1.9 Eranskinak

Jarraian, pertsona zaharraren balorazio baterako erabil daitezkeen balioespen

tresna psikoafektibo eta kognitibo batzuk azalduko dira. Tresna hauek gaztelaniatik

itzuliak dira. Erreferentzia iturri gehiago nahi duenak erreferentzia bibliografiakoak

kontsulta ditzake. Euskararen normalkuntzan beste aurrerapauso bat litzateke tresna

hauen balioztapena lortzea. Horretarako interesa duenak testu sorkuntza honen

autoreekin harremanetan jar daiteke.

1. ERANSKINA

ERABILITAKO FROGAK

ELKARRIZKETA EGITURATUA

Data: .............................................................................................................. Monitorea: ......................................................................................................

1. ATALA 1.1 Izena: 1.2 Abizenak: 1.3 Adina: 1.4 Egoera zibila: 1.5 Bikotearen izena: 1.6 Seme -alabak:

2. ATALA 2.1. Ikasketa maila: 2.2. Lanbideak/ lan aurrekariak:

3. ATALA 3.1. Egungo egoera fisikoa/ osasuna: 3.2. Eritasun aipagarriak: 3.3. Egoera psikoafektiboa/ emozionala:

3.3.1. Ezkontide/bikotearekiko harremanak: 3.3.2. Senitartekoekiko/ seme-alabekiko harremanak: 3.3.3. Harreman sozialak/ egoitzakoak, etab.

4. ATALA

4.1. Kontsulta arrazoia: 4.2. Sintomatologia: 4.3. Sintomatologiaren hasiera data: 4.4. Zein egoeratan dira ohikoak oroimen galerak edo lapsusak? - - - 4.5. Maiztasuna/ noizbehinkako tarteak:

5. ATALA

5.1. Hobbiak: 5.2. Asoziazio edo talde/ terapiaren baten partaide al da? 5.3. Aisialdi ekintzak aurrera eramateari denbora eskaintzen al dio: musika, irakurketa, etab.?

2. ERANSKINA

3. ERANSKINA

WESCHLEREN OROIMEN LOGIKOA

Izena…………………………….. Abizenak ........................................... Adina……… Sexua………. Ebaluaziorako arrazoia ............................ Data......................................................................................................

ARGIBIDEAK: Lau edo bost lerrotako istorio motz bat irakurriko dizut. Entzun adi, amaitzean irakurri dudan guztia kontatzeko eskatuko baitizut. Prest al zaude? Ana Perez…………. Vallecaseko ………… auzokoa …………. garbiketa emakume bezala enplegatua……………… Bulego batzuetan ……….deklaratu zuen……….Poliziaren …………Komisaldegi Nagusian…………. aurreko gauean ………..hiriko kale batean …………….atrakatua izan zela ……………eta 200 pta. ………… lapurtu zizkiotela…………. Berak 4 seme txiki ditu …………. alokairua zor du eta 2 egun daramatza……….. jan gabe……………. Ofizialek ………..emakumearen historiaz hunkituta …………. harpidetza bat ireki zuten ………. bere alde. Zuzenki oroitutako ideia kopurua:________________ WESCHLER OROIMEN ESKALAREN LOGIKA AZPITESTA.

4. ERASKINA

BIKOTE ASOZIATUEN ESKALA

Izena.....................................Abizenak........................................................... Adina.....................................Sexua................................................................ Baliosespenerako arrazoia ............................................................................. Data ................................................................................................................ HITZ BIKOTEAK

LEHENENGO AURKEZPENA BIGARREN AURKEZPENA HIRUGARREN AURKEZPENA

Ura Itsasoa Zaharra Adindua Zapaldu Itxia Udaberria Udara Eliza Bulegoa Zuhaitza Landarea Lehen Ondoren Konplitu Litroa Txoria Birigarroa Azenarioa Ezkata

Zuhaitza Landarea Konplitu Litroa Udaberria Udara Azenarioa Ezkata Lehen Ondoren Txoria Birigarroa Eliza Bulegoa Ura Itsasoa Zapaldu Itxia Zaharra Adindua

Zaharra Adindua Konplitu Litroa Udaberria Udara Eliza Bulegoa Zuhaitza Landarea Azenarioa Ezkata Lehen Ondoren Txoria Birigarroa Zapaldu Itxia Ura Itsasoa

