IRUÑERRIKO HIRIKO · 5 IRUÑERRIKO HIRIKO GARRAIOAREN 2015-2016 8/1998 Foru Legeak hiri...

I RUÑERR IKO H IR IKOGARRAIOAREN V. PLANA

2015 - 2016

2014ko abendua2014/PCD-GEN-MCP/000468 txostena

ArgitaratzaileaIruñerriko Mankomunitatea

MaketazioaiLUNE

InprimaketaZIUR NAVARRA S.A.

Legezko GordailuaNA 359-2015

Argitalpena %100 ekologikoa den paperean inprimatu da.

SARRERA

A. SARRERA ........................................................................................................................................8

B. PLANAREN DENBORA MUGA ETA OINARRIZKO EGITURA .............................................................. 12

V. PLANAREN EDUKIAK, 2015-2016

1. HELBURUAK ................................................................................................................................... 16

2. PLANAREN EREMUA .......................................................................................................................17

3. PLANAREN JARDUNBIDEAK ........................................................................................................... 18

3.1. GARRAIO PUBLIKOAREN ESKAINTZA HOBETZEA ...................................................................................... 18

3.2. GARRAIO PUBLIKORAKO SISTEMAREN PROPOSAMEN BERRIA, IBILGAILU PRIBATUAREN ALDEAN ERAKARGARRIAGOA ................................................................................................................................. 19

3.3. GARRAIO PUBLIKOAREN TARIFEN MARKOA HOBETZEA ........................................................................... 23

3.4. GARRAIO PUBLIKOAREN KALITATEA HOBETZEA ...................................................................................... 27

3.5. TAXI ZERBITZUAREN KALITATEA HOBETZEA ETA HURA SUSTATZEA ........................................................ 32

3.6. IBILGAILU PRIBATUAREN ALDEAN GARRAIO PUBLIKOA ERABILTZEA LEHENESTEKO NEURRIAK ............ 33

3.7. GARRAIO PUBLIKOKO POLITIKAK LURRALDEAREN ANTOLAMENDUAN ETA HIRIGINTZAN SARTZEA ...... 35

3.8. HERRITARREI KONTZIENTZIA HARRARAZTEA GARRAIO PUBLIKOA GIZARTERAKO ONURATZAT HAR DEZATEN ...........................................................................................................................................36

4. PLANAREN EMAITZA AURREIKUSIAK ........................................................................................................37

5. PLANAREN EKONOMIA ETA FINANTZA EBALUAZIOA ..............................................................................41

5.1. EBALUAZIOAREN OINARRIAK ................................................................................................................... 41

5.2. ZERBITZUA KONTZESIOAN GAUZATZEAREN KOSTUAK ............................................................................ 41

5.3. ZERBITZUAREN KOSTUAK, ADMINISTRAZIOAK DIRUTUAK ...................................................................... 48

5.4. PLANAREN EBALUAZIO EKONOMIKOA: LABURPENA ................................................................................49

6. PLANAREN FINANTZAKETA: TARIFEN MARKOA ETA AURREKONTUETAKO DIRU IZENDAPENAK ...... 50

6.1. ESKUALDEKO HIRI GARRAIOAREN FINANTZAKETAREN LEGEZKO ESPARRUA ..........................................50

6.2. ZERBITZUA USTIATZETIK DATOZEN DIRU SARRERAK: TARIFEN MARKOA ................................................ 51

6.3. AURREKONTUETAKO DIRU IZENDAPENAK: NAFARROAKO GOBERNUAREN ETA UKITUTAKO UDALEN EKARPENAK ..............................................................................................................................................54

6.4. BESTE DIRU SARRERA BATZUK ................................................................................................................ 60

6.5. FINANTZAKETAREN LABURPENA ............................................................................................................. 60

6.6. PLANAREN EKONOMIA-FINANTZA LABURPENA ....................................................................................... 61

PLANAREN JARRAIPENA ETA EGUNERATZEA

7. PLANAREN JARRAIPENA ..............................................................................................................................64

AURKIBIDEA

5

IRUÑERRIKO HIRIKO GARRAIOAREN 2015-2016

8/1998 Foru Legeak hiri garraioaren integrazio administratiboa Iruñerriaren eremuan sartzea arautu zuenetik eta zerbitzua kudeatzeko agintaritza bakarra ezarri zuenetik –Iruñerriko Manko-munitatea–, eskualdeko hiri garraioa planifikatzeko tresna gisa Iruñerriko Hiriko Garraioaren Plana taxutu zen.

Geroztik bost plan onetsi dira, haietan azkena 2015-2016 ekitaldiei dagokiena, argitalpen honetan ageri dena. Azken plan honetan, hain zuzen, Eskualdeko Hiri Garraioaren Foru Legearen aldaketak eragin dituen berrikuntza nagusiak bildu dira, hala nola zerbitzuaren finantzaketa, tarifen marko berria eta Udalez gaindiko plan sektoriala zerbitzua hobetzeko.

Dokumentuaren puntu nagusietako bat zerbitzuaren finantzaketari dagokio. Hartara, ezartzen da finantzaketa zuzena –erabiltzaileek ordaindutako txartelen bidezkoa– ez dela inoiz izango zerbit-zuaren kostuaren %50 baino handiagoa. Horrez gain, jasotzen da zerbitzuari lotutako udalen ekar-pen ekonomikoak ustiapen defizitaren %35ekoak izango direla eta Nafarroako Aurrekontu Oroko-rrek estaliko dutela ustiapen defizitaren gainerako %65a.

Beste alde batetik, garraioaren erabilera sustatzeko, tarifen marko berria planteatzen da. Testuin-guru horretan, bonu sozial bat sortzea ezartzen da eta haren erreferentzia Gizarteratze Errentaren taulak izatea. Era berean, garraio publikoaren erabilerari leial izatea saritzeko, Mankomunitateak hitzartu du aldi baterako abonu bat sortzea, tarifa mota desberdinei aplikatzeko modukoa (gaz-teak, familia ugariak eta beste batzuk).

Plana planifikatzeko tresna bat da, garraiobide publiko baten berehalako etorkizuna taxutzeko bidea ematen duena. Garraiobide horrek ongi funtzionatzeak, hain zuzen, zuzenean eragingo du Iruñerriko herritarren bizi-kalitatean. Dokumentu honek eskualdeko garraio publikoko zerbitzu era-ginkorra eta kalitatekoa lortzen laguntzea nahi nuke.

José Muñoz Arias

Iruñerriko Mankomunitatekolehendakaria

SARRERA

A. SARRERA

Garraiorako eskubidea, hau da, kalitate eta prezio egokian herritarren mugikortasuna bermatzea aginte publikoen betebeharra da, eta arazo horri taxuzko irtenbidea ematen saiatu behar dute.

Nafarroatik atera gabe egiten den garraioaren arloan, Foru Komunitateak erabateko eskumena du, Nafarroako Foru Eraentza Berrezarri eta Hobetzeari buruzko abuztuaren 10eko Lege Organikoaren 49.1.f) artikuluaren indarrez.

Iruñerriko bidaiari-garraio erregularrari buruzko ekainaren 1eko 8/1998 Foru Legeak konponbidea eman zien Iruñerriko metropolialdeko bidaiari garraio erregularrak zituen disfuntzioei. Eskumen administratiboen banaketak sortzen zituen disfuntzio horiek. Izan ere, hiri garraioa, udalerrietako mugen barrukoa, udalen eskumenekoa zen –kasu honetan, Iruñeko Udalak bakarrik erabiltzen zuen eskumena–, eta hiriarteko garraioa, Iruñearen eta metropolialdeko gainerako udalerrien artekoa, Nafarroako Foru Komunitatearen eskumenekoa. Banaketa hori ez zen bat etortzen herritarren joan-etorrien benetako eremuarekin.

Foru lege horrek integrazio administratiboaren konponbidea arautu zuen, garraio agintaritza bakarra ezarriz eremu osorako; hain zuzen ere, Iruñerriko Mankomunitateari esleitu zion zerbitzua-ren kudeaketa. Zerbitzuaren eremuan lehendik zegoen eta beste zerbitzu publiko batzuk ematen zituen administrazio bat zen, berezko nortasun juridikoa eta jarduteko gaitasuna zuena, eta udalek Mankomunitatean zuten partaidetzak bermatu egiten zuen haien autonomia.

Mankomunitateak Iruñerriko bidaiari garraio erregularraren gaineko eskumen berri horiek 1999ko apirilaren 26an hartu zituen, eta eskualdeko hiri garraioko zerbitzu berria 1999ko uztailaren 26an jarri zen abian. Ordutik aurrera bertan behera gelditu zen hiri zerbitzuen eta hiriarteko zerbitzuen arteko bereizketa.

8/1998 Foru Legeak eskualdeko hiri garraio zerbitzua planifikatzeko tresna bat taxutu zuen eta Iruñerriko Hiriko Garraioaren Plana deitu zion.

Ardura horren garapen moduan, Iruñerriko Mankomunitateak proposatuta, Nafarroako Gobernuak garraio plan hauek onetsi ditu: lehen plana, 1999-2003 –indarrean egon zen bitartean hiru aldiz al-datu zen eta 2004. eta 2005. urteetarako luzatu zen–, bigarren plana, 2006-2009 –indarrean egon zen bitartean behin aldatu zen–, hirugarren plana, 2010, eta laugarren plana, 2011-2012 –2013. eta 2014. urteetarako luzatu zen–.

8 V PLAN 2015-2016 DE TRANSPORTE URBANO DE LA COMARCA DE PAMPLONA

Uztailaren 3an 11/2014 Foru Legea argitaratu zen, Iruñerriko bidaiari-garraio erregularrari buruzko ekainaren 1eko 8/1998 Foru Legea aldatzen duena. Zioen Azalpenean hau dakar, berrikuntza gisa:

“Horregatik garrantzitsua da gogora ekartzea aipatutako printzipioek diotena: zerbitzua-ren kalitatea, eraginkortasuna eta efizientzia etengabe hobetu behar dira, eta adminis-trazio publiko guztiek lagundu behar dute kalitatea hobetzen; horretarako, planeamendu tresnak onetsi eta garraio publikoaren abiadura komertziala hobetzeko ekintzak garatuko dira. Halaber, garraioaren erabiltzaileek ordaindu beharreko tarifen bidez zerbitzuaren kostutik zenbat estaliko den finkatzen da, eta gainerakoa nola banatuko den ukitutako administrazioen artean; hau da, Foru Komunitateko Administrazioaren eta udalen artean.

Banaketa horretan Foru Komunitateko Administrazioak parte hartzearen arrazoi nagusiak dira, batetik, ekarpena egitea bere eskumenekoa izan zen hiriarteko garraioa mantentzeko –Iruñearen eta inguruko udalerrien artekoa–, eta bestetik, toki erakundeek finantza aski-tasuna izateko ekarpena egitea, zeina, Espainiako Konstituzioaren 142. artikuluak agintzen duen bezala, Estatuko Administrazio Orokorrak eta autonomia erkidegoek bildutako tribu-tuen etekinak toki erakundeei emanez gauzatu behar baita”.

Zerbitzua planifikatzeari dagokionez, foru lege horrek, 6.bis artikuluan, baldintza berriak ekarri ditu, eta, horrenbestez, Iruñerriko Hiriko Garraioaren Planak aintzat hartu eta errespetatu egin beharko ditu:

1. Plana Iruñerriko Mankomunitateak onetsiko du –urte anitzeko plana izango da–, baina onetsi aurretik, Nafarroako Parlamentuari eta Nafarroako Gobernuari helaraziko die, azter dezaten eta ekarpenak egin ditzaten, hilabeteko epean gehienez ere.

2. Gai zehatz hauek ukituko ditu:

a) Helburu eta irizpide orokorrak.

b) Zerbitzuen plangintza.

c) Inbertsioen programazioa.

d) Plana betetzearen ebaluazio ekonomiko eta finantzetakoa.

e) Tarifen markoa.

f) Planaren helburuak lortze aldera zerbitzuaren titular den erakundeari Foru Komunitateko Ad-ministrazioak eta foru lege honen aplikazio eremuko udalek egin behar dizkioten ekarpenak.

3. Garraio planak gidalerro hauei jarraituko die:

a) Kalitateko garraio zerbitzu publikoa ematea, eraginkortasun eta efizientzia egokiekin.

b) Garraio publikoaren erabilera sustatzea, hura hirigintza planeamenduko tresnetan integratuz.

c) Zerbitzuaren abiadura komertziala hobetzea, antzeko metropolialdeetan lortu diren emaitza onenen pareko balioak lortzeraino.

V PLAN 2015-2016 DE TRANSPORTE URBANO DE LA COMARCA DE PAMPLONA 9

d) Erabiltzaileei kobratzetik heldutako zuzeneko diru sarrerak eta zerbitzuari lotutako bestelako batzuk.

Eskualdeko hiri garraioa erabiltzeagatik erabiltzaileek ordaindu beharko duten txartel prezioa erabakitzerakoan, zerbitzu publikoa izateari emango zaio lehentasuna, eta ez zerbitzuaren au-tofinantzaketari.

Zerbitzuaren zuzeneko finantzaketa ahalik eta handiena izan dadin bilatzean, finantzaketa hori zerbitzuaren erabilera masiboan oinarritzea bilatu beharko da, eta ez ordea txartelaren pixka-nakako garestitzean, edozein dela ere txartelaren modalitatea.

Garraio publikoaren eskuragarritasuna eta indartzea bermatuta egon daitezen garraio pribatua-ren aldean, erabiltzaileen txartelen bidezko zuzeneko zerbitzu finantzaketa ez da inoiz ere zerbit-zu kostuaren ehuneko 50 baino handiagoa izango.

Zerbitzuari lotutako diru sarreratzat hartuko dira finantzaketarako baliabideak eskuratzeko bi-dea ematen dutenak, hala nola publizitatea, babesletza edo beste batzuk. Diru sarbide horiek ezin izango dute inoiz oztopatu edo arriskuan jarri zerbitzu-emate egokia.

Foru lege honetan 2014rako ezarritako ekarpena erreferentzia hartuta, zerbitzuaren etorkizune-ko ekitaldi ekonomikoak ixtean, idatz zati honetatik heldutako diru sarrerek ezarri den ehunekoa gainditzen badute, ezin izango dira inola ere igo indarreko tarifak, ezta KPIra egokitzeko ere.

e) Ekarpenak eta transferentziak, bai zerbitzuari atxikitako udalek eginak, bai zerbitzua ematen duen erakundeak zuzenean eginak.

Zerbitzuari atxikita dauden udalek eta zerbitzua kudeatzen duen erakundeak egingo dituzten ekarpen ekonomikoak kalkulatzeko, zerbitzuaren ustiapen defizitari begiratuko zaio: ekarpen ho-riek defizit horren ehuneko 35ekoak izango dira, behin idatz zati honetako d) letratik heldutako diru sarrerak kenduta.

Ekarpena zuzenean egingo du erakunde zerbitzu-emaileak, baldin eta baliabiderik badu eta ka-suan kasuko bere organoek hala erabakitzen badute, edo zerbitzuari atxikitako udalek egingo dute, zeinek bere biztanle kopuruaren proportzioan.

f) Nafarroako Aurrekontu Orokorretatik heldutako transferentziak, helburu horretara lotuak.

Nafarroako Aurrekontu Orokorrek, urtero, behar den diru kopurua ezarriko dute, izaera finalis-taz, behin idatz zati honetako d) letran jasotako ekarpenak kenduta, kalkulatutako zerbitzuaren ustiapen defizitaren ehuneko 65 estaltzeko.

g) Udalerriei dagokien zatia banatzea.

Foru lege honen aplikazio eremuko udalerriei dagokien zatia bakoitzaren biztanle kopuruaren arabera banatuko da udalerri horien artean. Gutxieneko zenbateko edo kuota finko bat ezarri ahalko da, zerbitzuaren gutxieneko eskaintza maila ematean izandako kostua kontuan hartuko duena. Bestalde, ekarpen hori modulatu ahal izango da, zerbitzuaren abiadura komertziala ho-betzeko eta garraio publikoa hirigintza antolamenduan egoki integratzeko udal horiek hartzen dituzten neurrien arabera.


h) Bonu sozial bat ezarri beharko da, Gizarteratze Errentaren taulak erreferentzia hartuko ditue-na. (11/2014 Foru Legearen Xedapen Gehigarria).

Beste alde batetik, Taxiari buruzko uztailaren 6ko 9/2005 Foru Legearen arabera, Iruñerriko Manko-munitateak bere gain hartu zituen Iruñerriko Baterako Zerbitzurako Eremuko taxi zerbitzuaren es-kumenak. Baterako zerbitzurako eremu horren geografia esparruak hemeretzi udalerri hartzen ditu, eta, beraz, 8/1998 Foru Legean araututa dagoen Eskualdeko Hiri Garraioaren geografia espa-rrua baino zabalagoa da.

Lege horren 51. artikuluan (Hiriko garraio moten integrazioa) hau ageri da: “Baterako zerbitzu-rako eremu bakoitzeko taxi zerbitzua erabat sartuko da eremuko hiri garraioko sisteman, eremuko garraio publikoaren plangintza, koordinazioa, batasun ekonomikoa, sustapena eta garapena ba-teratzeko. Baterako zerbitzurako eremu bakoitzeko hiri garraioko sisteman sartuko dira eremua kudeatzen duen toki erakundearen eskumeneko garraio publiko mota guztiak…”.

2010eko Garraio Planetik aurrera taxi zerbitzua planifikazio tresna horretan sartu zen.

INTRODUCCIÓN


B. PLANAREN DENBORA MUGA ETA OINARRIZKO EGITURA

8/1998 Foru Legeak ezartzen du Iruñerriko Hiriko Garraio Plana urte anitzerako izango dela, baina ez du gehiago zehazten. Gauden unean egoera berezi batzuk ari dira gertatzen batera, eta plana bigarren plana (2006-2009) egin zen moduan egitea eragozten dute. Nagusiki, ziurtasunik ez eta zalantza hauen ondorioz gertatzen da hori:

1. Eskualdeko Hiri Garraioaren sarea berrantolatzeko azterlan bat ari gara egiten, ibilgailu priba-tuaren aurrean erakargarriagoa izango den garraio publikoko sistema bat zehazteko, 3.2 ata-lean deskribatzen den moduan. Baliteke mota horretako proposamenek 1999an Eskualdeko Hiri Garraioa sortzeak ekarri zuen aldaketaren garrantziaren antzekoa duen aldaketa bat ekartzea. Nolanahi ere, behin erabakitzen denean behin betiko proposamena, ziur asko, denboran asko luzatuko den ezartze epe bat ekarriko du berekin.

