CASTELLS La Kolektivigoj en Katalunio

8/8/2019 CASTELLS La Kolektivigoj en Katalunio

1/12

A A n n t t oo n n i i CC aa s s t t ee ll ll s s

L Laa k k oo l lee k k t t i i v v i iggoo j j

ee n n K K aa t taa l l u u n n i ioo

Kultura Societo Interhelpo


2/12

Suplemento Suplemento al

2010CASTELLS DURAN, Antoni: Las colectivizaciones en Catalunya (1936-1939, Solidaridad Obrera, Nmero Especial Centenario de laCNT(2010)18-19. Esperantigo kaj piednotoj de Jurgo Alkasaro, 2010

2010Kultura SocietoInterhelpoCarretera d'Esplugues, 46ES-08940 Cornell de Llobregat

C A S T E L L S C A S T E L L S : L a k o l e k t i v i g o j e n K a t a l u n i o : L a k o l e k t i v i g o j e n K a t a l u n i o

El El liberecana liberecana vidpunkto vidpunkto

32010a novembro

Gazeto el neantavidebla eldonoftecoEldonas: Kultura Societo InterhelpoRetpoto: [email protected] deponnumero: B-32995-2010


3/12

La kolektivigoj en Katalunio (1936-1939) Antoni Castells Duran

La malvenko en Katalunio de la militista ribelo je la 18a de julio de la 1936a kunpor-tis, ke la tato, tenanto de la politika povo kaj la militista forto kaj garantianto pri lasocia kaj ekonomia organizado de la lando, tute disfalis.Per la dissplitigo de la tato la laboristoj aparte tiuj permanaj, kiuj rolis decidople-ne je la atingo de la venko sur la ribelintoj atingis politikan venkon kaj komencisampleksan kaj isfundan revolucian transformon de la kataluna socio.

Tiu transformo, sinbazante surla anarkiista kaj anarkisindika-tista idearo de la NKL-IAF1 (Na-cia Konfederacio de la Laboro Iberia Anarkiista Federacio),ar tiu organizo uis plejmultaninfluon sur la laboristaro kaj klo-podis realigi la principojn de laliberecana socialismo e indus-tria socio kaj parte atingistion, okazigante originalanspertaon, nursolan je la mondo,kiu forestis tiom de la kapitalis-mo kiom de la tatsocialismo.

Katalunio havis tiam loantaron el 2.791.000 homoj, el kiuj 1.791.000 lois e laurbo Barcelono. 54% el la dungita loantaro laboris e la industrio, elcento altian-ta is 68% e la provinco Barcelono.La kolektivisma spertao disvolviinta en Katalunio de julio de la 1936a is januarode la 1939a, kavankam i ne kapablis atingi plene siajn celojn kaze de la kondiojkaj malfacilaoj, kiujn i devis alfronti, konsistigas iun el la plej radikalaj transfor-moj je la 20a jarcento. Transformo, kiu tuis iujn flankojn de la politika, ekonomia,socia kaj kultura vivo, kaj kvankam i estas parto de la hispana revolucio, i posedas

specifajn kaj proprajn karakteraojn parte malsimilajn al tiuj de la aliaj teritorioj dela respublikana Hispanio.

La kolektivigoe la kataluna kamparo la eta proprieto kunestis kun la meza kaj granda propieto,kiu estis ekspluatata sub reimo de farmo je duono2. La farmistoj je duono, kiuj

1 CNT (Confederacin Nacional del Trabajo) NKL (Nacia Konfederacio de la Laboro). FAI (Federacin Anarquista Ibrica) IAF (Iberia Anarkiista Federacio). Ekde la 1936a la sigloj de amba organizoj aperis kunigitaj.

