M a r t á z u l

Martázul de Xosé A. Perozo foi a obra galardoadacon XX Premio “Blanco Amor” de Novela Longa . Oxurado, reunido en Vilagarcía de Arousa o 4 de outubrode 2001, estivo composto por Xosé Carlos Caneiro ,Xosé María Dobarro Paz , Francisco Fernández Rei ,Camilo Franco e Henrique Monteagudo , actuandocomo secretario Xabier Camba .

O xurado salientou que Martázul “é unha narraciónde grande ambición, considerablemente extensa, decarácter marcadamente urbano, e que expresa as inquie-tudes e a confusión das persoas de hoxe, re f l e c t i d a sespecialmente mediante a recreación dun ambiente dealta tensión erótica. Trátase dunha fábula plenamenteactual, tanto pola súa temática como polo tratamentoque se opera sobre ela. A pesar da súa lonxitude, o autorconsegue manter en cada momento o pulo narrativo e ointerese pola acción, de maneira que engancha o lectordesde o comenzo ó final, a cada paso do relato. A trama,o xogo de puntos de vista e de persoas do relato está dis-posto con grande habelencia e, a pesar da súa complexi-dade, avanza dun xeito implacable, nunha secuenciaimpecablemente desenvolta, sen perder o fío en ningu-nha das numerosas excursións en que aparece despre-gada. O mundo do sexo, as iniciacións e infidelidades, asbuscas constantes no medio dunha acelerada promis-cuidade, non constitúen máis cá expresión da profundadesorientación que afecta igualmente a xente nova comaa protagonista, e a persoas adultas coma o seu antago-nista. Se as persoas máis mozas coma aquela aparecendirectamente mergulladas no torbeliño do mundo con-temporáneo, os individuos de maior idade coma osegundo non parecen ser quen a endereitar o rumbo dasúa vida, ensombrecido polas ironías do desencanto”.

O premio entregouse nunha gala organizada poloConcello de Vi l a g a rcía, anfitrión nesta convocatoria dop remio e dos actos na honra de Eduardo Blanco Amor,o 14 de decembro de 2001.

M a r t á z u l

Xosé Antonio Perozo

© Xosé Antonio Perozo

© Ir Indo Edicións.Avda. Florida, 3036210 - Vigo.Tlfno: 986 21 48 34Fax: 986 21 11 33irindoeg@teleline.es

Editor: Bieito LedoDebuxos da portada: Xosé Luís MatalobosRevisión lingüística: Mercedes PachecoMaquetación: Isabel LlantadaFotomecánica: Dixital 21Impresión: Imagraf

I S B N: 84-7680-374-5Dep. Legal: VG-1077-2001

A todas as mulleres que foron e son as miñas amigas,por canto aprendo delas.

A Paco López-Barxas e Jesús Tablate Miquis,por canto falamos da vida, de literatura e de arte.

O amor exento de liberdade morre.O amor non correspondido morre por inanición,E o amor correspondido morre de saciedade.Só en liberdade para o cambio encontra o amora posibilidade de sobrevivir.Só o amor infiel vive.

Lou Andreas Salomé

Convértete no que es.Nietzsche

O corazón é quen manda,E eu obedezo.

Celso Emilio Ferreiro

UN

O tren do pracer

Vigo, 1993

1

–É certo que nacín para ser unha amante inesgotable.Unha incansable seductora.

O día do primeiro encontro percorrín a estación senprésas. Merquei unhas revistas, un acto normal, algunhaslambetadas e chocolatinas. Sobre todo chocolatinas. Otren con destino a Madrid sae ás 21,20. Tomo un sándwiche unha Coca-cola antes de camiñar pola plataforma, antesde desafiar a ollada dun ferroviario que agarda recostadonuns vultos, antes de subir ó meu vagón e arrecuncharmexunto á ventá. Sei que o meu andar é desafiante, gústameeste ritmo dos meus ombros. Sobre todo dos ombros ecadeiras. Desprázoos con certo cansazo harm ó n i c o .Observeino moitas veces nos vídeos. Dixéronmo: tes unxeito de camiñar moi particular, vas pedindo guerra e isofaite parecer perversa. Unha moneca de porcelana perver-sa e seguramente pervertida. ¿Que é a perversión?, pre-gúntome. Miro máis alá do cristal embazado, límpoo coantebrazo e estampo os beizos de carmín na frialdade dasuperficie. Ó outro lado das vías, na plataforma paralela,un home moreno, alto, delgado, con certo aire de distin-ción, pode que de profesor de inglés nun centro elegante,observa os meus xestos. Sorríolle. Non me importa sorrir-lles ós descoñecidos. Este arróibase, como case todos oshomes cando unha muller lles entra. ¿Ou é polo meu aire

13

de seguridade inxenua, de inxenua perversa? Non alcanzoa comprender qué é a perversión. E naquelas circunstan-cias moito menos. O home moreno retira a mirada, recolleo pequeno maletín e o paraugas e camiña a modiño polaplataforma deserta, fronte á vía solitaria. El tamén esperaun tren. Agardo a que a tentación lle poida e dobre nova-mente o semblante cara a min. Faino. Volvo sorrirlle.Detense como distraído. Consulta o reloxo. É atractivo.Maduro e atractivo. Está dentro dos canons das miñas pre-ferencias. Agora sorrime, engurra a boca nun bico fráxilbuscando a resposta cómplice. Outra vez estampo o perfildos beizos no cristal. Ó retiralos, rapidamente borro asmarcas co dedo e o antebrazo. O home ponse en marcha.Apresura o paso. Estou segura de que rodeará a vía, cam-biará de plataforma, subirá ó vagón e sentará ó meu carón.Felicítome pola perversa provocación. Cando penetra nocompartimento estou lendo unha revista distraidamente.El non existiu nunca. ¿Cara a onde viaxas?, pregunta. ¿É amin?, respondo inocente, como se alguén máis ocupase osasentos. Ten un ricto interrogante na mirada. Non di nadae inicia a retirada. A Madrid, ¿e vostede?, dígolle antes deque acabe de saír. Vólvese para mirarme e entón analizo osombreiro e as lentes. Sobre todo me gustan as súas lentesde montura transparente, como de carei acaramelado. Osombreiro é de feltro gris, case da mesma cor que a gabar-dina. Leva os zapatos ben lustrados e a raia do pantalónadivíñase impecable. É deses homes que podo imaxinarviaxando en limusina, rodeado de servidores, ante grandesmesas de consellos de administración. Aquí resulta ana-crónico. Solitario, agardando un tren. Quén sabe se un treneconómico de proximidades. Todo nel semela ser impeca-ble, perfecto, ata a mirada de desconfianza. Di: teño aintención de ir a Santiago. Pois vai enganado neste tren,digo. Balancea a cabeza e analizo o seu sorriso. Tamén éatractivo. Tanto que empeza a resultarme cargante. Quitao sombreiro e desvela o segredo do pelo case cinza. Mediamelena que lle sobe polas orellas. Cos dedos ara a raíz des-conxestionando as guedellas sedosas. Podo cambiar o

14

meu destino sen darlle conta a ninguén, non me importa-ría espertar mañá contigo en Madrid, di. Non se anda conrodeos, vai ó gran. Directo. Dígolle: cometería un grandeerro; Madrid queda moi lonxe de Santiago e alguén podeestar agardándome alí; alguén moi importante. Non o atúo.Garda silencio. Mantén o sorriso sopesando a miña per-versidade. Instintivamente axusta as lentes, cala o som-breiro e recolle o maletín de coiro marrón. Vai saír. É pro-bable que non haxa ninguén esperándome na plataformade Madrid, provócoo. As miñas palabras obríganlle a xirarcando xa estaba no corredor. Regresa mirándome ós ollos.¿A que xogas? Levántome para facerlle sentir a forza detoda a miña figura. Queda prendido nas cadeiras despoisde percorrer as miñas coxas e os meus peitos coa mirada.Como quen merca gando. Sacudo a saia e tomo asento denovo. Cruzo as pernas e comprendo que a visión o de-sacougue. Armando, o meu colega da alma, asegura queestas extremidades son o espello da miña maldade, que seiensinalas nos momentos cruciais, que son máis provocati-vas que os beizos ou a mirada, algo inxenua e moi pode-rosa, coa que adoito engaiolar os machos. Pode que sexacerto. Sei que as miñas coxas espertan paixóns, por iso asensino. O meu corpo está concibido para ser mostrado,visto, acariñado. O home despóxase novamente do som-breiro, colócao coidadosamente coa gabardina, o parau-guas e o maletín no portavultos. Séntase de fronte. Os seusollos, azul/gris, a un palmo do meu alento. Retráiomeintencionadamente. Digo: non xogo a nada, simplementeviaxo. Mantén o suspense tentando derrotarme a mirada.Ten máis de corenta anos. É interesante. Di: xogas conlume e logo farás pis na cama. Sorrío e descubro o seu per-fume. Ole ben e posúe mans góticas de pianista.Evidentemente non é un profesor inglés, pero tampoucoten acento galego. Dificilmente podería adiviñar a súa pro-fesión. Recórdame os galáns do cine americano dos anoscorenta. E, sen embargo, tamén a Indiana Jones. De súpe-to imaxino que se trata dun aventure i ro. Un home demundo que vive co único fin de narrar as súas vivencias.

15

Por iso viaxa en tren. Acaba de apoiar os cóbados nascoxas e sostén o queixo con ambas as dúas mans. Trata deanalizarme e eu véxoo fotografado a contraluz, nun xogode sombras e penumbras interesantes. Calculo a distanciafocal, a apertura do diafragma, a velocidade... Digo: non semova. Tomo a cámara cun xesto mecánico, enfoco e dis-p a ro. Repito unha e outra vez axustando os ángulos.Coloca unha palma sobre o obxectivo. Non desperdiciescarrete, di, non tes luz suficiente. Son 400 ASA, digo, enbranco e negro, sairán. ¿Fotógrafa?, pregunta. Pode, digo ezáfome. ¿A que vas a Madrid?, quere saber. O ambiente dis-tendeuse. O moi cabrón está empezando a gañar terreo.Resulta máis hábil do previsto. Na vía paralela colocan ot ren de Santiago. As ventás iluminadas e solitarias fre a nxunto á nosa. Vou cometer un crime, digo. Abre moito osollos. Solta unha gran gargallada. Inesperada para min.Recompoño a seriedade e distánciome. Non lle vexo a gra-cia, digo. Di: é a resposta máis ocorrente que teño escoita-do en moito tempo. Sosteño o semblante sereno, segura-mente anoxado. O home moreno deixa xear o seu sorriso.Axusta o xesto e as lentes. Xa está ben de bromas, di, creoque es unha rapaza travesa, perigosamente travesa, peri-gosamente atractiva. Manteño o tipo e re c u p e ro terre o .Inquiétase, como cando o vin por primeira vez na plata-forma solitaria. Perderá o tren se non se apresura, digo. Di:non me importa, interésasme. Penso que pode ser antro-pólogo ou psicólogo ou sociólogo. O mesmo dixo EL o díaque nos coñecemos. Eu acababa de cumprir dezaoito anose encontrámonos bailando na pista dunha discoteca.Gústanme os homes maduros, díxenlle, teño un amante decorenta anos. Era mentira mais EL quixo crelo. Dixo: nonme importa que teñas un amante, interésasme. Iso é certo.Agora digo: a miña víctima agárdame en Madrid, irá a reci-birme á estación; a el tamén lle intereso dende hai moitotempo. Polo corredor circula xente cargada de paquetes emaletas. Aproxímase a hora de partir. Fágollo saber unhavez máis. Quero que se vaia porque me inquieta, porquexa empecei a desexalo. Atráenme a súa pel morena e o

16

perfume. Tamén esa mirada azul/gris. As mans. Deben deser unhas mans expertas, acostumadas a acariñar corposde muller. Di: hai un instante pensabas que podía nonesperarte ninguén. Xamais dixen iso, respondo. Fuxo.Tomo a revista e folleo rapidamente as páxinas. O prínci-pe Andrés atópase con Sara en algures. Os dous teñenaspecto de porcalláns, pero cáenme fenomenal porq u esempre supuxen que na cama debían de funcionar ben,como só o saben facer os viciosos de verdade. Coméntolloó home moreno de pelo cinza. Daría un bo presentador deTelexornais “progres”. Reflicte unha interrogante coa mira-da: ¿a onde queres chegar con este xogo? Non penso dicir-llo. Un matrimonio maior, case anciáns, con indumentariacampesiña pregunta se pode ocupar os sitios libres. Afirmoe o home moreno repróchamo cos ollos. ¿Van vostedes aMadrid?, pregunta a señora. Respóndolle positivamente eo vello sitúase para poder ver as miñas pernas con como-didade. Escorrego no asento e a minisaia de pana vermellasobe un pouco máis, case ata o bordo final das mediasnegras. O meu acompañante observa o movemento ecolócame unha man no xeonllo. Faino con elegancia men-tres fala da familia real inglesa. Parece un xesto involunta-rio, mecánico, de confianza. Acéptoo coa mesma hipocri-sía. Pero a calor da súa palma acrecenta o desexo. Entóndecido que non, que xamais me deitarei con el. Aínda nonsei cómo se chama, nin sequera reparo niso. Impórtame uncarallo a familia real inglesa, digo. Proponme tomar uncoche cama. Véxome levantándome para estirar as pernase saír ó corredor onde me reclino contra a ventá pechada.A xente despídese na plataforma. Só faltan cinco minutose o formigueiro é intenso. Pola megafonía anuncian unhachegada, logo a nosa saída. O home moreno segue osmeus pasos. Púxose o sombreiro e a gabardina, colleu oparaugas e o maletín. Murmúrame ó oído: seguro que esunha puta perversa. E marcha polo corredor pedíndollesdesculpas e permiso ós viaxeiros que se instalan.Contemplo as súas costas flotando entre a xente e de-séxoo. Non sei o seu nome, nin o debería saber nunca, sen

17

e m b a rgo deséxoo. Bulo e logro alcanzalo na escaleira.Agarda, digo. Mírame un instante, escapando. Intentobicarlle os beizos pero rexéitame con serenidade. Estouhúmida e foxe. Desaparece entre as columnas de formigóne as figuras humanas da plataforma. Personaxes que char-lan ou miran para os viaxeiros. Os ocupantes do tre nachandan as meixelas contra as ventás. Sei con precisióncal será a miña reacción. Non me sorprende. Véxomeencerrándome no lavabo. A cara, conxestionada pola con-tradicción, reflectida no pequeno espello esportelado.Pecho os ollos e téñoo pegado a min. A man sobre o xeon-llo. Estou excitada. Moi excitada. Mentres me masturbo, ot ren ponse en marcha deixando a estación de Vigo. Ohome moreno de pelo cinza e lentes de carei estará sen-tándose noutro tren paralelo ou intentará localizarme porúltima vez dende as ventás iluminadas. Imaxino que nonpuido resistir a miña provocación e tamén se masturba noseu vagón, pensando nas miñas pernas, nos meus beizos,na miña mirada perversa. Como facía EL nas tardes de soi-dade. Ou era o que dicía para excitarme, para poñermecachonda, cando acudiamos ás primeiras citas no seu apar-tamento. Dicía: pecho os ollos e vexo o teu traseiro e de-séxoo de inmediato, aínda que estea traballando no estu-dio, non importa, ou nunha reunión con clientes; pecho osollos e vexo o teu traseiro, as túas pernas e imaxino que tepenetro, non me importa o que me arrodea, quén sexan eónde; o pene quéimame apresado nos calzóns e teño quesaír de socate; aínda que estea traballando, non importa,pido desculpas, vou ó baño e mastúrbome; mastúrbomementres te penetro con forza, acariñándoche os peitos ouas nádegas, ou trabándote no pescozo, os beizos ensarilla-dos co teu pelo negro; e escoito o teu laio de gata en celocomo agora e un único desexo embriaga a miña mente:chamarte; berrar que veñas ou saír correndo na túa busca;ata que por fin me corro e o seme estala contra as paredesdo cuarto de baño, os espellos, o lavabo...; e preciso sen-tarme a descansar, a cortar o arquexo, cos ollos ben aber-tos para non imaxinar o teu traseiro prominente, redondo,

