EuskeraAgerkaria La Revista Euskera La Revue Euskera ... · 02 Euskaltzaindiaren sorrera Creación...

24
Euskera Agerkaria La Revista Euskera La Revue Euskera Euskera Journal

Transcript of EuskeraAgerkaria La Revista Euskera La Revue Euskera ... · 02 Euskaltzaindiaren sorrera Creación...

Page 1: EuskeraAgerkaria La Revista Euskera La Revue Euskera ... · 02 Euskaltzaindiaren sorrera Creación de Euskaltzaindia ... ordudanik Akademia gidatu duen helburu bikoitza: hizkuntza

Euskera AgerkariaLa Revista EuskeraLa Revue EuskeraEuskera Journal

Page 2: EuskeraAgerkaria La Revista Euskera La Revue Euskera ... · 02 Euskaltzaindiaren sorrera Creación de Euskaltzaindia ... ordudanik Akademia gidatu duen helburu bikoitza: hizkuntza
Page 3: EuskeraAgerkaria La Revista Euskera La Revue Euskera ... · 02 Euskaltzaindiaren sorrera Creación de Euskaltzaindia ... ordudanik Akademia gidatu duen helburu bikoitza: hizkuntza

01 Euskera AgerkariaLa Revista Euskera

01La Revue EuskeraEuskera Journal

Euskera Agerkariak, Euskaltzaindiaren agerkari ofizialak,“Euskaltzaindiaren lan eta agiriak” azpi-idazkianerakunde honi dagokion betekizuna adierazten du.Horrek Euskera, Euskaltzaindiaren jardueren hedabide ezeze, gure hizkuntza ikertzen eta erabiltzen dihardutenlagun guztien bilgune eta elkartze-leku bihurtu du.Horrela, bere orrialdeetan zehar, Euskaltzaindiarenhistoriaren gorabeherak ikusi eta bertan esku hartuduten ikertzaile ugarien emaitza ezin baliotsuagoakgogora ditzakegu.

La Revista Euskera órgano oficial de Euskaltzaindiaexpresa en su subtítulo “Trabajos y Actas de la RealAcademia de la Lengua Vasca” el cometido que estaorganización le asigna.Ello ha conducido a que Euskera se haya convertido, nosólo en la difusora de las actividades de Euskaltzaindia,sino también en el aglutinante y lugar de encuentro delas personas interesadas en el estudio y uso de nuestralengua.Así, a través de sus páginas, se pueden recorrer lasvicisitudes de la historia de Euskaltzaindia y recordar lasvaliosísimas aportaciones de tantos estudiosos que enella han colaborado.

La Revue Euskera, organe officiel dʼEuskaltzaindia,exprime par son sous-titre “Travaux et Actes delʼAcadémie de la Langue Basque” la mission qui est lasienne.Euskera est devenue non seulement lʼorgane de diffusiondes activités dʼEuskaltzaindia mais également le lieu derencontre des personnes intéressées par lʼétude etlʼusage de notre langue.En parcourant ses pages on découvre les vicissitudesquʼa connues Euskaltzaindia au cours de son histoire eton se souvient des apports inestimables de tous lesspécialistes qui y ont collaboré.

The subtitle of the Euskaltzaindiaʼs official journalEuskera, “Works and Proceeding of the Royal Academyof the Basque Language”, describes the objectiveassigned to it by the organization.As a result, Euskera has become not only the means bywhich the activities of the Euskaltzaindia aredisseminated, but also the central reference point whereall those interested in the study and use of our languagecan exchange ideas.Its pages take us through the ups and downs of theEuskaltzaindia since its creation and include theextremely valuable contributions of all the scholars whohave collaborated with the Journal.

Page 4: EuskeraAgerkaria La Revista Euskera La Revue Euskera ... · 02 Euskaltzaindiaren sorrera Creación de Euskaltzaindia ... ordudanik Akademia gidatu duen helburu bikoitza: hizkuntza

02 Euskaltzaindiaren sorreraCreación de Euskaltzaindia

02Création dʼEuskaltzaindiaThe foundation of the Euskaltzaindia

1918an Oñatiko hirian jazoera azpimarragarria gertatuzen, Euskal Herriaren kulturaren etorkizunean apartekogarrantzia izango zuena. Orduan Euskal Ikerketetako Lehen Batzarra egin zen, etahorrek munta handiko bi ondorio izan zituen: alde batetikEusko Ikaskuntza bera eratzea eta, bestetik,Euskaltzaindia ere bai.Euskaltzaindiari dagokionez, batzorde bat antolatu zen,Resurrección Maria Azkue, Arturo Campión, Luis Elizaldeeta Julio Urkixo jaunek osatua, sortzen ari zen erakundeagauzatzeko asmoz. Haiexek finkatu zuten, hain zuzen,ordudanik Akademia gidatu duen helburu bikoitza:hizkuntza zaindu (Jagon Saila) eta bera ikertzea (Iker Saila). Sortu zenetik, Arabako, Bizkaiko, Gipuzkoako etaNafarroako diputazioek babestu dute erakundea, jada iaehun urte bete dituena.

En 1918, en la Villa de Oñate, se produce unacontecimiento de singular importancia para el futurocultural de Euskal Herria.Se celebra el Primer Congreso de Estudios Vascos, quetiene dos consecuencias realmente notorias: Laconstitución de Eusko-Ikaskuntza y de Euskaltzaindia.En relación con Euskaltzaindia, se forma una comisióncompuesta por los señores Resurrección María de Azkue,Arturo Campión, Luis Elizalde y Julio Urquijo, para darforma a la institución que estaba naciendo. Ellos fijaronel doble objetivo que ha regido desde entonces a laAcademia: la protección de la lengua (Jagon Saila) y lainvestigación sobre la misma (Iker Saila).Las diputaciones de Alava, Bizkaia, Gipuzkoa y Navarrahan protegido desde su fundación a esta casi centenariainstitución.

Oñatiko Unibertsitatearen aurreko aldeaFachada de la Universidad de Oñate

Façade de lʼuniversité dʼOñateFacade of the University of Oñate

En 1918 à Oñate se produisit un événement qui revêtitune importance singulière pour lʼavenir culturel dʼEuskalHerria.Cʼest à ce moment-là que se tint le Premier CongrèsdʼEtudes Basques qui eut deux conséquences tout à faitnotoires : la naissance dʼEusko Ikaskuntza et celledʼEuskaltzaindia – Académie de la Langue Basque.En ce qui concerne Euskaltzaindia, une commission futconstituée, composée de MM. Resurrección María deAzkue, Arturo Campión, Luis Elizalde et Julio Urquijo, quidonna naissance à la nouvelle institution. Ils fixèrent ledouble objectif qui régit depuis lors lʼAcadémie: laprotection de la langue (Jagon Saila) et la recherche surla langue (Iker Saila).Les députations dʼAlava, de Biscaye, du Guipuzcoa et deNavarre protègent depuis sa fondation cette institutionquasi centenaire.

It was in the town of Oñate, in the year 1918, that an eventof singular importance for the cultural future of theBasque Country took place.The First Basque Studies Congress was held, bringingwith it about two outstanding consequences: thefounding of the Eusko-Ikaskuntza and of theEuskaltzaindia – the Academy of the Basque Language.As far as the Euskaltzaindia was concerned, a board,whose members were Resurrección María de Azkue,Arturo Campión, Luis Elizalde and Julio Urquijo, was setup in order to give shape to the institution that wascoming into being. They are the ones who set the twoobjectives that have directed the Academy ever since: theprotection of the language (Jagon Saila) and theinvestigation into it (Iker Saila).The councils of Alava, Bizkaia, Gipuzkoa and Navarrahave protected this nearly one-hundred-year-oldinstitution since it was founded.

