INTRODUCCION - Galicia de carral.doc · Web viewTrimestralmente se lerá un libro(en lingua galega...

PROXECTO LECTOR

C. P. I. VICENTE OTERO VALCÁRCEL (CARRAL)

CURSO 2007-08

INDICE

Páx. 3 Introducción

Páx. 6 Educación Infantil

Páx. 11 1º Ciclo E. P.

Páx. 20 2º Ciclo E.P.

Páx. 25 3º Ciclo E. P.

Páx. 33 Educación Secundaria

Páx. 45 Biblioteca

Páx. 49 Bibliografía

1. INTRODUCCION

O presente documento é o resultado da reflexión do profesorado do centro respecto dos obxectivos e actividades a incluír no PROXECTO LECTOR do centro ao longo de varios meses. Trátase sinxelamente dun “borrador” que deberá ser corrixido e mellorado ao longo da súa aplicación no curso 2008/2009 . No último trimestre dese curso debe procederse a avaliación do mesmo para introducir as correccións necesarias, co fin de elevar a definitivo o mesmo no curso 2009/2010.

Ao remate de cada un dos trimestres os ciclos e departamentos realizarán o seguimento da posta en funcionamento do proxecto, nunha sesión dedicada a tal fin.

Asemade, as programacións de aula deberán ter en conta o recollido nese proxecto, incluíndo un plan anual de lecturas para cada nivel .

Fundamentación teórica

“ Creo que vale a pena ler porque os libros ocultan países marabillosos que ignoramos, conteñen experiencias que non vivimos xamais. Un é indudablemente mais rico despois da lectura…”

Adolfo Bioy Casares

O Proxecto Lector de Centro que a administración educativa propón poñer en marcha través da LOE ( Artigos 19.2 / 24.7 /25.5 ), ó longo dos dous próximos anos, ven xustificada, a lo menos, polos seguintes aspectos.

En primeiro lugar o elevado fracaso escolar no ensino obrigatorio entorno ó 35% e as taxas de abandono tamén bastante elevadas. Fracaso escolar que moitos autores atribúen en parte a deficiencias en lectura e escritura dos alumnos, “ A lingua é o instrumento mediante o cal organizamos o pensamento e é dende esta idea desde onde podemos establecer unha relación clara entre mala estructuración da linguaxe e fracaso escolar” ( Daniel Cassany, 1994 )

Por outro lado o recoñecemento do baixo nivel conseguido polo alumnado en comprensión lectora cando se toman datos e se comparan cos de países do entorno europeo ( Informe Pisa 2006 ) nos que ocupamos lugares pouco destacados. Ademais os cambios aportados polas novas tecnoloxías e a sociedade da información requiren cambios na maneira de actuar na escola e de ensinar e aprender. O alumnado precisa contar cun axeitado nivel de lectura e escritura que lle permita ó acceso e manexo da información como vía para a aprender nun mundo globalizado e en rede.

Tamén os estudios e investigacións no campo da lectura e da escritura contribúen a fundamentación teórica do proxecto lector. Bruno Bettelheim, EEUU 1983, “ Aprender a leer”, Frank Smith, México 1985 “ Comprensión de la lectura”, Emilia Ferreiro e Ana Teberosky, México 1978 “ Los sistemas de escritura en el desarrollo del niño “ . Por citar algúns dos autores que producen un cambio de enfoque sobre os métodos de ensinar a ler e escribir. A novidade introducida foi contemplar, por un lado, aspectos da personalidade dos aprendices non tidas en conta ata agora e que xogan un papel moi importante na adquisición do proceso lector como son a afectividade, a personalidade, o ambiente no que se produce a aprendizaxe e mesmo os materiais empregados. Por outro, a consideración simultánea e non lineal no proceso de

aprendizaxe lector, un novo concepto na comprensión da lectura mais aló das propias palabras do texto, a necesidade de facer explícitas as estratexias de aprendizaxe.

No noso país estas novas ideas foron incorporadas a LOXSE ( 1990 ). Autores como César Coll, Daniel Cassany, 1994 “ Enseñar lengua”, Carlos Lomas, 1994 “ La enseñanza de la lengua y el aprendizaje de la comunicación”, xunto con un numeroso grupo de autores que contribúen a difundir a reforma educativa co ánimo de actualizar metodoloxías ancladas no pasado.

Outros campos de estudio sobre pensamento e linguaxe da man de autores tan destacados como Piagét e Vigostky tamén teñen un lugar destacado no campo da aprendizaxe en xeral e da lectura e escritura en particular. Piagét afirma que primeiro é o desenvolvemento e logo a aprendizaxe. Vigostky afirma polo contrario que a aprendizaxe produce desenvolvemento. Estas dúas teorías que en principio parecían contrapostas actualmente son consideradas complementarias. Outro feito destacado para a práctica é que a aprendizaxe social prodúcese antes ca individual con grandes repercusións na metodoloxía.

Ademais, non deberemos esquecer os estudios sobre a literatura infantil-xuvenil como recurso para o proceso lecto-escritor e a formación de lectores activos. Aquí tamén nos atopamos con numerosos autores pero por razóns de espacio nomearemos solo algúns. Paul Hazard, 1950 coa súa famosa e clásica obra marcou o inicio do interese por este campo, “Los libros, los niños y los hombres “, George Jean, 1988 “El poder de los cuentos”, Vladimir Propp, 1972 “Morfología del cuento, A. Nobile, 1990 “ Literatura infantil y juvenil “, que ten un capítulo dedicado a literatura infantil e xuvenil en España ( 1939-1990 ).

Por último, salientar que a elaboración e posta en marcha do Proxecto lector, danos a oportunidade de renovar algunhas prácticas escolares xurdidas do proxecto de traballo. Con seguridade, etas prácticas innovadoras contribuirán á mellora das habilidades en lectura e escritura.do alumnado do centro.

Marco lexislativo.

LOE(BOE do 4 de maio de 2006)

RD 1513/2006 de 7 de decembro


LOE

Art. 19,24 e 26

Establecen que a lectura no ensino básico deberá ser traballada desde todas as áreas, e que

para fomentar o hábito lector dedicarase un tempo diario á mesma na EP e un tempo específico na práctica docente de todas as materias, no caso da ESO.

Asemade, recoñécese o caracter instrumental da mesma e considérase un elemento esencial no desenvolvemento das diferentes competencias básicas.

Art.113(completo)

Dedicado a regular o papel das bibliotecas escolares.

A afirmación de que a lectura constitúe un factor fundamental no desenvolvemento das competencias básicas e que estas deben de ser abordadas desde todas as áreas do ensino básico, estase a recoñecer a necesidade dun tratamento integral e planificado da lectura desde todas as materias que, ademais de favorecer a competencia lectora contribúa a desenvolver as demais

competencias básicas.



Como consecuencia, os decretos autonómicos que desenvolven os currículos de EP e ESO deben formular disposicións que establezan a elaboración de proxectos lectores.

DECRETOS GALEGOS

Decreto 130/2007, do 28 de xuño, polo que se establece o currículo da educación primaria na Comunidade Autónoma de Galicia.(anexo IV).

Decreto 133/2007, do 5 de xuño , polo que se establece o currículo da ESO

Inclúen un anexo común aos dous que recolle as características do proxecto lector de centro e os aspectos que nel deben recollerse

Establecen as ensinanzas mínimas para EP e ESO

Art.6 e 7

Referidos ás competencias básicas.

Supón o recoñecemento explícito da lectura como

“factor fundamental/primordial para o desenvolvemento das competencias básicas”

2. OBXECTIVOS XERAIS

2.1. Fomentar o gusto pola lectura.

2.2. Potenciar o hábito lector.

2.3. Mellorar a comprensión lectora.

EDUCACIÓN INFANTIL

1- INTRODUCCIÓN

Aínda que en Educación Infantil a lectura non é un aspecto relevante ata os últimos cursos, o proceso de prelectura vai influír na posterior adquisición do mecanismo da lectura, polo que debe ser traballado coa eficacia que corresponde.

Por este motivo, dedicamos un amplo espacio a programar as actividades e a metodoloxía que debemos empregar para este fin.

2- OBXECTIVOS

1. FOMENTAR O GUSTO POR LERa) Espertar o interese cara a lectura.b) Disfrutar coa lectura, escoita de contos, narracións e outros textos.c) Valorar a linguaxe escrita como medio de comunicación, expresión,

disfrute e información.

2. POTENCIAR O HÁBITO LECTORa) Organización o funcionamento da biblioteca de aula.b) Involucrar aos pais na lectura mediante o préstamo de libros.c) Ler diferentes tipos de textos.

3. INICIAR A LECTO-ESCRITURA DE FORMA COMPRENSIVAa) Ofrecer recursos e motivacións necesarias para a consecución dunha

lectura comprensiva.b) Apreciar os detalles máis relevantes dunha narración.c) Comprender accións, sensacións, sentimentos,… en distintas situacións

ou textos.d) Producir textos escritos e/ou orais que supoñan para o neno/a o disfrute

e a satisfacción persoal.e) Evitar que o neno/a ante un texto se sinta “incapaz de”.