18

tan ben formado, nin ver os teus ollos, nin a túa bocacoméndose a miña polla, porque do contrario teño quecomezar de novo e sei que me esperan, ou que o traballoestá sobre a mesa de debuxo, aínda que non importa, peronon quero morrer extenuado co pene entre as mans.Cumprira dezaoito anos e EL corenta e catro, era poucomáis novo có meu pai. En máis dunha ocasión pensei estarsendo víctima do complexo de Electra. ¡Á merda Freud! ELgustábame. Gustábame a personalidade que se forxara. Eeu xa tiña decidido ser perversa, ser unha puta, porq u eintuía que nacera para amante. Non para o matrimonio.Amante clandestina e nunca dun só home. Tiña que rom-per co modelo de mamá e da miña irmá. Vinte anos e xacasada. Moza vella, moi vella. Antes de empezar a vivir.Inés, pobre Inés, agora o marido quedoulle calvo e taméné vello pasados os trinta. Van de responsables pola vida.Inés é melindrosa. Non é como mamá. Ela tería sido comamin, por iso sente envexa de min. Cando chamei por telé-fono díxenllo: voume, voume de Vigo, vivirei uns anos enParís, ó mellor en Roma ou en Berlín, non sei cantos. Dixoela: ¿que farás en París? Vivir, gozar a vida, gozar, díxenlle.Dixo ela: ¿con quen te vas?, porque non vas soa, estousegura, ¿de que pensas vivir?, ¿da fotografía? Díxenllo: nonsei de qué vou vivir, pero teño que irme; quero gozar davida; Armando tamén vén. ¿Quen é Armando, o teu noivo,o teu amante?, berrou ela. Díxenllo: un colega, vivo con el,é a miña grande amiga, e non son eu quen o acompaña, elvén comigo. Non o entendeu. Púxose a berrar. E díxomo:¡Puta, es unha puta, unha perdida! ¡Meu Deus, como teeducamos! Estiven a piques de dicirllo, pero foi mellor quenon, sabía que papá tamén estaba escoitando polo suple-torio. El descolgou o teléfono e comuniqueillo: voume aParís, a vivir a París, papá, non sei por canto tempo. Seguroque se encolleu de ombros e puxo cara de re s i g n a c i ó n .Murmurou: está ben filla, non fagas tolerías, fala coa túanai. E estiven a piques de dicirllo: tes envexa mamá; tesenvexa porque eu son coma ti, non son como papá; ti emais eu somos iguais, a ti gustaríache ter coñecido outros

19

homes, outras camas distintas á do matrimonio; e outrosmundos, ter saído da vila, da rutina da compra no merca-do, da perruquería, dos vestidos para chisme da veciñan-za, das festas patronais, todo iso tan aburrido, tan cansado,tan rutineiro; fugarte a Viena; ou a Roma, sempre falas deRoma e de Venecia; pero só coñeces a vida da vila, algun-ha visita a Vigo e a Santiago e aquela nostálxica viaxe delúa de mel a Madrid. Diríallo, pero papá estaba escoitando.Diríalle: mamá, ti es tan golfa coma min, mais non o reco-ñeces e envéxasme, sabes que ós meus vintecinco anoscoñecín moitas camas e homes distintos e intúes que nonme acovardo ante nada. Diríallo. Agora estaría arrepentín-dome. Foi mellor que non. Papá tomou cartas no asunto.Estaba sereo. Dixo: Martázul, xa es maior para saber o quefas; se precisas algo, cartos, pídeo; e sobre todo tennosinformados, chama e escribe, queremos saber ónde locali-zarte en caso de necesidade. Díxenlle: podes estar tran-quilo, chamarei e escribirei. A el só lle importa a súa tran-quilidade. Sentirse tranquilo. Saber que domina a situa-ción. Aínda que sexa falso, iso é certo. E preocúpanlle oscartos. Todas as solucións pasan polos cartos. Por eles tra-balla como un burro, vive como un burro e morrerá comoun burro. Ó final o diñeiro non lle servirá para nada. Entrenós houbo tempos de comunicación imposible. Viviamosnun enfadopermanente. Foi antes de marchar a estudiar aVigo. Iso xa queda lonxe. Véxoo moi distante no tempo,aínda que aconteceu antonte. Estou segura de que o odia-ba, e el a min polo episodio das cartas a don Etelvino.Cando nos cruzabamos no corredor, ou as miradas conflu-ían na mesa, eu pensaba: estao pensando; pensa que sonunha puta, unha perdida. Estaba nos seus ollos. Pero logo,cando deixei Almáciga, todo cambiou. As fins de semanana vila eran distintas. Mostrábase compracente e xamaisvolveu poñerme de exemplo a Inés. Inés casara con vinteaños. Xa levaba catro de noivado con Raúl, cinco anosmáis vello ca ela. Raúl, o bo partido. O fillo do alcalde. Doalcalde de toda a vida, dende os tempos de Franco.Conservador e cacique á galega. Ós trinta anos Raúl que-

20

dou calvo, e engordou de máis. Pobre Inés, é melindrosa ecrese o espello de mamá, pero non é certo. Mamá é comamin, leva a liberdade no corpo. Reprimida para sempre.Inés non, ela non sabe qué é a represión porque tampou-co coñece o desexo. Non o sentiu nunca.

21

2

Alguén berrou no fondo da rúa. A ruliña, porque conquince anos xa non son unha nena e a avoa chámame aruliña, sobresáltase. Non acontece nada. As noites deAlmáciga son tenebrosas pero inofensivas. Trátase dunsrapaces que pasan correndo cara á praza do XeneralísimoFranco. Levan o escándalo posto e divírtense. Aínda teñoque cruzar dúas rúas máis con nomes de músicos célebresantes de deixar atrás os bloques de pisos. Vivimos nunhaf a c h e n d o s a casa unifamiliar. A mamá éncheselle a bocafalando do chalé. Construírono nos arredores. Pero aquí,en Almáciga, todo está preto, próximo, iluminado.Acontece co río, sempre presente, e ó mesmo tempo igno-rado. Almáciga naceu e creceu ó longo do cauce do Ciga,tendendo pontes de pedra dende tempos dos ro m a n o s .Pero é igual, só nos acordabamos do Ciga no verán. E isoera antes. Agora que temos piscina municipal, o río é undeserto de pedregais e matos. Abandonaron o seu coida-do. Están construíndo unha sala de festas sobre parte doleito. Murmuran que é ilegal, pero o alcalde, futuro sogrode Inés, ten intereses no negocio. É franquista. O pai deRaúl aínda conserva os retratos de Franco e José AntonioPrimo de Rivera na súa casa e no despacho. E a bandeirada Falange. Para min todo iso soa remoto. Cando morreuFranco, déronnos vacacións no colexio. É o único que

23

recordo. O pai de Raúl mandou poñer bandeiras con cres-póns negros e leváronnos á misa. Agora é demócrata, dedereitas, do partido de Manuel Fraga, que tamén era minis-t ro franquista. A pesar da conversión, non cambiou osnomes das rúas nin mandou quitar a estatua do dictador,aínda que os socialistas e os comunistas o soliciten todosos anos. Á ruliña aínda non lle interesa a política. Será ELquen me abra os ollos, quen me conte cousas da posgue-rra, da súa infancia viguesa chea de privacións e dos anosde Universidade e revolución frustrada. Iso é así. Os rapa-ces cruzaron correndo cara á praza do Xeneralísimo. Aalgazara esperta temor na ruliña. Aínda que está segura desaber defenderse, esa forma de camiñar, derrotando copeito, as pernas longas e ben torneadas, a mirada inxenua,atraen o desexo dos machos. Comprobouno moitas vecesó cruzar fronte á taberna de Cándido. Só a fre c u e n t a nhomes e algúns saen a mirala. Din cousas que case non oe.Gústanlle. Agrádanlle porque neste tempo decidiu serseductora, romper coa tradición e coleccionar homes.Nunca será fiel e xa o sabe. Sen embargo na noite, agoraque é outono e está seco o ceo, teme o asalto do macho.De calquera animal dos que pululan por Almáciga. Sonrudos. Teñen as mans calosas. Serán torpes no amor. Noné iso o que desexa. Soña cun home experimentado, que lleensine a gozar na cama. Que lle descubra con tenrura ossegredos do pracer. Que a dobregue e a enxalce ó mesmotempo. Por iso EL e n t rou tan rapidamente na súa vida.Pero ela non o sabe porque falta máis dun curso. A histo-ria das cartas a don Clarín está por chegar. Aínda non aexpulsaron do instituto, causa pola que, afortunadamente,a obrigarán a estudiar en Vigo. Cando os rapaces desapa-recen, retorna o silencio. O ruído das súas pegadas prose-guen un tempo, amortecendo. Sopra vento do norte. Vénda ría e traerá auga. Serán as primeiras chuvias do curso.Retornará ó abrigo longo. Ela prefire os chaquetóns e gús-talle lucir as pernas, aínda que arrefríe. As medias de lanegra non están de moda, pero úsaas. E as saias curtas.Cando vai de pantalóns tamén a miran. Algo menos. Un día

24

Raúl, que é un reprimido, díxollo: cuñada, tes un cu per-fecto para vaqueiros. Cando Raúl vén pola casa a recollera Inés, Martázul viste pantalóns. Outras veces achégaselleen bata e ensínalle as coxas con descoido, insinuando anudez que hai debaixo da prenda. Raúl ponse nervioso,arróibase. Como todos os homes cando as mulleres toma-mos a iniciativa. Raúl está empezando a crer que a súacuñada Martázul se sente atraída por el. Non é certo. Raúlestá cru. É bancario por enchufe e pronto estará gordo ecalvo. Ós trinta calvo e aburrido. Apañáronse para quelibrase da mili. Influencias do pai. É alcalde franquista dopartido fundado por Fraga. Fraga vén moito por Almácigaporque este alcalde do Partido Popular ten maioría abso-luta. É un cacique dos de antes e sabe mercar votos e von-tades. Todos lle deben algo, algún favor, a colocación dunfillo, unha vivenda de protección oficial... dende os tem-pos de Franco. Raúl, despois de pedir prórroga por estu-dios, non foi ó exército porque inventaron e certificaronque padecía certa enfermidade do corazón. Inés púxosemoi contenta. Entón decidiron casar pronto. É certo.Cando a ruliña de quince anos entra na avenida de viven-das unifamiliares e arboredo espeso, observa como o autode Raúl vira cara ós piñeiros, na baixada do Ciga. Ela sabeque están escondéndose. Alí van as parelliñas que dispo-ñen de coche nas noites sen lúa. Mira ó ceo. Cuarto min-guante. Empeza a nubrarse porque sopra aire do norte.Vén da ría e traerá auga. A avoa dio: o vento da ría semprevén mollado. Non se equivoca. É sabia, como todas asvellas. A avoa vive soa e na súa xuventude foi moi fermo-sa. Din que me parezo a ela. Sen embargo nas fotos, sepiae gris, a súa cara non ten inxenuidade. Hai candidez e tris-tura. Os ollos da ruliña de quince anos son espelidos.Caoba brillante. Inquedos e prometedores. Ollos de taba-co, díxolle un remirado un día. Entón a ela gustábanlleesas cousas, porque aínda non se descubrira a si mesma.Nin escribira as cartas. Nin estaba expulsada do instituto.Nin aqueloutra experiencia lle rompera a noite e a alma.Nin moitas cousas. Non pode vencer a tentación de espiar

25

a súa irmá maior e pasa de longo fronte á casa paterna. Asluces están prendidas. Papá verá a tele e mamá prepara acea. É a rutina. As dúas pequenas estarán facendo os debe-res no cuarto que comparten, ou verán a tele con papá. Asíé a rutina. Inés e mais ela teñen permiso para chegar ásonce. Son as dez e Almáciga adurmiña deserta porque pre-sente a auga e é outono. Uns poucos noctámbulos lacaza-nean nas cafeterías ou bocexan no cine onde tamén sesoban as parellas de noivos formais. Soñan coa sala de fes-tas que se constrúe sobre o cauce do Ciga. Virá xente.Forasteiros. Acudirán doutras vilas da bisbarra. A pista debaile será unha innovación. Será transparente e baixo delapoderá verse o cauce do río iluminado. Algúns terán medode que se rompa. De caer e afogar. Non acontecerá nuncae co tempo pareceranos unha vulgaridade. Como o seup ropio nome, O fabuloso mundo do Ciga. Demasiadolongo, pomposo e inútil. Pero a Raúl gústalle. Ilusiónalle.E como traballa de oito a tres na sucursal do B a n c oH i s p a n o, polas tardes levará a administración do novonegocio. Xa poden casar e poñer casa. O piso regálallelo opai, que é alcalde de Fraga e especulou coa construcciónen tempos de Franco. Auga pasada. Agora vive da políticae doutros escuros negocios. A Raúl gústalle o nome da salae a actividade. Inés só pensa en casar axiña. É así. A ruliñapenetra con sixilo no piñeiral. O rumor do río chega monó-tono. Sabe que non poden estar lonxe. Intúe o que fan. Ocoche de Raúl aparece aparcado entre dúas árbores e unsarbustos. Máis abaixo hai outros. Un, mesmo, na beira dorío e os seus ocupantes fuman tranquilos coas ventás aber-tas. Baixo das pisadas renxen a follaxe e as piñas secas.Chegará ata as matogueiras para espreitar. Raúl e Inés aba-teron os asentos. As cabezas moi xuntas. Bícanse. Ela abrá-zao. Acaríñalle o pelo. Ós trinta estará calvo. Aínda nonestá gordo, é máis ben delgado, anque corpulento. Raúlíspelle os peitos a Inés, enléaselle o suxeitador e ela axú-dao. El bótase enriba dos pezóns, faino con présa. Semellatorpe. Ela non sente nada. Inés xoga á resignación. Déixaofacer. Consente que lle suba a saia. Esas saias amplas, pli-

26

sadas, que tanto lle gustan, sacadas de revistas dos cin-cuenta. Raúl bícalle os peitos e ofúscase coa tea. Ela pare-ce resistirse. Opón impedimentos pero acaríñalle o pelo.Pronto non o poderá facer e unicamente na caluga conser-vará os restos desta fortuna. Desabrochouse o cinto e abriua bragueta; baixan o pantalón. O cu do home é redondo epeludo. A ruliña tenta ver cómo é o pene de Raúl, peroteme achegarse. Nunca viu o carallo erecto dun varón.Próelle a curiosidade. Inés non permite que lle baixe asbragas. Teno entre as pernas. Puxo os pés sobre o cadro deinstrumentos e déixao refregarse contra o ventre. Debeucoller a polla para que Raúl simule penetrala. Estallofacendo coa man. Excítase mentres lle babexa os peitos.Ela é fría. Raúl é torpe. Móvese con torpeza. Semella queestán fornicando, pero non, Inés cambiou a vaxina polaman. Empeza a temer que se corra sobre as ro u p a s .Apártao. Raúl reclínase contra o asento do conductor e elamastúrbao mentres o bica na boca. Raúl acaríñalle os pei-tos e fúrgalle entre as bragas. Ela pecha as pernas conforza. Apártalle a man e segue a masturbalo. Está fría e cal-cula cada movemento do home. Cada risco. Raúl trata debaixarlle a cabeza cara á súa polla; quere que lla chuche.Ela négase e segue a masturbalo. A ruliña observa o penecrecido e vermello de quen axiña será o seu cuñado. Teno porvir asegurado, é empregado fixo e non tardará enocupar as tardes levando a administración da sala de fes-tas. Raúl arquexa mentres Inés o satisfai mecanicamente.Sen entusiasmo. Actuando de oficio, non por vicio nin poramor. Os cristais comezaron a embazarse. A ruliña temeperderse o momento culminante do disparo do seme. Nono viu nunca. Intúeo. Agora pode imaxinalo con máis clari-dade. Séntese húmida. Se ela fose Inés estaría saboreandoaquel cilindro de carne tensa, deixaría que Raúl lle arrin-case as bragas e a penetrase ata resgala e partila en dous depracer. Non o sabe con certeza mais intúe que debe ser así.Inés é unha lambida. Unha timorata. Seguro que o mastur-ba con noxo, con aprehensión. O sexo parécelle algosuxo, pecaminoso. Boba. Os cristais están totalmente

27

embazados. A súa irmá é unha silueta que se move. Raúlp e rmanece tendido boca arriba. ¿Como farán para nonmancharse cando chegue o momento? A ruliña agáchase.Recolle unha piña seca e guíndaa sobre o teito do coche.Os dous noivos sobresáltanse. Inés soltou o sexo do futu-ro marido e coa man borra o bafo mentres se cobre os pei-tos. Mira ó exterior coa cara pegada ó cristal. Silencio abso-luto. Raúl fai ademán do subirse o pantalón, pero manten-se en suspenso. Di el: desprenderíase unha piña, ten pasa-do outras veces. Inés, aínda remisa, retorna ó labor. Raúlpretende de novo que ela lle achegue a boca. Non o con-segue. Uns segundos despois o home arquexa dun mododistinto. Inés colle o pano de man do home e cóbrelle opene. Logo unicamente verei as mans manchadas da miñairmá. Como recolle o líquido grumoso e branco. O cristalvolveu embazarse a afástome con sixilo. Cando Inés entrano cuarto, estou agardando sentada na súa cama. Abráiase.Pecha a porta, dígolle. Óllame con receo. Nunca confiouen min e dende este momento serei a súa inimiga eterna.Vinte follando con Raúl, dígolle. Di: eu non fago esas por-calladas. Si, e os nenos veñen de París, ironizo. Estabadesno piñeiral do Ciga e tireivos unha piña ó teito do coche.Cambia de cor e eu ríome. Agora sei que podo provocala,que a teño presa para sempre, que non argumentará por-que é simple e medrosa. Equivócaste, di. Dígolle: tíñaloentre as pernas, trabábache as tetas e vin como o seu cuespido subía e baixaba; estabades follando sen estar casa-dos; vives en pecado mortal; embazouse o cristal e nonpuiden ver cánto che gustaba pecar; xa non poderás casarde branco; terás que explicarllo a mamá; disgustarase,enfermará e ti serás a única culpable da súa morte. Di: tra-búcaste eu son virxe. Vinte follando con Raúl, dígolle, nonpodes negalo. Rompe a chorar e di: perdóame. Que teperdoe o cura, dígolle saíndo do cuarto. Cando baixe acear, farao cos ollos avermellados. Mamá preguntaralle setivo algún problema con Raúl. Ela mirará para min temen-do unha indiscreción. Baixarei os ollos ata a sopa ou mira-rei as imaxes do televisor. Papá permanecerá alleo á sos-

28

peita, como sempre. Inés dirá que está indisposta, que nonaconteceu nada, que Raúl é moi bo de levar e que pensancasar axiña. Eu digo: Inés non quere casar de branco ¿nonche parece unha parvada mamá? Mamá alármase. ¿A quevén esa teima? pregunta. Non lle fagas caso, son cousasdela, di Inés, aínda non pensamos en nada da cerimonia.Dixeches que non casarás de branco, dígolle, porque apureza non está de moda; non o negues. Encoráxase. Igualcaso de rosa, di, pero porque me dá a real gana. Gardosilencio compracida.

