EAE-ko tokiko Agenda 21 prozesuak aztertzea

EAE-KO TOKIKOAGENDA 21 PROZESUAK

AZTERTZEAOztopoak eta estrategia arrakastatsuak

identifikatzea aurrerapausogehien eman dituzten

udalerrietan kudea ditzaten

1. zkia. 2006ko urria

Iraunkortasunerako Euskal Udalerrien SareaRed Vasca de Municipios hacia la Sostenibilidad

ARGITARALDIA:1.a, 2006ko urria

© IHOBE, Ingurumen Jarduketarako Sozietate PublikoaIbañez de Bilbao 28, 8. 48009 BilbaoTel.: 94 423 07 43 • Faxa: 94 423 59 00www.ihobe.net

ARGITARATZAILEA:IHOBE, Ingurumen Jarduketarako Sozietate Publikoa

DISEINUA ETA DIAGRAMAZIOA:Canaldirecto

ITZULPENA:Elhuyar

LEGE GORDAILUA:0000000

UDALSAREA 21EKO LAN-KOADERNOEN BILDUMAREN AURKIBIDEA:

1. zenbakia. 2006ko urria «EAE-ko Tokiko Agenda 21 prozesuak aztertzea. Oztopoak eta estrategia arrakastatsuak identifikatzea aurrerapauso gehieneman dituzten udalerrietan kudea ditzaten».

2. zenbakia. 2006ko urria «Oztopo eta estrategiak ekintza-planak abiarazteko. 21 Bulegoak: ereduak formulatzea».(PRESTATZEN)

3. zenbakia. 2006ko azaroa «Udalek inguru naturalaren gainean dituzten eskumenen gidaliburua». (PRESTATZEN)

IDAZLE TALDEA ERRONKA BERRIAK 6. EKITALDEA. TOKIKO AGENDA 21 PROZESUAK ASIMILATZEA

Azkoitiko Udala

Azpeitiko Udala

Donostiako Udala

UGGASA-Legazpiko Udala

Gipuzkoako Foru Aldundia, Garapen Iraunkor Saila

IHOBE, Ingurumen Jarduketarako Sozietate Publikoa

Minuartia, Estudis Ambientals

LAN HAU EGITEN LAGUNDU DUTEN UDALAK

Alonsotegi, Arrasate, Asparrena, Azkoitia, Azpeitia,

Bilbo, Deba, Donostia, Eibar, Ermua, Ezkio-itsaso,

Getxo, Gordexola, Laukiz, Legazpi, Laudio, Mallabia,

Maruri-Jatabe, Mungia, Mutriku, Oiartzun, Tolosa,

Urretxu, Gasteiz, Zarautz, Zumarraga

ESKUBIDE GUZTIAK ERRESERBATUTA. Debekatuta dago publikazio hau erreproduzitzea, informazioa berreskuratzeko sistemetan gordetzea eta publikaziohonen zati bat transmititzea, erabilitako bitartekoa edozein dela ere (elektronikoa, mekanikoa, fotokopia, grabazioa, etab.), jabetza intelektualaren eskubideentitularraren eta editorearen idatzizko baimenik gabe.

INGURUMEN ETA LURRALDEANTOLAMENDU SAILA

DEPARTAMENTO DE MEDIO AMBIENTEY ORDENACIÓN DEL TERRITORIO

Gipuzkoako Foru AldundiaDiputación Foral de Gipuzkoa

UDALSAREA 21EKO Idazkaritza Teknikoa:

1. zkia. 2006ko urria

EAE-KO TOKIKOAGENDA 21 PROZESUAK

AZTERTZEAOztopoak eta estrategia arrakastatsuak

identifikatzea aurrerapausogehien eman dituzten

udalerrietan kudea ditzaten

AURKIBIDEA01. SARRERA1.1. Aurkezpena eta helburuak 1.2. Metodologia 1.3. Kontsultarako lagina

02. EAE-KO TOKIKO AGENDA 21-EKO PROZESUEN EZAUGARRIAK ADIERAZTEA 2.1. Motibazioa 2.2. Arloak 2.3. Prozesuaren kudeaketaren eta antolaketaren oinarrizko ezaugarriak

03. TOKIKO AGENDA 21-EN ERAGINA EBALUATZEA3.1. Ekintzak martxan jartzea 3.2. Sentsibilizazioa eta politikarien iraunkortasun-gidaritza 3.3. Udalaren barne-antolamendua eta -kudeaketa 3.4. Iraunkortasun-irizpideak integratzea 3.5. Parte-hartzea eta heziketa sustatzea

04. TOKIKO AGENDA 21 MODU ERAGINKORREAN EZARTZEKO OZTOPOAK

4.1. Prozesuko faseen zailtasuna 4.2. Udal-antomendua eta -koordinazioa 4.3. Ekintza-plana diseinatzea eta kudeatzea 4.4. Heziketako eta parte-hartzeko prozesua 4.5. Politikarien parte-hartzea eta gidaritza

05. TOKIKO AGENDA 21 MODU ERAGINKORREAN EZARTZEKO ESTRATEGIA ARRAKASTATSUAK

5.1. Prozesuko faseen zailtasuna 5.2. Udal-antomendua eta -koordinazioa 5.3. Ekintza-plana diseinatzea eta kudeatzea 5.4. Heziketako eta parte-hartzeko prozesua 5.5. Politikarien parte-hartzea eta gidaritza

06. ONDORIOAK 6.1. Prozesuen ezaugarriak

A) Motibazioak B) Arloak C) Prozesuen antolaketa eta kudeaketa

05. orrialdea050506

08. orrialdea081011

13. orrialdea1314151616

18. orrialdea

1819192021

22. orrialdea

2324252628

29. orrialdea29

6.2. Tokiko Agenda 21-en eraginaren ebaluazioa A) Ekintzak martxan jartzea eta udalaren ezaguera B) Sentsibilizazioa eta politikarien iraunkortasun-gidaritzaC) Udalaren barne-antolamendua eta -kudeaketa D) Iraunkortasun-irizpideak integratzea E) Parte-hartzea eta heziketa sustatzea

6.3. Prozesua ezartzeko oztopoak A) Prozesuko faseen zailtasuna B) Udal-antolamendua eta -kudeaketa C) Ekintza Plana diseinatzea eta kudeatzea D) Heziketako eta parte-hartzeko prozesua E) Politikarien parte-hartzea eta gidaritza

6.4. Arrakastarako estrategiak A) Udal-antolamendua eta -kudeaketa B) Ekintza Plana diseinatzea eta kudeatzeaC) Politikarien parte-hartzea eta gidaritzaD) Ingurumen-alderdiak barneratzea eta iraunkortasun-irizpideak integratzea E) Heziketako eta parte-hartzeko prozesua

30

31

32

::::::: 5

SARRERA

1.1. AURKEZPENA ETA HELBURUAK

Dokumentu honetan biltzen dira Udalsarea 21en Erronka Berriak. Tokiko Agenda prozesuak asimilatzea 6.ekitaldea ekintzarako lantaldeak 2004ko ekainaren eta2005eko maiatzaren artean egindako lanaren emaitzarikgarrantzitsuenak.

Ekintzarako talde horren helburu orokorra da TokikoAgenda 21en prozesuek EAEn duten eragina eta ezartze-maila ebaluatzea, hala, Udalsarea 21eko udalerriguztiek prozesuak modu eraginkorrean asimilatzekoizan ditzaketen trabak eta arrakasta-estrategiakidentifikatzeko.

Hauek dira lana egituratzeko eta egiteko ezarritakoberariazko helburuak:

— EAEko Tokiko Agenda 21 prozesuen ezaugarriakadieraztea, udalen motibazioari, kontuan hartutakoarlo nagusiei eta prozesuak kudeatzeko etaantolatzeko moduari dagokienez.

— Tokiko Agenda 21en eragina ebaluatzea arlo hauetan:jardueren ezartze-maila, iraunkortasunaren gainekosentsibilizazioa eta gidaritza politikoa, udalarenbarne-antolaketa eta -kudeaketa, iraunkortasun-irizpideak integratzea eta parte-hartzea eta heziketabultzatzea.

— Tokiko Agenda 21 modu eraginkorrean ezartzekodauden oztopoak identifikatzea.

— Tokiko Agenda 21 prozesuak modu eraginkorreanezartzeko eta asimilatzeko estrategia arrakastatsuakadieraztea.

1.2. METODOLOGIA

Taldearen jarduerak lan hauen bidez antolatu dira:

1. Esperientziak identifikatzea eta aztertzeaa) Tokiko Agenda 21 ezartzeko esperientzia

aipagarriak identifikatzea.b) Esperientziak azaltzea eta ondorioak ateratzea.c) Lanabes osagarrien estrategiak identifikatzea

udalerriek prozesuak bere egin ditzaten.

2. EAE-n martxan jarritako Tokiko Agenda 21 prozesuak ebaluatzeaa) Ebaluatzeko galdera-sorta prestatzea.b) Galdera-sorta 6. ekitaldeko udalerrietan banatzea

eta bideratzea.c) Behin betiko galdera-sorta prestatzea.d) Galdera-sorta Udalsarea 21en dauden udalerrietan

banatzea eta horren segimendua egitea.e) Jasotako datuak irauli eta integratzea.f ) Emaitzekin estatistikak eta irudiak egitea.g) Emaitzak aztertu eta ebaluatzea.

3. Dokumentua idazteaa) Dokumentuaren eskema egitea.b) Edukiak idaztea, aurrez egindako lanetan

oinarrituta.c) Dokumentuaren berrikuspen orokorra egitea.d) Behin betiko dokumentua egitea.e) Emaitzak aurkezteko materialak egitea.f ) Emaitzak Udalsarea 21en esparruan aurkeztea.

Ondoren, lanak egiteko ezarritako egutegia agertzen da.Egutegi horretan ez da agertzen taldearen helburuak etalanak definitzeko 2004ko ekainean eta uztailean eginzen hasierako fasea. (Ikusi 1.1. irudia)

01.

