Ilargi Beaskoetxea AranburuTxanela 2.unitateaLH6B Mari Sol Atxurra

EskoziaInork ez nau erasoko zigorra

jaso gabe

AURKIBIDEA

1. Kokapena 2. Mapa Fisikoa 3. Klima eta Klimograma 4. Ekonomia 5. Populazioa 6. Historia 7. Kultura

ESKOZIAREN AURKEZPENA

Eskoziak ez du ereserki ofizialik, baina "Flower of scotland " eta "Scotland the Brave" kantatu ohi dira ereserkitzat.

Lehen esan dugun bezalaxe, “inork ez nau erasoko zigorra

jaso gabe” dio beraien leloak.

KOKAPENA: Non dago eskozia?

Eskozia, Erresuma batuan dago.

Latitudea: 56-60 Longitudea:2-8 Hiriburua

Edinburgh da. Muga

geografikoak: (ingalaterra)

MAPA FISIKOA

Eskozian 3 lurralde bereizten dira nagusiki.

1. Iparraldeko lurralde altuak edo garaiak (highlads) eta irlak.

2. Barnealdeko lurralde bajuak (Lowlands).

3. Hegoaldeko lurralde altu edo garaiak (southern uplands).

ERLIEBEA

SPEY

Eskoziako ibairik nagusienetarikoa Spey da.

172 km ko ibilbidea du, Monadhliath mendietan hasi eta Moray estuarioan itsasoratzen dena.

BEN NEVIS

Eskoziako mendirik garaiena da.

1.244m ditu. Lehen igoera 1771 izan zen.

PAISAIA ETA BITXIKERIAK

Bertan aintzira asko eta asko daude baina horietan ezagunena Ness lakua da: Gehienezko sakonera 230m eta azalera 56,4km2.

“…Ness lakuan mounstro bat egon zena dioen kondaira dago eta telebistetan asko jorratu ohi da publizitatea egiteko. Jendetzaren artean eritzi asko daude , batzuk benetan egona zela eta beste batzuk ezetz, baina ume

gehienek bisita egin nahi izaten dute laku honetara. Ez da ezaguna bakarrik honengaitik baizik eta bere

edertasun eta handitasunagaitik.”

KLIMA

Leku bateko klimak paisaia nolakoa den baldintzatzen du: Eskozian berdea da, belardi, zuhaixka, larre eta baso ugarikoa.

Eskoziako klima ozeaniko edo atlantikoa da. Klima honetan nabaritzen dena, urte osoan euriteak ugariak direla, tenperatura lehun-hotza eta hezetasuna nahiko ugaria dela.

Leku jakin batean atmosferak izan due batazbesteko egoera. Klimaren eragileak presio atmosferikoa,haizea eta prezipitazioak dira.

KLIMOGRAMA

Urte osoan zeharreko batazbesteko tenperatura eta prezipitazioen gorabeherak aztertzen dituen grafikoa da.

Hona hemen klimograma bat:

ESKOZIAKO-datuak

2011-2012 urtea

Prezipitazioak (mm) Tenperatura ºC

Urt 57 3,25

Ots 42 3,25

Mar 51 5,1

Api 41 7,1

Mai 51 9,95

Eka 51 13

Uzt 57 14,55

Abu 65 14,35

Ira 67 12,3

Urr 65 9,55

Aza 63 5,4

Abe 58 3,9

Urt

Ots

M

ar

Api

M

ai

Eka

Uzt

Abu

Ira U

rr

Aza

Abe

0

10

20

30

40

50

60

70

80

0

2

4

6

8

10

12

14

16

Prezipitazioak (mm)

Tenperatura ºC

Hilak

Eu

ria

(mm

)

Ten

p º

C

ESKOZIAKO KLIMA DATUAK

EKONOMIA

Leku jakin bateko diru iturria da. Eskoziako ekonomiari dagokionez, denetarik dauka:

Nekazaritza whiskya Arrantza jende asko

Garraioa oso aurreratua Turismoa Jende asko Ness lakura

Azkenik, petrolioak ekonomiaren zati handi bat hartzen du.

Beste herri populatu bat Edinburgh da, Eskoziako hiriburua.