29

3

Saio do cuarto de baño do tren e cambaleo polo corre-d o r, como bébeda, camiñando ata o departamento. Haidúas persoas máis, pero respectaron o meu asento xunto áventá. A pureza gris cobalto da ría de Vigo desdebúxasee n t re o arboredo mentres o tren escapa cara á noite.Adiviño as mexilloeiras na enseada de San Simón e baixoa ponte de Rande iluminada. Moaña é unha chea de casase de rúas espalladas sobre a ladeira do monte á outrabanda do mar. Comprendo que estas paisaxes se rompan,se desprendan de min por un tempo. Tardarei en velas,pero permanecerán comigo, como o cheiro das algas mari-ñas. Olor a salitre. Iso é certo. O vello, no asento de enfron-te, deléitase coas miñas pernas. Crúzoas ostentosamentepara descubrir máis as coxas. Sorrí e eu castígoo coa indi-ferencia. Xunto a eles viaxa un estudiante repasando apun-tamentos. Ó meu carón unha rapaza, algo máis vella camin. Pensa e observa o rapaz. O estudiante ten cara deollomol. Ollos de moucho, penso. Xamais será un homeatractivo. Aprendín a descubrir o futuro imperfecto daxente que me rodea. Xogo. Fágoo moitas veces. Xogo adescubrir cómo será a cara de cadaquén cando pasen unsanos. Podo saber se envellecen ben ou mal. Teño descu-berto persoas maiores que nunca tiveron cara de nenos enenos que xamais a terán de maiores, anque perdan o

31

pelo, ou lles suquen as engurras, se lles inflen as fazulas oulles colgue a papada. Seguirán mirándonos con cara denenos anacrónicos. Aprendino coa cámara. Con ela rouboo espírito da xente. Descubro o instante mesmo en quepodo apoderarme da súa alma e fágoo. Colecciono fotosde descoñecidos. Hoxe capturei a do home moreno depelo cinza. Unha foto decisiva na miña vida. Sei que o rictoi n t e r rogante da súa cara vai impresionado na película.Aínda que os nosos trens camiñen en direccións opostas,el perténceme para sempre. Parte da súa alma vai comigo.Cando chegue a Madrid revelarei o carrete e aparecerá nofondo da cubeta sempre coa mesma pregunta nos ollos.Gústame fotografar en branco e negro. Practícoo anquenon estea de moda. Os indios peruanos da Amazônia sos-tiñan a crenza de que a alma podía escaparse polo cocote.Eles crían ter moitas almas e se se lles ía unha, por enfer-midades ou tristuras, sempre conservaban outra de repos-to. Ata que chegaba o instante supremo no que o corpo sebaleiraba por completo. Era así. Entón decidían irse.M o r re r. Outros pobos pensaron que a alma quedabai m p resa nas fotos ou nos retratos. Estaban no certo. Osindios do Perú deixáronse retratar e agora xa non teñenalma. Víronos camiñar como zombis para turistas. ¿Por queme lembro deles? Non os coñezo. Era EL quen me falabadas súas viaxes por Hispanoamérica, das súas paisaxes edas súas xentes. Dun apaixonado amor por aqueles pobosirmáns. Eu seguíao e fun facendo miñas as súas historias.Falaba moito dos pobos andinos. Daquela amante denome exótico, Leh. Coido que era Leh. Tamén deVenezuela, de Cuba e do Caribe. Revivía as experiencias eeu arquivábaas na retina coa forza do vivido. EL furtoumeparte da alma deste xeito. Eu apodereime da súa coasmiñas fotos. Por iso sei que no instante final tiña o corpobaleiro. Era un tronco oco sen valor. Sen embargo, aíndacría poder dominarme. Pode que estivese unida a EL porun invisible cordón umbilical. Iso é certo. Tan certo comoa razón pola que desexaba que esta fose a última viaxe. Oúltimo tren cara a EL . Cando conclúa, levareime o resto da

32

súa alma comigo para guindala en calquera vertedoiro. Esepensamento guíame anque me entreteña coa cámara nocompartimento do tren. A esposa do ancián mírame conreprobación. Ten un encadramento interesante. Houbo untempo no que as caras ocuparon o meu entretemento e amiña aprendizaxe. Conxugaba arte con aquelas expre-sións. En cor ou branco e negro. EL díxome: estaría benque fixeses unha exposición con eses rostros. Eu respón-dolle: non me pertencen. Dicíao para louvarme. Di: todo oque capta a túa cámara é da túa propiedade. Días despoisestá durmido na casa de Cabo Estai. Espido sobre as sabasde branco satén. Érgome con sixilo. Coloco as luces.Calculo os brillos. Mido a intensidade. Movo as lámpadasdas mesas de noite e fago que se reflictan no espello ondea el lle gusta contemplarse mentres fornicamos. Excítasevendo como me penetra por detrás, cos meus ollos pecha-dos, cando engurro a fronte pola dor ou de pracer. EL é unmirón. Descúbroo nesa época. Todos os maiores de coren-ta son miróns, aínda que o neguen por vergoña. Os damiña xeración non. Non están tan reprimidos, mesmo sonpasotas fronte ó sexo. EL culpa de todos os vicios e repre-sións ó franquismo, á dobre moral nacionalcatólica daI g rexa. E conta historias daquel tempo en que todo erapecado e o sexo a maior aberración. Dime EL : o sexo erasucio, algo escuro e prohibido; a miña primeira experien-cia foi cunha prostituta; o normal; o tópico; un grupo deamigos deixámonos caer pola Ferrería; percorremos a rúaPracer en Vigo –o nome é anterior ó oficio do barrio–, conmedo e con curiosidade; teriamos a túa idade, dezasete oudezaoito, non máis; contratamos a dúas fulanas para todos;fixemos cola; resultou rápido e pouco pracenteiro; despoisfomos coas nosas amigas a un guateque sentíndonos osmachos máis grandes do mundo. ¡Pobres diabros! Esatarde, fronte ó espello, EL dorme como unha pedra baixoas miñas luces. Móvome polo dormitorio con precauciónfelina dispoñendo o escenario. Coloco a cámara no trípo-de e retrato a súa polla flácida pero tumefacta, vermella einchada despois de toda unha sesta de sexo e perversións.

33

E L chama perversión a calquera cousa. Utilizo o macropara obter o encadramento axeitado. O pene caído sobreos testículos desinchados. Logo un plano longo. A fotógra-fa no espello e o seu modelo derrotado sobre a cama.Gasto un carrete. Rapidamente recollo todo o material erecompoño o cuarto. A diabrura excítame. Retorno ó leitoe lámbolle o pescozo, as costas, o traseiro. Tomo coa bocao diabro lánguido e rabúñolle as coxas para que esperte.Trábolle os testículos. EL esperta. Di: ¿aínda queres máis?Estou rendido. Mastúrboo para que se empalme.Consígoo. E posúoo. Triunfo. Naquela época E L non secansaba facilmente. Podía espertar e seguir facendo oamor como se non existise ningunha pausa. A tardeseguinte encontra a fotomontaxe. Vense os meus beizos eo seu membro flácido entre eles. Perfilei e coloreei de ver-mello os testículos. A boca granate. Pinteille ollos, nariz eboca ó pene. De fondo, como nun fundido difuminado, oplano longo da fotógrafa e o modelo. Tamén a súa caraobservando a escena noutro plano. Todo moi equilibrado.Elegante. Case clásico e renacentista. Nada barroco. Liñasdefinidas e limpas. EL ri a ocorrencia. Di: é boa. Dígolle:será a portada do catálogo para a exposición, porque todoo que a miña cámara capta me pertence. Di: estarías tola.Intranquilízase. Nese tempo aínda non aprendeu a confiarnas miñas reaccións. Teme unha traizón. Unha babecada.Que lle descubra á súa esposa, a ELA , a nosa historia. Nonme coñece. EL nunca logrará coñecerme. Non serei fiel aningún home. Pero noutro prato da balanza, xamais trai-z o a rei os meus amantes. Nin sequera no caso de Émileincorrín na traizón. Iso é certo. Sei que poucos días des-pois, en secreto, destruíu o orixinal. Esqueceu mencionara idea da exposición. Aquilo que non interesa é mellorapartalo. Así aconteceu.

Agora a rapaza perversa arrecúnchase no asento dotren. Con descoido. Sabendo que o ancián non perde fíodos seus movementos. Deixando as coxas ó aire. A esposarebole molesta. A noite é longa e o vagón abanéase monó-tono. Moitas horas para compartir soños e incomodidades.

34

Armando sábeo. Díxenllo: ata Madrid irei en tren. Taméndende alí a París. O avión é perigoso. Quedan rexistradosos movementos. Armando agardarame na estación pari-siense. Saudarame cun bico e unha aperta. Dirá: ¿liberá-cheste de Pigmalión? Chámalle deste xeito. Eu afirm a re icoa cabeza. Cun silencio e un sorriso cómplices. Riremoscollidos da cintura, como dúas amigas, movendo as cadei-ras tolas e perderémonos no bulicio da cidade da luz, daarte e do pecado. Os días de París foron intensos e teme-rosos. Repletos de emocións. É certo. Aínda falta para queiso aconteza para que Armando circule pola plataform acon cara de angustia, intentando descubrirme entre os via-xeiros que descenden cargados de maletas. Como semprea rapaza das medias negras, a saia de pana vermella, acamisa provocativa e o chaquetón impermeable, igual-mente vermello acharoado, como os zapatos, vai lixeira deequipaxe. Unha bolsa grande, case un macuto militar óombro. E a cámara de fotos. Fiel compañeira. Recupéroa eenredo con ela. Enfoco o ancián: sorrí. A esposa: ténsase.Teme que lle roube a alma. Axita a man. Di: deixe dem o l e s t a r, moza; é vostede unha desvergoñada; non mefotografe. Ignóroa. Ignoro as súas palabras. Non disparo. Acámara é unha arma cargada de recordos. Isto debín delelo nalgunha parte. Tralos cristais dunha cafetería madri-leña EL move a cabeza e di: a poesía é unha arma cargadade futuro, iso si, o da cámara é teu. EL é culto. Maniféstaoe pesa sobre min como unha lousa. A cámara é unha armac a rgada de recordos. Sen embargo sempre está muda.Cada ano máis perfecta, máis intelixente. Cada nova xera-ción máis potente e espectacular. Os fotógrafos non sere-mos artistas mañá. Ou quizais si, quén pode sabelo. Aanciá murmura. A anciá rósmalle algo ó oído do esposo. Otren detívose na estación de Redondela. O ancián, seguroque é un vello verde simpático, gústanme os vellos verdes.Érguese. Sae ó corredor. Desaparece. Regresa cunha afir-mación. Recollen a equipaxe e cambian de departamento.A esposa vaise cunha salmodia entre dentes. O estudiantec o m p roba o seu reloxo. Alleo. A miña compañeira de

35

asento cruza unha mirada cómplice comigo. Rimos.Estiramos as pernas e ocupamos todo o espacio deixadopolos anciáns. Ofrézolles unha chocolatina. Ela acepta.Ten ollos de xade. Fermosos. Verdes. E beizos sensuais. Oestudiante queda cortado co ofrecemento. Di si co xesto.O tren camiña de novo. Tomo o anaco de chocolate coamiña boca e achégollo ós beizos. Está vermello. O ollomoltransmutouse en salmón. Salmón á grella. Retira a cabezaata o límite do respaldo e tenta tomalo cos dedos trémulos.Nego coa cabeza e acurráloo. Os meus peitos planan sobreos apuntamentos e póusolle o sexo espido sobre o xeon-llo para que poida sentir a súa calor. Ó final achega a carae traba a chocolatina. O corazón bátelle como un tan-tanafricano. Cando me retiro, mira de novo o reloxo de pulsoe di: gracias. As costas rectas e mirada redonda de moucho.Ela e mais eu rimos, el trata de vencer o medo, de rirtamén. Seguro que es un chapón, dígolle. Di: non creas,téñoo difícil. Ela tercia na broma: tes cara de ser intelixen-te. O salmón avívase. Pregunto: ¿que estudias? Incha opeito, agora vai pisar forte: Te l e c o. Fágome a ignorante:¿como? Explica: Enxeñeiro de Telecomunicacións, pero sóestou en primeiro. Dígolle: ¿e fóllase moito con esa carrei-ra? Baixa a cabeza para perderse nos apuntamentos. Ela rie deixa caer a cabeza sobre o meu ombro. O estudianterefúxiase de novo na esfera do reloxo. Recolle os escritosnunha carpeta. Di: báixome na próxima; encantado decoñecervos. Non nos coñeces, dígolle. Sae e desaparecepolo corredor. Ela pecha a porta de cristais. Corre as corti-nas e reduce a luz. A noite entra feroz pola ventá. Di: asív i a x a remos máis cómodas, estiraremos os asentos trans-f o rmándoos en cama. Adiviño as súas intencións. Elaentende. Xa descubriu o meu sexo espido baixo a saia. Tenexperiencia de viaxeira en tren. Coñece os mecanismos eos trucos para facer confortable a incomodidade. Di: esmoi atractiva. Míroa ós ollos e entendo. Hai un longo silen-cio. A locomotora reduce velocidade. Estamos entrando naestación do Porriño. Non miro pola ventá. Non me impor-ta. Penso no estudiante, que se baixará aínda co tremor nos

36

xeonllos e o medo no corazón. O chocolate sóubolleamargo e o rozamento da femia a veleno. Estou segura, écerto. Seica un día o conte como unha aventura desmesu-rada, os amigos non o crerán porque a súa imaxinación oterá redimido. Será o heroe do chocolate. Agora sei que aimaxinación é a única vía de salvación, chegue ou non ópoder. EL di que o escribiu moitas veces nas paredes deB a rcelona. Eran os seus anos de estudiante na CidadeCondal e o berro de guerra non era outro que “a imaxina-ción ó poder”. E L fálame da imaxinación como de algomáxico e poderoso e eu contémploo abraiada pola súafacilidade de palabra, pola capacidade que demostra áhora de ganduxar un discurso coherente. Aínda non des-cubrín as súas contradiccións. Ó seu carón, recordo meupai e os homes que coñezo en Almáciga, ningún é comaE L. El ten capacidade para cegar e fai do recordo, damemoria e da imaxinación unha novela permanente. Ataque chegue o día en que repita a primeira anécdota, o pri-meiro chiste, a mesma historia con variantes. Producirase aquebra. Xa sempre será igual que todos os amantes. Écomo se a imaxinación tamén tivese límites, fro n t e i r a s ,capacidades definidas. Sen embargo é o único que nossalva do desastre total. Iso é certo.