2 Aparcera a katalunemasoveria farmo je duono. Aparcero a katalunemasover estis kamparano, kiu luis kam-

E l l i b e r e c a n a v i d p u n k t o / S u p l e m e n t o E l l i b e r e c a n a v i d p u n k t o / S u p l e m e n t o 11


4/12

konsistigis la plejmultan kamparanan loantaron, eltenis ekde anta ol la 1936agravajn batalojn por plibonigi la kondiojn de siaj kontraktoj kaj celis je eneralealiii al propietuloj de la kampoj, kiuj ili kulturis.e la agra sektoro la sindikata unuarangeco apartenis al la UR (Uni de Rabassai-res3) kaj la eesto de la NKL estis malgranda. e tiu i sektoro ludis gravan rolon la

agraj sindikatoj (iuspecaj kooperativoj), al kiuj devige apartenis iuj kultur-bienoj.Tiuj i sindikatoj, regitaj de la UR kaj kun rimarkinda eesto de la UL4, konsistigisgravan bremsilon por la disvolvo de la kolektivoj.io tio kunportis, ke la kolektivigo de la kampo estu limigita. Malgra io oni kreispli ol 400 agrajn kolektivigojn, kiujn oni starigis efe kun bienoj konfiskitaj al lagrandaj proprietuloj kaj al bienuloj partianoj de la faistoj kaj kun la alportaoj de laetaj proprietuloj, aliintaj al ili. Je enerale tiuj i kolektivigoj reprezentis neniungravan ekonomian forton, ar iliaj anoj konsistigis nur parton el la kamparanoj de lamunicipo. Tamen estis gravaj eksceptaoj, aparte la kantonojn Malalta Ljobregatokaj Malalta Ebro5, kolektivigoj, kiujn partoprenis anka anoj el UR kaj UL.

La proceso de kolektivigo-socialigo en laindustrio kaj la servojSufokita la ribelo, kiam oni rekomencis laproduktantan agadon, ar la mastroj forlasissiajn entreprenojn je iuj okazoj a ne ku-rais altrudi sian atoritaton, ar al ilimankis la subpremigan forton de la tato jealiaj, la laboristoj komencis tuje kaj memi-niciate ekfunkciigi la kolektivigan procesonkaj prenis rekte emane la kontrolon kaj ladirekton de la plejmulto el la entreprenoj; es-tas rimarkinde, ke tion ili faris spontanee.La spontanea karaktero de la kolektivigo sig-nifas, ke tiu i ne estis realigita sub agvortoj,instrukcioj a direktlinioj de iu tata direk-torgano a de iu partio a sindikato, sed el ladecido de la laboristoj mem. Tiuj i pere desiaj organizoj de fabriko kaj sektoro realigispraktike la ideojn kaj konceptojn, kiujn ilihavis rilate kiel devas organizii kaj funkcii lasocio entute kaj aparte la ekonomia agado;

pon, sub la kondio donaci parton el la rikolto al la propietulo de la kampo kiel luon.3 Uni de Rabassaires Unuio el Rabassaires. Rabassaire estis kamparano, kiu farmis kampon, sub kondio ke,

kiam mortos la du trionoj el la vinberoj de li plantitaj, senvalidios la farmkontrakton.4 UGT (Unin General de Trabajadores) UL (enerala Unuio de Laboristoj)

5 Baix Llobregat (Malalta Ljobregato) kaj Baix Ebre (Malalta Ebro), katalunaj regionoj, kiuj enhavas la delton de lariveroj Ljobregato kaj Ebro respektive.

2 C A S T E L L S C A S T E L L S : L a k o l e k t i v i g o j e n K a t a l u n i o : L a k o l e k t i v i g o j e n K a t a l u n i o


5/12

tiuj i ideoj estis grandparte frukto de la liberecanaj instruado kaj propagando,kiujn disvolvis dum la antaaj jardekoj la laboristaj kluboj6, sindikatoj, kooperativojktp.La kolektivigo de la entrepreno signifis, ke ia proprieto aliiis el privata al publikakaj ke iaj laboristoj mem regis kaj administris in. Sed tio la la kolektivigistoj es-

tis nenio krom la komenco de pli ampleksa proceso, tiu de la kolektivigo-socialigo,kiu el la kolektivigo de la entreprenoj endis antaeniri kaj tiel okazis parte al lakunordigado de la ekonomia agado la industribranoj kaj teritorioj kaj el malsuprosupren is atingi la plenan socialigon de la rieco.