Page 5: EuskeraAgerkaria La Revista Euskera La Revue Euskera ... · 02 Euskaltzaindiaren sorrera Creación de Euskaltzaindia ... ordudanik Akademia gidatu duen helburu bikoitza: hizkuntza

03 Euskera agerkariaren zuzendaritzaLa dirección de Euskera

03La direction dʼEuskeraThe management of the Euskera Journal

Argitara ematen hasi zenetik (1919), agerkariarenzuzendaritza beti euskaltzain oso baten ardurapean jarrizen. Lehenbizi, eginkizun hori Pierre Lhanderi emanzitzaion, Halere, Luis Villasantek 1970ean euskaltzainburuizendatu zutenetik, aldizkariaren zuzendaritza karguhorrekin loturik gelditu zen.Euskaltzainburu izandakoak eta berorien kargu-aldiendatak ondoko hauek dira:

Resurreción María Azkue. 1919-1951Ignacio María Etxaide. 1952-1962José María Lojendio. 1963-1965

Manuel Lekuona. 1966-1970Luis Villasante. 1970-1989

Jean Haritschelhar. 1989-2004Andrés Urrutia. 2004-

Desde el inicio de su publicación (1919) la dirección de larevista se encomendó a un académico de número. Enprimer lugar, tal responsabilidad recayó sobre PierreLhande. Tras la toma de posesión del padre LuisVillasante como Presidente de Euskaltzaindia en 1970, ladirección de la revista se vinculó al cargo citado.La relación de personas que han ejercido comopresidentes de Euskaltzaindia y las fechas de ejercicio enel cargo son:

Resurreción María Azkue. 1919-1951Ignacio María Etxaide. 1952-1962José María Lojendio. 1963-1965

Manuel Lekuona. 1966-1970Luis Villasante. 1970-1989

Jean Haritschelhar. 1989-2004Andrés Urrutia. 2004-

Dès son origine (1919) la direction de la revue fut confiée àun académicien titulaire. Tout dʼabord, cette responsabilitéincomba à Pierre Lhande. Suite à la prise de fonction dupère Luis Villasante comme Président dʼEuskaltzaindia en1970, la direction de la revue lui revint.La liste des personnes qui ont exercé les fonctions deprésident dʼEuskaltzaindia et les périodes dʼexercice decette fonction sont les suivantes :

Resurrección María Azkue. 1919-1951Ignacio María Etxaide. 1952-1962José María Lojendio. 1963-1965

Manuel Lekuona. 1966-1970Luis Villasante. 1970-1989

Jean Haritschelhar. 1989-2004Andrés Urrutia. 2004-

From the beginning of publication (1919) themanagement of the journal was entrusted to one scholar.In the first place, this fell to Pierre Lhande. It was in 1970,when Father Luis Villasante became President of theEuskaltzaindia, that the management of the journal washanded over to him, and then to his successors.The following shows the Presidents and their dates ofoffice:

Resurreción María Azkue. 1919 - 1951Ignacio María Etxaide. 1952 - 1962José María Lojendio. 1963 - 1965

Manuel Lekuona. 1966 - 1970Luis Villasante. 1970 - 1989

Jean Haritschelhar. 1989 - 2004Andrés Urrutia. 2004 - 

Resurrección Mª Azkuepor J. DEL AGUA

Luis Villasantepor A. VALVERDE

Page 6: EuskeraAgerkaria La Revista Euskera La Revue Euskera ... · 02 Euskaltzaindiaren sorrera Creación de Euskaltzaindia ... ordudanik Akademia gidatu duen helburu bikoitza: hizkuntza

04 Lehen euskaltzainakLos primeros académicos

04Les premiers académiciensThe first academics

Euskera agerkariaren sorreran eta garabidean lehenhamabi euskaltzainek garrantzi berezia izan zuten. Honahemen haien izen-deiturak:

Resurrección María de Azkue. Lekeitio 1864 - Bilbo 1951Jose Agerre. Iruñea 1889-1962Txomin Agirre. Ondarroa 1864 - Zumaia 1920Pierre Broussain. Hazparne 1859 - Ortheze 1920Arturo Campion. Iruñea 1854 - Donostia 1937Juan Bautista Eguzkitza. Lemoa 1875-1939Luis Eleizalde. Bergara 1873 - Bilbo 1923Ramon Intzagarai. Donostia 1878-1947Martin Landerretxe. Buzunaritz-Sarasketa 1846 - Ezpeleta 1930Pierre Lhande. Baiona 1877 - Atharratze 1957Raimundo Olabide. Gasteiz 1869 - Toulouse 1942Julio Urkixo. Deustu 1871 - Donostia 1950

En la creación y desarrollo de la revista Euskera tuvieronuna gran importancia los primeros doce académicos. Heaquí sus nombres:

Resurrección María de Azkue. Lekeitio 1864 - Bilbo 1951Jose Agerre. Iruñea 1889-1962Txomin Agirre. Ondarroa 1864 - Zumaia 1920Pierre Broussain. Hazparne 1859 - Ortheze 1920Arturo Campion. Iruñea 1854 - Donostia 1937Juan Bautista Eguzkitza. Lemoa 1875-1939Luis Eleizalde. Bergara 1873 - Bilbo 1923Ramon Intzagarai. Donostia 1878-1947Martin Landerretxe. Buzunaritz-Sarasketa 1846 - Ezpeleta 1930Pierre Lhande. Baiona 1877 - Atharratze 1957Raimundo Olabide. Gasteiz 1869 - Toulouse 1942Julio Urkixo. Deusto 1871 - Donostia 1950

Lors de la création et du lancement de la revue Euskera lesdouze premiers académiciens ont une grande importance.Voici leurs noms :

Resurrección María de Azkue. Lekeitio 1864 - Bilbo 1951Jose Agerre. Iruñea 1889-1962Txomin Agirre. Ondarroa 1864 - Zumaia 1920Pierre Broussain. Hazparne 1859 - Orthez 1920Arturo Campion. Iruñea 1854 - Donostia 1937Juan Bautista Eguzkitza. Lemoa 1875-1939Luis Eleizalde. Bergara 1873 - Bilbo 1923Ramon Intzagarai. Donostia 1878-1947Martin Landerretxe. Buzunaritz 1846 - Espeleta 1930Pierre Lhande. Bayonne 1877 - Tardets 1957Raimundo Olabide. Gasteiz 1869 - Toulouse 1942Julio Urkixo. Deusto 1871 - Donostia 1950

The first 12 Academics were very important during thecreation and development of the magazine Euskera. Theywere:

Resurreción María de Azkue. Lekeitio 1864, Bilbo 1951Jose Agerre. Iruñea 1889-1962Txomin Agirre. Ondarroa 1864 - Zumaia 1920Pierre Broussain. Hazparne 1859 - Ortheze 1920Arturo Campion. Iruñea 1854 - Donostia 1937Juan Bautista Eguzkitza. Lemoa 1875-1939Luis Eleizalde. Bergara 1873 - Bilbo 1923Ramon Intzagarai. Donostia 1878-1947Martin Landerretxe. Buzunaritz-Sarasketa 1846 - Ezpeleta 1930Pierre Lhande. Baiona 1877 - Atharratze 1957Raimundo Olabide. Gasteiz 1869 - Toulouse 1942Julio Urkixo. Deusto 1871 - Donostia 1950

Arturo CampionF. Beorlegi

Page 7: EuskeraAgerkaria La Revista Euskera La Revue Euskera ... · 02 Euskaltzaindiaren sorrera Creación de Euskaltzaindia ... ordudanik Akademia gidatu duen helburu bikoitza: hizkuntza

05 Ohorezko euskaltzainakAcadémicos de honor

05Académiciens honorairesHonorary academics

Euskera agerkariak beti ere nazioarteko bokazioa erakutsidu, bai bere testuetan erabiliriko hizkuntzengatik(euskara, gaztelania, frantsesa eta, azken aldian,ingelesa), eta bai bere lankideen jatorriagatik ere.Horietako asko ohorezko euskaltzain izendatuak dira.Esaterako:

La revista Euskera no ha dejado de tener una vocacióninternacional, tanto por los idiomas utilizados en sustextos: euskera, castellano, francés y, recientemente,inglés, como por el origen de sus colaboradores, amuchos de los cuales han sido nombrados académicosde honor. Tales son:

La revue Euskera a toujours eu une vocationinternationale, tant par les langues utilisées dans sestextes : basque, espagnol, français et plus récemmentanglais, que par lʼorigine de ses collaborateurs, un grandnombre dʼentre eux ayant été nommés académicienshonoraires. En voici la liste:

The magazine Euskera has always had an internationaloutlook, as can be seen in the languages used in its textssuch as Basque, Castillian, French and, recently, English,as well as in the origins of its writers, many of whomhave been named Honorary Academics. They are:

Allières, JacquesBouda KarlBraun, JanCoromines, JoanDe Rijk, RudolfDouglass, WilliamHolmer, NilsMartinet, AndréMenéndez Pidal, RamónRebuschi, Georges

Sarkisian, VahanSchuchardt, HugoTamura, SuzukoTauer, NorbertTovar, AntonioTrask, RobertUhlenbeck, Christian C.Vinson, JulienWilbur, T.H.Zytsar, Juri V.