6 :::::::

01. SARRERA

01

6 :::::::

1.1. irudia. Ekitalderen lan-egutegia

EGINKIZUNAK

1. Esperientziak identifikatzea eta aztertzea

1.1. Tokiko Agenda 21 ezartzeko esperientzia aipagarriak identifikatzea.

1.2. Esperientziak azaltzea eta ondorioak ateratzea.

1.3. Lanabes osagarrien estrategiak identifikatzea udalerriek prozesuak bere egin ditzaten.

2. Martxan jarritako tokiko agenda 21 prozesuak ebaluatzea

2.1. Ebaluatzeko galdera-sorta prestatzea.

2.2. Galdera-sorta 6. ekitaldeko udalerrietan banatzea eta bideratzea.

2.3. Behin betiko galdera-sorta prestatzea.

2.4. Galdera-sorta Udalsarea 21en dauden udalerrietan banatzea eta horrensegimendua egitea.

2.5. Jasotako datuak irauli eta integratzea.

2.6. Emaitzekin estatistikak eta irudiak egitea.

2.7. Emaitzak aztertu eta ebaluatzea .

3. Dokumentua idaztea

3.1. Dokumentuaren eskema egitea.

3.2. Edukiak idaztea, aurrez egindako lanetan oinarrituta.

3.3. Dokumentuaren berrikuspen orokorra egitea.

3.4. Behin betiko dokumentua egitea.

3.5. Emaitzak aurkezteko materialak egitea.

3.6. Emaitzak Udalsarea 21en esparruan aurkeztea.

EGUTEGIA

Iraila

Urr

ia

Aza

roa

Aben

dua

Urt

arril

a

Ots

aila

Mar

txoa

• ••

• ••

•• •

•

••• •

•••

•

• ••

•• •

1.3. KONTSULTARAKO LAGINA

Lana egiteko unean Udalsarea 21en barruan zeudenudalerriei (37) kontsultarako formularioa eman zieten,eta prozesuaren teknikariak eta arduradun politikoakbakoitzak bere kabuz erantzun zezaten eskatu zieten.Udalerri batzuetan ez dago teknikaririk, eta kasuhorietan, arduradun politikoak bakarrik bete zezakeenformularioa.

Guztira 26 udalerritan erantzundako 36 galdera-sortajaso ziren. Beraz, Udalsarea 21eko udalerrien % 70,3kerantzun zuen (teknikariak, arduradun politikoak edo biek).

Jasotako 36 galdera-sortetatik 15 (% 41,17) arduradunpolitikoek erantzundakoak ziren, 19 (% 52,78) teknikariekerantzundakoak eta 2 (% 5,56) teknikariak eta arduradunpolitikoak batera erantzundakoak. Parte hartu zuten 26

udalerrietatik % 38,5ek bakarrik eman zutenteknikariaren eta arduradun politikoaren erantzuna.

Bestalde, jasotako galdera-sorta gehienak 5.000 eta25.000 biztanle arteko udalerrietakoak dira (% 52,78).EAEko udalerrien biztanleria-egiturarekin bat datorehuneko hori. Prozesuaren garapen-egoerari eta hasiera-urteari dagokionez ere, nahiko orekatuta daude galdera-sorta erantzundako udalerriak. Hala, udalerri gehienekduela urtebete baino gutxiago jarri zuten martxan plana(% 38,89). Halaber, asko dira plana duela urtebete bainogehiago martxan jarri zuten udalerriak (% 30,56) edooraindik plana diseinatzen ari direnak (% 27,78).Kontsultatutako lagina aztertzeko galdera-sortarierantzun dioten udalerri-mota desberdinak kontuanhartuko bagenitu (teknikariak, arduradun politikoaknahiz biek erantzundakoak) banaketa ia berdina izangolitzateke. Hala adierazten du 1.1 taulak (Kontsultatutakolaginaren ezaugarriak jasotako galdera-sorten arabera).

::::::: 7

EAE-KO TOKIKO AGENDA 21 PROZESUAK AZTERTZEA

1.1. taula. Kontsultatutako laginaren ezaugarriak jasotako galdera-sorten arabera

GUZTIRA %

7

Hauek dira kontsultatutako laginaren emaitzakinterpretatzeko kontuan hartu beharreko alderdinagusiak:

— Kontsultarako lagina sistema guztiz aleatorio baten bidez aukeratu ez den arren eta erantzunaborondatezkoa izan arren, erantzundako galdera-sorten eta erantzun duten udalerrienkopurua nahikoa adierazgarria da EAEko TokikoAgenda 21 prozesuei buruzko ondorioak ateratzeko.

— Udalerrien % 38,5ek bakarrik eman dutenezteknikariaren eta arduradun politikoaren erantzunamodu bereiztuan, teknikarien eta arduradunpolitikoen emaitza segmentatuen interpretazioakjoerak adierazten ditu, baina nahiko interpretaziomugatua da.

— Tokiko Agenda 21 prozesuaren fase desberdinetandauden udalerrien galdera-sortak jaso dira; beraz,erantzun batzuk udalerria murgilduta dagoenfasearen araberakoak izan daitezke.

TOKIKO AGENDA21EN GARAPEN-

EGOERA (GALDERA-SORTA GUZTIEN

ARABERA)

TOKIKO AGENDA 21PROZESUAREN

GARATZE-EGOERA(UDALERRI

GUZTIETARAKO)

PLANAREN ONARPEN-URTEA

TOKIKO AGENDA 21EN

HASIERA-URTEA

GALDERA-SORTABETE DU

1.000 biztanle baino gutxiago 4 11,11

1.000-5.000 6 16,67

5.000-25.000 19 52,78

25.000-100.000 2 5,56

100.000 baino gehiago 5 13,89

Diagnostikoa egiten 1 2,78

Ekintza Plana egiten 10 27,78

Plana martxan jartzen (urte 1 baino gutxiago) 14 38,89

Plana martxan jartzen (urte 1 baino gehiago) 11 30,56

Diagnostikoa egiten 1 3,85

Ekintza Plana egiten 7 26,92

Plana martxan jartzen (urte 1 baino gutxiago) 10 38,46

Plana martxan jartzen (urte 1 baino gehiago) 8 30,77

2001 2 -

2002 2 -

2003 7 -

1998 6 20,7

1999 1 3,4

2000 9 31,0

2001 5 17,2

2002 8 27,6

Tokiko Agenda 21en arduradun politikoak 15 41,67

Tokiko Agenda 21en arduradun teknikoak 19 52,78

Biek 2 5,56

Erantzun duten udalerriak guztira 26 -

Jasotako galdera-sortak guztira 36 -

BIZTANLERIA

8 :::::::

EAE-KO TOKIKO AGENDA 21-EKOPROZESUEN EZAUGARRIAKADIERAZTEA

02.

2.1. MOTIBAZIOA

Erantzundako galdera-sorten arabera, hauek dira TokikoAgenda 21 prozesua garatzeko arrazoi nagusiak: udal-jardueren plangintza hobetzea (% 67,6), Herritarrensentsibilizazioa eta parte-hartzea bultzatzea (% 50,0),udalerriaren egoera eta eboluzioa ezagutzea moduorokorrean (% 47,1) eta ingurumen-arazoak konpontzea(% 41,2) (ikus 2.1. irudia: udalerriaren Tokiko Agenda 21prozesua garatzeko arrazoi nagusiak).

Bestalde, hauek dira galdera-sortetan gutxien aipatzendiren arrazoiak: arazo sozial eta ekonomikoakkonpontzea (% 0), udaleko komunikazioa erraztea(% 3,4) eta udaleko teknikariak eta politikariaksentsibilizatzea (% 6,9).

Tokiko Agenda 21 garatzeko motibazio nagusien ordenakontuan hartuz gero (ikus 2.2 irudia, Tokiko Agenda 21prozesua garatzeko motibazioen ordena), ikusten dagehien aipatzen diren erantzunak direla lehenengoaukera gisa gehien agertzen direnak. Hala eta guztiz ere,aipatu beharrekoak dira lehenengo motibazio gisaarrazoi hauek aipatu dituzten udalerriak: estrategiapolitiko bat definitzea eta hartzea (5), aurreko legealdianhasitako prozesuarekin jarraitzea (4) eta udalarenbarruko komunikazioa bultzatzea (3). Beraz, arrazoihoriek oro har gutxi aipatzen diren arren, teknikari edopolitikari batzuek garrantzi handia ematen diete.

Bestalde, ordezkari politikoek eta teknikariek bereizitaemandako erantzunei dagokienez, lehenik eta behin,azpimarratu behar da politikariek arrazoi gutxiago

erabiltzen dutela erantzuna emateko eta, aldi berean,arrazoi horiek oro har gehien aipatutakoak direla.Bereziki, politikariek garrantzi handiagoa ematen dietearrazoi hauei: udal-jardueren plangintza hobetzea(politikariak: % 87,5 ; teknikariak: % 55,0) etaherritarren sentsibilizazioa eta parte-hartzea bultzatzea(politikariak: % 68,8 ; teknikariak: % 35,0).

Teknikariek, berriz, arrazoi gehiago aipatzen dituzte,eta, hala, arrazoi nagusiak ematean ordezkaripolitikoekin bat datozen arren, beste arrazoi batzuei eregarrantzia ematen diete. Besteak beste, garrantzihandiagoa ematen diete arrazoi hauei: beste udalbatzuek markatutako joerei jarraitzea (teknikariak: %35,0; politikariak: % 0) eta aurreko legealdian hasitakoprozesuarekin jarraitzea (teknikariak: % 20; politikariak:% 6,3). Halaber, emandako erantzunetatik interpretadaiteke, teknikari batzuen ustez, udalek gutxi hausnartudutela eta motibazio eskasa izan dutela prozesuakhasteko unean. Hona hemen politikariek eta teknikariekbereizita emandako erantzunen beste multzo bat:kanpo-finantziazio gehiago jasotzea (teknikariak: %25,0; politikariak: %12,5) eta estrategia politiko batdefinitzea eta hartzea (teknikariak: % 30,0; politikariak:% 25,0). A priori ordezkari politikoek aipatzen dituztenmotibazioak izan arren, azpimarratzekoa da teknikariekgarrantzi handiagoa ematen dietela prozesua garatzekomotibazio gisa.

Azkenik, eta pentsatzekoa den moduan, teknikariekgarrantzi handiagoa ematen diote motibazio honi:udalerriaren egoera eta eboluzioa ezagutzea moduorokorrean (teknikariak: % 55,0 ; politikariak: % 37,5).