Tamen, balda okazis la resigno klo-podi plenumi la disvolvon de la pro-ceso de kolektivigo-socialigo flankede la gvidantaj organoj de la NKL-I- AF, pledante ke tio e la tiamajcirkonstancoj signifus altrudi iliandiktatorecon. Tiu i rezigno okazigisenajn alfrontojn kaj e la iompostio-man forlason de iliaj antasupozaojkaj principoj.La menciita proceso, pelita kaj subte-nita de la plejmulto el la permanaj laboristoj de la industrio kaj la servoj,trovis la kontrastaron de grava partoel diversaj sociaj sektoroj: la etbura-ro, la teknikuloj, la funkciuloj kaj lakomercaj kaj administraj laboristoj,kiuj entute konsistigis gravan socian bazon u lakvalite kaj lakvante.Tiuj i, kvankam plejparte sinteniskontra la militista ribelo, kontras-taris la kolektivigan alternativon, uar ili defendis la privatan propietonsur la produktrimedoj a ar ili de-fendis la tatan proprieton sur tiuj.

Tiun i kontrastaron kanaligis kaj defendis ERC7, ACR 8, UR, PSUC9 kaj UL kon-tra NKL, IAF, Liberecana Junularo kaj POUM10, kiuj subtenis la kolektivismajntransformojn.6 Ateneo Laborista Klubo. La laboristaj kluboj estis klerigaj asocioj, plejparte maldekstremaj kaj liberecanaj, kiuj li-

veris al la laboristoj bazan eneralan instruadon, socian kaj politikan klerion kaj kunvenejojn por la socia agado.7 ERC (Esquerra Republicana de Catalunya) KRM (Kataluna Respublika Maldekstro). Bura naciista partio, kies

plej konata gvidanto estis Llus Companys.8 ACR (Acci Catalana Republicana) KRA (Kataluna Respublika Agado). Plia bura naciista partio, kies plej kona-

ta gvidanto estis Llus Nicolau d'Olwer 9 PSUC (Partit Socialista Unificat de Catalunya) USPK (Unuiinta Socialista Partio de Katalunio). Kataluna filio

de la Hispana Komunista Partio. Plej konata gvidanto: Joan Comorera

10 POUM (Partit Obrer d'Unificaci Marxista) LPMU (Laborista Partio de Marksista Unuio). Kataluna marksista partio, kontrastarinta la stalinan politikon de la HKP. Plej konataj gvidantoj: Andreu Nin kaj Joaquim Maurn.



6/12

La proceso de kolektivisma transformo atingis grandan amplekson rilate al la unuatupo tiu de la kolektivigo de entreprenoj (el 70% is 80% de la entreprenoj) kajanka atingis duan tupon tiu de la starigado de grupigoj, kie i haltis kaze dela malsukceso antaeniri al tria tupo tiu de la enerala socialigo de la industriajgrupigoj.

Grupigo estis la unuio a koncentrio de iuj a parto de la entreprenoj de ekono-mia sektoro kaj certa teritorio municipo, regiono, Katalunio en pli granda eko-nomia unuo sub reimo de kolektiva proprieto kaj regata kaj administrata de la laboristoj mem. Sekve la entreprenoj, partoprenantaj grupigon, finiis ekzisti kiel en-treprenoj kaj ties pasivo, aktivo kaj laboristoj apartenis al la nova produktunuo.La grandaj kolektivigitaj entreprenoj, kiel la Kolektivigitaj Tramvojoj de Barcelono(transporto), la Hispano Suiza kaj la Rivire (metalurgio), CAMPSA(petrolo), La Industria Hispanio (teksaoj), Bierejoj DAMM (trinkaoj) ktp, kaj la grupigoj, kiel la Kolektiva Grupigo de la Barcelona Konstruindustrio, la Socialigita Ligno de Bar-celono, la Grupigo de Kolektivigitaj Barbirejoj kaj Frizejoj de Barcelono, la Sociali-gitaj Publikaj Spektakloj de Barcelono, la Unuiintaj Elektraj Servoj de Katalunio,la Kolektivigita Fandaindustrio ktp, konsistigas la plej gravajn kaj rimarkindajnspertaojn de la kolektivigo de la industrio kaj la servoj kaj, ar la grupigo estas tiesplej kompleksa kaj supera organizformo, ilia analizo estas fundamenta por la konode tiu i spertao kaj el tiu oni povas eltiri gravajn erojn de la enerala socialigo, alkiu aspiris la kolektivisma alternativo.