3- METODOLOXÍA

¿Cómo presentamos os contos?1. Presentación do texto global e lectura por parte do profesor/a.2. Presentación das personaxes, destacando o fonema que interesa (en

maiúscula e en minúscula).3. Lectura dos textos de cada escena. Lectura combinada (len os nenos/as

axudados polo profesor).4. xogo de asociación: palabra (maiúscula e minúscula)-debuxo.5. lectura individual de cada neno co seu conto e realización de

actividades:a) Colorear ou debuxar cada escena.b) Lectura do vocabulario.

PROXECTO LECTOR DO CPI “VICENTE OTERO VALCARCEL” 7

c) Relacionar debuxo-nome (maiúscula e minúscula).d) Recortar e ordenar o conto.

O xogo

Constará de tarxetas con palabras e tarxetas con debuxos que deberán asociar correctamente.

Todos os contos estarán relacionados co xogo en canto a palabras e a debuxos. Unha vez que vaian asociando palabra-debuxo correctamente, poderán formar tamén frases pero para iso o xogo deberá contar con nexos, verbos e números.

O xogo, por suposto, igual que os contos, o principio constará de palabras e debuxos limitados xa que se o alumno se atopa con un número excesivo de palabras e debuxos desanimaríase e confundiríase. Isto non descarta a posibilidade de ampliar o xogo con palabras motivadoras suxeridas polos alumnos/as, aínda que non aparezan nos contos e teñan algunha letra que aínda non se vira na aula; polo que sería conveniente algúns casilleiros en branco, que nos permitirán incluír o vocabulario suxerido polos alumnos/as.

Deste xeito poderán xogar de forma individual ou en grupo e cada neno/a ten o seu propio xogo, permite que cada un xogue o seu ritmo.

Ten outras opcións como que a profesora lles pida que busquen unha palabra determinada, que formen unha frase que ela propoña ou que diga calquera neno/a nun momento dado.

As palabras irán escritas en maiúsculas e minúsculas.

B. CONTO DE IDA E VOLTA

Consiste nun préstamo semanal no que cada neno/a leva para a súa casa un libro (os venres). Os alumnos/as de 3 anos comezan con esta actividade no terceiro trimestre. As familias deben implicarse por que son estas as encargadas de ler os contos e axudar os nenos/as a completar un “caderniño” de seguimento cos títulos dos contos, data da lectura e avaliación, isto último a través de iconas (caras).

RECURSOS

En todas as aulas haberá un rincón reservado á biblioteca de aula onde os nenos/as manexan contos.


4- ACTIVIDADES

A. LECTOESCRITURA

A.1. LECTOESCRITURA 3 ANOSUso exclusivo de maiúsculas.

Elaboración de carteis cos nomes das distintas partes da aula, dos materiais, etc. Decoración da aula.

Asociar o seu nome coa súa foto. Repasar a grafía do seu nome. Imitalo. Escribir o seu nome e outros nomes. Elaborar contos e fichas co nome dos personaxes dos contos. Elaborar debuxos a partir dos contos traballados. Lectura pictográfica con elementos próximos e cotiáns. Xogos con letras móbiles, facendo o seu nome e outros, murais, etc. Xogos no ordenador, poñer o seu nome ou localizar letras (vocais

principalmente). Xogos de discriminación visual de vocais e pequenas palabras relacionadas coa

unidade traballada. Buscar diferencias entre os nomes traballados: longo curto, que letras ten, etc.

Tamén os títulos e nomes de personaxes. Escoitar e memorizar contos e cancións. Copiar da pizarra algúns nomes significativos.

A.2. LECTOESCRITURA 4 ANOS

Uso de maiúsculas e minúsculas (só vocais).Amplíanse as actividades realizadas en 3 anos, aumentando en dificultade e engadindo:

Copiado de pequenos textos: poesías, adiviñas, trabalinguas... Elaborar xogos de asociación coas fotos dos nenos/ás e os seus nomes (en

maiúsculas e minúsculas). Facer debuxos e poñelos nomes a cada elemento do debuxo. Confección dun libro de cancións. Nomear e colorear debuxos que leven a/as vocais traballadas. Recortar de revistas ou xornais palabras que leven as vocais traballadas. Grafomotricidade das vocais. Comprensión e dramatización de escenas dos contos traballados.

A.3. LECTOESCRITURA 5 ANOS

Neste nivel utilizamos fundamentalmente na lecto-escritura os nosos propios contos secuenciados, co seu material de xogo e as fichas de lectura, que serven de reforzo e ampliación do vocabulario traballado en cada conto. Ó principio, os contos serán reducidos e as actividades moi sinxelas, pero logo irán aumentando en complexidade en todos os aspectos (textos máis amplos, maior vocabulario, maior número de consoantes, maior número de tarxetas no xogo, maior complexidade nas fichas de lectura…)


A partir do conto traballaremos cada consoante paulatinamente con todas as vocais e a súa grafía.

Os contos constarán de:

A) Un cartel grande con viñetas e texto.B) Actividades relacionadas co texto para traballar na aula:

1. Lectura comprensiva e localización das palabras significativas (coa letra dada).

2. Facer un debuxo para cada unha das palabras significativas do conto e ademais recortar a parte do xogo correspondente, para asociar nome e debuxo e comezar a xogar.

3. Traballaremos as frases: lectura xa dada e ilustración feita polos nenos/as.

4. Lectura en grupo e individual do conto.5. Recortar as frases do conto e ordenalas.6. Escritura do texto.7. Permitir que varíen o final do conto.


1º CICLO DE E.P.


1- INTRODUCCIÓNNesta etapa da educación é o momento en que o alumnado adquire a técnica da lectura e

polo tanto trátase dun ciclo onde é importante que os aspectos básicos da mecánica lectora e da comprensión básica se afiancen para lograr que o proceso de lectura non impida realizar outro tipo de actividades.

Como consecuencia, as actividades e a metodoloxía que se empreguen neste ciclo vai marcar o proceso lector de etapas posteriores.

Dea aí a importancia que o tema da lectura sexa tratado adecuadamente neste ciclo.

2- OBXECTIVOS

OBXECTIVO XERAL PARA O PRIMEIRO CICLO DE PRIMARIAValorar a importancia da lingua escrita para desenvolverse no medio

habitual e como enriquecemento persoal.

OBXECTIVOS ESPECÍFICOS PARA O PRIMEIRO CICLO DE PRIMARIA1.- Fomentar o gusto pola lectura:

1. Descubrir a lectura como medio de comunicación e enriquecemento persoal.

2. Familiarizarse coa estructura e o coñecemento das persoas relacionadas cos libros (portada, contraportada, editorial, autor/a, ilustrador/a).

3. Descubrir outros tipos de soportes comunicativos: revistas, periódicos, cómics, contacontos, catálogos.

4. Desenvolver o sentido crítico á hora de elixir lecturas (desenrolo da personalidade).

5. Practicar a lectura de forma autónoma en parte do tempo de lecer.

2.- Potenciar o hábito lector

6. Utilizar a biblioteca da aula na que teña cabida todo tipo de textos (narracións, cómics, revistas, periódicos...), aprender a manexalos e a coidalos. Aumentala con aportacións particulares, ben para que queden definitivamente, ou para que os demais desfruten dalgún relato que nos resultou divertido.

7. Destinar un tempo específico para a lectura: na aula . en familia. na biblioteca.


3.- Mellorar o nivel de comprensión lectora

- Utilizar técnicas de lectura eficaz: movemento dos ollos, rapidez mental, entrenamento de memoria, anticipación.

ESTRATEXIAS

1.- Fomentar o gusto pola lecturaDisfrutar lendo

8. Na aula: libros procedentes da biblioteca do colexio, das súas casas, elaborados por equipos na clase, cedidos pola biblioteca municipal...

9. En familia: compartindo a lectura coa súa familia. Na casa daráselle prioridade á lectura tendo en conta unhas pautas:

Falar sobre libros, revistas, noticias da TV. Converter a TV en aliada, fixarse nos programas e películas preferidos

e buscar libros relacionados. Crear un ambiente adecuado, cómodo, luminoso, espacioso.

10. En voz alta polo profesor: todo tipo de textos, enfatizando a entoación, pausas, silencios.

11. Visitando exposicións: salón do libro infantil, salón do cómic.12. Visitando páxinas web:

www.juntadeandalucia.es/averroes/cepco3/fondolector www.cnice.es (inglés) www.indicedepaginas.com www.pequenet.com (todos los cuentos) www.cuadernosdigitales.com

-Utilizando programas informáticos relacionados coa lectura: clic, juegolec, Bit.-Elaborando xogos, títeres, carteis.-Investigando curiosidades en Internet.-Utilizando material do Seminario de Lectura Eficaz elaborado no centro.


http://www.juntadeandalucia.es/averroes/cepco3/fondolector

http://www.cuadernosdigitales.com/

http://www.pequenet.com/

http://www.indicedepaginas.com/

http://www.cnice.es/

Familiarizarse coa estructura dun libro e coas persoas relacionadas con el

13. Realizar una “ficha-tipo” dos libros que vaiamos lendo, onde se inclúa: título, autor/a, ilustrador/a, editorial, tema, gustoume ou non, unha actividade alusiva ao contido (sopa de letras, encrucillados, diferencias, de punto a punto, encadeados, árbore de palabras).

