Do esplendor medieval á decadencia dos Séculos Escuros

Autora: Paula Fariña Cerqueiras 3B

ÍNDICE:• Introdución • O esplendor medieval• A literatura medieval• A situación da lingua durante a Idade

Media • A decadencia. Causas• Os Séculos Escuros • Conclusión• Fontes

INTRODUCIÓN:

Dende que Galicia se converteu en

reino independente, o galego acadou

o seu máximo esplendor sendo unha

das linguas oficiais xunto co latín. Ata

que a partir de finais da Idade Media,

atopase nun proceso de decadencia,

provocado pola toma de poder de Castela

en Galicia.

O esplendor medieval:Dende o século VIII, Galiciaconstitúe unha unidade políticacos reinos de Asturias e León; apesar disto, acada certa independencia como reino.Desta forma, o galego convertesena lingua empregada para usooral, cunha pequena

competenciaco latín na escrita. Mesmochegara a ser unha das linguas oficias xunto co latín no século XIII:

O esplendor medieval:• No século XIII a documentación comezou a ser escrita en galego, eno século XIV e a primeira metadeXV é esta lingua a mais empregadanos testamentos, foros, escrituras,etc.• Tradúcense ao galego asPartidas de Afonso X, o Forumludicum, etc.• Os concellos igual que osgremios e confrarías expresan engalego os documentos oficiais.• A igrexa, sobre todo no séculoXIV, usa o galego con mais habitualidade ligazóns con concellose confrarías. Malia isto, o latín seguea ser a lingua da cultura.• Estes séculos son de maior riqueza da literatura galega. O galegoconvertese na fala universal da lírica.

A literatura medieval: Entre o século XII e XIV medrou no norte da Península Ibérica un desprazamento poético en lingua galego-portuguesa. Esta era a única líricaescrita en lingua románica nos reinos de Galicia (anteriormente e posteriormente

da independencia de Portugal), Leóne Castela. Esta literatura estaba escrita principalmente en galego-portugués, aparte de onde proviña o autor. Por outrabanda, a prosa medieval escrita en

galego- portugués, era pobre, só consta detraducións de obras escritas noutras linguas para seren leidas polopobo galego. Malia isto, a finais do século XV, as consecuencias sociopolíticas daépoca propiciarán a “individualización” da lingua portuguesa con respecto á galega,dando lugar os Séculos escuros.

A situación da lingua durante a Idade Media: Aínda que na metade do século XII, o galego eraa lingua común no reino de Galicia, coa independencia de Portugal; o galego pasa a sera fala destes dous reinos. Durante os séculos XIIe XIV, as diferenzas histórico-político de ambosdous reinos provocara grandes consecuenciaslingüísticas e culturais que rematarán por normalizar o galego no sur do río Miño, mentresque no norte non ten tanta sorte. Axiña os escritos galegos van sendo introducidos de castelanismos. Se as linguas de Portugal e Castela recibiron apoio da corte que coidaron polo afianzamentodunha norma escrita e da súa propia protección,non aconteceu o mesmo en Galicia. O feito de

quedurante o reinado dos Reis Católicos os notariosgalegos tivesen que transformar os impresos galegos polos casteláns e tivesen que estudar enCastela, colaborou ao desarrollo de castelanización do galego escrito en Galicia.

A decadencia. Nos séculos XIV e XV, finaisda Idade Media, a literatura ea lingua galega adentrasenunha etapa de decadencia,estimulado pola perda dopoder político de Galicia enfavor de Castela. Diferentesforon os motivos queincitaron esta avanzadodecaemento, entre os quedestacan catro:

A decadencia. Causas:• A chegada a Galicia ao reino de

Galicia dunha nobreza castelá, intolerante coa cultura e coa lingua galega, que se dirixe a reemprazar a nobreza deste reino vencido logo de defender os perdedores nas loitas monárquicas pola coroa de Castela, primeiro a Pedro I fronte Henrique de Trastámara e despois a Xoana a Beltranexa contra á vindeira Isabel a Católica.

