Cuerpo Del Derecho Civil Romano - Tomo i - Codigo

669
CUERPO DZL DERECHO R'0 MANO A DOBLE TEXTO, TRADUCIDO Al CASTELLANO DEL LATINO PUBLICLDO POR LOS !RKNO3 KRIEGEL, 1IERMANN Y OSEHBRÜGGEN CON LAS VARIANTES DE LAS PRINCIPALES EDICIONES ANTIGUAS Y MODERNAS Y CON NOTAS DE REFERENCIAS POR D. ILDEFONSO 1.. GARCÍA DEL CORRAL R4oenei&do o Dsruh10 Civil y Ca2óntoo y en ?ilmfla y L.tr. y Abegdo ¿• los t1itre. Co1.gi*i de 3roi10 y Z4zI4 SEGUNDA PARTE Revisado el texto latino por D. EMTLIO BERMANN CODIGO TOMO ¡ BARCELONA JAIME MOLINAS, EDITOR -VALENCIA, NÚMERO 3$ 1882

Transcript of Cuerpo Del Derecho Civil Romano - Tomo i - Codigo

CUERPODZL

DERECHOPUBLICLDO POR LOS !RKNO3 POR

R'0 MANO

A DOBLE TEXTO, TRADUCIDO Al CASTELLANO DEL LATINO

KRIEGEL, 1IERMANN Y OSEHBRGGENCON LAS VARIANTES DE LAS PRINCIPALES EDICIONES ANTIGUAS Y MODERNAS Y CON NOTAS DE REFERENCIAS

D. ILDEFONSO 1.. GARCA DEL CORRALR4oenei&do o Dsruh10 Civil y Ca2ntoo y en ?ilmfla y L.tr. y Abegdo los t1itre. Co1.gi*i de 3roi10 y Z4zI4

SEGUNDA PARTE Revisado el texto latino por D. EMTLIO BERMANN

CODIGOTOMO

BARCELONA JAIME MOLINAS, EDITOR -VALENCIA, NMERO 3$

1882

ap. Disxto X.rountllD Urt.i, 212 biB*ZCT.OA

EXPLICACIN DE LAS ABREVIATURASCodex bibliothecaeUniversltalis Lipsiensis Paullnae. 888. Codex bibliothecae tjnlversitatis Lipsiensis Paulinae. 884. Codex bibliothecae publicae quondam CapitalBamborgeusis. Codex liafnlensis bibiotheoae Mao'nae Regiae. Oodexbibliotheeae Uni'versitatis (oU1ngensis. Codex reseriptus Capital! Cathedxalis Veronensis. Oodex bibliotheoae capitutaris Pitorieueis. Codex bibliothecae Montis Casia!. Codex btbliothecae Vaticanae. Codex hibliotheeae Regiae Parisiensis. Codex bibliothecs.e Universitatis Reg'iomontauae. Codex bibliothacae Wallcarodtianac. En los nueve primeros Libros denota editibnem horum librorum pruflCLL)em, quae a. MCDLXXV. ex offlcina Seholiferlana prodlit; en Los tres ltimos libros, editionem itidem prineipcm, qua h. libri ex eadem ofif cina a. MCDLXXVH, publicati sant., Editio priorum noveni librorum, quae a. MCDLXXV. Nurembergae ex offlciecl. Nby....... na loanuts Senenacliniid prodiit, fol. mal. a Oreg. Haloandro Ha! . ......... Codicie Dii. Instinlani -ex repet. praelect. libri XII. purgati recognitique. Nnrembergae 1530 fol. nita. niendis repurgati et Ruso ............. Codicio Dii. Iusthniaui -.- ex repet. praelect. libri XII. notis illustrati. L. Bssardo auctora. Lugduni 1561. fol. Iac. Cuiali ad tres postremos lib. Cod. Dii.. lustiniani Oomnientarh. LugGui ...... duni. 1562. 4. Cis. ed. Fabrot. Editlo quae iiter Cuiacil Opera a Fabroto collecta et edita babetur. emendarepe. pracloet. Ubri XII. Antoni Contii Con. 62. Codicie Dn. Instiniani tionfl)as repuratL. Pariglis. 1562. 8. Oo'nt. 66. Codicie Dn. lustiniani repet. praelecti libri XII. Aceursil conunentarlis et Antonul Contil annotationibus illustrati. Parisiie. 1566. fol. Cont. 71..... Codicio Da. luatuniani repct. praeleci. libri XII. (Antonio Contio editore). Lugduni. 1571. 12. Cont. 78 repet. praelect. libri XII. ,Ajecursii conimeutarliS et Codicie Da. Iugtuniani annotatiinibns illustrati. Parigii&. 1576. fol. me.1. untonil Contil ont ........ Quatuor Contil e.itjOne8 d aa. 1562. 1566. 1571. 1576. Codicie Dii. Instunlani repet. praeleel. libri XII. -opera et diligelitia L. Charondee. Antverpiae. 1575. fol. studio co diligentia liii. Pac...... 'Codicis Dn. Iiistinhuui repet. praeleet. libri XII. Pacil. (Genevae). 1580. fol. Codicem repet. praelect. Eip...... Corporis iuris cvilis tomas alter. Imp. lustinlani complect.eus. .Ailonnavtt nc euravit G. A. 5pangenberg. Gottungae. 1797.4. 8k ...... Corporis jurie civilis cura J. L. G. Beck (Lipsiae. 1829. '4.) Sectio II. D. Iii.stininni Codicie repet. praelect. Libri I-XII. Greq. C......egoriani Codicio fragmenta, cd. u libro: Jurisprudeutia vetas Ante-lustinianea-cum notis Schultungii. Editio nova-praefatus set &yrer. Lipsiae. 1787. 4. Editione Eaenellana, otatim postquarn ad me pervenit, nene sum, idque mcx post edi cocptum menm opus factum set. Tituli ex corpore Hermogeniani Codicio, quos ad Schultlngil, mex ad Hacnclii editionem contuli. Codex Theodosiauue eum perpetuis commcntariis 1:ae. (othofredi. EdUjo noTh. C. 6 T/ieod. C, va variorumque observationibus aii.cta qitibus anas ad.Iecit loan. Dan. Ritter. Lipsiae. 1786 1745. VI. Tomi. fol. Haeneii etlam editionem contuli, simulas aliquis sine f.seiculus prodlisset. Ad priores quinque libros Wenckii quoque editio colls.ta set. Nov. Theod. Marc... Novellae Oonstitutt. Imperatorum Theodosii, Valentunlani, Martlani, 'Maloriani, Severi, Leonis et Anthemui opera et studio Ritteri, in Theodosiani Cod. edit. Gothofredo Bitterlana Tomo VI. la numeris sungularum Nov. allegandis secutus sum sarum seriem la libro: las Civile Ante-lustiniaHugo. Berolmi. a soeletate Ictorum curatum. Praefatus set nenia 1815. 8. T. II. Vatic. fra9m. Iuris civilis antelustinianel Vaticana fragmenta -recognovit -de Bnchholtz. Reolmonti Bornes. 1828. 8. Coflatio..... U'. DjuLex De sive Mosaicaruni et Romanarum legwn collatio edidit me, B')nnae. 1838. 8., ms. PI. 1 me. Pl 2 mi. Bg .; mg. Hfn ...... me. G ..... me. Veron. me. Piet..... me. Casi me, Vat..... me. Pari8 me. Rg. 1 me. Rg. 2 ecl &hf....... . . . .. .. . . . . . . . . . -

Consultatio elve Consuitationes veteris cuiusdam lurisconsuiti Cura Eduardi Pugge, tu libro: Corpus iuris Eom. Antelust. consilio professorum Bonnensium. Fascie. I. Bonnae 1835. 4. Auct. fin. reg. Constitutiones Ixnperatorum ex flnium regundorinn aueto$bus, cd. in libro: Tus civil Anteiust. Prtus est Hugo T. II. PF"tus Basilicorum libri LX. cd. O. A. Pabrotus. Paris. 1647. VII. Tomi. fol. Libros XII. priores ajiegavi ad Heimbachianaiz editionem, que etiam allis locis usus ruin, si qui plures cine faseiculi, dum Codicem ela.borabam, prodlrent. CoU. 25. cap." . Collectio 25 capitulorum, ex que constitutiones ci Codicc haustas edidit Ant. Augustinus in collect. grace. const. Codicie. Xntegram Col!eetionem mmc edidit G. E. fieimbach in Anecdotorum Tomo U. (Lipsiae 1840. 4.) p. 145 sqq., quern Iibrum tantum In Notis recogniti operis reepicere potul. CoU. cOust. eccl. Colleetio constiutionum eeclesiasticarum, cd. in VoS111 et Instelli Bibliotheca iuris canonici voteris. T. U. p. 1217 sqq. (loannis) Hornee.. (Ioanns Seholastici) Nomocanon, cd. in Votilli et Instelli Bibliotheca etc. T. U. p. 603 sqq. F1&otii 3'ornoc. (Photli) Nomocanon, ed. jo VoIli et Iust,elli Bibliotheca etc. T. IT. p. 78 sqq. S'ynopsi8..... Ex llbrorum edite per Iosn Leunclaiuin. Ecloga sive Synopsis Baaileae. 1575 fol. HarinenopuL. Constantini Harnenopuli Manuale leguin, cd. Reitz 111 Thesaur. Meerman. T. VII. Ecloqa. Ecloga (Basilil) ed. in libro: Lcunelav. tus GraecoRomanum T. II. p. 79-134.. 4tanatae Synopszs MichaSlis Attaliatae opus de Jure etc., cd. tu libro: Leuuclav. me Graeco Bomannen. T. II. p. 1-79. Eustat/uus, interprete loanne Libar Eustathii Antecessoris de temporalibus intervalile Leunclavio lo Cuiacli Opp. prior. (cd. Pabrot. T. I. p. 550 sqq. A medio li. bro III. Codicia nene sum editioe quam, paravit O. E. Zachariae. HeideLberg. 1836. 8. Cali. n8. lsd. Collectio canonum Anselmo dedicata, collata ad. III Haenehi apographum codicie Bambergensis. neem,. Lucenx. Aneelini Lucensis collectio canonum, coHete ad ifi Haenelii apographum codieje Parisieneis ex blblioth. S. Germani. Ivoms Decr. Ivonis Decretum, cd. in Opp. cd. Pronto. Paris. 1647. fol. Ivonzs Pcjnnorrn Ivonie Pannormia cd. Seb. Brant. Basileae. 1499. 4. .Decret. Grat.... Decretum Gratiani, ab initio eollatum ad editionem I. H. Biihnieri, deinde ad Richteriauam, postquaLu.haec tu lucein integre edite erat. 8. Perus...... lustiniani Codicie Summa Perusina, cd. G. E. Helmbach ja Anecdotorum tomo II. .(Lipsiae 1840. 4.) Hace Summa a ltbr. VI. titulo XXVII, ad editionis mae subsidie aecessit. FetriEzcept. l ey. Rom Petri exceptiones Iegnn Romanorum lo: Y. Savlgny Geschichte d. E15m. Reehts im Mitt.elalter. T. II. p. 321 sqq. (cd. 2). .2W. Vacarjus Vacan! 1ber ex universo enucleato jure exceptne. Ex hoc cos tantum adhibore potrd locos, qui 1euntnr ap. Wenckium jo libro: Magister Vacanius, sae 1820. 8., et ap. t)irksenium in libro: Civilistlsehe Abhandl. (Berlin, T. II. p. 824 sqq. zo...... Comuiejitarius. Ex biAzonia ad singulas leges XII. librorn.m Codicis bliotheea Ant. Contil. In offlcinn lacobi Stoer et Franc. Fabri Lu.gdunensir. 1596. 4. Alciat..... Alciati in tres posteriores Codicie libros Annotationee, in Opp. T. III. Basilene 1562. fol. var. 1.gl..... Variante de La lectura, tomada de la glose ordinaria. ecl Cod. Ltcgduneneis. Codicie lib. 1X ad vetustiesimorum exemplanum fidem recogniti. Adiectaa sunt jo initio operis leges aliquot (aecae. Lugduni ap. Hugo a Porte. 1551.4. AwL. ugus. Coil. Constitutionum graecaruiu Codicie lustiniani Imp. ColleAnt. Augustini ctio et Interpretatio. Ilerdae 1561. 8., et in Operum tomo II. (Lueae. 1766. fol.) p. 147 sqq. Cuiac. Obra..... Inc. Cuiacli Observatiomim libni XXVIII. in Opp prior. (cd. Fabrot.) T. III. Cuiac. in Paratiti. Iac. Cuiacli Paratitla jo libr. IX. Cod. lustinlain in Opp. prior. (cd. Fabrot.) T. II. P. 1. Lctcnclau. Acjnot. ad Cod. Leunclai dnotationes ad libros Codicie lustiniani, cd. eum Synopsi. P. 96e Leunciav. Natal. Leunclayii Notatorum libri II. cd. lii VoSili et lustdlli Bibliotheca etc. T. p. 1421 eqq. MS. mme. Manuscrito 6 manuscritos, cdice 6 cdices. ed...... Edicin ediciones. S. det Tr.. Nota del traductor.onsuUaf,io. . . . . . . . . . . . . . . . .