EtapojLa proceso de kolektivigo-socialigo evoluis je la paso de la tempo, kaze de la propraena logiko de la kolektiviga proceso kaj dela anoj okazintaj e la fortrilato inter ko-lektivigdefendantoj kaj -kontraantoj.Tiuj i evoluo montriis per kvar etapoj: launua: ekde julio is finaoj de oktobro de la1936a, je kiu komencis spontanee la kolek-tivigo kaj disvolviis sen malfacilaoj la laborista memadministrado. Dum tiu i fazookazis la plejmulto el la entreprenaj kolek-tivigoj kaj komenciis la starigado de laplejmulto el la grupigoj.La dua: ekde oktrobro de la 1936a is majode la 1937a, i ekis per la dekreto pri kolek-tivigoj frukto el kompromissolvo, kiuninterkonsentis la diversaj politikaj kaj sin-dikataj organizoj, je tiu i etapo oni an-taeniris en la kunordigado de la kolekti-

visma ekonomio kaj i estis la periodo, je



7/12

kiu estis laleigita pli granda kvanto el kolektivigitaj entreprenoj kaj grupigoj. Tielunuflanke estis disvolvata kaj fortikigata la kolektivigo-socialigo, sed aliflanke lauzado de tataj organoj, malgra la unuarangeco en ili de la NKL-IAF, kunportisgravan kontradiron kun la principoj kaj antasupozaoj de la kolektivisma alterna-tivo.

La tria: ekde majode la 1937a is februaro de la 1938a,i komencias kunla perdo de la poli-tika unuarangecode la NKL-IAF, lasubpremado reali-gita sur la LPUMkaj la plifortikio

de la povo de laGeneralitat 11 kielsekvoj de la majajokazaoj. Dum tiuetapo kreskis latatan regadon surla ekonomio kaj samtempe la NKL klopodis pliigi la sindikatan regadon el la supromalsupren. i-rilate estas signifoplenaj la rezolucioj de la Plenumo de Valencio je januaro de la 1938a: rezigno pri la defendo de la unika salajro, starigado de prilabo-raj inspektoroj, punigaj proceduroj ktp.

La kvara: ekde februaro de la 1938a is januaro de la 1939a, i sin karakterizas perla pliigo de la intervenemo de la registaro de la Respubliko, la pliigo de la atakojkontra la kolektivigo por favori la tatigon kaj reprivatigon kaj la rezigno defendi lamemadministrado, flanke de la direkcio de la NKL, kune kun ia akcepto de la tati-go, kiel estas spegulita de la pakto UL-NKL je la 18a de marto de la 1938a. Mal-gra io, is kiam la frankistaj trupoj okupaciis Katalunion, funkciis dare grandakvanto el kolektivigitaj entreprenoj kaj grupigoj, danke al la defendado, kiun farisla laboristoj.

La grupigoj en la industrio kaj la servojLa grupigoj montris plurajn diferencojn unu el la aliaj la la karakterizoj de la eko-nomia sektoro, al kiu ili apartenis, la la teritorio, en kiu ili disvastiis, la la kon-centritipo (nur horizontala a horizontala kaj vertikala samtempe), la tio, ke iliestis laleigitaj a ne ktp. Malgra tio, estis e la grupigoj aro de komunaj a simi-laj eroj, tiel e la organiza flanko simila al tiu de la kolektivigitaj entreprenoj,kvankam pli kompleksa kiel e tiu ekonomia kaj socia:

11 Generalitat [anaralitat] estas la nomo de la tiama kaj nuna kataluna reginstituciaro.



8/12

Organizado kaj ena funkciado enerala Asembleo. in partoprenis iuj laboristoj permanaj, administraj,

komercaj, teknikaj de la grupigo, i estis la supera decida organo. e i onidebatis kaj difinis la eneralajn agaddirektojn, elektis kaj siaokaze eksigis laanojn de la iutagaj decidaj organoj kaj kontrolis la agadon de tiuj i organoj.