Lehenengo oroimena

Bigarren oroimena

Hirugarren oroimena

Erraza Zaila Erraza Zaila Erraza Zaila

Udaberria ____ Txoria ____ Konplitu ____ Zuhaitza _____ Zaharra _____ Lehen _____ Azenarioa _____ Ura _____ Eliza _____ Zapaldu _____

Azenarioa ___ Zaharra ___ Ura ___ Eliza ___ Lehen ____ Zuhaitza ____ Konplitu ___ Txoria ____ Zapaldu ___ Udaberria ____

Konplitu ____ Txoria ____ Zaharra ____ Ura ____ Zapaldu ____ Eliza ____ Zuhaitza ____ Udaberria ____ Azenarioa ____ Lehen ____

Erraza (A) Zaila (B) Lehenengo oroimena…………… Lehenengo oroimena………… Bigarren oroimena……………. Bigarren oroimena…………… Hirugarren oroimena…………. Hirugarren oroimena………… GUZTIRA (A) GUZTIRA (B) A A ----- = --------- PUNTUAZIOA: ----- + B = -------- 2 2

5. ERANSKINA

OROIMEN AUTOINFORMEA

Izena ...............................Abizenak........................................................... Adina...............................Sexua................................................................ Ebaluaziorako arrazoia ............................................................................. Data ................................

A B C 1. Duela gutxi aurkeztu didaten jendearen izena ahaztea 2. Azkenaldian tratatu ditudan pertsonak ahaztea 3. Norbaitekin geratu naizen lekua eta ordua ahaztea 4. Gauzak jartzen ditudan lekua ahaztea (giltzak, betaurrekoak…)

5. Etxeko zereginak ahaztea (erosketak, arropa garbitzea, etab.)

6. Lehen izan naizen lekuren batera iristeko modua ahaztea 7. Maiz erabiltzen ditudan telefono zenbakiak ahaztea 8. Maiz bisitatzen ditudan pertsonen helbidea ahaztea 9. Egiten ari naizena amaitu ostean egin beharreko ekintzak ahaztea

10. Izandako elkarrizketak ahaztea 11. Urtebetetze datak edo senideen/ezagunen urtemugak ahaztea

12. Merkatura joan eta erosi nahi nuenaz ahaztea 13. Eguneko une zehatz batean egin beharreko gestioak ahaztea (adibidez, bankura joatea)

14. Egitekoren bat dudan eguna ahaztea 15. Elkarrizketa batean, esan behar nuenaz ahaztea 16. Ohartu gabe behin baino gehiagotan gauza bera kontatzea

17. Telebista edo irratiko saio baten gaiaz ahaztea 18. Eguneroko hainbat ekintza egin izanaz oroitzea (adibidez, atea ixtea)

19. Eguneko gertakizunen ordutegiak ahaztea (adibidez, telebistakoak)

20. Askotan joaten naizen gertuko lekuak lokalizatzea (merkatua)

A: MAIZ gertatzen da B: BATZUETAN gertatzen da C: GUTXITAN gertatzen da

6. ERANSKINA Izena _______________________________ Unitatea _____________________________ Jaiotze data __________________________ G.A.D.S. ESKALA (Goldberg eta laguntzaileak, 1998.) ANTSIETATE AZPIESKALA 1. Oso aztoratua, urduri edo tentsioan

sentitu al zara? 2. Zerbaitez oso arduratua sentitu al

zara? 3. Suminkor sentitu al zara? 4. Erlaxatzeko arazorik izan al duzu? (Bi baiezko erantzun edo gehiago badaude, galdetzen jarraitu) 5. Gaizki lo egin duzu, lo egiteko

arazoak izan dituzu? 6. Buruko edo lepoko minik izan al

duzu? 7. Ondorengo sintomaren bat izan

duzu: dardarak, inurridura, zorabioak, izerdia, beherakoa?