1.

-

-

-

-

-

.

.

.

.

.

.

.

NDICE DEL TOMO CUARTOCDIGOPginas

Explicacin de las abreviaturas .........................5 De novo codice ciondo (De la formacin del nuevo cdigo) . . . . . . . . . . . . . . . 7 De Justinianeo codice confirmando (De la confirmacin del cdigo Justinianeo) .......9 De emendafione codicis Iustinianei et secunda cinc editione (De la correccin del cdigo Justinianeo y de su segunda edicin) .........................11

Libro !riffleroTft.uloa

1.De summa Trinitate, et fide catholica) of ut nemo de ea publico contendere audeat (De la Trinidad altsima, y de la fe catlica, y de que nadie se atreva discutir 15 sobre ella en pblico) ....................... 11.De sacrosanctis ecolcsiis et de rebus et .privilegiis earum (De las sacrosantas iglesias, y de sus bienes y privilegios) .................. 111.De episcopis, of ciencia, et orphanotrophis, et xenodochis, et brephotrophis, cf ptochotrophis, et aseeteriis, cf monaehis, et pnivilegiis eorum, et castrensi peculio, cf de redimendis captivis, cf de nuptiis clericorum vetitis sen permiseis (De los obispos, y de los clrigos, y de los encargados de los asilos ie hurfanos, de peregrinos, de expsitos) de pobres, y de las casas do ascetas, y do los moikjes, y de sus privilegios, y del peculio castrense, y de la redencin de cautivos, y de las 45 nupcias de los clrigos prohibidas 6 permitidas) ............. IV.De episcopali audientia, et do diversis capitulis, quae ad inc curamque cf revenentiam pontificalem pertinent (De la audiencia episcopal, y de los diversos asuntos 90 que al derecho, cuidado y reverencia pontifical competen) ......... V.De baereticis cf manichaeis cf samaritis (De los hereges y de los maniqueos y de los samaritanos) , ........................ 110 VI.--Ne sanctum baptisma iteretur (De que no se repita el santo bautismo) .......26 VII.De apostatis (De los apstatas) .................... 127 VIII.Nemini licero signum salvatonis Christi humi, vol in silice, vel in marmore ant injecuipere, ant pingere (De que t nadie sea lcito esculpir pintar en tierra, piedra mrmol, el signo de Cristo salvador) ............... 130 IX.De indaeis et coeLicolis (De los judos y de los celicolas) ........... 130 X.Ne christianum mancipium haereticus, vol paganus, vol judaeus habeat vol deat, vol circumcidat (De que el herege, pagano, 6 jadio, no tenga, ni posea, ni circuncide un esclavo cristiano) ................... 135 XLDe paganis, sacrifi cija, et teniplis (De los paganos, de los sacrificios, y de los templos) ............................. 135

702Ttuloa

INDICE Pginas

XII.De his, qui ad ecciesias confugiunt, vol ibi oxclamaut (De los que se refugian en las iglesias, 6 en ellas piden auxilio) . . . . . . . . . . . . . . . . . . XIII.--Do his qui in ecclesiis manumittuntur (De los que en las iglesias son manurnitidos) .............................

140145

XIV.De legibus, et constitutionibus principum, et edictis De las leyes, de las constituciones de los prncipes, y de los edictos) ................. 145 XV.De mandatis principum (Po los mandatos de los prncipes) .......... 149 XVI.De senatusconsultis (De los senadoconsultos) ............... 150 XVII.De vetere jure enucleando, et do auctoritate iuris prudentium, qui in Digestis referuntur (De la aclaracin del antiguo derecho y de la autoridad de los jurisconsultos, que en el Digesto se mencionan) ................ 150 XVIII.De iuris et facti ignorantia (De la ignorancia de derecho y do hecho). . . . . . 165 XIX.De precibus Iinperatori offerendis, et de quibus rebus supplicare liceat, vol non (De las peticiones que hayan de hacerse al Emperador, y sobre qu sea, 6 no, lcito suplicar) ........................... 167 XX.Quando libellus priicipi datus litis contestationem faciat (Cundo sirve do contestacin de la demanda la splica presentada al prncipe) .......... 169 XXJ.Ut lito pendente, vol post provocationem, ant defiuitivam seuteutiam nulli liceat Imperatori supplicare (De que nadie sea licito suplicar al Emperador, pendiente el litigio, 6 despus de la apelacin, do la sentencia definitiva) ....... 169 XXILLSi contra ius, vol utilitatem pablicam, vol por mendacium fucrit aliquid postulatura vol impetratum (De si se hubiere pedido impetrado algo contra derecho, contra la utilidad pblica, 6 por falsa alegacin). . . . . . . . . . . . . . 170 XXIII.De diversis rescriptis et pragmaticis sauctionibus (De las diversa3 clases de rescriptos y pragmticas sanciones) .................. 171 173 XXIV.De statuis et imaginibus (De las estatuas y de las imgenes) ........ 174 XXV.De lije, qui ad etatuas conf ugiunt (De los que se refugian en las esttuas). . XXVI.De officio Praefecti Praetorio Orientis et Illyrici) (Del cargo de Prefecto del Pretorio de Oriente y de Iliria) ..................... 174 XXVII.De officio Praefecti Praetorio Africae, et do omni eiusdem dioeceseos statu (Del cargo do Prefecto del Pretorio de frica, y de toda la organizacin de la misma dicesis) ............................ 175 XXVIII.De officio Praefecti TJ'rbi (Del cargo de Prefacto de la Ciudad) ........ 185 XXIX.De offieio Magietri militum (Del cargo de General de las tropas) ........ 186 XXX.De officio Quaestoris (Del cargo de Cuestor) ................ 188 XXXI.De officio Magistri Officiorum (Del cargo de Maestre de los Oficios) ........ 189 XXXII.De offlcio Comitis sacrarum largitionum (Del cargo de Conde de las sacras mercedes) ............................. 190 XXXIII.De officio Comitis rerum privatarum (Del cargo de Conde de los bienes privados) . 191 [XXXIV.De officio Comitis Sacri Palatii (Del cargo de Conde del Sacro Palacio) ]..... 192 XXXIV.De officio Comitis Sacri patrimonii (Del cargo de Conde del Sacro patrimonio) 192 XXXV.De offieio Proconsulis et logati (Del cargo do Procnsul y del de Legado) . . 193 XXXVI.De officio Comitis Orientis (Del cargo de Conde del Oriente) ......... 193 XXXVII.De offico Praefeoti Augustalis (Del cargo de Prefecto Augustal) ....... 194 XXXVIII.De officio Vicarii (Del cargo de Vicario)................... 194 XXXIX.De oflicio Pra torum (Del cargo de los Pretores) .............. 195 XL.--De oflcio Rectoris provincias (Del cargo de Gobernador de provincia) ..... 196 XLI.Ut nulli patrias suae administratio sine epeciali permiesu principie permittatnr (De que nadie se le permita, sin especial autorizacin del prncipe, desempear cargo administrativo en su patria) .................. 199 XLILDe quadrimenstruis tam civilibus quam militaribus brevibus (De los estados cuatrimestrales, tanto civiles, como militares) ............... 200 XLIII.De officio Praefecti Vigiluni (Del cargo de Prefecto de los Vigilantes) ..... 200 XLIV.De officio Praefecti annonae (Del cargo de Prefecto de las provisiones) 200 XLV,De officio civilium iudicum (Del cargo de los jueces civiles) ..........01 XLVI.De offioio militarium iudioum (Del cargo de los jueces militares) . . . . . . . . 201

INDICE Ttulos

703Pginas

XLVII.Ne comitibus re militaris vol tribunis lavacra praestentur (De que no se presten bufos los condes militares ni . los tribunos) .............. XLVIII.De officio divorsorum iudicum (De] cargo de los diversos jueces)........ XLIX.Ut omnes iudices, tam civiles quam militares, post administrationem depositam per quinquaginta dies in civitatibus vol certis locis permaneant (De que todos los jueces, asi civiles como militares, permanezcan, despus de haber cesado en su administracin, cincuenta das en las ciudades, 6 en determinados lugares). L. De officio eius, qui vicem alionius iudicis vel praesidis obtinet (De! cargo de aquel que sustituye algn juez presidente) ................ LI.De assessoribus, et domesticis, et cancellariis iudicum (De los asesores, de los domsticos, y de los cancilleres de los jueces) ............... LIS.De annonis et capitu administrantium, vol assessorum, aliorumve publicas sollicitu-. dines gerentium, vel eorum, qui aliquas consecuti sunt dignitates (De las annonas y raciones de caballo de los que administran, 6 de los asesores, 6 de otros que ejercen cargos pblicos, 6 de los que consiguieron algunas dignidades)...... LIII.De contractibus iudicum, vel eorum, qui sunt circa eos, et inhibendis donationibus in eos faciendis, et no administrationis tempere proprias aedes aedificent sine senetione pragmatica (De los contratos de los jueces, 6 de los que estn cerca de ellos, de la prohibicin de donaciones que se les hayan de hacer, y de que durante el tiempo de su administracin no edifiquen casas propias sin una pragmtica sancin)............................ LIV.De modo mulctarum, quae a indicibus inttiguntur (De la tasa de las multas que se imponen por los jueces)......................... LV.De defensoribus civitatum (De los defensores de las ciudades)......... LVI.De magistratibus muncipalibus (De los magistrados municipales) ....... LVII.De officio luridici Alexandriae (Del cargo de Jurdico de Alejandra)......

202 203

14,11. 1 14

210

211 212 213 216 216

Libro Segundo219 221 222 228 237 238 240 246 252 253 253 254 257 264

1.De edendo (De la produccin enjuicio) . . . . . . . . . . . . . . 11.De in ius vocando (De la citacin It juicio) ............. lH.De pactis (De los pactos) ...................... IV.De transactionibus (De las transacciones) ............. V.De errore calculi (Del error en el clculo).............. VI.De postulando (Del abogar) .................. 1111._De advocatis diversorum iudjciorum (De los abogados de los diversos tribunales)........................... V1l1.De advocatis diversorum iudicum (De los abogados de los diversos jueces) 1. ix [VIII.De advocatis fisci (De los abogados del fisco) ............ X' 1XJ.De errore advocatorum vol libellos sen preces concipientinm (Del error de los abogados que redactan las demandas 6 splicas) ......... CI()-4.7t qnae desunt advocatis partiurn, judox suppleat (De que el juez suple lo Os de las partes) ............. rogatur (Por qu causas se impone la infamia) rocuradores) ... ............ ocinium litigantibus praestare vol actiones in les sea licito It otros ms pudientes prestar su 6 transferirse It si las acciones) ....... Bine titule praediis affigunt, vol eorum nomine los que titulan sus predios con el nombre de en sus pleitos se sirven de los nombres de ellas). aediis suis vel alienis imponat, vel vela regalia

265

A

704TituloB

IDiOE FLg

suspcmlat (De que ningn particular ponga ttulos fi sus predios 6 fi los ajenos, 6 suspenda en ellos el estandarte real) ........... XVII {XVI].Ut nemini lioeat sine indicie auctoritate signa impriinero rebus, quas alias tenet (De que fi nadie le sea licito poner sellos, sin autorizacin del juez, fi las cosas que otro tiene) .................... XVIII [XVII.Ne fiscus vel Respublica procurationem alicui patrocinii causa iii lite praestet (De que el fisco 6 la Repblica no preste fi nadie su procura por va de patrocinio en un litigio) .................. XIX fXVIIl].De uegotiis gestis (De la gestin de negocios) ............ XX [XIXI.De his, quae vi metusve causa gest sunt (De lo que se hizo por fuerza, 6 por causa de miedo) ...................... XXI (XX].De dolo malo (Del dolo malo) .................. XXII XXI].De in integrum restitutione minorum (De la restitucin por entero de los menores) .......................... XXIII [XXII].De fihiofamiias minore (Del hijo de familia, que es menor) ....... XXIV [XXIII] .De fidejuseoribus ininorum (De los fiadores da los menores)....... XXV [XXIV] .Si tutor vel curator intervenerit (De si interviniere tutor 6 curador) . . . XXV[ XXV].Si in eommuni oademque causa in in.tegrum restitutio postiilctur (De si en una misma causa, que es comn, se pidiera la restitucin por entero) XXVII [XXVI],Si adversus rem iudicatam (De si se pidiera contra la cosa juzgada). . XXVIII [XXVIII.Si adversus venditionem (De si se pidiera contra una venta) ...... xxix: [XXVIII].Si adversus venditionem pignorum (De si se pidiera contra la venta de prendas)............ ... ............. XXX [XXIXI.Si adversus donationeni iDo si se pidiera contra una donacin) ...... XXXI [XXX].Si adversus libortatom (De si se pidiera contra la libertad) . XXXII [XXXI].Si adversus transactionem vel divisionem minor restitui velit (De si un menor quisiera ser restituido contra una transaccin 6 divisin) . . . XXXIII [XXXII].Si adversus solutionein a debitore vol a se factam (De si contra el pago hecho por un deudor 6 por 61) .................... XXXIV [XXXIII].---Si adversus dotein (De si contra la dote) .............. XXXV LXXXIVJ.Si adversus delictum suum (De si contra su propio delito) ....... XXXVI [XXXV].Si adversus usucapionem ffle si contra la usucapin) ......... XXXVII [XXXVII.Si adversus fisoum (De si contra el fisco) .............. XXXVIII [XXXVIII.Si adversus creditorom (De si contra un acreedor) .......... XXXIX [XXXVIII.Si minor ab hereditate se abstineat (De si el menor se abstuviera de la herencia) .......................... XL [XXXIXJ.Si ut omissam hereditatem, vel bonorum possessioncin, vol quid aliud acquimt (De si el menor pide la restitucin para adquirir la herencia que no acept, 6 la posesin de bienes, otra cualquier cosa) ........ XLI [XL.In quibus causis in integrum restitutio necesearia non est (En qu casos no es necesaria la restitucin por entero) .............. XLII [XLI].Qui et adversus quos in integrum restitui non possunt (Quines, y contra quines, no pueden ser restituidos por-entero) ........... XLIII [XL11].Si minor se maiorem dixerit vel probatus fuerit (De si el menor dijere, 6 fl 61 se le probare, que era mayor de edad) ............. XLIV [XLIIIJ.Si saepius in integrum restitutio postuletur (De si repetidas veces se pidiese la restitucin por entero) ................... XLV [XLIV].De his, qui veniam aetatis impetraverunt (De los que obtuvieron la dispensa ....................... de edad.) , XLVI [XLV].Si maior factus ratum habuerit (De si hubiere ratificado lo hecho, llegado fi la mayor edad) ....................... XLVII XLVIj.Ubi et apuci quem cogiiiio in integrum restitutionis agitanda sit (Dnde y ante quinse haya de promover el conocimiento de la restitucin por entero) .......................... XLVIII IXLVIIi.De reputationibus, quae fiunt in iudicio in integruin restitutionis (De las computaciones que se hacen en el juicio de la restitucin por entero) . ........ .

