HAURREI ETA NERABEEI TRATU ONA EMATEKO DEKALOGOA … · 2019-02-23 · 7. Gaur egun badakigu...

1.

XX. mendea alderdi askotan haurtzaroaren mendetzat jo da. NBE-ko BatzarNagusiak 1989ko azaroaren 20an Umeen Eskubideei buruzko Aitorpenaidatzi eta onartu zuen eta hori abiapuntua izan zen; izan ere, pixkana-pix-kana eskubide horiek izenpetu duten herrialdeen esparru juridikoari erant-si zaizkio.

Espainian 1990az gero (Konbentzioa berretsi zen data) ahalegin garrantzit-suak egin dira eskubide horiek betetzeko. Haurren Tratu TxarrakPrebenitzeko Elkarteen Federazioa osatu zenetik, helburu hori lortzekoherri-administrazioei laguntzen saiatu da. Ildo horri jarraiki, gure herrialde-ko haurrei tratu ona emateko hausnarketak eta jarduerak egin ditu.

“Haurrei tratu ona emateko dekalogoa. Hamar praktika on familia-hezkunt-zan” izenburupean aurkeztutako materialak helburu komuna azpimarratunahi du. Oraindik familia umearen nortasuna sozializatu eta prestatzekooinarrizko testuingurua denez, erreferentzia komunetik (umeen beharraketa eskubideak) abiatuta guraso bezala dugun zereginari buruz hausnartze-ko aukera tresna garrantzitsua delakoan gaude.

CAVASi (Haurren Tratu Txarrak Prebenitzeko eta Sexu Erasoakizan dituztenak Laguntzeko Zentroa) eskertu nahi diogu

FAPMI (Haurren Tratu Txarrak Prebenitzeko ElkarteenFederazioa) erakundeari material baliotsua eskuratu bai-tio. Halaber Lan eta Gizarte Gaietako Ministerioari(LGGM) eskertu nahi diogu, eskuartean duzun dokumen-tua egiteko dirulaguntza eman baitu.

SARRERA

HAURREI ETA NERABEEI TRATU ONA EMATEKO DEKALOGOA HAMAR PRAKTIKA ON FAMILIA-HEZKUNTZAN

2.

Sarritan, guk geuk nahi-ko genukeen seme-ala-

ben irudi ideala dugueta gure seme-alabekez diote irudi horri

erantzuten. Horrekinez dugu guraso eta hezit-

zaile bezala gure lanean porrotegin. Halaber, ez gara zorit-xarrekoak gure seme-alabak

modu batekoak edo bes-telakoak direlako.

1 Gure seme-alabak baldintzarik gabe onartzea

3.

Beren bertuteekin eta akatsekin onartu behar ditugu,ez baitaude seme-alaba batzuk besteak baino hobe-ak, elkarren artean desberdinak baizik. Gu geu pert-sona bezala bakarrak garen moduan, ume bakoitzakbere ezaugarri bereizgarriak ditu.

Baldintzarik gabe onartu behar ditugu, gure seme-alabak diren bezala onartu behar ditugu eta, hala etaguztiz ere, maite ditugula eta beren gurasoak izatezharro sentitzen garela adierazi behar diegu. Aregehiago, beren jokabidea onartzen ez dugun egoe-retan, beren alboan gaude, bai erakusten, bai lagunt-zen.


4.

Onartzeko maitasuna eman beharzaio. "Zaren bezala maite zaitut" dagure seme-alabei transmititu behardiegun mezua. Familiak maitatu etaonartzen dituela jakitun badira, bizit-zari aurre egiteko seguruak sentituko

dira. Oso garrantzitsua daharremanek samurtasuna,

begiradak, musuak,besarkadak, lazta-

nak, hitz samu-rrak… izatea.

2 Maitasuna eta afektua eskaintzea

5.

Familia umeak munduarekin duen lehenengo kontak-tua da. Neurri handian, bere nortasuna familian izanda-ko harremanen eta sentimenduen araberakoa izango da.

Gu gure seme-alabak begiratzeko ispilua gara. Gurehitzek, jokabideek, jarrerek eta afektuek bere buruariburuz izandako irudia, hau da, autoestimua zehaztukodute. Autoestimu ona oinarrizkoa da bizitzaren zailtasu-nei optimismoz irabazteko.