8. Zure osasunaz arduratua egon al zara?

9. Lo hartzeko arazorik izan al duzu? ANTSIETATEA GUZTIRA: ≥ 4

DEPRESIO AZPIESKALA

1. Energia gutxirekin sentitu al zara? 2. Gauzengatik zenuen interesa galdu

al duzu? 3. Zeureganako konfiantza galdu al

duzu? 4. Esperantzarik gabe sentitu al zara? (Aurreko edozein galderatan baiezko erantzuna egon bada, jarraitu) 5. Kontzentratzeko zailtasunik izan al

duzu? 6. Pisurik galdu al duzu?(Gose falta

dela eta) 7. Goizegi esnatzen aritu al zara? 8. Motelduta sentitu al zara? 9. Goizetan okerrago aurkitzeko joera

izan duzula uste al duzu? DEPRESIOA GUZTIRA: ≥ 3

Antsietatearen azpieskalak antsietatearen kasuen %73 detektatzen du, depresioarenak, berriz, %82 aipatzen diren ebaki puntuekin.

7. ERANSKINA G.D.S.30 DEPRESIO GERIATRIKOAREN ESKALA (Brink eta Yesavage, 1982) Abizenak_____________________________________________ Izena____________________________ Elkarrizketatzailea __________________ Data _____________ Zenb..Hist. _________ *********************************************************************** 1.- Zure bizitzarekin asebeteta al zaude? ...............................................................BAI/EZ 2.- Interesatzen zaizkizun gauzak eta ekintzak alde batera utzi dituzu?........................................................................................EZ/BAI 3.- Zure bizitza hutsik dagoela sentitzen duzu?......................................................EZ/BAI 4.- Askotan aspertuta sentitzen al zara?.................................................................EZ/BAI 5.-Askotan gogoz aurkitzen al zara?.......................................................................BAI/EZ 6.- Molestatzen dizuten pentsamenduak dauzkazu? .............................................EZ/BAI 7.- Pozik sentitzen al zara?......................................................................................BAI/EZ 8.- Zerbait txarra gertatuko zaizulako beldur zara? ................................................EZ/BAI 9.- Gehienetan zoriontsu zaude? ............................................................................BAI/EZ 10.- Askotan babesgabe aurkitzen al zara? ...........................................................BAI/EZ 11.- Askotan urduri sentitzen al zara?.....................................................................EZ/BAI 12.- Nahiago duzu etxean geratu atera baino? ......................................................EZ/BAI 13.- Etorkizunagatik askotan kezkatzen al zara? ...................................................EZ/BAI 14.- Uste duzu besteak baino oroimen arazo gehiago dauzkazula? ........................................................................................................EZ/BAI 15.- Uste duzu bizirik egotea zoragarria dela? .......................................................BAI/EZ 16.- Askotan triste sentitzen zara? ..........................................................................EZ/BAI 17.- Zure oraingo egoeran baliogabea sentitzen zara?..........................................EZ/BAI 18.- Iraganarekin asko kezkatzen zara? .................................................................EZ/BAI 19.- Uste duzu bizitza zoragarria dela?...................................................................BAI/EZ 20.- Proiektu berriak hastea zaila da zuretzat?.......................................................EZ/BAI 21.- Indarrez beterik sentitzen zara?.......................................................................BAI/EZ 22.- Zure oraingo egoera desesperatua dela sentitzen duzu? ..............................EZ/BAI 23.- Uste duzu besteak zu baino hobeto aurkitzen direla? ....................................EZ/BAI 24.- Txikikeriengatik urduri jartzen zara? ................................................................EZ/BAI 25.- Negar egiteko gogoa askotan sentitzen duzu? ...............................................EZ/BAI 26.- Kontzentratzea zaila egiten zaizu? ..................................................................EZ/BAI 27.- Goizetan jaikitzen zarenean pozik zaude?......................................................BAI/EZ 28.- Nahiago duzu jende artean ez egon?..............................................................EZ/BAI 29.- Erabakiak hartzea samurra da zuretzat?.........................................................BAI/EZ 30.- Zure burua lehen bezain argia dago?..............................................................BAI/EZ *********************************************************************** Puntuazioa: _____________/ 30 Balioespena: 0 - 10: Depresiorik ez. 11 - 15: Depresio arina. 16 - 22: Depresio inportantea. 23 - 30: Depresio latza.