265 266 266 267 272 274 276 278 278 279 280 280 281 282 282 283 284 284 285 285 285 286 286 287 288 288 289 290 291 292 294 294 295

DE NOVO CODICE FACIENDOImperator Iustinianua Augustus ad Senatum urbie Constantinopolitanne (2).Hace, quae necessario corrigenda esse multis retro principbus visa sunt, interea tanien nullus eorum (8) ad effeetum dueere ausus est, in praeseti rebus donare communibus auxilio Dei omnipotentis censuimus, et prolixitatem Iitium amputare, multitudine (4) quidern constitutionum, quae tribus codicibus, Gregoriano, Hermogeniano atque Theodosiano, continebantur, illarum etiam, quae post eosdem codices a Theodosio divinae recordationis aliisque post eum retro principibus, et a nostra etiam clementia positae sunt, resecanda, uno autem codice sub felici nostri nominis vocabulo coniponendo, in quem colligi 1am memoratorum trium codicum, quam novellas post ces positas constitutiones oportet. 1.ideoque ad hoc maximum et ad ipsius reipublicae sustentationem respiciens opus efflciendum (5) elegimus tanto fastigio (6) laborum tantaeque sofliitudini sufficientes, loannem, virum excellentissimum, exquaestore sacri (7) nostri palaiti, consularem atque patriciurn, Le.ontium, vimm sublimissimum (8), magistrum militum (9), expraefecto praetorio, consularem atque patiicium, Phoeani, virum eminentissimum, magistrum militum, consularein atque patricium, Basilidem, virum excellentissimum, expraefecto praetorio Orientis atque patricium, Thomam, virum gloriosisirnurn, quaestorem sacri nostri palatii es exconsule,Tribonianum, virum magnifieum, magisterla dignitate inter agentes deeoratum, Contautinum, virum illustreni, comitem sacrarum (10) largitionum nter agentes (11) et magistrurn scrinii lbe1lorum saerarumque cognitionum (12), Theophilum, virum clariimun, comitem sacri nostri consistoiii et iuris In hae alma urbe doctoreni, Dioscorwn et Praesentinum, disertissimos togato6 fori amplissimi praetoriani,(1) coniponendo, m,ns. cas. Bq.flaL Ross. Copa(. 62.Sp. Bk.; Uti ed. Nbg.conl. 66. 71. Char. Pac. anteponen ja nomine doinini lesu Christi codicis domini lustiniani sacratssimi principis perpetuo augusli repetilfte irae1eetines ineipit constitutio prima, inChrisii, ms. Pl. 1.; uuccnlicis lustiniani -nstitut.io, cd. .Sc. t.; 1ha phtlibeu1., m,ns. cas.Bg. Cont. 6.,pero discrepando entre s ea algunas palabras. fncipit ]uber domini lustiniani. e. repet. pl-., ms. 1 at. (2) urbis Constantinopolitanae, faltan ea losr un,as. Val. Pl. 1. Bg. i ed. Nhtj. Schf Toda la inscripcnfoUa en el ms. Cas. (I) hoe, anadee ,nms. Pl.). Bg., cd. N&. Sohf. (4) mnitutuctinemresecando, ms. B9., ear. 1. gi, l) ad (toe maxime opuT. etficiendum et Ad ipsius reipubhi-

DE LA FORMACION DEL NUEVO CDIGOEl Emperador Justiniano, Augusto, al Sena-

do de la ciudad de Constantinopla.

Con el auxilio de Dios Omnipotente hemos determinado hacer ahora en las cosas de inters comn aquellas correcciones que por muchos prncipes antecesores se consideraron necesarias, y que sin embargo ninguno de ellos se atrevi hasta hoy llevar ti. efecto, y cortar Ja prolijidad de los litigios, suprimiendo verdaderamente la multitud de constituciones que se contenan en los tres cdigos, Gregoriano, llerinogeniano y Teodosiano, y tambin Ja de aquellas que con posterioridad estos cdigos fueron establecidas por Teodosio, de divina recordacin, y despus de l por otros prncipes nuestros antecesores, as como por nuestra clemencia, pero componiendo bajo el titulo de nuestro augusto nombre un slo Cdigo, en el que conviene que se reunan tanto las constituciones de los tres mencionados, cuanto las nuevas despus de ellos promulgadas. 1.Asi, pues, atendiendo la realizacin de esta obra mxima y la conservacin de la misma Repblica, elegimos como capaces de tanta suma de trabajos y de tanta solicitud, Juan, varn excelentsimo, ex-cuestor de nuestro sacro palacio, cnsul que ha sido, y patricio; Leoncio, varn sublimisimo, maestre del ejrcito, ex-prefecto del pretono, ex-cnsul, y patricio; Focas, varn eminentisimo, maestre militar, ex-cnsul, y patricio; i. Basilides, varn excelentsimo, ex-prefecto del pretorio de Oriente, y patricio; Toms, varn gloriosisimo, cuestor de nuestro sacro palacio, y ex-cnsul; a Triboniano, varn magnifico, decorado con Ja dignidad de maestre de los administradores; Constantino, varn ilustre, conde de las sacras larguezas entre los administradores, y maestre de la secretaria de splicas y de la sacra jurisdiccin; Tefilo, varn esclarecidisimo, conde de nuestro sacro consistorio, y doctor en derecho en esta augusta ciudad; y Diocoro, y Presentino, eloeuentlsiinos togados del muy alto foro pretoriano.cae sustentationem respidentes, Bat. Rase., rar. 1. gL; ad (toe maximum opu ethciencluia srl ipsiusrespicientes, ms. Charondae; ad (toe ma'irnum etrespicientes opus effl cienduin, oms. Pl. 1., cd. Nbg. &lf.; ad (toe maxime etreapiriens opus efliciendum, mm. Bg. (6) fastidio, ms. Bq. 1) asen fr'atta e,tos mmm. Pl. ).Bg., Cont.,71. Char.Pae. (8ubtiissirnuin, mmes. Bg. Gt. 41) ngistrmim unihitum,Jltan en los mmns. Pl. 1. Bg. Gt. (10 sacrarum, falta en los mmes. Pl. 1. Bg. G.. Rg. y en las cd. Nbg. Se/uf. (11) gentes, uaP. 1. gl. cd. Nbg. (12)

CDIGQ i. - Quibus specialiter pelmisimus, resecalis tam supervacuis quantum ad legum soliditateni pertinet, praefationibus, quam similibus et contrarus, praeterquarn si iuris ala (1) divisione adiuveutur, illis etiam, quae in desuetudinern ahierunt, cortas et brevi sermone conseriptas ex iisdem tribus codicibus et novellis constitutionibus legos componere et congruis titulis subdere, adiiciente-s quidein et detrahentes, immo et mutantes verba earum, ubi hoe rei comrnoditas exigeret (2), colligentes vero ja wiam sanetionem, quae varlis conatitutionibus dispersa sunt, et seusum earum ciariorem cfficientea, ita Lamen, uL ordo temporuin earum constitutionum non soluni ex adiectis diebus consulibusque, sed etiani ex ipsa cqmpositione earum clareseat, primis quidem ja primo loco, poaterioribus vero.in secundo ponendis, et, si-.quae earum sine die et consuie in tribus (3) veteribus codicibus, vel in his, in quibus (4) novellae consl.itu.tiones rece ptae sunt, inveniantur, ita lis (5) ponendis, nullaque dubietate super general earuni robore ex hoc oriunda, sicut et illas vim generalis constitutionis obtinere palam est, quae ad certas personas rescriptae, vel per pragmaticarn sanetionem ab initio datas, e.idem novo Codici propter utititatcm sanctionis insertae (6) fuerunt. 2A quienes especialmente hemos autorizado para que, suprimidos en cuanto fi la fijeza de las leyes respecta, asilos proemios supflrfluos, corno las disposiciones anlogas y las contradictorias, salvo sise aprovechasen en alguna otra divisin del derecho, y adems aquellas que cayeron en desuso, compongan leyes ciertas y en breve contexto redactadas, sacndolas de aquellos mismos tres cdigos y de las nuevas constituciones, y las acomoden en ttulos convenientes, aiiadiendoy suprimiendo, y an cambiando, las palabras de aquellas donde lo exijiese la conveniencia del asunto, reuniendo en una sola sancin las disposiciones que en varias constituciones se hallan dispersas, y haciendo ms claro sil sentido, pero de modo que el rden de fechas de estas constituciones aparezca claro, no slo por la indicacin, que se les agregue, de los dias y de los cnsules, sino tambin de su misma colocacin, poniendo verdaderamente las primeras en primer lugar, y las posteriores en segundo, y si se encontrran algunas sin indicacin de dia ni de consulado en los tres cdigos antiguos, en aquellos en que se insertaron nuevas constituciones, continundolas de este modo, y sin que por ello pueda surgir ninguna duda sobre la fuerza general de las mismas, como quiera que es evidente que tienen vigor de constitucin general tambin aquellas disposiciones, que comunicadas por rescripto fi ciertas personas, dadas en un principio por pragmtica sancin, fueren insertas en este mismo nuevo Cdigo por causa de la conveniencia de la propia sancin. 3.Por tanto, nos apresuramos fi poner esto en vuestro conocimiento, jara que sepais cunto es el cuidado que diariamente solicita nuestra atencin sobre la comn conveniencia de las cosas, procurando nosotros que en lo sucesivo sean ciertas indubitadas y estn reunidas en un slo cdigo las constituciones, fi fin de que tan slo de este Cdigo, que ha de designarse con nuestro feliz nombre, se reciten las constituciones en todos los juicios para la ms pronta decisin de los litigios. Dada en Constantinopla los Idus de Febrero, bajo el segundo consulado del seor JUSTINIANO, Augusto perptuo. [5281(5) Ecl. Nbg. Ifal. Raes. Cont. 62; bis, las deinde, (6) indultae, 'anis. Pl. 1. By. (It., d. Mig. (7) coinimlniwn, 'ame. Pl. t. Bg., cd Schf_

3. Haee igitur ad vestram notitiam ferro properavimus, ut sciatis, quantanos diuturna super reruin comntuni ( 7 ) utilitate cura solliejtet, studentes cortas et indubitatas et in unum codicern collectas eme de cetero constitutiones, uL ex eo tantummodo sub felici nostro nomine nuncupando Codice, recitatio constitutionum in omnibus ad citiores litium decisiones (8) fiat iud.icii. Dat. Idib. Febr. CP, DN. ITSSTLNIANO PP. A. II. Cons. (9). [528.]

cd. Nbg. Ilal. Rus. Coot. 66, 71. 76. Char. Pac.; vel in his quibus, Cont. 6. Sp.