Ela mírame na penumbra. O tren detívose cando osseus dedos se achegaban ó meu sexo espido. Apetécemeseguirlle o xogo ata que eu decida o límite. Polo corredorcircula un mozo anunciando a cea no vagón restaurante.Detéñolle a man. Poño suavemente os meus beizos sobreos seus. Digo: apetéceme un bocadillo. Levántome erecompoño a saia. Ela ségueme polo corredor, confusa esorrinte. Conquistada.

37

4

–Seica che resultará difícil de crer, pero durante a viaxea Madrid, aínda nos xogos con outros, non podía afastar demin a imaxe do home da plataforma. O encontro tiña todosos visos dun presentimento. Agora o entendo.

–É posible.Cando chegamos, o vagón restaurante está ateigado de

v i a x e i ros que ansían un lugar nas mesas ou na barra.Cheira a humanidade dobre e café exprés cortado. Ó pasarpola estación de Guillarei é noite pecha. Un augaceiroazouta os cristais. Desdebúxanse as luces das aldeas ecasas illadas no medio das fragas de eucaliptos e piñeirais.Non estou lonxe de Almáciga. Rememoro o cheiro da ven-dima e o murmurio teimudo do Ciga. Estes detalles sensi-bilízanme. Logro facerme un lugar na barra. Ela ségueme.O meu nome é Amelia, di. Eu son Martázul, re s p o n d o .Bicámonos como se alguén acabase de pre s e n t a rn o s .Rimos. Un bocata de xamón, digo, ¿e ti? Só lle apeteceunha C o c a - c o l a. Dúas C o c a s, por favor, e un bocata dexamón, partido. O camareiro, fraco e agoniado, móvesemecanicamente mantendo un incrible equilibrio sobre osabaneos do tren. En media hora quedamos case soas nabarra. Os comensais amoréanse nas mesas. Agrádanmeestes trens de madeira vernizada, con aire romántico deprincipios de século, con gusto polo luxo non funcional.

39

Están desaparecendo engulidos polo plástico e as liñasfrías. Disparo unhas fotos forzando a película para captaro ambiente amarelado que emana das tulipas de cristalavellentado. Sentado nunha esquina, un revisor, entretidoentre papeis, observa os nosos risos. Mira as miñas pernas.Tamén as de Amelia. As dela son bonitas. Pode que algofracas e rectas. É un corvo. Bauticei co nome de corvos aesa clase de homes que te espiden coa mirada. Resulta fer-moso sentir que un namorado te desvista cos ollos. É dese-xo. Os corvos non. Son animais pre e i ros. Non xogan áseducción. Ataco. Despelótoo centímetro a centímetromentres me aproximo a el. Crécese. Pensa que caín. Digo:¿dáme lume? Ti es lume, di. Quere ser enxeñoso. A primei-ra fumada voa sobre a gorra de prato. Pregunta: ¿ondeides? Digo: a casar. ¿As dúas?, di. Digo: Somos noivas.Amelia ri. Atragóaselle a Coca-cola e cúspea como unhaexplosión. O camare i ro mira por riba das lentes. Estabacontando billetes e deixa suspendidos os números no aireda súa estupefacción. Co xesto reproba a miña insolencia.O revisor espido é aínda máis feo que vestido. Pídolle aAmelia que sente xunto a el. Fágolles unha foto. De segui-da comprende que perdeu a partida e ponse serio.Nervioso. E agresivo. Desconfía. Sempre acontece omesmo co home/corvo. Iso é así. Agora é só o revisor. Nonadmite bromas. Síntome perversa. Teño un sabor agridocena ledicia do pensamento. Gozo vendo a función dendefóra. En realidade son outra persoa sentada na mesa pró-xima, que observa como Amelia e Martázul, mulleres ara-ñas, xogan co mosquito revisor. Tómoa polo van e trábo-lle os beizos. Morreamos con delicada fruición. Ameliapúxose cachonda co xogo da provocación. Ten a boca car-nosa e sabe a melocotón con cola. Tócame os peitos e asnádegas con pulso de macho. Porcas, di entre dentes ocamareiro inmóbil. Fago chiscadelas ó revisor por riba doombro de Amelia, doulle esperanzas. Establezo un dobremovemento equívoco empurrándoo ó túnel do desconcer-to. Dende a mesa contigua, vendo a Martázul prendida dalesbiana, penso que son unha pervertida. Esa rapaza more-

40

na, esa Martázul escapada de Almáciga, amante empeder-nida, coleccionista de homes, iconoclasta do cotián, gústa-me. Anque teña un mañá incerto. Anque a súa últimaparada estea agora en Madrid. EL agárdame na plataformada Estación do Norte. Estou segura de que me agarda coasúplica de perdón escrita no rostro. Sorrirá. Pedirá unhareconciliación coa mirada. Eu xa serei outra distinta e amesma. Nin nos follaremos nin faremos o amor. Estousegura de que non é a mesma cousa. Follar e facer o amornon é o mesmo. E L s e m p re di: quérote. Xamais dixo:ámote. A diferencia é substancial. Gustaríame que non uti-lizase o posesivo. Querer é ter necesidade de posesión.Amar é dar, entregar, non pedir nada a cambio. Polo con-trario, quen quere está pedindo. É unha esixencia.Necesariamente teño que re b e l a rme contra a coacción,contra a imposición. Cando xogo, na partida só a min meestá permitido querer sen amar. Sempre me levanto contrao imposto. Non desexo que me queiran. Deben amarme.As miñas víctimas deben re n d e rme o tributo do amor,onde vai aparellado o premio e a condena. EL nunca meamou. Nacho si. O paradoxo é que non sabía amar. Naquelinstante non penso neles. Simplemente, gústame esaMartázul de mañá incerto, viaxando na compaña dunhadescoñecida. No fondo probablemente só busque amor.Resulta difícil analizar os impulsos que xeran os sentimen-tos. Estou segura de coñecerme ben. De dar os pasos axei-tados. Mesmo de ter o sentimento permanente de non tersentimentos. É certo. Sen embargo abráiome. Digo: a noiteé longa e fría. Pago a consumición. O revisor mírame eenvólvoo coa mirada. Róubolle a alma. Saímos cara óc o r re d o r. Amelia tómame pola cintura. Murm ú r a m e óoído: es xenial, quérote. Desexa posuírme. Ódioa.Despréndome do lazo. Como outras veces, concéntrome.Exercito a forza mental. Chamo o revisor co pensamento.Sei que virá. Non rematamos de cruzar o primeiro vagónde liteiras cando escoito a súa voz. Berra: ¡mozas! Segue ti,digo. Amelia non se detén. Espero o home uniformado. Áaltura dos meus ollos di: compórtense como é debido.

41

Teño moi preto o seu alento de tabaco e viño. Cheira aferroviario antigo, como os de Almáciga. A feluxe e vapor.Rózolle os botóns dourada cos pezóns. Achégolle os beizosó oído. Digo: non quero casar con ela; son a súa escravasexual; axúdeme a escapar. Está nervioso. Intenta re t i r a r s ep e ro acósoo coa promesa próxima do meu corpo. Di: déi-xese de chanzas e compórtese. Axúdeme a desfacerm edela, insístolle dulcificando a voz. Cunha invitación sen-sual, digo: guindarémola á vía no medio dun túnel; cre r á nque foi un suicidio; serei libre e poderei irme contigo. Di:deixe as bromas de mal gusto para mellor ocasión, señori-ta. Agora mesmo só desexo vivir ó teu lado, dígolle, seguroque na cama es un tigre de Malaisia. Incha o peito e re c o r-do a Próspero Tamango cando fachendeaba polos pubsvigueses conquistando presuntas virxes cincuentonas.M a rc h a rei contigo para sempre, repito. Póñolle un bico nosbeizos. Escapa como gato escaldado. Alcánzoo baixo amirada atónita dalgúns pasaxeiros de liteiras. Logro detelono vestíbulo antes de que cruce ó vagón re s t a u r a n t e .Apértolle o ventre contra a perneira. Sen dúbida é máisnovo do que aparenta polo pelo canoso. Recomponse emira con cautela ó re d o r. Coa man dereita aprópiase domeu cu e coa esquerda da cintura. O corvo de ás negras ebrillo azulado pláname sobre o ro s t ro. Martázul destapa ot a r ro da inxenuidade, a esencia que aparva a mirada domacho. Sabe que o xesto é apropiado, a arma axeitada paraencerralo na gaiola. Todo un reto ante a fantasmagoría doindividuo. El é unha caricatura. Pon cara de galán cinema-tográfico e ela séguelle o xogo divertida. Estou vendo asituación dende o meu observatorio exterior e o riso estála-me no cere b ro. É unha gargallada xorda cando di: moneca,vaste queimar co teu propio lume. Respóndolle: darling, jevous aime beaucoup. Escoito a Natalie Cole degrañando amesma frase con fondo de piano e violíns sobre o descon-certo do re v i s o r. Axúdame a librarme dela, d a r l i n g , d í g o l l esen deixar pausa, e serei túa esta mesma noite, d a r l i n g. Súa.O corvo súa. Sinto como lle crece o sexo baixo do panta-lón. Xa está na rede. Estou segura. Despréndome lenta-

42

mente das gadoupas. Unha grande interrogante núbralle amirada. Non pode pensar, non pode articular palabra, nonpode re a c c i o n a r. A muller araña ten o mosquito re v i s o ratrapado nos fíos invisibles do desexo. A picadura é mortale ela sábeo. Se non o fas ti, murm u ro, outro farao por ti,d a r l i n g . Escapo. Son un peixe entre as mans do pescadorinexperto. Fuxo polo corredor do vagón de liteiras mentre sel me observa desconcertado dende a porta divisoria.D e s a p a rezo afogada polo murmurio e o abaneo do tre n .Amelia agarda na penumbra coa ventá descuberta e as cor-tinas das portas corridas. O tren discorre pola beira doMiño. Cesou de chover. O compartimento está cálido e oscristais algo embazados. Posta en pé, paso o antebrazo poreles para observar a noite reflectida nas augas. Ó lonxeluces sobre o río e o alento da compañeira rozándome libi-dinoso o pescozo. É un pantano, di, pasamos Ribadavia.C a s t relo de Miño, digo, a polémica central hidro e l é c t r i c a .R e c u p e ro as palabras de E L. Na dictadura de Franco, cons-t r u í ron o encoro a punta de metralladora, di. Era unha tardede verán e camiñabamos polo barrio xudeu de Ribadavia.Xa ninguén recorda aquelas situacións, di, nin cando inven-tamos os festivais de cine e teatro como unha soterradaf o rma de loita cultural e política, para poder falar e difundiras nosas ideas. Sobre a tolería do pantano descansa a noiteiluminada pola central hidroeléctrica. Pegada ás miñas cos-tas, Amelia abrázame e acariña os peitos. Está moi excitadap o rque se lle acaba a viaxe. Con man suorosa, busca baixoa saia o meu sexo espido. Xiro. Abro as pernas re c l i n a d as o b re o saínte enreixado da calefacción. Ela axeónllasee n t re as miñas coxas. Acompasa os beizos e a lingua óritmo do vaivén. Sinto nas nádegas a calor do aire contras-tando co frío seco do cristal no que apoio as costas. Xeoarriba, lume abaixo. Amelia goza pro p o rcionando pracer.Unha inclinación que non comparto. En min prima o dese-xo de gozar, a forza do instinto de femia, o ímpeto da pai-xón. Cando un amante non cumpre, desprézoo. Xamais fin-x i rei orgasmos para contentar os machos. Tiven amantesp e rfectos, que estudiaron cada un dos movementos, cada

43

paso, cada situación. Eran sabios na cama. Encaixábanse namedida e no tempo xustos. Facían do leito un altar de ado-ración e de pracer. Acendían o lume ós poucos sabendosucumbir coa cópula perfecta. E L foi desa especie. Aíndaque podía ser tan egoísta coma min, o ritmo resultaba ideal.Un ballet de pasos contrastados. E L ensinoume a non cederun ápice do desexo para contentar o partener. Non pre c i-sou moito. Iso é certo. Próspero Tamango é da mesma casteque Amelia, goza dando pracer. A súa entrega é ó mesmotempo expectación. Estudio do contrario. E L p re s e n t o u m ocomo o mellor e máis íntimo dos seus amigos. Foi suficien-te para desexalo. Converteuse nunha peza cotizada e sóu-boo dende o primeiro instante. Chameino por teléfono:¿señor Tamango? É o meu pseudónimo, dixo, pero tanpopular que suplantou o verdadeiro apelido. Digo: SonMartázul. Recoñecinte, responde, esperaba a túa chamada.Digo: ¿ceamos? Na miña casa, propón. Tamango escribiumoito sobre as mulleres. Os seus artigos e libros estáncheos de historias de femias con personalidade. Apetécemeser a protagonista dun dos seus contos. Dígollo nada máissentar ante a sorprendente mesa que mandou poñer paramin. O apartamento mira á ría de Vigo. Atardece e a prima-vera tingue de vermello o solpor sobre as Illas Cíes.Sérvenos unha muller mulata. De inmediato intúo que follacon ela nas tardes de aburrimento. É fermosa, de pel fina ebrillante, ollos verdes e pelo sedoso. Pode que un poucocuona. Parece neta dun cacique do Caribe e escrava negra,p e ro filla de español. Dígollo. Vaia mestura, exclama, sim-plemente é un pouco mulata, iso si, cubana; quéroa moito.Chámase Caridad del Cobre. E é cobre. Mirámonos ós ollose non lle descubro celos, móstrase submisa pero forte.Dígolle: gustaríame fotografarte núa. Sorri. Cruzan unhaollada cómplice e Próspero responde por ela: podemosfalalo máis tarde. El entendeu o meu xogo. A primeira vista,P r ó s p e ro Tamango é un home enigmático. Gustaríalle terseadicado á pintura, profesión que o seu pai compartía coa dequímico, pero foi o propio proxenitor quen o obrigou aencauzar os estudios cara á carreira de Dereito. Agora é

44

escritor e algo xornalista. Investigador tamén. Ateo practi-cante nunha sociedade pequeno-burguesa de misa sema-nal e comuñón para apare n t a r. Atesoura unha truculentavida de conquistador que reflicte puntualmente non seudiario. Gústalle presumir de don Xoán e preocúpalle o mitoliterario. Está escribindo algo sobre o personaxe. Unhanova lenda, di el. Non o considero un don Xoán. É com-pracente e namoradeiro. Mantén latentes todas as re l a c i ó n sposibles coas amantes ocasionais que se cruzan na súaexistencia. Don Xoán esquece, Tamango ten morriña; tratade conservar con sentido case feminino. Durante a cea inte-résase polas miñas ideas sobre o sexo e a relación coshomes. Di: E L contoume cousas moi curiosas sobre ti; ase-gura que es tremendamente reflexiva; que a túa madure z anon se corresponde coa túa idade. Sorrío. Si E L o di, serácerto, digo, coñéceme ben. Falamos de sexo ante a pre s e n-cia muda, discreta de Cobre. Ela vai e vén servindo os pra-tos, os viños, as sobremesas. Abandonamos o comedor efalamos de fotos. Da súa nudez. Sorrí e asente. Ta m a n g opídelle que se desvista. Obedece de costas ó contraluz datarde. Non ten pudor na pel. Serve espida o café e as copas.Os sofás son brancos ó redor dunha pedra cuadrangular degranito rosa pulido. Estamos fronte a fronte e observo aindecisión do home. Considérame propiedade do amigo.De E L. Dimo. Unha música de clavicordio, que non identi-fico, espesa a atmosfera do ático invadido só pola luz doluscofusco. Tamango opta por presumir do seu poders o b re a gran femia de cobre espido que ten entre os seusbrazos como un gato ou un xoguete. Como un cadrop o rno. Acaríñalle as nádegas e as potentes coxas. CandoC o b re me achega a primeira copa, o seu traseiro case ro z aos beizos do home. Con delicadeza, Tamango atráea sobresi. Bícalle os peitos mentres os dedos, como serpes obsce-nas, se esconden no vaso do sexo húmido. El fala comigo eacaríñaa a ela nun xogo indiferente. Ela pecha os ollos ecúrvase contra o seu lombo igual que o arco invertido dunfelino. É un arco tenso, perfecto. Sobre o sofá branco, axe-onllada fronte ó amante, as pernas abertas, os peitos como

