ZURA INDUSTRIA TEKNOLOGIA BATXILLEROGO 1. MAILA

Aurkibidea

ZURAREN OROKORTASUNAK

EZAUGARRI TEKNIKOAK

ERALDAKETAK

DATU TEKNIKOAK

ZURAREN OROKORTASUNAK

JATORRIA ETA GAUR EGUNGO EGOERA

ZER DA EGURRA

EGITURA ETA ERAKETA

ERABILPENAK

Jatorria eta gaur egungo erabilpena

AINTZIN AROAN:

◦ Eraikintzarako lehenbiziko materiala (etxola)

◦ Babes armak (lantza, arkua...)

◦ Erregaia (suak...)

◦ Habeak eta hagak

MODERNITATEA: ◦ Ordezkatzen da beste materialak baino iraupen murritzagoa duelako

◦ Habe eta hagen erabilpena kasu puntualetan baino ez da egiten.

◦ Industria alorrean erabilpen anitzak

◦ Lehengaia bertze produktu batzuk fabrikatzeko (papera, oholak, egur laminatuak…)

◦ Erabilpen publikoko eraikinen egitura handiak egiteko (polikiroldegiak…)

Zer da zura?

Egurra, izaki bizidun osatzen duten zelula multzo batez osatua dago, zuhaitza.

Egurraren eraketa azala eta enborraren artean dagoen cambium izeneko geruza bati esker gertatzen da.

Ziklo begetatiboetan eraztunak eratzen dira. Horietariko bakoitza urteko hazkunde garai bati dagokio.

Eraztun bakoitzak markatzen duenez ziklo begetatibo bat, hauek kontatuta jakin dezakegu zuhaitzaren adina.

Egurraren egitura

•Giharra edo duramen: enborraren barruko aldea partea. Iraunkorra eta erresistentzia mekaniko handikoa. Kanpoko geruzak denbora pasa ahala giharra bihurtzen. •Cambiuma: gizena (egur berriena) eta azalaren artean dago eta enborraren hazkunderako oinarria. •Barruko azala: azalaren atal bizia, haritsua eta erresistentzia eskasekoa. •Kanpoko azala: kanpoko geruza da, enborra babesten duena eta zuhaitzaren bizitza babesten duena.

Erabilpenak

Zurgintza

Eraikuntzan

Ebanisteria

Marketeria

Apaintzeko elementuak

Paperaren fabrikazioa

Hona hemen prozesuaren bideoa

Eta multimedia azalpena: http://www.tecno12-18.com/mud/fabpapel/fabpapel.asp

Paperaren fabrikazioa

EZAUGARRI TEKNIKOAK

EZAUGARRI FISIKOAK

OSAGAI KIMIKOAK

Ezaugarri fisikoak

Propietate fisikoak: ◦ Kolorea: egur gogorrek kolore iluna edo intentsua

izaten ohi dute eta bigunak aldiz kolore argiak.

◦ Textura: poruen tamainaren arabera da, eta baldintzatzen du pintatu edo bernizatu baino lehen egin beharreko.

◦ Zaina edo haria: egurra osatzen duten geruzen orientazioa da. Zura motaren arabera bukaera emateko tratamendua desberdina izanen da.

◦ Dentsitatea: handiago izatean pisutsuagoa eta erresistenteagoa izanen da zura. Masa eta bolumenaren arteko erlazioa da.

Ezaugarri fisikoak

◦ Hendibilitatea: hausteko edo henditzeko erraztasuna

◦ Gogortasuna: zurak barneratzeko edo sartzeko, mozteko eta lixatzeko jartzen duen erresistentzia

◦ Malgutasuna: Tolesteko erraztasuna. Hezetasunaren mailaren menpe dago.

◦ Iraunkortasuna: Espezie eta idortzeko eraren arabera aldatzen da.

Ezaugarri fisikoak

Uzkurdura eta hanpadura (puztea): egurra bolumenaz aldatzen da hezetasun maila aldatzean.

Dilatazio termikoa: egurra dilatatu egiten da beroarekin eta uzkurtu egiten da hotzarekin.

Osagai kimikoak

Osagai kimiko nagusiek zuraren % 97a osatzen dute. ◦ Zelulosa............................... %40-60

◦ Hemizelulosa......................... %15-35

◦ Lignina Erretxinadun familiakoak................ %28-41

Hosto-zabalen familiakoak ............. %18-25

Bertze bigarren mailako osagaien artean: erretxinak, koipeak, taninoak etab. ………………………….. %3-10

ZURAREN SAILKAPENA

GOGORATASUNAREN ARABERA

ARTIFIZIALAK

NATURALAK

Gogortasunaren arabera

Oso gogorrak: ebanoa, ezpela, artea.