(1) ti-bu.,,. falta ea lo mine. Pl. Hg. (It., ecl. Schf. cont. 62. (4' M,n.s. PI. 1. Hg. (It., ecl. Sehf. Bk: ve[ ir, quibu,

(1) aI)qua. 'anis. Pl. 1. Sg. (It. () exigebt. airas. Pl. 1. Hg. Gl exegerit, cd. Schf,

do, ci quien signen los dems, se halla en las mini. Cas.Val, Pl. 1.

t8i divisiones, ates. Pl. 1. Bg. ccl. Hg.. cd. NSg., can. 1. gI. (9) La indicacin de a fecha, restablecida por Sanar-

trn)

DE IUSTINANEO 1) CODGE CONFIRMANDOImperator Justinianus, plus, felix, Lnclytus, victor ac triumphator, eemper Augustus, Mennae (2), praefecto praetorio (3), expraefecto hulus almae urbia Oonstantinopolitanae ac patricio (4). Sumina (5) reipublicae tuitio (6) de stirpe duarum rerum, armorurn (7) atque leguin, veniens, virnque anam exinde uluniena, felix Romanorum genus omnibus anteponi nationibus, omnibnsque (8) dominan tam praetenitis effecit tempori. bus, quam Peo propitio in aeternurn efflciet. Jetomm etenhin ajterum alterius auxilio semper eguit, et tani militaris res Jegibus, in tuto collocata est, quam ipsae leges arrnorurn praesidio (9) servatse (10) aunt. Merito igitur- ad primara eonirnunium rerum sustentationem nostram sententisin el mentem (11) laboresque nostras referentes, militania quidern aginina rnultiplicibus .et omnem providentiam contineutibus modis correxirnus, et tam (12) veteribus ad meliorem statum brevi tempore reductis, quam novis non solum exquisitis, sed etiarn recta diposit.ione nostri numinis (13) sine (14) novis expensis publicis constitutis (15), primo servando posita, deinde nava (16) ponendo, firmissirna (17) subiectis effecirnus.

DE LA CONFIRMACIN DEL COIGOJUSTINIANEOEl Emperador Justiniano, p10, feliz, melito, vencedor y triunfador, siempre Augusto, Merina, prefecto del pretorio,ex-prefecto de esta augusta ciudad de Constantinopla, y patricio.Proviniendo la ms alta conservacin de la Repblica de dos rdenes de cosas, de las armas y de las leyes, y tornando de aqiil su fuerza, hizo que la raza afortunada de los romanos descollara sobre todas las naciones, y todas las dominara, as en los tiempos pasados, como Dios mediante har que las domine eternamente. En efecto, cada una de estas cosas necesit siempre del auxilio de la otra, y as como la milicia ha sido puesta salvo en las leyes, as tambin las mismas leyes han sido gualdadas con el apoyo de las armas. Con razn, pues, convirtiendo nuestro propsito, nuestra atencin y nuestros esfuerzos al sostenimiento preferente de las cosas de inters comn, hemos, en efecto, corregido con mltiples disposiciones, que contienen toda ordenanza, la organizacin de los cuerpos de ejrcito, y tanto habiendo reducido los antiguos fi mejor estado en breve tiempo, corno habiendo no slo escogido otros nuevos, sino tambin habindolos constituido por acertada disposicin de nuestro nmen sin nuevos gastos pblicos, los hemos hecho fortsimos para nuestros sbditos, primeramente conservando los existentes, y despus organizando otros nuevos. 1.Mas como sea necesario, reduciendo fi brevedad la multitud de constituciones, as contenidas en los tres antiguos cdigos, como agregadas despus de la confeccin de ellas en tiempos posteriores, estirpar por completo la confusin de las mismas, que causa peligros fi las rectas decisiones de los jueces, nos dedicamos con la ayuda de Dios y con nimo resuelto fi realizar este comn beneficio, y habiendo elegido gloriosisimos varones, recomendables ml por su conocimiento de las leyes, como por su experiencia de las cosas, por su infatigable inters por la Repblica, y por sus laudables propsitos, les encomendamos dentro de ciertos limites la obra magna, por la que mandamos que se recopilen en un slo cdigo, que se deber apellidar con nuestro augusto nombre, as lasconstituciones de los tres cdigos antiguos, Gregoriano, Hermogeniano y Teodosiano, como otras muchas promulgadas despus de ellos por Teodosio, de fe.liz recordacin, y luego por otros prncipes antecesores nuestros, y tambin por nuestra clemencia; de(5) podio, mne. PI. I. 01. Ry., cd. Nbg., Vae. tiO) servandee, ear.Lpl. iii) sustenatioriei,, ve] semitain nr,strarn mente,, ms. 01., cd. hJ., Vac; xuetenlationern seniIsm nnstram meniunque, ml. Ph 1., d igualmenie la ecl. Nliq. El me. Rg., ad priros emanU niunl Ferina suatentstio,ils aeni,na noalnaza inenlem. (12) Loe mmc. Pl. 1. By. 01., cd. NCg. Schf. Coral. 66. 71.76. Citar. Pac.f leCibus, ahaden ial. Rusi. Cont, 62. pp. 3/e. (13) flonanis, mmc. Pi. 7. 3g., cd. Schf. N&g. Cont. C'har, Par. Sp. 1,11) vive, ccl. Nbg. Ial. Rus. (15) legum vero pi-nesidia, aade nec. Bg. (16) posit-is--novse, mino. Pl. 1. By., ed Schf. Cosa. 62. (17) firmas, me. PI. 1. por reciente 'adicin, ConI. 52. t18) indefenso, car. 1pl. (19) Los mme. Pl. 1. Bg. GI., ^l. Sr /if. Con 1. 62.; sanotioidbus, Ial. Rase. Civil. 66. y los dems. (CO) saneiouisferentihus. me. Charondae.

1.Sed quum sit necessarium multitudinem constitutionurn, tam in tribus veteribus codicibus relatarum, quam post earurn confectionem posterioribus temporibus adiectarum, ad brevitatein reducendo, caliginem aamurn, reetis iudium definitionibus insidiantern, penhtus extirpare, ad boe eornrnune praestandum beneficiurn, Peo praesule, prono animo nos dedidimus, et eleetis vine gloriosissimis, tam doctrina Jegum, quam experientia rei-nm studioque reipublieae indefeeso (18) et landabili proposito pollentibus, sub certis linibus magnum laborem commisimus, per qem tam ti-mm veterum, Gregoriani, Herinogeniani atque Theodosiani codicuni constitationes, quam plurimas alias post eosdem codices a Theodosio divinae mernoriae ceterisque post eum retro principibus, a flostra etiam clementia positas la unum eodicem t'eliei nostro vocabulo nuneupanduni colligi praeecpimus; tollendis quidern tam praefationibus milmm suffragiiun sanctioni (19) conferentibus (20), quam contrariis constitutionibus, quae posteniore(1) novo, me. Cas.

(2) -Loe mme. Cae. Val, Ut., Cont. 62. aaden Vi.; zas, ve, probablemente queriendo expresar en abreviatura viro excient,sio, 6 iilu-I 1. (3) Los mme. Cas. Val. aaden 11.; me, ng. u., indicando acaso uno y otro aditamento la palabra uniie, mal colocada, (4) expraeecoparicio,fa1tan en el me. Val.: Ex praecept huius alaae urleie eontaiuini Se at idi, comensando con celas palabras a ley, los mme. caePl.I. 01., ea. Schf., Nbg. wiat4i(ia conu1is, despus de ConIantiui); ex preeceztoui-bis con$anIiuo nc p8t iiio, me. B9. (5) summe mmc. Cae. Bg.

62, Var.; eciiicet. caade,, Cont. 66. 11 los ciernas.

(U) iuitio, Vac. Los mm3Pl.1.R9,, ed;Nbg. Sehf.Eal.Ruea. Cont., i

(8) Los mme. Pl.!. Eg. Gt., ecl. Schf'Nbg., Var.: yentibue, e,c ti cien Mal. Rusa. Cont. y los dems. TQxO JV-.-2

l

oPT)1G

promulgatione vauatae sunt, smilibus etiain, praeter eas, quae eadem paene sanciendo dLvisionem iuris aliquam facere noseuntar, ex qua dividendo vetera novum aliquid tasei videtur, multis insuper aliis ad rctam huius (1) Codicis compopositionem pertinentibus, iisdein priidentissiniis viris,a nostro numine mandatis. Et noatro atudio pro republica instituto suum praesidium Deus omnipotens annuit.

2.Ad istum enim laborem et tauti operis consummationem electi vir excellentissimus, exquaestore nostri palatii, consularis atque patricius, loannes, et vir sublimissimus (2), expraefecto praetorio, consularis atque patricius, Leontius, vir quoque eminentissimus, magister mUitum, consularis atque patricias, Phocas, etiainvir excollentissimus1 expra efecto praetorio por Orientem et patricius ci nunc praefeetus praetorio per Iuyricum, Basilides, et vir gloriosissinius, quaestor sacri nostri palaui et exeonsule, Thomas, uno et vir magnifl cus, magisteria dignitate inter agentes decoratus, Tribonianus, el vir illustris, comes sacrarum largitiouum iriter agentes, el magister serinii (y)) libellorum ci sacrarum cognitionum, Constantinus, et vir illustris, exmagistro el inris doctor (4) in hac alma urbe, Theophulus, viri etiam disertissimi togati ainplissimi fori tuae gublimitatis, Dioseorus atque Praesentinus, omnia, quae eis mandavimus, eum sed ula et pervigili industria modorataque digestione cum Dei auxilio ad prosperum tulerunt terminum, et cundern novum Iustiuianeum Codicem nobis obtulerunt ita cornpositum, nl et rebus profuturus esset communibus (f), et nostro convenisset imperio. 3.Hunc igitur in aeternum vailturum indicio tu culminia intimare prospeximus (6), Ui sciant omites 1am liligatores, quani disertissimi advocati, nullatenus eis licere de cetero constitutienes ex veteribus tribus codicibus, quorum iam mentio facta est, ve! ex iis, quae novellae constitutiones ad praeseus tempus vocabantur, in cagnitionalibus recitare certaminibus, sed soluui (7) eidem nostro Codici insertis constitutionibus teeesse esse uti, falsi erimini subdendis his, qui contra hoc facere ausi fuerint, quurn suftkiat earundom constitutionum nostri Codicis recitatio, adieetis etiam veterum furia interpretatorum (8) laboribus, ad onines dirimendas lites, nullaque dubitatione ernergenda, vel (9) co, quod sine die el eonsule quaedam compositae sunt, vel quod ad certas personas reseriptae sunt, quum omites generalium constitutionum vim obtiuere pro--u dubio est. Sed el si quae earundem (10) constitutionum cletraetis, ve! additis, ve.! permutatis certis verbis, quod et ipsum praefatis exeellentissimis vinis specialiter permisirnus, conlpsitae sunI, nullis coneedimus ex libris veterum iuris interpretatorum aliter eas habentes (11) recitare, sed solam luna interpretatorum senteutiam eommendai-e, itt

bindose la verdad suprimir tanto los prembulos, que ninguna utilidad presten la ley, cuanto las constituciones contrarias,que por una posterior proinulgacin han quedado sin efecto, y tambin las semejantes, salvo aquellas que, sancionando casi lo mismo, se conoce que sirven para alguna divisin del derecho, de la que, separando lo antiguo, parece que surge algo nuevo, y habindose adems encomendado por nuestro nmeu los mismos sapientisimos varones otras muchas cosas pertinentes la acertada composicin de este Cdigo. Y Dios Onmipoteute ha concedido su auxilio A nuestra solicitud empleada en inters de la Repblica. 2.Porque elegidos para este trabajo y para la ejecucin de tau grande obra, Juan, varn excelentisimo, ex-cuestor de nuestro palacio, consular y patricio; Leoncio, varn sublirnisiano, ex-prefecto del pretorio, consular y patricio; Focas, varn ominentisiino, maestre militar, consular y patricio; Basilides, varn excelcntlsimo, ex-prefecto del pretorio de Oriente, y patricio, y en la actualidad prefeto del pretorio de la Iliria; Toms, varn gloriosisimo, cuestor de nuestro sacro palacio, y ex-cnsul; Triboniano, varn mao-nlfl co, decorado con la dignidad de maestre de los a8niinistradores; Constantino, varn ilustre, conde de las sacras larguezas entre los administradores, y maestre de la secretaria do splicas y de la sacra jurisdiccin; Tefilo, varn ilustre,ex- mnestre,y doctor en derecho en esta augusto ciudad; y tambin Diseoro, y Presentino, obcuentisimos togados del muy alto foro de tu sublimidad; llevaron feliz trmino con cuidadoso incesante celo y con rden conveniente todo lo que les encomendamos, y nos presentaron este nuevo Cdigo Justinianeo de tal manera compuesto, que as haya de ser til los intereses generales, como deba ser conveniente nuestro imperio. 3.Por tanto, hemos determinado poner en conocimiento de tu excelsitud, que eternamente habr de estar vigente este Cdigo, para que sepan todos, as los litigantes, corno los muy elocuentes abogados, que en manera ninguna les ser licito en lo sucesivo citaren las discusiones ante los tribunales constituciones de los tres antiguos cdigos, de que ya se ha hecho mencin, de aquellas que hasta el presente se llamaban novelas, sino que es necesario servirse nicamente de las Constituciones insertas en este nuestro Cdigo, habiendo de ser consider.ados reos de falsedad los que se hubieren atrevido A contravenir esta disposicin, como quiera que baste la cita de estas constituciones de nuestro Cdigo, con las obras de los antiguos intrpretes del derecho, para dirimir todos los litigios, sin que pueda surgir ninguna duda, de que algunas hayan sido compiladas sin fecha ni consulado, de que hayan sido dirigidas por rescripto A determinadas personas, pues est lejos de duda que todas reciben fuerza de constituciones generales. Y si algunas de estas constituciones han sido recopiladas con supresin, adicin, cambio de ciertas palabras, cosa que tambin permitimos es pecialmento A los mencionados excelentsimos va-

et, aadee Ial, y Los derodg.