Arquivalas en: “Lin no 2008”Visita dalgún contacontos, ilustrador, periodista, bibliotecaria,… para que

valoren o traballo que fan. Acostumarse a respectar as normas de comportamento nas bibliotecas:

préstamos, devolucións, silencio, mantemento adecuado dos libros, recoñecemento dos axeitados para a súa idade.

Desenvolver o sentido crítico á hora de elixir un libro (desenrolo da personalidade)

14. Traer da casa, o libro que máis nos gustara para recomendarllo aos compañeiros, explicándolles o por qué.

15. Reflectir na “ficha-tipo” se nos gustou un libro, se non é así, ter liberdade para cambialo.

16. Elixir nunha posta en común, o libro favorito do mes. Colocarase nun atril de honra.

.- Potenciar o hábito lectorUtilizar os librosNecesidade de coidar os libros porque son un material de todos.Necesidade de revisar o estado dos mesmos cada certo tempo para reparalos, así

como comunicarllo ao profesor cando vexan algún deteriorado.Respectar as normas do préstamo e intercambio de libros, sexan da biblioteca ou

propios.Valorar o alto custe dos libros e a necesidade de conservalos en bo estado.


Destinar un tempo dentro do horario para ler17. Lectura individual na mesa do profesor.18. Lectura individual en voz alta.19. Lectura colectiva.

Lectura en familia20. Prestar libros para levar á casa. O control levarao o profesor.21. Rexistro do libro lido na “ficha-tipo”.22. Reflexo, no Cartel de Libros, se me gustou ou non, con gomets de colores

diferentes.23. Motivación á lectura do libro mellor valorado.24. Creación de “Lin no 2008”. Arquivo de fichas de libros que van lendo.

3.- Mellorar o nivel de comprensión lectora

Levar a cabo técnicas para conseguir unha boa fluidez lectora e entoación Lectura diaria individual co profesor.Lectura por parte dos alumnos das diferentes actividades a realizar na aula.Lectura (unha sesión semanal) primeiro silenciosa e despois colectiva, con entoación,

pausas, corrixindo erros e tratando de evitar silabeo, regresións, seguimento co dedo...

Levar a cabo técnicas para conseguir unha boa comprensión25. Activar os coñecementos previos a partir da portada, unha lámina, unha

fotografía, debuxos...26. Conversar sobre o título.27. Formular hipóteses sobre o contido.28. Explicar o significado de palabras descoñecidas.29. Revisar as ideas principais.30. Diferenciar entre: Presentación/Nó/Desenlace.31. Comprender a mensaxe do texto.

Ampliar o vocabulario e utilizalo32. Escribir en tiras de cartolina as palabras difíciles e colocalas no recuncho

das palabras ( revisaranse cada mes).33. Construír frases con elas.34. Preguntar na casa palabras antónimas ou sinónimas e facer con elas unha

posta en común.- Elaborar un conto colectivo cos datos aportados anteriormente.


3- METODOLOXÍAO proceso de ensinanza –aprendizaxe da lectura constrúese a través do traballo de

diferentes tipos de textos, mediante a asimilación de contidos conceptuais e a través da realización de actividades, tanto de forma oral coma escrita.

A iniciación á aprendizaxe da lectura realízase en Educación Infantil e vaise afianzando na Educación Primaria.

Ao inicio do 1º Ciclo de E. Primaria contemplaremos varios aspectos:35. Partir do nivel de desenrolo lector que cada alumno posúe.36. Avanzar gradualmente do máis simple ao máis complexo, dos

coñecementos previos á nova información.37. Ter en conta os intereses desta idade:

Historias que contan a vida de nenos/as coma el. Historias de aventuras, de fantasía e humor. Lendas e contos de sempre. Poemas, adiviñas.

38. Valorar que o alumno responda positivamente.39. Aproveitar os erros para mellorar a tarefa.40. Favorecer as relacións interpersoais en actividades coma o xogo.

Por eso partimos do XOGO, un medio eficaz, natural e fácil para adquirir unha boa fluidez e comprensión lectora.

Trataremos o XOGO como unha actividade exploradora, de aventura e de experiencias, como un medio de comunicación indispensable para o desenvolvemento intelectual do neno (incluímos tipos de xogos e obxectivos dos mesmos).

Ademais do XOGO, o CONTO, é a outra gran arma da Metodoloxía no 1º Ciclo. A través do CONTO, o neno entra en contacto cos personaxes que viven unha situación de conflicto, que se soluciona coa intervención adecuada.

Os elementos que compoñen o CONTO son tan atractivos que rapidamente captan a atención do neno, proporcionándonos innumerables posibilidades para estimular a creatividade e o inxenio.

4- ACTIVIDADES

1.- Antes da lectura41. Activación dos coñecementos previos: imaxes, lámina de portada,

títeres...42. Observación, descrición, comprensión.

Conversación sobre as imaxes, lámina de portada... Conversación sobre a contraportada. Conversación sobre o libro. Formulación de hipóteses sobre o contido. Identificación de propósitos e focalización da atención sobre a lectura.


2.- Durante a lectura- Comprensión do que se está lendo ou escoitando.- Realización de novas prediccións sobre a lectura.43. Revisión das ideas principais de cada capítulo.- Relaciona a nova información cos coñecementos previos.

3.- Despois da lectura44. Resumir as ideas principais de toda a historia e chegar á mensaxe que nos

quere transmitir o texto.45. Analizar os obxectivos e prediccións adecuados.

Comprensión literal: Datos do texto. Recoñecemento de personaxes. Relacionar o lugar cos sucesos acontecidos. Ordenar temporalmente os sucesos.

Comprensión estructural: Diferenciar diálogo de narración. Diferenciar idea principal de secundarias.

Comprensión interpretativa: Deducir información que non aparece no texto.

Comprensión crítica: Poñerse no lugar do autor/a e intentar ver as intencións coas que

escribiu o libro.

XOGOS DE LECTURA

1.- Xogos de atención46. Obxectivos

Espertar a atención. Enriquecer o vocabulario. Reforzar a ortografía.

47. Tipos de xogos Palabras repetidas. Palabras parecidas.


Palabra diferente. Cruciletras. Xogos de habilidade visual. Xogos de lectura selectiva.

2.- Xogos de vocabulario48. Obxectivo

Desenrolar e enriquecer o vocabulario e a ortografía.49. Tipos de xogos

Letras desordenadas. Completar palabras. Encontrar palabras. Xogos de sinónimos e antónimos. Encadeados. Sopa de letras. Encrucillados. Árbores de palabras. Reloxiograma. Autopanal.

3.-Xogos de sintaxe e estilo50. Obxectivos

Desenrolar a comprensión. Traballar o razoamento lingüístico. Reforzar a sintaxe.

51. Tipos de xogos Textos con espacios en branco. Frase intrusa. Ordenar texto. Puzzles. Buscar os gazapos. Descubrir a frase.


4.- Xogos de entrenamento da memoria inmediataObxectivos

Desenvolver a comprensión. Reforzar a memoria inmediata.

52. Tipos de xogos Cuestionario de comprensión lectora. Memorizar palabras. Memorizar expresións. Memorizar detalles. Memorizar frases.

CONCLUSIÓN

A lectura no 1º Ciclo de Educación Primaria deberá ser sobre todo DIVERSIÓN, de aí que sempre irá unida ao XOGO, sen esquecer outros aspectos que xa presentamos anteriormente como a comunicación, información, etc. que, a través do proceso metodolóxico e as actividades descritas, levarannos á acadar o principal obxectivo proposto: “Valorar a importancia da lingua escrita para desenvolverse no medio habitual e como enriquecemento persoal”


2º CICLO E.P.


1- INTRODUCCIÓN

No segundo ciclo de Educación Primaria, o alumnado xa adquire o dominio da técnica da lectura e a comprensión lectora é moito máis importante que en etapas posteriores.

Neste ciclo é cando se aprende a ler con soltura e da importancia que lle deamos á lectura vai depender o afianzamento que teña no alumnado.

É importante a presentación da lectura como medio de divertimento, para evitar que sexa considerada unha tarefa escolar máis, coa carga emocional negativa que eso suporía.

2- OBXECTIVOS

Fomentar o gusto pola lectura.

- Espertar nos nenos/as o gusto pola lectura valorándoa como fonte de “ lecer e pracer”.

- Valoración e aprecio de textos orais (galegos e casteláns) como fonte de coñecemento da cultura e como recurso e disfrute persoal.

- Espertar a curiosidade cara a historias e relatos partindo do coñecido.- Desenrolar a imaxinación e a fantasía a través de lecturas atractivas.- Iniciar e ir profundizando no uso dos libros:

a) como fonte de pracer.b) Como fonte de aprendizaxe.

