Proxecto educativoRelixión Católica

Proxecto educativo

Relixión CatólicaEducación Primaria

Proxecto e edición: rodeira-grupo edebé

Dirección xeral: Antonio Garrido González

Dirección de edición de contidos educativos: María Banal Martínez

Dirección da área de Relixión Católica: Mercé Asunción Pastor

Dirección de pedagoxía: Santiago Centelles Cervera

Dirección de produción: Xoán López Navarro

Equipo rodeira:

Coordinación editorial: María Xesús Gómez Sanjurjo

Textos: Francesc Riu e Rovira de Villar

Edición: Pilar López Andrés e María Otero González

Corrección: Marta Adrio Herranz

Ilustración: Luís Vilardell Panicot

Pedagoxía: Santiago Centelles Cervera

Deseño gráfico e cubertas: Luís Vilardell Panicot

Colaboradores:

Preimpresión: Track 20

É propiedade de rodeira-grupo edebé

© rodeira-grupo edebé, 2011

Polígono Pocomaco, Sector A2, Nave 16

15190 A Coruña

www.edebe.com

37410

Calquera forma de reprodución, distribución, comunicación pública ou transformación desta obra só

pode ser realizada coa autorización dos seus titulares, agás excepción prevista pola lei. Diríxase a

CEDRO (Centro Español de Dereitos Reprográficos) se necesita fotocopiar ou escanear algún

fragmento desta obra (www.conlicencia.com; 91 702 19 70 / 93 272 04 45).

Este libro forma parte do proxecto editorial rodeira e foi elaborado segundo as disposicións e normas

curriculares que desenvolve a Lei Orgánica de Educación (LOE) do 3 de maio do 2006.

Índice

O PROXECTO EDUCATIVO DE RODEIRA

1. Xustificación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

2. Finalidades . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

3. Principios educativos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

UN PRIMEIRO PASO NA CONCRECIÓN DO CURRÍCULO . . . . . . . . . 6

O PROXECTO Tobih: AS CLAVES

Os piares do Proxecto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

O PROXECTO Tobih: A CONCRECIÓN

1. Identificación, traballo e avaliación das

Competencias Básicas e das Intelixencias Múltiples . . . . . . . . . . . . 8

2. A integración das TIC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

3. O traballo da dimensión espiritual, da simboloxía e dos valores . . 10

4. Tobih, un proxecto para todos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

A ÁREA DE RELIXIÓN CATÓLICA

1. Finalidade . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

2. Contribución á adquisición das Competencias Básicas . . . . . . . . . 12

3. Ensinanzas transversais en Relixión Católica . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

O 1.o CICLO DE RELIXIÓN CATÓLICA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

1. Contidos de Relixión Católica 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

2. Contidos de Relixión Católica 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

3. Proxectos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

4. A metodoloxía no Primeiro Ciclo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

4

O proxecto educativo de rodeira

1. Xustificación — Razón de ser:

• Orienta e rexe o traballo editorial.

• Dálles resposta ás demandas da sociedade.

— Apunta a… Unhas finalidades: A educación integral da persoa.

— Apóiase sobre uns principios educativos: Educación como proceso de construción persoal, educación personaliza-da…

— Concrétase nunha vocación de servizo á educación:

• Dos mozos: nas diversas etapas, con diferentes materiais e variedade de soportes.

• Dos educadores: profesores, pais…

— Culmina… Na elaboración dun Proxecto de Vida persoal vinculado a valores, que move á acción na sociedade.

2. FinalidadesEDUCACIÓN INTEGRAL DA PERSOA: Desenvolvemento das distintas dimensións humanas:

Dimensión física e psicomotriz. Desenvolvemento das habilidades físicas: coordinación, equilibrio, potencia...Coñecemento e aceptación do propio corpo. Adquisición de hábitos de vida saudables.

Valores asociados: axustada autoestima e conciencia autocrítica. Sentido crítico respecto dos estereotipos sociais.Equilibrio mente - corpo.

Dimensión intelectual cognitiva. Fortalecer o pensamento, integrar as aprendizaxes e utilizalas na vida.Desenvolvemento da linguaxe como instrumento de aprendizaxe e de comunicación.

Valores asociados: interese por aprender, esforzo persoal, iniciativa… Autonomía de pensamento. Apertura ao cambio.Liberdade madura e sentido da responsabilidade.

Dimensión afectivo-emocional. Desenvolvemento da personalidade. Adopción de compromisos no persoal e nosocial. Relación e colaboración cos demais.