() !IUUSLUO(], InJn. Pl. 1. Rq. Gr., ea. Srhf. CoiU. 69. (2) subtiIisiius, PL 1, Lkj. 3) Lo mina. Pl. 1. Hg. G, el. Nbg. Scbf. Con. 62. Bk;

(7) sIis, m. Gt., ed. Schf. Cont. 62.

(4) doctore, ial. Ru.e. Cona. 62. (5) orniiibus, Vas. (U) Los mies. Pl. 1.Hg. GI., ed. Nlig. Sclif'. ial Rusi. Cont. 62. fik ; p'spcxilnu, loi demdi.

(i) ex, adader, Cont. 62. Sp. Bk. (1;) Los mmc. Pl. 1. Hg. GL, ed. 2Vbg. Sehf. II al. Rus. Gce. 62.; earsrn, los dems. ) iiabetiIu, ios. Hg., CciL. 62.

ffi

yetari iuris auctituu1, ms. Charoedae, veterti, Vas.

coiotunc teneat, quum minime adversetur einsdem nostri Codicis constitutionihus (1).

11

ronca, fi nadie concedernos licencie para citarlas de diferente modo de los libros de los antiguos intrpretes dc..! derecho, sino solamente para alegar la opinin de los mismos, de suerte que eSta tenga autoridad en los casos en que en manera ninguna se oponga fi las constituciones de este nuestro 4.---Y mandamos, que si algunas pragmticas sanciones, que no han sido recopiladas en este nuestroCdigo, fueron otorgadas acaso ciudades, corporaciones, escuelas, secretarias, oficinas, persona determinada, y conceden algn privilegio por especial beneficio, queden de todos modos en vigor, pero si fueron hechas para ciertos capitulos, obsrvense siempre que no se opongan fi ninguna constitucin de nuestro Cdigo. Y si se han establecido algunas ordenanzas en el tribunal de tu excelsitud, en otros tribunales civiles, militares, 6 en el orden administrativo sobre gestos pblicos otras cualesquiera materias relativas al comn, disponemos que tambin queden firmes, segn exige la conveniencia del inters general. 5.En su consecuencia, haga tu ilustre y inagulfica autoridad, con su natural celo por la Repblica y por el cumplimiento de nuestras disposiciones, que este Cdigo llegue fi conocimiento de todos los pueblos mediante edictos publicados segn costumbre, enviando adems fi cada una de las provincias sujetas fi nuestro imperio el texto mismo de! Cdigo con nuestra divina firma, para que de este modo logren llegar las constituciones de nuestro Cdigo fi conocimiento de todos, y para que cuando sean dias de fiesta, esto es, desde el dcimo sptimo de las Calendas de mayo de la presente sptima indiccin, bajo el consulado de Deeio, varn muy esclarecido, se hagan lecturas de las Constituciones de este. nuestro Cdigo. Dada en Constantinopla 6 6 de las Idus de Abrir bajo el consulado de Dacio, varn muy esclarecido. [529.]

4.Si qnae vero pragma.tieae sanetiones, quae minime lo eodem nostro Codice reeeptae sunt, civitatibus forte, ve] crporibus, ve! seholis, vel senniis, vel officiis vel alieui personae impe.rtitae sunt, ene, siquide.m aliquod privilegiuin speeiali beneficio indulgent, omni modei rats manere, si vero pro certis capitu!is fatae sunt, tune tenere, quum nulli nostri Codicis adrersantur cosistitutioni, praecipimns. Sed et si qua regesta (2) in tui Culminis indicio, ve] lo alije iudiciis cvilibus ve inilitanibus, vel apud principia numeroruin, pro publleis expende ve] quibuseunque titulis ad publicum pertinentibus, posita sunt, ea etiam, prout eommunis rei commoditas exigit, firma esse censemus. 5.Illustris igitur et magnifica auctoritas tua, pro innato sibi cirea rempublicarn nostrasque dispositiones explendas studia, ad omnium populorum notitiarn eundem Codicem edietis ex more propositis pervenire faeiat, ipso etiam textu Codicie in singulas provincias, nostro subiectas imperioj eum nostra divina subnotatione mittendo, ut eo modo ad omniuin notitiarn eiusdem nostri Codicie constitutioues va!eant pe.rvenire, et ut extantibus festis dibus (8), id est ex die sextodecimo Kalendas Maias (4) praesentis septimae indictIoni, consulatu Decii (5) viri clarissimi, rec.itationes constitutionum ex (6) eodem (7) nostro eodice fiant. Date VI. Id. April. OP. Dxorn viro elaniesimo Cono. [529.1 (8).

Cdigo.

DE EMENDLTIONE CODIGS IUSTIIANEIET SECUNDA EUJS EDITIDNE (10) Imperator Caesar Flavius Iustinianus, Ale-

DE LA CORB[CG3ON DEL CDIGO JUSTINUkNEOY DE SU SEGUNDA EDICION

manicus, Gotthicus, Francicus, Germanicus, Anticus, Alarncus, Vandalicus, Afri. canus, plus, (el ix, inclytus, victor ac trluniphator, semper Augustus, senatui urbis Constantinopolitanas S. (11).

El Emperador Csar Flavio Justiniano, Alemnico, Gtico, Frncico, Germnico, Anlico, Alnico, Vandlico, Africano, po, feliz, Incito, vencedor y triunfador, siempre Augusto, al Senado do la ciudad de Constantinopla, saludEs nuestro mayor anhelo, padres conscriptos, consagrar siempre con grandisimo afn los cuidados de nuestra inteligencia fi las cosas de inters general, para que no quede imperfecto nada por nosotros comenzado. AB, pues, nos propusimos al principio de nuestro imperio recopilar en un sloeditores, salvo que, siguiendo Cont. 62. escribe, Dat, VII. Iii. ,presan los mmc. Pi. 1. y char. El numero VI. lo ex (9) cornial lustirnani, cd. Nbg. Ial. Reas Cont. 66. y los densds; domi ni, falta en los mmc. Coa. Pl. 1. By. Cont. 411. PL 1. Bg. (11 S.,,fal(a en los mine Dg.Gi., ed.Ng. Schf.HaI. Rase.

Cordi nobis est, patres conscripti, semper noatri animi curas rebus comenunibus (12) avidiesime impendere, ut nihil a nobis coeptum (13) imperfectum relinquatur. Igitur in primordio nostri iniperii (14) saeratiseimas constitutiones, quae in diversa volurnina fucrant dispersa-e, et quam pm(I) conditionibus, Cont. 76. (2) re peste, ma. Bg., ecl Nbg Schf. Cont. 66. Ohor. Pee.; geste, inc. PI.!. (3) pascliaDbns. a/jeden inc. Ip., cd. Schf. (4) Los mmc. PI. 1., Bp.por recienie adicin, Gt.; Kalencias Iau ecl. Nbg. Raa. Cont. 62.; Kalend. Mali. HaZ.; Kalendia Me, cd. $chf; Kn!endaruni Maii, Cont. 66. y (os demas, sin sentido. (5) X,rns.PL. (61 Desde ex, hasta elfinal, falta en la cd. Nbq, (7)g4olo, ahaden mmc. P. 1. Bq. t., cd Sckf. (8) La indicacin de Za feche falta en HaZ, y en Cont. 75.,fereefablerkla por Rus., y nchciliria por loe clem

(19) de codie emendendo ci secunde editione, mc. Vat.: In nomine domini noatri lean Christi, aaden los mine. Cas.

demds

Cont. 62. Bk. (12) omnibus, 'SS. Bg. (11) ceptum, mmc. PI. 1. By. Gt., cd. Schf.; i nceptum, loe (II) priinordio nostro, mmc. Pl. 1. Gt,, Cont. 62.

CDIGO

rima similitadinc neo non diversitate vacillabaul, in unum corpus colligere, oninique vitio purgare proposuiinus et hoe am per viros excelsos el facundissinios perfectum est, et a nobis postea confirmatum quod geniinae constitutiones nostrae, quae ante positae sunt, ostenclunt. 1. Postea vero, quum vetus ius considerandura reeepimus, tam quinquaginta decisiones fecinius, quam alias a4 commodum propositi openS (1) pertinentes plurtinas constitutiones promulgavirnus, quibus maximus antiquarurn leguni (2) articulus ernendatus et coaretatus est, omneque ms antiqunin, supervadua prollxitate liberum atque enucleatum, u nostrie Institutionibus (3) et (4) Digestis reddidimus. . 2.Sed quurn novellac nostcae tam decisiones, quam constitutiones, quae post nostri Oodieis confectionem latae sunt, extra corpus eiusdem Codicts divagabantur, et nostram providentiam nostrurnque coiisilium exigere videbantur, qi.iippe quum earum quaedam ex emersis postea factis aliquam meliore (5) consilio permutationem ve emendationem desiderabant, necessaniuni nobis visum est, per Tribonianum, viruni exeL,um, magistrum, exquaestore et exconsule, legitimi (6) openis nostni ministrum, neo non virum maguificum, quaestorem ( 7 ) et Beryti leguni doctorem (8), Dorotheum, Mennam insuper, et Constautinum, et loannem, virOJ eloqucatissimos togatos fori amplissimae sedis, easdem constitutiones nostras decerpere (9), et a singula discretas capitula, ad porfectaruin constitntionurn soliditatein competentibus supponere titulis, et prioribus constiutionibus eas aggregare. 3.Supradictis itaque magnificis et prudentisiniis vinis permisimus haec omnia facere, el, si que emendatione opus foret, bane facerent (10) non titubaute animo, sed nostra auctoritate fretl (11), constitutiones vero superfluas, vel ex posterioribus sauctionibus nostnis 1am vacuatas, vel si quae similes ve contrariae invenireutur, eireumducere et a proprii (12) Codicis coagregatioue separare, et tam imperfectas replore, quam norte obscurita, tis obductas nova elimationis (13) lucedetegere, ut undique non solum fustitutionum et Digestoruru via dilucida et aperta pateat, sed etiam constitutionum nostri Codicis plenuni lubar omnibus ciareat, nulla jenitus neo simili, neo diversa, nec inusitata relicta coustitutioue (14), quum nemini venit ja dubium, quod repetita praclectio probavil, hoe satis validum, satisque esse formosum. la autiquis etenim libris non soluni primas editiones, sed etiam secundas, quas repetitas praeleetio.nes veteres nominabant, subsecutas esse invenimus, quod ex libris Ulpiani, viri prudentissimi, ad Sabinum seriptis promtum erat quacrentibus reperire.

(7) quaestorium, mmc. P&. 1. L?q. Gc; Therphilum, en efros n4mz., segn am-cta al rnrgen Cene. 62.66. 76. 5) bcrttalesnm (berjtiIesiui) doctoren,, mine. Gt By. Pl. 1.; berithensiuni doctore,, ed. Nbq. Cont. 62.; beritheosiwn chryt'nsinin) legum lnctnrern. ccl. S-hf. Ial. Ras. Conf.

(6) Los mmc. Pl. 1. Gt., ed. Schf. Cont, 62. 1egitnum, Bg. ecl. Nbg. Ha. y los cte,nds.

