Latín
-
Upload
irene-roman -
Category
Education
-
view
652 -
download
5
description
Transcript of Latín
USO DEL DICCIONARIO
Palabras invariables Palabras flexivasPreposicionesConjuncionesInterjeccionesAdverbios
SustantivosAdjetivosVerbosPronombresAdverbios
Con el genitivo clasificamos una palabra dentro de su declinación.
El diccionario nos proporciona información ProsódicaEtimológicaDe géneroDe significadoSintáctica (transitivo/intransitivo)
Los verbos sólo se encontrarán en primera persona del singular.
1. MORFOLOGÍA
FLEXIÓN NOMINAL
DECLINACIONES
SINGULAR1ª 2ª N 3ª N 3ª I N 4ª N 5ª
Nom. Ala Lupus Ager Templum Consul Tempus Avis Mare Manus cornu DiesVoc. Ala Lupe Ager Templum Consul Tempus Avis Mare Manu Cornu DiesAcus. Alam Lupum Agrum Templum Consulem Tempus Avem mare Manum Cornu DiemGen. Alae Lupi Agri Templi Consulis Temporis Avis Maris Manus Cornus DieiDat. Alae Lupo Agro Templo Consuli Tempori Avi Mari Manui Cornui DieiAbl. Ala Lupo Agro Templo Consule Tempore Ave Mare manu cornu Die
PLURALNom. Alae Lupi Agri Templa Consules Tempora Aves Maria Manus cornua DiesVoc. Alae Lupi Agri Templa Consules Tempora Aves Maria Manus Cornua DiesAcus. Alas Lupos Agros Templa Consules Tempora Aves Maria Manus Cornua DiesGen. Alarum Luporum Agrorum Templorum Consulum Temporum Avium Marium Manuum Cornuum DierumDat. Alis Lupis Agris Templis Consulibus Temporibus Avibus Maribus Manibus Cornibus DiebusAbl. Alis lupis agris Templis Consulibus temporibus avibus maribus manibus cornibus Diebus
FUNCIONES DE LOS CASOS
NOMINATIVO:Sujeto.Atributo o predicado nominal.Predicativo del sujeto.
VOCATIVO:Apelación.
ACUSATIVO:CDPredicativo del CDCCDoble acusativo con verbos que rigen dos acusativos, como los que significan “enseñar”, “pedir”, “preguntar”, “ocultar”, y con verbos compuestos de prefijo preposicional relacionado con preposición que rige acusativo.Sujeto del infinitivo en construcciones AcI.
GENITIVO:En el nivel del sintagma nominal o adjetival:
o CN (o pronombre) expresando varias relaciones semánticas: posesivo, descriptivo…o Complemento de adjetivos que significan “deseoso, conocedor, inexperto,
propio…”.En el nivel de la oración:
o Complemento de sum (atributo).o Complemento de verbos que significan “estimar, valer, apreciar”, indicando valor o
precio.o Complemento de régimen verbal con verbos que significan “recordar, olvidar,
dominar, reinar”, verbos que indican privación y verbos impersonales.o Complemento de verbos judiciales que significan “acusar, condenar, absolver,
advertir, comprar, vender”.DATIVO:
En el nivel de la oración:o CI con verbos transitivos.o C. Rég. Con verbos que expresan sentimiento o actitud hacia alguien, proximidad,
dependencia, semejanza o sumisión, y verbos impersonales como licet o videtur.o Complemento del sujeto o atributo en la construcción de dativo posesivo (sum +
dativo personal).o Dativo de dirección con verbos de movimiento.o C. Agen., con formas pasivas compuestas o adjetivos verbales en –ndus.o Dativo ético.
En el nivel del sintagma nominal:o Complemento de adjetivos.o CN.
ABLATIVO:En el nivel de la oración:
o CC.o C. Rég.o C. Agen.
En el nivel del sintagma nominal:o CN.o C. Adj.o Segundo término del comparativo.