Allières, JacquesBouda KarlBraun, JanCoromines, JoanDe Rijk, RudolfDouglass, WilliamHolmer, NilsMartinet, AndréMenéndez Pidal, RamónRebuschi, Georges

Sarkisian, VahanSchuchardt, HugoTamura, SuzukoTauer, NorbertTovar, AntonioTrask, RobertUhlenbeck, Christian C.Vinson, JulienWilbur, T.H.Zytsar, Juri V.

Allières, JacquesBouda KarlBraun, JanCoromines, JoanDe Rijk, RudolfDouglass, WilliamHolmer, NilsMartinet, AndréMenéndez Pidal, RamónRebuschi, Georges

Sarkisian, VahanSchuchardt, HugoTamura, SuzukoTauer, NorbertTovar, AntonioTrask, RobertUhlenbeck, Christian C.Vinson, JulienWilbur, T.H.Zytsar, Juri V.

Allières, JacquesBouda KarlBraun, JanCoromines, JoanDe Rijk, RudolfDouglass, WilliamHolmer, NilsMartinet, AndréMenéndez Pidal, RamónRebuschi, Georges

Sarkisian, VahanSchuchardt, HugoTamura, SuzukoTauer, NorbertTovar, AntonioTrask, RobertUhlenbeck, Christian C.Vinson, JulienWilbur, T.H.Zytsar, Juri V.

Julien VinsonJ. GARCÍA

Page 8: EuskeraAgerkaria La Revista Euskera La Revue Euskera ... · 02 Euskaltzaindiaren sorrera Creación de Euskaltzaindia ... ordudanik Akademia gidatu duen helburu bikoitza: hizkuntza

06 Hasierako aldia, 1919-1936Primera época, 1919-1936

06Première époque, 1919-1936The early period, 1919-1936

Hasierako euskaltzainen eta beren ondorengoen gaineanzeregin handia metatu zen, eta hori Gerra Zibilarenaurreko aldian ongi islaturik ageri da aldizkarian.Arlo guztietan aurrerapauso nabarmenak egiten dira,baina haien arau-erabakiak inoiz edo behin eztabaidatuakizan arren, pixkanaka gauzak baretuz joan ziren.Ortografiak, onomastikak edo, hizkuntza berriztatzeko,beste mintzaira batzuetatik hitzak hartzeak eztabaidaksorrarazi zituzten. Halere horiek guztiok laster gaindituziren.Hizkuntzaren batasunaren arazoa oraintsura arte egon dapil-pilean.

La ingente tarea que recae sobre los académicosiniciales y sus sucesores durante el periodo anterior a laGuerra Civil queda reflejada en la revista.Se van produciendo avances significativos en todos loscampos, no estando exentas sus decisiones normativasde controversias que gradualmente pierden significación.La ortografía, la onomástica o la modernización delidioma, con la asimilación de un léxico proveniente deotras lenguas, originan polémicas que pronto sonsuperadas.El problema de la unificación de la lengua se prolongóhasta épocas bien recientes.

Lʼimmense tâche qui incombait aux premiersacadémiciens et à leurs successeurs au cours de lapériode antérieure à la Guerre Civile est relatée dans larevue.Des avancées très importantes ont eu lieu dans tous lesdomaines, les décisions normatives de lʼAcadémie créantparfois des controverses qui peu à peu se sont éteintes.Lʼorthographe, lʼonomastique ou la modernisation de lalangue, avec lʼassimilation dʼun lexique venant dʼautreslangues, ont suscité une polémique qui a été bien vitesurmontée.Le problème de lʼunification de la langue a perduréjusquʼà une époque très récente.

The huge task that fell to the academics and theirsuccessors during the years before the Civil War wasreflected in the magazine. They came up with significant advances in all fields,including some controversial rules that gradually lostsignificance.The spelling, the proper names and the modernisation ofthe language with the inclusion of other languagesbrought about controversies that were soon overcome.The problem arising from the unification of the languagewas present until very recently.

Seber AltubeA. IRIGOYEN

Page 9: EuskeraAgerkaria La Revista Euskera La Revue Euskera ... · 02 Euskaltzaindiaren sorrera Creación de Euskaltzaindia ... ordudanik Akademia gidatu duen helburu bikoitza: hizkuntza

07 1936-1951 Debekuak1936-1951 Persecución

071936-1951 Persécution1936-1951 Persecution

Gerra Zibilean garaile gelditu zen taldeak harturikoerabakien ondorioz, euskara debekaturik gelditu zen, etaez dira gutxi orduko gehiegikerien lekukotasunak, gauregun ezin pentsatuzkoak.Hizkuntza ofizial bakarra ez bezalako edozein mintzairaitotzeko asmo ageriak gure artean isiltasun luzea ekarrizuen, eta horrek Euskera agerkariari ez eze, bai etaEuskaltzaindiaren ekimenei berei kalte handia egin zien.Eguneroko bizitzan euskararen erabilera publikoa erabatmoteldu zen, eta elizkizun banaka batzuk izaten zirengure hizkuntzaren orduko agerreraren lekuko bakarrak.

Como consecuencia de las decisiones tomadas por elbando vencedor en la Guerra Civil, la lengua vasca quedóproscrita y no escasean los testimonios dearbitrariedades inimaginables hoy en día.El propósito manifiesto de ahogar cualquiermanifestación lingüística ajena al idioma oficial únicoprodujo un prolongado silencio. Ello afectó, no sólo a larevista Euskera, sino a la propia actividad deEuskaltzaindia.Sólo determinadas manifestaciones religiosasmantuvieron, aunque amortiguada, la presencia delidioma en la vida cotidiana.

Emilio Mola-ren bandoa, 1936ko uztailaren 19an emanaBando de Emilio Mola del 19 de julio de 1936

Arrêté du général Emilio Mola du 19 juillet 1936Edict of Emilio Mola, 19th June 1936

Jendeaurrean euskaraz hitz egiteagatik jarritakoisunaren gordekinaRecibo de multa por el uso público del vascuenceAmende pour usage public de la langue basqueReceipt for a fine for use Basque in public

Une des conséquences des décisions prises par le campvictorieux de la Guerre Civile fut que la langue basque futproscrite et les témoignages ne manquent pasaujourdʼhui quant aux procédés arbitraires inimaginablesqui ont eu cours.Lʼintention manifeste dʼétrangler toute manifestationlinguistique étrangère à la langue officielle uniqueprovoqua un silence prolongé. Cela affecta nonseulement la revue Euskera mais également lʼactivitédʼEuskaltzaindia.Seules certaines manifestations religieuses purentmaintenir, de façon étouffée, la présence de la languedans la vie quotidienne.

As a consequence of decisions taken by the winning sideduring the Civil War, the Basque language was prohibitedand there are plenty of testimonies talking about arbitrarydecisions that would be unimaginable nowadays . This drowned whatever language other than the singleofficial language thus producing a long silence. Thisaffected not only the journal Euskera, but also theactivities of Euskaltzaindia. Only certain religious rituals, although muffled,maintained this language in daily life.