(fl ordinis, ecl. Srhf; ordins vel operis ##m. Rg. (2 reruin, ,n,nc. Pl. 1. Bg. GL, ecL Schf Cont, 62. ) oonsituionibu, mmc. Pl. 1. 8q. (,t., ect. N. Schf. Hat. face. Ceo 1. 62.; 1nttutiaiLus, (oru. 66. j los demat. (1) et, feUa en la el. &hj, rueIoien, ecl. Nbg. fiat. liase. Cont. 62, S'. BM.

cuerpo, y purgar de todo defecto, las gacratisimas constituciones que en diversos volmenes se hallaban dispersas, y que por muy repetidas analogas y an contradicciones carecan de fijeza; cuya obra fu ya terminada por excIsos y elocuentisimos 'varones, y despus por nosotros confirmada; segn lo demuestran las dos constituciones nuestras, que anteceden. 1.Mas despus, cuando emprendimos el cusmen del antiguo derecho, no slo dimos cincuenta decisiones, sino que promulgamos (tras muchas Constituciones pertinentes para la utilidad de la obra propuesta, en las que se enmend y compendi el grandsimo nmero de las antiguas leyes, y recopilamos en nuestra Instituta y en el gesta todo el antiguo derecho, espurgado de suprfiva prolijidad, d ilustrado. 2.Pero como tanto nuestras nuevas decisiones, cuanto las constituciones, que fueron promulgadas despus de Ja formacin de nuestro Cdigo, vagaban fuera del cuerpo del mismo Cdigo, y parcelan requerir nuestra solicitud nuestra resolucin, pues algunas de ellas reclamaban por razn de hechos posteriormente ocurridos alguna alteracin correccin con mejor acuerdo, nos pareci necesario, valindonos de Triboniano, varn excelso, maestre, ex-cuestor y ex-consul, colaborador de nuestra obra de codificacin, y tambin de Doroteo, varn magnifico, cuestor y doctor en leyes P' Berito, y adems de Menna, de Constantino, y de Juan, elocueuttsimos togados del foro del ms alto tribunal, recoger aquellas mismas constituciones nuestras, y distribuidas en capltulos, colocarlas en los ttulos correspondientes para la fijeza de constituciones perfectas, y agregarla 1. las anteriores constituciones. 3.Y as, autorizarnos fi los meneionadosmagnifleos y sapientisimos varones para hacer todo esto, y para que, si alguna correccin fuera necesajia, la hicieran sin titubear, y por el contrario, apoyados en nuestra autoridad, abrogasen y eliminasen de la comDilacin de dicho Cdigo las constituciones suprfluas, las dejadas ya sin efecto por posteriores resoluciones nuestras, las que se encontraren ser semejantes 6 contradictorias, y para que asi completasen las imperfectas, como aclarasen con la nueva luz de la revisin las sumidas en la obscuridad, fi fin de que no slo aparezca en todas partes claro y expedito el camino de la Instituta y del Digesto, sino que tambin brille para todos en su plenitud el explendor de las constituciones de nuestro Cdigo, sin que en absoluto se haya dejado ninguna constitucin ni semejante, ni contradictoria, ni desusada, no ocurriendo A nadie duda de que lo que una segunda revisin aprob es suficientemente vlido y bello. Hallamos, en efecto, respecto fi libros antiguos, que se hieleron no slo primeras, sino tambin segundas cdi-, cienos, que los antepasados llamaban ediciones revisadas, como para los que quisieran era fcil verlo en los libros de Ulpiano, varn sapientlsimo, escritos sobre Sabiuo.66. y las dems, dsriui adose es,'4s diferentes lecturas de la primitiva Herti legum doctorem. () d[gerere ve[ deceriiere, inc. (l6facere, me. By. (11) fretes, me. Bj. 12) priorie, que reden RaSe. al rflr9ell, en te ecl. Bk.: priori , Bq. (131 elilnirrationis, mn,s. Pl. 1. Gt., cd Nbg.; 1umnations me. ag. (14; consitutiOUe, PiZItn ea 14)5 mmc. Bg. (it. @d. Nb. y PI lados los mmc. do Cos,.

m.

CDIGO

1$

4.His igitur omnibus. ex nostra confectis sententia, rommemoratus lustinianeus Codex a praedictis gloriosissimis el facundissimis vine purgatus el candidusfactus, omnibus ex nostraiussionc et circumdactis et additis, et repletis, necnon transformatis, nobis oblatus est, el luesirnus, iii (1) secundo eum ex integro con seribi non ex priore compositione sed ex repetita praeleetione, et eum, nostn numinis auctoritate nitentem, in omnibus iudiciis solum, quantum ad divales constitutiones pertinel, frecinentari ex die quarto Kalendarum Iauuarii, quarti nostri feliciseimi consulatus el Paulini, viri clarissimi, anua ala extra corpus eiusdem Codicis constitution legenda (2), nisi poste varia rerum natura aliquid novum creavent, quod noetra .sunetione incligeat. Hoc etenim nemini dubium est, quodsi quid (3) la posteruni melius invenialur el ad constitutionem necessario sit redigendum, hoe a nobis el constiluatur, et in aliam c.ongregationem referatur, quao novellaruni nomine constitutionum significetur. 5.Repetita itaque iussione nemini in posterum concedimus, vel ex decisionibus nosiris vol ex alije constitutionibus, quas antea fecimus, ve] ex prima Instinianci Codicie editionealiquid recitare; sed quod la praeseuti purgato et renovato Codce nostro scriptum invenitur (4), hoc tautummodo in omnibus rebus et iudieiis el obtincat, el recitetur, cuius soripturam ad similitudinem nostrarum Institutionum et Digestorum sino ulla signorum dubietate consribi iussirnua, nl omne., quod a nobs compositum est, hoc (5) el in scriptura el in ipsa sanctionc purum atque dilueidum ciareat, Iicet ex hae causa in ampliorem numeruin summa huius Codicis redacta est. 6.Ut igitur, sauetissimi el fiorenliseimi patres, nostri labores 'roble manifesti fiant, et per omne tempus. obtiueant, hane praesentem legem ad frequeutissimum ordiuem vestrum duximus destinandam. Pat. XVI. (6) Kalend. Dee-mb. ConstantinopoIi, Domino TUSTINIAN PP. A. 1V. el PAULIN (i) Y. C. (8) Cones. (9). [534.](h ni, se halla e reparuntesis en cont. Char. Par, porque ralOs en algunos rnrna, elienda, ms. B9, ed. SchC (8) quin si, Ha!. Russ, Cont.. 12. 4) iflveniatur, ma. Bg., ed. ?Q'g. Sch/. Ial. Rusa. Conf. 6! .5) hic, ed. Nhg. HaZ.

4.Hecho, pues, todo esto segn nuestro propsito, se nos present el mencionado Cdigo Justinianeo purgado y purificado por los susodichos gloriosisimos y elocuentisimos varones, verificadas en l, conforme fi nuestro mandato, todas las supresiones, adiciones, aclaraciones y reformas, y mandamos que por segunda vez fuera copiado lategramente, no de la primera composicin, sino del texto revisado, y que gozando de la autoridad de nuestro nmen sea el nico, en cuanto fi las constituciones imperiales respecta, que se utilice en todos los juicios fi partir del cuarto da de las Calendas de Enero de nuestro cuarto felicsimo consulado, y del do Paulino, varn muy esclarecido, sin que pueda citarse ninguna otra constitucin no contenida en el cuerpo de este Cdigo, salvo si despus la varia naturaleza de las cosas hubiere producido un caso nuevo, que requiera nuestra sancin. A nadie, en efecto, cabe duda de que si en lo sucesivo se encontrare algo mejor y que por necesidad deba reducirse fi constitucin, ser tambin establecido por nosotros, y recogido en otra compilacin, que se designar con el nombre de Novelas. 5.As!, pues, por reiterada prohibicin fi nadie permitimos en lo sucesivo, que cite algn texto de nuestras resoluciones, 6 de las otras constituciones, que antes hicimos, de la primera edicin del Cdigo Justinianeo; y por el contrario, tenga fuerza de ley, y dIese como tal en todos los casos y juicios, tan slo lo que se halla escrito en el presente Cdigo nuestro purgado y renovado, cuya copia mandamos hacer fi semejanza de las de nuestra Instituta y del Digesto, sin ninguna ambigedad de signos, para que todo lo que por nosotros ha sido compuesto aparezca con pureza y claridad, as! en la escritura, como en su misma sancin, aun que por esta causa se haya dado mayor extensin al volmen de este Cdigo. 6.Por tanto, sacratlsimos ilustrisimos padres, para que os sean notorios nuestros trabajos, y en todo tiempo tengan fuerza de ley, hemos creldo oportuno haber de dirigir la presente fi vuestra muy respetable corporacin. Dada en Constantinopla 4 16 de las Calendas de Diciembre, bajo el cuarto consulado del seor JUSTINJANO, Augusto perptuo, y el de PAULINQ, varn muy esclarecido. [584.1(6) XVII., Ruas. (7) El ms. Cas., Cont. 62.; Paulo, Russ.; Theodoto Pauli. ao, Con!, 66. e los demas. (8) viri claris, Cont. 71. Char. Pao. f9i La isUascidn de la fecha falta ge Ha!.

D.. IU STITIAJI wSACRATIBSIMI PRINCIPIS, (2)

TtiUIUA.E ]? ]EW 1CPII'TSLIBER PRIMUS(4)

C 0 DI. C l S

(3)

LIBRO PRIMERODE

LA SEGUNDA EDICINDEL

CDIGODEL SACRATSIMO PRNCIPE SEOR JUSTINIANOTIT. 1 DE SUMMA TRINITATE, ET FIDE CATROLICA, PUBLICE (5) CONTENDERE (6) AUDEAT (7)DOSIUS AAA. (8) ad populum urbis ConsttanoET VP NEMO DE EA DE LA

TiTULO 1 TRINIDAD ALTISIMA, Y DE LA F* CATLICA, Y DE QUE NADIE SE ATREVA DISCUTIR SOBRE ELLA EN PBLICO

1. Imppp. GRATIANtTS, VALENTINIANUS, etTnEo-

polil.anae. Cunctos populos, quos ciernen tiae nostrae regit imperium, in tau volumus religione (9) versan, quam divinum (10) Petrum apostolum tradidisse Romanis, religio usque adhuc (11) ab ipso insinuata deciarat, quainque pontifirem Damasum sequi claret, et Petrum, Alexandriae episcopum, virum apostolicae sanctitatis hoc est, ut secundum apostolicam diseiplinarn evangelicainque doctrinam Patris et Fiji et Spiritus saucti unarn deitatem sub pan maiestate et sub pia Tninitate credamus. l.Hanc legem sequentes Christianorum catholieonurn (12) nomen lubemus amplecti, reliquos vero dementes vesanosqeiudicanteshaeretici dogmatis infamiam sustinere, divina primum vindicta, post etiam motus (13) nostri, quem ex coelesti arbitrio sumserimus, ultione pleetendos. Bat. III. Kal. Mart. Thessaionicae, GRATIANO Y. et THEODOSJO (14) AA. Conss. (15). [380.]

y TEoDosIo, Augustos, al pueblo de la ciudad de

1. Los esnperadorcs GRACIANO. VALENTINIANO

que rige el imperio de nuestra clemencia, profesen aquella religin que ense los romanos el divino apstol Pedro, segn declara hasta hoy la propia religin por l mismo predicada, y que es manifiesto que siguen el Pontifice Dmaso, y Pedro, obispo de Alejandra, varn de apostlica santidad, esto es, que creamos conforme la disciplina apostlica y la doctrina evanglica en Ja sla deidad del Padre y del Hijo y del Espritu Santo, con igual majestad y en piadosa Trinidad. 1.Mandamos que los que observen esta ley abracen el nombre de cristianos catlicos, y que los dems locos insensatos que estimen sustentar la infamia del dogma hertico, debern ser castigados primeramente por la vindicta divina, y despus tambin con la pena de nuestra resolucin, que por celestial arbitrio tomemos. Dada en Tesalnica 3 de las Calendas de Maro, bajo el quinto consulado de GRACIANO y el de TEODOSIO, Augustos. [380.]Cont. 62.; edicturn, a6adcn Cont. 66. y loe cic,nde, Tirad. C., Ana. (9) racione, rus. Bg. (10) Los mms.Pl.L2.Bg. GL.ed.Nbg. , Schf. Hat.Russ. Cont. 62., Theod. C., A as.; riivum , Cora. 66. y los dems. (11) mine, Theod. C. y Ans. 12) csthoLcoruun,faua en Ana. (12) Los rama. Pl. 1, 2. Dg. (JI., Ana., Theori. C., Cont, 62.; animi, aaden las cd. Sehf. NCg. ial Rusa. Cont. 66 y as 14) 1., 46adcn Rusa. C'oal 62. Dk. 115) La indicacin de lajecha falta enel tm. Cas., Jal.; hallase en Ruae, y los demus. El ase, Pial, dice: thesi grat, Y. et theod. aaa.

Constantinopla. Queremos que todos los pueblos,

char. Poe. Sp. 3) Me. FI. 2., Hal. Rusa. Cont. Char. Pac. ardes dell, lastiniani ponen coiici, que de cale modo queda muy distantir de as palabras repetitoe praelectionie, en Lugar de los que Jal. Rusa, leen ex repetita praelectioie. (4)incipit feliciter, aadenmme. Pl. Gt., cd. Cont. Char. Pczc. (5) plus, me. Pl. 1. (6) eoniernnere, m3' PI, 1.; disputare, mc, Gl. (7) vel coicteDdat, anude ma. Gt. (8) Loe mmc. Piel. Val. Pl, 1. 2. GL, cd. Nbg. .1hZ. Ru..

mmc. P1.!. 2. Eg., ed. Sclaf. Cont. 62.; in xpi nomine, me. Cas. -(2) perj,etui Augusti, a6ucte,; me. Pl. 2., cd. Schf.Cont.

(1) In nnndaa doinini nostri leen Christi, anteponen lo

demas.