Valores asociados: equilibrio emocional. Autorregulación. Establecemento de relacións afectivas sas. Bondade, integri-dade, coherencia…

Dimensión sociocultural. Conciencia de cidadanía, respecto e tolerancia polos demais. Cooperación na construcióndun mundo máis xusto.

Valores asociados: desenvolvemento de sentimentos de aprecio e amizade. Tolerancia e talante democrático. Sentidoda xustiza e da solidariedade. Respecto polo patrimonio natural e sociocultural.

Dimensión ético-transcendente. Reflexión ética e dinamismo espiritual. Formulación de preguntas e busca de respos-tas. Apertura á transcendencia.

Valores asociados: interese polo sentido da vida e da historia. Percepción das aspiracións máis profundas do ser huma-no. Identificación das grandes interrogantes sobre a vida e o mundo.

5

3. Principios Educativos

1. A educación é un proceso de construción persoal. O alumno/a crece e constrúese como persoa en interacción cocontorno, cos seus iguais… O alumno/a é responsable e protagonista da construción do seu coñecemento.

2. Un proceso centrado na persoa do alumno/a. Educación personalizada. Cada persoa é un ser único, orixinal e irre-petible; autónomo, libre e responsable; aberto aos demais e á busca do sentido da súa vida.

3. Un proceso orientado. Aprender con sentido. Aprender con sentido permítelles aos alumnos ampliar e enriquecer osseus esquemas mentais, dotalos dunha organización máis sólida, descubrir a súa funcionalidade, utilizalos en con-textos diferentes e obter unha comprensión máis clara da realidade.

4. Un proceso compartido. Aprender con outros. Refírese á capacidade do ser humano de aprender traballando enequipo. O traballo entre iguais proporciona enormes posibilidades de aprendizaxe.

5. O educador/a, mediador no proceso de aprendizaxe, actúa como experto en procesos de ensinanza e aprendizaxee promove a actividade conxunta, exerce de guía na aprendizaxe, cede paulatinamente o control na actividade parafavorecer a autonomía do alumno/a, atende á diversidade e intervén como ponte entre a familia e a escola.

Acción na sociedade

Proxecto de vida

Ao servizo da educación

O proxecto educativo de rodeira

— Orienta e rexe o traballo editorial

— Da resposta a demandas da sociedade.

Dos mozos

Finalidades

Dos educadores

Principios

6

Administración

educativaCentros escolares

CURRÍCULOS

PROXECTO EDUCATIVO

CU

RR

ÍCU

LO

S

das e

tap

as

TRABALLO NAS AULAS

Libros de texto e outros recursos de rodeira

PROXECTO EDUCATIVO

Polo tanto...

Carácter propio (centro privado)

Opcións preferentes

Outros documentos

CONCRECIÓN

DOS CURRÍCULOS

TRABALLO

do equipo directivo

e do profesorado

Traballo.

COMPLETAR

CONCRETAR

E DESENVOLVER

os currículos

Un centro escolar

Un primeiro paso na concreción do currículo

O currículo dunha etapa, establecido polas Administracións educativas, describe a formación básica á que todos os

alumnos deben ter acceso. Nos currículos da educación básica fíxanse as competencias básicas, os obxectivos, os con-

tidos, os métodos pedagóxicos e os criterios de avaliación para cada unha das etapas.

Cada centro debe elaborar o seu Proxecto Educativo no que defina con claridade os seus principios pedagóxicos, o seu

modelo de persoa, o seu modelo de educación integral... e como os pon ao servizo dos alumnos.

Para desenvolver o seu Proxecto Educativo, cada centro debe completar, concretar e desenvolver o currículo de cada

etapa educativa segundo os seus principios pedagóxicos e o seu carácter propio. Así, a concreción do currículo con-

vértese nun compoñente do Proxecto Educativo do centro.

O equipo directivo e o profesorado serán os responsables de levar a cabo este traballo de concreción; é dicir, os cen-

tros escolares non teñen por que aplicar os currículos tal como foron establecidos. Os profesores levaranos ás aulas da

forma e cos criterios que o Proxecto Educativo do centro definise.