45

o u t e i ros ermos alcanzando o ceo, a cabeza no abismo e ot o r rente de cabelo acibeche descendendo á electricidadedo chan enmoquetado de gris pálido. Perdoa un instante,di. Tamango escorrega un bico prolongado sobre a granxeografía de Cobre. Ela diríxelle a cabeza cara ó pube.Coñecen o propio ritual á perfección. Representan paramin. Cómplices. Executan a peza con mestría, pero a visióndo pracer de Cobre, da servidume de Tamango, non meexcita. Gozo coa fermosa plasticidade da muller more n as o b re o fondo níveo, do contraste das coxas potentes e acabeleira cinza do anfitrión, do conxunto en movemento,só iluminado pola postremeira luz mariña da tarde viguesa.C o b re arquexa na meseta do orgasmo pero Tamango deci-diu non posuíla. Goza co seu deleite. Estou segura. Ameliatamén goza, mentres a noite se fai túnel camiño deO u rense. Non é a primeira vez que unha muller bebe domeu pracer. Teño a frialdade da paisaxe pegada ó cristaldas costas, pero as coxas arden mentres as mans de Ameliaamasan as miñas cadeiras ou agatuñan ata os peitos pro c u-rando o contacto e a caricia dos pezóns. Sinto a súa escra-vitude. E gozo. Tanto pola sabedoría da súa lingua e dosseus beizos como polo meu triunfo de atracción. O estalidoé o colofón dunha sinfonía barroca. Ténsase como aceiro ocorpo e temo asfixiala entre as pernas. Arríncolle a cabezacomo a Holofernes pre n d i d a polo cabelo. Vexo que leva aéxtase nos ollos e debrúzase contra os beizos nun bico pro-fundo, saboroso. Amelia debe ser unha grande amante,penso. Non o dubido. Atráiolle a ansia contra o meu corpoe logo escapo nun desprezo. ¿Gustouche? pregunta. É caseun rogo. Non contesto. Quero ser a túa amante, continúacon acento de súplica. Digo: gústanme os homes. Son unnoxo, pero non me importa, di, aprendín a compartir. Asituación antóllaseme ridícula. Somos dous perfís napenumbra. Acendo un cigarro. Gustaríame tomar un café.Xa pecharon o restaurante, di a súa voz entre o fume.Q u e re saber quén son, cál é o meu destino, qué fago, aónde vou. A matar o meu amante, dígolle, pode ser unhaviaxe sen re t o rno. Os homes non valen unha tolería, di

46

Amelia colocando a cabeza no meu ombre i ro. Coa manbúscame os peitos. Desexa as miñas caricias. Apártome.P rendo a luz. Mírame sorprendida. Pre f i ro os homes, re p i-to. Di: ¿Por que permitiches...? Prolongo a pausa. Sei queestá sufrindo, o pracer dos minutos anteriores é agora dubi-da e temor. Como a todos os amantes cegados, gustaríalleposuír o tempo, a capacidade para detelo ou prolongar atao infinito a relación co obxecto do seu desexo, co seramado. Posuír a variña máxica que domine o tempo e oespacio. O tren aminora o ritmo. Achegámonos a Oure n s e ,o seu destino. Digo: consinto aquilo que me dá pracer; tisabes dalo. Vexo que experimenta un pouco de consolo esorrí. Axúdoa coa equipaxe. Déixame un teléfono e acariñacon suavidade a miña cara, pretendendo levarse un poucode min. Desaparece mentres o tren se detén. Rompo a tar-xeta, sen memorizar sequera o número. Así sucedeu.Apetéceme un café, digo. Como na tarde do recordo. Cobredeixou de arq u e x a r. Durante uns segundos reponse acu-r r u n c h a d a nun recanto dos sillóns brancos. Se fose esculto-ra cicelaríaa nesa postura para eternizala. Días despois f o t o-g r a f a reina así, pero non resultará tan perfecto. Ta m a n g ocompráceme servindo un novo café. Repena a barba cano-sa e penso nos zumes que Cobre deixou sobre ela. Sorrío.¿Apetéceche? insinúa á vez que ofrece o azucre. Nego por-que el pretende conquistarme. Aínda non é víctima dodesexo, só pretende xogar. Terá que agardar. Pre g u n t a :¿falo por fidelidade a E L? Digo: xamais serei dun só home.P r ó s p e ro sorrí e toma nota. Nunca se desprende dunhal i b retiña con pastas de hule n e g ro na que escribe impre-sións de viaxes, frases ou ideas para construír novelas econtos. Vés de darme a clave da túa historia, di, xa es lite-ratura. Digo: teña coidado comigo, son o demo en persoa.Isto é bo, di, tamén tomo nota; xa te teño. Creo que se e q u i-voca. Cando meses despois publique a narración na queme retrata, compre n d e rei que estaba no certo.

47

5

Inés casou de rosa. Por propia vontade ou por con-ciencia porque daquela Raúl xa conseguira desvirgala. Aruliña veu de Vigo para a cerimonia e acapara gran parteda atención. A boa e curiosa sociedade de Almáciga estáexpectante despois do acontecido. Os escándalos tardanen acalar aínda que todos simulen esquecer. Inés camiñaradiante. Entra na igrexa do brazo de papá mentres mamá,emparellada co alcalde, chora dun xeito que a ruliña con-sidera ridículo e innecesario. A Raúl acompáñao a súa nai,a señora alcaldesa. Nada se aparta do rito, do costume.Quizais, o traxe rosa da noiva. Un capricho da rapaza,segundo murmuran as veciñas apostadas nos portais efiestras. Almáciga é unha festa. A voda resulta multitudina-ria pero á ruliña parécelle tediosa e encortizada. Navegaincómoda entre os invitados, afanados cos mariscos eviños brancos no gran salón do Fabuloso mundo do Ciga,ata tropezar con Sofía. ¿Como ti aquí? Invitáronme, re s-ponde con voz de fío de seda; para ser máis exactos, invi-taron o meu defunto pai. Non perdeu a fasquía de mulleri-ña miúda e fría. Desamparada. Anos atrás descubrinacamiñando pola beira do río. En lugar de acudir ó institutodecidín perder a tarde entre soidades. Gañei a amizade darapaza. Observándoa pareceume un anxo desterrado. Ómirarnos, comprendemos que naquel punto da ribeira os

49

nosos destinos estaban cruzados. Era certo. A ruliña inte-résase pola descoñecida e enredan confidencias. A nena,enloitada, parece un espectro saído de calquera panteóndo cemiterio próximo. Ten a cara, tintorela di luna, bran-ca transparente sucada de pequenas veas azuladas, os bei-zos moureados, tamén a carne baixo as unllas, o pelonegro e liso, os ollos acibeche brillante, entristecidos polasolleiras cavernosas. No último ano a orfandade cambioullea vida. Condenada a coidar dunha tía/avoa, anciá, mediocega, maniática e albaceas dos testamenteiros, conduce anave da casa paterna. Inmensa, enigmática e escanastrada,a mansión está encostada contra o templo das ÁnimasBenditas. Cando por primeira vez entramos nos seus tene-brosos salóns abráiome coa gran cantidade de reloxos quehai por todas partes. Meu pai era reloxeiro, di; un verda-d e i ro xenio. Logo visitamos o cuarto do autómata. Esteartiluxio é un extraordinario mecanismo de reloxería cons-truído por papá, di; ten corenta e oito horas de autonomía.Á ruliña parécelle un robot arcaico, un espantallo estraño.É certo. Pregunto: ¿para que serve? Contesta: fai moitasfuncións; por exemplo, ás oito en punto da mañá tocaunha campaíña, é o noso espertador; á hora de comertoma de novo a campaíña e realiza unha especie de baileritual, de caixa de música, movéndose en círculo; papáp rogramáballe outras funcións, ata percorridos polosc o r re d o res en datas sinaladas, mais levou o segredo átumba; eu limítome a darlle corda a diario como homena-xe ó seu creador. Recordo ter escoitado falar das excentri-cidades do reloxeiro e do autómata. Mesmo teño a certezade recordalo saudando mecanicamente no balcón duranteos días de festa ou mentres pasaban as procesións deSemana Santa. Inquiétame a mirada cega do boneco e oseu rostro escuro de madeira de aciñeira vernizada. Digo:non me inspira confianza. A min proporcióname compa-ña, afirma Sofía, úsoo de confidente, e sabe gardar todosos segredos; é como ter un home na casa, dá seguridade.¿Por que proporcionan seguridade os homes a case todasas mulleres, pregúntase a ruliña?

50

–¿Podo saber por que te autodenominas ruliña? Resultaridículo.

O apelativo púxomo a avoa, a fermosa nai de mamá, aque tiña un moble pintado de azul anil na cociña. É agari-moso e transitorio, serve para este momento da miña vida.Deixei de ser nena hai uns anos. Muller, aínda me pareceforte, alleo. Sofía tamén está no tempo das ruliñas, algomaior pero máis desvalida. Foi capaz de espertar tenruraen Martázul, o instinto de protección, case maternal, quepoucas veces vin agromar na miña relación con outram u l l e r. Pode que o episodio de Camille fose similar. Écerto. Sofía e a casa son unha sorpresa continua. Ela cum-priu dezasete anos, tres máis ca min, non acode ó institutoe enche o seu tempo escribindo cartas de amor a sere sinexistentes e contos eróticos. Le libros de maxia e ocultis-mo. Da súa man descubro outra forma de entender a vida,o lado máxico e esotérico da existencia. Unha tarde dechuvias, por un estraño pasadizo, dende a adega do case-rón, as dúas nenas introdúcense na cripta da igrexa veciña.Alumeámonos cunha lanterna. Digo: ¿por que me traesaquí? Responde: Se desexas ser a miña amiga terás quevencer o medo ó descoñecido, ó máis alá e ó propio corpo;e deberás gardar este gran segredo. Xúrollo. As tumbas alí-ñanse incrustadas nas paredes, agás dous sarcófagos barro-cos que presiden a estancia. Entre eles, Sofía construíuunha especie de altar apousento. Rodeou as dúas escultu-ras durmidas, seguramente de alabastro branco ennegre c i-do polo tempo, de candeas de todas as cores e olore s .Acéndeas pacientemente, unha a unha. A cripta ilumínase,d e s c o b re a miseria da putrefacción, arañeiras e mofo. Nastumbas lonxitudinais altérn anse lápidas, figuras xacentes esarcófagos de pedra, probablemente románicos. ¿Ninguénbaixa da igrexa?, pregunto. É imposible, di, cegaron oacceso ó cambiar o pavimento nos anos cincuenta; un des-piste ou simplemente porque estenderon o mármore novos o b re o piso orixinal de pedra, sen máis, para esquecereste lugar. Digo: ¿como descubriches a entrada?Perseguindo un hámster; retirei o botelleiro e apareceu a

51

porta, responde. Ela utiliza este lugar para meditar e ler.Intúe que a súa nai tamén o facía. A ruliña sente calafríos ea anfitriona xa non semella un anxo desterrado, máis bencaído naquela estancia de pedra. Paredes, chan, teito depedra. Nos primeiros encontros leme as cartas de amor.Unha tarde pregunta: ¿es virxe? Respondo: si, claro que si,só teño catorce anos; pero moita curiosidade. E le un contocon pormenorizadas escenas de sexo, ro c a m b o l e s c a ssituacións de camas, pollas descomunais e exaculaciónsferoces, sentimentos encontrados e paixóns sen freo. Oscristiáns defuntos deben sentirse escandalizados coassituacións inventadas por Sofía na cripta. Eu non. Iso é así.Excítame. Agrándame a curiosidade. Trala lectura, a ruliñamira a amiga con mil interrogantes. Digo: ¿onde aprendi-ches todo iso? A imaxinación é máxica, responde, non énecesario estudiar as cousas; todo está na nosa mente, encada unha das nosas células; somos un libro escrito poralguén; simplemente temos a obriga de indagar qué ecánto sabemos; a aprendizaxe exerce a función de recor-dar aquilo que xa está na memoria dende o principio dostempos; o que non está non se aprende, poucas cousasmáis podemos agregar ó que estampou o autor; sene m b a rgo, morre remos sen coñecer infinidade das quesabemos. Entón, cres na predestinación, afirmo. Ela di: eseé un terreo difícil; sei que todos temos unha misión e unhafunción que cumprir; sen embargo poden pro d u c i r s evariantes dentro dunha pequena franxa de movemento; éo espacio de liberdade que se nos concede para superar-nos ou descender en cada existencia. Digo: tamén cres nare e n c a rnación. Ela responde: firmemente. Deduzo: estáescrito que tiñamos que encontrarnos no Ciga, supoño.Seguramente xa nos aconteceu noutra vida anterior, res-ponde Sofía, fomos amigas ou amantes ou nai e filla oui rmás; sempre convivimos coa mesma xente, amamos eodiamos ós mesmos, asasinamos a idéntica víctima ouacoitélanos unha man coñecida. A ruliña pensa que a acti-tude de Sofía é unha rúa que conduce ó conform i s m o ,mais non llo di. Outro día, no salón da casa tomamos café

52

con galletas acompañadas pola somnolencia da tía/avoa.Unha criada, campesiña, solteirona e vetusta trata a Sofíacun respecto pouco usual dada a diferencia de idade. Adebilidade da miña nova amiga é aparente pero a ruliñatardará en comprendelo. Parécelle desamparada, quizaispola orfandade ou a tristura gris do caserón, e quere arras-trala cara ó mundo de cor e luz no que ela crece. Seráimposible. Sofía ama as tebras, as profundidades, o silen-cio lóbrego e as noites de chuvia. Pregunto: ¿es meiga?Responde: creo que si, pero aínda non o descubrín. Pasarápor algúns anos de aprendizaxe antes de facer pública asúa facultade de curar impoñendo as mans ou de adiviñaro futuro mediante os números e o tarot. Aquelas mans xason sabias cando por primeira vez no cuarto de xogos aca-riña as coxas da ruliña, as cadeiras, as costas, o pescozo.Dille: non te asustes; chegou a hora de desvelar o moitoque sabes de sexo e perversión; naciches para seducir,estou segura. Ensíname a descubrir un a un os puntos dopracer, a degustar a emoción de todas as caricias, a con-c e n t r a rme no desexo de cada poro da pel, a ignorar omundo circundante cando a cama é un campo de floresluxuriosas. Con ela aprendo a construír historias, a liberaras fantasías. As cartas de amor e os contos eróticos saídosda súa pluma, torpe e rudimentaria, tiñan a facultade dedesbloquear as potencias da miña alma. Mamá ó coñecer anosa amizade espantouse. O pai era un tolo, dixo, e a naiunha meiga, Deus os teña onde merecen; a nena vai polomesmo camiño, é sinistra. Cando sucedeu o episodio doinstituto, non dubidaron en culpala a ela. Acusárona polasúa influencia maligna e perniciosa. As fantasías desa cria-tura habían de traer a desgracia sobre nós, dixo mamá.Sofía non tivo arte nin parte no asunto do director e profe-sor de historia. Foi obra da fantasía da ruliña. O meu pri-meiro gran desafío público contra as regras establecidas.Algo que continuarei facendo sempre, ata neste momentoda memoria. A miña lei é o instinto que marca as únicasverdades posibles. O home e a sociedade, en lugar detransformar o natural en norma, intentan que a natureza se