TERMINACIONES DE LOS SUSTANTIVOS
1ª declinación -ae/-arum2ª declinación -i/-orum3ª declinación -is4ª declinación -us5ª declinación -ei
ADJETIVOS. COMPARATIVO Y SUPERLATIVO
Positivo : expresa una cualidad sin cuantificarla. Hay varios tipos y se declinan así:
Adjetivos de tres terminaciones (-us/-er,-a,-um)
Masculino 2ª declinaciónFemenino 1ª declinaciónNeutro 2ª declinación en neutro
Adjetivos de dos terminaciones (-is,-e) 3ª declinación -iAdjetivos con tema en consonante 3ª decliación -i
Comparativo y superlativo: expresan una cualidad intensificada o en su grado máximo, respectivamente. Para formar el comparativo y el superlativo se añade a la raíz del adjetivo el sufijo de gradación correspondiente:
FLEXIÓN PRONOMINAL
Pronombres demostrativos :o Deícticos :
(Este, este, esto)SINGULAR PLURALMasculino Femenino Neutro Masculino Femenino Neutro
NominativoAcusativoGenitivoDativoAblativo
hichunchuiushuichoc
haechanchuiushuichac
hochochuiushuichoc
hihoshorumhishis
haehasharumhishis
haechaechorumhishis
COMPARATIVO SUPERLATIVOSingular
Masc. y fem. Neutro Masculino Femenino NeutroNom. Doctior Doctius Doctissimus Doctissima DoctissimumVoc. Doctior Doctius Dostissime Doctissima Doctissimum
Acus. Doctiorem Doctius Doctissimum Doctissimam DoctissimumGen. Doctioris Doctioris Doctissimi Doctissimae DoctissimiDat. Doctiori Doctiori Doctissimo Dosctissimae DoctissimoAbl. Doctiore Doctiore Doctissimo Doctissima Doctissimo
PluralNom. Doctiores Doctiora Doctissimi Doctissimae DoctissimaVoc. Doctiores Doctiora Doctissimi Doctissimae Doctissima
Acus. Doctiores Doctiora Dosctissimos Doctissimas DoctissimaGen. Doctiorum Doctiorum Doctissimorum Doctissimarum DoctissimorumDat. Doctioribus Doctioribus Doctissimis Doctissimis DoctissimisAbl. Doctioribus Doctioribus Doctissimis Dosctissimis Doctissimis
Se declina por la 3ª
Se declina por la 3ªN
Se declina por la 2ª M
Se declina por la 1ª
Se declina por la 2ªN
(Ese, esa, eso)SINGULAR PLURALMasculino Femenino Neutro Masculino Femenino Neutro
NominativoAcusativoGenitivoDativoAblativo
isteistumistiusistiisto
istaistamistiusistiista
istudistudistiusistiisto
istiistosistorumistisistis
istaeistasistarumistisistis
istaistaistorumistisistis
(Aquel, aquella, aquello)SINGULAR PLURALMasculino Femenino Neutro Masculino Femenino Neutro
NominativoAcusativoGenitivoDativoAblativo
illeillumilliusilliillo
illaillamilliusilliilla
illudilludilliusilliillo
illiillosillorumillisillis
illaeillasillarumillisillis
illaillaillorumillisillis
Iste e ille tienen la misma flexión y siguen a los adjetivos de tres terminaciones, exceptuando la -d del neutro y las desinencias especiales del genitivo y dativo del singular, propias de la mayoría de los pronombres.
o Fóricos:
SINGULAR PLURALMasculino Femenino Neutro Masculino Femenino Neutro
NominativoAcusativoGenitivoDativoAblativo
IsEumEiusEieo
EaEamEiusEiea
IdIdEiusEieo
Ei, iiEosEorumIis Iis
EaeEasEarumIisiss
EaEaEorumIisiss
Sirve para señalar en el texto, para referirse a algo que ya se ha nombrado (anafórico) o a algo que se va a nombrar (catafórico).Se puede traducir en español por un demostrativo o, en las funciones de complemento directo y complemento indirecto, por los pronombres átonos lo, la, los, las, le, les.
o De identidad:
SINGULAR PLURALMasculino Femenino Neutro Masculino Femenino Neutro
NominativoAcusativoGenitivoDativoAblativo
IdemEundemEiusdemEidemeodem
EademEandemEiusdemEidemeadem
IdemIdemEiusdemEidemeodem
Eidem, iidemEosdemEorundemEisdemeisdem
EaedemEasdemEarundemEisdemEisdem
EademEademEorundemEisdemeisdem
También llamado pronombre de identidad, tiene como funciones la de señalar a algo que ya ha aparecido en el texto, y la enfática, pues además recalca lo designado. Su traducción es “el mismo, la misma, lo mismo...”.Se forma sobre el pronombre fórico (con ligeros cambios fonéticos) más la partícula invariable -dem (que insiste en la idea de identidad [~'precisamente']).
SINGULAR PLURALMasculino Femenino Neutro Masculino Femenino Neutro
NominativoAcusativoGenitivoDativoAblativo
IpsaIpsumIpsiusIpsiIpso
IpsaIpsamIpsiusIpsiIpsa
IpsumIpsumIpsiusIpsiIpso
IpsiIpsosIpsorumIpsisIpsis
IpsaeIpsasIpsarumIpsisIpsis
IpsaIpsaIpsorumIpsisIpsis
Su función principal, y casi exclusiva, es la enfática: refuerza la unidad gramatical con la que concierta. Se traduce “mismo” o “propio”.