2. Plan honek proposatzen du 2015. urtean tarifen marko berri bat eta bonu sozial bat ezartzea, eta haien eraginak estimatuak izan daitezke, baina ziurtasunik ez eta zalantza tarte handiarekin, 3.3 atalean adierazten den gisan.

3. Ekonomia krisiaren ondorioek neurri handian baldintzatu dute bidaiarien kopuruaren bilakaera azken sei urteetan. Aurreikuspenak egitea, baita epe ertainerako ere, oso konplexua da, 4. ata-lean deskribatzen den moduan.

Beste alde batetik, ez da bidezkoa eta egokia Iruñerriko Hiriko Garraioaren IV. Plana, 2011-2012, lu-zatzen jarraitzea, Nafarroako Gobernuaren eta udalen ekarpen ekonomikoak handitu behar baitira.

Era berean, aintzat hartu behar da 2015. urtean legegintzaldia aldatuko dela ukitutako administra-zio publikoetan (Nafarroako Gobernua eta udalak), eta, hortaz, komenigarri jotzen da aldi iragankor hori estaltzeko bidea emango duen tresna bat onartzea eta 2015-2016 biurtekoarekin bat etorriko dela uste dena.

Indarraldi horren barnean, dokumentu honen edukia bi zatitan egituratu da. Aurreneko zatian (1. eta 6. kapituluen artean) plan honi dagozkion erabakien eta arduren programazioa zehazten da, eta bai aurrez ikus daitezkeen emaitzak eta balorazio ekonomikoa ere. Bigarren zatian (7. kapitulua) planaren jarraipenari eta eguneratzeari heltzen zaio, eta plana garatu bitartean bereziki ebaluatu behar diren alderdiak nabarmentzen dira.


INTRODUCCIÓN


IRUÑERRIKO HIRIKO GARRAIOAREN V. PLANA, 2015-2016. EDUKIAK

16 IRUÑERRIKO HIRIKO GARRAIOAREN V. PLANA, 2015-2016

1. HELBURUAK

8/1998 Foru Legeak, Iruñerriko bidaiari-garraio erregularrari buruzkoak adierazten du, Zioen Azal-penean, aginte publikoen betebeharra dela garraiorako eskubidea bermatzea, hau da, kalitate eta prezio egokian herritarren mugikortasuna bermatzea, eta arazo horri taxuzko irtenbidea ematen saiatu behar dutela.

Helburu orokor hori abiapuntu hartuta, plan honetarako beste helburu hauek proposatu behar dira:

1. Azken urte hauetan galdu den garraio publikoaren erabileraren zati bat berreskuratzea.

2. Garraioaren arloko eskaintza hobetzea, eraginkortasun eta efizientzia egokiarekin.

3. Garraio publikorako sistemaren proposamen berri bat zehaztea, garraio publikoan mugikorta-sunaren banaketa modala handitu eta ibilgailu pribatuarena murriztuko duena.

4. Zerbitzuaren tarifen markoa erakargarriagoa egitea.

5. Hiriko garraiorako sistemaren elementu desberdinen kalitatea hobetzea (autobusak, gerale-kuak, ustiapen eta informazio sistema…).

6. Garraioaren plangintza hirigintzarekin, zirkulazioarekin eta aparkatzearekin koordinatzea bultzat-zea, inplikatuta dauden administrazioekin elkarlanean arituta eta mugikortasun iraunkorreko poli-tika baten barnean.

7. Informazio, dibulgazio eta sentsibilizazio lana garatzen jarraitzea, garraio publiko kolekti-boaren eta taxiaren erabilera gizartearen jokabide eredu iraunkor eta arduratsuen barnean sartzeko.

8. Taxi zerbitzuaren kalitatea hobetzea eta haren erabilera sustatzea garraiobide den neurrian.

Erronka lortu ahal izateko kontuan hartu behar da bat baino gehiago direla parte hartu behar duten aginte publikoak, Iruñerriko Mankomunitatea zerbitzuaren erakunde eskudun izateaz gain.

IRUÑERRIKO HIRIKO GARRAIOAREN V. PLANA, 2015-2016 17


2. PLANAREN EREMUA

Egun dagoen eremu bera da plan honetarakoa, eta hemezortzi udalerri hauek hartzen ditu:

• Ansoáin/Antsoain.

• Aranguren; hain zuzen ere, Mutiloako bizigunea.

• Barañain.

• Beriain.

• Berriobeiti; hain zuzen ere, Aitzoaingo, Artikako, Berriobeitiko eta Berriogoitiko kontzejuen eremua.

• Berriozar.

• Burlata.

• Zizur; hain zuzen ere, Zizur Txikiko Kontzejuaren eremua.

• Eguesibar; hain zuzen ere, Gorraizko eta Sarrigurengo biziguneak eta Olazko Kontzejua.

• Esteribar; hain zuzen ere, Ollokiko bizigunea.

• Ezkabarte; hain zuzen ere, Arreko eta Orikaingo kontzejuak.

• Galar; hain zuzen ere, Cordovillako Kontzejua.

• Uharte.

• Noain (Elortzibar); hain zuzen ere, Noaingo bizigunea.

• Orkoien.

• Iruñea.

• Atarrabia.

• Zizur Nagusia.

Taxi zerbitzuari dagokionez, haren esparrua ere Iruñerriko Baterako Zerbitzurako Eremuko esparru bera da eta hemeretzi udalerrik osatzen dute: aurreko hemezortziak, udalerriaren eremu osoare-kin, eta Oltzako udalerria.


3. PLANAREN JARDUNBIDEAK

Aurreko helburu horiek garatzeko, plan honetan aurreikusten diren jardunbideak hauek dira:

1. Garraio publikoaren eskaintza hobetzea.

2. Garraio publikorako sistemaren proposamen berri bat zehaztea, ibilgailu pribatuaren aldean erakargarriagoa izan dadin.

3. Zerbitzuaren tarifen markoa hobetzea.

4. Garraio publikoaren kalitatea hobetzea.

5. Taxi zerbitzuaren kalitatea hobetzea eta erabilera sustatzea.

6. Garraio publikoaren erabilera lehenestea, ibilgailu pribatuaren aldean.

7. Garraio publikoaren politikak lurralde antolamenduan eta hirigintzan integratzea.

8. Herritarrei kontzientzia harraraztea, garraio publikoaren erabilera gizarterako onura dela ulertu eta hartzeko.

Ondoren jardunbide bakoitzaren xehetasunak emango ditugu, neurri zehatzak azalduta.

3.1. GARRAIO PUBLIKOAREN ESKAINTZA HOBETZEA

Plana indarrean egongo den bitartean aurreikusita dauden hirigintzako garapen berriek eragindako mugikortasun eskaerari erantzutea da xedea.

Zehazki, hirigintzako garapen hauei erantzutea aurreikusten da:

• Erripagaña: auzo berri honetan Iruñeko, Burlatako, Uharteko eta Eguesibarko etxebizitzak daude, eta, aurreikusten denez, 2015aren hasieran hasiko gara zerbitzua ematen.

• Eskualdearen hego-ekialdeko sektorea: hazten doazen zenbait hirigintzako garapen daude eskualdearen hego-ekialdeko sektorean –Lezkairu, Mutiloenartea, Mugartea–, eta, horren-bestez, garraio publikoaren eskaintzak garapen horien eskaerara egokitu beharko du. Aurreikusita dago egokitzapen hori 2016. urtean egitea, eta, hartara, garraio publikoaren sarea aldatzea urbani-zazioak gauzatzearen benetako erritmoak eta etxebizitzak egiazki okupatzeak baldintzatuko du.



Zerbitzu hauek ezartzea aipatutako urbanizazioetako etxebizitzak egiazki okupatzearen erritmora egokituko da, eta, hortaz, lehenago adierazi diren datak adierazgarriak baino ez dira. Zerbitzu ho-rien kuantifikazioa –bus-km handitzea, bus-ordua eta beharrezko autobusak– jarraian dago:

ZERBITZUAK HIRIGINTZAKO GARAPEN BERRIETARA

Zerbitzua aldatzea Km bar. Ordu bar. Autobusak Urtea

Erripagaña 106.664 5.657 1 2015

Eskualdearen hego-ekialdeko sektorea 92.000 6.000 1 2016

GUZTIRA 198.664 11.657 2

Hartara, plana indarrean egongo den aldian zerbitzuaren eskaintzaren neurketen estimazioa hau izango da:

“K” kilometroak 2015 2016

2015eko estimazioa (egungo sarea) 7.810.072,43 7.810.072,43

Bariazioa 106.664,00 198.664,00

“K” guztira 7.916.736,43 8.008.736,43

“H” orduak 2015 2016

2015eko estimazioa (egungo sarea) 589.499,27 589.499,27

Bariazioa 5.657,00 11.657,00

“H” guztira 595.156,27 601.156,27

Garrantzitsua da ohartaraztea jardunbide honen barnean ez dagoela sartuta hurrengo atalean lantzen den garraio publikorako sistemaren proposamen berriaren emaitza.

3.2. GARRAIO PUBLIKORAKO SISTEMAREN PROPOSAMEN BERRIA, IBILGAILU PRIBATUAREN ALDEAN ERAKARGARRIAGOA

Garraio publikorako sistemaren proposamen berri bat zehaztea da xedea, garraio publikoan mugi-kortasunaren banaketa modala handitu eta ibilgailu pribatuarena murriztuko duena.

Horretarako, 2013an eta 2014an, Iruñerriko Mankomunitateak Eskualdeko Hiri Garraioaren sarea berrantolatzeko azterlan bat egin du. 2013an, azterlana egiteko behar ziren laguntzak eta lanak kontratatu ziren, eta Iruñerrian, lanegun/eskola egun batean izaten den mugikortasuna jakiteko be-har ziren inkestak eta landa-lanak egin ziren urte horretako azaroan eta abenduan. Hain zuzen, lan garrantzitsuena Mugikortasunaren Etxez Etxeko Inkesta egitea izan zen, eskualdeko 4.348 etxebi-


zitzatan (11.363 lagun bizi ziren etxebizitza horietan), aztergai den eremuan lanegun batean dagoen mugikortasunaren eta herritarren ezaugarriak zehazteko asmoarekin.

2014an, inkestetan eta landa-lanetan eskuratutako emaitzak ustiatu dira, aztertu egin dira eta bi diagnosi-dokumentu egin dira:

a. Iruñerriko Mugikortasunaren Analisia eta Diagnostikoa. Mugikortasunaren Etxez Etxeko Inkes-taren emaitza nagusiak hartzen ditu: eskualdearen ezaugarri sozioekonomikoak, mugikorta-sunaren deskribapena, eremuaren ezaugarri diren magnitude nagusiak Espainiako beste me-tropoli eremuetako batzuekin eta esparru berean lehenago egin diren eta antzeko ezaugarriak dituzten beste ikerketa batzuekin alderatzea.

b. Iruñerriko Garraio Publikoaren Diagnostikoa. Helburua du garraio publikoaren analisia eta diagnostikoa ezartzea sarea berrantolatzeko proposamenak prestatu aurretik. Hasteko, ere-muan dagoen mugikortasunarekin lotutako alderdi batzuk biltzen dira, eta ondoren, garraio publikoaren diagnostikoa egiten da –azken urteetan izan duen bilakaera, sistema osoaren ana-lisia eta deskribapen xehea lineaz linea–, ondorioak aurkezteko eta garraio publiko berria izan daitekeena diseinatzeko irizpideak proposatzeko.

Iruñerriko mugikortasunaren analisiaren ondorio nabarmenena egiaztapen hau litzateke: 1996-2013 aldian –mugikortasunaren ezaugarrien datu homologagarriak daude aldi horretarako– ba-naketa modalaren bilakaera bat ari da gertatzen iraunkorrenak diren moduetatik (oinez joatea, garraio publikoan, bizikletaz) hain iraunkorrak ez diren moduetara (garraio pribatua), eta aurreikus daiteke oso urrun ez dagoen etorkizun batean garraio pribatua izango dela modurik erabiliena eta, hortaz, historikoki eta metropoli eremuaren tamaina ertaina dela-eta toki horretan zegoen modua, oinez ibiltzea, gaindituko duela.

Bidaiak, oinarrizko moduaren arabera. Iruñerria.

Bidaiak, oinarrizko moduaren arabera (1. oharra)

Urtea Oinez Garraio publikoan Ibilgailu pribatuan Beste modu

1996 %43,7 %14,4 %36,8 %5,1

2005 (2. oharra) %42,1 %15,0 %38,2 %4,7

2013 %42,1 %12,7 %41,1 %4,1

1. oharra: 1996an eta 2005ean garraio publikotzat jotzen zen autobus motaren bateko erabiltzaileak; 2013an, barne hartu zuen, gainera, trena. 1996an ibilgailu pribatuak barne hartu zituen autoan egindako bidaiak, gidari eta alboko moduan, eta 2005ean eta 2013an barne hartzen zuten baita motozikleta ere. Oinezko bidaiak kasu guztietan soil-soilik “oinez” egindako joan-etorriak dira.

2. oharra: 2005ean egindako inkesten metodologia desberdina izan zen 1996koarekin eta 2013koarekin alderatuta. Zehazki, lehena 2004an egin zen Iruñean aurrez aurreko inkestekin eta 2005ean osatu egin zen Iruñerrian egindako telefono bidezko inkestekin.

1996-2013 aldiaren mugikortasunaren banaketa modalaren bilakaeraren antzeko ondorioak ate-ratzen dira, Iruñerako emaitzak ateratzen badira. Hala ere, bada berezitasun bat: oinezko moduak garrantzi handiagoa du Iruñerri osoan erregistratzen denarekin alderatuta, joan-etorrien distantziak laburragoak baitira.



Bidaiak, oinarrizko moduaren arabera. Iruñea.

Bidaiak, oinarrizko moduaren arabera (1. oharra)

Urtea Oinez Garraio publikoan Ibilgailu pribatuan Beste modu

1996 (2. oharra) %49,3 %13,4 %32,9 %4,4

2004 %50,7 %13,4 %34,5 %1,4

2013 %47,4 %12,6 %35,9 %4,1

1. oharra: 1996an eta 2004an garraio publikotzat jotzen zen autobus motaren bateko erabiltzaileak; 2013an, barne hartu zuen, gainera, trena. 1996an ibilgailu pribatuak barne hartu zituen autoan egindako bidaiak, gidari eta alboko moduan, eta 2004an eta 2013an barne hartzen zuten baita motozikleta ere. Oinezko bidaiak kasu guztietan soil-soilik “oinez” egindako joan-etorriak dira.

2. oharra: Iruñea hiriburuan 1996an bizi ziren pertsonen bidaia kopurua ez dago ustiatuta. 1996ko bidaiei dagokien guztiak Iruñea hiriburuan sortutako bidaiei egiten die erreferentzia.

Iruñerriko mugikortasunaren joera hori aldatzen saiatzeko, azterlanean bi eredu proposatu dira garraio publikorako (bi eredu horiek ulertu behar dira muturreko sinplifikazio gisa, horien artean tarteko ikuspegiak edo planteamenduak egon baitaitezke):

a. Garraio publikoko ardatz nagusietan oinarritutako sare eredua, gehien erabiltzen diren li-neen konfiguraziotik abiatuta. Eskema honetan proposatzen da gaitasun handiko garraio pu-blikoko linea batzuk sortzea, maiztasun handikoak eta bide-lagatze maximokoak, BRT sistemen antzekoak (Bus Rapid Transit edo garraio azkarreko sistema autobusean), BHNS (Bus à haut niveau de service edo zerbitzu kalitate altuko autobus sistemak) edo tranbia sistemen antzekoak, hiriko mugikortasun orokor handieneko korridoreei erantzuna emango dietenak, eta auzoei erantzuna emango lieketen beste linea batzuek elikatuko lituzketenak, ibilbideen bikoiztasuna saihestuta horiek lotzean erakartzaile diren guneekin. Eredu honen diseinu irizpide nagusiak hauek lirateke:

− Hiru linea motatan oinarritutako sare egitura, garraio publikorako sostengu garrantzitsuak di-tuena:

• Lehen mailako ardatz nagusiak, BRT/BHNS/tranbia filosofia dutenak.

• Bigarren mailako ardatz nagusiak, autobus errailaren/semaforoetan lehentasuna izatearen sostengua dutenak.

• Gainerako lineak, elikatzaileak edo auzokoak.

− Transbordoa edo autobusez aldatzea, diseinuaren elementu garrantzitsu moduan.

− Eskainitako maiztasuna hobetzea (urteko kilometro eskaintza handitzea), ez autobus kopurua handitu delako, baizik eta abiadura komertziala hobetu delako.

− Alderdi ekonomikoak hobetzea, diru sarrerak handitu direlako: bidaiari kopurua handitzea.

− Aldaketa modala ibilgailu pribatutik garraio publikora, aurreko urteetako ratioak berresku-ratzeko.


b. Egungo sarea hobetzean oinarritutako eredua. Eskema honetan sarearen egungo filosofiari eusten zaio, emaitza onak eman baititu, egungo lineen funtzionamendua hobetuko duten pro-posamenak barne hartuta, bai garraio publikorako sostenguak hobetuta, bai bezeroen nahiei hobeki erantzungo dieten ibilbideak diseinatuta: ibilbideen erdiko zatietan begiztak ezabatzea, zerbitzuaren maiztasun erregularra izateko aukera emango duten amaierako ibilbideak… Eredu honen diseinu irizpide nagusiak hauek izango lirateke:

− Sarearen abiadura komertziala hobetzea:

• Erabilera handieneko lineetan, garraio publikorako sostenguak barne hartzea, bidea emateko ahalik eta gehiena murrizteko gelditzeko denborak: autobus errailak/semaforoetan lehenta-suna izatea.

• Atzeraemanguneak kentzea geralekuetan, abiadura komertziala hobetzeko.

• Bidegurutzeetan lehentasuna ematea garraio publikoari.

− Begiztak ezabatzea ibilbideen erdiko zatietan.

− Linea orekatuak eta luzeegiak ez direnak diseinatzea.

− Lineen amaieretan ibilbideak konpontzea, zerbitzuaren erregulartasuna hobetzeko.