8. ERANSKINA G.D.S.15 DEPRESIO GERIATRIKOAREN ESKALA MURRIZTUA (Sheik eta Yesavage, 1988) __________________________________________________________________

Abizenak___________________________________________________________ Izena Elkarrizketatzailea ___________________ Data _____________ Zenb. Hist. _____ *********************************************************************** 1.- Zure bizitzarekin asebeteta al zaude? ......................................................... BAI/EZ 2.- Interesatzen zaizkizun gauzak eta ekintzak alde batera utzi dituzu?.................................................................................. EZ/BAI 3.- Zure bizitza hutsik dagoela sentitzen duzu?................................................ EZ/BAI 4.- Askotan aspertuta sentitzen al zara?........................................................... EZ/BAI 5.- Askotan gogoz aurkitzen al zara?................................................................. BAI/EZ 6.- Zerbait txarra gertatuko zaizulako beldur zara? ........................................... EZ/BAI 7.- Gehienetan zoriontsu zaude? ....................................................................... BAI/EZ 8.- Askotan baztertua sentitzen al zara?............................................................ EZ/BAI 9.- Nahiago duzu etxean geratu atera baino? ................................................... BAI/EZ 10.- Uste duzu besteak baino oroimen arazo gehiago dauzkazula? .................................................................................................. BAI/EZ 11.- Uste duzu bizitza zoragarria dela?.............................................................. EZ/BAI 12.- Proiektu berriak hastea zaila da zuretzat?.................................................. EZ/BAI 13.- Indarrez beterik sentitzen zara? ................................................................. BAI/EZ 14.- Sentitzen duzu zure oraingo egoera desesperatua dela?..........................BAI/EZ 15.-.Uste duzu besteak zu baino hobeto aurkitzen direla?................. ............ ..BAI/EZ

9. ERANSKINA

JARDUERAREN TAULA: SAIOA

DENBORA

EDUKIAK

PROZEDURA

LAGUNTZAK

JARDUERAK

10. ERANSKINA

JARDUEREN TAULA: 4. SAIOA

DENBORA

EDUKIAK

PROZEDURA

LAGUNTZAK

JARDUERAK

15’

Arreta: zer den eta nola funtzionatzen duen. Bere garrantzia gure bizitzan.

Adierazpen eta galdera metodoa

Arbela

Brainstorming

15’

Iraupen laburreko oroimena: borondatezko arreta

Adierazpen metodoa Bakarkako lana

Fotokopiak

Borondatezko arreta lantzeko ariketa: testu batetik zenbakiak eta izenak gogoratu eta gero idatzi.

15’

Iraupen laburreko oroimena: arreta

Adierazpen metodoa Talde dinamika

Arreta lantzeko ariketa: hitz kateatuak. Bakoitzak aurreko hitza bukatzen den letrarekin hasi behar du.

15’

Eguneroko bizitzan aplikagarritasuna Etxerako lanak. Agurra

Talde dinamika

Fotokopiak

zuzendutako eztabaida

ENTZUMENEZKO BORONDATEZKO Arreta

HELBURUA: Entzuten, diskriminatzen eta biltzen ikasiazentzumenezko arreta trebatzea.

ENTZUNDAKO ZIFRAK

ARGIBIDEAK: Saia zaitez hutsuneei dagozkien zifra, data eta iraupenak aurkitzen.

3 ZIFRA

1. Iruñerako txangoa _________€ kostatzen da, autobusean ________ pertsonentzako lekua dago eta izen emateko epea __________egun barru amaitzen da.

2. ________ egunetan ________orduro ________tanta hartu behar dituzu laranja zuku apur batekin.

5 ZIFRA

1. Datorren ____ean kulturgunean _______ordutan musika bandaren ________garren urtemuga ospatzen da, eta bertara hurbilduko dira _______ musikari eta _______ gonbidatu.

2. Nire ahizpak pisu berri ______ erosi du “Kolore pasealekuko” __________zenbakian, etxeak _______ solairu ditu, nire ahizpak __________ metro karratu neurtzen dituen eta _________ terraza dituen beheko pisua erosi du.

7 ZIFRA

1. Udarako ________ hilabetetan zehar Larruneko trenak ________ minuturo goizeko ________ ordutatik hasita ibilbideak egingo ditu. Bidaiak _______ minutu irauten ditu ________ kilometroko distantzia egiteko, bere iriste puntua _________ metrora kokatua dago.

2. Pasatako ________ egunean goizeko ________ ordutan _________ gizonek Santander Bankuko sukursal _______ lapurtu zuten. Gizonek _________ pistola zeramatzaten eta bertan zeuden ________ bezero mehatxatu zituzten.

