EKONOMIAREN HISTORIA

NEKAZARITZAREN SORRERA ETA LEHENBIZIKO ZIBILIZAZIOAK.

1. Paleolitoan, ekonomia eredu bakarra zegoen. Bizirautea zen eredu honen helburua. Fruitu bilketan eta ehizan eraginkortasunez jarduten ziren gizakiak ateratzen ziren aurrera.

2. Hasieran gizakia nomada zen, ehizatu egin behar zuenez, animalien menpe bizi zen. Animalia haiek nora joan gizakia haien atzetik joango zen. Ondoren ekonomiako lehen aldaketa gertatu zen, gizakia nekazaritzan hasi zen, honela ez zen animalien menpe egongo. Honen ondorioz, gizakia sedentario bihurtu zen.

3. Gizakia nekazari bihurtu zenean, soberakinak metatzen zituen. Honek, lehen trukaketak egiteko aukera eman zuen. Gertaera honek izugarri egin zuen gora, komertzioaren sorrera arte.

4. Gizakia ibaien inguruan kokatzen hasi zen. Ordurako, ureztatze sistemetan hobekuntzak zeuden eta honela lur-eremu zabalagoak lantzea zegoen.

MARE NOSTRUM ARDATZA

1. Mediterraneo itsasoa merkataritza-erreferentzia bihurtu zen, erromatarren, greziarren eta kartagotarren esker.

2. Lehen moneten sorrerak ere zerikusi handia izan zuen merkataritzan. Bi pertsonen artean truke bat egin nahi izanez gero bi pertsonek ados egon behar dute trukearekin, pertsona bat ez badago ados trukerik ez litzateke egongo. Baina diruarekin arazo hori konpondu zen.

3.Europa erdialdean, Erdi Aroan, merkataritza moteldu egin zen. Baina beste hainbat lurralde trukean ibili ziren Zetaren bidearen bidez. Bide hau izan zen ekialdea eta mendebaldearen lehorreko lotura bakarra urte askoan.

4.Europan loraldi bat gertatu zen eta bertan garrantzi handia izan zuten artisau-gremioek eta trukalariek. Lehen bankuen sorrera garai honetan sortu zen, lan hau trukalariek egiten zuten. Trukalariek dirua uzten zuten, honela empresa gehiago sortzen ziren eta ondoren hiriak sortu.

AURKIKUNTZEN AROA

1. Garai honetan aurkikuntza ugari egin ziren, iparrorratza eta bolbora adibidez. Aurkikuntza geografikoak ere egin ziren, garrantzitsuenetako bat Amerika. Merkataritza bide eta produktu berriak iritsi ziren.

2.Espainiak arreta kolonietan jartzen jarraitzen zuen bitartean, beste europarrak inportazio banaketan kontzentratu ziren.

INDUSTRIA IRAULTZA

1. Nekazaritza alde batera utzi eta industria eta mekanizaioa aurre hartzen joan ziren, Ingalaterra izan zen aitzindaria eta lurrun makina adierazle nagusi zuen. Aldaketa ekonomiko hauekin gizartea ere aldatzen joan zen. Ekonomian egon ziren aldaketa hauekin gizarte-aldaketak ere gon ziren.

TXIPA ETA GLOBALIZAZIOA

1. Merkataritza garaian egon zen kapital metaketak makinetan aurrerapena ekarri zuen. Kapital metaketa honetan oinarritu zen ekonomia sistema berriaren izena, kapitalismoa. Ekonomia sistema honen ezaugarri nagusiena ekoizpen bideen jabetza pribatua dela, kapitalaren jabeak antolatu eta kontrolatuko du dena.

2. XX. mendearen bigarren erdialdean informatika iraultzak teknologia aurrerapen ikaragarria ekarri zuen eta honek ekonomiaren eta gizartearen izugarrizko aldaketa ekarri digu.

Maider Azurmendi Zubimendi