53

axuste ás regras inventadas. Impostas. Por estes camiñosfomos creando celibatos, monogamias, represións, castra-cións, barreiras, consumismo... para producir seres abe-rrantes condenados á violencia do espírito ou á morte envida. A moral, disme. ¿Que é a moral? ¿A moral de quen een que momento da historia? Daquela Sofía falábame dasleis esenciais. A ruliña escoita con veneración, descubrin-do que o dito está dentro dela. Autoconfirmando as teorí-as da amiga. Logo virán as decepcións, iso é certo, cam-biando o rumbo dos meus pensamentos. Ás veces négomea crer na predestinación, porque EL non pode estar eter-namente morrendo da miña man. Sen embargo, naquelaencrucillada, cando decido que debe morrer para liberar-me totalmente, as ensinanzas e propostas de Sofía foronesenciais. Algunhas, como sentir o fatídico como inevita-ble, definitivas. Estou segura. As dúas nenas entran e saenda mansión como gatas furtivas. Ó pouco os meus paisd e c i d i ron vetar aquela amizade. Con iso re f o r z a ron osdesexos de confraternizar con Sofía, de profundizar nasexperiencias eróticas primeiro e máxicas despois. Ela con-segue que a miña vida en Almáciga amplíe e rompa oshorizontes coñecidos. É unha etapa onde o sobrenaturaldomina todos os actos e pensamentos da ruliña. Entro nunterceiro estado dimensional e descubro e atráenme aspec-tos ata ese momento ignorados. Trato de explicarme aexistencia dende todos os ángulos do máxico e obteño res-postas sorprendentes. A sociedade, os ritos, a relixión, asfestas, os labores do campo... cobran unha importanciadistinta. Rompen o plano de pano de fondo, que ata entóntiveran, para potenciar as súas formas, envolverme e cap-tarme. Esperto á existencia e síntome cómplice dela. Isto écerto. Comprendo que só participando poderei alterar asregras do xogo. Ser eu mesma. Superar o meu eu. Sofíamóvese en planos distintos. Ela quere ser para darse ósdemais. A ruliña desexa ser para obter. Pero o camiño deiniciación era o mesmo. Sofía herdou de seu pai reloxeiroa paciencia, a administración do tempo e o meticulosodesexo de entender todos os detalles. Da nai, din que

54

meiga, o don de adiviñar, de pre s e n t i r, de estar conectadacoas forzas telúricas. A ruliña non levaba escritas ningunhadesas virtudes. Só o don de apre n d e r. Moitas tardes as dúasamigas encérranse na cripta, rodeadas de candeas acesas eda enerxía dispersa dos defuntos. Len libros de ocultismoda nai morta. Descifran e especulan sobre cada contido.Xamais entran no ritual. Unha inusual prudencia detenasno estudio teórico. Pequenas experiencias: unhas sicofo-nías, algunha oui-ja e moitos exercicios de concentraciónmental ata poñer en práctica xogos de telepatía. Sofía e aruliña fundíronse nun mesmo pensamento. Houbo xogossorprendentes. Ela na cripta e eu na miña casa, transmitia-mos e debuxabamos figuras similares. Sen previa cita,sabiamos cando era oportuno vernos. O teléfono deambas soaba no momento de presentilo. Mirabamos aunha persoa polas costas e volvíase. Desexabamos que unmozo nos abordase e sucedía. Foi un tempo electrizante.Ata que se produciu a ruptura. Sofía non aprobou a miñaactitude co director do instituto. Co pobre don Clarín.Mamá sempre se trabuca, pensaba todo o contrario. Sofíadixo: actuaches de forma negativa; esa enerxía tornarasecontra ti. Durante o escándalo arrefriouse a nosa amizade.Coa miña marcha a Vigo perdemos o contacto. É certo.

A lista de invitados á voda rosa de Inés e Raúl fíxose noConcello. O pai de Raúl é alcalde franquista do partido deManuel Fraga, quen se conformará con retirarse a gober-nar en Galicia ante a imposibilidade de chegar á Moncloa.No Concello cometeron o erro de invitar o defunto e Sofíaacudiu á festa. Foi unha sorpresa para a ruliña. Pregunto:¿progresas moito? Respondo lacónica: o suficiente. Digo:¿aínda estás enfadada comigo? Di: vin o teu futuro nas car-tas, deixarás moitas víctimas no camiño, pero o homemaior que te protexe será a principal. Estará escrito, res-póndolle. Di: agora xa o sabes, podes cambiar o destino;afástate del ou seguirás repetindo a historia eternamente.Estaba recente o meu encontro con EL e nada facía presa-xiar o final do romance. Sorpréndome de que Sofía o adi-viñase. Naquel momento comprendo que realmente é

55

unha meiga con poderes paranormais. O bulicio doscomensais na pista de O fabuloso mundo do Ciga obrigou-nos a saír fóra. O río, como o día do encontro, corría ósnosos pés sombreado pola mole da sala de festas. A rapa-za tomoume as mans. Mirou as palmas detidamente. Dixo:vas vivir unha vida intensa e apaixonante; xa rompichescoas raíces, despegaches; viaxarás moito e coñecerásxente interesante; grandes ideas agárdante e os homessufrirán pola túa culpa pero gozarás deles; es libre, moil i b re para ser simplemente unha muller; afástate do teuprotector, se é que o amas. ¿Amar? A interrogante quedouprendida na miña mente durante semanas. ¿Estaba namo-rada de EL ? ¿Podía amalo? ¿Non era simplemente un xogo?¿Unha casualidade? Sempre neguei a existencia das casua-lidades, xa o ves, pero a relación con EL semellaba selo.Iso é certo. O noso encontro. As miñas primeiras mentiras.O xogo do sexo despois. A protección brindada. As súasindicacións. A descuberta da fotografía. O misterio deAlexandra, a esposa constantemente traizoada peroamada. Das súas outras amantes. O pracer de escoitar ashistorias. De construír as miñas. A complicidade perm a-nente para transgredir. As viaxes furtivas. Nada diso confi-guraba un romance, aínda que podía namorarme de EL .Estou segura. ¿Por que non sucedeu, se tampouco eu des-cubrira aínda a capacidade e a arte de seducir?Seguramente estaba escrito, por iso Sofía podía lelo notarot ou na palma das miñas mans.

–¿Por que non te afastaches de EL despois da predic-ción?

Boa pregunta. Aquela mañá da voda rosa de Inés, emoito tempo despois, a ruliña non tivo conciencia do futu-ro. Só existía o presente e acababa de saír da borracheirade maxia e esoterismo. A resaca conduciuna a certo escep-ticismo. Logo serenáronse as augas, pero o pouso perma-neceu. Aínda que non queiras, coñecer esas materiasparapsicolóxicas cámbiache a vida. É como unha relixiónde relixións. Nos últimos meses, antes do desenlace, esespensamentos voaron sobre as miñas dúbidas. Pero xa era

56

demasiado tarde. Se estaba escrito, debía suceder. Se setrataba dunha condena ¿para que oporse? Non, non é uncaso de fatalismo. Máis ben esgrimino como outro reto. Atransgresión total, perfecta, a liberación definitiva. O xogode Eros e Tánatos. Como algo irreprimible empurradopolo sentido tráxico que temos en España de entender avida e a morte. A miña liberación só sería completa coadestrucción de EL . Aínda que fose unha viaxe sen retorno.Estou segura.

57

6

O tren realiza diversas manobras na estación deOurense. Recolle o expreso que vén da Coruña. Mentres,os viaxeiros trasnoitadores optan por baixar á plataforma.É medianoite. Chove e varios ferroviarios camiñan dunlado a outro cubertos por capotes escuros. Levan farois nasmans. Un martela mecanicamente as rodas do convoi.Seguramente comproba a aliñación coa vía. Hai move-mento na estación de Ourense-Empalme. Os revisores decoches camas e liteiras están reunidos nun banco, falan efuman durante a espera. Amelia desapareceu polas esca-leiras do paso subterráneo. Teño a meixela pegada ó cris-tal. Sei que xamais volverei saber dela. Iso é así. A vidaparéceme un caudal de auga na que todos somos pingas,inconexas e unidas, que se saúdan algunha vez para per-derse camiño do océano. A vida é un río que vai dar ó mar,di EL , Jorge Manrique poetizouno hai séculos. Ten o malocostume de emendar con citas as miñas ideas. Ó principionon me molesta. Pero se o fai en público contraríame.Cando teña máis de corenta anos, dígolle, tamén posuireio tesouro dunha gran cultura, pero non farei citas alleas,serán propias. Di: ¿estasme chamando vello? Digo: é posi-ble. Con frecuencia, metíame en encrucilladas cheas desentimentos contradictorios cara a E L. Aínda que polomomento non coñecera a Nacho, ás veces asaltábame un

59

estraño desexo de estabilidade. Unha curiosa necesidadede encontrar un ser amante e amable. A tentación damonogamia, da fidelidade, da entrega. ¿Era EL o obstáculoou a fonte dese desexo? Non tiña a suficiente capacidadepara ter as cousas claras. A relación entre ambos era moiforte e pretendía ser moi libre. Cando suceda a historia deNacho xa estarei ben instalada no meu apartamento.Gozando dunha propiedade. Vi v i rei esa fase centrífugacoa que a sociedade convencional te atrae, te absorbe, tecontamina para finalmente eliminarte no seu re m u í ñ o .Entón descargarei a furia da miña contradicción contra EL .Será a víctima propicia e propiciatoria. O de menos eran ascitas ou as súas actitudes. Iso é así.

Amelia era a verdadeira pinga de auga que pasa, quese perde e se esquece. Véxoa xurdir do túnel á plataformac a rgada coa equipaxe. ¡Sorpresa! Vai acompañada doh e roe do chocolate. Mentiu. Non baixaba no Porriño.Unicamente fuxira de nós. Ese é o macho de hoxe queescapa da liberdade da muller. Agora ri coa charla deAmelia e axúdaa cun macuto. Máis alá do vestíbulo esvaé-cense entre as sombras da porta. Chove en Ourense e invá-deme unha estraña melancolía. O tren reinicia a marcha eninguén entrou no compartimento. Quizais deba durmirnunha noite que quero que sexa axitada, que os acontece-mentos me impidan reflexionar sobre o propósito que meleva a Madrid. Antes de correr as cortinas ollo o corredor.Silencio e penumbra. Gardo ben a cámara e soño con foto-grafar pantasmas. Reclínome de xeito que poida ver anoite circulando pola ventá. A inquietude, certa ansiedadenerviosa, impídeme conciliar o sono. ¿Haberá pantasmasno tren? EL adoitaba impacientarse con semellantes pre-guntas. Digo: as pantasmas son só enerxía concentrada deseres que viven noutra dimensión; pero están aquí, nestecuarto connosco; vennos rir, chorar, discutir, gozar; nonparticipan, nin se abraian, nin xulgan, porque eles xa pasa-ron polas mesmas circunstancias. Di: non me gustan esesxogos; moléstame sentirme observado. Pero el obsérvase,goza mirando cando fornicamos. É un mirón. E ensíname

60

a gozar da vista nos momentos de intimidade. Espidos exuntos. Di: do amor, das relacións sexuais, sempre chequedan dous recordos: o olor e o tacto; esquecemos asimaxes e os sons; eu desexo conservalos. Ten razón.Pechamos os ollos para concentrarnos, sentir interiormen-te con toda intensidade. Os xemidos propios afogan osmurmurios contrarios. Do outro levámonos o rozamentoda pel e o perfume. Facíame pensar porque as súas refle-xións eran orixinais. Foi un bo mestre de relacións huma-nas e de relacións públicas. Sen embargo estaba posuídodo autoodio e a autodestrucción propia de moitos indivi-duos da súa xeración. Cría que era tan grande o coñece-mento de si mesmo que non se permitía ningunha fendapara a sorpresa. O éxito mundano resultoulle inversamen-te proporcional ó seu fracaso individual e ideolóxico. ELera un seductor e sabía exerc e r. Seducción. ¿Que é aseducción? Di: a arte de conquistar. Pregunto: ¿con queobxecto? Responde: vivir e sentirte vivo. Este curto diálo-go, que sucedeu mentres pecorriamos a exposición dunescultor amigo seu, roldará pola miña cabeza durantemeses. Naquel tempo estaba sendo seducida por E L .Arrastrada pola hábil rede do pescador de mulleres. Digo:¿por que seduce unha escultura, un cadro, unha canción?Di: porque teñen alma; unha parte da personalidade doautor quedou atrapada na obra e maniféstase. Detémonosfronte a unha forma branca, envolvente, onde se xoga comármore pulido e as superficies da mesma pedra en esta-do case natural ou coas pegadas do cicel. Tócaa, acaríñaa.I n t roduce os dedos polas cavidades. Posúea. O autorquixo que esta rocha sexa unha maternidade, di; conse-guiuno; síntome subxugado polas súas formas sinuosas,pola intención de claustro materno dos espacios interiorespresentidos; é limpa e perfecta, pero os meus instintos sonobscenos, incestuosos, quero posuíla e ser posuído porela; logrou seducirme. Inmediatamente chama ó conserxeda sala e adquire a escultura. Deixa unha tarxeta e adhirenun puntiño vermello ó pedestal. Ó saír, no vestíbulo, oescultor alcánzanos agradecido. Fai as presentacións con

61

certa indolencia agarimosa. É outra pinga máis no marpolo que inicio a navegación con el. Nunca máis verei opersonaxe, nin recordarei o nome anque me aparvou a súa“calidade” de artista. EL acababa de escenificar a secuenciado dominio o do saber fronte á ruliña. A seducción coasarmas do abraio, unha táctica moi usual en homes pode-rosos. Mandou instalar a peza no apartamento das nosasprimeiras citas. Xamais volveu acariñala. Dende aquelainxenuidade, en moitas ocasións tentei encontrar a almado escultor, a seducción desas formas, o espírito da natu-reza dobregada, a comunicación. O mármore deixábamefría. Agora penso que a EL tamén. Pero a posta en escenaresultou axeitada. Xa sei que ese é o auténtico pracer doseductor: a parafernalia da representación. Estea no nivelque estea. Viva en planos sofisticados ou vulgares. A con-secución do obxecto ou do individuo inicia sempre o pri-meiro parágrafo do final, o do esquecemento, o do des-apego e ata do desamor. A quebra da seducción. EL actua-ba deste xeito, como un xenuíno don Xoán redivivo. Iso écerto. A ruliña acaba de instalarse en Vigo. Aínda compar-to un piso con tres estudiantes máis. Elas son universita-rias, alomenos dous anos maiores ca min. Despois daexpulsión do instituto vin para facer COU. A fin de contas,sentenciou papá, o ano próximo terías que marchar a Vigoou a Santiago de Compostela para entrar na Universidade;confío en que asentes a cabeza e esta tolería cure as túasfantasías. Di mamá: así estarás lonxe desa endemoñada deSofía, que che enche o cere b ro de pantasmas. Respiroliberdade polas rúas viguesas. A academia onde me matri-cularon é buliciosa e de xente imposible, repetidores, des-clasados, aburridos dos libros, rebeldes con e sen causa.Malos estudiantes. O profesorado non tarda en asombrar-se coa miña capacidade intelectual, coa miña aplicación ecos meus desexos do superar o curso con boas notas.Cando a ruliña se examine oficialmente nun instituto obte-rá, como sempre, excelentes cualificacións e pasará aSelectividade sen problemas e con puntuación alta. Ómesmo tempo, os compañeiros de clase iníciana nas rutas

62

da diversión, dos viños, pubs e discotecas. Armando eLidia entran na miña vida por outra porta, pero a nosa ami-zade arranca daquelas noites. Xoves e venres son días desaír. As fins de semana regresaba a Almáciga e enclaustrá-bame na casa. EL descompuxo aquela rutina co seu ritmode vida e seducción. Descubrino bailando na pista cunhaseñora loira de longas pernas e abundantes peitos.Coqueteaban. Gustoume o seu aire intelectual alleo á dis-coteca, as profundas entradas e a melena canosa, o inmen-so nariz aquilino sobre o que descansan unhas lentes demontura negra pasada de moda, a descoidada barba depoucos días sen barbear, certo desaliño intencionado deroupa moi cara, ben conxuntada, bos tecidos coidadosa-mente seleccionados. Sabe moverse e conducir a parella.Dille cousas ó oído e xoga coa mirada. Non era guapo.Podería afirmar que tirando a feo. As súas mans resultanperfectas, hábiles e encantadoras acariñando a cintura, ascostas, as cadeiras da muller loira, con certa desidia finxi-da, levadas da naturalidade. Se estivese re p re s e n t a n d opara min, non o faría mellor. A verdade é que EL sempreactuaba para toda a pista, aínda que o seu círculo fosepequeno. Iso é así. Aproximeime para observalo con máisdetalle. Anque bailo con Armando, crúzanse as nosasmiradas cómplices. Armando mouméame: é moi vello parati. Digo: non me importa, fascíname. Soa unha salsa ou unmerengue. Nese tempo empezaban a resucitar estes bailese a xente apaixonábase conxugando pasos e posturas.Sintonizamos por riba do ombro da loira. Á ruliña gustou-lle o xogo, tiña calidez, rompía co coñecido. A mala expe-riencia de O fabuloso mundo do Ciga co ligón de verbenasnon podía repetirse. E L a p a rentaba ser un home demundo, seguramente un sabio nos camiños da vida e unexperto nas sinfonías da cama. Acertei. Cambiaron deritmo. Un rock. Por fortuna, a muller negouse. Deixounae s c o r regar cara á barra. Non preguntou. Tomoume daman. Ignorou a Armando. Bailamos un rock and roll per-fecto. Xamais sentira o meu corpo esvarar con tanta facili-dade. A punta dos seus dedos marcaba os xiros. Coas fle-

63

xións dos brazos actuaba sobre as miñas pernas, pés exeonllos. As súas cadeiras sobre o ritmo. A ruliña ten a sen-sación de estar soa no centro da pista e de que todo omundo a mira. E L simplemente sorrí. Dixo: es acuario.Dixen: son Martázul. Replicou: Martázul/acuario. Dixen:¿como o sabes? Sorriu. Dixen: ¿como te chamas?Chámanme, dixo... Dixo o seu nome.

