cantar de los cantares y cantico espiritual.pdf

download cantar de los cantares y cantico espiritual.pdf

of 14

Transcript of cantar de los cantares y cantico espiritual.pdf

  • 7/27/2019 cantar de los cantares y cantico espiritual.pdf

    1/14

    Lemi15 (2011): 171-184

    ISSN:1579-7

    35X

    De Yeushalayim a Roma: Canta de los Cantaes eintetextualidad cistiana en Cntico espiritual

    de San Juan de la Cuz

    Da Domnguez-NaaroUney o Ween Onao, Lonon, Cana

    RESUMEN:

    Duane a eguna ma e o xvi, a orene humana e ae paa e uo e nueo emaomo a eaan e a nauaeza y a eaozan e o onepo e uepo y ama nuo po aorene pana. En e mo eoo epao e anopoenmo e aue en oma e un oen-

    mo, nuyeno noabemene en e earolo e peza ma omo Cntio eiitua e San Juan e aCuz (1542-1591). E guene auo eamna Cntio eiitua omo un hpeeo ano one SanJuan aopa eemeno aaceo aeo eCantar e o Cantae unao en a ee jua, paapoyeao en u eo y ea una oa ma e pouno eno eoo y a haa un pboano. Paa elo, e uen y ompaan e aseo empeao en amo aajo que popoonanuna pesea eene en e eno aeo e ama oa: e paaje, o peonaje y o eemenomo empeao en o mmo.

    ABSRAC:

    Dun he eon ha o he xvi enuy, humanmwa he a o he ue o new op uh a he ea-aon o naue an he eeamnaon o he onep o oy an ou nuene y Paon houh. eanhopoen ea oe n h peo n Span eee on eou mya maea n he om o

    Citii. he ae oSiitua Cantie y San John o he Co (1542-1591). e am o h eay o anayze San John o he Co wok a a Chan hypee o he ba e o Son o Son wheeSan John orow he oy an anom o eae a ma mya wok adee o a Chanauene wh own heooa an uua akoun. o o o, hee ase om oh wok wl eanayze an ompae: haace, eney, an he mya eaue poaye n oh poem.

    _____________________________________

    ECantar e o Cantae e uno e o o anno e a Eua, eno aemuno e o m oo, on an o 117 eo.1 Coneo omo una uen e poema

    1. De heeo (Si a-Siri). Aguna uene han auo a auoa eCanta, a omo o o ePoeio yEeia a ey Saomn; n emao, eneno en uena a ema e mmo, e ha ehazao ea eoa

    y e ha eeno a ea e ao auoe quene ueon eenee a una euea oa onemonea a enao

  • 7/27/2019 cantar de los cantares y cantico espiritual.pdf

    2/14

    172 Lemir15 (2011) David Domnguez-Navaro

    amooo ajo una mma una ama, een a hoa e una joen aeae an eleza e nome Suama quen, apuaa po e ey Saomn nea en u

    paao paa oma pae e haem e epoa e monaa.2 Saomn, on ayua e uonuna, nena onqua e amo e a joen, que haa o eneaa a un paoe a en. Depu e uao neno alo y, omo puea e u ea y amoeaeo haa u amao, Saomn ea a a joen pemnoa eea a aa one pao. ECantar, eo e oma no aea, e un ano poano y eo aenaoe uo y oo ene a uama y u amane an.E eo uo an eeanaen e earolo e mmo ano y a aaa jua;3 egn a ee heea hao nepeao e oma aea omo un epaamo e una oa ea ene Jehoy e puebo e Iae.4La uea nepeaone ma eCantarpo pae e e-ea ano enaon e poema omo a unn amooa e Co on u Iea, o

    on e ama humana.5

    Ene o auoe mo que poyeaon ea ea ea e e-pao San Juan e a Cuz (1542 - 1584) en e o xvi on u poema Cntio Eiitua.6Su oa oma omo mao pnpa e eo eCantar e o Cantae ajo e eo e a

    e Saomn ene 970 y 930 a. C. (ane Sea , Te Son o Son, Vetu eamentu, 481-82; Sua, Te Son o Son:Te Canonia Son o Sooon Deiee Aoin to te Oriina Code o te Qaaa, 8).

    2. E eno uama oena e a aea lamaa Suam o Sunam haaa o a u e Iaha, en a ene Gaea one e onaa a joen (ae Jou 19: 18). E oabo ha o neeao aeamene o eauene on a aaaao (az) yaem (eeo o eea) en eeena a a unn amna e o eoo. am-n oa hae eeena a a oma emenna e Saomn; e neeane eaa que o e oabo ean e amma az [--] (ae Pke,A Coeniou Hee Lexion Aate to te Eni Languae, 158).

    3. Ea ean le a e a ae e a euea e mmo juo onoa omo eaah (aroza) en eeena aa n e aro e ueo o ae e oea Ezeque (ane Ezeque 1: 1-28, y o aajo e Kaz y Ozky, Siairi: A Moden Comentay o te Son o Son, 11).

    4. Ronon, An Oune o Suyn he Son o Son, Te Bibia Wo, 191. La neean aea eCantaen e juamo aaee o ez mea en e amu (150-500 . C.) y m en aua en eagu o omena-o aCantae o VI . C. E eo e ha neeao mamene omo e amo e Jeho haa u uebo eeo,eeenao omo Eoo y Eoa, on eeena a oo juo e Eo y u aje o e eeo.

    5. Oene e Aejana (180-254) ue uno e o meo eea bo e a eoa ma ana. Su n-eean eCanta e o Cantae e unamena en a unn ma ene Co y a Iea. La eua ma eCantae le a ounza m en ea unn que a omo una unn ene Co y e ama humana (ae Mate,Te Voie o My Beoe: Te Son o Son in Ween Meiea Critianity, 11-15). A , Oene aae en u Hoiaque, he gue o he e an Beoom eahe u ha he ommunon wh Go mu e atane y he ah ohay an oe [] When he ou ha omee hee ue, y mean o whh eane n al acon anha an e o mnae eween naua hn, omeen o oee o ona an mya mate, ann h way aane o he omenaon o he Godhea wh ue an ua oe (Te Son o Son. Comentay

    an Hoiie, 39-41). Oene naugu o aone neeaa eCanta: a mea eea (eeena aIea omo Eoa), y a eguna nuaa (a Eoa e e ama o e eyene). San Jenmo y San Agun ee-neen a a eea, mena que Geoo e Na y San Juan e a Cuz oman ae e a nuaa. Paa unan m ouno e ea o eene, ae e euo eazao o Jo C. Neo,Mtio, oeta, eee, anto: Entono a San Juan e a Cuz, 104.