Pronombres personales:
SINGULAR PLURAL1ª persona 2ª persona Reflexivo 1ª persona 2ª persona Reflexivo
NominativoAcusativoGenitivoDativoAblativo
EgoMeMeiMihiMe, mecum
TuTeTuiTibiTe, tecum
SeSuiSibiSe, secum
NosNosNostri,nostrumNobisNobis, nobiscum
VosVosVestri, vestrumVobisVobis, vobiscum
SeSuiSibiSe, secum
Pronombres posesivos:
Un poseedor Varios poseedores1ª persona Meus, -a, -um Noster, nostra, nostrum2ª persona Tuus, -a, -um Vester, vestra, vestrum3ª persona (reflexivo) Suus, -a, -um
Pronombre relativo:
SINGULAR PLURALMasculino Femenino Neutro Masculino Femenino Neutro
NominativoAcusativoGenitivoDativoAblativo
QuiQuemCuiusCuiQuo
QuaeQuamCuiusCuiQuo
QuodQuodCuiusCuiQuo
QuiQuosQuorumQuibusQuibus
QuaeQuasQuarumQuibusQuibus
QuaeQuaeQuorumQuibusQuibus
Este pronombre sustituye a un nombre, llamado antecedente, e introduce una preposición subordinada denominada adjetiva o de relativo. Desempeña una función en la proposición subordinada y concuerda en género y número con su antecedente, al igual que en castellano, pero no necesariamente en caso.Se traduce como “el cual, la cual, lo cual”.
Pronombre interrogativo: La declinación de este pronombre es la misma que la del pronombre relativo.Se traduce como “¿quién?, ¿qué?, ¿cuál?”.
Pronombre indefinido: Estos pronombres, al igual que en castellano, aluden, de manera vaga e imprecisa, a un individuo u objeto no conocido.Se declinan de la misma forma que el pronombre relativo y el interrogativo.Se traduce como “algún, alguien, algo”.
Numerales: o Cardinales: Los numerales cardinales expresan simplemente el número o la
cantidad. La mayoría de los cardinales no se declina; los únicos que tienen declinación son:
UNO Masculino Femenino Neutro
NominativoAcusativoGenitivoDativoAblativo
UnusUnumUniusUniUno
UnaUnamUniusUniUna
UnumUnumUniusUniUno
DOS Masculino Femenino Neutro
NominativoAcusativoGenitivoDativoAblativo
DuoDuosDuorumDoubusDuobus
DuaeDuasDuarumDuabusDuabus
DuoDuoDuorumDuobusDuobus
TRES Masculino Femenino Neutro
NominativoAcusativoGenitivoDativoAblativo
TresTresTriumTribusTribus
TresTresTriumTribusTribus
TriaTriaTriumTribusTribus
o Ordinales: Se declinan como los adjetivos de la primera clase. Se suele emplear en la indicación de los años (anno vicesimo tertio), de las horas (hora nona), de los libros que componen una obra (liber septimus), en los nombres de los reyes (Ptolomaeus tertius), en las fracciones (tertia pars), y con el acusativo de duración (vicesimum annum iam regnat).
FLEXIÓN VERBAL
Verbos regulares: o Tema de presente:
ACTIVAINDICATIVO
1ª 2ª 3ª 4ª 5ªPresente(amo, amas…)
AmoAma-sAma-tAma-musAma-tisAma-nt
Dele-oDele-sDele-tDele-musDele-tisDele-nt
Leg-oLeg-isLeg-itLegi-musLegi-tisLeg-unt
CapioCapi-sCapi-tCapi-musCapi-tisCapi-unt
Audi-oAudi-sAudi-tAudi-musAudi-tisAudi-unt
Pretérito imperfecto(amaba)
Ama-bamAma-basAma-batAma-bamusAma-batisAma-bant
Dele-bamDele-basDele-batDele-bamusDele-batisDele-bant
Lege-bamLege-basLege-batLege-bamusLege-batisLege-bant
Capi-e-bamCapi-e-basCapi-e-batCapi-e-bamusCapi-e-batisCapi-e-bant
Audi-e-bamAudi-e-basAudi-e-batAudi-e-bamusAudi-e-batisAudi-e-bant
Futuro imperfecto(amaré)
Ama-boAma-bisAma-bitAma-bimusAma-bitisAma-bunt
Dele-boDele-bisDele-bitDele-bimusDele-bitisDele-bunt
Leg-amLeg-esLeg-etLeg-emusLeg-etisLeg-ent
Capi-amCapi-esCapi-etCapi-emusCapi-etisCapi-ent
Audi-amAudi-esAudi-etAudi-emusAudi-etisAudi-ent
SUBJUNTIVOPresente(ame, vea, oiga?