7

O PRIMEIRO PASO

na concreción

do currículo

CU

RR

ÍCU

LO

du

nh

a e

tap

a

Libros de texto e outros recursos de rodeira

PROXECTO EDUCATIVO

Concreción dos currículos

CONCRECIÓN

DO CURRÍCULO

AMPLIACIÓN, MODULACIÓN

e inicio de CONCRECIÓN

do currículo establecido a partir

do Proxecto educativo

de rodeira-grupo edebé

O PRIMEIRO PASO achegaríase

ao proxecto educativo das escolas que

compartisen os principios

do Proxecto Educativo

de rodeira-grupo edebé

Un centro escolarO PROCESO será o seguinte:C

UR

RÍC

UL

OS

da

s e

tap

as

Libros de texto e outros recursos de rodeira

TRABALLO

do equipo directivo

e do profesorado

A través da concreción dos currículos, os recursos multiformesfacilitarán o traballo nas aulaspor parte de profesores e alumnos

TRABALLO NAS AULAS

PROXECTO EDUCATIVO

Carácter propio (centro privado)

Opcións preferentes

Outros documentos

CONCRECIÓN

DOS CURRÍCULOS

Un centro escolar

Para a elaboración dos seus materiais curriculares, Rodeira-grupo edebé tamén elaborou a súa propia concreción do

currículo, atendendo aos seus principios e ás súas finalidades educativas. O modelo de educación que nos caracteriza

aspira á formación integral das persoas unida a unha sólida formación en valores.

Este traballo pode servir de axuda aos centros no seu proceso de concreción. Por iso, lle chamamos «Un primeiro

paso».

Finalmente, os recursos educativos de Rodeira-grupo edebé, debidamente enriquecidos coas contribucións de cada

centro, poden chegar á aula.

Deste modo, o modelo de educación definido no Proxecto Educativo do centro chegará a cada alumno/a.

O proxecto Tobih: as clavesOs piares do proxectoUn Proxecto para a sociedade da información e do coñecemento, que contempla o papel da familia e incorpora os prin-

cipios pedagóxicos máis innovadores. Con el preténdese dotar o alumno/a dunha formación integral que analice aspec-

tos culturais de aproximación ao feito relixioso cristián, apectos espirituais de apertura á transcendencia, e aspectos

sociais que o leven ao compromiso en favor do próximo. Todo iso nun contexto positivo, festivo e alegre que o anime a

vivir a súa vida desde a alegría e a felicidade.

En todas as etapas e os niveis, de forma gradual e acorde á idade do alumno/a, aparecen os seguintes aspectos:

• Traballo sistemático da linguaxe simbólica e artística.

• Actividades de reflexión persoal e de aplicación á experiencia, así como actividades de grupo e colaborativas que

fomentan a socialización.

• Traballo da experiencia de apertura á transcendencia, para que o alumno/a tome conciencia de experiencias perso-

ais previas que lle permitirán desenvolver a súa dimensión espiritual.

• Traballo de valores, coa intención de que o alumno/o chegue a integralos na súa conduta.

• Ferramentas para elaborar proxectos de investigación.

• Atención especial ao mestre/a, apoiándoo ao máximo na súa tarefa mediante unha gran variedade de recursos e

materiais complementarios: cadernos fotocopiables, murais... e material dixital integrado no proxecto.

O proxecto Tobih: a concreción

1. Identificación e traballo das Competencias Básicas e das Intelixencias MúltiplesAs competencias defínense como unha combinación de coñecementos, capacidades e actitudes adecuadas ao con-

texto. As competencias básicas son aquelas que todas as persoas precisan para a súa realización e desenvolvemento

persoais, así como para a cidadanía acti-

va, a inclusión social e o emprego.

Ao incorporar as competencias básicas

no proxecto Tobih insístese máis nas

ferramentas esenciais da aprendizaxe e

nos contidos fundamentais. A adquisición

das competencias básicas esixe integrar

os contidos das distintas áreas de manei-

ra significativa, isto é que produza coñe-

cemento útil e relevante para poder inter-

pretar de maneira crítica e construtiva o

mundo e a sociedade nos que vivimos.

Tobih integra competencias básicas e

intelixencias múltiples, para ofrecer un

programa ambicioso de desenvolvemento

integral de todas as capacidades da per-

soa.

O seguinte cadro esquematiza a relación:

Intelixencias múltiples Competencias Básicas

Intelixencia lingüística e verbalCB. Comunicación Lingüística

CB. Tratamento información e C. dixital

Intelixencia lóxico-matemáticaCB. Matemática

CB. Tratamento información e C. dixital

Intelixencia visual-espacialCB. Cultural e artística

CB. Tratamento información e C. dixital

Intelixencia corporal-cinestésica CB. Cultural e artística

Intelixencia musicalCB. Cultural e artística

CB. Tratamento información e C. dixital

Intelixencia Interpersoal CB. Social e cidadá

Intelixencia intrapersoalCB. Autonomía e iniciativa persoal

CB. Aprender a aprender

Intelixencia naturalistaCB. Coñecemento e interacción co medio físico

e social

8

Identificación

de CB e IM

— Na Programación didáctica (CB do curso)

— Na Programación das unidades didácticas

(Programación de aula)

Traballo

de CB e IM

— Novo tipo de actividades no Libro do

Alumno

— Dobre páxina cada dúas unidades (Pon en

práctica… competencias básica e inteli-

xencias múltiples).