− Erabilera handieneko lineen maiztasuna hobetzea, egungo zerbitzuaren eraginkortasun/efi-zientzia ratioak handitzeko.

Dokumentu horiek Mankomunitateko talde politikoei aurkeztu zitzaizkien eta haiek dokumentuen gainean egindako ekarpenak bildu ziren. Garraio publikoko sarea berrantolatzeko behin betiko pro-posamenak 2015aren hasieran egongo dira prest eta erabilgarri.

Proposamen horiek abiapuntu hartuta –Mankomunitateko talde politikoei azalduko zaizkie–, asmoa da herritarrek parte hartzeko prozesu bat abian jartzea, haien ekarpenak barne hartzeko helburua-rekin. Uste da hori gauzatzeak 60.000 euroko kostua izango duela 2015ean.

Era berean, aurreko paragrafoan aipatutako prozesu horren barnean, eskualdean dugun mugikor-tasunaren emaitzak zabaldu nahi dira, Iruñerriko mugikortasunaren behatoki bat sortuta. Uste da hori aurrera eramateak 50.000 euroko kostua izango duela 2015ean.

Beste alde batetik, herritarrek parte hartzeko prozesuan biltzen diren ekarpenak aintzat hartzean beharrezkoa izango da egindako mugikortasun azterlana berrikustea. Aurreikusten denez, horre-tarako 30.000 euro beharko dira 2015ean. Modu gehigarrian, aurrez ikusita dago mugikortasun datuak eguneratzea eskualdean gehien aldatzen ari diren inguruetan, eta horretara 50.000 euro bideratuko dira 2016an.

Garrantzitsua da aipatzea prozesu horren ondorioz eta lortutako emaitzetatik abiatuta martxan jarri ahal izango liratekeela beste jardunbide batzuk, plan honetako ondorengo ataletan landuko direnak:

a. Udalez gaindiko plan sektoriala garraio publikoa hobetzeko. 8/1998 Foru Legearen 6.ter ar-tikuluaren 5. atalean ageri da (11/2014 Foru Legearen bidez aldatua). Sarea berrantolatzeko pro-posamenen emaitzak oso informazio baliotsua izango lirateke udalez gaindiko plan sektorial hori idazteko, eta hala heltzen zaio plan honetako 3.6 atalean.



b. Iruñerriko hiriko mugikortasun iraunkorrerako plana. Nahiz eta egindako azterlanak hel-buru mugatuagoa duen eta garraio publikoko sareari dagokion, 2013an egin zen datu-hartzeak Iruñerriko mugikortasuna modu guztietan hartzen du, eta, beraz, abiapuntu ona izan daiteke Iruñerriko hiriko mugikortasun iraunkorrerako plan bat egiteko. Tresna mota horrek lekuz al-datzeko modu guztietarako jardunbide koordinatuak aurreikusten ditu eta ez bakarrik garraio publikorakoak; hortaz, legerian aurreikusitakoa gainditzen du garraio planaren edukirako. Dena den, mugikortasun iraunkorrerantz doazen jardunbide aurreratuenak garatzen buru diren hirie-tan abian jartzen ari diren tresna bat da. Inplikatuta dauden administrazioekin elkarlanean gau-zatzea erabakiko balitz, bidea emango luke jarduteko plan koordinatu bat edukitzeko herritarren mugikortasunean eragina duten elementuen gainean.

Amaitzeko, adierazi behar da jardunbide honen bilakaerak –egun, oso zehatza ez den modu batean baino ezin da aipatu– arreta berezia eskatuko duela planaren jarraipena eta eguneratzea egiteko fasean (7. atalean dago deskribatuta).

3.3. GARRAIO PUBLIKOAREN TARIFEN MARKOA HOBETZEA

Zerbitzuaren tarifen markoa erakargarriagoa egitea da xedea, erabilera sustatzeko.

Tarifak onartzeko prozedurari dagokionez, kontzesiodunak erabiltzaileei exijituko dizkien zerbitzua-ren prezioak onartzea Iruñerriko Mankomunitateari dagokio. Izan ere, hori adierazten du Toki Korpo-razioen Zerbitzuen gaineko Erregelamenduaren 127.1.b) artikuluak. Legediak ez du ezartzen akordioa jendaurrean jartzeko berariazko betebeharra.

Ekainaren 7ko 7/96 Errege Dekretu Legearen arabera (zerga eta sustapen alorreko premiazko neu-rriei eta jarduera ekonomikoaren liberalizazioari buruzkoa, 139. zenbakiko Estatuko Aldizkari Ofi-ziala), bidaiarien hiriko garraioaren prezioa (2. eranskinean ageri da) autonomia esparruko prezio baimendu gisa eratzen da, eta hori onartzea prezioen batzorde autonomikoaren eskumena da, kasu honetan, Kulturako, Turismoko eta Erakunde Harremanetako Departamentuarena.

Era berean, azaroaren 16ko 1/2007 Legegintzako Errege Dekretuaren 39.d) artikuluarekin bat (Kontsumitzaile eta Erabiltzaileen Defentsarako Lege Orokorraren eta beste lege osagarri batzuen testu bategina onesten duena), aginduzkoa eta nahitaezkoa da kontsumitzaileen eta erabiltzaileen elkarteen audientzia tarifak aldatzeko txostenetan.

Egun dagoen tarifen markoa bakarra da, legean bildutako esparruari dagokionez eta eskema honen araberakoa:

Tarifa motak:

1) Txartel arrunta, eskudirutan ordaintzeko.

2) Txartel arrunta, berezia sanferminetarako.

3) Bonobus tarifa.

4) Gaueko tarifa.

5) Autobus aldaketako tarifa.

6) A gizarte tarifa: 65 urtetik gorakoentzat, diru sarrera eta ondasun mugatuak dituztenentzat.


7) B gizarte tarifa: 65 urtetik gorakoentzat (diru sarrera mugarik gabe).

8) C gizarte tarifa: familia ugarietako kideentzat.

9) D gizarte tarifa: 52 eta 65 urte arteko langabeentzat, diru sarrera eta ondasun mugatuak di-tuztenentzat.

10) E gizarte tarifa: %65eko edo gehiagoko ahalmen urritasuna, edo erabateko ezintasuna edo ezintasun handia duten pertsonentzat, 5 eta 65 urte artekoentzat.

Marko hori eta 2014an indarrean egon diren tarifak abiapuntu hartuta, proposamen hauek planteatzen dira, alde batera utzirik Iruñerriko Mankomunitateak zerbitzuaren prezioak onesteko duen ahalmena.

3.3.1. Bonu soziala. 11/2014 Foru Legeak, ekainaren 18koak, Iruñerriko bidaiari-garraio erregularrari buruzko ekainaren 1ko 8/1998 Foru Legea aldatzen duenak, testu hau duen xedapen gehigarri bat du:

“Xedapen gehigarria.- Bonu soziala

Foru lege honek indarra hartu eta hiru hilabeteko epean, Iruñerriko Mankomunitateak bonu sozial bat ezartzeko proposamen bat egingo du; bonu horrek Gizarteratze Errentaren taulak har-tuko ditu erreferentzia”.

Agindu horri erantzuteko, F gizarte tarifa sortuko da. Hain zuzen, F tarifa horretan sartuko dira oinarrizko premiei erantzuteko baliabide ekonomikorik ez duten etxeak edo familiak, eta, horren-bestez, gizartetik baztertuak izateko arriskuan dauden pertsonek eratuak. Halako pertsonatzat joko dira Gizarteratze Errenta jaso ahal izateko baldintza gisa ezarritako kopuruak baino txikiagoak diren baliabide ekonomikoak jasotzen dituztenak. Talde horren barnean sartuko dira familia unitate edo unitate hartzaileko kide guztiak.

Gizarte tarifa berri hori eratzearen ondorioz, diru sarrera eta ondasun mugatuak edukitzearen mende zeuden bi gizarte tarifak (A eta D tarifak) desagerrarazi egingo dira, eta haien baliorako epe igarokor bat emango da.

Aurreikusita dagoenez, F gizarte tarifa 2015eko lehen hiruhilekoan ezarriko da.

3.3.2. Garraioa erabiltzea bultzatuko duen tarifen marko berria. Egungo tarifen markoa soila da, malgua eta onarpen handikoa, baina ez du bereizten zerbitzuaz egiten den erabilera eta ez ditu saritzen sarrien erabiltzen duten erabiltzaileak. Hain zuzen, paradoxa hau gertatzen da: di-ru-zorro txartela edukitze hutsak tarifa bat aplikatzea dakar, eskudirutan ordaindutako txartelaren prezioaren erdia balio duena gutxi gorabehera, eta hori horrela da diru-zorro txartel horretaz egi-ten den erabilera gorabehera. Hortaz, saritzen da ordaintzeko bide bat izatea, zerbitzuaren erabile-ra intentsiboa baino gehiago. Hori dela-eta, zenbait urtetik hona Eskualdeko Hiri Garraioaren egun-go tarifen markoari buruzko azterketak egin dira, garraio publikoa erabiltzeari leial izatea saritzeko, eta aldi baterako abonuak edo beste tarifa eskema batzuk ezartzearen bideragarritasuna aztertu da.

Paraleloki, ordaintzeko sistemaren osagai desberdinak egokitzean lan egin da, bidezkoagoa izango den eta hiriko garraioari leialena zaion erabiltzaileari onura emango dion tarifen marko berri bat ezarri ahal izateko.

Prozesu horren barnean, 2013ko ekainaren 18an Iruñerriko Mankomunitatearen Batzorde Iraunko-rrak egin zuen saioan, erabaki hau hartu zen:



“1. Aldeko irizpena ematea Iruñerriko garraio tarifen egituran pertsona bakarrarentzako aldi baterako abonu bat ezartzeari, tarifa mota desberdinak finkatzeko (gazteak, familia ugariak eta beste batzuk) aukera emango duena, multibalidazioa hartuko duena (tarifa orokorra duten albokoentzat) eta bai tarifen kontrola ere, hartara, ezinezkoa izateko balioa galdu duten abo-nuekin sartzea edo ordaintzea.

2. Aldeko irizpena ematea sisteman titulu berri bat ezartzeari, Iruñerrian hiriko garraioa sus-tatzeko. Berariazko merkataritza sustapenak izango dira, kasu bakoitzean zehaztuko direnak, eta gainerako tituluekin aldi berean egon beharko dutenak”.

Garraio plan honek aurreikusten du tarifen marko berri bat aplikatzea, eta bertan aldi baterako tituluen edo abonuen hiru mota ezarriko dira:

1) Pertsona bakarrarentzako abonu orokorra, lehen aldiz balioduntzen denetik 30 egun natura-lean mugarik gabe erabili ahal izatekoa. Multibalidaziorako aukera emango du albokoentzat, tarifa orokorra aplikatuta. Garraiorako txartel pertsonalizatua beharko da, eta horrek auke-ra emango du aldi berean diru-zorro txartel gisa kargatzeko. “Tarifa lau” antzeko zerbait da: prezio finko eta zehatz bat ordainduta, titularrak bidea izango du nahi adina bidaia egiteko 30 egun naturaleko epean.

2) Pertsona bakarrarentzako abonua gazteentzat, aurreko baldintza berberetan. Kasu honetan, abonu orokorrekoak baino prezio merkeagoa izango du.

3) Pertsona bakarrarentzako abonua familia ugarietako kideentzat, aurreko baldintza berbere-tan. Kasu honetan ere abonu orokorrekoak baino prezio merkeagoa izango du.

Inplikatuta dagoen ekipamendua, kargatzeko sarea eta ordaintzeko bidearen kudeaketarako sistema zentrala aldi baterako titulu berri hauetara egokitzeko behar diren garapen informatikoen mende egongo da tarifen marko berri hau indarrean sartzea. Uste da lan horiek garatzeko epeak aukera emango duela tarifen marko berria 2015eko bigarren hiruhilekoaren amaiera aldera ezartzeko. No-lanahi ere, aurreikuspen hauek zuhurtziaz hartu behar dira.

Beste alde batetik, behin sendotuta dagoenean abonu horien erabilera eta horietaz egiten den era-bileraren arabera, gomendagarria izan daiteke etorkizunerako proposatzea multibidaia tituluak, denbora mugatu baterako, tarteko erabilera maiztasuna duten bidaiarientzat.

3.3.3. Bidaiari bakoitzeko batez besteko diru sarreren estimazioa. Zerbitzuaren prezioak ones-teko Iruñerriko Mankomunitateak duen ahalmena alde batera utzirik, atal honetan zenbait hipotesi aurkeztuko dira aurreko ataletan deskribatu diren tarifen proposamenen prezioetarako, hartara, plan honetako 6. atalean estimazio ekonomikoak egiteko aukera egon dadin, eta bai 8/1998 Foru Legean (11/2014 Foru Legearen bidea aldatua), 6.bis artikuluaren 3. atalaren d) letran, ezarrita dagoena egiaztatzeko aukera egon dadin.

Uste da 2015ean tarifetan aldaketa hauek egongo direla:

I. 2015eko urtarrilaren 1ean: tarifak izoztu egingo dira eta 2014an zeudenak egongo dira inda-rrean.

II. 2015eko lehen hiruhilekoan: F gizarte tarifa ezarriko da, 0,17 euroko prezioan. A eta D gizar-te tarifak desagertuko dira, eta une hori bitartean eman direnentzat indarraldi igarokor bat izango da.


III. 2015eko bigarren hiruhilekoaren amaieran: abonu orokorra, gazteentzako abonua eta familia ugarient-zako abonua sortuko dira, eta prezioak 30 euro, 24 euro (%20ko deskontua abonu orokorrarekiko) eta 21 euro (%30eko deskontua abonu orokorrarekiko) izango dira. Aldi berean, bonobusaren prezioa gares-tituko da, 0,70 eurokoa izango da, eta bai C gizarte tarifarena ere, 0,49 eurokoa izango baita.

Taula honetan laburbilduta daude deskribatu diren pausoak:

2014 2015

Tarifa mota 2014ko tarifa 2015eko 2015eko lehen 2015eko bigarren

urtarrilaren 1a (I) hiruhilekoan(II) hiruhilekoaren amaieran (III)

Txartel arrunta 1,35 1,35 1,35 1,35

Txartel arrunta sanferminetan 1,60 1,60 1,60 1,60

Bonobusa 0,67 0,67 0,67 0,70

Gaueko zerbitzua 1,02 1,02 1,02 1,02

Autobusez aldatzea 0,00 0,00 0,00 0,00

A motako gizarte tarifa 0,17 0,17 Desagertuko da Ez dago

B motako gizarte tarifa 0,33 0,33 0,33 0,33

C motako gizarte tarifa 0,47 0,47 0,47 0,49

D motako gizarte tarifa 0,33 0,33 Desagertuko da Ez dago

E motako gizarte tarifa 0,33 0,33 0,33 0,33

F motako gizarte tarifa Ez dago Ez dago 0,17 0,17

30 egunerako abonua, orokorra Ez dago Ez dago Ez dago 30,00

30 egunerako abonua, Ez dago Ez dago Ez dago 24,00 gazteentzakoa

30 egunerako abonua, Ez dago Ez dago Ez dago 21,00 familia ugarientzakoa

Aldaketa horiek bidaiari bakoitzeko batez besteko diru sarreren gainean izango duten eraginari dagokionez, uste da, behin sendotzen denean 2015ean aurreikusita dauden azken tarifen erabile-ra (III), -%6,7ko beherapena ekarriko diola erabiltzaileari. Hartara, bidaiari bakoitzeko batez besteko diru sarrera (BEZa barne duela) 2014an 0,59266 eurokoa izatetik 0,55312 eurokoa izatera igaroko da, proposatutako azken tarifen erabilera sendotu denean (III). Benetako eragina 2015ean, ondoz ondoko (I), (II) eta (III) faseak haztatzearen emaitza izatean, aurreikusten denez, ez da hain nabarmena izango da, aurrerago adierazten den moduan.



2016. urterako, plan honetan aurreikusitako balorazio ekonomikoen eraginetarako eta alde batera ut-zirik Iruñerriko Mankomunitateak zerbitzuaren prezioak onesteko duen ahalmena, erreferen–tziatzat hartu da tarifak garestitzea aurreko urteko KPIaren ingurukoa eta horretarako %1eko balioa kalkulatu da. Hala ere, bidaiari bakoitzeko batez bestekoaren emendatzearen gaineko eragina txikiagoa izango da, 2016an sendotzen jarraituko baitu proposatutako tarifa berrien erabilerak eta igoeraren zati bat baliogabetuko baitu, tarifa garestienen erabilera merkeenetarantz joango baita.

Hartara eta plan honetako 6. atalean egingo diren balorazio ekonomikoen eraginetarako, bidaiari bakoitzeko batez besteko diru sarreren kalkuluak edo estimazioak hauek dira:

2014 2015 2016

Batez besteko tarifa (BEZarekin) 0,59266 0,56228 0,56382

Batez besteko tarifa (BEZik gabe) 0,53878 0,51116 0,51257

Emendatzea -5,13% 0,27%

Aurrekoa gorabehera, nabarmendu behar da bonu soziala eta tarifen marko berria ezarri ondo-ren egindako estimazioek zalantza maila handia dutela; hori dela eta, behin ezarrita daudenean 2015ean, arreta bereziarekin aztertu beharko dira plan honetako jarraipen eta eguneratze fasean (7. atalean dago deskribatuta).

3.4. GARRAIO PUBLIKOAREN KALITATEA HOBETZEA

Kalitate oneko garraio zerbitzua sendotzea da xedea, benetako alternatiba izan dadin herritarren joan-etorrietan. Xede hori hiriko garraio sistemaren elementu guztietara hedatzen da: autobusak, geralekuak, ustiapen eta informazio sistema, billeteria sistema, lagungarriko instalazioak eta abar.

Hauek dira aurreikusitako ekintzak:

3.4.1. Flota berritzeko plana. Autobus flotaren kalitatea hobetzeko bidea emango du.

2013an ez zen berritu ibilgailurik (bigarren eskutik eskuratu ziren autobus batzuk izan ezik) eta 2014an 9 autobus erosteko lanak hasi dira. Autobus horiek 2015eko lehen seihilekoan hasiko dira lanean. Garraio plan honetan aurreikusten denez, berritzeko plan bat jarriko da martxan, eta ho-rren arabera 19 autobus ordezkatuko dira 2015. eta 2016. urteetan eta horren denbora banaketa egokitu ahal izango da 2014an hasi den erosketako ibilgailuak benetan lanean hastearen arabera.