Bikote-egoera alde batera utzita, gure seme-alabekfisikoki eta emozionalki behar gaituzte. Horigogoraraztea garrantzitsua da. UmearenEskubideei buruzko Aitorpenaren ara-bera, gure seme-alabak “gurasoe-kin harremana mantentzekoeskubidea du, nahiz etabananduak edo dibortzia-tuak egon". Gure seme-ala-bek biekin (bere amarekineta bere aitarekin) kontat-zen jarraitu behar dute;horregatik, gure seme-ala-bei buruzko gaietan “gukgeuk” esaten jarraitu behardugu. Ildo horri jarraiki,bien laguntza eta ulermenaizango duela ziurta-tu behar diogu.

G o g o r a t u :gure seme-alaben ongi-zateari errepa-ratuz, ez gara bereaurrean elkarren artean deskalifi-

katuko eta, gainera, ez ditugu “truke-txanpontzat” hartu-ko ezkontideak nahi duguna egiteko edo horri izorratze-ko.

Umeek gurasoen banantze traumatikoa pairatzenbadute, arazo psikologikoak izaten dituzte eta garape-nean eragiten dute. Gure seme-alabei halako sufrimen-dua saihesteko ezinbestekoa da hitzarmenak eta akor-dioak egitea. Azken finean, beren eguneroko bizitzangure presentzia harmonikoa eta liskarrik gabekoa ziurta-

tu behar diegu.


6.

Gure seme-alabak baldintzarik gabe onartu etamaitatzen ditugu, baina muga koherenteak eta sen-doak jarri behar zaizkie, zer egin dezaketen eta zer

ez jakin dezaten. Mugak finkatzekoorduan, arrazoizkoak izan behar dute:

ezin dugu ez guztia debekatu, eztaguztia baimendu ere. Zenbait araumantentzeko arrazoi garrantzit-suak ba al dauden aztertu behardugu. Gure seme-alabak helduz

eta abilezia nahiz autonomia pert-sonal berriak hartuz doazen heine-

an, arauak eta mugak berraztertu behardira.

Gure seme-alaben jokabideenondorioekin irmoak eta sendoakgarenean eta kontraesanak ezditugunean, iragar daitezkeengiroa ziurtatzen ari gara. Umeekezagutu behar dute beren joka-bideek egoera zehatzetan ondo-rio zehatzak sortzen dituztela.Hori halabeharrez ikasi behar

dute. Adibidez, ordaina edo zigo-rra zin eginez gero, bete behar

dugu. Gure seme-alabaren jokabide-arekiko geroz eta hurbilagoa izanez

gero, ondorioa, hau da, oparia edo zigo-rra, eraginkorragoa izango da.

3 Arrazoizko mugak zehaztea

7.

Gaur egun badakigu “jotzea” ez dela heztekomodua, oldarkortasuna eta nahastea sort-

zen baitu; gatazkak ebazteko moduegokia izan daitekeela uste da. Zigor

fisikoak eta emozionalak ez du era-kusten, jokabide desegokiarekikohautabiderik ez baitu eskaintzen.

Umeek ikusi eta bizi dutenaikasten dute, ez bakarrik esa-

ten dieguna. Ikasteko oina-rrizko modua imitazioa

da; horregatik, kontuanhartu behar dugu gurejarrerak eta jokabide-ak beren eragin han-diena izango direla.Jaiotzen den unetik,gure umearentzateredu nagusiak gara.

Gogoratu behar dugu:arauak mantentzea etamaitatzea eta laztantzeaez dira kontrakoak.Ondo egiten dituzten

gauzak onartzen ohitubehar dugu. Beti gaizki egi-ten duten gauzei arretaeskaintzea baino askoz era-ginkorragoa da!


8.

Jokoa oinarrizko elementua da umeen garapenerako etahazkuntzaren zati bat da. Umeek etengabe helduek kontrola-tuta joka dezakete. Askatasuna jokorako oinarrizkoa da.Sarritan gurasoek jartzen ditugun mugek (ez zikintzea; lurra-rekin, urarekin, natur elementuekin ez jokatzea; arriskuak ez

hartzea…) garapen egokia saihesten dute eta mun-duarekin elkarrekintza bizia izatearen ondo-

rioz, umeak azkar ikasten du eta gaitasunfisikoak, sozialak eta mentalak garat-

zen ditu. Horiek ezinbestekoak dirabiziari aurre egiteko.