    6. Dee enee en uena a nuena e e uene e euo oe a neean ma e Canta e oCantae en San Juan e a Cuz: a an eea aa, e earolo meea oe e eo y e momenoaaa eao, y a aun e eo bo eaoaa o u onemoneo Fay Lu e Len. E earolo e aaaa en a Pennua Ia oe uane e eoo e a onienia ajo e enao e Aono x (1230-1284).Duane ea eaa e aujeon a aelano eo aao, a omo o aajo eauy eAon a a ea Euea e auoe e oeo (Bae, A Hitoy o te Je in Critian Sain, 111-30; Swek, Sani CritianCaaa: Te Wo o Lui e Len, Santa eea e Je, an San Juan e a Cuz, 3). Paa un euo oe o oene e aCaa y u euo e nuena en e enameno euoeo ane o aajo eazao o Gehom Shoem en Majo

    en in Jei Mytii (1961) yOn te Kabaah an It Syoi (1965).

  • 7/27/2019 cantar de los cantares y cantico espiritual.pdf

    3/14

    Lemir15 (2011) 173De Yeushalayim a Roma: Canta de los Cantaes e intetextualidad cistiana

    poea aana enaena. Fomao po ena y nuee eoa o a ompuea eneene peoo e epao y empo een a ean amooa ene una epoa

    y u epoo mozano a unn ma ene Co y a Iea.7 E guene aajoanaza a hpeeuaa ene e eo oen eCantar e o Cantae y e eo -na eCntio Eiitua, meane e ua San Juan e a Cuz ooa un ao aeoy eoo ano. Paa elo e ompaan e aseo neae e poema: e paa-je, o peonaje y o eemeno mo e a paoma, e ojo y e no empeao enama oa.8 E poeo e mmo epao epeenao po San Juan e a Cuz,a gua que u onemponeo mo eea e a y Fay Lu e Len,e aguaen un momeno e pouno amo que aeaon en Epaa o mo eoo yuua.9 A pa e a ea earolaa en eno e poue una uea a euo -no e ema poano, enmeno que ya e poujo uane e Meeo.10 Sn emao,

    mena en a eapa meea a eaua y u muno aeo queaan eeao po apon e a Iea en ema ao, uane e Renameno e poue una nueaenena one e manene e uo e o no juno a una aa enmena que noeua a aea y e nmmo. La a e onee en e aue aeuao, y a e-ma amooa a que eoe ea aa aea.11La orene humana e aepaa e uo e nueo ema omo a eaan e a nauaeza omo uene eneaoae a, e amo omo unn epua upeano a unn meamene fa y maea, aamona, y a eaozan e o onepo e uepo y ama nuo po a oreneneopana ene oo. En ea eapa, e anopoenmo e aue en oma e unoenmo que popona a aa y a ma omo oma e a, e opmmoene a pemmo y menamo meeae. De ee moo, Co e onee en auene e a y e amno e ama humana paa aanza u unn on Do. Ea eae oja en San Juan e a Cuz quen one a Co omo e no meanmo e amapaa onuma u unn ma on Do, y one e amo e onee en a ueza mo-

    7. Duane u aueo en oeo en 1578 omuo a 31 mea eoa e oema. Deu e u aa en y uane u eana en Baeza e a eoa 32 a 34. En 1584, a en e una monja e oneno eGanaa, aa no eoa m a oema y ea e me omenao omeo e Cntio, aa u un en aOen e a Camea. M ae, ane a neea e emoea y eene u eo San Juan eaz ea eoa,aaeno una eoa uemenaa y eoenano eo aaje e oema. E euao ue una eguna eane mmo, lamaa m ae Cno B omueo o 40 eoa, mena que a mea en, e 39 eoa eon en e Cno A (aa, Poety an Contemation in St. Jon o te Co, 37). En ee aajo e ha uzaoomo ae e euo e Cno (CA) que oreone on a mea ean e mmo egn e manuo e San-a. La en emeaa en ee auo oene e a en e eo o Raque An (Baeona: Panea, 1986).

    8. Ga Genete ee ietextuaiadomo a oneone que e eabeen ene eo, en aua a nara-n e hoa. Meane ea na e eua e oeo e eenanan e un eo e un uo na onooomo iotexto o eo uene, y a en nuea e uo lamaa ietexto (o eo mea) (Genete, Paiet:

    Liteatue in te Seon Deee, 2).

    9. Eo nae eeno ueon a eann mea e Cao v, a aala ona o oomano o e onoe Meerneo y e nameno e a Reoma y o momeno oeane. o mo omenaon e umen-o e ea y uo e aumao que aan an moana a a oan mena omo meanmo e aeamenoeua on Do (Cuno, Saint Jon o te Co: Reetion on Mytia Exeriene, 6).

    10. Waope,Hitoria e a oea ria a o iino en a ritianad oienta, 153.

    11. An, o. it., .

  • 7/27/2019 cantar de los cantares y cantico espiritual.pdf

    4/14

    174 Lemir15 (2011) David Domnguez-Navaro

    z e menaje ano e poea.12 E mmo ano e San Juan e unamenaen o eene e aueo a u onepn e muno y a ean e Do ane e

    y e e humano: apoa y aaa. La pmea hae eeena a una nepeanneaa e a eooa, mena a eguna o hae ee una pesea poa.13A-mmo, eno e a aa ana e nguen e ae paa peeona e aea-meno mo on Do que e mpanan uane a Ea Mea a pa e o aajoe Dono e Aeopaa: a a puaa, o a uha e e humano ene a o oanae, a a umnaa, one e ama e pua e a maea y a a una, que u-pone a unn on e e puo, Do.14 A a e ea e ae puaoa e amahumana ompea u ayeo na on a unn ma on Do, menaje que San Juanpoyea meane o peonaje e u poema.