::::::: 9::::::: 9

Udal-jarduerenplangintza hobetzea

Herritarren sentsibilizazioa etaparte-hartzea bultzatzea

Udalerriaren egoera eta eboluzioaezagutzea modu orokorrean

Ingurumen-arazoakkonpontzea

Estrategia politiko batdefinitu eta hartzea

Kanpo-finantziaziogehiago eskuratzea

Beste udal batzuekmarkatutako joerei jarraitzea

Aurreko legealdian hasitakoprozesuarekin jarraitzea

Udaleko teknikari eta politikariaksentsibilizatzea

Udaleko komunikazioaerraztea

Arazo sozial eta ekonomikoakkonpontzea

% 0 % 10 % 20 % 30 % 40 % 50 % 60 % 70 % 80 % 90 % 100

PolitikariaTeknikaria Guztira

87,5%67,6%

55%

68,8%50%

35%

37,5%47,1%

55%

50%41,2%

40%

25%29,4%30%

12,5%20,6%

25%

0%20,6%

35%

6,3%14,7%

20%

6,3%5,9%5%

6,3%2,9%

0%

0%0%0%

2.1 irudia. Udalerrian Tokiko Agenda 21 prozesua garatzeko arrazoi nagusiak

1 1

3

2 2

1 4 2

4 2 3

2 4 3

5 6 1

1 7 8

5 7 6

7 9 3

12 6 7

Arazo sozial eta ekonomikoakkonpontzea

Udaleko komunikazioaerraztea

Udaleko teknikari eta politikariaksentsibilizatzea

Aurreko legealdian hasitakoprozesuarekin jarraitzea

Beste udal batzuek markatutakojoerei jarraitzea

Kanpo-finantziazio gehiagoeskuratzea

Estrategia politiko bat definitueta hartzea

Ingurumen-arazoakkonpontzea

Udalerriaren egoera eta eboluzioaezagutzea modu orokorrean

Herritarren sentsibilizazioa etaparte-hartzea bultzatzea

Udal-jardueren plangintzahobetzea

0 305 10 15 20 25

3. motibazioa1. motibazioa 2. motibazioa

1 1

3

2 2

1 4 2

4 2 3

2 4 3

5 6 1

1 7 8

5 7 6

7 9 3

12 6 7

2.2. irudia: Tokiko Agenda 21 prozesua garatzeko motibazioen ordena

Oharra: ehunekoen batura ez da 100, hiru erantzun onartzen baitziren

4

3

2

1Ingurumen-bektoreak

(ura, hondakinak,energia, atmosfera,

zarata, lurzoruak

Lurraldearen alderdiak(Ordenamendua,Mugikortasuna,

Natura-ingurunea)

2,32,5

3,1

Sentsibilizazioaeta herritarrenparte-hartzea

Antolamendua etaUdalaren kudeaketa

Gizarte-alderdiak Enplegua eta tokikoekonomia sustatzea

2,3

3,6 3,6

02. EAE-KO TOKIKO AGENDA 21-EKO PROZESUEN EZAUGARRIAK ADIERAZTEA

10 :::::::

02 2.2. ARLOAK

Prozesuetan lantzen diren arloei dagokienez,ingurumen-bektoreak eta lurralde-alderdiak dira,nabarmen, garrantzitsuenak (bi kasuetan, 3,6 puntudituzte 1-4 eskalan). Herritarren parte-hartzea etasentsibilizazioa nahikoa garrantzitsua (3,1) da, bainaaurreko arloak baino askoz ere gutxiago. Bestalde, arlosozialei, lanari eta udal-ekonomiari garrantzi txikiaematen zaie (2,3) (ikus 1.3 irudia Tokiko Agenda 21prozesuetako gaien garrantzia).

Proposatutako arloak prozesuan sartzeko edobultzatzeko interesari dagokionez, kontsultarenemaitzek erakusten dute gaur egungo arloen etalehentasunen antolaketa indartu dela, nahiz eta

badagoen interesa proposatutako arlo guztiakbultzatzeko (ikus 2.4 irudia Arlo gehiago sartzekointeresa). Hala, 2.3 irudiak (Tokiko Agenda 21prozesuetako gaien garrantzia) eta 2.4 irudiak (Arlo gehiago sartzeko interesa) egitura bera dute,baina bigarren irudiak balio handiagoak ditu arloguztietan.

Bestalde, proposatutako arloak bultzatzeko interesaridagokionez, ez da alde handirik identifikatu TokikoAgenda 21 prozesuen garapen-mailaren arabera.Teknikariek eta ordezkari politikoek gai horri buruzemandako erantzunetan, ordea, badaude aldeak. Hala,ordezkari politikoek interes handiagoa azaldu duteherritarren parte-hartzearekin, udal-antolaketarekin etalanarekin lotutako arloak bultzatzeko.

2.3. irudia. Tokiko Agenda 21 prozesuetako gaien garrantzia*

4

3

2

1Lurraldearen alderdiak

(Ordenamendua,Mugikortasuna, Natura-

ingurunea)

Sentsibilizazioaeta herritarren parte-

hartzea

Antolamendua etaUdalaren kudeaketa

Gizarte-alderdiak Enplegua eta tokikoekonomia sustatzea

2,93,1

3,4

3,9

2,8

2.4. irudia. Arlo gehiago sartzeko interesa*

* Oharra: batez besteko balorazioa (1: Batere ez, 2: Txikia, 3: Nahikoa; 4: Handia).

Lehendik zegoen udal-teknikaria

Kanpoko laguntza teknikoa

Lanean hasi berri denudal-teknikaria

Aldi baterako bekaduna

Eskualdeko teknikaria

Ez dago teknikaririk

% 55,6

% 0

% 27,8

% 25

% 13,9

% 13,9

% 0 % 10 % 20 % 30 % 40 % 50 % 60 % 70 % 80


::::::: 11

Ingurumena

Alkatetza

Eskualdeko erakundea

Beste sail bat

Lurralde/Hirigintza saila

Tokiko Agenda 21en berariazko saila

Gizarte-ongizatea

Beste batzuk

% 0 % 10 % 20 % 30 % 40 % 50 % 60 % 70 % 80

% 63,9

% 22,2

% 13,9

% 11,1

% 8,3

% 5,6

% 8,3

% 0

2.5. irudia. Tokiko Agenda 21 koordinatzen edota kudeatzen duen saila*

2.6. irudia. Tokiko Agenda 21 koordinatzen edo kudeatzen duen teknikari-mota*

2.3. PROZESUAREN KUDEAKETARENETA ANTOLAKETAREN OINARRIZKO EZAUGARRIAK

Tokiko Agenda 21 prozesua ingurumen-departamentuakkoordinatzen du normalean (% 63,9), edo, bestela,alkatetzak (% 22,2) edo eskualdeko entitateak (% 13,9). Galdeketa egindakoen % 8,3k Tokiko Agenda 21i buruzko berariazko sail bat dute. Bestalde,Gizarte Ongizateak Tokiko Agenda 21 prozesuen % 5,6

bakarrik koordinatzen du. Alkatetzak prozesuakoordinatzea ohikoagoa da 5.000 biztanletik beherakoudalerrietan.

Udalerrien erdietan baino gehiagotan lehendik dagoenudal-teknikariak koordinatzen du prozesua (% 55,6).Kanpoko laguntza teknikoa ematen dutenek ereeginkizun garrantzitsua izan dute (% 27,8); lanean hasi berri diren udal-teknikariek baino garrantzitsuagoa (% 25,0). Aldi baterako bekadunek eta eskualdekoteknikariek ere pisu espezifikoa dute, % 13,9 dira batanahiz bestea.

* Oharra: ehunekoak ez dira batzen, izan ere, udalerri batzuek erantzun bat baino gehiago eman zuten.

12 :::::::

02 Tokiko Agenda 21 martxan jartzeko ekimena izan duteneragileen garrantziari dagokionez, udalaren barruan,zinegotzigo arduraduna azpimarratu behar da (3,2) eta,ondoren, alkatetza (3,0). Dena den, udalaz gaindikounitateek ere garrantzi handia izan dute prozesuabultzatzeko lanean (2,9). Aitzitik, herritarrek (2,1),eskualdeko entitateek (2,1), teknikariek (2,2) eta,bereziki, beste zinegotziek (1,7) lan horretan garrantzitxikia izan dutela dirudi.

Prozesuaren diseinu-fasean garrantzia izan duteneragileei dagokienez, zinegotzi arduradunak eragilerikgarrantzitsuena izaten jarraitzen du (3,4), baina,kontsultaren arabera, Tokiko Agenda 21en teknikarikudeatzailea ere funtsezko eragilea da, eta zinegotziarenpareko garrantzia du (3,3). Horien ondoren, bigarrenmailan daude beste entitate publikoak (3,0), alkatetza(3,0) eta laguntza teknikoa (2,9). Ikastetxeek prozesuannahikoa garrantzi izaten jarraitzen dute. Gainerako udal-teknikariek (ingurumen-arlokoak nahiz gizarte- etaekonomia-arlokoak), eskualdeko entitateek, herritarreketa herriko entitateek garrantzi txikia izan dute. Alderdinegatiboan daude prozesuan oso garrantzi txikia duteneragileak: beste zinegotziak, ingurumen-zerbitzuetakoenpresak eta eragile ekonomikoak.

Azkenik, prozesua ezartzeko fasean, aurreko faseko egitura ia berdina mantentzen da eta eragilebatzuetan aldaketa batzuk egiten dira. Hala, fasehorretan, Tokiko Agenda 21en teknikari kudeatzaileak garrantzi handiagoa hartzen du eta eragilerikgarrantzitsuena bihurtzen da (3,4). Zinegotziarduradunak, berriz, garrantzi txikiagoa du fasehorretan, eta bigarren mailako eragile bihurtzen da(3,1). Horien ondoren, alkatetzak eta beste entitatepublikoek garrantzia bera izaten jarraitzen dute.Gainerako zinegotziek oso garrantzi txikia dute oraindik (1,8).

Maila teknikoan, nabarmentzekoa da ingurumen-eragina duten langile teknikoen bilakaera, izan ere, aurreko fasean baino garrantzi handiagoa ematen diotela dirudi, nahiz eta Tokiko Agenda 21eko teknikari kudeatzaileak baino dezente gutxiago ematen dioten.

Udala alde batera utzita, nahikoa garrantzi izatenjarraitzen duten udalerriko eragile bakarrak ikastetxeakdira. Herritarrek eta gizarte-erakundeek garrantzi txikiadute oraindik, eta eragile ekonomikoek ez dute iabatere garrantzirik prozesuan.

1,7

2,12,22,2

2,933,2

4

3

2

1Zinegotzigoarduraduna

Alkatetza Beste erakundepubliko batzuk

Udale(ta)koteknikaria(k)

Eskualdekoerakunde bat

Herritarrak edoherritar-elkarteak

Gainerakozinegotziak

2.7. irudia. Tokiko Agenda 21 martxan jartzeko eragileek duten garrantzia*

4

3

2

1

3,4 3,33 3 3 2,9

2,62,4

2,3 2,3 2,22,1

1,7 1,71,6

Toki

ko A

gend

a21

en zi

nego

tzi

ardu

radu

na

Toki

ko A

gend

a21

en te

knik

ari

kude

atza

ilea

Best

e er

akun

depu

blik

o ba

tzuk

Ingu

rum

en-

tekn

ikar

iak

Alka

tetz

a

Kanp

oko

lagu

ntza

tekn

ikoa

Hezk

untz

a-ze

ntro

ak

Esku

alde

koer

akun

deak

Ingu

rum

en-

inpa

ktue

nte

knik

aria

k

Giza

rte-

eta

ekon

omia

-te

knik

aria

k

Hirit

arra

k

Erak

unde

aket

a he

rrita

r-ta

ldea

k

Best

e zin

egot

ziba

tzuk

Ingu

rum

en-

zerb

itzue

nen

pres

ak

Herri

ko e

ragi

leek

onom

ikoa

k

2.8. irudia. Tokiko Agenda 21 diseinatzeko eragileek duten garrantzia*


::::::: 13

TOKIKO AGENDA 21-EN ERAGINA EBALUATZEA

03.