Haurtzaroan, batez ere hirie-tan, bizian eta jokoetan bakar-dadea dago. Oker hori arint-zeko gure joera jostailu askoerostea da. Dena delakoa,gero etsita ikusten dugu iajaramonik egiten ez diete-la. Jostailu asko dituenumea ez da jolasean etagehiago dibertitzen ari

den umea.

Umeak jolasteko lagunaedo jolas-kidea behar du.

Gizakiak gizarte-giza-kiak gara eta, beraz,

gainerakoekin harremanak

4 Jokatzeko eta lagunekin adiskidetasun-harremanak izateko eskubidea errespetatzea

9.

izan behar ditugu pozik bizitzeko. Gure seme-alabaren garapen egokirako, guraso bezala jatea edo loegitea bezain garrantzitsua dela lagunekin jolastea edo harremanetan sartzea jakin behar dugu.Berdinekin harremanetan jartzea komunikatzen ikasteko oinarrizko faktorea da. Gure denbora plani-fikatu behar dugu gure seme-alaben artean berdinekin gizarte-harremanak eta harreman afektiboaksustatzeko.


10.

Onartzea, maitatzea,mugak jartzea… gure

seme-alabaren autonomiabalioztatzearekin zerikusihandia du. Gaitasun guztiakgaratzea eta hazkuntzarenfase ebolutibo bakoitzariaurre egiteko nortasuna sen-dotzea; bi horiek pixkana

independentzia handia-goa ematea eskat-zen dute.

5 Autonomia errespetatzea eta sustatzea

11.

Umeek joera naturala dute berez gauzak egite-ko. Jokabide hori oso positiboa da eta beharrez-koa egunez egun ikasi eta hobetzeko. Erronkaberrien aurrean interesa agertzen dutenean, ani-matzea, adoretzea eta pazientzia izatea nahidute.

Laguntzen diogula pentsatuz, gehiegi babestea-ren arriskua ez dugu izan behar. Babestuz bereburua babesten laguntzen diegu, baina gehiegibabestuz bakarrik gure mendekoak izatera era-kusten diegu.


12.

Umeek, batez erelehenengo urteetan,gure babesa behardute egiazko arris-

kuak saihesteko, halanola etxeko istripuak,

erasoak, istripuak esko-lan, kalean, etab.

Babesaren bidez umeeiezagutzak eta abileziak eskai-

ni behar dizkiegu beharbezala aurre egiteko.

6 Egiazko eta irudimenezko arriskuez babestea

13.

Jakin badakigu arriskuak daudela etabetiere ez garela saihesteko gai izango,nahiz eta gure esku dagoen guztiaegin. Kasu horietan, garrantzitsue-na arriskua hautematen erakus-tea da. Horrez gain, saihestubehar dira. Afektu eta komu-nikazioaren harreman onamantentzea ezinbestekoada. Horrela, arazoren batbadute eta irtenbiderikaurkitzen ez badiote,guregana joko dute.Halako zerbait gertat-zen zaienean ez dieguerrua botako.

Halaber, umeek iru-dimenezko beldurrakizan ohi dituzte eta bel-dur horietarako gure babe-sa behar dute ere bai. Unehorietan, garrantzitsuenaentzutea, ulertzea etalasaitzea da; ahoz etajokabidez bortizkeriaksaihestu behar ditugu.Horiek beren beldurraksustatu besterik ez dituzteegingo.


14.

Ulertu behar dugun lehenengogauza honakoa da: sexualitatea sexubateko eta besteko pertsona bezala

sentitu eta adierazten dugun formadela eta hori jaiotzen garen une-tik gertatzen da. Biziaren etapa

bakoitzean gure sexualitatea modudesberdinean adierazten da.

Umeek beren sexualitateaberen gorputza eta gainerako-ena ezagutuz adierazten dute.Jaiotzen direnetik ikasiz doazgorputza sentsazio atsegineniturri agortezina dela.Laztanak eman eta jasotzea,ukipen fisikoa, musuak etabesarkadak… oso atseginak

suertatzen zaizkie eta horrekinafektua adierazteko modu ego-kiak ikasten dituzte.

7 Sexualitatea onartzea eta horrenirudi positiboa eskaintzea

15.