HELBURUA: Entzuten, diskriminatzen eta biltzen ikasiazentzumenezko arreta trebatzea.

ENTZUMENEZKO BORONDATEZKO ARRETA

ABIZENAK ETA IZEN PROPIOAK

ARGIBIDEAK: Saia zaitez hutsuneetan egon beharko luketen pertsonen edo lekuen izenak edota abizenak aurkitzen. 1. __________ aurreko egunean asko haserretu zen bere anaia

_______rekin, ez ziolako aipatu ________ra zihoala oporretan.

2. San ________ eguna ez da ___________an ezta _________an ere ospatzen __________an baizik.

3. __________ hondartzara nindoanean, __________rekin topo egin nuen, berak ____________ hondartzako itsasertzetik ibiltzeko ________rekin geratu zela esan zidan.

4. Egunero, nire alaba ________k haurra uzten dit nik zaindu dezadan; _______ parkera joaten gara edo parkera, batzuetan autobusa hartu eta ________ra joaten gara nire beste alaba ________ ikustera.

5. _________ eta __________, ______ren bi lagunak, __________ra joan ziren oporretan, han bi bidaiakideren oso adiskideak egin ziren; _________ eta _________, biak _________goak.

6. ________, _________ eta nere anaia ________k goizaldetik hasita zenbait etapatako txango bat egitea erabaki zuten: lehenengo _________ra joan ziren _______ izeneko lagun bati bisita egitera, gero ________ra joan ziren beraietako batek han familia baitu, eta azkenik, _________ra iritsi ziren eta bazkaltzen geratu ziren.

IKUSMEN ESTIMULAZIOA

HELBURUA: koloreetan oinarrituaz ikusmen zorroztasuna aktibatu, entrenatu eta garatzea. Koloreen ikusmenezko erreferentziak eraikitzen ikastea.

1.EGUNA: - Goizean zure etxeko 2 gelatan dauden objektu orlegi guztiak behatu,

objektu orlegien forman ondo erreparatu ezazu. - Egunean zehar minutu batzuk hartu itzazu goizean ikusiriko objektuak

burura ekartzeko. - Gauean, oroitzen dituzun objektu orlegien izenak idatz itzazu paper

batean, zenbatu itzazu eta orriaren albo batean oroitu duzun objektu orlegi kopurua apuntatu.

2.EGUNA: - Aurreko egunean egindako gauza bera errepikatu. - Aurreko egunean oroitu zenituen objektuekin alderatu eta aldea

apuntatu. - Lehenengo egunean ahaztutako objektuen izenak azpimarratu. - Egun batetik bestera oroitutako objektuen kopuruan alde handirik - ez badago, ariketa bera beste kolore batekin egin ezazu. - Egun batetik bestera dagoen aldea oso handia bada, jarraitu beste bi

egunez kolore berarekin.

11. ERANSKINA

NOLA GOGORATU HOBETO?

1. Gogoratu nahi duzuna begien aurrean eduki:

• Hitzordu bat bada, egutegian apuntatu, eta egutegia begien aurrean eduki.

• Eraman edo konpondu beharreko gauzak gogoratu nahi badituzu, jar itzazu

igaro behar duzun lekuan.

2. Gogoratu nahi duzuna ahots gora esan edo zure buruarekin hitz egin gogoratu

behar duzuna esanez.

3. Gogoratu nahi duzuna irudikatu behin baino gehiagotan irudi argiak egiten.

Irudikapenari soinuak, usaina, ukimena... gehitzen badizkiozu, oroimena

errealagoa izango da.

4. Elkarrizketak hobeto gogoratzeko:

• Arreta jarri entzuterakoan.

• Elkarrizketaren barruan zure iritzia eman edo pentsatu zure iritzia gaiari buruz.

5. Elkarrizketa batean ez baduzu aurkitzen esan nahi duzun hitza ("mingainaren

puntan daukat"):

• Gaiari buruz hitz egiten jarraitu eta gauza bera esan nahi duen beste hitz bat

erabili.

• Erlaxa zaitez; urduri jartzeak ez dio batere laguntzen oroimenenari.

6. Zenbaki luze bat gogoratu behar baduzu:

• Zifrak binaka edo hirunaka banatu.

• Zenbakiak gauza ezagunen bidez irudikatu.