–¿Por que nunca o pronuncias?Porque é innomeable. Porque xa non existe. Porque o

que se nomea resucita e EL non debe volver. Está mortopara a eternidade. Non podo permitir que me acompañena memoria. Teño que baleirarme del. Coa destrucción donome desaparece o principal sinal de identidade. Aquiloque non posúe denominación non existe. É o primeiropaso para exorcizar os recordos. Un acto voluntario enecesario.

–¿Como sendo un escéptico respecto das mancias,horóscopos a adiviñacións, soubo o teu signo do zodíaco?

O don da oportunidade. Posuíao. O moi arteiro perca-touse desta pequena medalla que sempre levo ó pescozoco símbolo. Foi suficiente para impresionarme un poucomáis. Anos despois confesoumo irónico e suficiente. Dixo:cando se inician os xogos da seducción hai que poñer enm a rcha os cinco sentidos; un paso en falso e rompes amaxia; un acerto fortuíto e completaches a conquista; nesemomento es case un deus; un ser irrepetible para o sedu-cido. A ruliña, impresionada, baila ata fartarse de ro c k .Cole Porter irrompe nos amplificadores e con Begin thebeguin as serpes das súas caricias esvaran polo meu corpo.Di: hoxe levantouse retro o pincha. Digo: gústame. E elaestá por vez primeira nos brazos dun home de verdade.Sorpréndeme: ¿como se chama teu pai? Respondo: Ginés.Decide que tomemos unhas copas e quedamos na barra. Amuller loira desprázase ata nós. Preséntanos: éMartázul/acuario, a querida filla do meu querido amigoGinés; a última vez que a vin aínda era unha nena. A ruli-ña séguelle o xogo divertida. A muller loira bícame.Imaxino que é a súa amante e non me equivoco. Logo

64

saberei que hai unha historia entre eles. Un romance máisdos que E L mantén con inusitada constancia. Descubroque é arquitecto. Que está casado e que E L A, semprenomea así a Alexandra, a súa esposa, é unha coñecida con-certista de piano. Bromea sobre meu pai e a súa vella ami-zade. Mente como un canalla fabricándome un proxenitoridealista e sublime, esforzado loitador pola democracia,alma desinteresada, sacrificado por cambiar a sociedade.Di: e ti Martázul, bailas tan ben como a túa nai; ¿segue tanfermosa como sempre? A ruliña afirma case refuxiándoseno seu peito protector. A muller loira é simple, superficial.Unha boa femia, nada máis. Odia o rock e ama o meren-gue. Está soando In the mood. EL arrástrame á pista. Di:líbrome dela e volvo recollerte. Digo: estou cuns amigos.Di: ti tamén te liberas deles ou marchamos todos xuntos,como prefiras. Armando pon reparos: non me gusta esefulano; es unha inxenua, debes ter coidado. Lidia é menosprotectora: pode ser o teu pai, pero non parece un perver-tido e se te cambia por semellante loira, que a ten no bote,non é porque ande desesperado; divírtete. Co tempo, Lidiamostrarase celosa dos meus amantes, pero conclúe por sera miña mellor amiga. Aparece sempre que a necesito.Cando E L re g resa aínda non resolveramos o dilema.Decátase de inmediato. É áxil e perspicaz. Ten experienciae sempre sabe o terreo que pisa. Di: invítovos a unha copa.Son case as catro da mañá e condúcenos a un lugar pinto-resco, fronte ó porto pesqueiro: O bar das almas perdidas.Prostitutas de pouco pelo, travestidos repintados, deses-perados e rexentes de barras americanas, pescantinas debo ou mal espertar, noctámbulos empedernidos, pescado-res cansos, traficantes de calquera cousa, negociantesespelidos, inmigrantes sen consolo, negros de vendaambulante, “barato-barato”, coas súas mercadorías inúti-les, son algunhas das especies que poboan o ambiente deúltimo tango antes do mencer, auguardente matinal ouchocolate con churros de almorzo. E os curiosos. Non fal-tamos os curiosos, festeiros eternos/demorados, noite detroula e discoteca. Ole a fritos e alcol en penumbra. Tamén

65

66

a peixe fresco. EL é coñecido e respectado naquel ambien-te. Creo que en calquera recanto da terra sabían o seunome e apreciaban o don da palabra do que facía uso.¿Díxenche que falaba seis idiomas? Lía e estudiaba os auto-res nas súas linguas orixinais. Outro reto para min.Acumulaba saber, nunca entendín para qué. Seguramentese perfeccionaba para brillar e seducir. EL era o espelloque eu debía traspasar. Iso é certo. Pero aquela primeiranoite simplemente aparentaba ser un arremedo de toloe n c a n t a d o r, que nos conducía nun excelente auto a unambiente marxinal, desfeito, igrexa de todos os desherda-dos da noite e do principio do día. Saudou a certa mulleri-ña de boca desdentada e larafuzas de pintura; pagou con-sumicións a prostitutas e mariñeiros; bromeou con traves-tidos, que o chamaban polo seu nome, sempre co D o ndiante. E non parou de pre s e n t a rme como a“Martázul/acuario, a querida filla do meu querido amigoGinés”. De re g reso habilmente primeiro deixou a Lidia,logo a Armando. Conseguira abraiarnos. Semellaba quefosemos vellos e entrañables amigos. Dixo: ¿queres veramañecer na praia? Á ruliña pareceulle unha idea estupen-da. Pensaba que aparcaría o coche fronte ó mar e envoltosen música de violíns esperarían a saída do sol. Dixo el: ofermoso destas rías son os solpores; ver agonizar o día tra-las Illas Cíes nas tardes claras. Ignorou as praias de Samil,o Vao, Canido, a esas horas desertas, a area virxe cos arbo-redos espertando rumores de paxaros e gaivotas. Dirixiusecara a Cabo Estai. A súa gran casa de granito, lousa, madei-ra e cristal está pegada ó terreo como un lagarto solazán-dose. Ninguén podería imaxinar que traspasados os murosdo peche e as sebes existise unha armazón de construc-ción tan intelixente, ben disposta e respectuosa coa paisa-xe. Dixo: é a casa onde vivo con E L A; mañá actúa enDublín; ¿tomas algo? Non me apetecía nada, sen embargodesexaba estar á altura dunha muller de mundo. Asentín.Colleu unha botella de J & B e dous vasos con xeo. Polaparte traseira da construcción baixamos ó pequeno areal,unha especie de cala semiprivada onde nos agardaban

67

media ducia de hamacas de plástico branco, sombrillaspechadas e unha gran mesa de troncos vernizados. E Lbebía sen parar e falaba. Dixo: es moi nova, pero parecesvalente; unha rapaza normal da túa idade non aceptaría ainvitación dun carroza coma min; es moi atractiva; interé-sasme. Dixen: gústanme os homes maduros, teño unamante de corenta anos. Era mentira, pero EL quixo crelo.M i rou a ruliña en silencio. Agora estou segura de quesorriu internamente. Dixo: iso está moi ben; non meimporta que teñas un amante, interésasme. Ela esperabaunha reacción do macho, que volvese pousarlle as mansna cintura, que achegase a hamaca á súa. Non o fixo,tomou unha serie de grolos longos, degustándoos.P a receu quedar durmido e logo empezou a cantaruxarunha canción nunha estraña lingua. Dixo: é ruso; aprendi-na en Moscova; unha tarde de utopías e política paseandocon vellos republicanos nostálxicos; merendaramos conDolores. Suspirou. Seguiu dicindo: ¡Dolores, que muller!;falo da Pasionaria; esta é unha canción de amor e de loita;a revolución imposible, querida filla do meu queridoamigo Ginés; xa chega o día, atácanos polas costas; pode-mos durm i r. A ruliña preguntouse se de súpeto estababébedo. Pero non. Eran as súas típicas reaccións de melan-colía por efecto do alcol. Xamais se emborrachaba.Yesterday. Estou segura. Amañecera e o mar xogaba a serverde azulado. Tomoume pola cintura e camiñamos deregreso xogando coa area. Empecei a imaxinar o xeito enque me pediría que o acompañase á cama. Como sería oxogo, a proposición. Cruzamos un gran salón. EL conti-nuaba cantando a canción rusa. Chegamos entre l a z a d o sata a planta superior. Fixo un alto fronte a unha porta.Empuxou o picaporte. Dixo: podes durmir aquí, candoespertemos devolvereite a Vigo. Puxo un bico na miñafronte e desapareceu canturexando coa botella na man. Aruliña preguntouse qué fixera mal. Agora sei que aquelaposta en escena tamén formaba parte do xogo da seduc-ción. Estou segura.

69

7

O traqueteo do expreso, a persistencia da chuvia aescuridade continua dos túneles logra adurmiñarme aba-neada polos recordos. Non sei se nos detivemos nalgunhaestación intermedia. Estou segura de non ter parado aíndaen Puebla de Sanabria, por iso abráiame que unha persoaabra a porta con certa delicadeza. Aparece unha sombraalta e loira portando unha mochila e unha guitarra enfun-dada. Di: ¿molesto? Non. Coidadosamente pecha a porta ecorre as cortinas. Estende os asentos e tómbase en parale-lo a min. Di: ¿prefires durmir coa ventá descuberta? Digo:non durmo. Escúsase. Pouco a pouco a penumbra perfilaalgún dos seus trazos. É un home novo. Parece atractivo.Tampouco dorme. Tamén pensa. Digo: ¿moléstache queteña as cortinas descorridas? Di: non creo que consiga dur-mir; ¿impórtache que fume? Invítame a fumar. Di: ¿podotocar a guitarra?, reláxame. Pide permiso para todo. Ópouco está rozando as cordas, como afinándoas. De novoPigmalión persistindo na miña lembranza. Entre as virtu-des de EL estaba a de tocar diferentes instrumentos, a gui-tarra, o laúde, a mandolina, o piano, a frauta. Entoaba bensen subir moito. A primeira mañá na súa casa espertoumeunha criada. Dixo: o señor invítaa a almorzar na praia. Eraun outono seco e quente. Dende o comezo do curso cho-vera pouco. Despois de ducharme baixei ata a cala da

noite anterior. Corría un aire fresco que presaxiaba auga.Díxenllo. Conxecturou: é probable, sopra norte, pero tere-mos tempo de almorzar. Antes de que chegue o servicioíspese por completo e vai dar un baño. A ruliña estaba sor-prendida. Dixen: ¿falo a diario? Sempre que estou en Vigo,dixo, ata nos fríos meses de inverno; é cando mellor sabeo mar, agora xa está entrando o fluxo cálido do golfo, aauga é máis tépeda que no verán ou primavera; cara amediados de xuño baixa a corrente que os pescadores cha-man de Ferrol e arrefría. Sécase sen espaventos nin pudor.Cando aparece a doncela xa está enfundado no albornoz.Fixen unha pregunta inxenua: ¿es fiel á túa muller?C h i s p e o u l l e a mirada cun ricto de sorpresa e diversión.Dixo: ¿fiel? ¿Que é a fidelidade? Pensa. Di: seguramente si,nunca me namorei doutra, iso é fidelidade. Son máis dasdoce. Só durmimos cinco horas. Aconséllame que nonalmorce moito porque me invitará a comer cuns amigos.Comida de traballo, di, pero con xente interesante. A ruli-ña ía protestar, debería acudir a clase. Pénsao mellor, totala mañá está perdida e xa é venres. Recuperará o luns. DiEL : estás sorprendida porque onte á noite non te arrastreiá miña cama, ¡como é a vosa xeración!, perdestes a capaci-dade de ser románticos; a culpa tena o cine. Por primeiravez escóitolle unha rara teoría do intercambio entre os cos-tumes e a creación literaria. Di: pasamos da palabra e doconcepto ó xesto e á imaxe. Afirma que as xeracións ante-riores –a súa pode ser a última– pertecen á cultura da letraimpresa. O seu mundo conformouse na novela. As histo-rias son longas, necesitan duascentas ou trescentas páxi-nas para ser contadas. O proceso de relación dos persona-xes é dilatado, polo tanto a imitación na vida cotiá tamén.O heroe ou o galán da novela percorre espacios planifica-dos pola lóxica para chegar á heroína. As amantes famosascomo Madame Bovary, por exemplo, tómanse o seutempo antes de dar o primeiro paso; Margarida Gautiernon morre en media ducia de fotogramas; Dorian Graytarda trescentos folios en envellecer; Fortunata e Xacintaviven o drama íntimo entre sobresaltos, propósitos e des-

70

propósitos; Carme, coa súa brevidade, é un longo xogo detempos e intrigas; a Tía Tula prolonga o seu conflicto paraaproximalo á realidade vital onde nace. A Rexenta necesi-ta remover o mundo dos pensamentos e ideoloxías paraloitar contra a paixón que lle manda o ceo... Centos depensamentos superpóñense ás situacións. Existe todaunha retórica das vivencias, a necesidade de crear o climaaxeitado, de formularse se a acción é correcta ou incorrec-ta. Pervive unha dúbida existencial, conceptual, de cadamomento. Un sentido transcendente de toda acción huma-na. Di: as novas xeracións védelo doutro xeito, máis cine-matográfico. EL argúe que o cine debe planificar as histo-rias como moito en dúas horas. Rapaz coñece a rapaza evanse á cama. A traxedia ou a felicidade son instantáneas.En pouco espacio vívese e resólvese o drama da vida.Todo se acelera. A imitación cotiá tamén. Digo: ¿entón aarte é producto da vida ou a vida reflicte a arte? Di: inteli-xente pregunta; na antigüidade a arte imitaba a vida, nesteséculo das comunicacións globais pode que se invirta oproceso, ou alomenos creo que se interrelacionan, sempreexiste o efecto búmerang; a novela é filla dun tempo,dunha cultura, dunha forma de relación entre a sociedadee a capacidade creadora, re p resenta os sentimentos daburguesía; o concepto actual de novela é esencialmente unproducto burgués do XIX e eu pregúntome se ten sentidoescribir novelas agora; creo que non; a nosa vida, o nosorelato xa non é unha novela de corte tradicional; Tolstojmorrería de fame hoxe en día, ninguén editaría a VictorHugo, Flaubert resultaría un coñazo, Balzac, Stendhal,Clarín, Unamuno, Baroja, Galdós e tantos outros traballa-rían como guionistas de cine ou de telecomedias, segura-mente non serían novelistas; vivimos no imperio da imaxee do son, iso que chamades audiovisuais; todo se acelera,as composicións musicais son fugaces, os éxitos cinemato-gráficos tamén; é como se sobre o fondo das estrelas clási-cas, eternas, vivisemos nunha continua chuvia de meteori-tos; nada ten valor, o tempo comprimiuse e as relaciónshumanas tamén; a vosa vida é unha película ou unha can-