— Propostas de Proxectos no Libro do

Alumno e nos Materiais para o mestre/a

(Programación e Orientacións).

Avaliación

de CB e IM

— Fichas de avaliación nos Materiais para o

mestre/a (Recursos para a avaliación).

— Rúbricas de avaliación das páxinas desti-

nadas aos Proxectos

2. A integración das TIC

O proxecto Tobih enmárcase plenamente na convivencia entre

os formatos papel e dixital para aproveitar ao máximo as poten-

cialidades educativas de cada un deles, mediante:

— Actividades interactivas: progresiva adquisición de autono-

mía persoal na aprendizaxe (aplicables no Encerado Dixital

Interactivo). Trabállanse de forma interactiva actividades do

Libro do Alumno, contos para traballar valores e a simboloxía.

— Aproveitamento educativo de Internet: procura, selección e

organización da información, para transformala en coñece-

mento. Ao longo das unidades didácticas integrouse unha coi-

dada selección de ligazóns a Internet, abrindo, desta maneira,

o campo de estudo e permitindo a entrada na aula da riqueza

do coñecemento en rede.

Internet abriu o acceso á información, agora o alumno debe

aprender a xestionala e a transformala en coñecemento relevan-

te para a vida. As ferramentas telemáticas e os recursos tecnoló-

xicos abren a escola ao mundo, favorecen a comunicación e o

traballo cooperativo, e facilitan os procesos de aprendizaxe.

Tobih faise eco desta realidade e intégraa nos seus materiais

para a aula.

9

3. O traballo da simboloxía, a dimensión espiritual e os valoresOs símbolos forman parte da expresión do ser humano.

Os nenos e as nenas de entre 6 e 12 anos son moi recep-

tivos á linguaxe simbólica. A interpretación dos símbolos

forma parte dos seus xogos habituais e da súa relación

cos iguais.

Ofrecemos este material coa finalidade de motivar os

nenos e nenas a descubrir os símbolos relixiosos.

Os pasos que seguen os nosos alumnos son sinxelos e

adaptados á súa idade e desenvolvemento. Neste primei-

ro nivel empezan por familiarizarse con elementos do con-

torno (como a barca ou a árbore) que posúen unha gran

carga de contido simbólico relixioso.

Debemos ter en conta que traballar os símbolos relixiosos

favorece o desenvolvemento da súa intelixencia lingüística,

na comprensión de relatos bíblicos, e a súa intelixencia

artística, na interpretación de obras de arte.

Ademais, co fin de acompañar os alumnos no espertar da dimensión espiritual,

seguimos os pasos observo, reflexiono e actúo, que lles permitirán desenvolver a

capacidade de expresión espiritual.

A nosa prioridade é convidar os alumnos e as alumnas a vivir os valores

evanxélicos que nacen do testemuño dos homes e das mulleres que for-

man a Igrexa: a amizade, a acollida, a responsabilidade, a paciencia, o

esforzo, a sinceridade, a valentía... No proxecto

Tobih facemos achegas importantes ao desenvolvemento das capacida-

des dos nenos e das nenas de 6 a 12 anos.

Así, no que respecta á relación cos demais e cos grupos sociais aos que

pertencen, o proxecto ofrece unha visión enriquecedora da familia e das

relacións persoais baixo o signo da fraternidade e do amor, do respecto e

da sinceridade.

No relativo ao contorno social e cultural, o proxecto revela o sentido cristián das

festas e das manifestacións artísticas, sobre a nosa cultura. E, finalmente, no

referente á progresiva adquisición de autonomía persoal, usa a reflexión e o xogo

para fomentar a responsabilidade, a creatividade, o afán por descubrir, a alegría

de vivir, a sociabilización e a expresión de gustos e opinións.

10

11

4. Tobih, un proxecto para todos

Cada persoa ten unhas capacidades e unhas habilidades que lle son propias e diferénciana do resto; o reto da educa-

ción é descubrilas e desenvolvelas. Do mesmo xeito, a realidade das nosas aulas ofrécenos unha gran diversidade de

ritmos e estilos de aprendizaxe.

A teoría das intelixencias múltiples xa apunta na dirección de

estimular ao máximo as capacidades diferentes de cada per-

soa; pero, ademais, rodeira amosou tradicionalmente unha

especial sensibilidade para atender á diversidade, de maneira

que todos poidan desenvolverse e integrarse de maneira eficaz

na sociedade. Tobih ofrece variedade de recursos para que os

mestres poidan atender, de maneira personalizada, os seus

alumnos e alumnas.