Sexuari buruzko guztiaren inguruan jakin-mina: nesken eta mutilen arteko diferentzia fisiologikoak,sexu-jokabideak, etab. Horietatik abiatuta galderak egiten dituzte eta egunero ikusten dituzten jokabideasko imitatzera jolasten dute. Neskak eta mutilak ez dira sexurik gabeko izakiak, ukipen fisikoaren beha-rra dute, jokoak egin behar dituzte eta joka-bideak imitatzen dituzte. Beren gorputzapolita dela sentiarazi behar diegu, ez dagozona itsusirik, zikinik edo txarrik, esperi-mentatzen dituzten sentsazioak erruz ezbiziarazteko.

Sexualitateari dagokionez, kontra-kotasunez betetako kulturan bizigara, batez ere, gazteen sexualita-teari buruz hitz egiten denean.Bestalde, sexualitateari eta bereerabilerari buruz aurreiritzi ugarimantentzen jarraitzen dira, baina,era berean, eta batez ere komuni-kabideetatik, gaindiz dimentsiona-tu eta merkaturatzen da.

Gurasoak umeen hezitzailenagusiak diren heinean, seme-ala-ben sexu-hezkuntzan erantzukizunhandia dute; bi sexuekiko pre-sentzia aktiboa, amaltsuaeta errespetuzkoa oina-rrizkoa da garapenorekatua eta osoa iza-teko.


16.

Harreman ona izateko ezinbestekoada komunikazioa ona izatea.Gure seme-alabei entzun egi-ten zaiela sentitu behardute eta gurekin hitz egi-ten dutenean onartzendiegula hautemanbehar dute.

Garrantzitsua da gura-soek bere tokian jarriahal izatea eta ulert-zea. Gogoratu umeaez dela heldutxiki bat. Berentokian jartzea“beren zapa-tak jartzea”da, bertatikmundua ikusiahal izateko;seriotasunez etasinpatiaz entzunbehar zaio.

8 Komunikazioa eta enpatia

17.

Gure seme-alaben eskaeren aurrean koherentziaz jarduten badugu, entzun eta ulertzen badiegu, eurek bere burua-rekin ziurrago sentitzen laguntzan ari gara. Ohituak egonez gero, umeak besteek arrazonamenduak eta argudioak ent-zuteko gai dira. Adibidearekin eta esperientziarekin erakutsi behar diegu. Entzun eta entzuna izatea, gainerakoen beha-rrei arreta eskaintzea eta, era berean, gureak azaltzea, ez bakarrik gugan pentsatuta jardutea, hala, gainerakoetan gureekintzen izan ditzaketen ondorioak kontuan hartzea, bakoitzarentzat nahi ez dena gainerakoentzat nahi ez izatea…

Hori guztia baloreen oinarrizkozatia da eta horri esker elka-

rren arteko harremanaona izango da.

Gure seme-alabakentzuteko begietara

begiratu behar diegu eta,batez ere, ez dugu presarik

izan behar. Umeei denboraeman behar zaie, beraiekin egon

behar da. Gure bizimoduakazkartasun gehiegi eskatzendu, presa gehiegi. Pertsonahelduek estresarekin eta ant-sietatearekin pairatzendugu, baina ume batek ez dueta, gainera, ez du izanbehar erritmo frenetiko hori.

Haurtzaroan jateko, jolas-teko, esperimentatzeko,komunikatzeko, maiatzeko,

maitatua izateko…denbora behar da;laburbilduz, pozik etaosasuntsu haztekodenbora nahitaezkoada.


18.

Umeek zuzenean eragiten dieten gai guztiak era-bakitzeko orduan parte hartzeko eskubidea dute.Umeen Eskubideen Hitzarmenean eta gure lege-rian jasotako eskubidea da.

Batzuetan gureseme-alaben proposamenak ez

ditugu kontuan hartzen, helduak ez direlako; bainaentzuten badiegu, beren ideiak “haurrenak” ezdirela ohartuko gara.

9 Partaidetza

19.

Gure konpromisoa guraso bezala parte hartzeko eta hausnartzeko gaitasuna duten pertsonakheztea da. Gure gizarte demokratikoek halako hiritar-motak behar dituzte. Dena delakoa, partehartzera eta hausnarketa egitera praktikarekin ikasten da. Gaur egun jakin badakigu, umeeiinformatzen zaienean eta seriotasunez hitz egiteko aukera ematen zaienean, beren pentsamen-duak eta iritziak kontuan hartuta, askotan helduentzat erronka handia diren gauzak esatendituzte.