    Lo poaona eCntio Eiitua o omponen una epoa y u epoo que m-

    ozan e mamono epua ene a Iea o e ama ana (a epoa) y Co (eepoo) e aueo a a ee ana. E poema eae a po ompeo a emaeoa, onnoo en un eo poano, e oe eo gueno e mmo eque-ma que eCantar e o Cantae en uano a oneno y ema.La euua eCn-tio eaa po u eua paaea y ama omaa po 3 neenone e oo, y2 oo ene o amane:15

    Epoa eoa 1-4 Coo (ii) eoa 27

    Coo (I) eoa 5 Epoo eoa 28-30

    Epoa eoa 6-12 Epoa eoa 31-32

    Epoo eoa 12 Epoo eoa 33-34Epoa eoa 13-26 Epoa eoa 35-38

    Coo (iii) eoa 39

    12. Como eaa Aan Cuno, e mmo e un ua aa e neamo ene e y Do; a a e a e Do ehae eene a home. E uo mo ee a aa humana e ama. E aem anao: e eyene no aanzaen onomeno no que eoa en ouna. Po mo, e aenene y ea haa aanza u unn nma onDo (Saint Jon o te Co: Reetion on Mytia Exeriene, 17-18).

    13. La ea e eooa neaa e earola a a e a orene neoana que nuy noabemene a a-

    one ma jua, ma y ana; en ee aseo a gua m moane ue Pono en e o iii . C. quenen u oaEnada one eone a ea e Se o Do omo una ena aouamene anenene, nebeen nbe (iii, 17). Oo eonaje a eaa en a eooa aoa e e monje o San Dono Aeoaa, quenen e o vi . C nuo o a eoa neoana oene que Do e a o enma e e, y e onomenono e aee a a e a nean aoua; en oa aaa, Dono aga que aa aee a onoe y enenea Do e hae no eano qun e o qu e, no o que no e: Fo y he unean an aoue enunaon o you-e an o al hn you may e one on hh, houh ue an ene e-aneaon, no he ueeena Raaneo he Dne Dakne (On te Diine Name an Mytia Teooy, 203). Po u ae, a eooa aaa oene ahaa e e humano aa aee a Do meane a azn y e onao o on e meo. La ean e muno,a omo oa eaoa e Do e onee en e numeno e home mo aa eu o auo e Do(Foe an Beee,Lonin o God: Seen Pat o Critian Deotion, 240).

    14. Mon Aroyo, La tia eaoa: anteeente y Ead Meia, 29-30.

    15. aa, o. it., 129. La aeaone emeaa a o ao e auo - CC y CE - e han uzao aa ngu

    a aoaone y a eCanta e o Cantae yCntio Eiritua.

  • 7/27/2019 cantar de los cantares y cantico espiritual.pdf

    5/14

    Lemir15 (2011) 175De Yeushalayim a Roma: Canta de los Cantaes e intetextualidad cistiana

    La euua eCantar e o Cantae e omaa po 8 eoa on e ema y opoaona uo e a guene oma:16

    Eoa 1-2 La uama aoa a auena e u amane

    Coo e a Hja e Jeuan

    Pme neno e Saomn paa ana e aeo e a uama

    Eoa 2-3 Sueo e a uama on u amao

    Eoa 3-4 Seguna popuea amooa e Saomn a a uama

    Eoa 4-5 Enueno ene uama y e joen pao

    Eoa 5-6 Coo e mujee

    Eoa 6-7 eea popuea amooa e Saomn a uama

    Eoa 7-8 ma popuea amooa e Saomn

    Reenueno ene a uama y e amao, y eeo a Shuam

    E eenao eoo one e aena e eo bo a a hoa en a zona queompena pae e mpeo pea y a eone amnaa po e eno e Iaeajo e ey Saomn. Ea noman e oene a a e ao omo a a e EnGe, o mone e Behe, o e oque e Lano.17 E paaje eCntio poyea aera e Cala po u eenn ampa, ea, ua y naua, y ua e namenoe mo epao one an pae e u a.18 A mmo empo e un eenaonaua oeao e oe, paea, ale, pae e oa y monaa, que eoan eea manea a Sera Neaa e Ganaa one e auo e aa e a eoa;

    e ea oma, e paaje e hpeeo e manene en ononana on e empeao ene eo ona.19 La epn paaja poee un pape mpoane en ama oa;po una pae peene eea e eenao e paao erena y, po oa pae poye-a a Do omo e oen y eneao e a e ea nauaeza. Como eaa DaneA. Domowk, [San John o he Co] ee naue a an oan whoe, [] an hemoze Go a he hea o h whoe.20 En e ao e San Juan, ee paaje e empeaomo meanmo paa poyea a Co quen, epeenao po e Amao, e oneeen e eao y eneao e mmo:

    Oh oque y eseua,panaa po a mano e Amao!Oh pao e eua,e oe emaao!De po ooo ha paao.(CE 4: 1-4)

    16. Ronon, o. it., 192-94; Sea, o. it., 470-90. La a e eo bo e han omao e a en aelana ea Santa Bibia e Caooo e Rena, y eaa o Cano e Vaea en 1602.

    17. Ramo e ohe en a a e Ena E aa m m amao (1: 14); [] nae, amao mo; emejanea amo, a ao e o eo, Soe o mone e Behe (2: 17); E ey Saomn e hzo una aroza e maeae Lano (3: 9).

    18. Ruz-Saao,Intoduin a San Juan e a Cuz, 33.

    19. aa, o. it., 46. Ee o e mene on mae en e hoeo; e ea manea en e Cantae oeanvia (1: 14), oe iete (2: 3), onte y olado (2: 8), o eaado aaje (2: 14).