3.1. EKINTZAK MARTXAN JARTZEA

Galdera-sortaren bidez, planean aurreikusitako ekintzakzenbateraino jarri ziren martxan jakin nahi zen. Planaezartzeko fasean dauden udalerriak bakarrik kontuanhartuta, ikusten da horietatik ehuneko handi batek ezduela xehetasunez ezagutzen plana zer aplikazio-mailatan dagoen (% 39). Udalerrien % 11tan planaren % 10 baino gutxiago jarri da martxan eta, halaber, beste% 11tan uste dute planaren % 10 eta 25 artean jarri dela

martxan. Bestalde, udalerrien % 22tan planaren % 25eta 40 artean jarri da martxan, eta % 17k erantzun dute planaren % 40 baino gehiago jarri dutela martxan dagoeneko.

Aipatu behar da planaren ezarpen-maila ezagutzenduten udalerrietatik erdiak baino gehiagok (% 59) gutxigorabehera kalkulatu dutela ezarpen-maila hori, % 35ekmetodologia propio bat erabili dutela kalkulua egitekoeta % 6k bakarrik erabili dutela MUGI21 planarenezarpen-mailaren ebaluazioa ezagutzeko.

Ez dut ongi ezagutzen (% 39)

% 40 baino gehiago (% 17)

% 25 eta % 40 artean (% 22 )

% 10 eta % 25 bitartean (% 11)

% 10 baino gutxiago (% 11 )

3.1. irudia. Planeko ekintzen ezartze-maila *

Hurbilketa (% 59)

Berariazko metodologi (% 35)

MUGI 21 planaren ezartze-maila ebaluatzekometodologia (% 6)

3.2. irudia. Ezartze maila adierazteko erabilitako ebaluatzeko metodologia*

* Oharra: Tokiko Agenda 21 ezartzeko fasean dauden udalerriak bakarrik hartu dira kontuan.

03. TOKIKO AGENDA 21-EN ERAGINA EBALUATZEA

14 :::::::

03 Tokiko Agenda 21 prozesuak udalerria ezagutzean dueneraginari buruz, politikariek zein teknikariek uste duteplanari esker askoz gehiago ezagutzen direla udalekoingurumen-egoera eta -joerak. Teknikariek baloraziohobea egin dute arlo horretan (3,5) politikariek baino(3,3). Halaber, horien ustez, planak eragin nabarmenaizan du ingurumen-kudeaketaren arloko ekintzengehikuntzan eta herritarren sentsibilizazioa eta parte-hartzea bultzatzeko ekintzen gehikuntzan (bi kasuetan,ordezkari politikoek balorazio hobea egiten duteteknikariek baino).

Tokiko Agenda 21 prozesuari esker ingurumen-kudeaketari buruzko ekintza gehiago egin arren, ez dagehikuntzarik izan gizarte- eta lan-arloko ekintzetan,ezta sustapen ekonomikoko ekintzetan ere. Berriro ere,ordezkari politikoen balorazioa (2,0) altuagoa da langileteknikoena baino (1,7).

Iraunkortasun-irizpideak plangintzan etamugikortasunaren kudeaketan gehiago integratzearidagokionez, nahiko balorazio positiboa egin da (2,8).Hala ere, ordezkari politikoak eta teknikariak ez datozbat gai horretan, politikariek uste baitute planak eraginnahiko handia izan duela (3,1) eta teknikarien iritzizeragin hori ez baita hain handia izan (2,7).

Halaber, teknikariek uste dute Tokiko Agenda 21prozesuak erraztasunak eman dituela udalaz gaindikobaliabide ekonomikoak eskuratzeko eta, horien bidez,ekintzak egiteko (2,9). Ordezkari politikoek, ordea,balorazio okerragoa egiten dute gai horri buruz (2,7).

3.2. SENTSIBILIZAZIOA ETA POLITIKARIEN IRAUNKORTASUN-GIDARITZA

Ordezkari politikoen ustez, Tokiko Agenda 21 prozesuak eragin positiboa izan du, udal-politiketaningurumenarekin eta iraunkortasunarekin lotutako gaiei ematen zaien garrantzia handitu delako (3,1).Teknikariek ere aipatutakoaren balorazio positiboaegiten duten arren, hobekuntza hori ez dela hain handiaizan uste (2,7) (ikus 3.4 irudia Prozesuaren eragina,sentsibilizazioari eta politikarien iraunkortasun-gidaritzari dagokienez).

Hala eta guztiz ere, hautetsien sentsibilizazioa ez da asko hazi ordezkari politikoen arabera (2,5) etanahiko gutxi hazi da teknikarien arabera (2,2).

4

3

2

1Enplegua eta

ekonomia susta-tzeko jarduerak

Herriareningurumen-egoera

ezagutzea

Ingurumen-kudeaketarako

jarduerak

Herritarrekparte hartzeko

jarduerak

Baliabideekonomikoak

lortzea

Herriaren alderdisozioekonomi-koak ezagutzea

Antolamendu- etamugikortasun-

irizpideak

Giza alderdiekinlotutako

jarduerak

3,4 3,1 3,0 2,8 2,8 2,8 2,2 1,9

3,3 3,3 3,1 2,7 2,7 3,1 2,3 2,0

3,5 3,0 2,9 2,9 2,7 2,7 2,1 1,7

GUZTIRA

Politikariak

Teknikariak

3.3. irudia. Prozesuaren eragina, udalerria ezagutzeari eta iraunkortasunaren aldeko ekintzak gauzatzeari dagokienez*



::::::: 15

3.3. UDALAREN BARNE-ANTOLAMENDUA ETA -KUDEAKETA

Oro har, politikariek nahiz teknikariek uste dute TokikoAgenda 21ek eragin txikia izan duela udalaren barne-antolamenduan eta -kudeaketan. Dena den, politikariekbalorazio hobea egiten dute gai horri buruz.

Bat datoz epe luzera eragina izan duela baieztatzean.Hala ere, ez datoz bat arlo hauek baloratzeko orduan:udal-kudeaketari buruzko urteko programazioaren eta

eguneroko lanaren hobekuntza, udal-ekintzarenebaluazioaren hobekuntza, departamentuen artekoproiektu bateratuen gehikuntza, ingurumen-kudeaketarekin eta Tokiko Agenda 21ekin lotutako giza baliabideen horniduraren gehikuntza. Kasu horietan guztietan planak eragin txikia izan duela uste dute, baina, kasu guztietan, teknikariek balorazionegatiboagoa egiten dute ordezkari politikoek baino.Galdera-sortari erantzun diotenen arabera, TokikoAgenda 21 prozesuak ez du gehiegi handitu udal-teknikarien sentsibilizazioa (teknikarien arabera 2,3 eta politikarien arabera 2,5).

3.4. irudia. Prozesuaren eragina, sentsibilizazioari eta politikarien iraunkortasun-gidaritzari dagokienez*

4

3

2

1Ingurumen-kudeaketarekineta Agenda 21ekin lotutako

baliabide gehiagoeskuratzea

2,6 2,3 2,3 2,3 2,3 2,2 2,1

2,7 2,5 2,5 2,5 2,4 2,5 2,3

2,6 2,3 2,2 2,2 2,3 2,1 1,9

Epeluzerako

planifikaziohobea

Udal-teknikarien

sentsibilizaziohandiagoa

Ingurumen-kudeaketaren programahobetzea –urtekoa nahiz

egunez egunekoa–

Udal-jarduerarenebaluazioahobetzea

Teknikarien artekokoordinazioa eta

komunikazioahobetzea

Sailen elkarlanarenondorioz

antolatutakoproiektuak gehitzea

GUZTIRA

Politikariak

Teknikariak

3.5. irudia. Prozesuaren eragina, udalaren barne-antolamenduari eta -kudeaketari dagokienez*


4

3

2

1Ingurumenarekin eta iraunkortasunarekin lotutako gaiek garrantzi

handiagoa izatea udalerriaren politikan

2,8 2,3

3,1 2,5

2,7 2,2

Kargudun hautatuak sentsibilizatuago egotea

GUZTIRA

Politikariak

Teknikariak


03. TOKIKO AGENDA 21-EN ERAGINA EBALUATZEA

16 :::::::

03 3.4. IRAUNKORTASUN-IRIZPIDEAKINTEGRATZEA

Ordezkari politikoek nahiz teknikariek uste dute TokikoAgenda 21 prozesuak eragin positiboa izan duela arlohauetan: ingurumen-irizpideak hirigintza-plangintzanintegratzea, ebaluazio-mekanismoak ezartzea etairaunkortasun-irizpideak planetan integratzea(ekipamendu publikoak, mugikortasuna, sustapenekonomikoa…) eta udal-instalazioen funtzionamendua.Dena den, eragin hori ez dela handia izan uste dute.

Bestalde, Tokiko Agenda 21 prozesuak arlo hauetaneragin txikia edo oso txikia izan duela uste dute:iraunkortasun-irizpideak zerbitzuak erosteko etakontratatzeko politikan integratzea, administrazio-prozedurak ezartzeko prozesuak eta udalaren zerga-arloa. Arlo horietan, teknikariek askoz ere balorazioanegatiboagoa egin dute ordezkari politikoek baino.

3.5. PARTE-HARTZEA ETA HEZIKETASUSTATZEA

Ordezkari politikoek eta teknikariek ia balorazio bera egiten dute Tokiko Agenda 21 prozesuakiraunkortasunaren aldeko herritarren parte-hartzean

eta heziketan izan duen eraginari buruz. Hala, biekazpimarratzen dute gehikuntza handia izan delairaunkortasunaren alde hezteko jardueren kopuruan(2,9). Gainera, Tokiko Agenda 21 prozesuari esker,iraunkortasunaren aldeko heziketa-esparru zabalagoeta egonkorragoa sortu ahal izan da.

Halaber, Tokiko Agenda 21 prozesuari esker, herritarrekinformazioa eskuratzeko aukera gehiago dute etaTokiko Agenda 21 prozesua hasi arte ez zeuden edourriak ziren parte hartzeko gune berriak sortu ahal izan dira. Dena den, eragin hori ez dela handia izanuste dute.