Umeak ez dira biharko pertsonak, gaurko pert-sonak dira. Beren bizia une honetan bizitzenari dira, guk geuk egiten dugun bezala eta,

beraz, horri buruz iritzia eman eta erabakit-zeko eskubidea dute. Garrantzitsua

da heldu txikiak ez direla jaki-tea, helduekiko behar eta

interes desberdinakdituzte. Errespetatu

egin behar diegueta, beste

k a s u e t a nbezala, des-berdintasu-na errespe-tatzen dire-nean, guz-tioi hobet-zen etabizia hobe

u l e r t z e nl a g u n t z e n

digute.


20.

Egungo biziaren erritmoari erreparatuz,gure seme-alabei eskaintzeko denboragutxi dugu. Hala eta guztiz ere, umeek

denbora partekatua behar dute. Afekturako,ulermenerako, mugak ezartzeko denbora,

hau da, aurreko bederatzi puntuetan hitz egindugun guztiari eskaintzeko denbora.

Gure seme-alabei eskainitako denbo-rarekin harreman estua du kontsumoak.Kontsumo-gizartean bizi gara; pertso-nak direnengatik neurtu ordez daukate-narengatik neurtzen ditugu. Erronkahoni aurre egin behar diogu, bai pertso-

na bezala, bai gure seme-alaben hezit-zaile bezala: baliotsuena pertsonetan dago-

ela eta ez objektuetan ulertarazi behar diegu.

Gaur egun publizitatea gure mundua senti-penez eta sentimenduez manipulatzen saiat-zen da. Gure kontsumoan jada ez da nagusi

erosten dugunaren beharra edo erabilera. Orainerostearen helburua erositakoa izateagatik aset-

ze-maila pertsonala sortzea da. Hala eta guztizere, jakitun gabe asetze-maila itxurakoa eta azalekoa

dela. Gure seme-alabei eskatutako guztia erosten die-gunean hautematen dugu. Gozatu gabe denbora gut-

xian utzi egiten dute.

10Denbora eta arreta eskaintzea

21.


22.

�MAGANTO MATEO, J.M Y BARTAU ROJAS, I (2004):

Corresponsabilidad familiar. Fomentar la cooperación y responsabilidad de los hijos.Ed. Pirámide.

�OCHAITA, E Y ESPINOSA, M.A. (2004):

Hacia una teoría de las necesidades infantiles y adolescentes. Necesidades y

Derechos en el marco de la Convención de Naciones Unidassobre Derechos del niño.

Ed. Mc Graw Hill.

�LÓPEZ SÁNCHEZ, F (1995):

Necesidades de la infancia y protección Infantil.

Ed. Ministerio de Trabajo y Asuntos Sociales.

�Niños/as, juegos y juguetes.(2005)

Gomendatutako bibliografia

23.

Ed. Asociación Catalana para la Infancia Maltratada (ACIM), Barcelona.

�MARTÍNEZ VILLANUEVA, F (2005):

Mediación entre niño y TV ¡Lo que los padres podemos hacer!

Ed. Asociación Pro Infancia en Navarra (APROIN).

�GÓMEZ PÉREZ, E Y FERNÁNDEZ BARRERAS, A. (2005):

Promoviendo el bienestar Infantil. Cuestiones prácticas sobre

establecimiento de límites, medios de comunicación y consumo.

Ed. Centro de Asistencia a V�ctimas de Agresines Sexuales y Prevenci�n del

Maltrato Infantil. (Cavas Cantabria).

�DIESTRE BURGUETE, A.; MARTÍNEZ BELDA, E; JIMÉNEZ MILLÁN, M.A.Y MAS BANACLOIG, E.

Guía para madres y padres para los que quieren y quieren más. APREMI Asociación de la Comunidad Valenciana.


HAURREI ETA NERABEEI TRATU ONA EMATEKO DEKALOGOA … · 2019-02-23 · 7. Gaur egun badakigu...

Documents

Transcript of HAURREI ETA NERABEEI TRATU ONA EMATEKO DEKALOGOA … · 2019-02-23 · 7. Gaur egun badakigu...