(()D1OO. ---LInRO 1: TiTCIM 1

2. lidern AAA. (1) TuTRoiIO P. P. Nullus haereticis rnystei'iorum (2) locus, nulla ad eerccndam (3) animi obstinatioris derncntiam pateat occ.asio. &iant omnes, etiamsi quid speciali quolibet rescripto per frandem elicito ab huiusmodi hominum genere impetratnm sit, non valore. Arceantur cunctorum hacreticorum ah illicitis congregationibus turbae; unius et summi Dei nomon ubique celebretur; Nieaenae fidei dudum a maioribustraditae, et divinae religionis testimonio atque assertione firmat.ae , observan tia sempel- mansitra t.eneatur (4). 1.Is autem Nieaenae assertor fidci et cathoIicae religionis veras cultor accipiendus est, qui omnipotentem Doum el Christum fihiani Dci uno nomine confit.etur, Deam de Deo, lamen de litmine, qui Spiritum sanctum, quem (5) ex summo rerum parente et sperarnus el acCipimus (6), negando non violat, apud quern intemratae Mci censas (O viget et (8) incorruptae Trinitatis ledivisa substantia, quae Graceo verbo o' (9) recte credenibus dicitur. Hace profeeto nobis magis probata (10), hace vencranda sunt. 2.Qui vero non iisclem inscrviunt, desinant atTectatis dolis alienum verae religionis nomen assuinere, et suis apertis criminibus denoteutur, atque ab omni (11) suhmoti ecIesiarum Jimine penitus arceantur, quum atunes haeretios illicitas ogere mIra oppida congregationes vetemus. Ar (12) si quid eruptio fachosa tentaverit, ab ipsis etiarrL iirbium moenibus extei-minato furore pro1)elli iuhemus, itt cunctis orthodoxis episeopis, qui Nieaenam fidem tenent, eatholkcae ecelesiae tato orbe reddantur. Dat. (13) IV. Id. lan. (14) CP. JfL. EucHenlo (Ui) et Fr. 8YAGIU0 (16) Conss. [381.1

para sus misterios, ni ninguna ocasin para practicar la insensatez de su tan obstinado nimo. Sepan todos, que, aun cuando fraudulentamente se haya impetrado en cualquier especial rescripto por esta clase de hombres alguna eor.csin, no es vlida. Explsense de las lcitas reuniones las turbas do todos los hereges; celbrese en todas partes el nombre del nico y sumo Dios; gurdesc la observancia por siempre duradera de la f de Nicea `va transmitida por nuestros mayores, y afirmada con ci testimonio y la confesin de la religin divina. 1.Mas ha de ser considerado confesor de la f Nicena y verdadero observador de la religin catlica, el que confiesa Dios omnipotente y it Cristo hijo de Dios bajo un slo nombre, Dios de Dios, luz de luz, el que, negndolo, no ofendo al Espirita Santo, que esperamos y recibirnos del sumo padre de-las cosas, aquel- en quien estn vivos el sentido de la f no violada, y la indivisa substancia de la incorrupta Trinidad, que entre los buenos creyentes se dice eseucia) con una palabra griega. Estas creencias con ea realidad para nm. tras las ms probadas, y las dignas de veneracin. 2.Mas los que no las siguen, dejen de apropiarse con ufectados engaos el nombre, que no le pertenece, de la verdadera religin, sean designados p01 sus crmenes manifiestos, y alejados de todo acceso it las iglesias sean en absoluto expulsados de ellas, como quiera que prohibimos it todos los hereges celebrar dentro de las poblaeio:ics reuniones lcitas. Y si una irrupcin facciosa hubiere intentado alguna cosa, mandarnos que sofocado su furor sean expulsados hasta del recinto -de las mismas murallas de las ciudades, para que en todo el orbe sean restituidas las iglesias catlicas it todos los obispos ortodoxos, que profesan la f de Nicea. Dada en Con stautinopla it 4 de los Idus de Enero, bajo el consulado de Ervio Euqu'inio y de FLAvio SrAGRIo. [381.1.

2. Los mismos AC gUStOS d Euritopto Prefecto elci Pteiorio.No tengan los hereges local alguno

3. Inipp. TREoDoslus et VALENTLN!AIJS AA. HoIuiIsDs.0 PP. 1.Saneinius, utomnia, quaecuque Porphyrius sua pulsus insania, aut qitivis alias contra icligiosuin Christianorum cultuin conseripsit, apud quemeunque inventa fiterint, igni tradantur. Omnia enini seripta provocautia Dcuiu ad iracundiam et pias mentes offendentia, ne ad aures quideni hominum venire volurnus. 2.Praeterca sancimus, nl qui affectant unpiam Nestorii fidetu, vel nefariam eiu doctrinam sectautur, si episcopi vel clerici sint, ab eeclesiis eiiciantur, sin laici, anathernatizentur; liceutiani habituris orthodoxis, qui volunt et piarn nostrarn legislationein sequuntur, absque mete et damno eos propalare et accusare.1) AA., ms Pl. 1, cd. Nbg. COId. 66 71 76 Cha' PC (2) Das, coU. constit. cedes. 1. 1. 2. (VoW &W. 11 p. 1232.), Theod. C. requiere""' qae, segn no( 62. al ;nrgetl, se Lee ctt la ma'or parte de los libros; todas las cd. eveepo la de Efe. (i exercendi. Theod. C. (t) Los mms. ily. Pl. 2., Theod. C;obmrvantiamrnnnsuran leneatis, ms. PL. 1. A as., obssrvaot,a - nian9ura teacat, sodas las cd. (5) qui id quod, T/icod. C; e quo id quod, srnooje.Lura al nidiyea cont. 71. (6) percute speramus, accpimus, Theod. C. (7) senu, Theod. . B) et, falta ea los sama. P1. 1. GL. Rq , cd. $ohf.Nby. ]la. RU-93. cont. 62., Theo,-l. C. 9) Idead. C, Bas., Cont. 62.717, cuya Lectura aortJirmnc;

NO,

- 1.Mandamos que sea echado al fuego, luego que en poder de cualquiera hubiere sido hallado, todo lo que Porfirio, impulsado por su locura, otro cualquiera escribi contra el religioso culto de los cristianos. Pues querernos que no llegue siquiera it o idos de los hombres ninguno de los escritos que provocan la ira de Dios y ofenden las conciencias piadosas. 2.Mandamos tambin, que los que son afectos it la impla t de Nestorio, 6 siguen su nefanda doctrina, sean expulsados de las iglesias, si fuesen obispos clrigos, y anatematizados, si fuesen legas; debiendo tener facultad los ortodoxos, que quieren y signen nuestra piadosa legislacin, tiara denunciarlos y acusarlos sin temor ni riesgo alguno.lambin os cestqio3 de la palabra griega en lot pitpit. Pl. 1 2. Bg CI. Rg. y cd. Schf; setscci, cd. NOg emie;, ial. Rase,eo&, Cont. 66.71 Char. Pae.; st'tii, Sp. B1. (10) Los mnts. Pl. 1. 2., cd. Schf, Theod C-; 46xcpa, Ba; probando, todot os demdt libros. (III OflifliuLi, mmc. M. 1 2., TItead, , Asma.; pero le

3. Los emperadores TEoDosio y VALENTtNIAAiqu.stos, II0RMLSDA, Prefecto del Pretorio.

Sat. (12) Los mrns Pl. 1. T3q Gt., c, Co,i.l. 62.; inI, Das.; hace, me PL 2; at. ed. Sch HciL y las r(enias. (13) La indicacin de La fecha falsa en el ms P-.t, cd.Ial. Raes; hd(Ia.se ea Cont. y ca tos demude, J) Iac. Colijo Ir. opina que se ha de escribir lun., 6 fui. (t) Tteod. C. cd. U/e; P,ucha,-io, Cont. con los demos. (.b) CC.. ,iaden ('ant. 66,y los dems, excepto BIr, -

EL

3.-Quoniarn vero pervenit ad pias nostras auras, a quibusdam doctrinas conseriptas fuisse et editas ambiguas neque accurate congruentes orthodoxac fidei, expositae a sancta synodo eorum sanetoriim patrum, qui Nicaeae et Ephcsi corivenerunt, et a Uyrillo piae menionae, magone Aleandria.e civitatis (lu ondain episcopo, iubemu s, hujusniodj scripta, sive antea sive nunc facta, potissiniurn autern ea, quae Nestorii suiit, comburi et perfecto interitui tiadi, ita ut in nullius cognitionem veuiant; bis qui talia seripta ant tales libros hahere ant legare sustinuerint, ultimum supplicium experturis; cet.erum nulli patere liccntiam, praeter fidem, ut diximus, Nicaeae et Ephesi ex1)Ositam, aliquid dicere vel docere.NO

Dat. XIV. Kal. Mart. CP. ZENONE et PosTunAConss. [448.1 (1).

3.-Y habiendo legado i nuestros piadosos odos, que por algunos se escribieron y publicaron doctrinas ambiguas y no de] todo congruentes con la f ortodoxa, expuesta por el santo snodo de los santos padres, que en Nicea y en Efeso se reumaron, y por Cirilo de piadosa memoria, obispo que fu de la gran ciudad de Alejandria, mandamos que tales escritos, hayan sido compuestos antes, ahora, y principallsiinamente los de Nestorio, sean quemados y destinados completa destruccin, para que de este modo no lleguen conocimiento de nadie; debiendo sufrir el ltimo suplicio los que se hubieren empeado en tener leer tales escritos libros; y que en lo sucesivo nadie tenga licencia para decir ensear alguna cosa fuera de la f, expuesta, segn dijimos, en Nicea y en Efeso. Dada en Constantinopla l. 14 de las Calendas de Marzo, bajo el consulado de ZENN y de POaTIJMIANO. [448.]

mo clericus, val militans (3), val alterius cuiuslibat eonditionis, de fide Christiana publica turbia coadunatis et audientibiis tractare conetur in posterum, ex hoc tumultus et perfidiae oeeasionem requireus. Nam (4) iniuriam faeit iudicio ieverendissimae synodi, si quis sernel iudicata ac recte disposita revolvere et publica disputare contenderit, quum ea, quae nunc de Christiana fide a sacerdotibus, qui Chalcedone eonvenerunt, per nostra praecepta statuta sunt, luxta apostolicas expositienes, et instituta sanetorum patrum trecentorum decem et octo (), et centurn quinquaginta, in ,hac regia urbe () detinita esse noscuntur (7). Nam in comtemtores huius, legis poena non deerit, quia non soluin contra fidem vere expositam vcniunt, sed etiam Iudaeis et pagans ex huiusmodi cartamine profanaut veneranda mysteria. Igitur si elericus cnt, qui publica tractare de religiolie ausus fuerit, a consortio clerieorum removebitur; si vero militia praeditus sit, cingulo spoliabitnr; ceteni etiain (8) huiusmodi (9) criminis re, si quidem fiberi sint de hae sacratissisna urbe expellentur, pro vigore iudiciario etiam competentibus supplicus (10) subingandi, si vero serv, severissimis animadversionibus Illectentur,

4. Imp.

MAJICIANUS

A. PaUadio P. P. (2)-Ne-

Dat. VIII. Kal. Pebr. Constantinop. Spon.&cxo Cona. 452.1 (11).

clrigo militar, de cualquiera otra condicin, intente tratar en pblico de la f cristiana, reunidas y oyndole las turbas, buscando por este medio ocasin de tumulto y de prfidia. Porque infiere injuria la decisin del reverendsimo snodo el qe intentare revolvesy.discutir pblicamente lo ya juzgado y acertadamente resuelto, como quiera que lo que en la actualidad se halla establecido sobre la t cristiana, segn.nuestros.mandatos, por iDO sacerdotes que se congregaron en Calcedonia, se conoce que fu definido de conformidad las exposiciones apostlicas, y las decisiones de los trescientos dieciocho santos padres, y de ciento cincuenta en esta rgia ciudad. Y no faltar pena contra los infractores de esta ley, porque no slo van contra la t verdaderamente expuesta, sino que adems profanan ante judos y paganos con tales disputas los veneiandos misterios. As, pues, si fuere clrigo el que se hubiere atrevido tratar en pblico de religin, ser removido de la comunidad de los eli-igos; si estuviese afecto It la milicia, ser despojado del cngulo; y los dems reos de este delito, si fuqsen hombres libres, sern expulso dos de esta sacratisisna ciudad, sometindose adems por virtud de resolucin judicial It las penas correspondientes, y si fueran esclavos, sern condenados 6. seversimos castigos. Dada en Constantinopla A 8 de las Calendas de Febrero, bajo el consulado de SPortAcIO. [452.] 5. El emperador JUSTINIANO d lodos los sbdios.-No admitiendo en manera alguna innovacin

DIO,

4. El emperador MARCIANO, Augusto, d PALLAPrefecto del Pretorio.-En lo sucesivo, nadie,

5. Imp. IUSTINIANTJS ad omnes subditog.Quum recta atq'ue irreprehensibilis fides, quam

Valentinianus et Marcianas AA - universs poIuhis.

(1) El texto latino (le estaley, originariamente escrita en ie,)uptsblirod por primera re en la ei-l. del Cd. hecha en Lywqsor llago de Porta, en 11. Nuestro texto sigue d .4n1. Agust. 12) Los mine. Vot. Pl, 2. Bg., Ane., cd. Nbg, la!. Rues. Con 1. 66. 71. Ch nr. Par. Sp.; 1srtianu, ms Pisi. Despus de A, aade el c-nsul, el ms. pl 1.; Iiiipp. VulenuniaLJus et Marcimas AA., etc Cont, 62. D'c. Despus de A, La terpone ValenOno, Cont 76. Lasaetas del conc. Calo. liciten esta inscripcin: SL Inn 'ls63is; O cs'r,xs5 xui e)4lctj sus, suos 57tso, rasr; u,zL,s e I suL).cst. Cont. 69. dice haber ledo en otros libros de actaS del concilio: Impp.