Page 10: EuskeraAgerkaria La Revista Euskera La Revue Euskera ... · 02 Euskaltzaindiaren sorrera Creación de Euskaltzaindia ... ordudanik Akademia gidatu duen helburu bikoitza: hizkuntza

08 1954-1968 Irekiera1954-1968 Apertura

081954-1968 Ouverture1954-1968 Opening

Bigarren Mundu-Gerra amaitu eta gero, nazioartekoaldaketaren ondorioz, 50eko hamarkadan Frankismoakeuskarari buruzko jarrera pixka bat bigundu zuen, harekikobaztertze politiko eta administratiboa mantendu arren.Euskaltzain eta euskalari gehienak garbizalekeriatikurruntzen hasiak ziren, eta horregatik garrantzi handikoaizan zen Bilboko 1959ko adierazpena. Hartan atzerrikohizkuntzetatik harturiko euskal hitz zaharrak eta lexikozientifiko internazionala onartzen zen, bai eta idaztekoarau berri batzuk ere. Aldi berean, literatura-sariakbultzatzeari ekin zitzaion, eta, 1956tik aurrera, Euskeraagerkaria hasi zen berriro argitara ematen.

En los años 50, el Régimen, como consecuencia delcambio internacional producido tras el final de la GuerraMundial, modera su actitud hacia el idioma, aunmanteniendo la marginación política y administrativa.La actitud de los académicos y otros estudiosos de lalengua se alejan del purismo. Por ello, tiene enormeimportancia la declaración de Bilbao de abril de 1959, alaceptar la Academia las palabras vascas de origenforáneo, especialmente la terminología científica einternacional, así como nuevas normas ortográficas. Seimpulsan los premios literarios y se reinicia lapublicación en la revista Euskera desde 1956.

Gerraondoko Euskera-ren lehen edizioaPrimera edición de Euskera en la posguerraPremière édition dʼEuskera après la guerre

First post-war edition of Euskera

Bilbon 1959an harturiko akordioen idazkiaReseña de los acuerdos de Bilbao, 1959Compte-rendu des accords de Bilbao, 1959Resume of the agreement of Bilbao, 1959

Dans les années 50, suite au changement international quieut lieu après la fin de la Guerre Mondiale, le Régimemodéra son attitude vis-à-vis de la langue, tout enmaintenant une marginalisation politique et administrative.Lʼattitude des académiciens et autres spécialistes de lalangue sʼéloigna du purisme. Cʼest pourquoi ladéclaration de Bilbao dʼAvril 1959 eut une importanceénorme, lʼAcadémie acceptant désormais des motsbasques dʼorigine étrangère, plus particulièrement en cequi concerne la terminologie scientifique et internationale,ainsi que les nouvelles normes orthographiques. On lançales prix littéraires et on redémarra la publication de larevue Euskera à partir de 1956.

In the 50ʼs the regime, as a consequence of theinternational changes produced after the end of theWorld War, moderated its attitude towards the language,although yet maintaining it outside the political andadministrative worlds.The attitude of the Academics and other scholars of thelanguage became less purist. Because of this theDeclaration of Bilbao in April 1959 had enormousimportance in the Academy of the Basque language toaccept words of foreign origin - especially scientific andinternational - such as new spelling rules. This promotedliterary prizes and re-initiated the publication of thejournal Euskera from 1956.

Page 11: EuskeraAgerkaria La Revista Euskera La Revue Euskera ... · 02 Euskaltzaindiaren sorrera Creación de Euskaltzaindia ... ordudanik Akademia gidatu duen helburu bikoitza: hizkuntza

09 1968. Arantzazuko Batzarra1968. Congreso de Arantzazu

091968. Congrès dʼArantzazuCongress of Arantzazu. 1968

Hizkuntzaren batasuna bere fundaziotik zuen helburuEuskaltzaindiak. Asmo horrekin, eta Gabriel Arestirenproposamenez, 1968an Arantzazun batzar bat antolatuzen, euskararen batasuna aztertzeko helburu bakarraz.Bertan aurkeztu ziren proposamen guztien artean,erabakigarriena Koldo Mitxelenarena izan zen. Horretan,funtsezko puntuak planteatu zituen, adibide askorekinlagundurik, onartu beharreko morfologiaren etaidazkeraren aldeko proposamen konkretu batzuekin ere.Han oinarrizko akordioa hartu zen, eta bertatik dator gaurguztiok onartzen dugun eredu zabala.

Desde su fundación, Euskaltzaindia tenía como objetivola unificación de la lengua. Con este propósito, apropuesta de Gabriel Aresti, se celebró en Arantzazu en1968 un congreso monográfico sobre la unificación.Entre las propuestas presentadas destacó la aportadapor Koldo Mitxelena, quien planteó los puntosfundamentales, apoyados con numerosos ejemplos conpropuestas concretas sobre la morfología y la grafía aadoptar.Consensuado un acuerdo base, de este se derivó elmodelo ahora establecido.

Koldo Mitxelenaren proposamenaren eskuizkribuaManuscrito de la propuesta de Koldo Mitxelena

Manuscrit de la proposition de Koldo MitxelenaManuscript of the proposal by Koldo Mitxelena

Depuis sa création, Euskaltzaindia a comme objectiflʼunification de la langue. Cʼest dans ce but que surproposition de Gabriel Aresti se tint à Arantzazu en 1968un congrès monographique sur lʼunification. Parmi lespropositions présentées fut remarquée celle de KoldoMitxelena qui posa les points fondamentaux, sʼappuyantsur de nombreux exemples, avec des propositionsconcrètes sur la morphologie et la graphie à adopter.On parvint à un accord de base qui amena on modêledésormais établi.

From its beginning, the Euskaltzaindia had the unificationof the language as its objective. With this idea in mind,Gabriel Aresti proposed holding the Congress ofArantzazu in 1968, which was devoted solely to theunification. Amongst the proposals put forward he gavespecial importance to the one by Koldo Mitxelena, whoset out the key points based on numerous examples withspecific proposals about the morphology and signs to beadopted. A first agreement was reached and it was the first steptowards the standart that has now been established.

Page 12: EuskeraAgerkaria La Revista Euskera La Revue Euskera ... · 02 Euskaltzaindiaren sorrera Creación de Euskaltzaindia ... ordudanik Akademia gidatu duen helburu bikoitza: hizkuntza

10 Hirurogeita hamarreko hamarkadaLa década de los 70

10La décennie 70The 70ʼs

Arantzazuko Batzarretik aurrera Euskaltzaindiak erabakiugari hartu ditu fonologian, lexikoan, deklinabidean, aditzparadigmetan, sintaxian, onomastikan eta toponimian.Arau horiek Euskera agerkarian agertuz joan dira.Urte horietan batasunerako arauak berrikusi egin ziren,eta 1978an Bergaran kongresu bat antolatu zen helburuhorrekin.Garai berean, prestatu eta burutu ziren, halaber,agerkariaren aurkibideak.

A partir del congreso de Arantzazu, Euskaltzaindia havenido tomando decisiones sobre fonología, léxico,declinación, paradigmas verbales, sintaxis, onomástica ytoponimia. Normas que se han reflejado en las páginasde la revista.En estos años se procede a la revisión de las normas deunificación, celebrándose en 1978 en Bergara uncongreso con este propósito.Así mismo, es el momento en que se acuerda laformación de los índices de la revista.

Bergarako mintegiaren aurreko aldeaFachada del Seminario de Bergara

Façade du Séminaire de BergaraFacade of the Seminary of Bergara

A partir du congrès dʼArantzazu, Euskaltzaindiacommença à prendre des décisions concernant laphonologie, le lexique, la déclinaison, les paradigmesverbaux, la syntaxe, lʼonomastique et la toponymie,normes qui ont été publiées dans la revue.Cʼest au cours de ces années que lʼon a procédé à larévision des normes dʼunification, avec le congrès deVergara de 1978.Cʼest aussi à ce moment-là que lʼon décida de créer lesindex de la revue.

Since the Congress of Arantzazu, the Euskaltzaindia hasbeen making decisions about phonology, vocabulary,declensions, verbal paradigms, syntax, personal namesand place names. All these rules have been reflected inthe journal.During these years the standards of the unification wererevised, and a congress was held in Bergara in 1978 forthis purpose. At the same time, this was the time when an agreementwas reached regarding the lay out of the journalʼsindexes.

