Hiri jasangarria

8/17/2019 Hiri jasangarria

1/8

HIRI JASANGARRIA

SARRERA

Denboraren joanean eratutako giza kokaguneen lurralde eremuaz hitzegitea da hiriaz jardutea. Ekosistematzat jo liteke hiria, non izaki bizienerkidego bat garatzen eta giza espeziea nagusi baita, inguru fisikoa osoeraldatu batekin.

Izaki biziduna denez gero, hiriak materialak eta energia trukatzen ditu,eta horri esker lortu du hartan bizi diren izakiak —pertsonak, batezere— aritzea, garatzea eta ugaltzea.

Gure inguruko hiriek azken bi mendeotan izandako bilakabidea aztertuz

gero ikus daitekeenez, baliabide energetiko eta materialen oso mendekodira indarreko hiri ereduak, gero eta lurralde eremu urrunagoetatikbaitatoz, eta, gainera, mota guztietako isuriak nahiz biztanleenosasunerako eta bizi kalitaterako eraginak sortzen dituzte,bereganatutako hiri eredua (habitata) erabiltzean eta mantentzeanematen dituzten zerbitzuak direla kausa.

Giza espezia ugaltzeko habitatek irauteaz pentsatzea da sostengagarriedo iraunkor izateaz hitz egitea. Ikuspegi horretatik, Gaia sistema itxiada materialen aldetik, nahiz eta zabala den eguzkitiko energiari

dagokionez, eta, horren ondorioz, berriro pentsatu beharrekoak dira giza


2/8

espezieak, gizarteak, inguruarekin dituen harremanak, bizirik irauteaepe ertainean eta luzean bermatuko badugu.

zkenean, beti!beti itzultzen dira espazio eta denborazko terminoetarasostengagarri edo iraunkor izatearekin erlazionaturiko prozesuak.Espazio giltzarria da lurraldea, hartan jokatzen direlako gizarteeraldaketa handi gehienen kartak. "ortaz, noraezekoa da hiri bakoitzalankide izatea gizarte iraunkor bat gauzatzea lortzeko eginkizunkomunean, azpimarra jarrita karbono isuri txikiagoko ekonomiabateranzko trantsizioan, aniztasun biologikoa zaindu eta klima aldatzendenerako egokitzeko prestatzeaz batera.

#er da hiri sostengagarri batez hitz egitea$ %intzagai erabiltzea aldaketa

garrantzizkoak, prozesu luze bat, non gatazka botere egiturakezinbestean eraldatzeko berezko elementu bat den. Ez dagobermatuta sostengagarri izatera aldatzerik, ez da logikaz ondorioztatzen jokoan diren joeretatik, eta beharrezko egiten da ziurgabetasunakudeatzean ekintzaile izatea.

Ikuspegi horretatik, pertsonen eta materialen mugimendua, baliabidefosilak ustiatzean oinarritua, eragile nagusietako bat da bai hirietakogatazketan eta planeta mailan osasunean nahiz ingurumenean gertatzendiren ondorio askotan. Gogoan izan behar dugu garraiatzeak edomugitzeak bere baitara biltzen dituela pertsonen, animalien, landareen,gauzen, energiaren eta informazioaren joan!etorriak.

HIRI SOSTENGAGARRIAK LORTZEAK DAKARREN ERRONKARIHELTZEKO IZAN LITEZKEEN LAN ILDO EDO MODUAK

1.- MUGIKORTASUNAREN INPAKTUAK

&estuingurua' "aziz doaz herritarren mugitu beharrak. oan!etorrienkopurua, ibilitako tartea eta bidaian emandako denbora handitzea da joera. Ikerlan guztien arabera, garraioa dugu eragile nagusietako batberotegi efektua garatzen, klima aldatzen edo bioaniztasuna galtzenlaguntzeko.Gainera, ekoizte, bizitegi, irakaskuntza eta aisialdi jarduerakbereiztearen alde egin dute apustu hirigintza planifikazioak eta lurraldeantolamenduek orain arte. %otordun garraiobideak erabiltzean oinarrituohi izan da lurralde eraketa hori, zergatiko horrek bazter uzten dituelarikhala mugitzea eskura ez duten gizaldeak, hainbat zio direla kausa (dirubaliabiderik ez, desgaitasun fisiko edo sentsorialak, adina eta abar).