'ssss, A rs., cd. Schf.; (3) Los mme. M. 2. Ras.; mditarts, los demas. (4) El me. Pl. 1., Arus.; et, aaden los dems; 11lns tit, core. Cale. (6) Los mme. Pl. L 2. Dg. 01, A nc., ed. Se/mf. Nbg. Cont. 62., Bes.; jo Nicsea, aaden Ilal. Russ. CorI. 56. y los demd. TOMO IV. .-3

(6) Los mmc. Pl. 2. Dg., cd. Sr/mf. Nbg Ha!. Rase, Con 1. 66. y los dems; ih hac regia urbe, fallan en el me. PL. 1., Cont. 69., Ras.; Aus. pone estas palabras despuS de de'Siiita. () Los irme. Pl. 1. 2 Bg. G , Are., cd. Se/f. Nbg.; acmscarutur, 1-Ial, y los domas. 5) Los mmc. Pl. 1, 2. Dg. Gt., cd. Se/mf. Nbg.; el, A nc.; Outein, 1-Ial, y los dems. (9) Los ,nms. Pl. 1.2. By., Ans., ed. Se/mf.; smsry, Bac.; huiui, ed. Nby. Ial. y los dems. !'u iucliciis. Aus. 11 La indicacin (le la fecha falta en Ifol.; sial. VIII. W. Feb, Constusatiuuo, Rase. en el texto; 'VII. Cal. Febru.ur. Constantiaopoli Patritio conute, al mrgen; dat. VIII. 11. Febr. Const. Par. cons., C'onL 66, 71. 76. Chr. Par, y Sp., quien Patdtio aade et i-Ochjmer, conforme los libros de la lectura de Gothojr.; dst. - Corst, Asporacio el Herculano Conss., Bk.; Jal. VII. Ka!. Februa. Const. Asporatio el qni l'uerit nuuir.iatcs canse., Cont. 62.; D. VIII. K. Feb. Constantino, ms. Piet.; Constantino Sporagio, m. Pl. 1.; Dala VI. Ka!, Febr. Gonat., Sporstio Consule, BaUer.

18

C()DIGO.LIRO E T'jT,fr,o t

praedicat sancta Dei catliolica et apostolica cedesia, aullo modo innovationem redipiat, nos sequentes sanctorum apostolorum et eoruin, qui post eos in sanctis Dei eeclesiis elaruerunt, dogmata, iustum fore existiniavimus, eunctis manife stum facere, qualiter de fide, quae in nobis cst, sentiamus, sequentes traditionem et coiifessionern sanctae Dei e cclesiae catholicae. - 1.Credentes enim ja Patrem et Filiurn et sanetum Spiriturn, uuam substaiitiarn in tribus personis, adoramus unam deitatem, unain potestatem, Trinitatem consubstantialem. In ultimis autem diebus con teinur unigeniturn Dei fihium, Deuni de Deo, fihium ex Deo, ante saecula et sine tempere ex Patre natum, coaeteruuin Patri ex que omnia et per querri oninia, descendisse de coclis, iucarnatum esse ex Siiritu sancto et sancta gloriosa et semper vii-gine Maria, et hominem faetuni esse, erucoin pertulisse, sepititum fuisse ci resurrexisse te.rtia die; unius et eiusdem tuiracula et passiones, quas SpOfltO carne sustinuil, aguoseentes. Neque enim alinrn Deum verbum novimus, alium Christuin, sed unumii et eundem consubstantialem patri scoundum divinitateni, et consubstamitialem iiobis seeundum huinanitatein. Trinitas enim mansit Trinitas etiam post incartiatuni unuin ex Trinitate De-am verbiun; neque enira quartae persoiiae adietioncrn reeipit sancta Trinitas. .Haec igitur qauni ita se habeant, anathematizamuS omnem haeresin, praescrtiin vero Nestori am, hominieolain, dividentern ununi dominuin nostrum lesum Christu!n, fihiuni Dei et Deum nostrum, ncc diserte et sesutidum veritatem confitenteru sauctam goriasain semper virginein Mariani De genitricera, sed alium esse diceuteri Doum verb'ini ex Deo patre, alium, qui ex sancta semper virgine Maria natus est; huric autem gratia et coninnetione cuni Deo verbo Deuni factuin esse; nec non anathemate damnamas Eutychem mente Captuni, phantasiam inducenteni et negantern veram ex sancta seinper virgine ci deipara Maria inearnationem, lioe est nostrani salutem, neque conflientem cura per omnia consubstantia1cm Patri secundum divinitateni, et consubstantialem nobis secutid am huinanitatein; sirni ti modo el Apollinariuin, aniinieidain, tlieentem, dominum npstrum Isum Christurn, fihium Dei el Deurn nostrum, anirnae humanae expertem esse, el coiifnsionerri seu perturbationein superducentern inliamanationi uuigeniti fuji Dei, et omnes, qui idem eum eis senseiunt vel sent.innt.. Si qui enim post liana nostram praernonitionem, cerio et liquido id cognoscentib as el comperientibus locoruni episeopis Dei amantissimis, inventi fuerint postliac la contraria opinione esse, miullius indulgentiae expeeteni veniarn; iubemus enim tales tauquam confessos Iiaereticos co iiipetcnti animadversioni subiiei. Da t.... (1). C. Tdein Imp, Consta ntinopoiianis. Salvatorein et domuinim omninin, lesura Christum, veruin Dcum nostrum colentes per oiiinia, studemus etiam quatenus potest humana mens id a.ssequi, iniut.ali eius demi-ssiouein. Eteiiim quam quosdamn(i Cont. 62. 66. 71. obee,ca que le parece que /a de leerse Dat.... J[;sT1Ni.m A. II. Cns., porque dice Ju.stiirio en el iqaierd &to que al prneipio de su imperio hi;o otro ediCto seniefonie El O rj ial rSrL ( co,l ilucidn, escrita

la recta irreprensible f, que predica la santa iglesia de Dios catlica\- apostlica, siguiendo nosotros los dogmas de los santos apstoles y de los que despus de ellos brillaron en las santas iglesias de Dios, estimamos que seria justo manifestar todos de que manera sentimos respecto fi la f' que prolesamos, siguiendo la tradicin y la confesin de la santa iglesia Catlica de Dios. 1.--Creyendo, pues, en el Padre y el Hijo y el Espritu Santo, una substancia en tes personas, adoramos una deidad, una potestad, una Trinidad consubstancial. Mas confesamos que en los ltimos das el hijo unignito de Dios, Dios de Dios, hjo de Dios, antes de los siglos y sin tiempo nacido del Padre, coeterno con el Padre, de quien y por quien son todas las Cosas, descendi de los cielos, se encarn por obra del Espritu Santo y de la santa gloriosa y siempre virgen Mara, se hizo hombre, fu crucificado, y sepultado, y resucit al tercer da; reconociendo nosotros los milagros de l slo y la pasin que voluntariamente sufri en su carne. Y no hemos reconocido, pues, otro Dios verbo, ni otro Cr,sto, sino al nico y mismo consubstancial con el Padre segn la divinidad, y consubstancial Con nosotros segn la humanidad. Pues la Trinidad subsisti Trinidad an despus de encarnado el Dios verbo, una de las personas de la Trinidad; y tampoco la santa Trinidad admite la agregacin de una cuarta persona. 2.Siendo, pues, asi estas cosas, anateinatizammi toda heregia, y principalmente Nestorio, hominleola, que divide la naturaleza nica de nuestro seor Jesucristo, hijo de Dios y Dios nuestro, y Tic claramente y segn La verdad no confiesa fi la santa gloriosa siempre virgen Maria madre de Dios, sino que dice que iiiio es el Dios verbo nacido de Dios padre, otro el que naci de la santa siempre virgen Mara, pero que ste por la gracia y la conjunciu con Dios verbo fri hecho Dios; y tambin condenamos con anatema al insensato Eutiq'aes, que induce error y niega la verdadera encarnacin operada en la santa siempre virgen y depara Mara, esto es, nuestra salvacin, y que no confiesa que aquel sea en todo consubstancial con el Padre segn la divinidad, y consubstancial con nosotros segn la humanidad; y de igual modo tambin fi Apolinario, animicida, que dice que nuestro seor Jesucristo, hijo de Dios y Dios nuestro, 110 tenia alma humana, introduciendo confusin perturbacin en la humanacin del unignito hijo de Dios, asi como tambin fi todos los que con estos opinaron creen lo mismo. Si, pura, despus de esta advertencia nuestra, conocindolo y descubrindolo Cierta y positivamente los obispos de cada localidad, amantlsimos de Dios, se hubieren e"centrado algunas personas que fuesen en lo sucesivo de opinin contraria, no esperen la gracia de ninguna indulgencia; pues mandamos que las tales queden sometidas como hereges confesos la pena competente. Dada..... tanos.Siguiendo en todas las cosas al Salvador y Seor de todos, Jesucristo, verdadero Dios nuestro, procuramos tambin, en cuanto puede alcanzarlo la humana inteligencia, imitar su mansedunifu publicado for primera ce en la'd, dl C%1. hecha en Lyon por lugo tic Porta, e 1Jl. Nuestro teno sigue ti .4n1 .Aguef.orqnoria#neide en qriejo,

6. El mismo emperador ci los Gonstantinopoti-

cDIG0.-LIBRO L TiTULO 1

19

hivenerimus, morbo atque insania detent.os impiorum Netorii et Eutychis, hostium Dei et san ctae catholicae et apostolica.e ecclesiae, neinpe qui detreetartt sanetam glori osarn serliper virgi nein Mariam deiparam appellare proprie et serundum veritat.ern, illos festinavinius ]ectam Christianoram fidem edocere. 111 autem inamibiles. celantes errorem suurn, circumeunt, sient didicimus, simplielorum animos exturbantes, scaridaum cis aferentes et ca dicentes. quae sunt sanctae catholicae et apostolieaec, ecclesiae contraria. Necessariuni igitur esse I)ntavimus, tam h acreticoruni mendacia dissipare, qnam onmibus insinuare, quemodo sentiat sancta Dei eatholica et apostolica ecciesia, et praedieent sanetissimi cias sacerdotes, quos et nos seeut.i, inanifesta facimus ca, quite fidel nosti-ae sant, non innovantes fidem, quod absit, sed coarguentes eorum insauiam, qui eadem cum impiis haereticis sentiunt. Quod quidem et nos in nostri imperii primordiis pridem egimus et dnnetis fecimus manifestum. 1 .Credirnus enirn in unum Deum, patrem omnipotentem, et in ununi dominum lesum Ohristum, fihium Dei, et in Spiritum sanctum, anam substantiam ja tribus personis adorantes, unam deitatem, anam potestatem, Trinitatem consub stantialem. In ultjinis autem diebus confitemur dominuin nostrum lesum Christuni uuigenit.um Dei fihium, ex Deo vero Deum verum, ante sae cula et sine tempere ex Patre natuTa, coaeternum Patri, ex que omnia et per qnem omnia, deseendisse de cocha, incarnittum de Spiritu asueto et sancta gloriosa et semper virgine Maria, et homiriem factum, et pa.ssurn erurem pro nobis sub Pontio Pilato, et sepultum esse, et resuirexiase tertio die, unjas ac ciusdem iniracula et cruciatus, quos sponte pertulit in carne, aguoseentes. Non enim alium Deum verbum et alium Christum novimus sed anam et eundem consubstantialem Patri secundum deitatem, cf eonsubstantialem nobis secuudum humauitatein ut enim Cst in divinitate perfectas, ita idem et perfectas est in humanitate. Nam serundum personam nnitatein accipimus et coiifltemui. Trinitas enim rnansit Triuitas et post incaratum unum ex Trinitate Deam verbum; neque enini quartae personae adiectionem admittit sancta Trinitas. 2.His ita se habentibus, anathematizamus omnem haeresin, praccipue vero Nestoriurn hominicolani, et qui eadem eum ipso senserurit vel sentiant, qui dividunt anam dominum nostrum lesum Christum, fihium Dek et Deum nostrum, et non coufitiitur proprie et secauduin veritatein sauctain gioriosam et semper virginem Mariani deiparam, boc est Dei matrem, sed duos fijos dieunt, anam ex Patie Deam verbum, alterum ex sancta semper virghie deipara Maria, gratia et nexu et propinquitate, quam cum Deo verbo habet, natum case; et qui negant, nec confitentur dominum nostrum lesum Christuin. flhium Dei et Deuin nostrum incarnitum et hominem factum et crucifixnm, uniun esse ex sancta et consubstantiali Trinitate. Ipse enim solas est coadoraiidus et conglorificaudus cuan Patre et Spiritu sancto. 3Anathcmatizamus et Eutychem mente captum et qui cuan eo senseruut aut sentiunt, qil phantasi am indueunt, negantq'ue ver am genera-

bre. Por esto, cuando hubimos encontrado algunas personas, posedas de la enfermedad y de la insania de los imples Nestorio y Entiques, enemigos de Dios y de la santa catlica y apostlica iglesia, quienes ciertamente rehusan llamar propiamente y segn es la verdad dcipara Ja santa gloriosa siempre virgen Maria, nos apresuramos. ensearles la verdadera f de los cristianos. Mas estos incurables, ocultando su error, van por todas partes, segn hemos sabido, perturbando el