEZ, “El Gobierno Judicial y el Consejo General del Poder Judicial”, Papeles de la Fundación para el Análisis y los Estudios Sociales nº28, aipatu den Fundazioak argitaratua, Madril, 1996.

• RÉSEAU EUROPÉEN DES CONSEILS DE JUSTICE, “Mission, vision, rules and other relevant matter of the councils”, materiako Lan Taldearen Ondorioak (Bartzelona, 2005ko ekainaren 2 eta 3), http://www.encj.eu/encj web orrian eskuragarri dago.

• Celso RODRÍGUEZ PADRÓN, “La conformación del Poder Judicial”, Difusa argitaletxea, Madril, 2005.

Botere Judizialaren Kontseilu Nagusia 25 galderetan · 13. GALDERA.- ZEINEK AUKERATZEN DITU...

Documents

Transcript of Botere Judizialaren Kontseilu Nagusia 25 galderetan · 13. GALDERA.- ZEINEK AUKERATZEN DITU...