Así, ofrecemos nos nosos materiais:

— Actividades con diferentes graos de dificultade para facilitar

o seguimento por parte de todos os alumnos.

— Fichas de reforzo e ampliación.

— Aprender coa lectura, co movemento, coa representación

plástica, coa dramatización... para contemplar a diversida-

de de estilos cognitivos e de intelixencias.

A área de Relixión Católica

1. Finalidade

• Presentar a mensaxe cristiá debidamente secuenciada en función do nivel e da idade dos alumnos.

• Situar a área nun contexto histórico e social que recolle a tradición artística e cultural derivada da relixión católica e

doutras relixións.

• Ofrecerlle ao alumno de Educación Primaria o acervo cultural e histórico que a sociedade actual recibiu dos seus ante-

pasados e que tivo na relixión católica a fonte de inspiración e expresión dos sentimentos máis íntimos: pintura, arqui-

tectura, escultura, música, literatura...

• Capacitar o alumno, mediante os obxectivos e contidos, para dar sentido á súa propia vida e ter unha actitude aber-

ta cara á ciencia, a cultura e a identidade da persoa. En definitiva, ser capaz de afrontar os grandes interrogantes que

todo ser humano se fai e buscar respostas e eses interrogantes.

• Presentar as esixencias que se derivan da mensaxe cristiá e ofrecer un modelo de vida, un conxunto de ideas e cren-

zas, e a proposta dunha escala de valores propios do ser humano.

2. Contribución á adquisición das Competencias Básicas

O carácter global da área de Relixión Católica contribúe ao desenvolvemento de todas as competencias básicas:

Competencia en

comunicación lingüística

• Expresa ideas oralmente e por escrito con sinceridade e confianza.

• Participa activamente en diálogos achegando ideas e opinións.

• Identifica e comprende a linguaxe bíblica de textos adaptados á súa idade e nivel.

• Descobre a mensaxe central dun relato bíblico.

• Interpreta e comprende a linguaxe simbólica dos relatos bíblicos escollidos para a súa idade e nivel.

• Reproduce narracións bíblicas.

• Asocia a linguaxe litúrxica dalgunhas celebracións co seu significado e intención.

• Interpreta mensaxes non-verbais.

• Interpreta e utiliza a linguaxe poética e dos símbolos.

• Valora e admira a linguaxe testemuñal.

• Enriquece o seu vocabulario relixioso.

• Comprende frases sinxelas de linguaxe doutrinal conceptual.

Competencia no coñece-

mento e na interacción

co mundo físico

• Valora, coida e fomenta a natureza como creación de Deus.

• Descobre e admira a beleza da Creación.

Competencia social

e cidadá

• Aprende a construír unha personalidade humana.

• Descobre e asume valores de corresponsabilidade social.

• Desenvolve actitudes baseadas na solidariedade, na cooperación, na liberdade, na xustiza e na caridade.

• Resolve conflitos.

• Ilusiónase polos proxectos de vida altruísta e desinteresada.

• Recoñece o ben e a verdade.

• Aprende a descubrir a raíz do seu comportamento.

• Mellora as relacións interpersoais e achégase á idea de fraternidade universal.

Competencia matemática

• Identifica formas e figuras xeométricas na cultura relixiosa.

• Ordena cronoloxicamente no tempo.

• Utiliza unidades de medida temporal.

• Utiliza cuantificadores temporais e espaciais no referente á vida dos cristiáns.

Tratamento

da información

e competencia dixital

• Identifica e utiliza as tecnoloxías da información para elaborar proxectos.

• Interpreta a linguaxe audiovisual.

• Resolve actividades interactivas.

• Busca e utiliza información en diversos soportes.

12

3. Ensinanzas transversais en Relixión Católica

Un dos obxectivos da Educación Primaria é atender o desenvolvemento integral dos alumnos. Este carácter integral do

currículo implica que se deben incorporar nas diferentes áreas elementos educativos básicos contidos nos temas trans-

versais. Deseguido, de forma resumida, presentamos como Rodeira incorporou os temas transversais na área de

Relixión Católica.

Competencia cultural

e artística

• Describe escenas en obras de arte.

• Aprende a identificar elementos simbólicos en arte sobre Xesús, María e os apóstolos.

• Canta cancións con mensaxe humana: social e espiritual.

• Aprende a valorar e a respectar festas e o modo de vida cristiá.

• Admira valores do feito relixioso na súa expresión artística, cultural e vivencial.

• Participa en dramatizacións.

• Desenvolve a creatividade no deseño artístico.

• Recoñece no seu contorno elementos relixiosos.