Page 13: EuskeraAgerkaria La Revista Euskera La Revue Euskera ... · 02 Euskaltzaindiaren sorrera Creación de Euskaltzaindia ... ordudanik Akademia gidatu duen helburu bikoitza: hizkuntza

11 Arrasate eta Iruñeko BiltzarrakCongresos de Mondragón y Pamplona

11Congrès de Mondragon et de PampeluneCongresses of Mondragon and Pamplona

Arrasateko 1979ko eta Iruñeko 1984ko Biltzarrek garrantzihandia izan zuten, bertara euskal gramatikako arlo askoriburuzko lanak aurkeztu ziren eta. Horiek Euskeraagerkarian argitara ematean Euskaltzaindiak, berriz ere,darabilen normaltze- eta arautze-lana noraino haltzen zenerakutsi zuen.

Los Congresos de Mondragón (1979) y Pamplona (1984)fueron de gran importancia, con la presentación detrabajos sobre distintos apartados de la gramática vasca.Con su publicación en la revista Euskera se puso derelieve, una vez más, la trascendencia de la labornormalizadora y normativizadora de Euskaltzaindia.

Arrasateko eta Iruñeko Biltzarren aktakActas de los Congresos de Mondragón y Pamplona

Actes des Congrès de Mondragon et de PampeluneMinutes from the Congresses of Mondragon and Pamplona

Les Congrès de Mondragon (1979) et de Pampelune(1984) revêtirent une grande importance grâce à laprésentation de travaux sur différents aspects de lagrammaire basque. Leur publication dans la revueEuskera souligna une fois encore la portée du travail denormalisation et de normativisation réalisé parEuskaltzaindia.

The Congresses of Mondragon (1979) and Pamplona(1984) were of great importance, with the presentation ofworks on different aspects of Basque grammar. Itspublication in Euskera journal showed, once again, thesignificance of the Euskaltziandiaʼs work regarding thestandardising and the regulating of the language.

Page 14: EuskeraAgerkaria La Revista Euskera La Revue Euskera ... · 02 Euskaltzaindiaren sorrera Creación de Euskaltzaindia ... ordudanik Akademia gidatu duen helburu bikoitza: hizkuntza

12 Kulturaren aldeko bultzadaImpulso cultural

12Elan culturelCultural stimulation

Euskaltzaindiaren akordioetatik helduriko arau zehatzakberehala argitaldarien arlora iragan ziren, bai banakakoedizioetan eta bai aldizkarietan ere.Aldaketa politikoa eta hizkuntzari buruzko legeennormalizazioa: hizkuntzaren ofizialtasunak, hezkuntzariburuzko lege-arauek eta zentsura desagertzeak aldeanfruitu nabarmenak ekarri zituzten, bai eta ekintzaberrietarako normaltasun egoera ere: ikastolek,argitalpenek edo ikuskariek bultzada ederra jaso zuten,eta, aldi berean, literaturarako euskara batua gero etagehiago onartzen zen.

La normativa derivada de los acuerdos de Euskaltzaindiapronto tuvo su reflejo en el campo editorial, tanto en lasediciones unitarias como en las publicaciones periódicas.El cambio político y la normalización de la legislaciónsobre el idioma: oficialidad de la lengua, normativa legalsobre la educación y la desaparición de la censuraprodujeron frutos indudables y una situación denormalidad para nuevas iniciativas: ikastolas,publicaciones o espectáculos, que recibieron unimportante impulso, no siendo desdeñable la asuncióngeneral del euskera literario.

Argazki konposizioa, euskarazko argitalpenen hedakuntza erakustekoComposición fotográfica reflejando la expansión de las publicaciones euskéricas

Composition photographique reflétant lʼexpansion des publications en basqueComposite photograph showing the extent of Basque publications

La réglementation découlant des accordsdʼEuskaltzaindia eut un impact rapide dans le domaine delʼédition, quʼil sʼagisse des publications unitaires ou despublications périodiques.Le changement politique et la normalisation de lalégislation sur la langue : officialité de la langue,réglementation légale sur lʼéducation et la disparition dela censure, eurent des effets incontestables et créèrentune situation de normalité pour les initiatives nouvelles :ikastolas, publications ou spectacles, qui connurent unsoutien important, sans oublier la percée du basquelittéraire.

The standard taken from the agreements ofEuskaltzaindia was seen reflected in the editorial field,both in one-off publications as well as in periodicalpublications.The political change and standardisation of thelegislation ruling the language. The official aspects of thelanguage, the legal standard of education and thedisappearance of censorship produced clear benefits anda normal situation for new initiatives: schools,publications and theatre shows, which all received animportant stimulation, as did Basque literature, whichgained significant relevance.

Page 15: EuskeraAgerkaria La Revista Euskera La Revue Euskera ... · 02 Euskaltzaindiaren sorrera Creación de Euskaltzaindia ... ordudanik Akademia gidatu duen helburu bikoitza: hizkuntza

13 1980. Euskalarien nazioarteko jardunaldiak1980. Encuentros internacionales de vascólogos

131980. Recontres internacionales de bascologues1980. Bascologists internacional meetings

1980an Euskal Herriko Unibertsitateko LeioakoCampusean euskalarien batzar bat antolatu zen. Harabertoko intelektual ospetsu asko bildu ziren: Villasante,Mitxelena, Txillardegi edo Satrustegi, adibidez, bai etaatzerrikoak ere: Rebuschi, Trask, Martinet eta SuzukoTamura, besteak beste.Batzar honetako aktak publikatzean, Iker bildumari emanzitzaion hasiera, eta harrezkero hortxe argitaratzen diraIker Sailak, Euskaltzaindiaren sorreratik bertatikjardunean dabilenak,onarturiko ikerlanak.

En 1980 en el campus de Leioa de la Universidad del PaísVasco se celebró un congreso de vascólogos que gozóde la asistencia de eminentes intelectuales locales comoVillasante, Mitxelena, Txillardegi y Satrustegi, y foráneos,por ejemplo, Rebuschi, Trask, Martinet y Suzuko Tamura,entre otros.La publicación de las actas de este congreso originó elcomienzo de la colección Iker que desde entoncesrecoge trabajos de investigación aprobados por lasección Iker Saila, activa desde el origen de la propiaEuskaltzaindia.

Euskalarien nazioarteko jardunaldiak liburuaren azala diseinuaDiseño de la cubierta de Encuentros internacionales de vascólogos

Design de la couverture du livre rencontres internacionales de bascologuesDesign of the cover of the book bascologists internacional meetings

En 1980 au campus de Leioa de lʼUniversité du PaysBasque eut lieu un congrès de bascologues qui bénéficiade la participation dʼéminents intellectuels locaux commeVillasante, Mitxelena, Txillardegi et Satrustegi, mais aussiétrangers comme, Rebuschi, Trask, Martinet et SuzukoTamura, entre autres.La publication des actes de ce congrès fut à lʼorigine dela création de la collection Iker qui depuis lors publie lestravaux de recherche approuvés par la section Iker Sailaqui est en activité depuis la fondation dʼEuskaltzaindia.

In 1980, the University of the Basque Countryʼs LeioaCampus was the venue of the Congress of BasqueScholars which was attended by such eminentintellectuals from the area as Villasante, Mitxelena,Txillardegi and Satrustegi, and from other places:Rebuschi, Trask, Martinet and Suzuko Tamura, amongothers.The publication of the minutes of this congress markedthe beginning of the Iker collection which, since then, hasbeen documenting the research work by the Iker Sailasection, which has had a active role ever since thebeginning of the Euskaltzaindia itself.

Page 16: EuskeraAgerkaria La Revista Euskera La Revue Euskera ... · 02 Euskaltzaindiaren sorrera Creación de Euskaltzaindia ... ordudanik Akademia gidatu duen helburu bikoitza: hizkuntza

14 OnomastikaOnomástica

14OnomastiqueOnomastics

Euskaltzaindia, halaber, gizartearen premiak ase nahirik,pertsonen eta lekuen izen bereziak arautzeaz arduratzenda, horiek administrazioan, irakaskuntzan, hedabideetaneta lagun arteko ohiko harremanetan egokiro erabildaitezen.Horretarako, jatorri askotako toponimoak bildu eta izen-deituren iturriak arakatzen ditu, horiek Euskaltzaindiarenosoko batzarrak onartu eta gero, ondorioak Euskeraagerkarian islatzeko.