    20. St. Jon o te Co: An Apeiation, 107.

  • 7/27/2019 cantar de los cantares y cantico espiritual.pdf

    6/14

    176 Lemir15 (2011) David Domnguez-Navaro

    La eoa 14 y 15 on a m naa oe e paaje po pae e San Juan queneaa en oa e a epoa e poe e ean e Amao [Co]: 21

    M Amao, a monaa,o ale oao nemooo,a nua eaa,o o onooo,e lo e o ae amooo,a nohe oeaaen pa e o eane e auoa,a ma alaa,a oea onoa,a ena que eea y enamoa.(CE 13: 1-5; 14: 1-4)

    La hpeeuaa en e aameno e o peonaje y a nepean aea eeo onepo e uno e o ao que ngue a ama peza, y en e ao eCn-tio poeen a a oa on un ao menaje itoio. Mena que en e eo bo,a epone fa e o peonaje on nooa y aunane en eale, San Juanpene e ela; eo e ee, omo eaa Jo C. Neo a que a anopooa heeano e aa y no e aegenza e uepo que e a ean e Do. 22 Lo peonajeeCantaro oman Saomn, a joen uama y un joen pao; ammo, apaeenaompaao po un upo e onela y o hemano e a amaa.23 S en a epoaeCntio no ee a mma aenn fa que a joen uama eCantar, San Juanmanene un ao fo omn en ama: e oo ouo e u pe, ojao a a aajaen a a juno a u hemano:24

    No quea epeame,que, oo moeno en m halae,ya en puee mameepu que me mae,que aa y hemoua en m ejae. (CE 24: 1-5)

    Se eonoe a poeena e Epoo y a epoa, y a ma no oma pae enngn haem; e oo e eo bo, omao po a jene onela y o hemanoe a uama, quea eempazao en eCntio po a nauaeza y un upo e paoe,mena que a gua e ey Saomn e auene en e Cntio; eo puo ee a San

    21. Un ao aua eCntio e a aa e oen o e a a, eo a a nuena e a na heea queSan Juan nena ma en u eoa on a mn e heaza en eo moo u eo; eo uee oeae en aauena e o eoeyeaen a eoa 14 y 15 omaa euamene e ae nomnae, eo a a aa-ea e a engua heea on e eoe, que e e no ee en a oma e eene. Como aae Lue Lez Baa,E Cno ua e meo eao e eaamo oque a eeo aemo que e a oa e un o auo []e un enaena que ee en a aanzane un oema uya amenan eua n emao m ba o e-ma que oamene euoea (San Juan e a Cuz y e iam: Etuio oe a afiaione emtia e u iteatua, 38).

    22. o. it., 106.

    23. Moena oy, oh hja e Jeuaem, ma oabe ; omo a aaa e Cea, omo a ena e Saomn [].Hazme ae, o a quen ama m ama, ne eaa, ne hae ene majaa a meo a: Poque, o qu haayo e ea omo agueano a o eao e u omaeo? (CC 1: 5, 7) .

    24. No m en que oy moena, oque e o me m. Lo hjo e m mae e aaon ona m, honme

    guaa e a. (CC I: 6).

  • 7/27/2019 cantar de los cantares y cantico espiritual.pdf

    7/14

    Lemir15 (2011) 177De Yeushalayim a Roma: Canta de los Cantaes e intetextualidad cistiana

    Juan paa eaae e eemeno eo-poo y e peonaje bo e Anguo ea-meno, nenano a u menaje ano. E empeo aeo e mene apaee e

    oma aunane a o ao e eo oen. Deaan en paua e gua que apae-en en ama ompoone y uya nepean ma ee e eo bo y eCntio: a paoma, e ojo y e no. La paoma, empeaa en ama ompoone e n-nmo e amo, aem e a u, a noena y a ea; omo embema e amo hao uzaa en a an a aneo: ue e ae e a oa a Iha y Aae,a gua que e a oa ea Aoa y a Venu omana.25 En eCantara uama apa-ee eaaa omo paoma en aa oaone po pae e u amao. 26 E ea onojo e paoma, y omo a uea haa o ao e a monaa peo n aejae emaaoe joen pao. Ea epen u en a ee jua que o ojo ao y mpo ea paoma epeenaan a n e o ee e Iae, o ojo e a omuna.27 A-

    mmo, e amao apaee peonao en oma e paoma eeneno en e jan ea amaa. De aueo a a nepean ana, ea maen e nepe omo a e-puea e Do a a peone y oaone e o aea; omo una peona eoenoo en u popo hueo, Do eun a o aea en Baona y e a e a ea-u meane e eo y a hazaa e ee omo Eza, Co o Ju.28 San Juan poyeaa mma gua e a paoma paa peona a a joen en oa popa y en a e Epoo:

    Apao, Amao,que oy e ueo!

    (E Eoo)

    Vuee, paoma,

    que e eo uneaopo e oeo aomaa ae e u ueo, y eo oma. (CE 12: 1-5)

    La eena e ueo po pae e a epoa puee nepeae en e hpeeo omo emomeno e a en unn on e Epoo [Co]; leao a ee puno e ama aanzau penu mayo a onao on o no y guaa una eeha ean on empeo ea paoma omo gua aea que apaee peene en e Nueo eameno, omo ee ao e a oena e o paoma po pae e Maa epu e nameno e Co,o e Epu Sano eeneno oe Co uane u aumo.29 M aeane, e E-

    25. Fee,A Ditionay o Liteay Syo, 61.

    26. He aqu que ee ela: u ojo e aoma [] Paoma ma, que e en o agujeo e a ea, en o eonoe eaao aaje, muame u oo, hazme o u oz [] Ma una e a aoma ma, a eea ma [] (CC1: 15; 2: 14; 6: 9).

    27. Kaz y Ozky, o. it., 10.

    28. Kaz y Ozky, o. it., 72: M amao een a u hueo, a a ea e o aoma aa aaena en o hue-o, y aa oe o o. Yo oy e m amao, y m amao e mo: aaena ene o o (CC 6: 2-3).