Entreprena Konsilo. i estis la organo taskigita pri la teknik-ekonomia iuta-ga direkcio. iaj anoj ricevis nur la salajron, kiu respondis ilian profesian ka-tegorion.

Sindikata Komitato. i estis la organo taskigita pri la iutaga defendo de lalaboristaj tujaj interesoj salajro, laborkondioj, emeritio ktp.

Aldone al tiuj tri eneralaj organoj de la grupigo estis e iuj ties tupoj la- borcentro, municipo ktp similaj organoj, kiuj havis atonomecon por solvila aferojn, kiuj tuis nur ilian sferon.

Oni donis efan gravecon al la ena vertikala kaj horizontala interkomunikadokaj al tio, ke i estu rapida kaj flua.

e la laleigitaj grupigoj estis anka la Kontrolisto de laGeneralitat , enofici-gita de la Ministro pri Ekonomio la la propono kaj kun la kunsento de la laboristoj, kiu taskiis elteni la rilaton kun la superaj organoj PriekonomiaKonsilo, Ministro pri Ekonomio ktp.

Restrukturado kaj raciigo de la produkta agado Ili koncentrigis la produktadon en

pli grandaj unuoj per malaperigo delaborcentroj

Ili pliigis la fakion de la laborcen-troj kaj la raciigon de la eneralaproduktado e la sektoro

Ili prilaboris statistikojn, eksplu-atkontojn ktp cele al plani la pro-duktadon

Ili plibonigis kaj modernigis la pro-duktan mainaron

Ili centralizis la administrajn, kon-tistajn kaj komercajn servojn

Ili forbalais la parazitajn perantojnkaj alproksimigis la produktadon alla konsumanto

Ili enkondukis anojn je la produk-taoj, kaze de la milito, la novaj so-ciaj prioritatoj kaj la graveco, kiun

ili donis al la etikaj kaj estetikaj



9/12

principoj Ili disvolvis politikon pri anstataigo de importaoj per sukcesa uzo de ellan-

daj produktaoj kaj fabrikado de novaj produktaoj Ili stimulis la esploradon ligitan al la produktado

Socia agado Ili plibonigis la labor-, higien- kaj sanfavorkondiojn e la laborcentroj Ili malpliigis la salajrajn diferencojn kaj foje atingis e ties neniigon. Krome

estis foje familia krompago, kiun oni fiksis la la kvanto el homoj dependan-dantaj de la la laboristo

Ili starigis servojn pri asistado kuracista, malsanuleja kaj apoteka kaj prisocia antazorgo malsano, akcidento, nasko, labora nekapablo kaj emeri-tio administritaj kaj kontrolitaj de la laboristoj mem

Ili agis kontra la sendungeco per multobligo de la laborpostenoj kaj, kiamtio ne sufiis, per disdono de la laboro kaj la salajro Ili realigis gravajn streojn por pliigi la pretecnivelon de la laboristoj e la tri

flankoj: fizika, intelekta kaj profesia Ili atentis multe la interesojn de la konsumantoj: ili pliigis la kvaliton de la

produktoj kaj servoj, de la higieno kaj de la sanfavoreco frizejoj, laktindus-trioj ktp, plifaciligis la aliron al la produktaoj kaj servoj ktp

La militindustrioJe la 1936a Katalunio tute malhavis indus-trion, kiu dediiis al la fabrikado de armi-loj, tial, por povi disponi pormilitan materi-alon, oni transformis la civilan industrionaparte tiun metalurgian kaj emian enmilitindustrio, kion oni realigis per mallon-ga tempoperiodo.Tiun transformon komencis la laboristojmem tuj post la 19a de julio, enoficigante jam je la 21a de julio al Eugenio Vallejo, dela Metalurgia Sindikato, por kunordigi la or-ganizadon de tiuj industrioj.La 7an de agusto laGeneralitat starigis laKomisionon pri Militindustrio, taskita kon-troli kaj kunordigi tiujn i industriojn, kajkiu estis akceptata de la NKL post atingi se-rion el garantiaoj. Praktike la kunlaboro,kiu stariis inter la entreprenaj konsiloj kajla Komisiono, estis tre kontentiga. La Komi-