Euskaltzaindia, atendiendo a las necesidades de lasociedad, se ocupa de la normalización de los nombrespropios de personas y lugares, para su aplicación en laadministración, la enseñanza, los medios decomunicación y las relaciones personales.Para ello recoge topónimos de diverso origen e investigalos nombres y apellidos fijando su grafía y reflejando susresultados en la revista Euskera tras su aprobación por elpleno de la institución.

Euskaltzaindia, répondant ainsi aux besoins de lasociété, sʼoccupe de la normalisation des noms propresdes personnes et des lieux, en vue de leur applicationdans lʼadministration, lʼenseignement, les médias et lesrelations personnelles.Elle recueille pour cela les toponymes dʼorigines diverseset fait des recherches sur les prénoms et les noms defamille, fixe leur graphie, et les publie dans la revueEuskera après quʼils aient été approuvés par lʼassembléeplénière de lʼAcadémie.

The Euskaltzaindia, in response to a need presented bysociety, deals with the regulating of names of people andplaces for their use in Administration, education, themedia and personal relationships. In order to do this, it compiles place names with a varietyof origins and researches into names and surnamessetting a standard spelling and publishing the results inEuskera journal, once they have been approved in ageneral meeting of the institution.

Separata Euskera 2004, 1 49. liburukia (2. aldia) Bilbo Euskal Izendegia. Nomenclator onomástico vasco, 1977

Page 17: EuskeraAgerkaria La Revista Euskera La Revue Euskera ... · 02 Euskaltzaindiaren sorrera Creación de Euskaltzaindia ... ordudanik Akademia gidatu duen helburu bikoitza: hizkuntza

15 DialektologiaDialectología

15DialectologieDialectology

Euskaltzaindiak hizkuntzaren batasuna lortzeko bokazioadu, baina horrek ez du inola ere eragozten euskalkiak ereikertzea.Edozein hizkuntzaren batasunak aldean aldaki dialektalaskoren galtzea dakar, eta horregatik beharrezkoa dahoriek erregistratzea, hizkuntzaren historiarako etaetorkizuneko belaunaldien jakinerako ondo gordez.Hori dela eta, azken hogei urteotan Euskaltzaindiarenbatzorde batek Hizkuntza Atlasa egiten dihardu, eta horida, hain zuzen, helburu nagusietako bat erakundearenprogrametan.Atlasa eratzeko aurrelan gehienak Euskera agerkarianargitaratuak dira jada.

La vocación unificadora de Euskaltzaindia no esobstáculo para el estudio de los diversos dialectos.La unificación de toda lengua conlleva la pérdida demuchas variantes dialectales, por lo que es convenientesu registro, salvaguardándolas para la historia delidioma, como legado a las generaciones futuras.La formación del Atlas lingüístico, que una comisión deEuskaltzaindia viene realizando durante los últimosveinte años, es un objetivo prioritario en los programasde la Institución.Los trabajos previos a la formación del Atlas han sidopublicadas en gran número en la revista.

Hizkuntza Atlasaren I. liburukiaren azalaCubierta del tomo I del Atlas lingüístico

Couverture du tome I de lʼAtlas linguistiqueCover of the First tome of the Linguistic Atlas

La vocation unificatrice dʼEuskaltzaindia ne représentepas un obstacle à lʼétude des différents dialectes.Lʼunification de toute langue entraîne la perte denombreuses variantes dialectales, cʼest pourquoi il fautles inventorier, leur sauvegarde étant nécessaire pourlʼhistoire de la langue, elles constituent un legs pour lesgénérations futures.LʼAtlas linguistique, quʼune commission dʼEuskaltzaindiaélabore depuis une vingtaine dʼannées, est un objectifprioritaire dans les programmes de lʼAcadémie.Les travaux préalables à lʼélaboration de lʼAtlas ont étépubliés en grand nombre dans la revue.

The will to unite of the Euskaltzaindia does not representan obstacle for the study of the various dialects. The unification of any language brings with it the loss ofmany dialectic variants, and this is the reason why it isconvenient to keep a register of them, therebysafeguarding them for the history of the language as alegacy for future generations. The creation of the linguistic Atlas, which a commissionof the Euskaltzaindia has been working on over the lasttwenty years, is one of the institutionʼs priorityprogrammes. Much of the work that has been carried out prior to thepublishing of the Atlas has been included in the journal.

Page 18: EuskeraAgerkaria La Revista Euskera La Revue Euskera ... · 02 Euskaltzaindiaren sorrera Creación de Euskaltzaindia ... ordudanik Akademia gidatu duen helburu bikoitza: hizkuntza

16 Gure literatura bultzatzenPromoción literaria

16Promotion littéraireLiterary promotion

Euskaltzaindia literatur sorkuntzari adi egon da. Inoiz,gainera, era horretako lanak argitaratzen ditu.Era berean, literatur sariketetan esku hartu du, baibakarka eta bai beste erakunde batzuekin elkarlaneanere, sorkuntzaren pizgarri eta bultzatzaile izateko. Beste aldetik, ahozko zein izkribuzko lanak ikertu ditueuskal literatura arloko terminoen hiztegia osatzeko. Hori ere Euskera agerkarian agertu izan da.

Euskaltzaindia ha permanecido atenta a la creaciónliteraria. En ocasiones mediante la publicación de obrasde este carácter.Así mismo, ha participado en certámenes literariospropios o en colaboración con otras instituciones enapoyo y estímulo a la creación.Por otro lado, ha estudiado materiales orales o escritospara la recogida de datos que permitan la edición de undiccionario de términos literarios en lengua vasca.Todo ello se ha reflejado en la revista Euskera de modofrecuente.

Akademiaren ArgitalpenakPublicaciones de la Academia

Publications de lʼAcadémiePublications of the Academy

Euskaltzaindia a toujours été attentive à la créationlittéraire et en a publié les fruits à diverses occasions.LʼAcadémie a participé à des prix littéraires propres àlʼAcadémie ou en collaboration avec dʼautres institutionspour soutenir et stimuler la création.Dʼautre part, lʼAcadémie a étudié des documents sonoresou écrits pour le recueil de données permettantlʼélaboration dʼun dictionnaire de termes littéraires enlangue basque.Tout cela figure dans la revue Euskera.

The Euskaltzaindia has always paid great attention to thedevelopment of written works, many times by thepublication of works of this nature.At the same time, they have taken part in their ownliterary competitions or in collaboration with and supportfrom other institutions to stimulate the development.On the other hand, they have studied oral and writtenworks to collect data for the editing of a dictionary ofliterary terms in the Basque language. All this has beenshown frequently in the Journal Euskera.

J.M. LekuonaJ. García

Page 19: EuskeraAgerkaria La Revista Euskera La Revue Euskera ... · 02 Euskaltzaindiaren sorrera Creación de Euskaltzaindia ... ordudanik Akademia gidatu duen helburu bikoitza: hizkuntza

17 GramatikaGramática

17GrammaireGrammar

Euskaltzaindiaren Gramatika Batzordeak aspaldidanikdihardu lanean arlo honetan, eta hizkuntzaren erabileranaldizka izaten diren arazo, zalantza eta eztabaideierantzuten saiatzen da. Lan hauek ere bere agerkariarenorrietan plazaratu dira. Halaber, arazo sintaktiko zabalagoak ere aztertu ditu, etabere ondorio eta arauak agerkarian eta aldizkariberezituetan eman ditu argitara.

La Comisión de Gramática de Euskaltzaindia vienetrabajando desde hace años y procura responder a losproblemas, dudas y puntos de discusión que se planteanen el uso del idioma. Estos trabajos han tenido su reflejoen las páginas de la revista.Así mismo, ha estudiado aspectos sintácticos másamplios, publicando sus conclusiones y normas en larevista y en publicaciones especializadas.