Gogorrak: gereziondoa, astigarra, zumarra, haritza

Semigogorrak: pagoa, intxaurrondoa, gaztainondoa, madariaondoa.

Bigunak: izeia, urkia, pinua.

Oso bigunak: Amerikako pinua, makala, ezkia, sahatsa, baltsa.

Egur artifizialak

Kalitate gutxiko zuretatik lortutakoak artifizialtzat hartzen dira. Bere abantailak dira: ekonomia, tamaina eta lodiera desberdinekoak.

Hauek dira ezagunenak: ◦ Kontratxapatua: egur xaflak kolatuz hainbat

geruzetan lortzen dira.

◦ Aglomeratua: Hau fabrikatzeko egur txirbilak kolarekin nahasten

◦ Táblex/DM: Egur bigunaren orearekin fabrikatzen da presio altuetan.

◦ Listonatuak: mota bereko listoi edo egur taulekin fabrikatzen dira, kolatuak eta egur xaflak jartzen dira bi aldeetan.

Egur naturalak

ERRETXINADUNAK

HOSTO-ZABALEKOAK

EXOTIKOAK

FRUTARBOLAK ETA TROPIKALAK

Erretxinadunak

Pinua: estatuan gehien erabiltzen dena.Gorrizka, grano finekoak, erraz lantzen dena. Oso elastikoa eta erretxina asko.

Altzifrea: zura gogorra, erretxinaduna eta konpaktua. Ez da usteltzen eta ongi hartzen du leuntzea. Ebanisterian erabiltzen da.

Izeia: Egur arina, biguna, elastikoa eta oso erresistentea. Ingurunez aldatzean lizuntzen da.

Hosto zabalak

Pisutsuak eta erraz lantzen ez direnak Haritza: egur gogorra eta urari erresistentea.

Dentsoa, iraunkorra, lantzeko gogorra. Malgutasunari (flexioa) eta konpresiori erresistentea. Nahiko elastikoa eta malgua.

Pagoa: pikor fina eta irregularra. Erresistentzia handikoa, zurruna eta ez da malgua.

Haltza: egur biguna, dentsitate ertainekoa eta testura finekoa.

Zumarra: Egur gogorra eta pisutsua, konpresioari eta zizailadura edo ebakidurari erresistentea.

Makala: Egur fina, dentsitate eta erresistentzia gutxikoa.

Hosto zabalak

Sahatsa: Bere egurra berehala idortzen da. Arina eta zaila, ez da oso sendoa. Oso erresistentea marruskadurari. Ez da erraz erretzen.

Gaztainondoa: Egur gogorra eta urari erresistentea.

Intxaurrondoa: Semi-pisutsua, erresistentzia mekaniko onekoa. Egur iraunkorra, zaila eta elastikoa.

Artea: oso gogorra eta urari erresistentea. Dentsoa,sendoa, iraunkorra, erraz lantzen ez dena. Hala nolako elastikotasuna eta malgutasuna. Konpresioari eta malgutasunari erresistentea.

Akazia: gogorra eta elastikoa. Lur idorretan garatzen dena. Ebanisterian erabiltzen da..

Exotikoak

Ebanoa: Gogorra eta hauskorra denez ez da batere erraz lantzen.

Okume: Erraz lantzen da, baina zerra desgatatzen du.

Ukola: Iluna, pikor finekoa, ebanisterian erabilia.

Kaoba: Testura ertaineko. Arina da. Ebanisterian erabiltzen da. Kalitate eta prezio handikoa.

Balsa: Arinena da, baina erresistentzia handikoa. Ukimenean leuna eta tertziopeloaren antzekoa.

Palo santo: Ebanisterian erabiltzen da, kolore arre-berdosoa.

Teca: kolore arre argia. Ebanisterian eta tailatzeko erabiltzen da.

Fruta-arbolak eta tropikalak

Sagarrondoa: egur argia, testura finekoa eta uniformea. Oso egur pisutsua.

Olibondoa: Egur sendoa, pisutsua eta testura finekoa.

Gereziondoa: Oso erresistentea. Ongi lantzen dena eta leuntzean oso ederra.

Limbo: Gris kolorekoa, erraz lantzen dena. Tarimak eta oholak fabrikatzeko.