    29. Lua 2: 22-24: Y omo e umeon o a e a uan e ela, onome a a ey e Mo, e ajeon aJeuaem aa eenae a Seo (Como e eo en a ey e Seo: oo an que aee a maz, e lamaoano a Seo), y aa a a oena, onome a o que e ho en a ey e Seo: un a e oa, o o aom-no. Vae amn Maeo 3: 16: Y Je, eu que u auzao, u ueo e agua; y he aqu o eo e ueonaeo, y a Eu e Do que eena omo aoma, y ena oe . Oene en u omenao aCanta e oCantae e e me eea en eaona a a aoma on e Eu Sano: [] o he oe he embem o he Hoy

    S. o unean he Law an he ohe n a ua ene , heeoe o hae he eye o a oe (o. it., 170).

  • 7/27/2019 cantar de los cantares y cantico espiritual.pdf

    8/14

    178 Lemir15 (2011) David Domnguez-Navaro

    poo e e e nueo a u amaa ajo e mmo mno, aaeno e ajeo banapaa aenua a pueza e a, y eoano e eao bo e aa e No; e amo que

    poaa a paoma, un pequeo alo e oa, ee a No que a agua e uo haaneeno, nomano e a nuea aanza on Do e Iae;30 San Juan oma a mmamaen poyenoa on un ao ano; a oa, (Iea) eea a u Amao(Co) quen e esea en un paaje ee y oo que euea a Jan e En:31

    La bana paomaa aa on e amo e ha onaoy ya a ooaa oo eeaoen a ea ee ha halao. (CE 33: 1-5)

    Juno a a paoma, a maen e ojo apaee omo gua ma, en amo aajo,

    eno a pae e oo que m epone ee en amo poema; epean en-meno, enan y peepn fa, a a ez que aa.32 En eCantara maen e ojoe empea en e eno e uene y, juno on e agua mozan eemeno puaoe:

    Hueo erao ee, m hemana, epoa ma;Fuene eraa, uene elaa []Fuene e hueo, pozo e agua a,Que oren e Lano. (CC 4: 12, 15)

    Lo eea heeo eaonaon ea eena on a pmaea que aaa e aguae Jan e En y que on o uao pnpae o e a angea; 33 mozaaem a enoan y mpeza epua e uepo, a omo e oen e a a y e

    Iae pue eo aroyo poean e agua a ea pae e eno.34 Sn emao,San Juan anoe en a ee ba e onemponeo mo omo Fay Lu eLen o Beno Aa Monano oa a ea maen on un ao ano y eene e

    30. Fee, o. it., 62.

    31. Mae Baalon eaa que ee Aee y ueo Pno e ejo e moo e a ea mamona, e aaa uez, eaa eeenao en a aoma y no en a oa, a a que eu aa ee ao a aa ana(ae La ooa e Fonea y e Cno eua, Nuea Reita e Fiooa Hinia, 293). De gua manea,a aoma aaee omo embema e amo eno e a eaua ae, omo e e ao e a oa E ola e a aoa (aq a-Hamama) e In Hazm e 1022. Ea en oa on eo neaao y en ae o uane a Eaamuumana eaa y ee a eae y aseo e amo aao en a oa eeena e auo In Hazm y e a

    ene e a-nau uane e oeno e a naa omeya. E uo oee un ouno ao mo nuao ona oea amooa neoana; o auoe o ae omo Aena o In Dawu aoaan a a aoma on e ama,eeenano a mea e ama aa. Paa un euo m ouno e a oa e Hazm ae o aajo y aunaelana e Emo Gaa Gmez,E ola e a aoa: tatado oe e amo y o amante, 1967.

    32. Fee, o. it., 71. Dnae que ee oabo heeo na amn uente yaseto. Eea amn au-o no o omo onomeno o ace. De aueo a a ee ba, e ojo e juno on a oa, a e y a ejauna e a uao uene ooae que emen a emnan e eeo e quo. oo elo e nuao on uneao e meza y uan ooa. Sn emao, e ojo oue aem agua en oma e ma en eao eoo o eza, onleano a una uan m eua (Vane Pke, o. it., 102; Hofman,In te Beinnin: A Sot

    Hitoy o te Hee Languae, 220).

    33. Eo uao o o omaan e Anon, Jabok, Joan y Yamuk (Kaz y Onk, o. it., 52).

    34. Eagu, eaona a uene elaa on a aa e a muje que e manene ua y uoaa en u janerao, y on a maen e agua omo eeene en e ua e nmen e a muje jua en e ikah (Kaz y On-

    k, o. it., 54).

  • 7/27/2019 cantar de los cantares y cantico espiritual.pdf

    9/14

    Lemir15 (2011) 179De Yeushalayim a Roma: Canta de los Cantaes e intetextualidad cistiana

    eo bo.35 A, poyea e onepo heeo e ojo (ayn) en un eno fo:pmeo, omo manana ouente, y eguno, on un ao m pouno, aaeno e

    ajeo itaina. De ea manea, a eoa 12 eCntio epeena a Co en omae uene ana:

    Oh ana uene, en eo u embane paeaoomae e epeneo ojo eeaoque eno en m enaa ujao! (CE 12: 1-4)

    Ea uene e po un ao ana, moo e a pueza y a e e Co e Epo-o y, omo eaa e popo mo en u omenao e Cntio, ene a popea-e e a en e pua en a eae y uee y aa, mpa e eroe y oma

    nauae.36 Po oa pae, a enomnauente pue e ela manan a ama a agua eo ene e oa a ama epuae;37 e ea manea, e eo e enuena one ama e a epoa que nena aenae a en a agua ana paa que e pe-man e e oo e Do, u ojo eeao.38 A gua que en e ao e a paoma,a maen e agua y u ao e puan apaee epuea en e Nueo eameno,one e epeena a Iea omo una noa anoe en agua paa pepaae en umamono aao on Co, u Epoo; epeena amn e Epu Sano een-eno oe quen aepa e menaje e Co, y apaee empeaa amn po Coa e a e omo una uene e agua.39

    La ma maen a anaza e a e no, peene en ama ompoone. e ha

    epeenao en a eaua a a ane e Dono eramaa omo oena a ooe, y ha o nnmo e poao e amo en oa a omo A amani eOo.40 En Gne, e no juno on e o epeen uno e o eao e Do a ahumana; a ee jua nepe a maen e no omo una unn peea eneo o amane, a Angua Aanza eabea ene Do e Iae.41 La pmea eeen-a a no en eCantar e o Cantae apaee en e pme eo on una onnoanea: Oh me eaa on uo e u oa! / Poque mejoe on u amoe quee no (1: 2); o amoe e a joen on m neno y pouno que e enea que

    35. Fay Lu e Len en u omenao a Cantaaomno aae que, [] na an ae ea hemoua een o ojo, que on e esejo e ama y e m nobe e oo o eno [] La que emo o a no o enen mu

    hemoo, eo ono e hemomo a e era e Paena, oque o enen ane y mu eono, leno eeano y en moumeno eomo y en oo eao que aee ueo uo (E Canta e o Cantae eSaon, 125).

