CONVENIOS:C107 Convenio sobre poblaciones indígena y ... · Drʉañá de penara chidromaran bara...

63
CONVENIOS:C107 Convenio sobre poblaciones indígena y tribuales, 1957 RECOMENDACIONES:R104 Recomendación sobre poblaciones indígenas y tribuales, 1957 REVISION:C107 Este Convenio revisa el Convenio sobre poblaciones indígenas y tribuales, 1957

Transcript of CONVENIOS:C107 Convenio sobre poblaciones indígena y ... · Drʉañá de penara chidromaran bara...

CONVENIOS:C107 Convenio sobre poblaciones indígena y tribuales, 1957 RECOMENDACIONES:R104 Recomendación sobre poblaciones indígenas y tribuales, 1957

REVISION:C107 Este Convenio revisa el Convenio sobre poblaciones indígenas y tribuales, 1957

Convenio 169 de la OIT 1989

EMBERA DOBIDA´

Consejería Secretaría General ONIC

Con el apoyo de la Organización Nacional Indígena de Colombia - ONIC.Consejero Higinio Obispo González

Agradecimientos:

Karen Paz AhumadaAsesora ONIC

Beatriz Valencia OtovaAsistente General ONIC

Moisés MedranoDirección de Poblaciones Ministerio de Cultura

Lina Zuluaga ArangoDiagramación y Diseño

PUEBLO EMBERA CHAMI:Comunidad Quinchía. Traductor: Amanda Tazcon Panchi.

EMBERA KATIO:Comunidad Ariza. Traductor Gerado Jumi Tapias.

EMBERA DOBIDAComunidas las Tolbas. Traductor Convenio: Guzman Caizamo Cazama.

EMBERA EPERARA SIAPIDARAComunidad: Chonara Wena- La meseta- Juaquincito- Ipu enjua. Traductor: Higinio Obispo González.

EMBERA DOBIDA CHOCO

EMBERA DOBIDA´

Maʉn Pʉrú Ginebra de trʉnsida peda arinda lli dé de mà trajabeda lli 169 maʉn bedea oda penananda, jedecó joesomá ʉrú abade búda fedadada.

Anllia akʉsida maʉ bededa dromanda oda penananda êberâ kare maʉ evaride 1957 osida de, maʉn de karenda jarasida êberâ itie;

Anllia kirinsiajida maʉ bedea bia oda penananda jomara êberâ itie naʉ druade duanʉ itie, maʉ awara sâá bia dʉanʉnda anlli drʉade, lli chambara ka dʉanú chikirú neé, bedea biade bʉrʉ dʉanida.

Maʉ evari deba 1957 biia o chesidá saá bia chikarra deba êberâ karea bedea charea owanda-da, maʉn deba trʉachá bedea biade ʉraita maʉ kirinciada kaʉwana mari drʉa bechá.

Drʉañá de penara chidromaran bara ma kavasida dallí êberâran bara déda irʉbé, drʉada irʉbe, anllí kiramé irʉbé da, maʉn dʉrʉ anllia bia karibadida êberâ bechá anllí drʉa bechá.

Anllí chidromaranba má kirincia fanú dallí êberârá má anllí kirinka biia dʉaneida, maʉnba má chidromaranba akʉdida dallí kirinciada beda, llió beda, dallí kirameda, maʉ awara sâá dʉanʉda dalli drʉachá, máa michú bʉrí qʉededa anllí drʉade.

Convenio 169 de la OIT 1989

MAɄN 169 ARA OSIDADE ANLLI CHIDROMA-RA KIRINCIA DEBA TRAJABEDA DALLI ÊBERÂ KAREA MAɄ 1989 EVARI DE TOSIDA NAɄ BEDEA DROMARA.

Anllí de droma Dé de má ara llidromaranda bedeada peda máa bʉ osida naʉ bedeara:

Máa kirinciada peda kirindʉa enda sáa êberânba kirincia biada deafanʉda anllía sambúrʉ dallí êberâba bia akʉbeda enjʉabeda, doo beda, cirʉa beda bedea biade odida.

Anllía akʉfanúde má bedea llarea oda fenanara jomarʉmba kavari osida da, maú Naciones Ʉnidas fanúba, maú awara neú obada Naciones bé, chikó úbada naciones bú, lliwara kidʉa jarabada naciones bú, dalli kakʉa karibaida maʉn da bú, maú dé dromanda bé dallí êberârá karibaitea anllí bedea llarea deba.