3.4.2 Gutxiago kutsatzen duten energietara igarotzeko plana. Helburua da garraio publikoko zerbitzua emateak ingurumenean duen eragina arintzea.

Iruñerriko Mankomunitatea energia estrategia bat egiten ari da, aukera emateko erakunde honi zenbait ekint-za gauzatzeko modu adierazgarrian murrizteko zerbitzu publikoak ematean eta, haien artean, nabarmen, Eskualdeko Hiri Garraioan, eta, egun duen energia ereduaren ondorioz, ingurumenari eragiten zaion kaltea.

Alde horretatik, Eskualdeko Hiri Garraioa gasolio kontsumitzaile intentsiboa da, flotan erabiltzen den erregaia baita. Gutxi gorabehera 5.000.000 litro urtean, eta horrek Karbono Aztarna handia sorrarazten du, igorpenen ondoriozko eraginaz gain, haiek zuzenean eragiten baitiote Iruñerriko airearen kalitateari.


Hori dela eta Iruñerriko Mankomunitateak, beste administrazio eta erakunde publiko batzuekin lankidetzan, eta bai EHGaren enpresa kontzesiodunarekin batera, aurreikusita du plan hau inda-rrean dagoen bitartean hausnarketa sakon bat egitea autobusen motorren eta erregaien arloan teknologia berrien erabileraren gainean. Horrez gain, erabakitzen den moduan eta neutraltasun ekonomikoari bidea emanez, abian jarri nahi du EHGaren flotan gutxiago kutsatzen duten energie-tara igarotzea.

Gai hauetan aurreratuen dauden hirietako ingurumen politiken egungo joera da hiriko garraioa be-ktore nagusietakotzat jotzea erregai fosilak eta kutsatzaileak kontsumitzean aldaketak bultzatzeko, eraginkorragoak diren motorren edo erregaiak ordezkatzearen alde eginez, edo aldi berean bien alde eginez. Karbonoan Baxua den Ekonomia bateranzko Europako politika zalantzarik gabeak, eta Kyotoko protokoloa berrargitaratzearekin 2015aren amaieran ziur aski onartuko diren klima eta igorpenen erronka berriek, jarraitu beharreko bide berria markatuko dute baita garraioen sekto-rean ere, izan ere, hori baita, egun eta sektore hedatsuen artean, tokian bertan eta mundu mailan negutegi efektuko gasak sortzen dituen sortzaile nagusia.

Horregatik garraio plan honek kontuan hartu eta aurreikusi egin behar du gutxiago kutsatzen duten energietarako igarotzeari ekiteko premia; karbonoan baxuak diren eta emandako zerbitzuaren in-gurumen baldintzak nabarmen hobetzea lagunduko dutenetarako igarotzeari, hain zuzen.

Alde horretatik nabarmendu behar da 2014ko ekitaldian Iruñerriko Mankomunitateak EHGan gu-txiago kutsatzen duten energiak sartzeko I. plana onartu duela. Zehazki, plan horrek ekarri du 2014ko flota-berritzean (guztira 9 ibilgailu ziren) 4 ibilgailu hibrido (diesela eta elektrizitatea ba-liatzen dutenak) eskuratzea. Aurreikustekoa denez, 2015eko eta 2016ko ekitaldietan, eta aurreko atalean azaldu den flota berritzeko planaren barnean, EHGan autobusen tipologia berriak sartzeko proposamenak zehaztu eta barne hartuko dira.

Amaitzeko, energia estrategia honen emaitzek arreta eskatuko dute plan honetako jarraipen eta eguneratze fasean (7. atalean dago deskribatuta.

3.4.3. Ustiapenerako eta Informaziorako Laguntza Sistema (SAEI). Sistema honek aukera ema-ten du Eskualdeko Hiri Garraioko flota etengabe lokalizatuta edukitzeko eta hura ustiatzea denbora errealean kudeatzeko, zerbitzuan gertatzen denaren errealitatera egokituta. Hartara, zerbitzuaren fidagarritasuna hobetzen da, zerbitzua ematearen eta gorabeheren informazioa egoki eman daite-ke denborari eta moduari dagokionez, eta kontzesiodunak egindako eskaintzaren kontrola berma daiteke.

Sistema hau 2010ean jarri zen martxan eta erabilera sendotuta dago egun. Sortzen duen platafor-ma batetik abiatuta, zerbitzuaren informazio kanal batzuk daude (ondorengo atal batean daude zehaztuta).

Sistema honek sortzen dituen datuak eta ordaintzeko bidetik lortutakoak aintzat hartuta aurreikusi-ta dago analisirako tresna bat egitea, sistema hobeki ezagutzeko eta erabakiak hartzean laguntzeko. Aurreikusten denez, horretarako 60.500 euro erabiliko dira 2015ean eta 20.000 euro 2016an.

3.4.4. Ordaintzeko sistema. Kontakturik gabeko txartel bidezko ordainketa sistema 2009an ezarri zen eta aspalditik guztiz egonkortuta dago. Beste alde batetik, 2014 honetan bukatuko da ordaintzeko bidearen kudeaketa sistema zentrala (SCM) sendotzen, ordaintzeko bidearen elementu desberdinek (berriro kargatzeak, baliogabetzeak, txartelak…) sortutako datu guztiak zentralizatzen eta kontras-tatzen dituen tresna eta duela denbora batetik operatibo dagoena.



3.3 atalean deskribatu denaren arabera, ordaintzeko sistemaren elementu guztiak (ekipamendu inplikatua, kargatzeko sarea, SCM) egokitzen ari dira aipatutako epeetan tarifen marko berri bat ezartzeko. Aurreikusten da lan horiek 53.240 euroko kostua izango dutela 2015ean.

Beste alde batetik, beharrezkotzat jotzen da mota honetako sistemetan espezialista den aholkula-ritza teknologikoa hainbat urtetarako, bilakaera teknikoaren arabera egokitzen joateko. Horreta-rako, 24.200 euroko kostua dago aurreikusita bai 2015erako bai eta 2016rako.

Aldaketarako faktore posible gisa egongo litzateke Eskualdeko Hiri Garraioko kontakturik gabeko egungo txartela erabiltzea Nafarroako Foru Komunitatean bidaiarien garraio publikoan ordaintzeko bide bakar moduan konfiguratzeko oinarri moduan, beste autonomia erkidego batzuetan dauden esperientzien antzera. Horretarako, komenigarria izango litzateke modu koordinatuan aztertzea bai Iruñerriko Mankomunitateak bai Nafarroako Gobernuak eta hitzarmen batean biltzea gauzatu beharreko lanak.

Txartelak kargatzeko sareari dagokionez –Iruñerriko Mankomunitatearen jabetzakoa, garraio txar-telak bezala–, 2014aren amaieran indarra hartuko du kontratu berri batek. Egun dagoenari jarrai-pena emango dio, eta Eskualdeko Hiri Garraioan erabiltzeko kontakturik gabeko txartelak bana-tu, saldu, kargatu eta erabiltzaileari informazioa ematearekin lotutako lan guztiez arduratuko da. Kalkulatzen denaren arabera, zerbitzu horretarako kostua 572.510,62 eurokoa izango da 2015ean eta 544.531,11 eurokoa 2016an. Uste da garraio txartelak eskuratu eta kaleratzeak 39.204 euroko kostua izango duela bai 2015ean eta bai 2016an ere.

Kontratu hau, lehenago zegoena bezala, salmenta sareko merkataritza saltokietan aurrez aurre kargatzeari dagokio. Dena dela, aurreikusita dago txartelak berriro kargatzeko beste era batzuk ezartzearen bideragarritasunari buruzko azterlan bat egitea, hala nola kargatze telematikoa, zer-bitzua sakelako telefonoaren bidez ordaintzea NFC teknologiarekin edo ordaindu ondoko sistema bat. Hala ere, ezarriko balira, enkantean hartzeko eskaintza independenteen bidez egingo lirateke. Azterlan hori egiteko 25.000 euro aurreikusi dira 2015erako.

3.4.5. Garraio publikoko flotarako kotxetegiak edo garajeak. Helburua da Eskualdeko Hiri Ga-rraiorako egun dauden kotxetegiak edo garajeak hobetzea.

2011. urtean eta kokatzeko zeuden aukerak aztertu ondoren, Iruñerriko Mankomunitateak eta Iru-ñeko Udalak hitzarmen bat sinatu zuten, eta, hartara, zegozkion hirigintzako aldaketak egin eta gero, udal horrek dotazioetarako lursail publiko bat laga zion, 40.200 metro koadrokoa, 7 indus-trialdean (Agustinos), hirigintzako jarduketa horren ondoriozkoa, Eskualdeko Hiri Garraioko kotxe-tegi berri gisa erabiltzeko.

Dotazioetarako lursail publiko hori lortzeko, aurretik, Iruñeko Udal Planeko determinazio egitu-razko eta xehakatuak aldatu behar ziren Agustinosen. Ondoren, Iruñeko Udalak lursail horren ti-tulartasuna eskuratu zuen eta dohainik lagatzeko zegokion espedientearen izapideak bideratzeko aukera izan zuen. Hirigintzako aldaketa hori onetsita dago behin betiko.

Prozesu horren jarraipen gisa eta hitzarmen horretan aurreikusitako konpromisoak bete ahal izateko, kotxetegi berrien aurreproiektu bat egin behar da, zehatzago ebaluatu ahal izateko behar izango den inbertsioa eta garaje horiek eraikitzeko proiektua egiteko oinarria izan da-din etorkizunean. Helburu horretarako aurreikusita daude 50.000 euro 2015erako eta 150.000 euro 2016rako. Uste da inbertsio horri ezin izango zaiola hasiera eman garraio plan honen indarraldian.


Prozesu horrek aurrera egiten duen bitartean eta dauden premiei erantzun ahal izateko, Iruñerri-ko Mankomunitateak baimena eman zion 2013an EHGaren enpresa kontzesiodunari egungo kotxe-tegiak egokitu eta bateratzeko, lanak gauzatzeko 514.793 euroko aurrekontu baten bidez (BEZik gabe). Lan horiek eginda daude eta Ezkabako basean bateratu dira kotxetegiak.

3.4.6. Garraio publikoko geralekuak. EHGak 518 geraleku ditu: horietatik 299tan markesina dago, 218tan seinaleztatzeko zutoin bat eta batean ez dago ekipamendurik. Beste alde batetik, geraleku horietatik 70etan informazioa denbora errealean emateko panela dago.

Planaren indarraldian aurreikusita dago dagoen sarean 5 markesina gehiago eta informazioa den-bora errealean emateko 30 panel kokatzea. Horrez gain, hirigintzako garapen berrietan eta EHGak zerbitzua emango duen tokietan, altzariak jarri beharko dira geralekuetan.

2016an geralekuetako hiri altzarien kontratu berria eskaini beharko da enkantean hartzeko, egun indarrean dagoena eta 2017ko apirilaren 30ean amaituko dena ordezkatzeko.

3.4.7. Informazioa, egungo erabiltzaileei eta erabiltzaile izan daitezkeenei. Hiriko garraioaren zerbitzuari buruzko informazioa ezinbesteko baldintza da erabiltzeko, eskaintzaren berri izateak erabiltzea baldintzatzen baitu. Ikuspuntu horretatik, informazioa zerbitzuaren beste zati bat bezala hartu behar da; bereiz ezin daitekeen zatia, hain zuzen.

Atala honetan sartuta daude bezeroak une bakoitzean ematen den zerbitzuaren informazio osoa, eskuragarria eta eguneratua duela bermatzeko beharrezkoak diren jardunbide guztiak. Zehazki, kontzesioaren pleguan bilduta dauden alderdi guztiak betetzeari dagokio, eta bai zerbitzuaren in-formazioa ezartzeko, berrikusteko eta eguneratzeko protokoloan ere puntu hauetan (kontzesiodu-nak egiten ditu):

a) Informazio estatikoa.

• Zutoin eta markesinetan: informazio egonkorra eta aurreikus daitezkeen edo ezustean gertatu-tako aldaketak.

• Unean uneko informazio ekintzak, plan hau aplikatzearen ondorioz zerbitzuaren egituran aldake-tarik gertatzen bada.

• Autobusetan.

• Gidatzeko planoak argitaratzea eta banatzea.

b) Informazio dinamikoa.

• Edukiak zabaltzea eta horiei jarraipena egitea SAEI pantailetan.

• Zerbitzuaren www.infotuc.es webgunea (Iruñerriko Mankomunitatearen webgunearen barnean dago). Informazioa denbora errealean ematen du eta erabiltzaileei RSS albisteak edo informazio jakin bat bidaltzeko aukera eskaintzen du.

• Zerbitzuari buruzko informazio sistema, sakelako telefonoetara edo posta elektronikora mezuak bidalita, eta informazioa “Tu Villavesa” sakelako telefonorako aplikazioaren bidez.



Jardunbide horietarako aurrekontu estimatua hau da:

Azalpena 2015eko zenbatekoa 2016ko zenbatekoa

EHGa erabiltzea sustatzeko ekintzak 15.075,00 € 15.225,75 €

Lineen aldaketei buruzko informazioa 25.125,00 € 25.376,25 €

Sanferminetarako trip. eta tartekoa kaleratzea 25.125,00 € 25.376,25 €

Eguberrietako aldaketak eta tarifak 6.030,00 € 6.090,30 €

Tarifen egitura aldatzeari dagokion inform. 50.000,00 € 0,00 €

GUZTIRA 121.355,00 € 72.068,55 €

3.4.8. Herritarrei arreta emateko sistema. Mankomunitateak bere zerbitzua du herritarrei arre-ta emateko, eta ordaintzeko bidearekin lotutako zenbait izapide bideratzen dira bertatik, eta kanal desberdinetatik bezeroek egindako erreklamazioei eta informazio eskaerei erantzuten zaie: herri-tarren arretarako zerbitzuko bulegoan aurrez aurreko arreta (Navas de Tolosa, 29, behealdea, Iru-ñea), telefono bidezko arreta (948 42 32 42), 07:30 eta 18:00 artean, astelehenetik ostiralera, eta webgunea (www.mcp.es).

2010az geroztik, telefono bidezko arreta eguneko 24 orduetan ematen da, asteko 7 egunetan, enpresa kontzesiodunak eman dituen baliabideen bitartez.

3.4.9. Zerbitzuaren kalitatea kontrolatzeko programa. Hiriko garraioaren kontzesio kontratuko Baldintzen Pleguko 41. artikuluan bildutako zerbitzuaren kalitateari dagozkion baldintzak betetzen direla egiaztatzeko. Kalitate baldintzak betetzen diren edo ez aintzat hartuta, kontzesiodunak piz-garriak edo zigorrak izaten ditu.

Kalitateari dagozkion baldintzak kontrolatzeko bitartekoak direla-eta:

a) Sortutako kalitatearen kontrola Eskualdeko Garraioaren saileko giza baliabideek egiten dute, eta SAEI eta ordaintzeko sistemaren bidez lortutako datuen bitartez ere egiten da. Bezero ano-nimo edo izengabearen teknika ere erabiltzen da.

b) Pertzibitutako kalitatearen kontrola garraio publikoko bezeroei urtero egiten zaien atsegin edo gogobetetasun inkesta baten bidez egiten da. Inkesta horretan, hain zuzen, zerbitzuaren zenbait ezaugarriren gainean dituzten balioespenak edo balorazioak biltzen dira. Gero, ba-lioespen horietatik abiatuta, bezeroaren gogobetetasun indize bat lortzen da (ISC).

Taxi zerbitzuarekin lotuta, antzeko jardunbideak gauzatzen dira.


Jardunbide horietarako kalkulatutako aurrekontua, estimatua, hau da:


Gogobetetasun inkesta erabiltzaileek eta 48.240,00 € 48.722,40 € bezero anonimoa (EHG eta Taxia)

3.5. TAXI ZERBITZUAREN KALITATEA HOBETZEA ETA HURA SUSTATZEA

Taxi zerbitzuaren kalitatea hobetzea eta haren erabilera sustatzea da xedea, hainbat puntutatik lan eginez, besteak beste, erabiltzaileen gogobetetasunari balioa emanda, sektoreko profesionalekin elkarlanean arituta, sektore hau bultzatuta, zerbitzuaren gaineko ezagutza egokia izateko meka-nismoak martxan jarrita…

Laneko metodologia gisa, asmoa da abiapuntu hartzea zerbitzuari buruzko diagnostiko bat, sekto-reko kideekin adostua, ondoren, horren plan estrategiko bat egin ahal izateko.

Etorkizuneko aukeren artean, kontuan hartu behar da EHGaren eremuarekin mugakide diren uda-lerrietan eta Iruñerriko Mankomunitatearen barnean sartuta daudenetan bidaiariak garraiatzeko zenbait zerbitzu daudela, mota desberdinetakoak:

• Autobusen hiriarteko lineak, Nafarroako Gobernuaren eskumen direnak. Kasu askotan haien finantzaketa Nafarroako Gobernuaren eta bakoitzak hartzen dituen udalerrien konturakoa da.

• Taxi zerbitzuak, eskatu ahalakoak. Haien finantzaketa konpartitua izan daiteke, aurreko ka-suan bezala.

• Sektorekako beste bidaiari zerbitzu batzuk, eskoletakoak eta osasunaren arlokoak nagusiki. Nafarroako Gobernuan dagozkien sailek kudeatzen dituzte.

• Taxi zerbitzuak zenbait udalerritan.

Zerbitzu horiek eta haien tarifak koordinatzeak, bai eta haiek finantzatzeak osotasun ikuspegi ba-tetik, haiek hobetzea edo/eta haien ekonomia hobetzea ekarriko luke inplikatuta dauden adminis-trazioetarako.

Gainera, kontuan hartu behar da hurrengo urteetan berritu egingo dela Nafarroako Gobernuak ku-deatzen dituen autobusen hiriarteko lineen kontzesioen multzoa. Hori dela-eta, Nafarroako Gober-nuak aztertu eta berrikusi egingo du Nafarroako Foru Komunitateko Hiriarteko Bidaiari-garraioaren Plan Integrala.