Bestalde, herritarrek udalaren kudeaketan partehartzeko kultura pixka bat handitu dela nabarmendudute politikariek (2,7) nahiz teknikariek (2,5). Hala ere, politikarien parte hartzeko kultura ez da ia batere hazi (2,3 teknikarien nahiz politikarien ustez). Galdera-sorta bete dutenen arabera, udalaren egoerari buruzko iritzia jasotzeko mekanismoaksortzen (2,4 eta 2,5) eta tokiko kudeaketan etapolitikan eragiteko mekanismoak sortzen (2,3) lagundu du A21 prozesuak, eragin hori nahiko eskasa izan arren. Halaber, politikariek nahizteknikariek uste dute A21 prozesuak eragin txikia izan duela (1,9) entitate eta eragile ekonomikoeninplikazioan. Alor hori besteak baino askoz eregutxiago baloratu dute, gainera.

4

3

2

1

2,6 2,5 2,4 1,8 1,8 1,5

2,5 2,6 2,6 2,0 2,1 1,8

2,8 2,5 2,4 1,7 1,7 1,4

Hirigintza-antolamendurako

irizpideak

Garatutakoplanetarakoirizpideak

Udal-instalazioak

Erosketak etazerbitzuak

kontratatzea

Kudeaketa-prozesuaketa administrazio-

prozedurak

Udal-fiskalitatea

GUZTIRA

Politikariak

Teknikariak

3.6. irudia. Prozesuaren eragina, ingurumenaren iraunkortasun-irizpideak udalean integratzeari dagokionez*



::::::: 17

4

3

2

1Ekintza gehiagoiraunkortasu-naren aldekohezkuntzan

2,9 2,7 2,6 2,6 2,6 2,4 2,3 2,2 1,8

2,9 2,8 2,6 2,7 2,7 2,4 2,3 2,3 1,9

2,9 2,7 2,7 2,6 2,5 2,5 2,3 2,3 1,8

Hezkuntza-esparru

zabalagoa etaegonkorragoa

Toki-informazioraaiseago iritsiahal izatea

Parte-hartzeko

gune berriak

Herritarrekparte-hartzekokultura gehiago

izatea

Pertzepzioaanalizatzekomekanismoak

Kudeaketaneta politikan

eragitekomekanismoak

Politikariekparte-hartzekokultura gehiago

izatea

Erakundeeta eragileak

partaideizatea

GUZTIRA

Politikariak

Teknikariak

3.7. irudia. Prozesuaren eragina, parte-hartzea eta heziketa sustatzeari dagokionez *


18 :::::::

4.1. PROZESUKO FASEEN ZAILTASUNA

Tokiko Agenda 21 prozesuak udal-kudeaketaren hainbat arlotan izan duen eragina aztertzeaz gain,Tokiko Agenda 21 modu eraginkorrean ezartzeko zer zailtasun eta oztopo izan diren ere ezagutu nahi izan da.

Jasotako erantzunen arabera, teknikariek nahizpolitikariek uste dute Tokiko Agenda 21 prozesua zailadela, oro har, eta zailtasun gehiago sortzen dizkielateknikariei ordezkari politikoei baino.

Politikarien eta teknikarien ustez, prozesuko faseetatikdiagnostikoa egiteko fasea da konplexutasun txikienaduena, baina horren ondorengo faseak nahiko edo oso zailak dira. Teknikariek zailagotzat dituztepolitikariek baino.

Bereziki fase oso konplexu gisa aipatzen dira planarenezarpena, ezarpenari segimendua egitea eta partehartzeko kanal egonkorrak mantentzea.

Ekintza Plana egitea eta prozesua martxan jartzea erenahiko fase zailtzat jo dira.

TOKIKO AGENDA 21 MODU ERAGINKORREAN EZARTZEKO OZTOPOAK

04.

4

3

2

1

3,5 3,5 3,4 3,2 3,1 2,6

3,3 3,4 3,2 3,3 3,1 2,5

3,6 3,6 3,6 3,1 3,2 2,7

Agenda 21ezartzea

Parte hartzekokanal iraunkorrak

izatea

Tokiko Agenda 21enezarpenaren

jarraipena egitea

Ekintza-planagaratzea

Prozesua martxanjartzea

Diagnostikoaegitea

GUZTIRA

Politikariak

Teknikariak

4.1. irudia. Prozesuko fase bakoitzaren zailtasunaren balorazioa*


::::::: 19

4.2. UDAL-ANTOLAMENDUA ETA -KOORDINAZIOA

Tokiko Agenda 21 prozesuan zehar udal-antolamenduareneta -koordinazioaren arloan aurkitutako oztopoengarrantziari dagokionez, lehenik eta behin, prozesuarenkudeaketarako berariazko giza baliabideen eskasia (3,6 politikariek eta 3,5 teknikariek) eta, ondoren, planaezartzeko giza baliabideen eskasia (3,4 politikariek eta 3,2 teknikariek) prozesua arrakastatsua izatekooztopo garrantzitsutzat hartzen dira (ikus 4.2 irudiaUdal-antolamendurako eta -koordinaziorako oztopoekduten garrantzia).

Hauek ere oztopo nahiko garrantzitsutzat hartzen dira,aurrekoek baino eragin txikiagoa izan arren: udalekodepartamentuak elkarlanean aritzeko zailtasuna, planakezartzeko udal-baliabide ekonomikoak ez esleitzea etateknikarien sentsibilizazio eskasa.

Ordezkari politikoen ustez, ekintza-planak ezartzekoudal-baliabide ekonomikoak ez esleitzea nahiko oztopogarrantzitsua da (2,9), baina, teknikarien iritziz, oztopohorrek garrantzi txikiagoa du (teknikariek uste duteprozesuari esker udalaz gaindiko baliabide gehiagoeskuratu ahal izan direla).

Udal-teknikarien sentsibilizazio eskasa oztopogarrantzitsutzat dute galdera-sortei erantzun dietenteknikariek (Tokiko Agenda 21en teknikari arduradunekerantzun diete guztiei). Baina oso bestelako iritzia

dute ordezkari politikoek gai horri buruz; haien ustez, oztopo horiek garrantzi txikikoak dira TokikoAgenda 21 prozesurako.

4.3. EKINTZA PLANA DISEINATZEAETA KUDEATZEA

Jasotako erantzunen arabera, ordezkari politikoek nahizteknikariek uste dute nahiko zaila dela departamentuguztiek Ekintza Plana programaziorako tresna gisahartzea (3,1 politikariek; 3,4 teknikariek). Halaber,horien iritziz, Ekintza Plana udal-kudeaketarendinamikara pasatzea nahiko zaila da (2,9 politikarieniritziz eta 3,3 teknikarien iritziz). Kasu horretan,teknikariek zailtasun handiagoak ikusten dituzte (ikus4.3 irudia Oztopoen garrantzia, plana diseinatzeari etakudeatzeari dagokionez).

Aitzitik, udal-kudeaketaren plangintzarako etaprogramaziorako Tokiko Agenda 21 baino lotesleagoakdiren beste tresna batzuk egotea ez da oztopoa izanTokiko Agenda 21 prozesurako. Halaber, galdera-sortarierantzun diotenek ez dute uste Ekintza Plana udal-kudeaketaren errealitatera egokitzen ez denik.

Azkenik, ekintzak finantzatzeko zailtasuna ez da planaezartzeko oztopo garrantzitsua. Dena den, ordezkaripolitikoek oztopo garrantzitsuagotzat dute (2,8)teknikariek baino (2,5).

4

3

2

1

3,5 3,2 2,8 2,8 2,8 2,6

3,6 3,4 2,8 2,9 2,5 2,5

3,5 3,2 2,8 2,6 3,0 2,7

Tokiko Agenda 21prozesuaren kudeaketarakoberariazko giza baliabide

nahikoa ez izatea

Planak ezartzekogiza baliabideak

falta izatea

Sailen artekoelkarlanerako arazoak

izatea

Planak ezartzeko udalbaliabide ekonomikoak ez

esleitzea

Teknikariensentsibilizazio

eskasa

Teknikarientrebakuntza

falta

GUZTIRA

Politikariak

Teknikariak

4.2. irudia. Udal-antolamendurako eta -koordinaziorako oztopoek duten garrantzia*


04. TOKIKO AGENDA 21 MODU ERAGINKORREAN EZARTZEKO OZTOPOAK

20 :::::::

04 4.4. HEZIKETAKO ETA PARTE HARTZEKO PROZESUA

Tokiko Agenda 21 prozesua ezartzeko fasearen barruan,teknikariek eta politikariek oztopo hauek identifikatudituzte heziketako eta parte hartzeko prozesuan: giza-baliabide falta prozesua behar bezala garatzeko (3,3politikarien iritziz eta 3,2 teknikarien iritziz) eta parte-hartze mailei eusteko zailtasuna (3,1).

Halaber, nahiko garrantzitsua da (bereziki, teknikarienustez) parte hartzeko heziketa-prozesurik ez egotea (2,8politikarien iritziz eta 3,2 teknikarien iritziz), baita parte-hartzea tokiko politikan eraginkorra ez izatea ere (2,8politikarien iritziz eta 3,1 teknikarien iritziz).

Herritarrek eta entitateek prozesuan parte hartzekomotibazio eskasa izatea ere oztopo garrantzitsua izan da, planaren ezarpen-prozesuan izan diren beste oztopoak bezain garrantzitsua izan ez arren. Teknikariek garrantzi txikiagoa ematen diote oztopo horri (2,7 politikarien iritziz eta 2,5 teknikarien iritziz). Teknikarien ustez, parte hartzekoprozesurako bultzada politiko eskasa izateak garrantzia izan du (2,5 politikarien iritziz eta 2,7teknikarien iritziz).

Azkenik, galdera-sortari erantzun diotenen arabera,herritarrek parte hartzeko saioak dinamizatzeko teknika egokirik ez izatea da garrantzi gutxien duenoztopoa. Dena den, ordezkari politikoek oztopohandiagotzat hartzen dute teknikariek baino.

