http://youtube.com/v/8Zlt4sdgnJs

Sexu-ezaugarriak

ZER DIRA SEXU-EZAUGARRIAK?

Gizon eta emakumeen desberdintasun fisikoak

dira.

Bi mota daude:

-Lehen mailako sexu-ezaugarriak:

ugaltze organoak dira.

- Bigarren mailako sexu-ezaugarriak: ugalketarekin lotura zuzena ez

dute. Ezaugarri fisikoak dira eta gizonak eta emakumeak bereizten

dute.

Gizonen ezaugarriak: bizarra,ahots baxua,ilea gorputzean eta gihar

handiagoak.

Emakumeen ezaugarriak: ahots altua,titiak eta aldaka zabalak.

Pubertaroa

Jaiotzean, pertsonek badituzte

sexu-organoak, baina garatu

gabeak.

Adin jakin batetik aurrera hasten

dira garatzen

bigarren mailako sexu-

ezaugarriekin batera.

Gizakiaren aro horri pubertaroa deritzo.

Nesken eta mutilen gorputzak ez dira adin

berean aldatzen; izan ere, neskak 11 urtetik

aurrera hasten dira aldatzen, eta mutilak,

berriz, askoz beranduago, 13 urtetik aurrera.

Emakumeen ugaltze-

aparatua

Emakumeen ugaltze-aparatua hainbat organoz osatuta dago.

-Obulutegiak: obuluak obulutegietan sortzen dira.

-Umetokia: organo huts malgu bat da,

eta bertan haurra garatzen da haurdunaldian.

-Falopioren tronpak: obulutegiak eta

umetokia lotzen dituzten hodiak dira.

-Bagina: umetokia eta kanpoaldea

lotzen dituen kanala da.

-Alua: ugaltze-aparatuaren kanpoko

aldea da. Ezpain izeneko 2

larruazal-tolesturaz osatuta dago.

Gernubidearen zuloa ere aluan dago.

Gizonen ugaltze-aparatua

Gizonen ugaltze-aparatua sexu organo hauek osatzen dute:

-Barrabilak: ezpermatozoideak sortzen dituzten organoak dira.

-Hodi deferenteak: espermatozoideak gernubideraino eramaten

dituzten hodiak dira.

-Gernubidea: bertatik espermatozoideak

kanporatzen dira.

-Guruinak: semen-besikulak eta prostata

dira. Espermatozoideak elikatzen eta garra-

iatzen dituen likidoa sortzen dute.

-Eskrotoa: barrabilak babesten dituen ehun-poltsa da.

-Zakila: espermatozoideak kanporatzen dituen organoa da.

Obulu bat ateratzen denean obulategitik,espermatozoide bat aurkitu

behar du. Obulua eta espermatozoidea elkartzen badira,zigoto

deritzo zelula bat sortzen da baina zelulak banatzen hazten dira eta

horrela haurren, hainbat zelulaz osatutako, bola txiki bat sortzen da

eta hori enbrioia deritzo.

Enbrioiak Falopioaren tronpa pasatzen du

eta umetokira iristen da, pareta batean

itsasten da eta hor jarraitzen da hazten.

Ernalketa eta sexu-zelulak

Sexu-zelula emea

Emakumeen sexu-zelulak obuluak

dira.

Nesken obulutegiek obulu heldugabe

ugari dituzte. Pubertaroan obuluak

heltzen hasten dira.Emakumeek

berrogeita hamar urte

dituztenean,gutxi gorabehera,ez

zaizkie obuluak heltzen.

Aldi horri menopausia deritzo.

Sexu-zelula arra

Gizonen sexu-zelula espermatozoideak dira.

Pubertarotik aurrera espermatozoideak

etengabe sortzen dira barrabiletan.

Espermatozoideak barrabiletatik ateratzen

dira, eta hodi deferenteetan eta

gernubidean zehar ibiltzen dira,

kampoaldera atera aurretik. Nahaste

horretatik likido bat sortzen da: semena

ENBRIOIAREN GARAPENA

Enbrioia likido amniotikoz betetako poltsa

batean egoten da eta enbrioia babesten du.

Enbrioiak plazentaren bidez jasotzen dute

oxigenoa eta mantenugaiak

amarengandik.Enbrioia zibor-hestearen bidez

dago lotuta plazentara.Enbrioia,denbora

pasatzen denean hazi eta aldatu egiten da.

zilbor-hestea likido anmiotikoa

enbrioia

plazenta

umetokia

Haurdunaldia eta ernalketa

Fetuaren garapena

3.hilabetean,enbrioiaren organo guztiak

osatuta daude. Hortik aurrera,enbrioiari

fetu esaten zaio.Fetua hazi eta heldu

egiten da etengabe, bederatzigarren

hilabetera arte. 9 hilabete dituenean,

fetua guztiz osatuta dago, jaiotzeko

moduan:50 cm luze eta 3.300 g ko

pisua du gutxi gora bera.

Haurnaldia

Ernalketa gertatzen denetik haurtxoa jaio arteko tarteari haurdunaldia

esaten zaio; bederatzi hilabete inguru irauten du.Haurdunaldian

amaren gorputzak hainbat aldaketa izaten ditu:

- ez du obulurik sorzen,hortaz,ez du hilekorik izaten

- sabela hazi egiten zaio

- gizendu egiten da

- titiak handitu egiten zaizkio

Haurdunaldian,amak zaindu behar du bere burua:

- ezin du edozer gauza jan.

- ezin ditu alkohola eta tabakoa kontsumitu behar.

Erditzea

Haurtxoa amaren baginatik kanpora ateratzeari esaten

zaio erdizea. Erditu aurretik,likido amniotikoa duen

poltsa apurtu egiten da. Urak botatzea esaten zaio.

Erditzearen lehen fasea dilatazio fasea deritzo.

Hurrengo fasea,egozte fasea deritzo,haurtxoa baginatik kanpora

ateratzen da. Haurtxoa jaio ondoren,zibor estea mozten da.

Edoskitzea

Lehendabiziko hilabetean,haurtxoek esnea soilik edaten dute.Aldi

horri edoskitzaro esaten zaio.

Erditu ondoren,haurtxoak bularra hartzen duen

bitartean sortzen da esnea amaren titietan.

Haurtxoak behar dituen elikagai guztiak ditu

gaixotasun askoren kontrako defentsak ere.

Egileak:

¡¡¡Eskerrik asko arretarengatik!!!

Irati

Imanol

Iñaki

Iranzu

Ekaitz