Má akúda feda anllía bedea da ará llarea osidada emderará itea maʉn dúrʉ anllí kidʉade bʉbejidada evarí 1957 má bʉjídada anllí kirame deba.

Maú awara má akʉda feda anllía kidʉade bʉdafedaranda makari bʉrʉ maú bedea llareada bʉsida êberârá itea.

Maú evari jedekó joesomá ʉrú abá de 27, maú de bʉrʉ má bʉsida bedea llareada êberârá itea.

Emberá Dobida

Convenio 169 de la OIT 1989

EMBERA DOBIDA CHOCO

Parte I. Política GeneralKirincia Droma Abá

Emberá Dobida

a). Êberârá anllí drʉade awará béda maú etéa naú bedeara, maʉ awara anllí ankoré kirincia deba má dʉanʉda anllí drʉade, maʉnba dallí êberâra awara kanfʉria ká beéda.

b). Êberârá anllí drʉade awará béda maú etéa naú bedeara, maʉ kanfʉria chejidade drʉa añade veneranda maʉnba jomá jovinsida dallí drʉada, dallí yi óda, dallí ankoreba kirincia deabedara; idibaera dallí pʉrú bechá má michʉvia dʉanú da êberâra, maú awara idira aramá irʉbeda anllí zarra da drʉa bé chá.

2. Êberârá kirinciara bia charea bʉda naú bedea ará odí kareara jomará itéa naú drʉa-chá.

3. Kafʉria bedea droma dera maú bedea êberâ pʉro béda má awara oda búda énda anlli bedea droma dera.

1. Naú bedea ará odá fenanara má odía:

Artículo 1.Bedea dromá abá.

Convenio 169 de la OIT 1989

2. Maʉ bedea bia oi etéra kirincia biada akʉdia:

1. Kanfʉria zarrará ba naú bedea odí etéara ná bedea dia ará êberârá bara, kirincia biada kafʉria bara ará jʉrʉdia êberâ bia dʉanú mari anllí drʉade.

a) Ará bia obúsidida êberârá itéa naú bedeara, má biía duana mari anllí druade wabenara kafʉria kiranká.b). Jomá bia jara waninda naú bedeara êberâ drʉa bechá, maʉnba êberân ba kawana mari kafʉria ba má idʉ´bʉdá mari dallí kirincia beda, lli ó beda dallí drʉade.c).Jomá êberârá kariva dida naú bedea deba anllí drʉa pʉrú béde, má êberâsida bia duana mari kanfʉria dʉanú kiránka naú drʉade.

Artículo 2.

Emberá Dobida

Bedea dromá omé.

1. Êberârá drʉade má dʉanú chá biia dʉanʉ mari maʉnba naú bedeara jomá bia jaradea dida, maʉnba ʉmo kiriranbida weraranbara ará kafifia dʉana mari anllí drʉde. Maú awara má kafʉria ba dao korreada má akʉda énda dallí êberârá.

2. Naú bedea ba má jara bʉda êberâ bara má llona énda, maú awara ni kirá mana énda, idʉ bʉdida kafʉrianbara.

Artículo 3.

1. Kafʉria zarraran bara bia akʉdapeda kʉidadida êberâ drʉa bechá maʉnba pʉrú bechá emberára bia dʉana mari anllí drʉade, neú oda mari enjʉa biade.

2. Naʉ bedea bia bara má arí oénda êberâ drʉa bechá anllí enjʉane.

3. Kapipia dʉana mari arinda êberâra naʉ bedea deba kafʉria zarra bara bia obedida naʉ bedea dromara.

Artículo 4.

Convenio 169 de la OIT 1989

Bedea dromá ombea.

Bedea dromá kimari.

Emberá Dobida

EMBERA DOBIDA CHOCO

a) Nara akʉdia anlli kafʉriaba dallí êberâ netatá irʉbeda, dallí yió beda, sá bʉrú beda anllí drʉade, dallí jaibana beda, maʉnda kafʉria bara idʉbʉdida.

b) Idú bʉdida êberâ dʉanú chá anllí drʉade sá beda.

c) Êberâ be chá kafʉria ba ambá akʉda feda karivadida bedea kadrʉa bemaé, kirincia awara wandade dallí êberâ drʉade.