Competencia para

aprender a aprender

• Traballa en equipo.

• Analiza casos.

• Razoa de forma lóxica.

• Identifica diversas opinións e dá a propia.

• Busca información e expona.

• Aprende a elixir e a planificar os seus proxectos de investigación.

• Identifica a verdade e o ben, a alegría e a tristura.

Autonomía e iniciativa

persoal

• Desenvolve a súa autonomía nas tarefas.

• Aprende a coñecerse.

• Comparte experiencias.

• Desenvolve a súa capacidade de empatía.

• Toma decisións e opina con sinceridade.

• Aprende a reflexionar sobre un feito social e a emitir un xuízo moral baseado en principios, valo-

res e actitudes evanxélicos.

• Recoñece algunhas das súas propias equivocacións.

• Aprende a abrirse á transcendencia.

Educación para a igualdade de oportunidades entre

os sexos

— Conseguir unha visión do mundo libre de estereotipos

sexistas e fomentar o rexeitamento de calquera discri-

minación por razón de sexo.

Educación do consumidor

— Fomentar actitudes críticas ante o consumo excesivo.

Educación ambiental

— Coñecer o medio como un sistema vivo onde o ser

humano é un elemento máis, capaz de actuar sobre el,

cuestionalo e modificalo, achegando ideas e posibles

solucións para a súa mellora e mantemento.

Educación para a saúde e a calidade de vida.

Educación sexual

— Coñecer e practicar hábitos elementais de hixiene.

Educación para a paz

— Comprometerse na defensa dos dereitos humanos e

na superación de discriminacións e situacións de inso-

lidariedade, así como amosar respecto e ser tolerante

coa diversidade de linguas existentes.

— Estimar e valorar a lingua oral e escrita como medio de

establecer e mellorar a relación cos demais.

Educación moral e cívica

— Valorar o diálogo como instrumento para solucionar os

problemas de convivencia e transmitir ideas, pensa-

mentos e opinións, respectando os xuízos e opinións

alleos.

Educación viaria

— Coñecer e respectar as normas básicas para despra-

zarse como peóns e como

usuarios dun medio de

transporte.

Educación para o lecer

— Aprender a distribuír o

tempo de lecer de xeito efi-

caz para obter tempo para

relacionarse cos demais,

colaborar en actividades de

axuda aos necesitados etc.

13

O Primeiro ciclo de Educación Primaria1. Contidos de Relixión Católica 1

CONTIDOS DIMENSIÓN ESPIRITUAL

• A amizade. O amor fraternal. Actitudes que fomentan a ami-

zade. Valoración positiva das mostras de afecto. Participación

en xogos de grupo.

• O amor familiar. Identificación de actitudes positivas para

unha boa convivencia familiar. Gusto polo desenvolvemento

da propia capacidade creativa. Interpretación de cancións.

Interese por expresar o amor na familia. Gratitude polos dons

recibidos na familia.

• A espera. A ilusión como actitude propia da espera.

Comprensión de textos bíblicos: a Anunciación. Interese por

formular propósitos e esforzarse por cumprilos. Arte: unha

escultura de María.

• O nacemento de Xesús: comprensión de textos bíblicos.

Identificación de personaxes bíblicos. Interese por coñecer

como celebran os cristiáns o Nadal. A mensaxe de amor e

solidariedade de Nadal. Arte: unha panxoliña.

• O relato da Creación: comprensión de textos bíblicos.

Identificación e gratitude pola obra creada por Deus. Interese

por respectar e coidar a natureza creada por Deus.

Simboloxía: a auga.

• Xesús chama polos apóstolos: comprensión de textos bíbli-

cos. Todos estamos chamados a ser amigos de Xesús. A

parábola das dúas casas: comprensión de textos bíblicos.

Interpretación de cancións acompañadas con xestos.

• Deus coida das persoas. Xesús cura a un cego: comprensión

de textos bíblicos. Simboloxía: a luz.

• Días tristes e días alegres. Textos bíblicos: morte e resurrec-

ción de Xesús. A Semana Santa e a Pascua. Aprecio e res-

pecto polas celebracións da Semana Santa. Arte: unha pintu-

ra da Última Cea.

• Os cristiáns xúntanse na igrexa. Elementos dunha igrexa.

Observación de templos cristiáns. Uso de vocabulario espe-

cializado. Respecto polo aprecio que os cristiáns teñen pola

igrexa. Arte: un rosetón.

• Os cristiáns e cristiás forman a Igrexa. A misión dos cristiáns.

Participación en traballos corporativos. Interpretación de can-

cións. Arte: un mosaico.