4

3

2

1

3,3 3,0 2,6 2,2 2,0

3,1 2,9 2,8 2,5 2,1

3,4 3,3 2,5 2,1 2,1

Ekintza-plana udalarenkudeaketari ez

egokitzea

Sail guztiek planaprogramazio-tresna gisa

hartzeko zailtasunak

Plana udal-kudeaketarendinamikara eramateko

zailtasunak

Jarduerakfinantzatzekozailtasunak

Programazio-etaplanifikazio-tresnalotesleagoak izatea

GUZTIRA

Politikariak

Teknikariak

4.3. irudia. Oztopoen garrantzia, plana diseinatzeari eta kudeatzeari dagokionez *


4

3

2

1

3,2 3,1 3,0 2,9 2,6 2,6 2,4

3,3 3,1 2,8 2,8 2,7 2,5 2,6

3,2 3,1 3,2 3,1 2,5 2,7 2,2

Plana garatzekogiza baliabiderik

ez izatea

Parte-hartzemailari eusteko

zailtasunak

Parte hartzekoheziketa-

prozesurikez egotea

Parte-hartzeatokiko politikaneraginkorra ez

izatea

Herritarrek eta entita-teek prozesuan partehartzeko motibazio

eskasa izatea

Parte hartzekoprozesurako

bultzada politikoeskasa izatea

Herritarrek partehartzeko saioak dina-

mizatzeko teknikaegokirik ez izatea

GUZTIRA

Politikariak

Teknikariak

4.4. irudia. Oztopoen garrantzia, heziketako eta parte hartzeko prozesuari dagokionez*



::::::: 21

4.5. POLITIKARIEN PARTE-HARTZEAETA GIDARITZA

Galdera-sortaren bidez, prozesuan zehar politikarienparte-hartzea eta gidaritza zenbaterainokoa izan denere aztertu nahi izan da.

Modu positiboan azpimarratu behar da galdera-sortari erantzun diotenen ustez prozesuak gidaritzapolitiko nahiko nabarmena izan duela (3,3 politikarieniritziz eta 2,7 teknikarien iritziz), eta alkatetzak parte-hartze nahiko handia izan duela. Aitzitik, udal-zinegotziek parte-hartze eskasa izan dutela

nabarmendu da (2,1 politikarien iritziz eta 1,8teknikarien iritziz).

Herritarrek eta entitateek prozesua bultzatzeko eskaeraeta presio nahiko eskasa egin dutela uste dute galdera-sortan parte hartu duten ordezkari politikoek nahizteknikariek (1,9).

Politikarien parte-hartzeari eta gidaritzari buruz ateratakoemaitzak bat datoz prozesuko eragileek duten garrantziariburuz emandako iritziekin. Emandako erantzunenkoherentzia hori bereziki azpimarratzekoa da planamartxan jartzeko eta diseinatzeko fasean, erantzun dutenudalen zati handi bat fase horietako batean baitago.

4

3

2

1

3,0 2,9 1,9 1,8

3,2 3,3 1,9 2,1

3,0 2,7 1,9 1,8

Alkatetza prozesukopartaide izatea

Prozesuan gidaritzapolitiko argia izatea

Herritarren eta erakundeen eskaera etapresioa prozesua akuilatzeko

Udaleko zinegotziakpartaide izatea

GUZTIRA

Politikariak

Teknikariak

4.5. irudia. Politikarien parte hartzeko eta gidaritzarako baldintzak zenbaterainokoak izan diren*


Tokiko Agenda 21 prozesuen oztopoei buruz udalekduten iritzia azaldu ondoren, atal honetan, prozesu horiek modu eraginkorragoan ezartzenlaguntzeko helburu, irizpide eta estrategia batzukjasotzen dira.

Proposamen horiek egituratzeko bost helburu erabilidira. Bost helburu horiek oztopoak aztertzekoerabilitako bost atalekin lotuta daude. Hala, berariazkobost helburu garatu dira, irizpide eta jarduera-estrategiajakin batzuekin.

Iturri hauek erabili dira helburu horiek formulatzeko:

— Galdera-sortei erantzun dietenek egindakoekarpenak.

— Aurreko ataletatik ateratako ondorioak (prozesuarenantolamenduaren eta eragile garrantzitsuen eragina,

ebaluatzeko metodologia, eragin gutxiagokoalderdiak, plana ezartzeko oztopoak).

— Sant Boi-ko udalak Tokiko Agenda 21 prozesuariburuz egindako azalpenetik ateratako ondorioak.

— Gaiarekin lotutako bibliografia eta web guneak.

— Ekitaldeko kideen ekarpenak.

Kasu batzuetan, proposamenak osatzeko bibliografia etaeskuliburuak —estrategiak osatzeko eta garatzekoerabiltzen dira— erabili dira, baita esperientzia jakinbatzuen erreferentziak ere.

Dena den, hemen egiten diren proposamenak ez diralehenengo ekarpen bat besterik, eta gerora, proposamenhorietako bakoitza zabaldu eta eguneratu egin beharkoda arlo bakoitzera egokitzeko.

22 :::::::

TOKIKO AGENDA 21 MODU ERAGINKORREAN EZARTZEKOESTRATEGIA ARRAKASTATSUAK

05.

Kontsulta- eta erreferentzia-iturriak:IEP seriea: 32 zk. - Tokiko Agenda 21: Ekintza Plana martxan jartzeko gida praktikoa

::::::: 23

5.1. UDAL-ANTOLAMENDUA ETA -KOORDINAZIOA

1. HELBURUA ANTOLAKETA OPTIMIZATZEA ETA UDAL-KOORDINAZIOA INDARTZEA

Prozesua dinamizatzea eta bultzatzea:

— Tokiko Agenda 21en koordinatzailearen irudia sortzea.

— Tokiko Agenda 21 prozesuan parte hartuko duten udal-teknikari guztiak hasieratik inplikatzea.

— Alkatetza-kabinetea inplikatzea, alkatetzaren gidaritza argia lortzeko.

Langileak heztea eta sentsibilizatzea:

— Teknikariak eta politikariak sentsibilizatzeko saioak egitea.

— Langileak etengabe prestatzea.

Koordinazio-mekanismoak sendotzea:

— Etengabe koordinatutako organoak ezartzea; esate baterako, sail arteko mahai teknikoak, nolaingurumen inplikazioak dituzten sailen artean, hala iraunkortasunaren aldeko beste joeretaninplikazioak dituztenen artean.

— Martxan jarritako koordinazio-organoek aldizka bilerak egin ditzaten bultzatzea.

— Iraunkortasunari buruzko gaietan inplikatutako politikarien arteko koordinazioa bultzatzea.

— Barne-komunikaziorako intranetari balioa ematea eta tresna hori erabil dadin bultzatzea.


24 :::::::

05

Kontsulta- eta erreferentzia-iturriak:— IEP seriea: 32 zk. - Tokiko Agenda 21: Ekintza Plana martxan jartzeko gida

praktikoa

— IEP seriea: 33 zk. - Tokiko Agenda 21: Parte hartzeko mekanismoak martxanjartzeko gida

— Ekintza Planak ebaluatzeko gida (Udalsarea 21)

5.2. EKINTZA PLANA DISEINATZEA ETA KUDEATZEA

2. HELBURUA EKINTZA-PLANA KUDEATZEKO ETA DISEINATZEKO PROZESUA OPTIMIZATZEA

Diseinu-fasea optimizatzea:

— Udaleko langileen eta, batez ere, ekintza-planen arduradunen parte-hartzea bultzatzea EkintzaPlanaren diseinuan eta kudeaketan.

— Komunikabide sendoak ezartzea Tokiko Agenda 21en arduradunen eta ekintza-planenarduradunen artean.

— Adostasun politiko zabalak ziurtatzea plangintza-dokumentuen onarpena ez geldiarazteko.

— Herritarrek parte hartzeko organoen deialdiak bultzatzea eta dinamizatzea.

Planaren eta udal-programazioaren eta -kudeaketaren arteko lotura bideratzea:

— Ekintza Plana aurrera eramateko behar den diru-hornidura aurreikustea.

— Ekintza Plana urtez urte bete beharreko plan estrategiko gisa hartzea, eta, ondorioz, ekintza-kopuru bat urteroko aurrekontuetan eta inbertsioen lau urteko planean integratzea.

— Udal-aurrekontuetan herritarrek parte hartzeko foroen finantziazioa barneratzea.


::::::: 25

Kontsulta- eta erreferentzia-iturriak:IEP seriea: 32 zk. - Tokiko Agenda 21: Ekintza Plana martxan jartzeko gida praktikoa

5.3. POLITIKARIEN PARTE-HARTZEA ETA GIDARITZA

3. HELBURUA POLITIKARIEN PARTE-HARTZEA ETA GIDARITZA INDARTZEA

Parte-hartze politikoa indartzea:

— Alkatea Tokiko Agenda 21 prozesuan zuzenean inplikatzea.

— Gainerako talde politikoak iraunkortasunaren gainean sentsibilizatzea.

— Talde politiko guztien parte-hartzea bultzatzea.

Tokiko Agenda 21 prozesua komunikabideetan hedaraztea:

— Prentsan duen presentzia bultzatzeko edo indartzeko komunikazio-plana diseinatzea.

— Alkatetzak edo ingurumenaren/iraunkortasunaren arloko zinegotzigoak zuzenean kudeatzea.

— Zinegotzi arduraduna iraunkortasun-batzordearen/ aholku-batzordearen... bileretara aldizka joatea.

Ordezkari politikoak heztea eta sentsibilizatzea:

— Ordezkari politiko guztiak inplikatzea (gobernua eta oposizioa).

— Ordezkari politikoei Tokiko Agenda 21ekin lotutako gaiei buruzko prestakuntza ematea.

— Bereziki ordezkari politikoei zuzendutako prestakuntzan iraunkortasunari buruzko edukiakbarneratzea.

— Udaleko ordezkari politikoentzat berariazko prestakuntza-jardunaldiak antolatzea, kanpokoentitateen laguntzarekin.

— Departamentu guztiekin prestakuntza-saioak egitea Ekintza Plana egiteko.

— Udaleko proiektuak nazioarteko azoketan aurkeztea.


26 :::::::

05 5.4. INGURUMEN-ALDERDIAK BARNERATZEA ETA IRAUNKORTASUN-IRIZPIDEAK INTEGRATZEA

4. HELBURUA

Planen azterketetan iraunkortasun-irizpideak integratzea:

— Hirigintza-plangintza orokorraren —Plan Orokorra, arau subsidiarioak— eta eratorriarenberrikuspenean iraunkortasun-irizpideak barneratzea.

• Tokiko Agenda 21ekin lotutako langileen eta herritarren parte-hartzea plangintzarenberrikuspenean barneratzea.

• Plangintza estrategikoetan iraunkortasun-irizpideak barneratzea eta plangintza horiek TokikoAgenda 21ekin lotzea.

• Plangintza sektorialetan —mugikortasunari, hondakinei, energiari, ingurune naturalari…buruzkoak— iraunkortasun-irizpideak barneratzea eta plangintza horiek Tokiko Agenda 21ekin lotzea.

Kontratazio eta erosketa berdea indartzea:

— Udalaren erosketetan ingurumen-irizpideak barneratzea.

— Udalaz kanpoko kontratazio-orrietan ingurumen-irizpideak barneratzea.

Tokiko administrazioaren prozeduretan ingurumen-irizpideak kontuan hartzea:

— Udal-kudeaketaren prozedura garrantzitsuenetan ingurumen-irizpideak barneratzea:• Obra-lizentziak.• Eraikin publikoen diseinua.• Bestelakoak.