Potenciar o gusto pola lectura.

- Acadar que a linguaxe escrita sexa para o neno/a un medio de comunicación atractivo( tanto informativo como de pracer).

- Potenciar e favorecer a lectura dentro e fóra do entorno escolar.- Fomentar a lectura diaria.- Introducir ao alumno/a nas novas tecnoloxías en temas relacionados coa lectura.- Transmitir o pracer de ler e a fonte de coñecemento que a lectura ofrece.- De cara a estar informados:

a) Potenciar a comprensión das informacións relevantes en textos de situacións cotiás de relación social ( correspondencia, normas, regras de xogo…)

b) Potenciar a información en textos procedentes de medios de comunicación social ( xornal, anuncios, titulares…)

c) Potenciar despois da información a integración de todos os coñecementos para: contrastar información, clasificar, comparar, interpretar…

- Interese por textos escritos como fonte de aprendizaxe e como medio de comunicación de experiencias e de regulación da convivencia.

- Utilización de elementos gráficos e para-textuais, con grao crecente de dificultade, para facilitar a comprensión ( ilustracións, gráficos).


Mellorar o nivel de comprensión lectora

- Utilizar a linguaxe oral e escrita como instrumento de comprensión e análise de textos, organización de textos…

- Traballar a linguaxe oral/escrita tendo por base textos adaptados ás idades.- Comprensión de diferentes tipos de textos.- Ler diariamente ( en grupo e individualmente).- Motivar ao alumno cara o traballo con diferentes textos para que aprendan a

elaborar os seus propios coñecementos.- Fomentar a imaxinación.- Acadar que o diccionario forme parte do material do alumno e que o utilice nos

momentos de lectura.- Lectura persoal, silenciosa e en voz alta de obras adecuadas á idade e aos

intereses do alumnado.- Lectura guiada e expresiva de textos narrativos e poéticos de literatura infantil,

adaptacións de obras literarias clásicas e de literatura actual en diversos soportes.

- Comprensión, memorización e recitado de poemas co ritmo, pronuncia e entoación axeitados.

ESTRATEXIAS

- Traballo con lecturas na aula: narrativa,diálogo,descrición, poesía…- Lectura grupal en voz alta.- Lectura silenciosa individual.- Preparación de lecturas na casa.- Lecturas e comprensións con: preguntas, resumes en voz alta e por escrito,

debuxos, preguntas sobre o texto aos compañeiros…- Lecturas de obras de teatro en alto, representando cada alumno unha personaxe.

Memorizar diálogos.- Dadas unhas personaxes inventar unha obra propia, por grupos ou de forma

conxunta na aula. Memorizala,facer decorados, vestiario e representala.- Inventar contos e narracións seguindo o esquema e tras recoñecer en outros

lidos as partes: presentación, nó e desenlace.- Elaborar historias partindo do lido ( unha personaxe, unha situación, unha

paisaxe…- Inventar poemas despois de traballar a rima, os versos e as estrofas.- Memorizar e recitar poemas, trabalinguas, adiviñas, refráns…- Facer descricións de personaxes, obxectos, paisaxes, etc… que aparezan nas

lecturas.- Describir o noso entorno, os nosos compañeiros, os amigos…unir para facer

pequenos relatos.- Traballar o cómic: ler, comentar (debuxos e diálogos).Intentar facer un cómic

persoal e outros en grupos para que formen parte da biblioteca propia e da aula.- Facer xogos coa linguaxe partindo de textos lidos: agrupacións, errores,

emparellamentos, encrucillados, sopa de letras…- Buscar no diccionario palabras descoñecidas das lecturas.Facer con eles frases

para incluír en textos colectivos ou en traballos individuais.PROXECTO LECTOR DO CPI “VICENTE OTERO VALCARCEL” 2

- Facer traballos en grupos buscando información en diferentes libros( biografía dada) de diferentes bibliotecas, de internet, etc.

- Retomar as bibliotecas da aula para ter na clase un número de libros suficiente que nos permita un traballo satisfactorio.Os libros deberíanse cambiar trimestralmente, facer intercambios entre aulas, coas bibliotecas do centro, do concello, da familia etc.

- Traballos sobre o libro que se está a ler: dictados diarios por parte dun alumno/a, lectura conxunta e individual do dictado, corrección do dictado por parte do alumno…

- Lecturas obrigatorias para a época de vacacións cos libros propios para así ir formando unha biblioteca familiar propia. Intentando deste xeito que se valoren mais os libros.

- Traballo na biblioteca de aula: organizala, clasificar libros, reparar libros, forrar libros, facer fichas bibliográficas, nomear encargados semanais para préstamos, levar o ficheiro de entradas e saídas, coordinar coa biblioteca do centro, do concello, elaborar carnet de lector, facer grupos de lectura…

- Traballo con libros: antes da lectura : estudiar portada e contraportada, diálogo sobre o

título, hipóteses sobre o contido, aventurar un final da historia, reflexión sobre os debuxos que conteña, traballo sobre o autor do libro…

lectura silenciosa : e en voz alta do libro participando alumnado e profesor.

despois da lectura : traballos de comprensión, de vocabulario (diccionario), de ortografía, gramática…,de investigación sobre determinados aspectos do contido, valoración e crítica do texto lido, estudio das personaxes, elaboración de distintos finais…

- Facer traballos con contos, obras de teatro, prensa, busca de información en Internet, selección de bibliografía para ler…

- Buscar información en diferentes medios para a elaboración dos distintos traballos que xurdan nas diferentes áreas ou materias.

- Ler expresivamente textos de tipoloxía variada con fluidez e entoación adecuadas para: deleitar a outras persoas, dar a coñecer un texto propio, compartir e escritos producidos nas diferentes variables das linguas galega e castelán.información, compartir textos que gustaron moito.

- Comprender textos orais

3- METODOLOXÍA

Estratexias metodolóxicas que servirán de guía:

- Partir sempre do nivel lector do alumnado- O alumnado ademais das lecturas obrigatorias terán liberdade para elixir outras

lecturas.- Elixir un repertorio de modelos lectores que o mestre executará como exemplo.- Establecer un “contador “ de lecturas e libros para cada alumno.- Ler marcando signos gráficos e de puntuación.- Primar o sentido e comprensión da lectura sobre a velocidade.


- No recriminar fallos para non humillar ao lector.- Promover xestos que dean dinamismo á lectura.- Aplicar a todas as áreas a metodoloxía aplicada.- Elaborar normas de respecto e uso da biblioteca.Ter responsables semanais.- Visitar bibliotecas públicas e por suposto a do centro con asiduidade.- Dedicar 30/ 20 minutos diarios á lectura diaria, despois do recreo.- Fomentar a creación dunha biblioteca de uso persoal.

4- ACTIVIDADES

Antes da lectura:

- Activación de coñecementos previos sobre a lectura.- Observación, descrición e comprensión de: título, debuxos, láminas, portadas,

contraportadas.- Formulación de hipóteses sobre o contido.

Durante a lectura:

- Traballos de escoita (comprensión)- Traballos de lectura silenciosa.- Traballos de lectura colectiva en voz alta.

Despois da lectura:

- Responder a preguntas de comprensión literal, crítica e interpretativa.- Solucionar actividades de habilidade visual, atención, memoria etc.- Reescribir textos literarios e non literarios cos que está a traballar.

AVALIACIÓN

Avaliaremos sobre todo:

- Participación en situacións comunicativas que se dan na aula.- A capacidade e actitude de intervención en diferentes situacións de

comunicación oral.- O respecto das normas existentes- O desenvolvemento da capacidade de comprensión e de produccións orais.- Especial fincapé no recoñecemento de ideas principias, selección de

información e capacidade para facer deduccións partindo do lido e escoitado.- Capacidade de expresión partindo de diferentes contextos, empregando léxico e

formas lingüísticas axeitadas a unha intervención comunicativa.- Habilidades para narrar e reproducir textos lidos.- Comprobar se o alumnado establece relacións entre coñecementos previos,

experiencias e informacións contidas en textos.PROXECTO LECTOR DO CPI “VICENTE OTERO VALCARCEL” 2

- Verificar o uso de estratexias de comprensión: anticipación de hipóteses, explicitar obxectivos, estratexias de resolución de dificultades léxicas( diccionario) e de integración (reler).

- Elaborar e reescribir textos acordes a situacións da lectura empregando estratexias de planificación, textualización, revisión do escrito…

- Valorar o uso dos medios de información.- Preténdese constatar a capacidade de ler comprensivamente en voz alta, lectura

silenciosa, diferentes textos, facendo fincapé na entoación, na fluidez e na expresividade.

- Avaliar o uso da literatura infantil (castelán e galego) axeitada como fonte de pracer e modelo para a expresión (escrita e oral).

- Comprobar a presencia dunha actitude positiva de cara a lectura e dunha progresiva entoación lectora.

- Valorarase a participación do alumnado en actividades de biblioteca e no uso da mesma.


3º CICLO E.P.