3/8

. Mugikortasuak !ragit! "itu! iguru#! ara$oak

A. Garraioar! i%aktua sost!gagarritasu g&o'a&!a

%otordun garraioa da Gaia ingurumen aldetik endekatzearen eragilenagusietako bat. Duela zenbait urte, argi geratu da lotura estuadagoela pertsonen jardueraren eta planetako klima aldatzearen artean.*azioarteko salgai garraioa handiro handitzea ekarri du globalizazioprozesuak.

K&i#a a&"at$!a !ta (iriak !gokit$!aMu"uko 'ioai$tasua

E!rgia !r!"ua !ta !!rgia iturri )osi&ak

*. Garraioak tokiko sost!gagarritasu!a "itu! o"orioak

Lurraldea zatitu eta okupatzea

+ndorio negatiboa izaten dute garraio azpiegiturek ingurumen fisikoaneta ekosistemen berezko dinamikan bertan. urzoru azalera handiakhartzen dituzte garraio sareek, lur horietan ziren erabilerak bertanbehera utzi behar izaten direlarik. re handiagoa ere izaten damotordun garraiorako lurzoru ehunekoa alderik urbanizatuenetan,hirietan beharrezkoa izaten baita ibilgailuak aparkatzeko espazio handiaez ezik, aparkatzekoa ere.

Tokiko 'ioai$tasua. Lur$orua arti)i$ia& !git!a. Urar! $ik&oa.Tokiko !koi$%! %ri#arioa

Airearen kutsadura

irearen kutsadura da motordun trafikoaren ondorio erasokorrenetakobat, hiriak eta herriak harekin bizi behar izaten dutelarik. #uzenekoondorioak izaten dituzte horrelako egoerek pertsonen osasunean, arnasarazo larriak sortzen baitituzte, bai eta minbiziak eta alergiak sortzenlaguntzen ere, batez ere pertsonarik sentiberengan (adinekoak etaumeak)- era berean, loditzeko arriskua areagotzen du, ariketa fisikorikezagatik, eta zerikusia du trafiko istripuekin eta hiltzearekin.

Air!ar! ka&itat!a. Osasua Zarata

#arata dugu garraioak eragindako beste kutsadura mota bat, zeinakzuzeneko ondorioak baititu aireportu, autobide, autobia edoburdinbideen inguruan bizi diren pertsonengan. Erabilezinak dira alde


4/8

horiek bizitzeko. Etengabe gainditzen dituzte +sasunaren %unduErakundeak gomendaturiko mugak.

Kutsa"ura akustikoa

1.+. Mugikortasuak !ragi"ako ara$o so$ia&ak

Istri%utasuaS!"!taris#oa

Moto"u i'i&gai&uar! #!"!a i$at!a. H!rritar gati'uak,u#!ak a"i!koak "irurik ga'!ko %!rtsoak !"o

kutsa"ura"!sgaitasu )isiko !"o )ut$ioa&ak "itu$t!ak !taa'ar.

*i$iki"!t$a ga&t$!a. Es%a$io %u'&ikoa

I'!rtsio %u'&ikoak 'at!$ !r! a$%i!gitura #ota 'at$u!tarakoi$at!a.

+.- HIRI MODELOAK ETA MUGIKORTASUN ESKAERA

*eurri handi batean, gizarteek espazioa antolatzeko onartzen dituztenereduen ondorio da mugikortasun eskaera, eta, bestela begiratuta, ikus