— Departamentu guztiek lan-mahaietan… parte hartzea iraunkortasun-kontzeptuarenzeharkakotasuna lortzeko.

Bulegoko funtzionamenduan ingurumen-irizpideak kontuan hartzea:

— Ingurumen-jardunbide egokiak:• Materialen kontsumoa eta hondakinak murriztea.• Energia-aurrezkia eta —eraginkortasuna.• Beste.

— Udal-zerbitzu eta —instalazioetan Ekoscanak egitea.

— Udaletan ingurumen-zerbitzuak ematen dituzten enpresa esleitzaileak eta eragileekonomikoak inplikatzea.

IRAUNKORTASUN- ETA INGURUMEN-IRIZPIDEAKKONTUAN HARTU ETA INTEGRA DAITEZEN SUSTATZEA

Tokiko zerga-arloan ingurumen-irizpideak integratzea:

— Tokiko zerga-arloan ingurumen-irizpideak integratzea, udalak kudeatzen dituen zergak etaingurumen-zerbitzuengatik ordaintzen diren tasak barne direla. Zerga eta tasa horiek alderdihauek hartzen dituzte:

• Obra-lizentziak.

• Uraren zikloa.

• Hondakinen kudeaketa.

• Hondasun higiezinen zerga (adibidez, etxe hutsaren pizgarri-gabezia, energia-irizpideakintegratzea…).

• Zirkulazioaren gaineko zerga.


::::::: 27

Kontsulta- eta erreferentzia-iturriak:— IEP seriea: 22 zk. - Hirigintza-plangintzari aplikatzen zaizkion iraunkortasun-

irizpideak— IEP seriea: 31 zk. - Euskadi nire autorik gabe! Euskal udalerriak mugikortasun

iraunkorrerako bidean— IEP seriea: 36 zk. - Tokiko Agenda 21: Ingurumen iraunkortasunari buruzko udal-

planak egiteko gida praktikoa— Hirigintza-plangintzak iraunkortasun-irizpideak kontuan hartuta egiteko

gidaliburua— Erosketa berdearen ekitaldea (Udalsarea 21)— Hurrengo gida: Eraikuntza iraunkorrari buruzko gida

Erreferentziazko baliabideak eta praktika egokiak:— Obra eta hiri-elementuen katalogoa (Donostiako Udala)

28 :::::::

05

Kontsulta- eta erreferentzia-iturriak:— IEP seriea: 16 zk. - Iraunkortasunaren alde heztea— IEP seriea: 33 zk. - Tokiko Agenda 21: Parte hartzeko mekanismoak martxan

jartzeko gida— IEP seriea: 38 zk. - Tokiko Agenda 21: Komunikatu aurrera egiteko

5.5. HEZIKETAKO ETA PARTE HARTZEKO PROZESUA

5. HELBURUA HEZIKETAKO ETA PARTE HARTZEKO PROZESUA SUSTATZEA

Ikastetxeak Tokiko Agenda 21 prozesuan integratzea:— Ikastetxeak heziketa-jardueren plangintzan inplikatzea

— Eskolako Agenda 21ak garatzea.

Sentsibilizazio-kanpainak bultzatzea:— Urtero ingurumenaren gainean sentsibilizatzeko egiten diren kanpainak indartzea (Aste

Berdea, Mugikortasun Astea, Zuhaitz Eguna...)

— Sentsibilizaziorako kanal berriak sortzea (tokiko telebistan, irratietan, web guneetan, forobirtualetan... espazioak sortzea) gaur egun daudenak osatzeko.

— Tokiko Agenda 21i buruz informatzea eta sentsibilizatzea aldizkako buletin egonkorrakargitaratuz (hamabost egunez behin, hilabetean behin, hiru hilean behin…). Komunikazioajarraitua izatea bermatu behar da, informazio gehiegi ematea saihestu eta gaur egungokomunikabideei balioa eman.

Prozesuaren gidaritza politikoa sendotzea:

— Inplikazio politikoa prozesu guztian zehar egonkorra izan dadin lortzea.

Herritarren parte-hartzea indartzea:

— Udaleko elkarteek eta partikularrek foroan parte hartzea.

— Inplikatutako eragileei segimendua egitea eta modu pertsonalean dinamizatzea.

— Gai jakin batzuk tratatzeko bilerak egitea.

— Aldian-aldian zaio monografikoak deitzea gaurkotasuna duten gai jakinak jorratzeko.

— Herritarrentzako mahai-inguru irekiak antolatzea.

— Gai jakin batzuk tratatzeko dinamizatzeko gaitasuna duten adituak ekartzea.

— Departamentuetan bileren deialdia bultzatzea, Tokiko Agenda 21en esparru globalaren barruan.

::::::: 29

ONDORIOAK06.

6.1. PROZESUEN EZAUGARRIAK

A) MOTIBAZIOAK

— Hauek dira udalek Tokiko Agenda 21 prozesuagaratzeko dituzten arrazoi nagusiak: udal-jarduerenplangintza hobetzea, herritarren sentsibilizazioa etaparte-hartzea bultzatzea, udalerriaren egoera etaeboluzioa ezagutzea modu orokorrean, ingurumen-arazoak konpontzea eta estrategia politiko bat definitueta hartzea. Bestalde, hauek dira Tokiko Agenda 21garatzeko garrantzi gutxien duten arrazoiak: alderdisozialak eta barne-komunikazioa hobetzea.

— Arduradun politikoen eta teknikarien motibazio-profilak nahiko desberdinak dira. Arduradunpolitikoek arrazoi gutxiago erabiltzen dute erantzunaemateko, eta arrazoi horiek, oro har, gehien aipatzendirenak dira: Jardueren plangintza hobetzea etaHerritarren sentsibilizazioa eta parte-hartzeaindartzea.

— Teknikariek, berriz, arrazoi gehiago aipatzen dituzte,eta arrazoi nagusien artean, politikariek bainogarrantzi handiagoa ematen diete arrazoi hauei:Beste udal batzuek markatutako joerei jarraitzea etaAurreko legealdian hasitako prozesuarekin jarraitzeaHalaber, emandako erantzunetatik interpreta daiteketeknikari batzuen ustez udalek gutxi hausnartudutela eta motibazio eskasa izan dutela prozesuakhasteko unean.

— Teknikariek balio handiagoa ematen diote Udalarenegoera eta eboluzioa modu orokorrean ezagutzeari,

baina baita Kanpo-finantziazio gehiago eskuratzearieta Estrategia politiko bat definitzeari eta hartzeariere, azken bi motibazio horiek a priori arlopolitikokoak izan arren.

B) ARLOAK

— Ingurumen-bektoreak eta lurralde-alderdiak dira, aldehandiarekin, Tokiko Agenda 21 prozesuetako arlonagusiak. Herritarren sentsibilizazioa eta parte-hartzea, berriz, nahiko garrantzitsua da, bainaaurrekoak baino dezente gutxiago. Bestalde, arlosozialei, lanari eta udal-ekonomiari garrantzi txikiaematen zaie.

— Arlo guztiak sustatzeko interesa dago, baina egungolehentasunen egiturari eutsi nahi zaio.

C) PROZESUEN ANTOLAKETA ETA KUDEAKETA

— Tokiko Agenda 21 prozesu gehienak udalekoingurumen-departamentuak koordinatzen ditu (%63,9), eta, ondoren, alkatetzak (% 22) etaeskualdeko entitateak (% 13,9) (batez ere, udalerritxikietan). Aitzitik, galdera-sortari erantzundiotenetatik % 8,3k bakarrik dute Tokiko Agenda 21iburuzko berariazko sail bat. Gizarte Ongizateak,berriz, Tokiko Agenda 21 prozesuen % 5,6 bakarrikkoordinatzen du. Egitura horrek prozesuenzeharkakotasuna oztopa dezake kasu batzuetan, eta prozesuek ingurumen-gaietan bakarrik arretajartzea eragin dezake.

06. ONDORIOAK

30 :::::::

06 — Udalerrien erdietan baino gehiagotan lehendikzegoen udal-teknikariak koordinatzen du prozesua.Kanpoko laguntza teknikoa ematen dutenek ereeginkizun garrantzitsua izan dute; lanean hasi berridiren udal-teknikariek baino garrantzitsuagoa. Aldi baterako bekadunek eta eskualdeko teknikariekere pisu espezifikoa dute, % 13,9 dira bata nahizbestea. Kanpoko laguntza teknikoek, bekadunek eta eskualdeko teknikariek lanean hasi berri direnudal-teknikariek baino garrantzi handiago izateakoztopoak sor ditzake batzuetan prozesua udal-egituran modu egonkorrean eta nabarianintegratzeko garaian.

— Ardura duten zinegotzigoak eta Tokiko Agenda 21enteknikari kudeatzaileak dira Tokiko Agenda 21prozesuaren fase guztien eragile nagusiak. Prozesuabultzatzeko eta diseinatzeko fasean zinegotziak diraeragile nagusiak, baina prozesua ezartzeko faseanteknikariek dute pisurik handiena.

— Horien ondoren, nahiko garrantzitsuak dira alkatetzaeta udalaz gaindiko beste erakunde publiko batzuk,bai Tokiko Agenda 21 bultzatzeko eta diseinatzekofasean bai ezartzeko fasean.

— Azkenik, udal-teknikariek garrantzi txikia dute TokikoAgenda 21 ezartzeko fasean eta, batez ere,prozesuaren diseinuaren aurreko fasean, TokikoAgenda 21en eta ingurumen-gaien koordinatzaileekizan ezik. Egoera horrek prozesuak bere osotasuneanezartzea oztopatuko duela esan daiteke, planarekinlotutako ekintza gehienak Tokiko Agenda 21enkoordinazioarekin lotuta baitaude.

— Udaleko gainerako zinegotzigoek oso parte-hartzetxikia izan dute prozesuaren fase guztietan.Ondorioz, zailagoa da prozesuarekin zerikusia dutenarlo guztietan iraunkortasun-irizpideak barneratzeaeta planeko ekintzak gauzatzea.

— Herritarrek, eragile sozialek eta, batez ere, eragileekonomikoek oso garrantzi txikia dute prozesuarenfase guztietan. Ondorioz, Tokiko Agenda 21 udalarenjarduera-arloetara muga daiteke, tokiko komunitateosoa bere baitan hartu beharrean. Galdera-sortarierantzun diotenen iritziz, Tokiko Agenda 21administrazioak bultzatu, diseinatu eta ezarri dueniraunkortasunaren aldeko ekimena da, eta ezherritarrek eta eragile sozial nahiz ekonomikoekeskatu duten politikaren ondorioa.