Naʉ bedea dromá odayá akʉdia:

Artículo 5.

a) Má êberâ pʉrú bechá kanfʉriaba náa debeada idi wannía êberârá sáa kirincia beda máa anllí karea bedea droma odainá.

b) Kafʉria zarra bara idiade bedeida êberârá karenda na odida êberâ drʉa bechá, anllí pʉrú bechá maʉnba êberâranda bedeada mari anllí kafʉrian bara.

c) Ambá kafʉriaranbara bedeitara naá akʉdia saman bʉrʉ máa bedea dromanada odeida êberâra itá, maʉnba êberâ sida poa bedeada mári.

2. Máa êberâ llí bedea idi etara bedea dromá biade són biade bʉrʉ bedea ita, mafe bʉrú ara akʉda fena bedeada ará bia owanida maʉnba êberânnta són biade qʉedada mári.

1. Naú bedea droma odeiteara kanfʉria zarraran bara akʉdia:

Artículo 6.

Convenio 169 de la OIT 1989

Bedea dromá joesomá.

1. Dallí êberânba máʉ bedea dromanda máa kʉriani bʉrú, dalliran dʉrú náa bedea dita karenda máa kʉrifanʉda, karenda, odita, sáa neúda odita, débeda sáa odita dallí drʉade. Maú awara anllí kafʉria zarraba máa dalliranda karibai bʉrʉ êberâran vida kirincia biada odita dalli drʉade bia dʉanai itea.

2. Êberârá biía dʉanú eitea anllí drʉade, trajú biada odeita, kanfʉria zarrabara náa kʉrinciadia dallí warrará karenda jaradea dita, jaibanara kirinciara sáa bia akʉdida; maʉn dʉrʉ náa ó wanida êberâ drʉa bechá maʉn ba biia dʉana mari. 3. Kafʉria zarra bara bia akʉfananinda jomá êberâ drʉa bera maʉn deba máa arinbei karea êberâ drʉa bera. Maʉn ba kafʉria bara bia ʉrinbara êberâ bedeara, lli kirinsiajida êberâ drʉabe chá.

4. Kafʉria zarran bara bia karivadida jomá êberâ drʉara, maʉn ba anllí zarra bara êberâ kirinciara injadida sáa bʉrʉ enjʉanda bia kʉida beda.

Artículo 7.

Emberá Dobida

1. Kafʉria zarra bedeade bara dallí drʉade odaitara náa akʉdita êberâ kirinciade sáa beda, maʉ awara dallí ankore ba kirincia biada jara deada.

2. Dallí emera bechá kirincia biara yió sida irʉbera bia akʉdida, maʉnba êberâ bedea dromara má anllí zarra bedea omera má llona ébaida, ibiade bʉrʉ ara bia odaita êberâ biia dʉana mari maʉ bedea dromara.

3. Maʉ awara naʉ bedea abá omé jara nʉbʉra má êberâ omera chona ébaita, biía bʉrʉ ara akʉfana nida.

Artículo 8.

Convenio 169 de la OIT 1989

1. Maá kafʉria zarra bedea dromá beda êberâ bedea bara llona ébai bʉrʉ drʉachada naʉ bedea dromara kafʉira bara bia ʉrinida maʉ ba êberâ allí ora owanida.

2. Kafʉria zarra bebara anllí llidromara zarran bara mafe katʉneitara náa akʉfananita sáa bʉrʉ beda êberâra anllí drʉade sáa bʉrʉ beda.

Artículo 9.

1. Má êberâ katʉdi etara kafʉria zarra bedea bara náa akʉdida êberâ drʉa bechá san bʉrʉ beda anllí dé de, anllí yió beda.

2. Êberâ katú di itara má anlli kafʉira katú bata dedera má wada énda êberâra.

Artículo 10.

Naʉ kafʉria zarra bedea bara jaranú bú má katʉda énbaita êberâ bera maʉ awara idʉ bʉdita dallí êberâ sá beda anlli drʉade, maʉ awara kafʉria bara ʉbʉade obeda énbaita.

Artículo 11.

Emberá Dobida

Convenio 169 de la OIT 1989

Êberâ drʉa bechá jomaranda kʉida fananita maʉ etea naʉ bedea dromara, maʉnba naʉ bedea droma bara ma fʉabena émbaita jomá dallí drʉa bechá, maʉ awara êberânda máa pʉa odibʉrʉ kanfʉri bedea deba katú bedita anllirada. Maʉn ba naʉra bedeaba jaranʉbú máa êberâ bia kabadita kasá jara nʉbʉda naʉ kafʉria bedea droma debara.