• A eliminación de gran parte da nobreza autóctona, capaz de protexer os seus intereses e os do país.

• A perda de liberdade da Igrexa galega, que pasa a obedecer a cidade castelá de Valladolid.

• A ascendente política centralista e intervencionista do reino de Castela que ten como meta o acatamento total de diferentes reinos.

Os Séculos Escuros: A lingua galega, durante os Séculos Escuros, XVI, XVII eXVIII, estivo practicamentedesaparecido dos usos escritos,fronte ao castelán e o portuguésque internase nun proceso deasentamento e recompilación, ocal lles confire a posición delinguas de cultura. Asímanifestase as primeiras gramáticas das linguas vulgares:en 1492 Antonio de Nebrijaremata a súa Gramáticacastellana, en 1525 Pietro Bembodifunde en Italia a Prose dellavolgar lingua e Fernao deOliveira elabora a súa Gramáticada lingoagem portuguesa;mentres que o galego non terágramática ata o século XIX.

Os Séculos Escuros: Así mesmo, a Igrexa Católicagalega comeza a ser conducidanas prazas máis importantes porpersonaxes alleos ao país, así entre1530 e 1830, dos 152 bispos queexercitaron na Galicia, só 15 delesforon galegos, o restante erancasteláns ou castelanfalantes. Destaforma, a lingua castelá pasou a ser aempregada nos documentoseclesiásticos. En 1562 no Concilio deTrento acórdase o emprego daslinguas vernáculas no labor daIgrexa para comprender mellor amensaxe cristiá, mais a Igrexagalega escolle o castelán.

Os Séculos Escuros:

O proceso de castelanizacióndesarrollase no reinado dosHabsburgo (s.XVI e XVIII), e crecerámáis no século seguinte baixo omandato dos monarcas da Casa deBorbón. A lingua galega serádesestimada polos ámbitos danobreza e distanciarase dos usosescritos da cultura, da administración e da igrexa. Malia quea nobreza e o clero, o mesmo quetodo o funcionario real, aadministración da xustiza, o ensino ea literatura, falen o castelán, o pobosegue empregando o galego.

Os Séculos Escuros: A literatura galega quedaasí ao marxe do Renacemento e do Barroco,concordando paradoxamenteo século mais escuro paraesta lingua, co Século deOuro da literatura castelá.Paralelamente a este oco daliteratura dita, aínda quedaparte da lírica popular enforma de cantigas de berce,entroidos, contos, lendas,etc.

Os Séculos Escuros:• Século XVIII: Neste século aparecen as palabras de denuncia dos denominados“ilustrados”, que ofrecen propostasrenovadoras da vida económica,cultural e social para o reino deGalicia. Entre este pequeno grupo depersoas intelectuais destaca apersoa de Padre Frei MartínSarmiento, que defendeu anormalización do galego. Tamén participou o Padre Freixoo,o primeiro en rexeitar o “dialecto”sobre o galego e reivindicar o seu poder como lingua, e o PadreSobreira, que continuou co traballolexicográfico de Sarmiento. O labordos ilustrados ditos fundaba aprimeira advertencia dunhaproblemática lingüística que se vaiexpresar en toda a súa propagaciónna segunda metade do século XIX.

Conclusión:

O reino de Galicia converteuse en

reino independente durante a Idade Media.

Malia isto, unha serie de causas provocaron

a decadencia da literatura galega; xa que

sucederon unha serie problemas socio

políticos. Con isto chegaron os Século

Escuros, nos que o galego foi

desaparecendo.

Fontes:

• http://gl.wikipedia.org/wiki/Historia_da_lingua_galega#Esplendor_medieval_do_galego-portugu.C3.A9s• http://gl.wikipedia.org/wiki/Historia_da_lingua_galega#Os_S.C3.A9culos_escuros• http://www.galiciaespallada.com.ar/historia_literatura_galegaidademedia.htm• http://www.xunta.es/linguagalega/a_idade_media