1- INTRODUCCIÓN

Neste último ciclo de Educación Primaria, xa temos lectores formados e agora é o momento de conseguir grandes lectores.

Nesta etapa o alumnado é moi receptivo á lectura e a lectura como divertimento e pracer ten moita importancia.

Por eso as actividades dedicadas a esta actividade resultan fundamentais cara o futuro do alumnado como lectores.

2- OBXECTIVOS

1.-FOMENTAR O GUSTO POLA LECTURA

1.1.”Utilizar adecuadamente a biblioteca e os seus diferentes departamentos(biblioteca central e de aula) como fonte de recursos variados para o disfrute e o pracer de ler”(currículo)*

1.2.”Utilizar a lectura como fonte de pracer e de enriquecemento persoal, e aproximarse a obras relevantes da tradición literaria galega para desenvolver hábitos lectores.”*

1.3.Seleccionar textos adecuados aos gustos e intereses do grupo

2.-POTENCIAR O HÁBITO LECTOR

2.1.”Utilizar adecuadamente a biblioteca e os seus diferentes departamentos(biblioteca central e de aula) como fonte de recursos variados para a obtención de informacións variadas.”*

2.2.”Utilizar os medios de comunicación social e as tecnoloxías da información e da comunicación para obter, interpretar e valorar informacións e opinións diferentes”*

2..3 Dar sentido á lectura dos textos(para que lemos)2.4.Ler trimestralmente un libro en cada unha das áreas de lingua e de Coñecemento do

Medio2.3. Recoller noticias de prensa(en formato impreso e dixital)2.4.Potenciar o uso das TIC na busca de información.

3.-MELLORAR A COMPRENSIÓN LECTORA

3.1. “Comprender e expresarse oralmente e por escrito de xeito adecuado nos diferentes contextos da actividade social e cultural cotiá.*

3.2.”Comprender textos literarios de xéneros diversos procedentes da literatura infantil e xuvenil galega, adecuados en canto a temática e complexidade e iniciarse no coñecemento das convencións específicas da linguaxe literaria”*

3.3.Memorizar poemas3.4 Resumir textos3.5.Buscar , localizar e identificar informacións na biblioteca do centro e na biblioteca de

aula, nas enciclopedias e na internet.3.6.Usar os diccionarios e enciclopedias para buscar información.3.7.Identificar as diferentes partes dun texto.

*currículo de E.P.


3- METODOLOXÍA3.1.Actuacións comúns en todas as áreas:

Cada vez que os alumnos vaian realizar unha lectura deberemos integrar as estratexias arriba citadas(antes, durante e despois) , clarificando a intención da lectura así como a forma de enfrontala (en voz alta, en silencio, colectiva…)

Esto afecta tanto á lectura dun libro, dun tema ou aos enunciados das diferentes actividades dos libros de texto.

Será fundamental nas primeiras sesións que o profesor modelice o proceso, guiando os pasos a seguir, procurando paulatinamente que este vaia sendo asumido polo alumnado.

3.2Selección de textos:

Á hora de elaborar as programacións teremos en conta os diferentes tipos de textos que queremos traballar , e se estes se encontran suficientemente representados e debidamente seleccionados nos libros de texto de uso do alumnado. De non ser así, os complementaremos cunha selección persoal ou de nivel ou ciclo.

No mesmo sentido evitaremos no posible a reiteración excesiva dos tipos de texto nas diferentes áreas, focalizando algúns tipos de textos naquelas áreas máis apropiadas a tal fin(o traballo dos textos informativos pode tratarse moito mellor e máis sistematicamente en coñecemento do Medio, os gráficos e diagramas teñen máis sentido en matemáticas ou coñecemento do medio que en lingua galega,etc).

(Esta revisión dos textos nos facilitará a decisión de continuar ou cambiar as editoriais, no momento en que se dea a posibilidade ).

Traballaremos textos continuos e textos descontinuos, tanto impresos como en formatos dixitais.

Textos continuos Textos descontinuos

Descrición:

De persoas De animais De lugares

Narración:

Contos Novela Cómic Correspondencia(gráfica e

FormulariosFollas informativasAnunciosGráficosDiagramasTáboasListasMapas


e-mail) Noticias xornalísticas

Exposición: Texto explicativo Texto informativo Texto expositivo

Argumentación: Cartas dos lectores

ao xornalInstruccións:

Receitas Regras de xogos Instruccións de

aparatos sinxelos

3.3.TEMPOS DE LECTURA

Cada día dedicarase un tempo á lectura nas diferentes áreas (lectura de libros, textos, enunciados…) atendendo ás actividades e estratexias xa mencionadas.

A principio de curso se establecerá un horario semanal para a lectura de textos literarios no “plan de lectura”(ver actividades)

Trimestralmente se lerá un libro(en lingua galega e lingua castelán) común para todos os alumnos.

Ao largo do curso, en cada unha das restantes áreas se determinará un libro, relacionado coa materia para traballar (do xeito que se determine no plan anual).

Os libros sinalados anteriormente formarán parte do ITINERARIO LECTOR que se establecerá no “plan anual de lectura”

4- ACTIVIDADES

DE BÚSQUEDA DE INFORMACIÓN:

Lectura de textos procedentes dos medios de comunicación social: webs infantís e xuvenís, noticias ,entrevistas


cartas á dirección do xornal. Lectura de textos para aprender e para informarse:

o Folletos informativos.o Folletos publicitarios.o Prensa.

Lectura de informacións procedentes de diferentes soportes: gráficos, esquemas, ilustracións, hipertextos.

Uso dirixido das TIC para a localización, selección, interpretación e organización da información.

Uso das bibliotecas, incluíndo as virtuais, para obter información.

DE TEXTOS LITERARIOS

Lectura silenciosa e en voz alta de obras adecuadas á idade e intereses: Contos Cómic Novela

Lectura guiada de textos narrativos da literatura infantil, adaptacións de obras literarias clásicas e literatura actual en diversos soportes:

o Impresoo DVDo Libros virtuaiso Internet

Lectura comentada polo profesor de poemas, relatos e obras teatrais. Lectura guiada polo profesor para a aprendizaxe do uso das estratexias de

control do proceso lector:o Anticipacióno Formulación de hipóteseso Relectura…o

USO DAS BIBLIOTECAS

Visitas guiadas á biblioteca do centro para coñecer a súa organización:

o Catalogacióno Funcionamento

Participar en clubes de lectura, actividades organizadas pola biblioteca…

ESTRATEXIAS

ANTES:

1. Facer explícito o obxectivo e a funcionalidade da lectura:

¿Para que imos ler este texto?


¿Para que nos vai servir?

¿Qué información queremos obter?

2. Comprender os propósitos implícitos e explícitos da lectura:

Contexto: título, soporte, tipo de texto, forma(gráficos)

Prediccións sobre o contido e a forma.

Preguntas en relación co propósito do texto.

3. Activar os coñecementos previos pertinentes:

¿Qué sabemos sobre o tema?

¿Temos máis información?

Vocabulario que se coñece sobre o tema.

4. Ensinar previamente o vocabulario necesario:

Palabras técnicas.

Palabras de pouco uso.

Palabras de múltiples significados

5. Precisar como se lerá:

Por parágrafos.

Subliñando.

Lectura silenciosa ou en voz alta.

Destacando vocabulario…

DURANTE:

1. Elaborar e probar prediccións de diverso tipo:

Comprobar hipóteses e prediccións e formular outras novas.

Modelizar o profesor.

2. Realizar inferencias e resolver dúbidas de comprensión:

O profesor serve de modelo.

Manipular textos.

Representación gráfica do textoPROXECTO LECTOR DO CPI “VICENTE OTERO VALCARCEL” 3

3. Revisar ou recapitular periodicamente o contido:

Resumir cada parágrafo

Ir memorizando

4. Avaliar o contido e a forma do texto en relación co propio coñecemento e o externo ao texto.

DESPOIS:

1. Resumir e sintetizar o coñecemento: tema e ideas principais:

Elaboración de resumes,esquemas, mapas conceptuais …

Converter enunciados en substantivos.

Textos diferentes mesturados para separar

2. Accións con motivo da lectura: representación, mural, resume:

Representación, mural, resume

Formato para resumir o contido .

Forma parte da finalidade explicitada antes da lectura

Supón a “exposición” do aprendido.

3. Xeralizar o coñecemento:

Conceptos aprendidos tras a lectura.

4. Avaliar a resposta do texto ás expectativas previstas:

Se me gustou ou non

Se me sorprendeu

Se o recomendaría (o libro)


5- RECURSOS5.1.BIBLIOTECA DO CENTRO

5.2.BIBLIOTECA DE AULA

Cada aula contará cunha biblioteca de aula , cun fondo permanente de consulta e un fondo temporal que se establecerá a principio de cada curso e poderá ser renovado trimestralmente mediante intercambio entre aulas ou a través da biblioteca do centro.Os titores, consultado todo o profesorado da aula e procurando unificar criterios dentro do ciclo, solicitarán ao equipo de biblioteca os libros que consideren convenientes así como as novas adquisicións que lles parezan oportunas.