POPULAZIOA

Glasgow da herririk populatuenetariko bat eta eskoziako biztanleriaren %20 a hartzen du.

Eskoziak 78.772km2 ditu eta 5.062.011biztanle ditu 2005 eko datuei erreparatuz.

HISTORIA

1707 urterarte Eskozia independientea izan zen.

Urte hartan, Britainia Handia sortzeko Eskoziak agiria siñatu zuen. (+Ingalaterra+ Gales + Ipar Irlanda)

Baina lehengo bere legediarekin jarraitu zuen Eskoziak.

Eskozia historiarekiko oso aberatsa da.

Aintzinarotik, erromanizazio, erdiaro eta aro modernorarteko aztarnak ditu.

XX.mendetik, Eskoziar independentismoa indartuz joan da, Scottish National Party sortuz.

2007ko Eskoziar parlamenturako hauteskundean gehiengo simplea lortu zuen.

KULTURA

Kultura, oro har,gizarte edo gizatalde beten ezaugarri diren berezitasun espiritual (erlijioa), material(zein material),intelektual eta afektiboak

dira. Arteaz gain, honen barnean dira bizimodua, oinarrizko eskubideak, balio sistemak, ohiturak eta sinesmenak.

Hizkuntza: Eskoziako hizkuntzari dagokionez, bertan Ingelesa,scotsera

eta eskoziako gaelera hitz egiten dira gehienbat.

ERLIJIOA

Erlijioak herrialdean inportantzia handia du, ez dago gobernuaren baitan.

Eskoziako erlijioaren barnean adar ezberdinak daude garrantzitsuenetatik hasita:

- Protestanteak: Aita Santuaren agindupetik kanpo dagoen mendebaldeko kristautasunaren adarra da.

-Kalbinistarrak: Oinarrietako bat predestinazioa da eta honen arabera jainkoak hasieratik aukeratu ditu munduaren amieran salbatuko direnak.

ERLIJIOA

Gaur egun, islama, judaismoa edo induismoa ere badago eskozian.

- Katolikoak. Bereziki mendebaldean kokatzen ziren eta XIX.mendean irlandar inmigrazioari esker indarberritu egin zen.

Lehenengo bi erlijio mota hauek, 2001eko biztanleriaren %40a osatzen zuten eta aldiz 2005ean soilik %12a.

KIROLAK

Paper garrantzitsua du eskoziar nortasun eta kulturan.

Herrialde honek hainbat kiroletako berezko txapelketa nazionalak ospatzen baiditu.

Munduko futbol zein errugbi txapelketan eta Commonwealtheko Jokoetan selekzio propioa du.

KIROLAK

Eskoziako lur garaietako kirol nagusia Caber Toss da eta enborrak jaurtitzean datza.

MONUMENTU HISTORIKOAK

Hasteko Eskoziako hiriburuan, Edimburghon erdiaroako herria dago eta jende askorentzat oso ikusgarria da.

Bestalde, erdi aroko monumentu asko daude, esate beterako “Hilton of Cadboll stone” harriaren erreplika bat eta baita ere “Robert the Bruce” eskoziar erregearen irudia “Striling” gazteluaren sarreran.

MONUMENTU HISTORIKOAK

Lehen esan dugun bezala Eskoziak monumentuei dagokienez oso aberatsa da eta orien barruan sartzen dira harriz osatutako aintzinaroko akelarre, edo bertan egoteko lekuak eta baita triku-harriak ere.

GASTRONOMIA

Eskozian oso ezagunak diren tradiziozko jaki asko jan ohi dira eta horietako batzuk hauek dira:

-“Scotch Broth” edo “Eskoziar salda" (haragi eta barazkiez egina)

- “Porridge” (oloz eginiko orea) edota haragiz eginiko pastel gozoak eta honelako asko gehiago.

GASTRONOMIA

XXI.mendean sukaldaritzak berpizkunde bat eduki zuen eta 2006an berpizkunde horrekin jatetxe guztiek zuten izarren bat janari tradizionalak eta berriak egiteko.

Horregaitik gaur egun jatetxe askotan daude aspaldiko janari tradizionalak.

MILA ESKER ETA ESPERO DUT GUSTATU IZANA