Izan ere, erreferentzia esparru honetan eta aintzat hartuta autobusen hiriarteko lineen kontze-sioak berritzeko aukera, zentzua du, Nafarroako Gobernuarekin eta inplikatuta dauden udale-rriekin elkarlanean, eremu horretan dauden bidaiari garraioko zerbitzuak aztertzeak. Ziur asko, zerbitzu mota hauetan, taxiaren ezaugarriek beste aukera batzuk baino lehiakorragoa izan dadila egiten dute.

Horrenbestez, dentsitate apaleko gune hauetan garraio aukeren azterlan bat egitea proposatzen da. Iruñerriko Mankomunitateak koordinatu ahal izango luke azterlan hori, duen ezagutza teknikoa erabi-



lita eta, hartara, Mankomunitatean bertan sartuta dauden udalerri horien premiei erantzun eta lagun-duta. Horretarako, gainera, ezinbestekoa litzateke Nafarroako Gobernuaren lankidetza, Nafarroako Foru Komunitateko Hiriarteko Bidaiari-garraioaren Plan Integrala berrikustearen bidez (laster egingo du). Lankidetza hori bi administrazioen arteko hitzarmen batean bildu ahal izango litzateke.

Ukitutako administrazioei azterlan horrek ekarri ahal izango lizkiekeen alde onak hauek izango lirateke:

• Bidaiarien garraioko zerbitzu mota desberdinen sarearen proposamena; haien artean koordi-natutako zerbitzuena, zehazki.

• Ukitutako administrazioek egun egiten duten finantzaketa optimizatzeko aukerak.

• Zerbitzu mota hauen artean, eta bai Eskualdeko Hiri Garraioarekin ere, tarifak integratzeko proposamenak, hartara, garraio txartel bakarra nahikoa izateko haietan guztietan bidaiatu ahal izateko.

Lanerako beste ildo bat gisa, proposatzen da abian jartzea taxi zerbitzua hobetzeko programa bat, sektoreko kideekin elkarlanean, herritarren artean taxia erabiltzea sustatuko duten ekime-nak bultzatzeko.

Amaitzeko, taxi zerbitzuari buruzko informazioa emateko eta hori sustatzeko ekintzak gauzatzen jarraituko dugu.

Jardunbide horietarako aurrekontua, gutxi gorabeherakoa, hau da:


Taxi zerb. dentsitate apaleko guneetan emateko azterlana 40.000,00 €

Taxi zerbitzua hobetzeko programa 50.000,00 € 50.000,00 €

Taxi zerbitzuaren informazioa ematea eta hori sustatzea 30.000,00 € 30.300,00 €

GUZTIRA 120.000,00 € 80.300,00 €

3.6. IBILGAILU PRIBATUAREN ALDEAN GARRAIO PUBLIKOA ERABILTZEA LEHENESTEKO NEURRIAK

Xedea da garraio publiko azkarra, erregularra eta lehiakorra lortzea.

Eskualdeko Hiri Garraioa lehiakorra izan dadin, ezinbestekoa da haren abiadura komertziala eta erregulartasuna handitzeko aukera emango duten neurriak ezartzea:

− Garraio publikorako erreserbatutako zirkulazio bideak edo plataformak ematea.

− Elkargune kritikoenetan garraio publikoak lehentasuna izatea bermatzea: semaforo bidez lehe-nestea eta lehentasunezko biraketak.


− Geralekuak egokitzea, maniobrak azkar egitea laguntzeko: geralekuak aurreratzea.

a) Garraio planean aurrekontua egindako jardunbideak. 2010ean hasitako jardunbideari jarrai-pena emateko, Iruñerriko Mankomunitateak egokiak diren azterlanak eta proiektuak egingo ditu, eta inplikatuta dauden administrazioekin koordinatuko du azken horiek gauzatzea komenigarriak diren jardunbideak.

2015erako jardunbide zehatz hauek leudeke aurreikusita:

− Nafarroako Gobernuaren Sustapen Departamentuak, Berriozarko Udalak, Decathlon España S.A. sozietateak eta Iruñerriko Mankomunitateak azaldutako interesaren ondorioz, hitzarmen bat sinatu da biribilgunerako sarbidea hobetzeko Gipuzkoako etorbidean, Decathlon saltokia-ren parean. Horrek ekarriko du bide edo lerro gehigarri bat egitea, garraio publikoak soil-soi-lik erabiltzeko bide bat egon dadin, bai merkataritza gunetik ateratzeko irteera seguru bat. Hitzarmen horretan ezarrita dago interesa duten aldeek lanak nola finantzatu behar dituzten.

− Sarrigurengo urbanizaziora sartzeko biribilgunera mendebaldeko bidetik iristen den autobus bidea hobetzea, ekialdeko ingurabidearen azpialdean dagoena.

Bi jardunbide horietarako, plan honetan aurreikusita dago 105.000 euro erabiltzea 2015ean. Ant-zeko jardunbideetarako, 2016an 100.000 euro erabiltzea aurreikusita dago.

b) Udalez gaindiko plan sektoriala garraio publikoa hobetzeko. Hau ageri da 8/1998 Foru legea-ren 6.ter artikuluaren 5. atalean (11/2014 Foru Legearen bidez aldatua):

“Eskualdeko hiri garraio publikoaren zerbitzuaren hobetzea nabarmena izan dadin kalitateari, kudeaketari eta kostuen murrizketari dagokienez, hori lortzea helburu izanen duten jardunbideei ekinen zaie, hala hirigintzaren arloan, nola bestelakoetan: trazadurak, ibilbideak, zerbitzuaren abiadura, errei propioak, geltokiak eta abar. Horretarako, garraio publikoari emanen zaio lehen-tasuna, ibilgailu pribatuaren aldean.

Horretarako, foru lege hau onetsi eta urtebeteko epean, udalez gaindiko plan sektorial bat pres-tatuko da, behar horiei aurre egiteko eta jarduketak gauzatzeko jardunbide guztiak bilduko ditue-na. Udalez gaindiko plan sektorial hori adostu eginen da zerbitzua kudeatzen duen toki entitatea-rekin.

Behin udalez gaindiko plan sektoriala onetsita, hurrengo bi ekitaldietan exekutatuko da, Nafa-rroako Aurrekontu Orokorretan horretarako jasoko diren kontu-sailen kargura”.

3.2 atalean adierazi den moduan, Eskualdeko Hiri Garraioaren sarea berrantolatzeko han deskri-batu diren proposamenen emaitzak, beste gogoeta eta erabaki batzuekin batera, oso baliaga-rriak izan daitezke foru lege horretan aurreikusitako udalez gaindiko plan sektoriala idazteko ba-lio handiko informazio gisa. Iruñerriko Mankomunitateak aktiboki lagunduko du udalez gaindiko plan sektorial hori egitean, hartara, aurrekontuak egin eta emaitza diren jardunbideak gauzatu ahal izateko.



3.7. GARRAIO PUBLIKOKO POLITIKAK LURRALDEAREN ANTOLAMEN-DUAN ETA HIRIGINTZAN SARTZEA

Lurzoruaren erabilerak eta garraioa modu integratuan planifikatzea da xedea.

Lurraldearen antolamenduak eta hirigintzak garrantzi erabakigarria dute metropoli eremuetan azke-nean sortzen den mugikortasun motan. Horregatik, Iruñerriko joan-etorrietan garraio publikoa be-netako aukera izan dadin lortu nahi bada, funtsezkoa da lurraldearen antolamendu eta hirigintzako tresnek aintzat hartzea garraio publikoa hasierako asmo edo ideiatik bertatik.

Horrekin lotuta, hau ageri da 8/1998 Foru Legearen 6.ter artikuluan (11/2014 Foru Legearen bidez aldatua):

“1. Lurralde- eta hirigintza-antolamendurako tresnek Garraio Planean ezarritako helburu eta iri-zpide funtzionalak jasoko dituzte eta espazioan zehaztuko dituzte.

2. Garraio Planean aztertu eginen dira lurralde antolamenduko tresnek garraio publikorako eza-rritako ibilbideak edo lehentasunezko trazaduren sarea, eta egokitzat jotzen diren aldaketak proposatuko dira zerbitzuaren etorkizuneko plangintzari begira.

3. Hirugarren artikuluan zehaztutako eremuko udalek sustapen lana egin beharko dute beren hiri-planeamendua lagungarria izan dadin garraio publiko eraginkorra, efizientea eta herri-tarrentzat eskuragarria sustatzeko. Halatan, zerbitzua behar bezala emateko behar den le-ku-erreserba eginen dute. Urbanizazio proiektuen bitartez planeamendua betetzerakoan ele-mentu eta diseinu egokiak ezarri beharko dira, garraio publikoko zerbitzua hobetuko dutenak, bereziki haren abiadura komertziala. Horretarako garraio publikoa lehenesten duten neurriak ezarriko dira, hala nola:

a) Autobus-erreietarako erreserbak.

b) Eskatu ahalako semaforo-lehentasuna emateko sistemak.

c) Zirkulazio-erreian bertan gelditu ahal izatea; hots, baztergunerik gabe.

d) Galtzadan abiadura motelarazteko sistemak ezartzea, beren diseinuagatik garraio pu-blikoaren ohiko abiadura murrizten ez dutenak.

4. Iruñerriko Mankomunitateak lurralde eta hiri antolamenduko tresnen eta urbanizazio proiek-tuen gaineko irizpenak eman beharko ditu, haiek garraio publikoan duten eraginaren aldetik: zerbi–tzua emateko egiturazko beharrak eta behar operatiboak, haien finantzaketa eta bidera-garritasun ekonomikoa, sare osoan duten eragina, eta garraio zerbitzuari eragiten dion beste edozein inguruabar.

……………..”

Hori dela-eta, aginduzkoak eta nahitaezkoak diren hirigintzako txostenak egingo ditu Mankomuni-tateak, bai udaleko eta udalez gaindiko hirigintzako planeamenduaren izapideak egitean, bai eta aurreko aginduak aplikatzeko gauzatze tresnen izapideak egitean ere.


Partikularki eta bidaiarientzat deserosoa dela kontuan harturik, Eskualdeko Hiri Garraioaren ere-muan sartuta dauden udalerriek beren bideetan, zerbitzuak erabiltzen dituen bideetan, zehazki, goratuta dauden pasabideak edo abiadura murriztekoak zuzendu beharko dituzte, bidaiaren ero-sotasunerako eragin txarra baitu. Mankomunitateak eskatu ahal izango die udalerriek zuzentze-ko neurri egokiak hartzeko, eta bideetako elementu horietarako irtenbide teknikoak zehaztu ahal izango ditu.

Beste alde batetik, 6.ter artikulu honetako 5. atalean ezartzen da nahitaezkoa izango dela udalez gaindiko plan sektorial bat egitea EHGak zerbitzua ematea hobetzeko, aurreko 3.6 atalean adierazi eta azaldu den moduan.

3.8. HERRITARREI KONTZIENTZIA HARRARAZTEA GARRAIO PUBLIKOA GIZARTERAKO ONURATZAT HAR DEZATEN

Ekintza hauen xedea da garraio publikoa erabiltzea sustatzea, garraiobide arduratsua eta iraunko-rra den aldetik.

Garraio publikoa erabiltzeak gizarterako eta ingurumenerako dituen alde onei buruzko kontzientzia harrarazteko bi ekintza aurreikusi dira:

a) Eskola programa: plan honen indarraldian Iruñerriko ikastetxeei ingurumen programa bat eskai-niko zaie mugikortasun iraunkorrari eta garraio publikoari buruz. Unitate didaktikoak zikloen eta hizkuntzen araberakoak izango dira, baliabide didaktikoak izango dira ikasgelarako…; hartara, irakasleek diseinatu, egokitu eta garatu ahal izango dituzte beren heziketa jarduerak eskaintzako edukien inguruan. Era berean, irakasleei aholkularitza teknikoa eta didaktikoa emateko lanak eta dokumentazio, liburutegi eta bideoteka funts baterako sarbidea hartuko ditu.

2013-2014 ikasturtean 65 ikastetxek eta 7.435 ikaslek parte hartu zuten programan. Hurrengo ikasturteetarako helburua da kopuru horiek handitzen jarraitzea, bermatuta heziketa eskaintza Iruñerriko ikastetxe guztietara iristen dela.

b) Mugikortasunaren Astean eta ikusle objektiboak joango diren beste foro batzuetan par-te har–tzea (unibertsitateak, ikasleentzako erakusketa, eskualdeko hotelak sanfermi-netan…): Iruñerriko Mankomunitateak Mugikortasunaren Europako Astean parte hartuko du, eskatzen duten udalekin lankidetzan arituta, eta informazioa emateko elementuak argitara emanda edo tailerrak eginda. Beste alde batetik, garraio publikoaren erabiltzaile izan daitezkeen pertsonak joaten diren beste foro batuetan, zenbait ekintza egingo dira, besteak beste, “Infobus” informazioa emateko autobusa kokatzea edo ekintza horiek egiten diren unera eta/edo tokira egokitutako planoak berariaz argitaratzea.

Jardunbide horietarako kalkulatu den aurrekontua hau da:


Eskola programa 30.000,00 € 30.000,00 €

Mugikortasunaren Astea 6.000,00 € 6.000,00 €

GUZTIRA 36.000,00 € 36.000,00 €



4. PLANAREN EMAITZA AURREIKUSIAK

Estimazioak edo kalkuluak egin aurretik, Eskualdeko Hiri Garraioak iraganean izan dituen emaitzen bilakaerari buruzko datuak ageri dira jarraian.

Ondoko taula honetan, 2000. urteaz geroztik (hori izan zen EHGaren lehen urte osoa) eta 2013. urtea arte Eskualdeko Hiri Garraioak izan duen eskaintzaren eta eskaeraren bilakaera dago. Eskaintzaren (orduak eta kilometroak) eta eskaeraren datuak abiapuntu hartuta, bidaiariak-km ratioa eta abiadura komertziala kalkulatzen dira.

Garraio publikoaren eskaintzaren eta eskaeraren bilakaera.

Eskaintza Eskaera Bidaiariak Bidaiariak Abiadura Urtea orduak Km (bidaiariak) ordua ratioa km ratioa komertziala

2000 485.481 6.598.965 33.699.546 69,41 5,11 13,59

2001 474.195 6.378.932 34.212.117 72,15 5,36 13,45

2002 523.862 6.486.205 33.961.015 64,83 5,24 12,38

2003 484.586 6.519.453 34.944.307 72,11 5,36 13,45

2004 (*) 482.052 6.366.443 (*) 33.372.871 69,23 5,24 13,21

2005 498.299 6.626.446 35.706.415 71,66 5,39 13,30

2006 515.116 6.756.210 37.354.615 72,52 5,53 13,12

2007 541.137 7.135.550 38.470.295 71,09 5,39 13,19

2008 584.649 7.688.011 38.518.647 65,88 5,01 13,15

2009 606.592 7.874.174 36.927.280 60,88 4,69 12,98

2010 633.263 8.324.734 36.591.990 57,78 4,40 13,15

2011 608.086 7.977.321 36.452.339 59,95 4,57 13,12

2012 593.165 7.830.378 34.738.115 58,56 4,44 13,20

2013 (*) 571.906 7.593.737 (*) 33.213.417 58,07 4,37 13,28

(*) Oharra: 2004. eta 2013. urteetan EHGaren enpresa kontzesiodunean greba izan zen.


EHGaren eskaintzaren eta eskaeraren irudikapen grafikoa hau da:

Garraio publikoaren eskaintza eta eskaera 1

30 M

35 M

40 M

6 M

8 M

10 M

Zerrendako lehen urteetan, 2000. eta 2007. urteen artean, garraioen eskaera (%14,2) eskaintza (%8,1) baino gehiago handitu zen, eta bidaiarien eta kilometroen arteko ratioa hobetu zen. 2006an goia jo zuen, ibilitako kilometro bakoitzeko 5,53 bidaiarikoa izan baitzen. 2008an, ordea, krisia hasi zen eta eskaera beherantz egiten hasi zen, %5,2 2011. urtea arte (handiagoa lehen urtean). Dena den, ez zen eskaintza birmoldatu 2011. urtea arte. 2012an %1,8 murriztu zen eskaintza eta %4,7 eskaera, eta sarearen eraginkortasunean gutxieneko hau izatera iritsi zen: 4,44 bidaiari kilome-tro bakoitzeko. 2013an, emaitzak eraldatuta daude kontzesiodunaren grebaren ondorioz. Ondoren dagoen grafiko honetan, EHGaren eraginkortasun ratioen bilakaera ageri da (bidaiariak/km eta bi-daiariak/ordua):

Garraio publikoaren eskaintza eta eskaera 2

3,0

3,5

4,0

4,5

5,0

5,5

6,0

50

60

70

80



Abiadura komertziala, ibilitako kilometroen eta gidatze orduen arteko zatidura moduan kalkulatua, nahiko doitua dagoen tarte batean egon da urteetan: 2000. urtean 13,59 km/h izan zen, eta 2009. urtean, berriz, 12,98 km/h.

Ondoren dagoen taula honetan krisi ekonomikoaren eraginak bereizi nahi dira. Horretarako, 2013ko abendutik aurrerako datuak kendu dira, emaitzak eraldatzen zituen greba bat izan baitzen EHGan. Ikus daitekeenez, Iruñean garraio publikoak izan duen bilakaera herrialdeko gainerako tokietan izan duenaren antzekoa da, eta nolabaiteko atzerapena izan zen bidaiarien galeran krisiaren lehen zatian, eta eragin handiagoa 2012an:

Hiriko garraioaren eskaeraren bilakaera: Espainia vs Iruñea

Datua 2007ko abendua 2013ko azaroa Aldakuntza

HIRI GARRAIOA, ESPAINIA (INE) (000) 3.057.788 2.726.486 -10,8%

EHG (000) 38.470 34.056 -11,5%

Joera horiek zehatzago azter daitezke bakoitzak bere bidaiarien eskaeran izandako bilakaeraren grafikoan, hamabi hilabetean pilatuak urtarokotasuna ezabatzeko:

Hiri garraioko bidaiarien kopuruaren bilakaera, hamabi hilabetean pilatua


Grafikoan, joeraren bi ildoak ikus daitezke, gutxi gorabehera erritmodunak, eskaeran bi beheraka-da nabarmen dituztenak, bata 2009an (Espainian, oro har, 2008an hasi zen) eta bestea 2012an, eta tartean egonkortasuneko aldi bat dutenak, 2010. eta 2011. urteen artean. 2012aren hasieran ikusitako joerak 2013ko iraila arte jarraitu zuen, eta badirudi orduan egonkortze aldi bat hasi zela, nahiz eta beheranzko joeraren barnean egin zuen. Aitzitik, EHGan, 2013ko abenduan eta 2014ko urtarrilean enpresa kontzesiodunean izan zen grebatik aurrera, ikusten da joera desberdin bat, eskaeraren beheratze nabarmenagoa duena, grebak berak eragindako eragin moduan eta 2004an honen antzeko gertakari bat egon zenean gertatu zen moduan.