Artículo 12.

Emberá Dobida

3807

Convenio 169 de la OIT 1989

Emberá Dobida

Parte II. Tierras

Drʉade Bena

1. Naʉ kafʉria zarra bedea oda fenanara má ʉdʉ bʉdita êberâ drʉachá tábera anlli netatá beda, naʉ bedea ba má jarabʉda êberâra biía beda anlli drʉade, son bia de neú da obeda.

2. Êberâ kirincia de bara bedea omé bʉda naʉ bedea 15, 16 jara nʉbʉra, maʉnba bú enjoa awara dallí bedea ba bʉdida karé maʉ drʉada, maʉ awara sáa beda êberânda maʉ drʉtade.

1. Naú bedea droma deba jaranʉmú máa dallí êberândúrʉ llibariranda naú drʉa tábʉra, maʉndeba kafʉria bara idú bʉdida anllí enjʉa de neú erʉbeda. Maʉ awara dallí êberâ bera bidóe kirinka máa drʉacha de wanbé, maúnba enjʉa oí bera anllídida maʉnba kanfʉria maʉnsidá idʉbʉdida.

2. Êberârá máa anllí oí tʉdara maʉra anllidʉrʉ llibariranda maʉnba maʉ enjʉara kanfʉria zarra bara bia akʉdida mafe maʉn drʉara kafʉria bara foa edada énbaida.

3. Kafʉria leibe bara máa bia akʉdafena sâánbúrʉ máa drʉabera nendó wanida êberâ itá.

Artículo 13.

Artículo 14.

Convenio 169 de la OIT 1989

1. Êberâ drʉa tabechá netatá bera maʉra kanfʉrian bara anlli leide ba bia wabʉdida mafe añá deabe énbaida, maʉba máa jaranʉbú naʉ bededeba êberân búrʉ máa bia akʉda-feda wadida nina bia bera anllí drʉade.

2. Maú êberâ drʉa bechá oro beda bʉ búrʉ maú awara enjʉa ekari bidá errara deaba-rida bʉ bʉrʉ maʉ karea kanfʉria zarra bara máa ada kirani bʉrʉ náa êberâra ididíta, maʉnba maʉ nina bia tabera dallí êberâ drʉade máa baridʉa edada énda kanfʉria bebara. Maʉndeba kanfʉira zaarrabara náa êberâ bara ará akʉdafeda bedea biade odida maʉnba sáan bʉrʉ êberânsida kanfʉiria bara ará wanafeda maʉ drʉade errara deabaride bʉbʉrʉ êberâ eita vida baida.

Artículo 15.

1. Naʉ bedea droma bedea deba jaranʉbú máa êberâ bechá anlli drʉade bera foa añá jʉritada évaida.

2. Si maʉnde êberâ beba ijanibʉrʉ máá drʉa añade edewanía náara êberârá ididida si waranda máa drʉa añá kʉriadida, si êberâ ijanaénbʉrʉ maʉ êberâ drʉabera kafʉira bara foa jʉrita envaida.

3. Maʉnba naʉ bedea debara máa jaranʉbʉda dalli êberâ bʉrʉ kavafʉnʉda máʉ awara dalliraran bʉrʉ kawa jaradida añá waní o maen bʉrʉ dallí drʉade feneninda.

4. Maʉ êberâ drʉa beda jarinapeda máa foa wayá lleda émbʉrʉ anllí drʉa arade kafʉria zarra bara drʉada biada awara bʉrʉ nendo ada deabʉida maʉ êberârá. Kafʉria máa drʉada awara debʉai bʉrʉ êberâra maʉnde joma nina bia bara deaita, anllí êberâ ba netata beda jidaémbʉrʉ errarada jʉade dea bʉdida anllia mafe kanfʉira ba bia akú fananida.

5. Máa êberâ anllí drʉade beda kafʉria beba añá jʉrita bedibʉrʉ kanfʉria zarra bara joma de Kari baida.

Artículo 16.

Emberá Dobida

1. Êberâ bedea droma bera kanfʉria zarra bara injanida maʉn ba êberâ drʉara idʉ bʉdida kanfʉira be bara.

2. Maʉn ba máa êberâ drʉa beda jarinin bʉrʉ êberâ bʉrú kawa jara dida sáa bʉrʉ kʉria fanʉda.

3. Kanfʉria zarra bara êberâ drʉa bera lliwʉara jarin bena énda bia bʉrʉ akʉfananinda êberâ drʉara.

Artículo 17.