5.3.USO DAS TIC

A busca e selección de información a través das TIC formará parte das actividades do plan lector no ciclo, especialmente nas areas de lingua coñecemento do medio:

Uso de buscadores para buscar información. Visitas virtuais a museos, e webs infantís e xuvenís Bibliotecas virtuais Uso do blog da biblioteca, aportando comentarios sobre os diferentes contidos e

elaborando textos para a súa incorporación ao blog. Realización de proxectos e traballos.

5.4.RECURSOS EXTERNOS

Orientacións ás familias. Coordinación coa biblioteca pública. Coordinación con outras institucións

5.4.1ORIENTACIÓNS ÁS FAMILIAS

Nas reunións de principio de curso se prestará especial atención a explicar aos pais osa aspectos máis destacados do Proxecto de centro, animando a estes a que animen aos seus fillos a ler e compartan con eles algúns deses momentos, dando exemplo e procurando que o libro e as TIC formen parte da conversa diaria na casa, así como a importancia de aproveitar calquera ocasión para regalarlles un libro e acompañalos a que eles mesmos o elixan.


EDUCACIÓN SECUNDARIA


1- INTRODUCCIÓN

O alumnado de Secundara ten a tendencia a ser máis reacio á lectura, provocado, posiblemente, pola convicción de que xa non necesita practicala, entendendo que é un recurso que xa domina perfectamente.

A práctica diaria demostra que a necesidade da lectura segue a ser fundamental e traballar a comprensión de textos non literarios e unha tarefa importante de cara a conseguir unha lectura eficaz.

Por este motivo, esta é unha etapa importante para a consolidación da lectura e da comprensión de textos, sobre todo, dos científicos e técnicos.

2- OBXECTIVOS

1.-FOMENTAR O GUSTO POLA LECTURA

Utilizar adecuadamente a biblioteca e os seus diferentes departamentos(biblioteca central e de aula) como fonte de recursos variados para o disfrute e o pracer de ler

Utilizar a lectura como fonte de pracer e de enriquecemento persoal, e aproximarse a obras relevantes da tradición literaria galega para desenvolver hábitos lectores.

Seleccionar textos adecuados aos gustos e intereses do grupo

2.-POTENCIAR O HÁBITO LECTOR

Utilizar adecuadamente a biblioteca e os seus diferentes departamentos(biblioteca central e de aula) como fonte de recursos variados para a obtención de informacións variadas.

Utilizar os medios de comunicación social e as tecnoloxías da información e da comunicación para obter, interpretar e valorar informacións e opinións diferentes

Recoller noticias de prensa(en formato impreso e dixital) Potenciar o uso das TIC na busca de información.

3.-MELLORAR A COMPRENSIÓN LECTORA

o Comprender e expresarse oralmente e por escrito de xeito adecuado nos diferentes contextos da actividade social e cultural cotiá.

o Comprender textos literarios de xéneros diversos procedentes da literatura infantil e xuvenil galega, adecuados en canto a temática e complexidade e iniciarse no coñecemento das convencións específicas da linguaxe literaria.

o Memorizar poemaso Resumir textoso Buscar, localizar e identificar informacións na biblioteca do centro e na

biblioteca de aula, nas enciclopedias e na internet.o Usar os diccionarios e enciclopedias para buscar información.o Identificar as diferentes partes dun texto.


3- METODOLOXÍA

3.1 Actuacións comúns de todo o profesorado

Lectura en todas as áreas

Sempre que se planifiquen nas aulas actividades de lectura, intentarase que sexan textos adecuados á situación de comunicación na que se está a traballar, e se non ten relación cos temas traballados, contextualizarase a lectura facendo unha presentación previa do fragmento ou texto completo explicando os obxectivos que se van traballar con el, os contidos e as actividades, se é o caso.

Teremos en conta que os obxectivos e finalidades da lectura poden ser varios, e a actuación previa á lectura adaptarase a estes obxectivos:

- Evadirse, encher o tempo de lecer.- Buscar unha información concreta.- Seguir unha pauta ou instruccións para realizar determinadas

actividades.- Informarse dun determinado feito.- Confirmar ou refutar coñecementos previos.- Aplicar a información obtida da lectura para realizar un traballo.

Os tipos de textos e xéneros textuais que diferenciamos son os seguintes:

Textos continuos Textos descontinuos

DescriciónNarraciónExposición e

ArgumentaciónArgumentaciónInstructivosPredictivos

Formatos (textos formalizados)

Notificacións e anunciosEsquemas e gráficasCadros e maticesMapas

3.2 Ensino das estratexias lectoras.

As estratexias de comprensión lectora son procedementos de carácter elevado, que implican a presencia de obxectivos que cumprir, a planificación das accións que se desencadean para logralos, así como a súa avaliación e posible cambio.

As estratexias lectoras que se traballarán son as seguintes:


Antes da lectura:

Para que lemos un texto:

- Para obter unha información precisa, por exemplo para buscar unha data de nacemento ou dun feito histórico sinalado; para consultar unha determinada información nun periódico; para buscar unha palabra nun diccionario.

- Para seguir unhas instruccións: cando o profesor ou profesora redacta as instruccións para facer un traballo; para comprender como son os pasos para realizar determinados experimentos.

- Parar obter unha información de carácter xeral; é dicir, extraer as ideas xerais dun texto. Se hai que elaborar unha monografía sobre algún tema, por exemplo, deben seleccionarse de entre todas as obras as que estean máis acordes co noso propósito e por iso primeiro debemos ter unha idea ampla das obras.

- Para aprender algo. A lectura será máis pausada e atenta.- Revisar un escrito propio.- Por pracer.- Para comunicar un texto a un auditorio.- Para practicar a lectura en voz alta.- Para dar conta de que se comprendeu.

Estratexias encamiñadas a activar os coñecementos previos:

- Dar algunha información xeral sobre o que se vai ler.- Axudar ó alumnado a fixarse en determinados aspectos do texto que

poidan activar os seus coñecementos previos.- Animar ó alumnado a que expoñan o que coñecen sobre o tema.

Durante a lectura:

Lectura compartida:

- Lectura compartida de profesor e alumnado, e tras a lectura o profesor fai un resumo do lido, pide aclaracións ou explicacións sobre determinadas dúbidas que xera o texto; formula preguntas; establece prediccións sobre o que queda por ler, reiniciándose o ciclo. Intentarase que o alumnado sexa lector activo, que constrúa unha interpretación do texto a medida que o le.

Lectura independente:

- Proporcionar ó alumnado materiais preparados co propósito de que practique pola súa conta algunhas estratexias que se practicaron na lectura compartida.


- Presentar textos con lagoas, textos ós que lles faltan palabras que deben ser inferidas polo lector.

Despois da lectura:

Idea principal:

É importante ensinar a identificar a idea principal dun texto en función dos obxectivos de lectura que se perseguen. Para iso explicarase en que consiste a idea principal e exemplificarase cun texto coñecido; activaranse os coñecementos previos relevantes e recordarase por que se vai ler ese texto; centrarase a atención do alumnado no que se busca, sinalando de que trata o texto que se vai ler, e finalmente buscarase outra idea principal que atenda a outro obxectivo de lectura.

Resumo:

Teremos en conta as catro regras que os lectores utilizamos para resumir o contido dun texto:

- Omitir aquela información que para os propósitos da lectura se pode considerar pouco importante.

- Seleccionar a información importante e suprimir a que resulta obvia, redundante e innecesaria.

- Xeneralizar, é dicir, abstraer dun conxunto de conceptos un de nivel superior capaz de englobalos.

- Construír unha nova información que substitúa á anterior e integrala nos nosos coñecementos.

Non debemos esquecer que o resumo debe conservar o significado xenuíno do texto do que procede, pero tan pouco útil resulta que o resumo sexa unha case reproducción do texto, como que sexa tan xeral que non aporte a información específica daquel.

Formular e responder preguntas pertinentes, coherentes co obxectivo que se persegue mediante a lectura. Poden ser:

- Preguntas de resposta literal no texto.- Preguntas nas que a resposta require que o lector relacione diversos

elementos do texto e que nalgún grao realice inferencias.- Preguntas nas que a respostas esixen a intervención do coñecemento

e opinión do lector.

Planeamento integrador da lectura nas distintas áreas lingüísticas

Recomendación das lecturas apropiadas a cada área.

4- ACTIVIDADES


4.1 Lectura nas áreas de lingua. Exemplos de actividades de lectura

Exercicios de predicción para estimular ó alumnado na lectura

Establecer prediccións sobre o texto.

Realización dun cuestionario sobre hábitos e gustos de lectura de cara á escolla de textos e libros.

Imaxina cal pode ser o argumento dun libro a partir da portada ou do título.

(De aplicación á escrita). Fai unha lista de palabras (adxectivos, substantivos, verbos...) que penses que aparecerán nun texto do que só coñeces o título.

Encontrar incoherencias nun texto.

Exercicios despois de feita a lectura

Fichas de lectura coas que facermos un arquivo.