    36.Poea Coeta y Coentario en Poa, 206-07.

    37. o. it., 207.

    38. El, San Juan e a Cuz: Mytii an Satean Exiteniai, 64.

    39. Vae Eeo 5: 25-27: Mao, ama a uea mujee, a omo Co am a a ea, y e ene a mmoo ela; aa anaa mnoa en e aao e agua o a aaa, aa eenea ooa aa , una eaque no uee manha n arua, n oa emejane; no que uee ana y n manha. Vae amn Juan 4: 14 y 7: 38:Ma e que eee e agua que yo e a, aa eme no en e: ma e agua que yo e a, e en una uenee agua que ae aa a eena [ ] E que ee en m, omo e a Eua, o e agua a oren e u ene.

    40. Fee, o. it., 237.

    41. Gne 27:28, Do, ue, e e oo e eo, y e a oua e a era, y aunana e o y e moo.

  • 7/27/2019 cantar de los cantares y cantico espiritual.pdf

    10/14

    180 Lemir15 (2011) David Domnguez-Navaro

    poue ea ea. M aeane, e empean a e no o omo eenao fo ea naran no amn omo meanmo paa e e uepo e a amaa y eoa

    e pao eabeo ene Iae y Jeho:[] Su a pama, a u amo:y u peho en ahoa omo amo e ,y e oo e u oa omo e manzana;y u paaa omo e uen no,que e ena m amao uaemene [] (CC 7: 8-9)

    La ean ene e no y a aeoa e mamono aao ene Do e Iae quea e-puea en e eo bo ee e puno e a emno, a pa e e onepo nere-aonao ene y eao a mma az (k--h) : kiu, kiuin ykao.42E pmeo, kiu oantiiain e a oan eaa uane a enn e nopaa a a enena e Saah. Ea eean, pae ena e a a jua, e omoeoaoo e a ean e muno y e oneno ene Do y e pueo juo. En eauay poea heea e Saah e ha eo omo una noa, que onmemoa e pao ene Jehoe Iae.43 Po u pae, kiuin oantia , hae eeena a a eemona o o emamono juao, mena kao oaao e e mno empeao paa eee aAa e Coneno (Aon HaKoe) que onena a aa e a Ley eneaaen Sna.44 A, a ean ene o e onepo oaee e nao aeo e a unnmamona aaa ene Jeho e Iae:

    Yo e leaa, e meea en aa e m mae; me eneaa,y yo e haa ee no

    aoao e moo e m anaa. (CC 8: 2)S en eo oao no apaeen epamene en e eo, o haen en oma e mene

    poa. De ea manea, kiu quea poyeao en a maen e no a o ao e oo epoema; kiuin e eejao en a popa uama quen e ea en aa oaone omonoa (kaa) po pae e amao y e oo e onela;45 po mo, kao apaeeepueo en e ua one o o amane e enen paa onuma u unn, nepeao po aee jua on e empo e Jeuan. La epen aoao no e heeo (yayin aekah) e empea en e hpoeo en eeena a a opa e no aona que mezaoon peume y esea aoma een e noo y a noa uane a eemona e kiuin.Eagu nepe ee eo on a leaa e Mea: e puebo e Iae peonao en ajoen uama e e a Mea y o aompaan a empo one enea a Iae a eme e

    42. Pke, o. it., 129.

    43. E amu enaza a neea e eaone onjuae en Sabah, eno a ea neeaa m ae e-e e uno e a aeo e a mano e aaa y eea juo meeae omo Mo Cooeo o SoomonAlkaez e a euea aaa e Sae. omano o oneo e eina y tieet, que eeenan o aseoemenno y mauno e Do e aueo a a eneanza eZoa, o aaa juo neeaon a eemona -a e Sabah omo una unn mamona aaa y eua ene a noa oeina, y u mao o tieet. VaeHofman A.,My Peoe Paye Boo: Kabaat Sabat (weoin Sabat in te ynaogue), 38.

    44. Dok, Te Coete Guie to Jei Beie, adition, an Pacie, 213.

    45. [] u ombo, omo una aza eona, que no e aa ea (CC 7: 3). Conmo e Lano, oh eoa, Con-mo en e Lano [] Pene m oazn, hemana, eoa ma [] Yo ne m hueo, oh hemana, eoa ma

    (CC 4: 8-9; 5: 1).

  • 7/27/2019 cantar de los cantares y cantico espiritual.pdf

    11/14

    Lemir15 (2011) 181De Yeushalayim a Roma: Canta de los Cantaes e intetextualidad cistiana

    Ceao y e gua e u puebo en u enueno on Do. 46 Lo eea ano, po u pae,nepeaon a mooa e no on a ane e Co, y m ae on a Nuea Aanza

    ene Co y a Iea a a e a Euaa.47

    En Cntio Eiitua, San Juan uza a mmamaen enua e no e hpoeo peo poyeaa on un menaje ano; a unn e oamane [Co e Iea] omo paeja e poue eajo e manzano (28: 1):

    A zaa e u huela a oque e enelaa aoao no,emone e amo no.En a neo oeae m Amao e [] y uano aa y al no enaemo,y e moo e anaa guaemo. (CE 16: 1, 4-5; 17: 1-2; 36: 4-5)

    Como San Juan peenee ma e jueo emno e paaa en heeo, empeae oma paaea e oabo paa eeja ea unn aaa; peo a eena e e-o bo, eo onepo e haen peene e oma fa en e poema; a, Cito eonee en nnmo e ita yitaino; eo o mo mno ean e a m-ma az; Co epeena a uene aa y ana e a ua emanan oa a ama.E poea mo uza amn e mno aoao no anoe en a aunea e eo bo e u onemponeo Fay Lu e Len.48 En eeena a ee -no aoao San Juan epone que,

    [] e oa mee muy mayo que Do aguna ee hae a a ama apo-ehaa, en que a emaa en e Epu Sano on un no e amo uae,aoo y eozoo, po o ua e lamaino adoado.49

    E no, omo e peume epeena aqu a unn ene a epoa y e Epoo omo oepone e hpoeo. Peo a eena e a Angua Aanza ene Jeho e Iae ojaaen Sna ajo a o, e epeena paa San Juan, a Nuea Aanza nompabe on apmea pamaa en e Nueo eameno y ajo a gua e Co.50

    46. Kaz y Ozky, o. it., 95.

    47. Johnon, Oenin te Sritue: A Jouney tou te Storie an Syo o te Bibe, 263; Monere Saa, Unaune oe e moo e no en eCntio Eiritua e Juan e a Cuz,Boetn e a Aoiain Eaoa e Orienta-ita, 361.