• Lectura, comprensión, interpretación e narración de textos

testemuñais.

• Perdoar: Observación dunha situación de confli-

to. Reflexión sobre posibles solucións ao conflito.

Descrición das consecuencias de cada reacción

e optar de forma persoal polo perdón.

• Celebrar: Observación das actividades dos días

festivos. Reflexión sobre as razóns polas que se

está contento/a os días de festa. Decisión de

estar contento os días de festa.

• Confiar: Observación de situacións de confianza.

Reflexión sobre a confianza e o amor. Xogar a un

xogo de confianza co compañeiro/a.

• Ser xeneroso e solidario: Analizar situacións nas

que se comparte ou non de forma xenerosa.

Reflexionar sobre a propia actitude ao compartir.

Comprometerse a compartir algo xenerosamente

• Admirarse: Observar diferentes paisaxes naturais.

Reflexionar sobre a beleza da Creación. Expresar

gratitude e coidado pola Creación.

• Amar como Xesús ensina: Observar escenas e

identificar nas que se ama como Xesús.

Reflexionar e identificar persoas que aman como

Xesús. Elixir cal sería a propia acción nunha situa-

ción dada.

• Coidar dos demais: Observar unha escena de

atención a un enfermo. Reflexionar sobre a axuda

que ofrecemos aos demais. Escribirlle a un com-

pañeiro/a que estea enfermo.

• Acompañar as persoas que están soas:

Identificar as persoas que senten soas nunhas

escenas. Reflexionar sobre as razóns polas que

se senten soas. Identificar accións que se poden

levar a cabo para acompañalas.

• Ser feliz: Identificar lugares nos que se é feliz.

Reflexionar sobre os propios sentimentos nos

lugares especiais. Debuxar un lugar onde sexa

feliz.

• Dar grazas a Deus polo seu amor: Explicar mos-

tras do amor de Deus na vida diaria. Sinalar un

compromiso para agradecer o amor que se reci-

be.

14

2. Contidos de Relixión Católica 2

CONTIDOS DIMENSIÓN ESPIRITUAL

• Os bos amigos. Identificación de calidades dos bos amigos.

Identificación de accións de cariño entre amigos.

Interpretación de cancións e participación en xogos de grupo.

• Lectura e comprensión de textos bíblicos sobre a confianza en

Deus: Noé e Moisés. Exemplos de vivencia dos

Mandamentos. Participación nunha experiencia de confianza

nun amigo.

• Actitude de ilusión ante a espera da chegada do Nadal.

Comprensión de textos bíblicos: a visita dos Magos. As cele-

bracións do Nadal. A mensaxe do Nadal. Arte: unha panxoli-

ña.

• Os amigos de Xesús. Reflexión sobre con quen comparten as

súas aventuras. Comprensión de textos bíblicos: Xesús calma

a tormenta. A confianza nos seres queridos e en Deus. O

Nosopai. Arte: unha pintura de Xesús calmando a tormenta.

• Lectura e comprensión da parábola do sementador. Actitude

de amor polos demais. Asimilación da cruz como símbolo dos

cristiáns e cristiás. Simboloxía: a auga e o aceite no bautismo.

• Lectura e comprensión da parábola do Pai Bo. Recoñecer a

importancia de pedir perdón. Identificación das propias equi-

vocacións e valor da rectificación.

• As celebracións de Semana Santa. Comprensión do amor que

hai no sacrificio de Xesús. Comentario de diferentes situacións

de amor cristián. Arte: unha pintura de Xesús entrando en

Xerusalén.

• Lectura e comprensión dunha narración testemuñal sobre a

importancia de cada persoa e da súa tarefa. Comprensión de

textos bíblicos: a chegada do Espírito Santo. O Espírito trans-

forma e dá fortaleza. As tarefas dos cristiáns na Igrexa.

Simboloxía do Espírito Santo.

• Comprensión dunha narración testemuñal sobre as nais, pais

ou persoas que os coidan. Ordenación cronolóxica de esce-

nas da vida de Xesús xunto a María. Busca de información

acerca das festas marianas locais. Uso de vocabulario espe-

cializado. Arte: unha pintura de María.

• Descubrimento de xestos de amor para facer felices os

demais. A Igrexa colabora na construción dun mundo mellor.

Lectura e comprensión da parábola do banquete. O Reino de

Deus é a felicidade. Interpretación dunha canción sobre a festa

do ceo.

• Acoller: Observar unha situación de acollida.

Reflexionar sobre posibles sentimientos dun novo

compañeiro fronte a diferentes situacións. Elixir

actitudes e accións de acollida.