Gramatika Batzordearen testuetako baten azalaCubierta de uno de los textos producidos por la Comisión de Gramática

Couverture des textes de la Commission de GrammaireCover of one of the texts from the Commision for Grammar

La Commission de Grammaire dʼEuskaltzaindia travailledepuis de nombreuses années et tente de résoudre lesproblèmes, les doutes et les sujets de discussion qui seposent pour lʼusage de la langue. Ces travaux ont étépubliés dans la revue.La Commission a aussi étudié des aspects syntaxiquesplus vastes et a publié ses conclusions et ses normesdans la revue ainsi que dans des publicationsspécialisées.

The Commission for Grammar of the Euskaltzaindia hasbeen working for many years and tries to provideanswers to many problems, doubts and discussionpoints regarding the use of the language. These workshave been reflected in the pages of the journal.Also, they have studied aspects of syntax in a widesense, publicising the results and rules in the journal andother, specialised publications.

Page 20: EuskeraAgerkaria La Revista Euskera La Revue Euskera ... · 02 Euskaltzaindiaren sorrera Creación de Euskaltzaindia ... ordudanik Akademia gidatu duen helburu bikoitza: hizkuntza

18 LexikografiaLexicografía

18LexicographieLexicography

Arantzazuko 1968ko Batzarraren kolofoitzat,Euskaltzaindiak lexiko labur bat argitaratu zuen, literatureuskara batuaren oinarria egiteko asmoz. Ordudaniklexikografia lana hazi besterik ez da egin eta 2000. urteanHiztegi Batua kaleratu zuen, eta horren hirugarrenedizioak, 2010ean, jada 36.016 sarrera eta 6.052azpisarrera zeuzkan. 1987tik 2005era Orotariko Euskal Hiztegia - DiccionarioGeneral Vasco-ren 16 liburukiak argitaratu dira, eta unehonetan Euskaltzaindiaren Hiztegia deritzona bukatzenari da.Euskera agerkaria da, hain zuzen, lexikografi lan honenberriemaile eta hedatzailea.

Como colofón del Congreso de Arantzazu en 1968,Euskaltzaindia publicó un pequeño léxico con palabrasque podían servir de base del idioma vasco literariounificado. Desde entonces la labor lexicográfica ha idocreciendo, permitiendo en el año 2000 la publicación delHiztegi batua y en 2010 una tercera edición con 36.016entradas y 6.052 subentradas.De 1987 a 2005 se han formado los 16 volúmenes deOrotariko Euskal Hiztegia-Diccionario General Vasco y enla actualidad se trabaja en la realización deEuskaltzaindiaren Hiztegia o Diccionario de la Academiade la Lengua Vasca.La revista Euskera es el vehículo de difusión de estalabor lexicográfica.

Akademiaren ArgitalpenakPublicaciones de la Academia

Publications de lʼAcadémiePublications of the Academy

En guise de note finale du Congrès dʼArantzazu en 1968,Euskaltzaindia publia un petit lexique comprenant desmots pouvant servir de base à la langue basque littéraire.Depuis lors le travail lexicographique nʼa cessé de croîtreet a permis la publication en 2000 de lʼHiztegi batua(Dictionnaire Unifié) et en 2010 la publication dʼunetroisième édition avec 36.016 entrées et 6.052 sous-entrées.De 1987 à 2005 ont été élaborés les 16 volumes deOrotariko Euskal Hiztegia – Dictionnaire Basque Généralet actuellement lʼélaboration dʼEuskaltzaindiaren Hiztegiaou Dictionnaire de lʼAcadémie de la Langue Basque esten cours.La revue Euskera est lʼoutil de diffusion de ce travaillexicographique.

As a finishing touch from the Congress of Arantzazu in1968, the Euskaltzaindia published a small dictionary withwords that might serve as a basis for a unified Basqueliterary language. From then, the lexicographical workshave grown, allowing publication of Hiztegi batua in 2000and in 2010, a third edition with 36,016 entries and 6,052sub-entries.Between 1987 and 2005, 16 volumes of Orotariko EuskalHiztegia-Diccionario General Vasco were produced andcurrently work is being done on the EuskalzaindiarenHiztegia or Dictionary of the Academy of the BasqueLanguage.The journal Euskera is the vehicle for the disseminationof all this lexicographical work.

Page 21: EuskeraAgerkaria La Revista Euskera La Revue Euskera ... · 02 Euskaltzaindiaren sorrera Creación de Euskaltzaindia ... ordudanik Akademia gidatu duen helburu bikoitza: hizkuntza

19 Jagon Saila. Hizkuntzaren zaintzaileaJagon Saila. Sección de Fomento

19Jagon Saila. Section de PromotionJagon Saila. Section for Promotion

Euskaltzaindiak dauzkan bi sailetatik, Jagon Sailaeuskararen erabilera eta beraren gizarte-hedabideasustatzen arduratzen da, eta horretarako era askotakoekimenak darabiltza. Euskera agerkaria sail horren zereginaren lekukoa izanda, bai bertsolarien txapelketak antolaketan,euskalduntze eta alfabetatze kanpainak bultzatzean,edota euskara eta Eliza, kontsumoa eta gazteen hizkuntzaerabileraren inguruko jardunaldietan ere.

De las secciones de que dispone Euskaltzaindia, la deFomento es la que se encarga de promover el uso de lalengua vasca y su proyección social a través de múltiplesiniciativas.La revista Euskera ha sido testigo del quehacer de estasección en la organización de concursos de bertsolaris,campañas de euskaldunización y alfabetización eneuskera o jornadas sobre el euskera y la iglesia, elconsumo o el empleo de la lengua vasca por los jóvenes.

Parmi les différentes sections qui composentEuskaltzaindia, la section de Promotion est celle qui estchargée de promouvoir lʼusage de la langue basque et saprojection sociale, à travers de multiples initiatives.La revue Euskera a été le témoin du travail de cettesection dans lʼorganisation de concours de bertsolaris,de campagnes dʼeuskaldunisation et dʼalphabétisation enbasque, ou de journées sur la langue basque et lʼéglise,la consommation ou lʼemploi de la langue basque par lesjeunes.

Of the sections that comprise Euskaltzaindia, that ofPromotion is the one that is charged with promoting theuse of the Basque language and its social developmentby means of a variety of initiatives.The journal Euskera has been witness to the task of thissection in the organisation of congresses of bertsolaris,campaigns for the spreading of the Basque language andliteracy, study groups for the Basque language andchurch and the adoption and use of the Basque languagefor the young.

Akademiaren ArgitalpenakPublicaciones de la Academia

Publications de lʼAcadémiePublications of the Academy

Page 22: EuskeraAgerkaria La Revista Euskera La Revue Euskera ... · 02 Euskaltzaindiaren sorrera Creación de Euskaltzaindia ... ordudanik Akademia gidatu duen helburu bikoitza: hizkuntza

20 Azkue BibliotekaAzkue Biblioteka

20Azkue BibliotekaAzkue Biblioteka

Euskaltzaindiaren Bibliotekak, Azkue Bibliotekaderitzonak, Akademiaren liburuak eta artxiboa ere jagotenditu. Atal biek bertako zerbitzuen bila datozen ikertzaile etaikasgurakoei laguntza ederra eskaintzen diete.Era berean, dokumentuazio-iturriak dira Euskeraagerkaria hornitzen duten lanetarako. Bibliotekak euskaraz katalogazioa egiteko arau batzukgaratu ditu, bere lanaren osagarri bikain.

La biblioteca de Euskaltzaindia –Azkue Biblioteka–custodia tanto la biblioteca propiamente dicha como elarchivo.Ambas secciones constituyen elementos de ayuda a losinvestigadores y estudiosos que se acercan a susservicios.También son fuente de documentación para los trabajosque nutren la revista Euskera.La biblioteca ha desarrollado unas normas decatalogación en euskera, eficaz complemento de su labor.

J. A. Arana Martixak emandako bibliotekaren katalogoaCatálogo de la biblioteca donada por J. A. Arana Martixa

Catalogue de la bibliothèque donnée par J. A. Arana MartixaCatalogue of the library donated by J. A. Arana Martixa

La bibliothèque dʼEuskaltzaindia –Azkue Biblioteka–comprend la bibliothèque elle-même mais également lesarchives.Les deux sections sont des outils au service deschercheurs et des spécialistes qui sʼadressent à leursservices.Elles sont également une source documentaire pour lestravaux qui nourrissent la revue Euskera.La bibliothèque a établi des normes de catalogage enbasque, complément efficace de son travail.