    48. [] Y yo e hea ee no aoao e moo e m anaa; en e ona: [] , - (taamini aea iyin aeah iayei rioni) (8: 2). Fay Lu e Len aue eamene e o;na heeo: [] haae eue e uno aouao y e moo e a anaa nuea; u ean e a aune a guene: [] no aoao on me y esea y oa oa, que o anguo auan aa que uee m uauey meno aoo; y eo ea m neo e eao que e onaa eua (o. it., 228). E oabe que San Juan e aCuz huee omao a aun aelana eCantaeazaa o Fay Lu e Len en 1561 a a hoa e omoneu Cntio (aa, o. it., 6).

    49. o. it., 269.

    50. Monere Saa, o. it., 247. Vae amn Mao 2: 22: N nae eha no nueo en oe ejo; e oa ma-nea, e no nueo ome o oe, y e erama e no, y o oe e een; ma e no nueo en oe nueo e hae eha. La ea e no omo unon e a aeja eno e Nueo eameno oa oo u eeno en a eena eaBoda e Can. E mao e amo e agua en no uane a oa eeena e nueo oneno y e aameno eaumo omo e nueo ao on Do, o meo e Co, eemazano e anguo ao en Mone Sna : DeeJe: Henh ea najuea e agua. E hnhona haa ara. Y ee: Saa ahoa, y eena a maeeaa. Y

    eenone. Y omo e maeeaa gu e agua heha no, que no aa e ne ea (ma o aan o ene que

  • 7/27/2019 cantar de los cantares y cantico espiritual.pdf

    12/14

    182 Lemir15 (2011) David Domnguez-Navaro

    Cntio Eiitua e n ua uno e o poema m mo y epeenao ea ma aelana e o xvi. Meane ee aajo, San Juan e a Cuz oma omo

    moeo eCantar e o Cantae poyeano a una oa e ace mo ompueaen una eapa en a que o ema poano y eoo ompaen e mmo mo, oa-uao y ema. Paa San Juan e ojeo ume e ama humana e u unn onDo. E moo e leae a ao e a a e Co, eno e amo e moo y meoe aan en e menaje e poea. Paa elo, e auo anoma o moo paanoen ano.omano a o o amane e Cantaraomno y n egu una -a eea eemnaa e eo bo, San Juan e a Cuz poyea en u Cntioe moo e a unn e ama on u uene anenene y ana, omnanoe ea manea a ea eo-oa e paonmo on a ma ana. Me-ane a nepean aea y a aun a engua enua e hpoeo, San

    Juan poee a u hpeeo on una n ona, en one a gua e Jehoe Iae e a ee heea e anoman en Co y u Iea, eaano a gua epmeo omo ehuo e aan e ama humana. E menaje e a Angua Aanzaene Do y u puebo eabeo ee e oo e Epo e eempazao po Coen a mene e poea, eabenoe a una Nuea Aanza que upana a a aneoy e manene en nea on e penameno eea ano. Po meo e o e ea-o puaoe e mmo ano, e puao, umnao y uno e oenea puan y anoman e ama paa onuma u unn on Do. Paa SanJuan, e on e Epu y e amo e Pae e aanzan en Co, onnoe en eamno paa aanza a unn upema on Do. E amo e onee en e numenoque poa ea unn ma y upone e meanmo paa eu a ana ene ohumano (Iea-ama) y o no (Co). La mooa uzaa poyea e menajee amo e Co y u mamono on a Iea: e paaje y nauaeza epeenan aCo omo uene eaoa e a; a paoma e e moo nmauao e a paeja, aomo e Epu Sano; a uene ana y e ojo epeenan a pueza e Epoo, y eno ela a unn aaa e a paeja. De ea oma, e ama, una ez upeaa a eae puee e on aa y aeae m a a na.

    haan aao e agua), e maeeaa lama a eoo, y ee: oo home one meo e uen no, y uano en

    aeho, enone o que e eo; ma ha guaao e uen no haa ahoa. (Juan 2: 7-10).

  • 7/27/2019 cantar de los cantares y cantico espiritual.pdf

    13/14

    Lemir15 (2011) 183De Yeushalayim a Roma: Canta de los Cantaes e intetextualidad cistiana

    Biblioafa citada

    ASN, RAUEL, e. Inoun.Poea oeta y oentaio en oa po San Juan e a Cuz,Baeona: Panea, 1989, -.BAER, YIZHAK,A Hitoy o te Je in Citian Sain, 2 o. Phaepha: e Jewh Pub-

    aon Soey o Amea, 1978.BAAILLON, MARCEL, La ooa e Fonea y e Cno epua, Nuea Reita e

    Fiooa Hinia 8, 1953, 291-306.BECERRA HIRALDO, JOS MARA, Inoun. E Cantar e o Cantae e Saon e Fay

    Lu e Len, Ma: Cea, 2003, 9-91.BUTRICK, GEORGE E AL., e, Te Inteeter Bibe: te Hoy Situe in te Kin Jame an

    Reie Stanar Veion it Genea Atie an Intodution, Exeei, Exoition or EahBook o te Bibe, o. 5,New Yok: Anon-Cokeuy Pe, 1957.

    CLAIRVAUX, BERNARD OF, Te Wok o Benar o Caiaux. On te Son o Son II, a. eKan Wah, Kaamazoo, Mhan: Cenan Pubaon In., 1976.