• Compartir saberes: Observar unha historia sobre

compartir o aprendido. Reflexionar sobre quen

nos ensinou diferentes cousas. Propoñerse actuar

ensinando o que se sabe a outras persoas.

• Ser solidario: Describir unha escena dun posto

solidario de recollida. Reflexionar sobre as razóns

polas que se organiza unha campaña solidaria.

Colaborar nunha campaña solidaria.

• Coidar: Explicar unha escena dunha nena lesio-

nada. Reflexionar sobre a mellor maneira de coi-

dar a un amigo enfermo. Comprometerse a

actuar cando un amigo está enfermo.

• Axudar: Observar unha escena na que alguén

actua de maneira equivocada e explicala.

Reflexionar sobre as consecuencias dos actos.

Expresar como se corrixe os demais con cariño.

• Perdoar: Observar escenas de conflito e identifi-

car as que viviu. Reflexionar sobre os propios

sentimentos ante os conflitos. Elixir actuar segun-

do as actitudes de amor e perdón.

• Amosar alegría: Observar unha escena dos cris-

tiáns na Pascua. Reflexionar sobre o porqué da

alegría cristiá na Pascua. Elixir a actitude propia

para vivir a pascua e cantar xuntos.

• Confiar: Observar unha escena na que se lle

demostra confianza a un compañeiro. Reflexionar

e actuar nomeando as persoas en quen confia-

mos en diferentes situacións.

• Consolar: Observar unha situación na que se

consola a outra persoa. Reflexionar acerca dal-

gunhas posíbeis maneiras de consolar a quen

está triste. Actuar describir como consolar un

amigo que está triste.

• Compartir ideas: Observar unha escena na que

se comparten ideas para axudar a unha amiga.

Pensar e escribir unha boa idea para axudar a

unha amiga.

15

16

3. Os Proxectos

O traballo por proxectos posibilita a adquisición de competencias e capacidades porque a súa formulación integra coñe-

cementos, aplica os coñecementos en situacións e contextos diversos e transfírelle ao alumno as ferramentas e as estra-

texias de aprendizaxe. O coñecemento exponse como unha elaboración activa e os contidos contémplanse como expe-

riencias vivenciais, ao permitir:

— Propoñer actividades e contidos para identificar os coñecementos previos dos alumnos e os novos contidos que van

adquirir.

— Planificar estratexias de procura, selección e interpretación da información, nos que os resultados estean vinculados

á vida cotiá do neno/a. En definitiva, a aprender a aprender.

— Desenvolver a participación creativa e cooperativa porque se fomenta a colaboración entre iguais e se enriquecen as

aprendizaxes propias coas achegas doutros.

— Facer partícipes ás familias a achegar información, colaborar e implicarse nas actividades do proxecto.

Os elementos fundamentais dun proxecto son o diálogo e a discusión, posto que o punto de partida é un problema ou

situación na que o percorrido ata o final constrúese a partir de preguntas que responden ao desexo de saber cousas

novas, a reflexión sobre o propio saber, a procura de novos coñecementos e a reflexión sobre o propio proceso de

aprendizaxe.

Primeiro curso Segundo curso

Primeiro trimestre Os símbolos do Nadal Poemas de Nadal

Segundo trimestre As tradicións da Semana Santa e daPascua na propia localidade Obsequios de Pascua

Terceiro trimestre Enviar mensaxes felices en globos A festa de fin de curso

4. A metodoloxía no Primeiro ciclo

No proxecto de Relixión Católica Tobih, mantense a metodoloxía orientada a que os nenos de seis a doce anos partan

da súa propia experiencia para achegarse ao feito relixioso e á mensaxe cristiá e logren así integralos no seu universo

persoal e expresalos creativamente.

Para sacar o máximo proveito dos nosos libros e desenvolver o traballo proposto, apoiámonos nos seguintes aspectos.

• O diálogo, a conversa, a simulación e a dramatización de situacións comunicativas, a posta en común de ideas, pen-

samentos e experiencias, constitúen un elemento importante na práctica na aula.

• Partir do que os alumnos coñecen e pensan sobre un tema en concreto.

• Conectar cos seus intereses e necesidades.

• Propoñerlles unha finalidade e utilidade claras para as novas aprendizaxes, que xustifiquen o esforzo e a dedicación

persoal que lles serán esixidos.

• Manter coherencia entre as intencións educativas e as actividades que se desenvolven na aula.

• Favorecer a aplicación e a transferencia das aprendizaxes á vida real.

• Aproveitar os recursos TIC para enriquecer e motivar a aprendizaxe.

• Considerar a distribución de espazos e tempos na aula dunha maneira dinámica para crear un contorno facilitado da

aprendizaxe.