10/12

siono, krom kunordigi la entreprenojn aliiintaj al militindustrioj, starigis ankaiujn novajn entreprenojn kaj starigis rilatojn kun tiuj, prilaborantaj helpproduk-taojn por la milito de la sektoroj teksaa, optika, ligna ktp.Je oktobro de la 1937a la militindustrio kalkulis pli ol 400 fabrikojn kaj . 85.000laboristojn kaj faris tre diversan kaj grandkvantan produktadon: kartoojn, pisto-

lojn, vicpecojn por pafiloj kaj mainpafiloj, diversajn tipojn el eksplodaoj, man- kajavibomboj, kirasitajn veturilojn, aviadilajn motorojn ktpTamen la registaro de la Respubliko iam malfidis kaj bojkotis la starigadon de mili-tindustrio en Katalunio, ar i ne estis sub ia rekta regado. Regado, kiun i ne atin-gis is la 11a de agusto de la 1938a, kie i dekretis ties militistigon. Tion kontras-taris tiel la Generalitat kiel la laboristoj de tiuj entreprenoj, kio kazis gravan mal-pliigon de la produktado.

Fina konsideraoLa kolektivisma spertao, divolviinta en Katalunio, havis la fortikan subtenon de laega plejmulto el la manlaboristoj, kaj tion pruvas interalie la defendo, kiun ili farisde la kolektivigaj atingoj, kiam tiuj estis minacitaj, kaj la malalta kvanto de laboramaleesto. Krome i reliefigis la egan kre-, organiz- kaj produktkapablon de la labo-ristoj, kiam la entreprenoj estas e iliaj manoj kaj estas ili, kiuj decidas.Je enerale tiu i spertao atingis sunklare pozitivajn rezultojn e la flankoj ekono-mia e multenombraj entreprenistoj agnoskis tion kaj socia. Bedarinde i estis venkita e la kampo politika-militista de tiuj, kiuj kontrastaris in kaj per sia venko je majo de la 1937a atingis bremsi kaj malantaenirigi la kolektivigo-socialigon, kajfinfine de la okupacio de la trupoj de Franco je januaro de la 1939a, kiuj atingis tiesplenan neniigon.



11/12

AliuLa Sociedad Cultural Apoyo Mutuo - Societat Cultural Ajuda M-

tua - Kultura Societo Interhelpo estas senprofita societo, kiu klopodas sti-muli la liberecanan kulturon.

La Societo estas kreita de aro el anarkiistaj laboristoj, kiuj deziras klerii kajdebati isfunde la problemojn de nia socio kaj niaj vivoj surpasante la senpere-con de la sindikata agado kaj la iutagecon de la ekonomia lukto.

Rajtas partopreni in, kiu ajn homo, kiu havas la samajn interesojn kaj parto-prenas la celojn de la Societo:

Impulso por krei societon por la studo kaj disvastigo de la laborista kultu-ro, sendependa el iu partio, institucio a asocio.

Filozofia kaj scienca studo pri la socia realo kaj pri la ebloj transformi inla senco komunista kaj liberecana.

Disvastigo de ideoj, kongruaj kun la liberecana komunismo, e la civita-naro je enerale kaj aparte e la laborista klaso.

Havigi al la laborista klaso proprajn ilojn por la intelekta klerigado. Stimuli la asocieman kulturon inter la laboristoj Stimuli la internaciistan etoson inter la laboristoj Organizi forumojn kaj kursojn por la studo kaj debato pri i tiuj aferoj kaj

pri kiuj ajn povas esti profitodonaj al la laborista klaso.

http://www.enxarxa.com/interhelpo/


12/12

CASTELLS La Kolektivigoj en Katalunio

Documents

Transcript of CASTELLS La Kolektivigoj en Katalunio