Realización de lecturas equivocadas para que investiguen o que é incorrecto (cambiarlle o nome a personaxes, o lugar onde transcorren os feitos...).

Presentación dos personaxes dun libro debuxados e despois eles teñen que saber con quen se corresponden.

¿Están ou non están? Mesturar personaxes reais dun libro con outros inventados para que indiquen cales son falsos.

Facer fichas con frases dos personaxes dunha obra para que indiquen quen son.

O Combate: dividilos en grupos; cada grupo preparará tres preguntas sobre o libro de lectura/ou un texto que leran todos. Gaña o grupo que máis preguntas responda dos demais.

Gravación de lecturas en formatos mp3-mp4.

Comparación de textos

Diferentes descricións de personaxes/paisaxes...

A mesma noticia en varios periódicos.

Textos (ou o mesmo texto) con diferentes rexistros formais. Lectura dramatizada de textos teatrais


Conversión en pezas de teatro de textos presuntamente poéticos, narrativos...

4.2 Lectura na sesión (semanal, diaria...) de lectura

Propor lista de libros de temática diversa. Acompañar a lista dunha reseña ou resumo para que o alumnado poida elixir con algún criterio o libro que van ler.

Propoñer a lectura dun libro e o encontro co autor dese libro. Comentario de fragmentos doutros libros do mesmo autor na aula.

Lectura na aula de clásicos adaptados.

Creación de blogs coa finalidade de facer brevísimas antoloxías de poemas, ben por temas, xeracións ou etapas.

Lectura de narracións breves, de autores e temática diversa na aula.

Acudir á representación dunha obra teatral e facer unha crítica teatral onde se recollan aspectos literarios e espectaculares.

Propoñer a redacción dunha carta dirixida ó autor da obra, lida na aula, facendo un comentario crítico da mesma e formulando preguntas das que o alumnado queira respostas.

4.3 Lectura nas áreas restantes

Lectura analítica e crítica dos textos propios de cada materia.

Intervencións sobre o vocabulario vangardista para o alumnado ou específico da temática a tratar.

Uso de lecturas complementarias extraídas de distintas fontes como prensa, revistas, páxinas web, etc. para reforzar coñecementos adquiridos.

Lectura selectiva de textos propostos polo profesorado en soporte informático.

Lectura e posta en común das respostas do alumnado ás cuestións propostas, co obxectivo de provocar reflexión sobre as solucións aportadas.

4.4 Apoio ó alumnado

Aquel alumnado que presente carencias nos hábitos lectores recibirá apoio específico segundo as súas dificultades, con actividades concretas tendentes á superación das mesmas.


Proposta de actividades

Proporcionar ó alumnado materiais preparados co propósito de que practique, coa axuda do profesorado de apoio, algunhas estratexias que se exercitaron na lectura compartida.

Presentar ó alumnado materiais específicos adecuados ás súas características.

Incentivar ó alumnado á participación en todas aquelas actividades relacionadas coa animación á lectura que se programen no Centro.

Utilización de textos acompañados de ilustracións que desempeñen un papel predominante.

4.5 Animación á lectura

Que entendemos por animación

Desenvolver no alumnado o hábito lector, de xeito que a lectura se converta nunha actividade pracenteira e escollida libremente .

Proposta de actividades

Posta en marcha do Club de Lectura.

Creación dun blog de biblioteca.

Gravación de lecturas en formato mp3.

Facilitar textos amenos aportados polo profesorado, dentro da biblioteca de aula, en situacións imprevistas, de xeito que non se produzan tempos baleiros nas aulas.

Finalidade da animación

Comprensión do argumento.

Adquisición da capacidade de escoita, comprensión e retención.

Desenvolvemento da capacidade analítica e creativa: repetir e recrear a partir do contado ou lido.

Relación do oral co escrito.

Descubrimento do libro físico, iniciándose á vez na linguaxe da imaxe.

Evolución na lectura activa e pasiva.

4.6 Avaliación da lectura

Que avaliar


Le de maneira adecuada e empregando distintos tipos de lectura.

Lectura en voz alta con dicción, entoación e ritmo correctos, incidindo especialmente na adecuación ós patróns fonéticos da lingua usada e na atención ós patróns fonéticos da lingua usada e na atención ós signos de puntuación.

É quen de ler, en voz alta e en soidade, e comprender textos e de resumilos e debater sobre eles.

Actitudes cara á lectura: familiaridade, predisposición, hábitos, gusto e pracer ao ler.

Relaciona o lido cos seus coñecementos e experiencias, ben de forma oral ou escrita.

Aumentar os coñecementos históricos, literarios e culturais coa lectura e análise de textos.

É capaz de manexar fontes escritas: que, como e onde se pode obter información dun texto escrito.

A velocidade lectora.

Entende os sinais do texto: signos gráficos, tipográficos...

Ser quen de realizar unha lectura analítica.

Extrae información concreta e exprésaa con palabras diferentes ao texto lido.

Sabe identificar o tema xeral dun texto e os temas secundarios, inferíndoos das informacións que se repiten nos textos.

É capaz de recoñecer e comentar os contidos implícitos, a “lectura entre liñas”.

Utiliza o vocabulario específico das lecturas noutros contextos e incorpórao ao seu léxico persoal.

É capaz de expor unha opinión sobre a lectura persoal dunha obra completa ou dun fragmento, tendo en conta o seu contexto histórico, a estructura xeral. Os elementos caracterizadores do xénero, o uso da linguaxe e o punto de vista do autor.

É quen de construír textos escritos seguindo o modelo de texto lido e comentado na aula.


Le con fluidez, comprensión e actitude crítica, considerando a lectura como fonte de pracer, ampliación da experiencia, coñecemento do patrimonio cultural e como estímulo para unha práctica literaria propia.

Adquire criterios propios na selección de lecturas.

Instrumentos de avaliación inicial

Realización dun cuestionario sobre hábitos e gustos de lectura de cara á escolla de textos e libros: cando le, onde le, que libros le, cantos le...

Fichas de observación: para comprobar como le en voz alta ou en silencio: pronuncia, posición do corpo, comportamento ocular, erros na verbalización...

Instrumentos de avaliación procesual Análise de exercicios da aula

Instrumentos de avaliación final

Cuestionarios tipo test.

Probas: redaccións, resumos, creación de textos, exposicións orais, debuxos...

INTEGRACIÓN DAS TECNOLOXÍAS DA INFORMACIÓN E DA COMUNICACIÓN NA

MELLORA DA LECTURA . Non podemos enfocar unha didáctica da lectura na actualidade sen termos en conta os

cambios que se están a producir no ensino e na sociedade: a extensión obrigatoria da educación ata os dezaseis anos, o influxo doutras formas de comunicación ( a televisión, o vídeo, internet, as videoconsolas, os ordenadores...) e doutras mensaxes asociadas á cultura de masas, o cambio nos hábitos culturais da adolescencia, o auxe doutras maneiras de disfrutar o tempo libre... A capacidade de seducción das mensaxes iconoverbais emitidas pola televisión, o cine, o cómic... está eliminando a asociación entre lectura e evocación de mundos de ficción, e asemade, sen esixir ningún esforzo por parte do vidente, a diferencia do esforzo que require a obra escrita do lector.

Este traballo propón, precisamente, a unión da lectura con ese mundo tan atractivo para os adolescentes que é o das novas tecnoloxías, o dos novos soportes audiovisuais. As Tics permitiríannos traballar os textos, literarios ou non, dunha maneira totalmente diferente. Poñamos varios exemplos de actividades concretas:

- Convertemos un relato de Manuel Rivas nunha fotonovela (utilizamos unha cámara dixital e o programa Powerpoint)


- Dámoslle vida a diferentes prexuízos lingüísticos a partir de distintos esquetches gravados cunha cámara dixital e, previamente, pensados e escritos polo alumnado na aula. (Utilizamos Pinnacle Studio 10)

- Realizamos un vídeo clip musical con letra do noso alumnado sobre temas de actualidade (Gravacións de voces en wav, imaxes en Pinnacle Studio 10…)

Estas son só algunhas propostas concretas que nos permitirían traballar a literatura e a lingua dunha maneira diferente nas nosas aulas. Este proxecto pretende incidir en tres aspectos, fundamentalmente, que teñen unha relevancia esencial na aprendizaxe:a motivación do alumnado cara o ensino

o gusto e a mellora do hábito e da comprensión lectora

a potenciación da oralidade e das linguaxes non verbais, primordialmente as xestuais

A motivación do alumnado

Polas razóns antes comentadas, a maneira de ler na nosa sociedade está a cambiar. Por que non aproveitarmos a motivación que supón para un cativo ou cativa ser partícipe dun vídeo clip ou dunha curtametraxe para levalo previamente á lectura dun texto? Que mellor maneira de traballarmos na aula os verbos ou o estilo directo que facendo os diálogos dun guión cinematográfico, do que ademais van ser protagonistas? Estas actividades permiten traballar aspectos tan pouco atractivos para o alumnado como a memorización ou a escrita de textos literarios.