ZURAREN ERALDAKETAK

MOZKETA

AZALA KENTZEA

TRONTZAKETA

ZERRAKETA

IDORTZEA

ARRABOTAKETA

FABRIKAZIOA

Ikusi ere: http://www.tecno12-18.com/mud/madera2/madera2.asp?link=&lengua=

MOZKETA

Makina espezialduekin egiten da, hala

nola, zerra mekanikoekin, trasmisioa

kadenakoa izan ohi delarik.

AZALA KENTZEA

Enborrak arrabolen artean

pasarazten dira azala kentzeko.

Azala ez da baztertzen eta

erregai gisa erabiltzen da.

TRONTZAKETA

Prozesu honetan enborrak luzera

zehatzean mozten dira. Enborra

txikia bada, ohol karratuak

eginen dira. Zerrautsa

aglomeratuzko oholak eta

papera egiteko erabiltzen da.

ZERRAKETA

Prozesu honen helburua da

taulak,oholak eta oholtzarrak

lortzea industria

erabilpenetarako.

IDORTZEA

Taulak eta oholak erabili baino lehen

beharrezkoa da beraien hezetasun

maila jaistea %3 baino txikiagoa izan

arte. •Aire zabalean.

•Idortzeko labeen bitartez.

ARRABOTAKETA

Honen helburua da edozein

irregulartasuna desagerraraztea

eta zuraren azkeneko itxura

hobetzea, beharrezko neurrian

utzita.

FABRIKAZIOA

EBAKETAZ

TXIRBILA ATEREAZ

ELKARTZEAK ETA AKABERAK

INDUSTRIA FABRIKAZIOA

EBAKETAZ

Zerra mota desberdinak erabiltzen dira, egin behar den lanaren arabera: ◦ Zerrotea. Ebaketa luzeak eta zuzenak egiteko

◦ Saihets zerrotea.. Ebaketa motzak eta

zehatzak egiteko

◦ Puntako zerrotea. Ebaketa kurboak

egiteko eta zuloak zabaltzeko

barautsarekin zuloa egin ondoren

◦ Marketeria zerra. Kontratxapatua eta

listonak mozteko.

TXIRBILA ATEREAZ

Consiste en eliminar y desgastar diferentes partes de una pieza. Existen varios procesos:

•Zulatzea: Piezak zulatu barautsa

edo ginbaleten bidez.

•Arrabotatzea: Lixatzea eta piezen

beheraketa materiala jaten mozten

duen ahoa behin eta berriz pasatuz.

•Karrakatzea: Pieza baten formaren

eraldaketa materiala kenduz arraspa

eta karraskak erabiliz.

•Lixatzea: Lixa papera erabiliz

materiala kendu.

ELKARTZEAK ETA AKABERAK

Akaberak: Beharrezkoak dira piezak babesteko eta bere

azken itxura hobetzeko.

Karrakatzea Lixaketa Margoketa edo bernitzatzea

Kolatzea Iltze, torloju edo grapak Eskuaira eta ziriekin

“t” eran

INDUSTRIA FABRIKAZIOA

Makinariaren laguntzaz produzitzen da, egur kantitate handiak erabiltzen dira, eta energia ere. Produkzioa oso handia da. Gehien egiten diren operazioak hauek dira:

•Zulatzea: zulagailu bertikal

edo horizontalekin eta

egurrarentzako bereziak

diren barautsekin.

INDUSTRIA FABRIKAZIOA

•Fresaketa: Zurgintzan fresa-

makinei tupinadora esaten zaie.

Erreminta batzuk dituzte fresa

izenekoak, forma desberdinak

hartu dezaketenak. Beraiekin

egiten dira piezak artekak

dituztenak, ahokadurak,

moldurak, engranajeak eta

koskak. •Karrakatzea: Makina mekanikoekin egiten da, bai diskoa

dutenak bai zintadunak

INDUSTRIA FABRIKAZIOA

•Arrabotaketa:

mahai-arrabotekin

azalera handiak

lixatzen eta leuntzen

dira.

•Torneaketa:

beheraketa eta

arraildura egiteko

txirbila atereaz

tornuaren bidez.

DATU TEKNIKOAK

MUNDUKO BASOAK

MUNDUKO PRODUKZIOA

MUNDUKO EGUR KOMERTZIOA

MUNDUKO BASOAK

ZONALDE PRODUKTOREAK

EGUR BIGUNAREN KOMERTZIOA

Beste baliabideak

http://www.linalquibla.com/TecnoWeb/madera/madera_index.htm