Emaitza hauek aldagai esplikatibo izan daitezkeenen bilakaeraren emaitzekin korrelazioan jarri na-hian (garraioaren eskaintza, BPGa, biztanleria, enplegua…), ikusitako errealitatea nahiko hurbiletik azaltzen duen formula sinplifikatu bat dugu hau:

Urteko eskaera = 147 x biztanleria okupatua Nafarroan + 45 x Iruñerriko biztanleria – 18.264.962

Soil-soilik bi aldagai abiapuntu hartuta (enplegua eta biztanleria) Pearsonen korrelazio koefizien-tea lortzen da, 0,89koa, ikusi diren eskaera datuen eta formularen emaitza direnen artean.

Ulergarria den moduan, oso zaila da hurrengo urteetan izango diren bidaiarien estimazioak edo kalkuluak egitea garraio plan honetan aurreikusitako jardunbideen ondorioz. Hala ere, ondokoa litzateke emaitzaren aurreikuspen zuhurra:

2014 2015 2016

Urteko bidaiariak 32.554.417 32.904.417 33.562.505

Handitzea -1,98% 1,08% 2,00%

Nolanahi ere, emaitza hori oso zalantzazkoa da, ziurgabetasun handikoa, eta, beraz, jarraipena egin behar zaio plana garatzen den bitartean, 7. atalean ageri denaren arabera.



5. PLANAREN EKONOMIA ETA FINANTZA EBALUAZIOA

5.1. EBALUAZIOAREN OINARRIAK

Planaren ekonomia eta finantza ebaluazioa oinarri eta hipotesi hauek aintzat hartuta egin da:

a) Aurreikuspen hauen kalkulua egin da kontzesio kontratuari eta hori esleitzeko oinarri izan zen Baldintzen Pleguan jarduera honetarako ezarritako gauzatze-kostuak zehazteko mekanismo eko-nomikoei lotuta. Barne hartu dira, batetik, 2013ko ekainaren 27an Iruñerriko Mankomunitateak lortutako akordioen ondoriozko aldaketak –hain zuzen, zati batean aintzat hartzen zen oreka ekonomikoa hausteko eskaera, enpresa kontzesiodunak aurkeztua–, eta, bestetik, 2014ko urria-ren 30ean lortutako akordioen ondoriozkoak –hain zuzen, “Gutxiago kutsatzen duten energiak sartzeko plana” onetsi zen–.

b) Inguruaren ekonomia-finantza aldagaiei planaren indarraldirako emandako balioak hauek dira, barne hartuta 2014ko ekitaldiari dagozkionak (plan hau idazten ari denean era berean dira au-rreikuspenak):

2014 2015 2016

KPI: urteko gehikuntza tasa, ekitaldi bakoitzaren 0,50% 1,00% 1,50%

EURIBOR interes tasa 0,50% 0,50% 1,00%

Gasol. tasa: ekitaldi bakoitzeko batez besteko gehikuntza -2,00% 2,00% 2,50%

5.2. ZERBITZUA KONTZESIOAN GAUZATZEAREN KOSTUAK

“Zerbitzua kontzesioan gauzatzearen kostuak” esaten diegu enpresa kontzesiodunak zuzenean bere gain hartutako kostuei eta Baldintzen Pleguan ezarritako mekanismo ekonomikoen arabera balioz-tatutakoei, hau da, Pleguak berak 61. artikuluan “Zerbitzuaren kostu eskainiak” deitzen dienei:

61. artikulua- Zerbitzuaren kostu eskainiak.

Zerbitzuaren kostu eskainia (C) bi faktore hauek batuta lortuko da: eragiketaren kostu eskainia eta inbertsio kostua, kontzesioari atxikitzeko ekitaldian, Mankomunitateak itzultzearen men-dekotzat jotzen dituen ondasunak erostearen ondoriozkoa, hain zuzen:

C = CO + C

I


5.2.1. Eragiketaren kostu eskainia

Plegu berberaren 62. artikuluak ezartzen du eragiketaren kostu eskainia kalkulu binomial baten araberakoa izango dela:

CO = PH * H + P

K * K

“H” da, hain zuzen, BusxOrdu erabilgarriak, aldi bakoitzean, ibilgailuek benetan egindakoak. “PH”

da BusxOrdu erabilgarri bakoitzeko aplika daitekeen prezioa. Prezio hori eskaini zuen enpresa kon–tzesiodunak kontratua esleitzeko prozesuan, eta 2009an balio hau izan zuen: 31,8083 euro/BusxOr-du erabilgarri. Era berean, “K” da BusxKilometro erabilgarriak, benetan egindakoak. Orduan, “P

K”

da BusxKilometro erabilgarri bakoitzeko prezioa. Hori ere enpresa kontzesiodunak eskaini zuen, eta 2009an balio hau izan zuzen: 0,7367 euro/BusxKilometro erabilgarri.

Dena dela, Pleguaren 71. artikuluan ezarrita dago, gainera, ohiko moduan eta urtero, berrikuste bat egingo dela eragiketaren kostu eskainiak eguneratzeko. Berrikuste hori –aipatutako artikuluan garatzen da berrikustearen mekanika– soil-soilik izango da erabilitako faktoreen prezioen bilakaera objektibora egokitzea prezioak, KPIaren indize orokorrak ekitaldi bakoitzaren amaieran izan duen aldakuntzaren eta beribiletarako gasolioak ekitaldian izan duen batez besteko prezioaren ara-bera kalkulatua. Egungo kontzesioaren hasieratik eguneratzeko mekanismo horiek aplikatzeak eskainitako prezioen bilakaera mugatu du. Bilakaera hori ondoko taula honetan ageri da (ekitaldi bakoitzeko azken likidazioan aplikatutako behin betiko prezioak):

KPIaren aldaketa Erregaien batez PH P

K

Ekitaldia 31/12 prezioaren aldaketa BusxOrdu erabilgarri Bus x Km erabilgarri

2009 31,8083 0,7367

2010 % 3,00 % 16,88 32,7625 0,8215

2011 % 2,40 % 16,86 33,5488 0,9176

2012 % 2,90 % 6,86 34,5217 0,9686

2013 % 0,30 %-2,13 34,9567(1)

0,9555

(1) 2013ko ekainaren 27an Iruñerriko Mankomunitateko Batzar Nagusiak lortutako akordioan, 4.II atal erabakigarrian, ezartzen du, ezohiko moduan eta soil-soilik 2013ko ekitaldiari mugatuta, ekitaldi horri aplikatu beharreko P

H-aren kalkuluan aldaketa

bat egitea.

Plan hau idazten ari garenean oraindik ez dakizkigu 2014ko ekitaldiko behin betiko likidazioan prezio horiek hartuko dituzten balioak, prezioen indizeek ekitaldi osoan izan duten bilakaeraren mende baitaude, eta aurretik horien estimazio edo kalkulu bat egin behar da, planaren indarraldian aplikatu beharreko prezioak kalkulatzeko oinarria baitira. Hartara, abiapuntu hartuta 2013ko eki-taldiko likidazioari aplikagarriak zaizkion “PH” eta “PK”, eta prezioen bilakaerarako tasen arabera, bai indize orokorrerako, bai erregaiei dagokienerako, 2014., 2015. eta 2016. urteetarako estimatuak eta plan honetako 5.1 atalean jasoak, kontuan hartutako aldian aplikagarri izan daitezkeen prezioen aurreikuspena hau da:



2013 2014 2015 2016 (benetakoa) (estimatua) (estimatua) (estimatua)

Prezioen indizeen aldaketa estimatua:

KPI orokorra % 0,50 % 1,00 % 1,50

Erregaiak %-2,00 % 2,00 % 2,50

Aplikagarriak diren prezioak:

Prezioa Km 0,9555 0,9442 0,9599 0,9808

Prezioa ordua 34,9567 35,1315 35,4828 36,0150

Zerbitzuko parametroen balioa, “K” eta “H”, sarearen eta maiztasunen bilakaeraren gaineko au-rreikuspenek ematen dute (plan honetako 3.1 atalean azaldua). Kontuan hartuta balio horiek eta aldi bakoitzerako estimatutako prezioak aplikatuta, proposatutako planerako “eragiketako kostu eskaini” hauek lortzen dira:

2015 2016

Kilometroak guztira “K” (3.1) 7.916.736,43 8.008.736,43

Prezioa Km. “PK” 0,9599 0,9808

Gutxiago kutsatzen duten energiak sartzeko -40.000,00 -40.000,00 plana” aplikatzean, kenketa

Kilometroen kostua guztira “PK * K” 7.559.275,30 7.814.968,70

Orduak guztira “H” (3.1) 595.156,27 601.156,27

Prezioa ordua “PH” 35,4828 36,015

Orduen kostua guztira “PH * H” 21.117.810,77 21.650.642,93

ERAGIKETAREN KOSTUA, GUZTIRA 28.677.086,07 29.465.611,63


5.2.2. Inbertsio kostua

Baldintzen Pleguko 64. eta 65. artikuluek ezartzen dituzte inbertsio eta finantzaketa kostuak era-bakitzeko eta berdintzeko mekanismoak eta helmena. Funtsean, zerbitzuari atxikitako inbertsioen amortizazio teknikoaren kontzeptua hartzen da aintzat, inbertsioaren kostu historikoaren eta be-netakoaren gainean amortizazio linealaren irizpideak aplikatuta, balio bizitzen estimazio honekin:

Autobusak 10 urte

Txarteletarako makinak (aurreko kontzesiodunetik datoz) 5 urte

Ustiapenerako laguntza sistema 10 urte

Nabeak eta beste eraikuntza batzuk 30 urte

Ekoizpenerako instalazioak (halakorik balego) 10 urte

Finantzaketa kostua kalkulatzen da une bakoitzean benetan immobilizatutako kapitalaren arabe-ra –data horretako Kontabilitateko Balio Garbiak zehazten du–, edo aldi bakoitzean, berdintzearen helburu diren inbertsioena.

Hartara, kontzesiodunak egin beharreko inbertsioak eta zerbitzuari eragiten diotenak zenbateko jakinaren arabera berdintzen dira eta arrisku ekonomikorik gabe operadorearentzat, baina haien balio bizitzan aldien arabera zatituta, hartara, bultzatuta bat etortzea, administrazio arautzailea-ren ikuspuntutik, inbertsio horien ondoriozko fluxu ekonomikoak eta finantzetakoak.

Kontzesiodunak egindako edo egin beharreko inbertsioen amortizazioa berdintzeagatiko kostu es-timatua taula honetan dago, plan honetako ekitaldietako bakoitzerako:

2015 2016

Dagoen flota 2.045.788,95 1.762.029,91

Flota berritzeko plana (1) 383.432,44 676.506,05

FLOTA, GUZTIRA 2.429.221,39 2.438.535,96

Inbertsioak kotxetegietan (2) 88.250,23 88.250,23

Oinarrizko inbertsioak 81,95 0,00

Irrati-igorgailuak 2.666,56 1.698,66

Ordaintzeko sistemak 91.256,33 91.256,33

Ustiapenerako laguntza sistema 150.425,15 150.425,15

BESTE INBERTSIO BATZUK, GUZTIRA 332.680,22 331.630,37

AMORTIZAZIOAREN KOSTUA, GUZTIRA 2.761.901,61 2.770.166,33

(1) 3.4.1. puntua irakurri(2) 3.4.5. puntua irakurri



Inbertsioen finantzaketari dagokionez, Baldintzen Pleguko 65. artikuluan ezartzen da jarraitu be-harreko irizpidea. Artikulu horrekin bat, inbertsioa finantzatzeko kostua kalkulatzeko, ezarritako interesa aplikatuko da (likidazioaren helburu den ekitaldian urtebeterako EURIBORRAren hileroko balioen batez bestekoa, iturri gisa hartuta Espainiako Bankuak argitaratutako informazioa, gehi %0,25eko diferentzial positiboa), likidazioaren helburu den ekitaldian inbertitutako batez besteko kapitalen gainean eta amortizazio kontzeptuan berdintze zuzena sorrarazten duten inbertsio ber-berei dagozkienen gainean.

Planak hartzen dituen bi ekitaldietarako, bakoitzerako, %0,50eko eta %1eko batez besteko EURIBORRA aurreikusi da, %0,75eko eta %1,25eko urterako interesa dela aplikatzekoa, hu-rrenez hurren. Irizpide horien arabera, inbertsioak finantzatzeko kostua 2015-2016 aldirako hemen dago laburbilduta:

2015 2016

Dagoen flota 52.944,29 64.441,60


FLOTA, GUZTIRA 79.807,61 139.223,39



Irrati-igorgailuak 78,73 103,94

Ordaintzeko sistemak 1.197,74 855,53



FINANTZAKETAREN KOSTUA, GUZTIRA 88.841,34 150.127,67



Aurreko bi tauletako balioak gehituta, kontzesiodunaren konturako inbertsioak berdintzeagatik, 2015-2016 aldirako aurreikusitako kostuak, guztira, hauek dira:

2015 2016

Dagoen flota 2.098.733,24 1.826.471,51


FLOTA, GUZTIRA 2.509.029,00 2.577.759,34



Irrati-igorgailuak 2.745,29 1.802,60

Ordaintzeko sistemak 92.454,07 92.111,86



INBERTSIOAREN KOSTUA, GUZTIRA 2.850.742,95 2.920.294,00


5.2.3. Gauzatzeko kostuaren laburpena

Aurreko bi ataletako azken emaitzak hartuta, gauzatzeko kostua, zehaztuta dagoen moduan, ekital-dietako bakoitzerako eta planak hartzen duen aldi osorako, hau izango litzateke:

2015 2016 Planaren indarraldian

Eragiketaren kostua, guztira 28.677.086,07 29.465.611,63 58.142.697,70

Inbertsioaren kostua, guztira 2.850.742,95 2.920.294,00 5.771.036,95

GAUZATZEKO KOSTUA 31.527.829,02 32.385.905,63 63.913.734,65

5.2.4. Pizgarriak eta zigorrak

Baldintzen Pleguko VI. Tituluko bosgarren atalak, kontzesiodunaren ordainketaren zati osagarri gisa, zenbait pizgarri eta zigor ezartzen du. Hain zuzen, zerbitzuaren hainbat helburu betetzearen arabera, haiek kalkulatzeko mekanismoak garatzen ditu. Pleguko 73. artikuluak ezartzen duenare-kin bat, ondoko lau erreferentzia hauen inguruan finkatzen dira pizgarriak:



a) Lortutako bidaiari kopurua.

b) Diru sarrera osagarriak lortzea.

c) Sortutako/emandako kalitatearen mailarekin betetzea zerbitzua.

d) Zerbitzua betetzea erabiltzaileak pertzibitutako kalitatearen mailarekin..

Bidaiariei dagokien helburuagatiko zigortzea, bere izaeragatik eta esanahiarengatik, zerbitzuaren finantzaketaren zati osagarri gisa, tarifen diru sarreren osagarri gisa, hartu behar da, eta hala bildu eta garatzen da plan honetako 6.2.2 atalean. Gainerako erreferentziak, pizgarri izateko asmoa du-tenak zigortzeko baino gehiago, hura ez bezala, eta diru garrantzi gutxiagokoak, zerbitzuaren kostu handiagotzat jo behar dira, kontzesiodunaren ordainketa osatzen duten aldetik.

Aurreko ekitaldietako esperientzian oinarrituta –kontzesio kontratu honen beraren arabera likida-tuak–, gauden 2014 ekitaldi honetan, 2015ekoan eta 2016koan (plan honen denbora muga baitira), sorraraziko diren pizgarrien zenbatekoaren aurreikuspena hau da:

2014 2015 2016

Diru sarrera osagarriak 4.522,50 4.567,73 4.636,24

Sortutako/emandako kalitatearen maila 136.916,40 142.723,92 146.642,89

Erabiltzaileak pertzibitutako kalitatearen maila 165.291,43 172.302,52 177.033,67

Pizgarriak, guztira 306.730,34 319.594,16 328.312,80

5.2.5. Kontzesiodunak emandako zerbitzuaren kostu gordina

5.2.3 puntuan kalkulatutako gauzatze kostuei aurreko paragrafoan aurreikusitako kudeaketa pizga-rrien aurreikuspena gehituta, kontzesioaren kostu gordina lortzen da (tarifengatiko diru sarreren kenketa eta bidaiarien konpromisoagatiko zigorra baino lehen):


Ekitaldiko gauzatze kostua 31.527.829,02 32.385.905,63 63.913.734,65

Kudeaketa pizgarriak 319.594,16 328.312,80 647.906,96

Kontzesioaren kostu gordina 31.847.423,18 32.714.218,43 64.561.641,61


5.3. ZERBITZUAREN KOSTUAK, ADMINISTRAZIOAK DIRUTUAK

Zerbitzuaren titular den neurrian, Iruñerriko Mankomunitateak zuzenean gauzatutako jardueren ondoriozko gastu arruntak ageri dira atal honetan, plan honen aurreikuspenen eta finantza estaldu-raren barnean, plana planifikatzeko, kontrolatzeko, garatzeko eta bultzatzeko. 2015-2016 aldirako aurreikusitako jarduerak eta jardunbideak hauek dira:

Plangintza, ikuskatzea, kontrola eta jarraipena. Bertako langileen kostuak hartzen ditu (zehazki, Iruñerriko Mankomunitatearen sozietate kudeatzailekoak), zuzenean eta guztiz Eskualdeko Hiri Garraioan eta Taxian aritzen direnenak. Egiten diren lan guztiek ekartzen dute 6,2 + 2,8 + 4 pertso-naren lanaldi osoa, eta horiei gehitu behar zaizkie Administrazioak bere gain hartutako gainerako zerbitzuen ondoriozko zeharkako kostuak (herritarrei arreta emateko zerbitzua…). Beste alde ba-tetik, prezioen indizeak izan dezakeen aurrez ikusteko moduko bilakaeratik eratorritako aldaketak barne hartzen dira.