Kanfʉria zarra bedea droma nera máa jara bʉda máa êberâ drʉa da jarinin bʉrʉ maʉn kafʉriara katʉ bú waninda maʉ awara kaʉria zarra bara foa maʉ êberâ drʉadera bari beda énda.

Artículo 18.

Convenio 169 de la OIT 1989

Kafʉria llibʉrʉran bara drʉa bechá nejomá neú beda búbʉrʉ êberâra itá vida bʉdida maʉn ba êberâ sida bia neko fananan bari.:

a) Maʉn ba drʉada wibʉa enbʉbʉrʉ zarra kanfʉrian bara drʉa biada adadeita êberârai-tá mʉn ba bia neʉna mari.

b) Maʉ awara nejomá ninada deida maʉn ba trajana mari anllí jʉadeba.

Artículo 19.

Emberá Dobida

Convenio 169 de la OIT 1989

Parte III. Contratación y

Condiciones de EmpleoÊberân Bara Ara Bedea Da Odaida Trajabedeitá

Emberá Dobida

1. Kanfʉria zarra bara máa jarabʉda naʉ bedea droma de máa êberâra itá vidá máa trajú bede baida maʉn ba anlli drʉade êberâsida bia trajana mari anllí jʉade bá.

2. Kanfʉira zarra bara máa bia kabariba fananinda dalli êberâra maʉ ba wabena kafʉria bara daʉ korreada jidada en baida dalli êberâra kaanfʉria drʉade.

a) Dallí êberâra itá vida trajʉra baida.b) Dallí êberâ itá vida bia fadida trajú bera.c) Êberâ itá vida baida kanfʉria jaibanarara maʉ ba kakʉa bia fanana mari anllí dé de.d) Êberâ sida ara ambá bedea bia béda odida anlli bia fananaitá anllí trajʉde.

3. Maʉ bedea dromara bʉra êberâitá bʉsida:

a) Jomá arinda maá êberâ traja bera kafʉrian zarra bara máa bia akú fananinda maʉn ba êberâsida joma nina biade traja fanana mari anlli trajʉde abarika kanfʉria kiranka. Maʉn ba êberâ vida bia kabadida karé nina biada anllia vida dedida.b) Êberâra máa kayá bedea entéa trajú kadrʉa bera maʉn dera traja bedea énda.c) Máa êberâ trajʉda deadi bʉrʉ máa kiramáde traja beda énda máa debara bebʉrʉ anlli son deba pawanida.d) Êberâsida abarika trajú deadida kaanfʉira kiraka, maʉ awara werarsida trajú deadida abarika.

4. Êberâ drʉa bechá máa trajú beda dea wanin bʉrʉ kanfʉria zarra bara êberâitá bedea dromara biara bʉida maʉn ba êberâsida biia trajana mari anllí dʉrade.

Artículo 20.

Convenio 169 de la OIT 1989

Emberá Dobida

Parte IV. Formación Profesional, Artesanía e Industrias

Rurales

Kirincia Biade KawaBedeita, Anlli Nina Biada Kabeda

Êberâsida kirinisa biadʉrʉ kabedita maʉn ba anlli vida nina biada oda mari kanfʉria kiranka.

1. Êberâitá vida bʉdida kaerenda máa kawadida anlli son deba kirinsia biade kawana mari.

2. Máa kanfʉria dé bechá dallí êberâra itá bia enbʉ bʉrʉ maʉn ba kanfʉria zarrabara awarabʉida êberâra itá maʉn ba allí son de ba máa jidadita karenda máa ʉtá kawakiria fanʉnda.

3. Máa ʉtá kawa itiera êberâra bara bia akʉdida máa errarada bara bé, maʉ awara sáa beda anllí drʉa bede, anlli kirinnsiara sáa bé, yió beda irú be. Maʉ awara anlli pʉrʉ de sáa beda, ara bia bé maʉde ba bia ʉtá kirinsia kawana mari.

Artículo 21.

Artículo 22.

Convenio 169 de la OIT 1989

1. Êberâ kirinsia deba máa nina ó bera anllí yió bera, mea arimara bea beda, sáa dosʉde beda bea beda, sáa neí beda bia ó beda maʉn dʉrʉkanfʉiria bara bia akʉdida maʉ awara maʉ krinsiara ara bia ó bʉdida. Maʉn ba kanfʉria zarra bara êberân bara ara bedeada pena bio ó bʉdida.