    CUGNO, ALAIN, Saint Jon o te Co: Reetion on Mytia Exeiene, a. e Baaa Wal,New Yok: Seauy Pe, 1982.

    CRUZ, SAN JUAN DE LA,Poea oeta y oentaio en oa, e. e Raque An, Baeona:Panea, S.A., 1989.

    LEN, FRAY LUIS DE,E Cantar e o Cantae e Saon, e. e Jo Maa Beera Hao,Ma: Cea, 2003.

    DIONYSIUS, HE AEROPAGIE, On te Divine Name an Mytia Teooy, a. De C. E. Ro.Geek ee 1, New Yok: MaMlan, 1920.

    DOMBROWSKI, DANIEL A., St. Jon o te Co: An Apeiation, Alany: Sae Uney oNew Yok Pe, 1992.

    DOSICK, RABBI WAYNE D., Livin Juai: Te Coete Guie to Jei Beie, adition, anPacie, New Yok: HapeColn Pubhe, 1995.

    ELLIS, ROBER RICHMOND, San Juan e a Cuz: Mytii an Satean Exiteniai, NewYok: Pee Lan Pubhn , In., 1992.

    FERBER, MICHAEL,A Ditionay o Liteay Syo, Came: Came UP, 1999.FOSER J., AND GAYLE D. BEEBE, Lonin or God: Seen Pat o Citian Deotion, Downe

    Goe, Ilno: IneVay Pe, 2009.GARCA GMEZ, EMILIO, e. E olar e a aoa: tatado oe e amor y o amante e In

    Hazm, Ma: Soea e euo y Pubaone, 1967.GENETE, GRARD,Paiet: Liteatue in te Seon Deee, Lonon: Uney o Neaka

    Pe, 1997.

    HERZ, DR., J. H., e.Pentateuh & Haoah, New Yok: e Sonno Pe, 1960.HOFFMAN, JOEL M, In te Beinnin: A Sot Hitoy o te Hee Languae, New Yok: New

    Yok UP, 2004.HOFFMAN, RABBI LAWRENCE A.My Peoe Payer Book: Kabaat Sabat (weoin Sabat

    in te ynaogue), Woook, V: Jewh Lh Pubhn, 2005.JASPER, DAVID Y SEPHEN PRICKET, e., Te Bibe an Liteatue: A Reader, Oo: Ba-

    kwel Pubhe L., 1999.JOHNSON, GEORGE, Oenin te Situe: A Jouney tou te Stoie an Syo o te Bibe,

    oono: Une Chuh Pubhn Houe, 1992.KRAVIZ S. LEONARD Y KERRY M. OLIZKY, e., Sir aii: A Moden Comentay o te

    Son o Son, a. e Leona S. Kaz, New Yok: UJR Pe, 2004.

  • 7/27/2019 cantar de los cantares y cantico espiritual.pdf

    14/14

    184 Lemir15 (2011) David Domnguez-Navaro

    LPEZ BARAL, LUCE, San Juan e a Cuz y e iam: Etuio oe a afiaione emtia e uiteatua, Mo: Coeo e Mo, 1985.

    MATER, E. ANN, Te Voie o My Beoe: Te Son o Son in Wesen Meiea Citianity, Ph-aepha: Uney o Phaepha Pe, 1990.MEEK, HEOPHILE J., Inoun. Te Inteeter Bibe : te Hoy Situe in te Kin Jame

    an Reie Stanar Veion it Genea Atie an Intodution, Exeei, Exoition or EahBook o te Bibe, e. e Geoe Ahu Butk e a ., o 5, New Yok: Anon-CokeuyPe, 1957. 91-98.

    MENNDEZ PELAYO, MARCELINO,La tia eaoa, e. e Peo Snz Roguez, Ma:Aoo Aguao, 1956.

    MONFERRER SALA, JUAN PEDRO, Un apune oe e moo e no en eCntio Eiituae Juan e a Cuz, Boetn e a Aoiain Eaoa e Oientaita 51, 2005, 359-364.

    MORN ARROYO, CIRIACO,La tia eaoa: anteeente y Ead Meia, o. 1, Ma: A-a S. A., 1971.

    NIEO, JOS C.,Mtio, oeta, eee, anto: En tono a San Juan e a Cuz, Mo, Ma, Bue-no Ae: Fono e Cuua Eonma, 1979.

    ORIGEN OF ALEXANDRIA, Te Son o Son. Comentay an Hoiie, a. e R. P. Lawon,New Yok: Paune Pe, 1957.

    PIKE, SAMUEL,A Coeniou Hee Lexion Aate to te Eni Languae, Came: H-la an Mea, 1811.

    PLOINUS, Te Ennead, a. e Sephen MaKenna. 2a e., Lonon: Fae & Fae, 1956.ROBINSON, GEORGE L., An Oune o Suyn he Son o Son, Te Bibia Wo 20,

    1902, 191-95.RUIZ SALVADOR, FEDERICO,Intoduin a San Juan e a Cuz, Ma: Bboea e Auoe

    Cano, 1968.

    Santa Bibia: Antiguo y Nueo esamento, e. e Caooo e Rena, Nahle: oma NeonPubhe, 1960.

    SCHOLEM G. GRESHOM,Major en in Jei Mytii, New Yok: Shoken Book, 1946., On Te Kabaah an It Syoi, a. e Raph Mannhem, New Yok: Shoken Book,

    1965.SEGAL, M. H., e Son o Son, Vetu esamentu 12, 1962, 470-490.SUARS, CARLO, Te Son o Son: Te Canonia Son o Sooon Deiee Aorin to te Oi-

    ina Code o te Qaaa, Bekeey, Lonon: Rouee & Kean Pau L., 1972.SWIELICKI, CAHERINE, Sani Citian Caaa: Te Wok o Lui e Len, Santa eea e

    Je, an San Juan e a Cuz, Couma, Mou: Uney o Mou Pe, 1986.AVARD, GEORGE H,Poety an Contemation in St. Jon o te Co, Ahen, Oho: Oho UP,

    1988.WARDROPPER, BRUCE,Hitoia e a oea ia a o ivino en a itianad oienta, Ma:

    Rea e Oene, 1958.