— Ikastetxeak garrantzitsuak izan dira Tokiko Agenda 21diseinatzeko eta ezartzeko prozesuan.

6.2. TOKIKO AGENDA 21EN ERAGINAREN EBALUAZIOA

A) EKINTZAK MARTXAN JARTZEA ETA UDALAREN EZAGUERA

— Planeko ekintzen ezartze-maila handia dela uste duteTokiko Agenda 21 gauzatzeko fasean daudenudalerrietan.

— Udalerri askok ez dakite plana zenbateraino ezarriden, eta ezarpenaren ehunekoa aipatzen dutenkasuetan, gutxi gorabeherako hurbilketak besterik ezdira gehienak. MUGI 21ean oinarrituta planarenezarpen-maila ebaluatzeko metodologia oso gutxierabili da eta oso berria da.

— Prozesuak eragina izan du, batik bat, ingurumen-egoera eta -joerak hobeto ezagutzen. Horienondoren, ingurumen-kudeaketako jarduerakareagotzen eta herritarren sentsibilizazioa eta parte-hartzea indartzen lagundu du. Bestalde, prozesuakeragin txikia izan du arlo sozialei, lanari eta sustapenekonomikoari buruzko ekintzetan.

— Politikariek teknikariek baino askoz ere ikuspegibaikorragoa dute, batez ere, ingurumen-kudeaketakojarduerak ugaritzeari eta iraunkortasun-irizpideakintegratzeari dagokienez.

B) SENTSIBILIZAZIOA ETA POLITIKARIENIRAUNKORTASUN-GIDARITZA

— Galdera-sortari erantzun diotenen ustez, prozesuarenondorioz garrantzi handiagoa izan dute ingurumen-eta iraunkortasun-gaiei buruzko udal-politikek. Halaere, prozesu horren eragina txikiagoa izan dahautetsien sentsibilizazio orokorra indartzearidagokionez.

— Oraingo honetan ere, politikariek teknikariek bainobalorazio positiboagoa egiten dute prozesuakizandako eraginari buruz.

C) UDALAREN BARNE-ANTOLAMENDUA ETA -KUDEAKETA

— Oro har, galdera-sortari erantzun diotenen ustez,prozesuak eragin txikia izan du udalaren barne-antolamenduan eta -kudeaketan, epe luzeko


::::::: 31

plangintza hobetu dela uste duten arren. Beraz,askotan prozesuek zailtasunak dituzte udaleko gai hauetan modu eraginkorrean eragiteko: barne-komunikazioa hobetzea, Tokiko Agenda 21programazioan integratzea, egunerako udal-kudeaketa ebaluatzea eta teknikariaksentsibilizatzea.

— Arduradun politikoek iritzi baikorragoa dute udalaren barne-antolamenduan eta -kudeaketanTokiko Agenda 21ek duen eraginari buruzgaldetutako alderdi guztietan.

D) IRAUNKORTASUN-IRIZPIDEAK INTEGRATZEA

— Iraunkortasun-irizpideak udaleko funtzionamenduanez direla gehiegi integratu uste dute galdera-sortarierantzun diotenek. Bereziki, eragin hori txikia izandela uste dute arlo hauetan: erosketa- etakontratazio-politikak, udaleko zerga-arloa etairaunkortasun-irizpideak barneratzen dituztenadministrazio-prozedurak ezartzea.

— Iritzi baikorragoa azaldu dute —baikorregia ez izan arren— iraunkortasun-irizpideak hirigintza-plangintzan integratzeari eta planetan iraunkortasun-irizpideak integratzeko mekanismoak ezartzeari eta planak irizpide horien arabera ebaluatzeari buruz.

E) PARTE-HARTZEA ETA HEZIKETA SUSTATZEA

— Oro har, nahiko iritzi positiboa agertu dute prozesuakparte-hartzea eta heziketa sustatzean izan dueneraginari buruz (batez ere, iraunkortasunaren aldekoheziketari eta komunikazioari dagokionez, bainabaita parte-hartzeko gune gehiago sortzeari etaherritarren parte-hartzea sustatzen duen kulturaindartzeari dagokienez ere).

— Balorazio negatiboagoa egiten da parte-hartzeareneraginkortasunari buruz, eta, batez ere, osonegatiboa erakundeen eta eragile ekonomikoenparte-hartzeari buruz.

— Teknikariek eta ordezkari politikoek oso antzeko balorazioak egiten dituzte parte-hartzearekin eta heziketarekin lotutako alderdiguztiei buruz.

6.3. PROZESUA EZARTZEKO OZTOPOAK

A) PROZESUKO FASEEN ZAILTASUNA

— Tokiko Agenda 21 prozesua nahiko zaila edo oso zaila dela uste da, batez ere, prozesua ezartzeari, segimendua egiteari eta parte hartzekokanal egonkorrak edukitzeari dagokienez.Diagnostikoa egitea da, alde handiz, zailtasungutxien duen fasea.

— Teknikariek ordezkari politikoek baino zailtasungehiago ikusten dituzte Tokiko Agenda 21 ezartzekoeta prozesuari segimendua egiteko, baita partehartzeko kanal egonkorrak martxan jartzeko ere.Beharbada, ordezkari politikoek prozesuadiseinatzeko eta martxan jartzeko fasean ezarpen-eta segimendu-fasean baino gidaritza handiagoadutelako gertatzen da hori.

B) UDAL-ANTOLAMENDUA ETA -KUDEAKETA

— Azpimarratzekoa da berariazko giza baliabideespezifikoak falta direlako ustea dagoela, TokikoAgenda 21 ezartzeko prozesuan eta, batez ere,prozesuaren kudeaketa orokorrean.

— Halaber, Tokiko Agenda 21 ezartzeko oztopogarrantzitsuak dira –aurrekoak bezain garrantzitsuakez badira ere– departamentuak elkarlanean aritzekozailtasunak eta planak ezartzeko baliabideekonomikoak ez esleitzea.

— Teknikarien sentsibilizazio eskasa ere faktoregarrantzitsua da, eta berariazko prestakuntzarik ezegotea baino faktore garrantzitsuagotzat hartzen da.

C) EKINTZA PLANA DISEINATZEA ETA KUDEATZEA

— Hauek dira plana kudeatzeko oztopo nagusiak:departamentu guztietan plana programazio-tresnagisa erabiltzeko egokitzapenak egitea eta plana udal-kudeaketaren dinamikara pasatzea.

— Ekintzak finantzatzeko zailtasuna ez da berezikioztopo garrantzitsutzat hartzen, eta ez da planaren kudeaketarako oztopo garrantzitsuena dela aipatzen.

32 :::::::

06 — Teknikariei ordezkari politikoei baino zailagoairuditzen zaie plana programazio-tresna gisaerabiltzea eta udal-kudeaketaren dinamikarapasatzea. Erantzun hori koherentea da aurrekogalderaren emaitzekin. Izan ere, aurreko galderahorretan teknikariek ordezkari politikoek bainogarrantzi handiagoa ematen diote gainerako udal-teknikarien sentsibilizazio eskasari.

D) HEZIKETAKO ETA PARTE HARTZEKO PROZESUA

— Hauek dira heziketako eta parte hartzekoprozesuaren oztopo nagusiak: berariazko gizabaliabiderik ez egotea, parte-hartzearen mailarieusteko gaitasunik ez izatea, heziketa-prozesurik ez egotea eta parte-hartzeak eragin eskasa izateatokiko politikan.

— Aitzitik, ez dira oztopo handitzat hartzendinamizatzeko teknika egokien gabezia, bultzadapolitikoaren gabezia edo herritarren motibazioeskasa. Hala ere, nahiko desberdinak dirateknikarien eta ordezkari politikoen iritziak.

— Harrigarria da teknikariek oztopo larriagotzat ezhartzea saioak dinamizatzeko teknika egokiengabezia. Agian, galdera-sortari erantzun diotenudalerri gehienek saioak dinamizatzeaz arduratzenden kanpoko laguntza teknikoa dutelako gertatzenda hori.

E) POLITIKARIEN PARTE-HARTZEA ETA GIDARITZA

— Herritarrek eta erakundeek prozesua bultzatzekopresio txikia egin dutela eta udal-zinegotziekprozesuan gutxi parte hartu dutela uste da.Teknikariek eta ordezkari politikoek iritzi bera dutegai horri buruz.

— Alkatetzak prozesuan nahiko parte-hartze handiaizan duela eta prozesuak gidaritza argia izan duelauste da. Dena den, ordezkari politikoek etateknikariek oso iritzi desberdina agertu dutegidaritza horrek izan duen garrantziari buruz. Hala,teknikariek askoz ere balorazio negatiboagoa egitendute horri buruz.

6.4. ARRAKASTARAKO ESTRATEGIAK

A) UDAL-ANTOLAMENDUA ETA -KUDEAKETA

Hauek dira alor horretan jarduteko helburu nagusiak:— Prozesua dinamizatzea eta bultzatzea.— Langileak prestatzea eta sentsibilizatzea.— Koordinazio-mekanismoak sendotzea.

B) EKINTZA PLANA DISEINATZEA ETA KUDEATZEA

Hauek dira alor horretan jarduteko helburu nagusiak:— Diseinu-fasea optimizatzea.— Planaren eta udal-programazioaren eta -udeaketaren

arteko lotura bideratzea.

C) POLITIKARIEN PARTE-HARTZEA ETA GIDARITZA

Hauek dira alor horretan jarduteko helburu nagusiak:— Parte-hartze politikoa indartzea— Tokiko Agenda 21 prozesua komunikabideetan

hedaraztea.— Ordezkari politikoak prestatzea eta sentsibilizatzea.

D) INGURUMEN-ALDERDIAK BARNERATZEAETA IRAUNKORTASUN-IRIZPIDEAKINTEGRATZEA

Hauek dira alor horretan jarduteko helburu nagusiak:— Planen berrikuspenetan iraunkortasun-irizpideak

integratzea.— Kontratazio eta erosketa berdea indartzea.— Tokiko administrazioaren prozeduretan ingurumen-

alderdiak kontuan hartzea.— Bulegoaren funtzionamenduan ingurumen-irizpideak

kontuan hartzea. — Tokiko zerga-arloan ingurumen-irizpideak

integratzea.

E) HEZIKETAKO ETA PARTE HARTZEKOPROZESUA

Hauek dira alor horretan jarduteko helburu nagusiak:— Ikastetxeak Tokiko Agenda 21 prozesuan integratzea.— Sentsibilizazio-kanpainak bultzatzea.— Prozesuaren gidaritza politikoa sendotzea. — Herritarren parte-hartzea indartzea.

EAE-ko tokiko Agenda 21 prozesuak aztertzea

Documents

Transcript of EAE-ko tokiko Agenda 21 prozesuak aztertzea