2. Maʉ awara êberân be ba kanfʉria bedea biada ididibʉrʉ kanfʉria bara ara bedea biara akʉda feda kirinsia jʉrʉdida maʉ karea errarada jʉrʉna mari jomran itá.

Artículo 23.

Emberá Dobida

Kakʉa ChareaNʉbʉ Bidíetea

Parte V. Seguridad Social

y Salud

Kanfʉria zarra leiba jara nʉmʉra naʉ bedea dromara jomá êberâ drʉa bechá nebʉrú bedita mafe obedita jomá drʉacha de.

1. Kanfʉria zarra bara bia akʉdita naʉ bedea dromara êberâra itea bʉdida maʉba dalliriranba jidadapeda naʉ bedea dromara mafe o wanida maʉn ba dallí kakʉa kirinsia bara biia dʉanana mari.

2. Dallí kakʉa bia dʉanana itiera kirinsia biade ara lliambara kirinka o bʉdida. Maʉn ba kanfʉria bara dallí êberâ bara ara biía tabʉdida naʉ bedeara, maá akʉda feda dallí êberâ bara karenda irʉbeda annlli drʉade, kare errara ba máa ninada ada beda anllí kakʉa bia bedei ítia, maʉ awara kare kidʉa ba máa piradʉ beba dada kaya beda.

3. Maʉ awara dallí kakʉa kariba itiera wabena kanfʉira bara ara bíia o bʉdida naʉ bedeara.

Artículo 24.

Artículo 25.

Convenio 169 de la OIT 1989

Emberá Dobida

Parte VI. Educación y Medios de

ComunicaciónKirinsia Jaradea AwaraSáa Nebʉrú Bedí Da

Convenio 169 de la OIT 1989

Naʉ bedea droma de jara nʉmʉra máa jomá êberâ itie drʉa cada bʉdida maʉn ba êberâsida bíia kitʉa deba kirinsia biada kawana mari abarika kanfʉria kiranka.

Artículo 26.

1. Kanfʉria ba nina bia o bera maʉ awara kirinsia bia jarai itiera maʉn ba kanfʉira bara owaninda son biade êberâra karea, maʉn deba dallí nenbʉrʉa bedeara, krinsia be bara arinda jomá kiria kʉitá irʉfana bedita.

2. Kanfʉira zarra bara máa kabari ba beita êberâ drʉachá da maʉ kidʉa jara bada dé beda owainda êberâ íta maʉn deba êberânda kirinsiaa biada kavana mari maʉ awara anllíran ba bia akʉda mari.

3. Maʉ awara anllí kanfʉria zarra bara kawa beita máa êberâra sida bʉdita dalli kirinsia deba sáa bʉrʉ dʉda warrara kirinsia jara bada déda, maʉn kanfʉria zarra bara maʉn karea errarara deabaita êberâra itea.

Artículo 27.

1. Maʉ kanfʉria kitʉa bú badara máa jara wani itiera êberârá náa idí da maʉn ba anllí kawa jarana mari sáa bʉrʉ kanfʉria kirame da kawa waninda dachi drʉade. Maʉn de êberâ ba maʉ kanfʉira bedeada kiriana ébʉrʉ kanfʉira zarra bara ara arinda idí wandi êberâ bechá maʉn ba êberâ ba kawa jarana mari.

2. Kanfʉria zarra bara bia akʉbaida maaʉn ba êberâ vida kanfʉria bedea da bió kawa na mari anllí drʉade bena nanda.

3. Maʉ awara êberâ bedea sida bia jara deabida dallí êberâ drʉade dallí kidʉa jara bada déde.

Artículo 28.

Emberá Dobida

Máa kirinsia bia jara dea wana itiera dallí warrara kareara maʉn deba kanfʉiria kirinsia jida dalli di bara bia jara dea waninda wawara, maʉn ba êberâra sida abarika kanfʉria kiranka kirinsia biade warí beda mari.

Artículo 29.

1. Kanfʉria zarra bara leide bʉdida máa nara jaradea waninda êberâ kirinsia dʉrʉ, anllí kirinsia deba sáa bʉrʉ jara dea badada wawara llillona bedea da, maʉ awara dallí êberâra bʉrʉ kawa jaradida kare kirinsiada kawa kiraninda wawara jaradea na mari anllí drʉade.