AmemAme-sAme-tAme-musAme-tisAme-nt
Delea-mDelea-sDelea-tDelea-musDelea-tisDelea-nt
Lega-mLega-sLega-tLega-musLega-tisLega-nt
Capia-mCapia-sCapia-tCapia-musCapia-tisCapia-nt
Audia-mAudia-sAudia-tAudia-musAudia-tisAudia-nt
Pretérito imperfecto(amara o amase)
Amare-mAmare-sAmare-tAmare-musAmare-tisAmare-nt
Delere-mDelere-sDelere-tDelere-musDelere-tisDelere-nt
Legere-mLegere-sLegere-tLegere-musLegere-tisLegere-nt
Capere-mCapere-sCapere-tCapere-musCapere-tisCapere-nt
Audire-mAudire-sAudire-tAudire-musAudire-tisAudire-nt
Imperativo Presente(ama tú)
2ª sg.2ª pl.
AmaAma-te
DeleDele-te
Leg-eLegi-te
CapeCapi-te
AudiAudi-te
Furuto(amarás tú)
2ª sg.3ª sg.2ª pl.3ª pl.
Ama-toAma-toAma-toteAma-nto
Dele-toDele-toDele-toteDele-nto
Legi-toLegi-toLegi-toteLegu-nto
Capi-toCapi-toCapi-toteCapiu-nto
Audi-toAudi-toAudi-toteAudiu-nto
ACTIVAINDICATIVO
1ª 2ª 3ª 4ª 5ªPresente(soy amado)
AmorAma-risAma-turAma-murAma-miniAma-ntur
Dele-orDele-risDele-turDele-murDele-miniDele-ntur
Leg-orLege-risLegi-turLegi-murLegi-miniLegu-ntur
CapiorCap-erisCapi-turCapi-murCapi-miniCapiu-ntur
Audi-orAudi-risAudi-turAudi-murAudi-miniAudiu-ntur
Pretérito imperfecto(era amado)
Amaba-rAmaba-risAmaba-turAmaba-murAmaba-miniAmaba-ntur
Deleba-rDeleba-risDeleba-turDeleba-murDeleba-miniDeleba-ntur
Lege-barLegeba-risLegeba-turLegeba-murLegeba-miniLegeba-ntur
Capieba-rCapieba-risCapieba-turCapieba-murCapieba-miniCapieba-ntur
Audia-rAudie-risAudie-turAudie-murAudie-miniAudieba-ntur
Futuro imperfecto(seré amado)
Ama-borAma-berisAma-biturAma-bimurAma-biminiAma-buntur
Dele-borDele-berisDele-biturDele-bimurDele-biminiDele-buntur
Lega-rLege-risLege-turLege-murLege-miniLege-ntur
Capia-rCapie-risCapie-turCapie-murCapie-miniCapie-ntur
Audia-rAudie-risAudie-turAudie-murAudie-miniAudie-ntur
SUBJUNTIVOPresente(sea amado)
Ame-rAme-risAme-turAme-murAme-miniAme-ntur
Delea-rDelea-risDelea-turDelea-murDelea-miniDelea-ntur
Lega-rLega-risLega-turLega-murLega-miniLega-ntur
Capia-rCapia-risCapia-turCapia-murCapia-miniCapia-ntur
Audia-rAudia-risAudia-turAudia-murAudia-miniAudia-ntur
Pretérito imperfecto(fuera amado)
Amare-rAmare-risAmare-turAmare-murAmare-miniAmare-ntur
Delere-rDelere-risDelere-turDelere-murDelere-miniDelere-ntur
Legere-rLegere-risLegere-turLegere-murLegere-miniLegere-ntur
Capere-rCapere-risCapere-turCapere-murCapere-miniCapere-ntur
Audire-rAudire-risAudire-turAudire-murAudire-miniAudire-ntur
Imperativo Presente(Sé amado)
2ª sg.2ª pl.
Ama-reAma-mini
Dele-reDele-mini
Leg-e-reLegi-mini
Cape-reCapi-mini
Audi-reAudi-mini
Futuro(que seas amado)
2ª sg.3ª sg.3ª pl.
Ama-torAma-torAma-ntor
Dele-torDele-torDele-ntor
Legi-torLegi-torLegu-ntor
Capi-torCapi-torCapiu-ntor
Audi-torAudi-torAudiu-ntor