Garraioaren azterlanen programa. Plan honetako 3.2, 3.4.3, 3.4.4, 3.4.5 eta 3.5 puntuetan deskriba-tu eta ebaluatutakoak.

Zerbitzuaren informazio eta sustapen programa. 3.2, 3.4.7 eta 3.5 puntuak.

Zerbitzuaren kalitatea kontrolatzeko programa. 3.4.9 puntua.

EHGaren kontakturik gabeko ordaintzeko bidea kudeatzea. Garraioa ordaintzeko kargatze txartelak kudeatzearen ondoriozko gastuak barne hartzen ditu, nagusiki kargatzeko sareari ordaintzea eta txartelak eskuratzea, 3.4.4 puntuan deskribatzen denaren arabera.

Garraioaren erabilera dela-eta, herritarrekiko komunikazio programa. 3.8 puntua.

Abiadura komertziala hobetzeko ekintzak. 3.6 puntua.

Beste gastu batzuk. Hainbat gastu hartzen ditu, esate baterako, garraioaren modelizaziorako softwa-re lizentziak, juridikoak eta auziei dagozkienak, profesional independenteek egindako balorazioak eta txosten teknikoak.



Jarduera horien ebaluazio ekonomikoa taula honetan dago laburbilduta:


ADMINISTRAZIOAK BERE GAIN HARTUTAKO KOSTUAK

Plangintza, ikuskatzea, kontrola eta jarraipena 1.308.331,87 1.321.415,18 2.629.747,05

Garraioaren azterlanen programa 392.940,00 294.200,00 687.140,00

Zerbitzuaren informazio eta sustapen programa 201.355,00 102.368,55 303.723,55

Zerbitzuaren kalitatea kontrolatzeko programa 48.240,00 48.722,40 96.962,40

EHGaren kontakturik gabeko ordaintzeko 611.714,62 583.735,11 1.195.449,73 bidea kudeatzea

Garraioaren erabilera dela-eta, herritarrekiko 36.000,00 36.000,00 72.000,00 komunikazio programa

Abiadura komertziala hobetzeko ekintzak 105.000,00 100.000,00 205.000,00

Beste gastu batzuk 42.831,14 42.831,14 85.662,28

ADMINISTRAZIOAK BERE GAIN HARTUTAKO 2.746.412,63 2.529.272,38 5.275.685,01 KOSTUAK, GUZTIRA

5.4. PLANAREN EBALUAZIO EKONOMIKOA: LABURPENA

Aurreko zenbait ataletako kopuruak hartuta, planaren ebaluazio ekonomikoa guztira hau izango dela aurreikusten da:



Administ.bere gain hartutako kostuak 2.746.412,63 2.529.272,38 5.275.685,01

Planaren kostua, guztira 34.593.835,81 35.243.490,81 69.837.326,62


6. PLANAREN FINANTZAKETA: TARIFEN MARKOA ETA AURREKONTUETAKO DIRU IZENDAPENAK

6.1. ESKUALDEKO HIRI GARRAIOAREN FINANTZAKETAREN LEGEZKO ESPARRUA

8/1998 Foru Legeak, ekainaren 1ekoak, Iruñerriko bidaiari-garraio erregularrari buruzkoak, dioena-ren arabera, hiriko garraio publikoa finantzatu ahal izango da, besteak beste, diru sarrera hauekin (7. artikulua):

a) Zerbitzua ustiatzearen ondoriozko diru sarrerak.

b) Foru Komunitateko Administraziotik, Estatuko Administraziotik zein Europako Batasuneko erakundeetatik jasotako diru sarrerak, nolanahikoak direla.

c) Lege honen aplikazio eremuaren barruko udalerrietatik jasotzen diren diru sarrerak.

d) Legearen aldetik, bidezko diren gainerakoak.

Era berean, 6.2 artikuluak, e) eta f) letretan, ezartzen du garraio planak zehaztu beharko dituela:

e) Tarifen markoa.

f) Planaren helburuak lortze aldera zerbitzuaren titular den entitateari Foru Komunitateko Admi-nistrazioak eta foru lege honen aplikazio eremuko udalek egin behar dizkioten ekarpenak.

Eta 8. artikuluan ezartzen du:

Nafarroako Gobernuak eta Foru Lege honen aplikazio-eremuan sarturiko Udalerriek, Hiriko Ga-rraioaren Planari jarraituz finkatzen diren ekarpenei aurre egin ahal izateko, behar adinako zen-batekoak aurreikusten dituzten kontu sailak sartuko dituzte euren aurrekontuetan.

6.1.1. Tarifen bidez dirua biltzeari eta ekarpenak banatzeari buruzko baldintzak.

Erabiltzaileei kobratzetik heldutako zuzeneko diru sarrerak eta zerbitzuari lotutako bestelakoak direla-eta, 6.bis artikuluak, 3. atalak, d) letrak hau ezartzen du (guk azpimarratu dugu):

Eskualdeko hiri garraioa erabiltzeagatik erabiltzaileek ordaindu beharko duten txartel-prezioa



erabakitzerakoan, zerbitzu publikoa izateari emanen zaio lehentasuna, eta ez zerbitzuaren auto-finantzaketari.

Zerbitzuaren zuzeneko finantzaketa ahalik eta handiena izan dadin bilatzean, finantzaketa hori zerbitzuaren erabilera masiboan oinarritzea bilatu beharko da, eta ez ordea txartelaren pixka-nakako garestitzean, edozein dela ere txartelaren modalitatea.

Garraio publikoaren eskuragarritasuna eta indartzea bermatuta egon daitezen garraio pribatua-ren aldean, erabiltzaileen txartelen bidezko zuzeneko zerbitzu-finantzaketa ez da inoiz ere zer-bitzu-kostuaren ehuneko 50 baino handiagoa izanen.

Zerbitzuari lotutako diru-sarreratzat hartuko dira finantzaketarako baliabideak eskuratzeko bi-dea ematen dutenak, hala nola publizitatea, babesletza edo bestelakoak. Diru-sarbide horiek ezin izanen dute inoiz oztopatu edo arriskuan jarri zerbitzu-emate egokia.

Foru lege honetan 2014rako ezarritako ekarpena erreferentzia hartuta, etorkizuneko zerbitzu-eki-taldi ekonomikoak ixtean, idatz zati honetatik heldutako diru-sarrerek ezarri den ehunekoa gain-ditzen badute, ezin izanen dira inola ere igo indarreko tarifak, ezta KPIra egokitzeko ere.

Ekarpenak eta transferentziak, bai zerbitzuari atxikitako udalek eginak, bai zerbitzua ematen duen erakundeak zuzenean eginak, direla-eta, 6.bis artikuluak, 3. atalak, e) letrak hau dio (guk azpima-rratu dugu):

Zerbitzuari atxikita dauden udalek eta zerbitzua kudeatzen duen entitateak eginen dituzten ekar-pen ekonomikoak kalkulatzeko, zerbitzuaren ustiapen defizitari begiratuko zaio: ekarpen horiek defizit horren ehuneko 35ekoak izanen dira, behin idatz zati honetako d) letratik heldutako di-ru-sarrerak kenduta.

Udalen arteko banaketa 6.bis artikuluak, 3. atalak, g) letrak ezartzen du:

g) ) Foru lege honen aplikazio eremuko udalerriei dagokien zatia bakoitzaren biztanle kopuruaren arabera banatzea udalerri horien artean. Gutxieneko zenbateko edo kuota finko bat ezarri ahalko da, zerbitzuaren gutxieneko eskaintza-maila ematean izandako kostua kontuan hartuko duena. Bestalde, ekarpen hori modulatu ahal izanen da, zerbitzuaren abiadura komertziala hobetzeko eta garraio publikoa hirigintza-antolamenduan egoki integratzeko udal horiek hartzen dituzten neurrien arabera.

Amaitzeko, Nafarroako Aurrekontu Orokorretatik heldutako transferentziak, helburu horretara lo-tuak, direla-eta, 6.bis artikuluak, 3. atalak, f) letrak hau ezartzen du (guk azpimarratu dugu:

Nafarroako Aurrekontu Orokorrek, urtero, behar den diru-kopurua ezarriko dute, izaera finalis-taz, behin idatz zati honetako d) letran jasotako ekarpenak kenduta kalkulatutako zerbitzuaren ustiapen defizitaren ehuneko 65 estaltzeko.

6.2. ZERBITZUA USTIATZETIK DATOZEN DIRU SARRERAK: TARIFEN MARKOA

6.2.1. Tarifen bidezko diru sarreren estimazioa. Tarifen diru sarrera konputagarriak dira ekital-


dian benetan lortutakoak, eta horien kuantifikazioa ekitaldi bakoitzeko bidaiari kopuruaren estima-zioak eta tarifa motaren araberako erailera banaketaren estimaziotik ateratzen den batez besteko tarifak ematen dute.

3.3.3 atalean ekitaldi bakoitzerako kalkulatutako batez besteko tarifaren datuak hartuta –garraio publikoaren tarifen markoari dagozkion alderdi guztiak zehatz garatzen ditu atal horrek, plan hau betetzeko aintzat hartu beharrekoa–, eta bai 4. atalean jasotako bidaien eskaeraren estimazioak ere, plan honen indarraldiko bi urteetarako tarifengatiko diru sarreren aurreikuspen hau lortzen da:

2015 2016

Batez besteko tarifa (BEZik gabe) (3.3.3.) 0,51116 0,51257

Batez besteko tarifa handitzea -5,13% 0,27%

BIDAIARI ESTIMATUAK (4) 32.904.417 33.562.505

TARIFENGATIKO DIRU SARRERAK, GUZTIRA 16.819.492,33 17.203.041,80

8/1998 Foru Legeak 6.bis artikuluan, 3. atalean, d) letran, tarifen bidez dirua biltzeko ezartzen duen baldintza dela eta, zerbitzuaren kostuaren estaltzea, tarifengatiko diru sarreren bidezkoa eta plan honen ondoriozkoa, hau da:

2015 2016

Tarifengatiko diru sarrerak, guztira 16.819.492,33 17.203.041,80

Planaren kostua, guztira 34.593.835,81 35.243.490,81

TARIFEN BIDEZ KOSTUAK ESTALTZEA 48,62% 48,81%

Horrenbestez, betetzen da erabiltzaileen txartelen bidezko zuzeneko zerbitzu finantzaketa ez dela inoiz ere zerbitzu kostuaren ehuneko 50 baino handiagoa izango, Foru Legeak ezarritako gehieneko kopurua.

6.2.2. Bidaiarien helburua ez betetzeagatiko zigorra. Baldintzen Pleguko 12. Artikulua betetze aldera, kontzesiodunak ezarri behar izan zuen bere eskaintzan eta ekitaldi bakoitzerako bidaia-rien gutxieneko konpromiso bat. Konpromiso hori ez bada betetzen, plegu berbereko 74. artikuluan araututako zigorra ezartzea dakar, eta honen baliokidea da: eskainitako bidaiarien kopuruaren eta egiazki lortutakoaren arteko aldea bider ekitaldiaren emaitza den batez besteko tarifa (74. artiku-luak berak arautzen du hobariak kalkulatzea, eskainitako konpromisoa gainditzen deneko kasu-rako).

2013ko ekainaren 27an Iruñerriko Mankomunitateko Batzar Nagusiak lortutako akordioak (akordio horren arabera zati batean onartzen zen enpresa kontzesiodunak oreka ekonomikoa hausteko es-kaera) aldatzen du, besteak beste eta 2013ko urtarrilaren 1eko eraginarekin, aipatutako 74. artiku-lua, eta hasierako idazketaren arabera kalkulatutako zenbatekoaren %35era murrizten du zigorra.



Beste alde batetik, hasieran eskainitako bidaiarien konpromisoa zenbait aldiz doitu eta egokitu da, zerbitzuaren eskaerari eragiten dioten hainbat arrazoirengatik (ibilbideak eta maiztasunak aldatzea, lineak kentzea, egin ez diren zabalkundeak…).

Planeko bi ekitaldietako bakoitzari aplikagarria zaion bidaiarien konpromisoa aintzat hartuta, eta bai zerbitzuaren benetako eskaeraren aurreikuspenak eta emaitza den batez besteko tarifa ere –aurreko atalean adierazi direnak–, eta egun indarrean dagoen idazketan Pleguan ageri diren xe-dapenak aplikatuta, bidaiarien konpromisoa ez betetzeagatik zigor aurreikuspen hau lortzen da:

2015 2016

Benetako bidaiari estimatuak (4) 32.904.417,00 33.562.505,00

Bidaiarien konpromiso doitua 40.875.055,00 41.477.086,00

Diferentzia -7.970.638,00 -7.914.581,00

Batez besteko tarifa (BEZik gabe) (3.3.3.) 0,51116 0,51257

ZIGORRA (%35) 1.426.000,94 1.419.864,33

Plan honetako 5.2.4 atalean aurreratzen den moduan, zigor hau, bere izaeragatik eta esanahiaren-gatik, tarifengatiko diru sarreren zerbitzuaren finantzaketaren zati osagarri gisa hartu behar da.

6.2.3. Zerbitzua ustiatzetik eratorritako beste diru sarrera batzuk. Hiri garraioaren eta taxia-ren zerbitzuak kudeatzean Iruñerriko Mankomunitateak garatutako jarduerak gauzatzetik diru sa-rrera arrunt batzuk eratortzen dira, plan hau finantzatzera bideratzen direnak. Izaera horretako diru sarrerak planaren aldirako hauek dira:

2015 2016

Garraioa ordaintzeko txartel jaulkitzeagatiko tasak 68.400,00 68.400,00

Taxiaren zerbitzuko izapideengatiko hainbat tasa 60.000,00 60.000,00

EHGko markesinetako publizitatearen saria (1) 0,00 0,00

Interesengatiko finantza diru sarrerak 15.000,00 15.000,00

Administrazioak kudeatzeagatiko diru 143.400,00 143.400,00 sarrerak, guztira

(1) ) Iruñerriko Mankomunitatearen Batzar Nagusiak, 2014ko ekainaren 19an egindako saioan, hitzartu zuen zati batean onar-tzea EHGko markesinetako publizitate ustiapenaren kontzesiodunak aurkeztutako oreka ekonomikoa hausteko eskaera, publizi-tate inbertsioa gutxitu eta salmentak murriztu zirelako. Onartu zuen kontratuan hitzartutako sariaren zenbatekoaren %100eko hobaria ematea, 2014ko urtarrilaren 1eko eraginarekin eta mugarik gabe, baina bai berrikusteko. Arrazoi horrengatik eta kon-tuan hartuta kontzesioak 2017an galduko duela balioa, plan honek ez du kontuan hartzen kontzeptu horrengatiko diru sarrera-rik, alde batera utzita aipatutako akordioa berrikustekoa dela.


6.3. AURREKONTUETAKO DIRU IZENDAPENAK: NAFARROAKO GOBER-NUAREN ETA UKITUTAKO UDALEN EKARPENAK

6.3.1. Ekarpenak zehazteko erabilitako irizpideak. 8/1998 Foru Legeak ezartzen du hiriko ga-rraio publikoa finantzatu ahal izango dela, besteak beste, diru sarrera hauen bidez:

a) Zerbitzua ustiatzearen ondoriozko diru sarrerak.

b) Foru Komunitateko Administraziotik, Estatuko Administraziotik zein Europako Batasuneko erakundeetatik jasotako diru sarrerak, nolanahikoak direla.

c) Lege honen aplikazio eremuaren barruko udalerrietatik jasotzen diren diru sarrerak.

d) Legearen aldetik, bidezko diren gainerakoak.

Zerbitzua ustiatzearen ondoriozko diru sarrerekin estaltzen ez diren kostuak aurreko b), c) eta de) puntuetan aurreikusitako ekarpenek estaliko dituzte. Zehazki, 8/1998 Foru Legeak ezartzen du Foru Komunitateko Administrazioaren ekarpenek eta eremuaren barruko udalerrietatik datozenek zer-bitzuaren ustiapen defizita estali beharko dutela. Zerbitzuaren ustiapen defizita ekarriko du hauen arteko diferentziak: planak ekitaldi bakoitzerako duen kostua (5.4 atala), tarifengatiko diru sarre-rak kenduta (6.2.1 atala), bidaiarien helburua ez betetzeagatiko zigorra (6.2.2 atala) eta zerbitzua ustiatzetik eratorritako gainerako diru sarrerak (6.2.3 atala).

Nolanahi ere, eta hurrengo atalean garatu eta justifikatzen den gisa, hala kalkulatutako defizitaren gainean behin-behineko doitze batzuk egin behar dira, emaitza diren ekarpenak ekitaldi bakoitzeko aurrekontuetako premietara egokitzeko.

6.3.2. Doitzeak, operadoreari ordainketen eta likidazioen aurrekontuetako egoztean denbo-ra diferentziengatik

Aurretik kalkulatutako gauzatze kostuak, eta bai kudeaketa pizgarriak ere, urte natural bakoitzak hartzen duen aldian egindako jardueren emaitza moduan ekitaldi bakoitzean sorrarazitakoei da-gozkie. Hala ere, plan honen aurrekontu eta finantza ebaluazioaren eraginetarako, kontuan hartu behar da, kontzesioa arautzen duen Pleguarekin bat eginez, kontzesiodunari eman beharreko or-dainsariaren zati handiena jarduera egiten den ekitaldi bereko aurrekontuaren arabera ordaintzen bada eta horri egozten bazaio ere, adierazgarria den zati bat atzeratuta gelditzen dela ekitaldiaren behin betiko likidaziora eta likidazio hori hurrengo urtea aski aurreratua delarik egiten dela eta haren aurrekontuari egozten zaiola. Hartara, Pleguan ezarritako prozeduraren arabera, eta hori aldaraziko luketen baldintzak batera gertatuko balira izan ezik, ekitaldian egin beharreko ordainke-tatik kanpo eta behin betiko likidazioaren unerako atzeratuta geldituko dira kontzesiodunari urtero eman beharreko diru laguntzaren zati hauek (gauzatze kostuek gehi pizgarriek eta zigorrek zehaz-tua, eta tarifengatiko diru sarrerak kenduta):

• Pleguak “konturako ordainketak” esaten dionaren abenduko zenbatekoa, eta horrek esan nahi du ekitaldiaren hasieran aurreikuspenetan oinarritua kalkulatutako diru laguntza osoaren hamabi-ren bat eta kudeaketa pizgarriak kenduta.