2. Maʉn ba kanfʉira bara naʉ lei bedea de tabera êberâ bedea de bʉtá bʉbedita maʉn ba êberâ ba kawa na mari jomará drʉachá de.

Artículo 30.

Kanfʉiria zarra bara jomaran ba naʉ bedea dromara ma owaninda drʉacha da maʉ ba wabenara kanfʉiria zarraran vida kawana mari sáa bʉrʉ êberân ba kiria fanʉnda wawaran kidʉa biade jaradea wana mari. Maʉn ba kanfʉria bara máa anlli kidʉade bia bʉtá bʉdida dallí êberâ kirinsia bera llillona bedea sida.

Artículo 31.

Convenio 169 de la OIT 1989

Parte VII. Contactos y Cooperación a través de las Fronteras

Wa Bena Drʉa Be BaraJʉa Jidada Fena Kariba Waninda

Convenio 169 de la OIT 1989

Kafʉria zarra bara máa akʉda fena anlli dromá bedea deba ara kariba bedea bedida drʉaña bé êberâ bara, maʉn ba sáa maʉ êberâra bara nina biada o waninda anlli kirinsia deba maʉn ba anllí drʉa de êberân da biia dʉana mri.

Artículo 32.

Parte VIII. Administración

Zarra Ba Obada

Emberá Dobida

1. Kanfʉira zarra bara máa bia akú waninda êberâ drʉa bé chá maʉn ba êberâ anllí drʉade bera máa kira má beda énbaita wabena kanfʉira bé bara dallí êberâ, maʉ karea kanfʉira zarra bara êberâ bé drʉara bia akʉfaa ninda.

2. Maʉn ba naʉ kirinsia da eda bʉdida:

a. Kanfʉira bara êberâra sida ara bedea oda feda máa akʉdida êberâ drʉa be chá mafe ara bíia owaninda nina biada.

b. Wabena kanfʉira íta máa kanfʉria zarra ba anllí leibe da bʉdida maʉn ba máa kawa fanana mari.

Artículo 33.

Parte IX. Disposiciones Generales

Bedea Jomara Itie

Convenio 169 de la OIT 1989

Naʉ beda droma bʉda fenanara máa jomaran drʉade vida anlli leide vida bʉ waninda.

Artículo 34.

Naʉ bedea dromá bʉtabú bara máa dallí êberâ drʉa bé chá daʉ korrea de akú bedea énbaida maʉ awara bedea kadrʉa de vida anllí leibida jara na énbaida.

Artículo 35.

Emberá Dobida

Parte X. Disposiciones Finales

Bedea Jindari Bená

Convenio 169 de la OIT 1989

Naʉ bedea droma bara jomá êberâ aranda akú bʉda maʉn 1957 evari deba.

Artículo 36.

Máa anllía naʉ bedea dromanda bia jidada feda jomá nenbʉrʉ waninda mafe anllí kanfʉira llidroma OIT dé de wata bʉda mari naʉ bedea dromara.

Artículo 37.

Artículo 38.

1. Naʉ bedea droma bedeara máa ʉbʉa ijanbidida anlli llidroma bedea deba maʉn ba jomarʉn ba naʉ déde benaran ba ijana mari.

2. Máa añoa aba Kari llidromara drʉa de benaran ba akú adada fena naʉ bedea da mafe bʉrʉ anllí drʉade obedida.

3. Naʉ bedea dromara máa añoa aba bajira mafe ʉbʉa ijá wabedida anllí kanfʉira zarra bechá.

Emberá Dobida

1. Kanfʉiria llidroma OIT de bara máa jara wainda jomá anllirá jomasá bʉrʉ máa jidajidata naʉ bedea dromara êberâra ita.

2. Maʉ awara máa kanfʉiria llidroma bara jomará nen bʉrú feda naʉ bedea da, illia bʉrʉ kawa jaraida san be bʉrʉ wabe naranba wayá o waninda anllí drʉa de naʉ bedea dromara.

Artículo 40.

Kafʉria zarra OIT de bara máa jomá naʉ bedea dromara bia nenbʉrʉ de wainda anllí zarra Naciones ʉnidas bea, maʉ bedea 102 de bara karenda máa bʉsida êberâ itea, maʉ awara kidʉade bʉtá bera jomá akʉbe waninda drʉachada.

Artículo 41.