7. Zertara nentorren? Non utzi ditut betaurrekoak?

Hori gertatzen bazaizu, egin dituzun azken gauzetatik abiatuz atzeranzko ibilbidea

egin ezazu.

8. Beti hobeto gogoratzen da:

• Deigarria dena (ohizkoa ez dena).

• Ikasten dugun lehen eta azken gauza.

• Gogoratu behar duguna.

• Behin ikasita noizean behin errepikatzen duguna.

• Zati txikitan poliki ikasten duguna.

• Mentalki errepasatzen duguna.

• Nekerik gabeko eta erlaxazioa errazten dute egoeretan hobeto ikasten dugu.

• Oroitzen ari garena emozio positibo baten ondoren hobeto oroitzen da.

• Egoera esanguratsuekin erlazionatzen dena hobeto gogoratzen da.

12. ERANSKINA

JOKAERA

DEFINIZIOA: Pertsona bat zerbait egiten ari denean behatu dezakegun guztia (ikusi

edo entzuten duguna) jokaera da. Normalean gorputzaren jokaerak dira: ibili, hitz egin, garrasi egin, irribarre egin, norbait mehatxatzeko eskua altxa, negar egin, goilarea ahora eraman, begiak mugitu begirada lekuren batera bideratzeko...

Hauek dira jokaeren adibide batzuk: "haserre dago", "angustia sentitzen du", "triste

dago", "urduri dago",...

Orokorrean, jokaera bat gauza hauekin erlazionatua dago:

• Jokaera hori probokatzen duen SEINALE BAT (gosea sentitu edo pastel baten argazkia ikusi ostean, hozkailura joaten gara zerbait jateko).

• ONDORIO BAT (pastel mota bat txarra iruditzen bazaigu, ziurrenik ez dugu gehiago jango; garrasi asko egin ondoren errieta egin badigute, garrasi gehiago

ez egiteko joera izango dugu -egoera berean behintzat-).

Hainbat jokaera egiten jarraitzeko orduan eragina duten ONDORIO mota batzuk

daude: egokiak (irribarre egin, lan egin, elkarrizketak izan, jan...) edo desegokiak

(garrasi egin, besteei eraso egin...). Batzuetan ondorioen ausentziak jokaera egokiak

agertzea ekidin dezake.

Adibideetan ikusiko dugun bezala, jokaera KONTROLATZEN duten lau ondorio mota

daude; jokaera eman eta BEREHALA jasotzen den ondorioaren arabera, jokaera

horrek berriro gertatzeko edo desagertzeko JOERA izango du:

1. ERREFORTZU POSITIBOA: SARIA ematen denez, jokaera errepikatzeko probabilitatea handitzen da.

2. ERREFORTZU NEGATIBOA: jokaera emateko probabilitatea HANDITZEN du, desatsegina den zerbait EKIDITEN/DESAGERTARAZTEN duen neurrian.

3. IRAUNGIERA: jokaera errepikatzeko probabilitatea JAISTEN du, saria KENTZEN duelako.

4. ZIGORRA: jokaera errepikatzeko aukerak JAISTEN ditu, ondorio DESATSEGINAK ekartzen dituelako.

OROIMENAREN 3 AROAK

INFORMAZIOA ULERTZEA

B.O DATUAK FINKATZEA EDO

KONTSOLIDATZEA

I. Lab. O

ERRETENTZIOA/ BILTEGIRATZEA

I. Luz.O

13. ERANSKINA

FUNTZIOAK

ERREGISTROA/ KODIFIKAZIOA

ERRETENTZIOA/ BILTEGIRATZEA

ERREKUPERAZIOA/ OROITZAPENA

IKASTEN DUGU:

HAUTEMATEN ETA ULERTZEN

ANTOLATZEN ETA IKASTEN

INTEGRATZEN

MÉTODO PEDAGÓGIKOA

• ESTIMULAZIO SENTSORIALA

• BORONDATEZKO ARRETA

• BORONDATEZKO ESTRUKTURAZIOA

• TEKNIKA ASOZIATIBOAK

• HITZAK ERREPIKATZEA

• ERREFERENTZIA ESPAZIALAK

• DENBORAZKO ERREFERENTZIAK (KRONOLOGIA)

• INTEGRAZIO ASOZIATIBOA