• Kudeaketa pizgarrien zenbateko osoa, aurreko paragrafoan adierazi den moduan, ez baitira sartzen “konturako ordainketen” kalkuluan.



• “Konturako ordainketen” kalkuluan aintzat hartutako estimazioekin lotuta benetan gertatu di-ren desbideratze guztien eragin osoa (prezioak, obra unitateak…).

Pleguan aurreikusitako prozedurak aplikatuta, plan honetako ekonomia eta finantza egoera osatzen duten gainerako aurreikuspenekin sendo, taula honetan erakusten da ordaintzea eta aurrekontuetan aitortzea hurrengo ekitaldira atzeratuta geldituko litzatekeen ekitaldi bakoitzeko diru laguntzaren zenbatekoa:

2014ko likidazioa 2015eko likidazioa 2016ko likidazioa 2015ean ordaindu beharrekoa 2016an ordaindu beharrekoa 2017an ordaindu beharrekoa

991.410,97 1.426.455,48 1.475.229,44

Horren ondorioz, ekitaldi bakoitzeko aurrekontuetako finantza beharrak handitu egiten dira aurre-ko ekitaldiko likidazioari aurre egin behar zaiolako eta murriztu egiten dira hurrengo aurrekontu ekitaldiaren kontu azken likidaziora atzeratuta gelditzen den gauden ekitaldiko zatia edo zenbateko ez delako ordaintzen. Plan honek hartzen dituen bi ekitaldietarako eragin garbi hau du:

Doitzeak aurrekontuei egozteagatik: 2015 2016 Planaren indarraldian

Doitze negatiboa, finantzatzeko premia handiagoagatik: aurreko ekitaldiko likidazioaren zenbatekoa, gauden ekitaldian egin beharrekoa -991.410,97 -1.426.455,48 -991.410,97

Doitze positiboa, finantzatzeko premia txikiagoagatik: gauden ekitaldiko likidazioaren zenbatekoa, hurrengo ekitaldian egin beharrekoa 1.426.455,48 1.475.229,44 1.475.229,44

Finantzaketako doitze garbia 435.044,51 48.773,96 483.818,47


6.3.3. Aurrekontu defizit doituaren kalkulua

Aurreko atalak kontuan hartuta, aurrekontu defizit doituaren kalkuluak, hau da, ekarpen publikoen urteroko zenbatekoa zehazten duen defizitak, emaitza hauek izango lituzke:



Administrazioak bere gain hartutako kostuak 2.746.412,63 2.529.272,38 5.275.685,01

PLANAREN KOSTUA, GUZTIRA 34.593.835,81 35.243.490,81 69.837.326,62

Tarifen bidezko diru sarrerak 16.819.492,33 17.203.041,80 34.022.534,13

Bidaiarien konpromisoa ez 1.426.000,94 1.419.864,33 2.845.865,27 betetzeagatiko zigorra

Administrazioak kudeatzeagatiko 143.400,00 143.400,00 286.800,00 diru sarrerak

DEFIZIT GORDINA 16.204.942,54 16.477.184,68 32.682.127,22

Egozteko denbora diferentziengatiko doitzeak:

Gehiago: aurreko ekitaldiko likidazioaren zenbatekoa, gauden ekitaldian egin beharrekoa 991.410,97 1.426.455,48 991.410,97

Gutxiago: gauden ekitaldiko likidazioaren zenbatekoa, hurrengo ekitaldian egin beharrekoa -1.426.455,48 -1.475.229,44 -1.475.229,44

DEFIZIT GARBIA, EKARPENEN BIDEZ 15.769.898,03 16.428.410,72 32.198.308,75 ESTALI BEHARREKOA

6.3.4. Ekarpenen kalkulua

Foru Komunitateko Administraziotik datozen diru sarrerak. 8/1998 Foru Legearekin bate egi-nez, haien ekarpena kalkulatu da zerbitzuaren ustiapen defizitaren %65 estaltzeko moduan, hau da, hauen arteko diferentziaren %65: planak ekitaldi bakoitzerako duen kostua (5.4 atalean kalkulatua), tarifengatiko diru sarrerak kenduta, bidaiarien helburua ez betetzeagatiko zigorra eta zerbitzua us-tiatzetik eratorritako gainerako diru sarrerak, eta bai aurrekontuei egozteko denbora diferentzien-gatiko doitzea ere (6.3.2 atala).



Udalerrietatik datozen diru sarrerak. 8/1998 Foru Legea aplikatzeko eremuaren barnean dau-denek zerbitzuaren ustiapen defizitaren %35 estaliko dute. 6.bis artikuluan, 3. atalean, g) letran, ezarrita dagoena kontuan hartuta, udalerri bakoitzak ordaindu beharreko zenbatekoa kalkulatu da formula binomial baten emaitza moduan. Formula horrek du:

• Urteko zati finko bat, bera udalerri guztietarako.

• Zati aldakor bat, udalerri bakoitzak duen biztanle kopuruaren arabera kalkulatua.

Urteko zati finkoa ezarri da 2014an aplikatu den urteko zati finkoa %0,5 emendatuta, 2015ari da-goena lortzeko, eta %1 gehigarria emendatuta, 2016ari dagokiona lortzeko. Portzentaje horiek bat datoz 5.1 atalean jasotako KPIaren estimazioekin.

Udalek egin beharreko ekarpenen gainerako zenbatekoa plan honetako bi ekitaldietako bakoitzean haien artean banatu da, udalerri bakoitzak Eskualdeko Hiri Garraioaren eremuko biztanle guztien gainean duen biztanle kopuruaren heinean.

Planaren indarraldi osorako udalerrien biztanle kopurua kalkulatu da 2013ko urtarrilaren 1ean zeu-den biztanle kopuru ofizialen arabera.

Aurreko atalean kalkulatutako defizita oinarri hartuta, eta Legean ezarritako irizpideak aplikatuta, ekarpen hauek ditugu:

EKARPENEN LABURPENA 2015 2016

UDALAK 5.519.464,31 5.749.943,75

NAFARROAKO GOBERNUA 10.250.433,72 10.678.466,97

EKARPENAK, GUZTIRA 15.769.898,03 16.428.410,72


Udalei dagozkien ekarpenak direla-eta, udalerri bakoitzak egin beharrekoak daude zehaztuta taula honetan:

2015 2016

UDALAK Biztanleak Zati finkoa Zati aldakorra Ekarpena Biztanleak Zati finkoa Zati aldakorra Ekarpena

ANTSOAIN 10.976 58.173,65 145.220,32 203.393,97 10.976 58.755,39 152.364,15 211.119,54

ARANGUREN (Mutiloa) 7.987 58.173,65 105.673,71 163.847,36 7.987 58.755,39 110.872,13 169.627,52

BARAÑAIN 21.120 58.173,65 279.432,69 337.606,34 21.120 58.755,39 293.178,84 351.934,23

BERIAIN 3.864 58.173,65 51.123,48 109.297,13 3.864 58.755,39 53.638,40 112.393,79

BERRIOBEITI (Artika, Aitzoain, Berriobeit eta Berriogoiti) 5.875 58.173,65 77.730,45 135.904,10 5.875 58.755,39 81.554,25 140.309,64

BERRIOZAR 9.605 58.173,65 127.081,01 185.254,66 9.605 58.755,39 133.332,52 192.087,91

BURLATA 18.248 58.173,65 241.434,08 299.607,73 18.248 58.755,39 253.310,96 312.066,35

ZIZUR (Zizur Txikia) 2.367 58.173,65 31.317,10 89.490,75 2.367 58.755,39 32.857,69 91.613,08

ESTERIBAR (Olloki) 803 58.173,65 10.624,26 68.797,91 803 58.755,39 11.146,90 69.902,29

EZKABARTE (Arre, Orikain) 1.197 58.173,65 15.837,16 74.010,81 1.197 58.755,39 16.616,24 75.371,63

GALAR (Cordovilla) 547 58.173,65 7.237,20 65.410,85 547 58.755,39 7.593,22 66.348,61

UHARTE 6.781 58.173,65 89.717,47 147.891,12 6.781 58.755,39 94.130,95 152.886,34

ORKOIEN 3.716 58.173,65 49.165,33 107.338,98 3.716 58.755,39 51.583,93 110.339,32

IRUÑEA 196.955 58.173,65 2.605.855,31 2.664.028,96 196.955 58.755,39 2.734.045,36 2.792.800,75

EGUESIBAR (Olatz, Gorraitz eta Sarriguren) 16.934 58.173,65 224.048,91 282.222,56 16.934 58.755,39 235.070,57 293.825,96

ELORTZIBAR (Noain) 6.624 58.173,65 87.640,25 145.813,90 6.624 58.755,39 91.951,54 150.706,93

ATARRABIA 10.308 58.173,65 136.382,20 194.555,85 10.308 58.755,39 143.091,26 201.846,65

ZIZUR NAGUSIA 14.120 58.173,65 186.817,68 244.991,33 14.120 58.755,39 196.007,82 254.763,21

UDALEK, GUZTIRA 338.027 1.047.125,70 4.472.338,61 5.519.464,31 338.027 1.057.597,02 4.692.346,73 5.749.943,75



2015 2016

UDALAK Biztanleak Zati finkoa Zati aldakorra Ekarpena Biztanleak Zati finkoa Zati aldakorra Ekarpena

ANTSOAIN 10.976 58.173,65 145.220,32 203.393,97 10.976 58.755,39 152.364,15 211.119,54

ARANGUREN (Mutiloa) 7.987 58.173,65 105.673,71 163.847,36 7.987 58.755,39 110.872,13 169.627,52

BARAÑAIN 21.120 58.173,65 279.432,69 337.606,34 21.120 58.755,39 293.178,84 351.934,23

BERIAIN 3.864 58.173,65 51.123,48 109.297,13 3.864 58.755,39 53.638,40 112.393,79

BERRIOBEITI (Artika, Aitzoain, Berriobeit eta Berriogoiti) 5.875 58.173,65 77.730,45 135.904,10 5.875 58.755,39 81.554,25 140.309,64

BERRIOZAR 9.605 58.173,65 127.081,01 185.254,66 9.605 58.755,39 133.332,52 192.087,91

BURLATA 18.248 58.173,65 241.434,08 299.607,73 18.248 58.755,39 253.310,96 312.066,35

ZIZUR (Zizur Txikia) 2.367 58.173,65 31.317,10 89.490,75 2.367 58.755,39 32.857,69 91.613,08

ESTERIBAR (Olloki) 803 58.173,65 10.624,26 68.797,91 803 58.755,39 11.146,90 69.902,29

EZKABARTE (Arre, Orikain) 1.197 58.173,65 15.837,16 74.010,81 1.197 58.755,39 16.616,24 75.371,63

GALAR (Cordovilla) 547 58.173,65 7.237,20 65.410,85 547 58.755,39 7.593,22 66.348,61

UHARTE 6.781 58.173,65 89.717,47 147.891,12 6.781 58.755,39 94.130,95 152.886,34

ORKOIEN 3.716 58.173,65 49.165,33 107.338,98 3.716 58.755,39 51.583,93 110.339,32

IRUÑEA 196.955 58.173,65 2.605.855,31 2.664.028,96 196.955 58.755,39 2.734.045,36 2.792.800,75

EGUESIBAR (Olatz, Gorraitz eta Sarriguren) 16.934 58.173,65 224.048,91 282.222,56 16.934 58.755,39 235.070,57 293.825,96

ELORTZIBAR (Noain) 6.624 58.173,65 87.640,25 145.813,90 6.624 58.755,39 91.951,54 150.706,93

ATARRABIA 10.308 58.173,65 136.382,20 194.555,85 10.308 58.755,39 143.091,26 201.846,65

ZIZUR NAGUSIA 14.120 58.173,65 186.817,68 244.991,33 14.120 58.755,39 196.007,82 254.763,21

UDALEK, GUZTIRA 338.027 1.047.125,70 4.472.338,61 5.519.464,31 338.027 1.057.597,02 4.692.346,73 5.749.943,75


6.3.5. Galdagarritasuna, prozedura eta ordainketen egutegia. Aurreko puntuan ezarritako ekar-penak mugiezinak dira, sendoak, eta ukitutako administrazioei galdagarriak izango dira adierazi-tako zenbatekoan, beste edozein egoera gorabehera eta bereziki planean aurreikusitako zerbitzua-ren aldaketak abian jartzen diren benetako egun eraginkorra.

Urteko ekarpenak lau ordainketatan zatituko dira eta, horrenbestez, hiru hilean behien kopuruak likidatuko zaizkie Nafarroako Gobernuari eta udalerriei, Iruñerriko Mankomunitateko lehendaka-riaren erabakiaren bidez. Era berean, organo horrek berak izango du sor litezkeen erreklamazioak edo desadostasunak erabakitzeko eskumena.

Hiruhileko naturaleko lehen hamabost egunen barnean egingo da likidazioa eta emaitza diren kopuruak Mankomunitateak erabakian zehazten duen kontu zenbakian ordaindu beharko dira, era-bakia jakinarazi eta hurrengo hogeita hamar egunen barnean.

6.4. BESTE DIRU SARRERA BATZUK

Aurreko ekitaldietako esperientzia ikusita, gerta liteke diru sarrera gehigarriak izatea, hala nola beste administrazio batzuen diru laguntzak, hitzarmenak eta abar. Dena den, diru sarrera horiek, aurrez esaten oso zailak izateaz gain, planean aurreikusitakoei gehitutako jarduera jakin batzuk gauzatzeari lotuta egoten dira, eta, horrenbestez, ez dira ebaluatu plana finantzatzeko iturri gisa. Hala ere, horrek ez du esan nahi lortzeko aukerari uko egingo zaionik.

6.5. FINANTZAKETAREN LABURPENA


Tarifen bidezko diru sarrerak 16.819.492,33 17.203.041,80 34.022.534,13

Bidaiarien konpromisoa ez 1.426.000,94 1.419.864,33 2.845.865,27 betetzeagatiko zigorra

Administrazioak kudeatzeagatiko 143.400,00 143.400,00 286.800,00 diru sarrerak

Denbora diferentziengatiko doitze garbia 435.044,51 48.773,96 483.818,47

Nafarroako Gobernuaren ekarpena 10.250.433,72 10.678.466,97 20.928.900,69

Udalen ekarpena 5.519.464,31 5.749.943,75 11.269.408,06

FINANTZAKETA, GUZTIRA 34.595.850,81 35.245.506,81 69.837.326,62



6.6. PLANAREN EKONOMIA-FINANTZA LABURPENA

2015 2016 Planaren % guztiaren indarraldian gainean

KONTZESIOAREN KOSTU GORDINA 31.847.423,18 32.714.218,43 64.561.641,61 92,45%

ADMINISTRAZIOAK BERE GAIN 2.746.412,63 2.529.272,38 5.275.685,01 7,55% HARTUTAKO KOSTUAK.

PLANAREN KOSTUA, GUZTIRA 34.593.835,81 35.243.490,81 69.837.326,62 100,00%

TARIFEN BIDEZKO DIRU SARRERAK 16.819.492,33 17.203.041,80 34.022.534,13 48,72%

BIDAIARIEN KONPROMISOA EZ 1.426.000,94 1.419.864,33 2.845.865,27 4,07% BETETZEAGATIKO ZIGORRA

ADMINISTRAZIOAK KUDEATZEA- 143.400,00 143.400,00 286.800,00 0,41% GATIKO DIRU SARRERAK

DENBORA DIFERENTZIENGATIKO 435.044,51 48.773,96 483.818,47 0,69% DOITZE GARBIA

NAFARROAKO GOBERNUAREN 10.250.433,72 10.678.466,97 20.928.900,69 29,97% EKARPENAK

UDALEN EKARPENAK 5.519.464,31 5.749.943,75 11.269.408,06 16,14%

FINANTZAKETA, GUZTIRA 34.593.835,81 35.243.490,81 69.837.326,62 100,00%

PLANAREN JARRAIPENA ETA EGUNERATZEA


7. PLANAREN JARRAIPENA

Sarreran nabarmendu dira bi urterako garraio plana egitea gomendagarri egiten zuten ziurtasunik ezak, eta haietako bakoitzari ekin zaio planaren edukietan.

Horrenbestez, egokia da ziurtasunik ezeko elementu horietako bakoitzerako jarraipen eta ebaluazio berezi bat ezartzea, planaren garapenean gauzatzeko. Hain zuzen ere, hauek dira:

1. Eskualdeko Hiri Garraioaren sarea berrantolatzeko azterlanaren emaitzak. Behin betiko onetsita dagoen proposamen bat dagoenean, ziur aski 2015ean, garraio planaren edukia berrikusi beharko da, baldin eta eragiten badio indarraldian.

2. Udalez gaindiko plan sektoriala garraio publikoa hobetzeko. Onartzen denean, 2015ean, ger-ta liteke honek ere berekin ekartzea garraio planaren edukia berrikusi behar izatea.

3. Bidaiari bakoitzeko batez besteko diru sarreren bilakaera, tarifen aldaketengatik. Behin ezartzen direnean 3.3 atalean aurreikusi diren aldaketak, emaitza den bidaiari bakoitzeko batez besteko diru sarreren bilakaera aztertuko da eta zenbateraino datorren bat plan honetako aurrei-kuspenekin. Emaitza horiek bereziki hartuko dira aintzat 2016rako tarifak proposatzeko.

4. Bidaiarien kopuruaren bilakaera. Era berean aztertuko da bidaiari kopuruaren bilakaera eta bat-etortzea planaren aurreikuspenekin. Era berean hartuko da aintzat 2016rako tarifak propo-satzeko. Behin onartzen denean energia estrategia, berrikusi egingo da garraio plana, baldin eta eragiten badio indarraldian.

Beste alde batetik, Mankomunitateak urteko kudeaketa txostena egingo du, eta bertan sartuko zer-bitzuaren emaitzak, haren kalitatearen parametroak, ekitaldiko aurrekontu emaitza, aurreko ele-mentuen jarraipena eta, zerbitzua gauzatzeari dagokionez, nabarmen eta adierazgarri jotzen diren alderdiak

IRUÑERRIKO HIRIKO · 5 IRUÑERRIKO HIRIKO GARRAIOAREN 2015-2016 8/1998 Foru Legeak hiri...

Documents

Transcript of IRUÑERRIKO HIRIKO · 5 IRUÑERRIKO HIRIKO GARRAIOAREN 2015-2016 8/1998 Foru Legeak hiri...