1. Naʉ bedea dromá bʉtá benanara maʉra máa kanfʉria llidromara ba jidada fena anllí jʉade bʉdida evari 10 año de, maʉnde ba anllía kanfʉria ba kawa jaradida kitʉa deba sáa bʉrʉ wá o waninda wa ʉdʉ bʉdida. Maʉ bedeara evari añoa aba bʉdida maʉn de bʉrʉ kawa jaradida.

2. Kanfʉria llidromara ba naʉ bedea dromara jidada fenara evari añoa aba máa jara dea émbʉrʉ maʉ evari 10 añoa aba bʉrʉde, kanfʉira llidromara bara poa batada enbaida naʉ bedeara, makari awara bʉrʉ wayá nʉyá evari 10 años de.

Artículo 39.

Convenio 169 de la OIT 1989

1. Maʉ anlli bedea ba da dé máa lli widi bedea da awara eda bʉbedi bʉrʉ maʉra bia akʉdi da:

a. Maa lliwi di bedea da bʉjidara ara maʉnda maʉ bedeara jara waninda, maʉ 39 bedea da jara bʉ kiranka. b. Maʉ bʉda fenana evari deba anllí kanfʉiria zarraran bara maá ijana fena bʉtá bʉdi da naú lliwidi bedeara.

Artículo 43.

Maʉ OIT de bʉbi da anllí zarraran dé da maʉn da máa trʉnba da Consejo de ba akú bada dé da, maʉn ba naú lli dromá bedea da anllí bedea da chá máa jará waninda.

Artículo 42.

Naú bedea dromara máa bʉta bʉkanda da drʉa añá maʉ Inglesa de benaran ba maʉ awara drʉa Francia de winara wida máa bú ada jidada.

Artículo 44.

Emberá Dobida

Fotos:

Pg 3. Valencia B. (2017). [Fotografía]. Fotografía de la ONIC.

Pg 5. Valencia B. (2017). [Fotografía]. Fotografía de la ONIC.

Pg 6. a) Recuperado de http://historico.presidencia.gov.co/fotos/2009/febrero/28/foto5.htmlb) Valencia B. (2017). [Fotografía]. Fotografía de la ONIC

Pg 7. c) Recuperado de http://pueblosoriginarios.com/sur/caribe/embera_dobida/embera_dobida.htmld) Recuperado de http://xxcarlos.blogspot.com.co/2014/07/conservatory-of-flowers.htmle) Recuperado de http://caaap.org.pe/website/2016/10/01/inventando-pala

Pg 10. Paz, K. (2017). [Fotografía]. Fotografía de la ONIC.

Pg 13. Paz, K. (2017). [Fotografía]. Fotografía de la ONIC.

Pg 15. Paz, K. (2017). [Fotografía]. Fotografía de la ONIC.

Pg 21. Paz, K. (2017). [Fotografía]. Fotografía de la ONIC.

Pg 22. Paz, K. (2017). [Fotografía]. Fotografía de la ONIC.

Pg 27. Paz, K. (2017). [Fotografía]. Fotografía de la ONIC.

Pg 28. Paz, K. (2017). [Fotografía]. Fotografía de la ONIC.

Pg 31. Paz, K. (2017). [Fotografía]. Fotografía de la ONIC.

Pg 32. Paz, K. (2017). [Fotografía]. Fotografía de la ONIC.

Pg 39. Paz, K. (2017). [Fotografía]. Fotografía de la ONIC.

Bibliogra�ía.

Pg 39. Paz, K. (2017). [Fotografía]. Fotografía de la ONIC.

Pg 40. Paz, K. (2017). [Fotografía]. Fotografía de la ONIC.

Pg 44. Paz, K. (2017). [Fotografía]. Fotografía de la ONIC.

Pg 47. Paz, K. (2017). [Fotografía]. Fotografía de la ONIC.

Pg 48. Paz, K. (2017). [Fotografía]. Fotografía de la ONIC.

Pg 50. Paz, K. (2017). [Fotografía]. Fotografía de la ONIC.

Pg 52. Paz, K. (2017). [Fotografía]. Fotografía de la ONIC.

Pg 55. Paz, K. (2017). [Fotografía]. Fotografía de la ONIC.

Pg 56. Paz, K. (2017). [Fotografía]. Fotografía de la ONIC.

Pg 61. Paz, K. (2017). [Fotografía]. Fotografía de la ONIC.