5/8

daiteke mugikortasuna errazten duten garraiobideak garatzearenmendean egon ohi direla denboraren joanean eratuz joan diren espazioaantolatzeko ereduak. %etropoli bihurtzeko prozesuen ondorioz, handitu

egin da eguneroko joan!etorrietako distantzia, zonakatzearen alde egindutelarik azken hamarkadetan lurraldea planifikatu eta antolatzekoonarturiko hiri ereduan. Eguneroko joan!etorrietan norberarenibilgailua erabiltzea sustatu du urte hauetako hirigintza plangintzakeratzen lagundu duen hiri ereduak. endulu mugimendu handi!handiak eragiten ditu eratu den hiri sakabanatuaren ereduak, zio direlahirigunetik urrun diren dentsitate txikiko urbanizazioak eraiki izanarenondoriozko hiri sakabanatua, hirialdietako merkataritza gune handiaketa hiri kanpoaldetik barreiaturiko industria edo enpresa poligonoak.&estuingurua hala, arrastaka ekarritako eztabaida nagusiek ondoko

alderdiak dituzte aztergai

Hiri trikoa / (iri &ausoaZoi)ika$ioa / !ra'i&!ra a(ask!ta

Eraiki "!tsitat!aEraiki ti%o&ogia !ta ai$tasua

Osasua !ta (iri !r!"uak

+sasunaren gaia zeharkakotasunean azter daiteke hiriaz, hiri modeloazeta hiri mugikortasunaz egiten den azterlanean. skotarikoa daosasunaren eta hiri garapenaren arteko erlazioa, eta aukera zabala duhainbat mailatan esku ahal izateko. +so erlazionaturik dago osasunabizitokiko ingurumenaren kalitatearekin eta moduekin. Gure ingurunenatural, sozial, kultural eta eraikinaren mendekoa da geure osasuna.Ingurumenaren egoera hobetu ala txartu egin dezakete hiri plangintzaketa garapenak, gauza dira ingurunetako bizigarritasunean eragiteko,hortaz, pertsonen osasunean ere. halmen handia du tokian!tokianespazioak eta tokiak diseinatzearen bidez planifikatzeak, osasuneaneragin onuragarria edo kaltegarria izan baitezake.


6/8

0.- HIRIA EKOSISTEMA DEN ALDETIK

/Industriaren Iraultza0 heldu arte, fotosintesiak emandako baliabidebiotikak urarekin eta inguruko lehengaiekin batera erabilita bizi izan zengiza espezia. 1iosfera eredu beraren gainean hornitzen ziren. Erregaifosilak erabiltzen hastean ekin zion giza espezieak biosferarenfuntzionamendu eredutik urruntzeari. Egungo zibilizazioa ez daarduratzen hondakinak baliabide bihurtzeaz, materialen zikloa itxita, eta jaten hasten da sostengua nahiz elikagaiak sortzeko bidea ematendioten espazioa eta lurraldea.

Pro"uktu! 'i$i $ik&oaS!(askatik (i&o'iraioko a$t!rk!ta / #!at!gitik $a'ort!gira

Lurra&"!ar! asat! a(a!aA$tara !ko&ogikoa

Hiria !ta &!(! s!ktor!a

%aterial eta energia kantitate handiak metabolizatzea da hirienfuntzionamendu ezaugarri nagusietako bat, bai eta hondakin bolumenhandia sortzea ere, nahiz solidoak, likidoak, gasak, nahiz soinubibrazioak, elektromagnetikoak eta abar.


7/8

"irian, pertsonen joan!etorriak ez ezik, materialak eta energia eremugitzen da, pertsonek berek eta haien habitata mantentzeak behardituzten ondasunez eta zerbitzuz hornitzeko. "ainbat mugikortasunmodu ez ditu ikusten hiri garraioaren gaineko ohiko ikerketak. %oduhorizontalean gertatzen da mugikortasun hori planeta osoan, batez ereenergia iturri fosilek bultzatuta, petrolio mendekotasuna duen zibilizaziobatean. 2r, elikagai, material, energia (elektrizitatea, gasa eta abar),komunikazio eta bestelako hornidura ugari!ugariak behar ditu, eta,hartarako, ezinbestekoa du energia.


8/8

3uente' 4uentas e5ol6gi5as del transporte

+har hauen hasierako hiri metabolismoaren eskema erraztuazgain,oinarrizko eskema bat ere agertzen da segituan, baliagarri gertabaitaiteke kontuan izan beharreko fluxu potentzialak aztertu etaulertzeko, ekintza batean nahiz, bestela, gune edo instalazio batean ere,esate baterako, ikastetxean.

Donostian, 789eko apirila

Hiri jasangarria

Documents

Transcript of Hiri jasangarria