The Euskaltzaindia Library –Azkue Biblioteka– is thecustodian of the library itself as well as of the archives.Both sections constitute aids for researchers andscholars who use its services. Also they are a source of documentations for the articlesthat feature in Euskera journal.The library has developed many rules for cataloguing inBasque, which is an efficient complement to its work.

Page 23: EuskeraAgerkaria La Revista Euskera La Revue Euskera ... · 02 Euskaltzaindiaren sorrera Creación de Euskaltzaindia ... ordudanik Akademia gidatu duen helburu bikoitza: hizkuntza

21 HomologazioaHomologación

21HomologationHomologation

Azken urteotan Euskera agerkariak berriztatze etahomologatze bidean hasi da, bere burua gaur egungoaldizkari zientifikoen esparruko estandarizazio mailetaraegokitzeko. Bere Idazketa-Kontseilua (2009) eta Aholku-Batzordea(2010) eratu ondoren, LATINDEX katalogoan indexatu etadatu-base batzuetan (ISOC, DIALNET, INGUMA) sartu da,bai eta lau hizkuntzatan erabiltzeko aukera eskaini ere(euskarara, gaztelania, frantsesa eta ingelesa), euskalkulturaren esparruan erreferentziazko aldizkaria izatekoxedearekin. Urtean hiru zenbaki ematen ditu, paperean argitaratuak.Lehena eta hirugarrena Akademiaren barruko bizitzariburuzkoak dira, beraren arau, erabaki eta adierazpenekin;bigarrena, aldiz, ikerlanei dagokie.Kontsulta egiteko hona jo daiteke:www.euskaltzaindia.net.

Durante estos últimos años la revista Euskera ha iniciadoun proceso de modernización y homologación a losestándares actuales, en el ámbito de las revistascientíficas.A la constitución del Consejo de Redacción (2009) y delComité Científico (2010) han seguido su indexación en elcatálogo LATINDEX y su introducción en diversas basesde datos (ISOC, DIALNET, INGUMA) así como lautilización de cuatro idiomas (euskera, castellano,francés e inglés) con el propósito de constituirse en unarevista de referencia en el ámbito de la cultura vasca.Se publican tres entregas anuales en papel: La primera ytercera,dedicadas a la vida interna de la Academia, a susnormas, decisiones y declaraciones, y la segunda, atrabajos de investigación.Se puede efectuar su consulta a través dewww.euskaltzaindia.net

Euskera agerkaria InternetenLa revista Euskera en internetLa revue Euskera sur internet

The journal Euskera on the Internet

Au cours de ces dernières années, la revue Euskera aentamé un processus de modernisation etdʼhomologation aux standards actuels, dans le domainedes revues scientifiques.A la constitution du Conseil de Rédaction (2009) et duComité Scientifique (2010) ont succédé leur indexationdans le catalogue LATINDEX et leur introduction dansdiverses bases de données (ISOC, DIALNET, INGUMA),ainsi que lʼutilisation de quatre langues (basque,espagnol, français et anglais), avec pour objectif dedevenir une revue de référence dans le domaine de laculture basque.Trois numéros sur support papier sont publiés chaqueannée : la première et la troisième sont consacrées à lavie de lʼAcadémie, à ses normes, ses décisions et sesdéclarations, et la seconde est consacrée à des travauxde recherche.On peut les consulter sur le site www.euskaltzaindia.net.

During recent years the journal Euskera has initiated aprogramme of modernisation and homologation forcurrent standards in the field of scientific magazines. At the constitution of the Council of Written Works (2009)and the Scientific Committee (2010) they continued theindexing in the catalogue LATINDEX and the introductionto various bases for data (ISOC, DIALNET, INGUMA) alsothe use of four languages (Basque, Spanish, French andEnglish) with the aim that this should constitute a work ofreference in the field of Basque culture.There will be three paper publications per year: the firstand third describing the internal activities of theAcademy, the rules and regulations, decisions andrecommendations with the second one containinginformation about the research carried out.Access to this data may be gained by usingwww.euskaltzaindia.net.

Page 24: EuskeraAgerkaria La Revista Euskera La Revue Euskera ... · 02 Euskaltzaindiaren sorrera Creación de Euskaltzaindia ... ordudanik Akademia gidatu duen helburu bikoitza: hizkuntza

EUSKALTZAINDIAEUSKERA AGERKARIA

IDAZKETA KONTSEILUA

Zuzendaria: ANDRES URRUTIA BADIOLA. Euskaltzaindia. Bilbo

Idazkari akademikoa: ANA TOLEDO. Euskaltzaindia. Donostia

Idazkari teknikoa: RICARDO BADIOLA. Euskaltzaindia. Bilbo

Batzorde teknikoa: JON ARTZA eta PRUDEN GARTZIA (Euskaltzaindia. Bilbo).Aholkulariak: JOSEBA ZABALETA eta ERRAMUN OSA (Euskaltzaindia. Bilbo).

ADOLFO AREJITA.Deustuko Unibertsitatea. Bilbo

JEAN-BAPTISTE COYOS. Iker (C.N.R.S., Bordele 3, UPPA). Baiona

JOSEBA ANDONI LAKARRA. Euskal Herriko Unibertsitatea. Gasteiz

ANDONI SAGARNA. Euskaltzaindia. Donostia

PATXI SALABERRI. Nafarroako Unibertsitate Publikoa. Iruñea

MIKEL ZALBIDE. Eusko Jaurlaritza, Hezkuntza Saila. Gasteiz

AHOLKU BATZORDEA

MIREN AZKARATE

Euskaltzaindia. DonostiaJOXE AZURMENDI

Euskal Herriko Unibertsitatea. DonostiaXARLES BIDEGAIN

Paueko eta Aturri herrialdeetako Unibertsitatea. BaionaJOSU K. BIJUESCA

Deustuko Unibertsitatea. BilboGIDOR BILBAO

Euskal Herriko Unibertsitatea. GasteizIÑAKI CAMINO

Euskal Herriko Unibertsitatea. GasteizANA ETXAIDE

Nafarroako Unibertsitatea. IruñeaJOSE RAMON ETXEBARRIA

Euskal Herriko Unibertsitatea. BilboMAITE ETXENIKE

Universitat de València. ValentziaPATXI GOENAGA

Euskaltzaindia. GasteizRICARDO GOMEZ

Euskal Herriko Unibertsitatea. GasteizMANUEL GONZALEZ

Real Academia Galega. CoruñaJEAN HARITXELHAR

Bordeleko Michel de Montaigne Unibertsitatea. BaionaITZIAR IDIAZABAL

Euskal Herriko Unibertsitatea. GasteizJOSEBA INTXAUSTI

Euskaltzaindia. Donostia

IÑAKI IRAZABALBEITIA

Elhuyar Fundazioa. UsurbilJAZINTO ITURBE

Euskal Herriko Unibertsitatea. LeioaJABIER KALTZAKORTA

Deustuko Unibertsitatea. BilboALBERTO LOIZATE

Basurtuko Ospitalea. BilboJUAN MADARIAGA

Nafarroako Unibertsitate Publikoa. IruñeaJOAN MARTÍ

Institut d’Estudis Catalans, Secció Filològica. BartzelonaENEKO OREGI

Eusko Jaurlaritza. IZOko burua. GasteizJON ORTIZ DE URBINA

Deustuko Unibertsitatea. BilboROSA MIREN PAGOLA

Deustuko Unibertsitatea. BilboJOSE ANTONIO PASCUAL

Real Academia Española. MadrilTXOMIN PEILLEN

Euskaltzaindia. BaionaIBON SARASOLA

Euskaltzaindia. DonostiaJOAN MARI TORREALDAI

Euskaltzaindia. DonostiaMIRIAM URKIA

UZEI. DonostiaJUAN JOSE ZUBIRI

Nafarroako Unibertsitate Publikoa. Iruñea