A mellora do hábito e da comprensión lectoraÉ evidente que un alumno motivado pola realización de actividades como as anteriormente

comentadas vai ler máis e mellor. Máis, porque atenderá a lectura como parte dun proceso cara a consecución dunha meta e dun traballo atractivo. Mellor, porque non é a lectura que se fai para aprobar unha proba de comprensión, senón que é unha lectura máis profunda, aquela que comporta levar o texto á realidade: reflectir sobre os diálogos, pensalos e escribilos se non os hai, imaxinar os espacios nos que ocorren os feitos, caracterizar aos personaxes (descrición física, vestiario, xestualización…). Ademais este traballo ofrécelle un resultado final da lectura, unha proba do que fixo: a fotonovela, a curtametraxe, o vídeo clip, etc.

A educación lectora debe animar aos adolescentes non só a ler textos senón tamén a escribilos mediante a manipulación de formas lingüísticas e mediante a imitación de modelos expresivos da tradición literaria, académica e científica universal e da galega en particular. A aprendizaxe da escrita convértese noutro dos eixos dunha educación lectora que pon a énfase en conceptos como actividade, xogo, expresión e creatividade.

A potenciación da oralidade e das linguaxes non verbais

Nas actividades que vimos de describir, a lectura e a escrita teñen unha grande relevancia. Máis unha das virtudes deste proxecto está, ao noso ver, na potenciación que se lle dá á oralidade (presente en case todos os traballos audiovisuais que faremos) e das linguaxes non verbais. As novas tecnoloxías ofrecen, en relación ao ensino tradicional, unha vantaxe engadida no tratamento da oralidade: permiten gravala, reproducila e corrixila sen grandes esforzos, isto é, un avance de grande importancia para a avaliación da oralidade, sobre todo para a súa autoavaliación. Isto permitiría que a fala fose obxecto nas diferentes clases dunha programación continua e dunha reflexión sistemática como a que se produce ao redor da lingua escrita ou do texto literario.


Por iso é necesario que a clase sexa un escenario comunicativo onde se observen e analicen os usos orais propios e alleos con instrumentos teóricos e metodolóxicos que favorezan tanto a reflexión sobre o intercambio oral dentro e fóra da aula como a corrección e mellora das produccións orais dos alumnos e das alumnas.

Os alumnos/as guiados polo profesor/a terán que elaborar o material para iniciar unha “Biblioteca audiovisual” que todo o mundo poderá consultar a través dunha páxina web que estaría tamén dentro das tarefas da realización do proxecto.

O primeiro paso sería o estudio en Internet e nos medios de comunicación audiovisuais de todos aqueles “xéneros” audiovisuais que poderían formar parte da nosa biblioteca:

- Vídeoclips- Curtametraxes- Documentais- Fotonovelas- Banda deseñada- Podcast- Blogs- …

A partir de aí teríamos que observar cales son as características de cada xénero e repartirmos e decidirmos en que proxectos imos traballar este curso.


BIBLIOTECA


INTRODUCCIÓN

A biblioteca será un dos elementos fundamentais que permitirá levar a cabo o proxecto lector de centro. Debe ser o referente do centro para articular as actividades de lectura, escritura e investigación, dotando dos recursos necesarios en todos os formatos para levar a cabo as iniciativas que se propoñan,

Para que o anterior sexa posible será necesario que centralice todos os fondos do centro, aínda que temporalmente ou puntualmente se atopen en outros espacios do centro.

RECURSOS

1. Biblioteca central:

OBXECTIVOS ESPECÍFICOS:

Difundir a colección e facer que circule e se use no centro.

Realizar actividades de animación e formación de usuarios nos distintos niveis.

2. Biblioteca de aula:

OBXECTIVOS ESPECÍFICOS:

Abastecer a aula dos volumes necesarios, xa sexan diversos títulos ou o número necesario de volumes dun mesmo título, para a lectura de carácter obrigatorio que se realice nas programacións anuais de ciclo.

Dotar dos volumes necesarios para os traballos documentais que se programen para o curso nas programacións de aula, mediante o préstamo ás aulas contemplado dende a biblioteca central.

Fomentar e impulsar un miniclube de lectura na que todos os alumnos aporten os seus recursos (libros ou calquera outro soporte), cun fin lúdico fomentando a lectura por pracer.

3. Horario e Equipo de Biblioteca

Para que poida levarse adiante todo o anterior compre dispoñer dun equipo de Biblioteca estable cunha dispoñibilidade horaria suficiente.

Neste sentido, o PROXECTO LECTOR do centro remítese ao xa recollido no documento de incorporación ó PLAMBE(Plan de Mellora das Bibliotecas Escolares) e incluído nas últimas modificacións ó PEC, respecto de ambos temas.


Horario de apertura da biblioteca coincidindo co horario lectivo. Destinarase a metade do horario lectivo do Responsable de Biblioteca

para desenvolver as actividades previstas. En todo caso, a Biblioteca disporá dun membro do equipo de Biblioteca durante o horario lectivo.

Reservarase unha sesión semanal para cada un dos grupos para actividades de biblioteca e TIC

ACTIVIDADES

1 FORMACION DE USUARIOS:

o Guía de biblioteca. Será un documento que reflexará horarios, normas, servicios, difusión de actividades do centro… e co mesmo tempo sería unha maneira de contacto coas familias.

o Guías de lectura, nas que se recollerán orientacións e recomendacións para os distintos niveis.

o Taboleiro de biblioteca e expositores de novidades para dar a coñecer os fondos que se van adquirindo.

o Un boletín do lector que periodicamente dea a coñecer as actividades e novidades da biblioteca.

o Blog da biblioteca, enlazado coa páxina web do centro e con distintos blogs de lectura da rede de bibliotecas escolares.

o Servicio de préstamos diario para todos os niveis durante a hora do recreo.

2 ACTIVIDADES DE ANIMACIÓN:

o Exposicións periódicas de novidades.

o Conmemoracións de días elixidos polo claustro e contemplados na programación anual.

o Celebración de efemérides.

o Clube de lectura.

o Contacontos

PROGRAMACIÓN DE BIBLIOTECA

O traballo articularase en dous proxectos ou centros de interese que enlazarán e darán continuidade ás actividades que se propoñan no centro do dende todos os ámbitos e niveis.PROXECTO LECTOR DO CPI “VICENTE OTERO VALCARCEL” 5

No horario de todos os cursos contemplarase unha hora semanal de biblioteca, e diariamente haberá servicio de préstamo e apertura de biblioteca nos recreos.

Todos os ciclos realizarán unha visita á biblioteca pública municipal durante o curso.

FORMACIÓN DE USUARIOS:

PRIMEIRO TRIMESTRE:

O equipo de biblioteca realizará formación de usuarios do primeiro ciclo de Primaria dedicando de catro a seis sesións.

SEGUNDO TRIMESTRE:

A formación de usuarios levaríase a cabo co segundo ciclo de Primaria e abarcaría tres sesións.

TERCEIRO TRIMESTRE:

O terceiro ciclo dedicaría de dúas a tres sesións de biblioteca á formación de usuarios centrándose no traballo de busca de información en soporte informático (TICS), enlazando cos traballos documentais propostos na programación anual de aula.

A etapa de Educación Infantil realizará neste trimestre unha visita á biblioteca do cole.

ANIMACIÓN Á LECTURA:

Dende a biblioteca e relacionado co centro de interese acordado na programación anual propoñerase unha actividade por trimestre/grupo que realizará o equipo de biblioteca. ¿eso?

Dende Secundaria fomentarase a lectura mediante o clube de lectura “de leria”

USO DAS TIC

Incluirá , ademais dos obxectivos e actividades concretadas neste documento, o proxecto elaborado polo grupo de traballo do centro , unha vez x¡sexa aprobado polo claustro.


BIBLIOGRAFÍA

- Illescas, Mª Jesús. Estudiar e investigaren la biblioteca escolar. La formación de usuarios. Gobierno de Navarra.

- Wray, D. y Lewis, M. Aprender a leer y a escribir textos informativos. Editorial Morata. Madrid 2002

- Gómez Hernández. Estrategias y modelos para enseñar a ver la información. Guía de docentes, bibliotecarios y archiveros. Editorial: KR. Murcia 2002

- Borrás Castanyer, Laura. Textualidades electrónicas. Editorial UOC. Barcelona 2005

- Gobierno del Principado de Asturias. Plan de lectura, escritura e investigación de centro. (Internet)

- Cassany, Daniel. Afilar el lapicero. Paidos.Barcelona 2007

- Catala, Gloria. Evaluación de la comprensión lectora. Editorial Grao. Valencia 2007

- VV.AA. El uso de la lengua como procedimiento. Editorial Grao. Valencia 2006

- Machado, Ana María. Lectura, escúela y creación literaria.Editorial Anaya. Salamanca 2002


INTRODUCCION - Galicia de carral.doc · Web viewTrimestralmente se lerá un libro(en lingua galega...

Documents

Transcript of INTRODUCCION - Galicia de carral.doc · Web viewTrimestralmente se lerá un libro(en lingua galega...