71

ción, non unha novela. Dígolle que todo parece un para-doxo. Respóndeme que é posible pero non por iso irreal,que merece unha reflexión. É un paraloxista. Aprendo conEL . Consegue espertarme interese polas cousas. É un granobservador da sociedade. Interésanlle os individuos e ana-liza os seus comportamentos. Disecciónaos no laboratoriodo pensamento. Aprendo, estou segura. Aquel foi a fin desemana do abraio total. O seu semellaba ser un universofantástico, excepcional. A ruliña que acaba de chegar deAlmáciga abría os ollos ó mundo para o que estaba pre-destinada. Sofía soubo intuílo. EL revélase como un grancontador de historias, converte o cotián en literatura.Domina a palabra, constrúe as oracións corre c t a m e n t e ,engarza os pensamentos con lucidez. É un pracer oílofalar. Un día descubro no apartamento un feixe de foliosescritos coa súa letra apresurada como de estudiante deMedicina. Leo por curiosidade. As reflexións apréixanme.Parrafeos longos, pausados. Folios completos sen un sópunto e á parte. Oracións sostidas, brillantes. Descriciónsretóricas construídas coa adxectivación xusta. As oraciónssubordínanse, explican os conceptos, crean os climas ade-cuados á historia. É un gran colorista, domina a hipérbole,xoga co paradoxo, sabe tecer parábolas intelixentes, asmetáforas resultan naturais e lóxicas. Sorpréndeme tiradas o b re a cama, navegando entre aqueles re l a t o s / e n s a i o s .Déixase caer sobre min, bícame o pescozo, intenta facer-me cóxegas. Digo: isto é boísimo, droga pura. Pallas men-tais; contaminación para o cerebro, di. Empurra os escritose esparéxense pola alfombra e na cama. Case me rompe osbotóns da camisa para descubrirme os peitos. Sabe que megusta ver os seus beizos saboreando os meus pezóns. Noritual da seducción sempre empeza por bicalos, moitoantes que os beizos. Consegue acenderme. Os folios engú-rranse, temo que se estragen. Di: non importa. Follamossobre eles. Correrase a tinta. Penso nas horas de soidade ereflexión que hai baixo de nós. En canto EL foi pousandode si en todos aqueles escritos. Sinto desexos de protexe-los. Non me deixa. Ó final rompo a paixón, salto da cama

72

73

e recólloos, un a un, intentando ordenalos. A numeracióné caótica. Cando introduce novos folios, intercala correla-cións con letras, 5a, 5b, 5c..., ou números romanos senmáis. Cabréase. Di que non teño dereito a inmiscuírme nassúas soidades. Non lle importa que as lea, pero só el édono do seu destino. Xamais as publicará. Impórtalle uncarallo que se rompan e ordéname que non garde nin foto-copie ningunha. Outro día descubro un caderno repletode fermosos poemas de amor. De sensibilidade e finuraexquisitas. Non parece que sexan do home que me dobre-ga, que me fai gozar sen unha soa palabra de tenrura.Metidos neste terreo, el destápame os segredos da poesíae da música clásica. Aprendo a saborear unha sinfonía,unha ópera, unha aria, unha serenata de Schubert ou deMozart. Voamos a Madrid ou a Barcelona unicamente paraescoitar un concerto dirixido ou interpretado por algunhacelebridade. A París ou a Nova York para ver unha exposi-ción. En Londres conseguimos entradas para Os miserablese os musicais C a t s e The Rocke Horror Show c o m p l e t a nunha fin de semana deliciosa. En Avignon agárdanos unhare p resentación teatral no castelo do Papa Luna ou enFlorencia unha mesa redonda sobre arte contemporánea.En Alemaña temos unha cita cun interesante grupo dearquitectos que discuten sobre a conveniencia de restauraro Castelo de Berlín trala caída do muro... PrósperoTamango revelarame que aquelas escapadas, aquel com-partir parcelas de cultura, é unha deferencia que EL tencomigo. Ningunha das súas outras compañeiras de camagozan diso. Sen embargo sei que fai viaxes similares conAlexandra, tamén EL a acompaña nas súas infinitas saídas.Non sinto celos. A profesión de concertista obrígaa a via-xar a maior parte do ano. Durante as súas estadías vigue-sas reclúese na casa da praia entregada á súa paixón musi-cal. Digo: sodes unha parella estraña. Formamos unhasociedade case perfecta, responde. Nunca evita falar deELA . Admíraa. Tampouco toca o tema por vontade propia.Recollín todos os folios mentres E L agarda na cama.Alísoos coa man e protéxoos nunha carpeta. Di: non quero

que me admires, prohíbocho; nin que interfiras na miñavida privada. Deixa claro que ninguén debe intentar cam-biarlle os costumes. Non desexa abandonar as teimas acu-muladas cos anos. Senta o principio de non inxerencia dunna vida do outro. Di: somos libres, total e plenamentelibres; para cortar a nosa relación ou prolongala, para com-partila con outros ou non; non debes esperar nada eternode min; de ti agardo a que un día me substitúas na camapor outro que te desexe en exclusiva e ti consintas; entóns e remos simplemente amigos, esta relación ten data decaducidade, como todas. Será EL quen rompa as regras doxogo. Quen falte á palabra dada.

–E decides a vinganza.Si e non. Mesturouse todo. A vinganza e o problema da

liberación. A miña liberación e a súa. Coido que cho dixen.A aventura da súa vida só foi posible dende a perspectivado novelesco. Quizais a súa morte tamén o foi. Vive inmer-so na literatura e no personaxe que construíu para si.Consegue facerme partícipe diso. Integrarme. Iso é certo.Os primeiros meses da nosa relación transcorren entre aacademia, o piso de estudiantes, as visitas ó seu aparta-mento e as saídas nocturnas. Desapégome de Almáciga.Pasado o Nadal comezo a frecuentar con EL os seus círcu-los de relación social. Escoito falar de Próspero Tamango.Contra as reticencias do profesor don Alfonso Gimoteo,p e rmínteme frecuentar a tertulia semanal que manteñenna Cafetería Goya. Ó principio só son oínte mentres con-sumo café con leite e pastas. Estou de floreiro ó seu carón.Cando me aventuro a expoñer os meus razoamentos, oscontertulios sorpréndense. Finalmente conclúo por ser unpunto de confrontación máis entre tanto artista e sisudoprofesor. Alfonso Gimoteo aspira a catedrático de calque-ra cousa. De lingua galega, por exemplo. É un elo máis daxeración perdida da posguerra. A súa obra é ampla perocircunstancial, inconsistente. Non quedará. É o drama dequen aspira a perpetuarse polos seus escritos e os seuslibros sen conseguilo. Ó contrario que o resto, non admiteque o atúe. Sempre deberá ser don Alfonso Gimoteo.

74

75

Mesmo despois da burla que lle fixen. Para os seus detrac-tores galeguistas é Alfonso dos mortos, pola súa facilidadee oportunismo á hora de estar presente en todas as necro-lóxicas de canto prócer pasa a mellor vida. EL mantén unequilibrio de respecto cara a este amigo, dunha pedanteríaque resulta insoportable. Di: foi un eficaz loitador contra adictadura franquista; pérdelle seguir ancorado naquelafilosofía; agora debe pensar que contra Franco se vivíamellor. Cando coñezo as súas actitudes atrévome a dicir: oseu oportunismo na dictadura foi ser antifranquista. Di EL :es inxusta, don Alfonso representa a un prototipo de inte-lectual de pequenos círculos, que non logrou traspasar ab a r reira do éxito; a historia da cultura está chea destaxente; é lei de vida. A palabra agre e gris de don Alfonsocontrasta coas intervencións do poeta Carlos Oro z a .Sempre un chorro de frescura anárquica. Carlos acaríñamecoa mirada. É un ser doutro mundo. Como E L, non teninterese en publicar. Os editores solicítanlle orixinais quenunca remite. Goza recitando, poetizando a vida. Leo ereleo Cabalum, o seu único poemario en libro. Ninguénsabe ben de qué vive. Di unha tarde, enxoito e seco: asmiñas necesidades son poucas e cóbrense facilmente. Natertulia hai outro poeta, un tal Amelio Forján, que fala deviños e escribe versos malos. Gáñase a vida especulandocon negocios de chatarra. Algo pouco poético e patéticopara el. Este si desexa publicar libros pero non o consegue.Verte o seu fel en artigos xornalísticos vulgares, que logonos le fachendoso con voz afectada. Pola tertulia pasaxente como o gran pintor Laxeiro, cargado de anos, deamor, picardía e nobreza; o excelente poeta Ramiro Fonte,escéptico e reflexivo; alí relaciónome con Antón Reixa,poeta, profesor, cantante, comunicador, un xerro de augafría contra a cordura; algúns afamados xornalistas locais...Tamén coñezo a empresarios, políticos... Xente moi diver-sa da cal aprendo coas súas virtudes e defectos. Moito máisque nas pesadas horas de academia. Sempre están dispos-tos a saborear o pracer do tempo perdido ou gañado dacharla. Penso que estou ante unha cultura que agoniza.

Eles serán os últimos. Eu contémploos e dóome. Iso é así.Ó concluír o curso, decidirei permanecer en Vigo contra aopinión de papá. Chámoo: durante o verán quero apren-der fotografía; matriculeime; teño unha boa oportunidadee para o próximo ano podo gañarme unhas pesetas facen-do fotos. Non o entende. Finalmente acepta contrariado.E L empúrrame á fotografía, outra faceta do seu saber, eintenta axudarme economicamente. Non o permito. Casetodos os días de xuño e xullo comemos xuntos na casa deCabo Estai. Alexandra está de xira por Hispanonamérica.Nunca consente que utilicemos a cama matrimonial.Follamos noutro cuarto calquera e durmimos no gran cuar-to de invitados. Alí coñecín por primeira vez a caricia dasúa pel. O tacto da súa boca. A sabedoría das súas mans...Ese cuarto, que mira ó mar e permite a indiscreción doruído das ondas, é un símbolo na miña vida. Nela, nunsminutos, EL borrou o mal recordo da primeira experienciano Ciga. Sucedeu así. Pasaron os meses como gaivotas natarde. Aloucadas. E conclúe o curso. É a noite de San Xoán.Tómame da man. Di: chegou o momento máxico do sols-ticio de verán. Míroo sorprendida. ¿Como é posible? Ti noncres en nada diso, digo. Nos ciclos da natureza, si, respon-de. Percorremos o crepúsculo co coche convertible alleosás miradas dos viandantes. No apartamento do centro deVigo recollemos todos os seus escritos. Volvemos á praia.Aparcados de cara á posta de sol, deixamos que o hori-zonte avermellado nos abrace. Repasamos os folios un aun, nunha lectura rápida. Á fin selecciona un conto e unpoema. Indultámoos, di. Sigo sen entender. Volvemos con-versar sobre literatura, un tema recorrente no noso primei-ro ano. Xa decidín facer Filoloxía Xermánica. Di: está ben,pero non caias na tentación de escribir; creo que es unhavíctima propiciatoria; os escritores son todos uns farsantes;ti non estás feita desa madeira, ti es madeira de buxo.Madeira azul, penso. A un centenar de metros un grupo demozos logrou amontoar sobre a area un confuso depósitode táboas vellas, mobles inútiles, cadros escanastrados,envases desfondados... Ordenados de forma cónica para

76

configurar a fogueira. Pouco a pouco atéigase de xenteque trae máis materiais combustibles. No cumio colocanunha especie de moneco. Un monicreque informe. Outrosorganizan as grellas para asar sardiñas. Empeza a correr oviño. Achegámonos ó bulicio crecente. E L non tarda enencontrar coñecidos. Sucede sempre. Tómame da cinturae sorrí. Á ruliña gústalle a forma que ten de sorrir e a liber-dade que expresa acariñándoa en público. O mar estácalmo. A noite é clara e as Illas Cíes debúxanse na negritu-de do horizonte. As luces intermitentes dos faros imitan oscontrasinais dos contrabandistas en alta mar. Non tarda eniluminarse toda a costa salferida con pequenas e grandesfogueiras. Abunda o viño. Invítannos a beber. Tamén a sar-diñas asadas. Alguén toca unha gaita. Outros cantan.Despois das doce, EL regresa ó coche. Volve co feixe defolios e cadernos de versos. Achégase á fogueira e guín-daos. Míroo abraiada. Está gozando ó ver como os seuspensamentos, narracións e poemas, esa parte da súa vida,arden. Destrúese. Di: fágoo todos os anos por San Xoán; éo meu rito. Entendo o xogo da selección e o indulto.Pídeme que saltemos a fogueira. Tómame dunha man.Salto por riba do lume cun puñado de sal apertado nopuño. Pero estou chorando por EL . Cinco anos máis acom-pañareino na mesma tolería. Xa sen a emoción daquel pri-meiro San Xoán.

77

8

Hai máis dun ano que inauguraron O fabuloso mundodo Ciga. Raúl trouxo uns pases gratis e a ruliña fíxose asi-dua da sala de festas. Sábados e domingos os porteiros per-miten que algunhas amigas pasen con ela sen pagar entra-da. Séntese importante. Sofía nunca irá bailar. Di: teño loitopolos meus pais e non me atraen as discotecas. É a mellorsala da bisbarra. Veñen moitos forasteiros. Unha chea derapaces e rapazas. Pero son máis os mozos. Co solporempezan a chegar os autobuses que a empresa contratoupara recoller clientes polas vilas e aldeas próximas. Nacompra da entrada inclúese o transporte. E os paisanosséntense felices. Os coches abarrotan as dúas grandesexplanadas de aparcamento, algúns sábados invaden ataas inmediacións da estrada e os areais do río. O nome, adecoración, o ambiente, son vulgares. Abundan os pailáns,mozas de servir, campesiños e ata soldados de re c r u t a-mento. Teño un sentimento clasista, despectivo cara aaquel ambiente, pero chámame a posibilidade de coñecerxente. O desexo de ampliar o meu angosto mundo de rela-cións. Non tardo en destacar. Non debo negalo. Naqueltempo a ruliña consegue romper as regras e rémoras dainfancia. Autodescóbrese. Digo: serei unha grande aman-te. Entón a imaxe que pasea pola miña cabeza é a das cor-tesás históricas. Interésome polas súas biografías. Léoas.

79

Sinto que son grandes mulleres que cambiaron a historia,as formas e o pensamento. Foron capaces de romper coamoral de cada tempo. Impoñerse ó home. Chego a pensarque se trata dunha forma de liberación feminina. EL con-vencerame do contrario, aínda que non discute a valentíadaquelas damas. Tamén me ensina a entender a liberaciónda muller doutro xeito. Desa inquietude arranca a miñaactual afección polas biografías. Sen embargo nunca mesentín feminista militante. Digo: serei unha grande aman-te. Iso pensa a ruliña. O tempo descubriralle que desexaser unha gran seductora e comprenderá a diferencia abis-mal que existe entre un e outro concepto. Serei unhaespléndida seductora. Gústame seducir e é o que fagointuitivamente nas tardes/noites do Fabuloso mundo doCiga. Estou segura. O meu prestixio circula polos círculosde rapazas. Puritanas pudibundas. Reprimidas convencio-nais. Tolas discotequeiras. Ladroas de noivos form a i s .Esperto a curiosidade dos machos. Cazadores empederni-dos. Donxoáns de poucos recursos. Seductores de víae s t reita. Pescadores pescados. Románticos sen futuro. Aruliña aprende a clasificar as diferentes tipoloxías e omodo de relacionarse con elas. Pero aínda non é precavi-da. Pode fallarlle a intuición. Así, a dose de inocencia queconserva e o atrevemento inxenuo xóganlle a mala pasa-da. Rómpenlle a noite. É unha tarde de entroido. PorAlmáciga danzan xentes e grupos revestidos. Máscaras,caretas, alegorías, insinuacións e imaxinación colorean asrúas. Na discoteca celebran concursos con actuaciónsmusicais. O pai de Raúl, que é alcalde franquista do PartidoPopular, ano tras ano prohibe as coplas que critican a súaxestión. As comparsas continúan pregoándoas igual. Aruliña escolleu un disfrace de panteira. Atrévese a ir espidabaixo do tecido de licra. A escultura das súas formas ó des-cuberto. A perfección dos seus ombros. O descaro tersodos peitos. A potencia das cadeiras. A atractiva redondezdo cu. A insinuante presencia da pelve. A acentuadadimensión das longas pernas ben torneadas. A gracia e omovemento dos seus brazos. Oculta a súa identidade cun

80

pequeno anteface negro. O resto do corpo é unha provo-cación que a fai adiviñable. Vulnerable. Recoñécese polomodo de andar. Como derrotando. Encaixa a imaxe grácildo felino nos movementos naturais. Resáltaos. Iso é certo.S o b re o escenario xesticula un cantante loiro de miradasoñadora. Imita os roqueiros dos cincuenta. Debe idolatrara Elvis. As amigas timoratas da ruliña, compañeiras deinfancia e curso, suspiran por el. Vai de guaperas pola vida.Non é un tipo interesante. A ruliña está segura, pero a auré-ola de admiracións embriágaa. Déixase impre s i o n a r.Deséxao. Ou desexa o reto. Non necesita moito para entrarno seu círculo de atención. Establécese o diálogo xestual.Os seus corpos comunícanse. Sentíndose sós, illados nasala. Ela xoga á conquista. O cantante exerce a retórica dotriunfo sobre a máis bela do baile. Adícalle unha balada.Di: para a panteira máis fermosa da selva, Lazy. Utiliza uninglés macarrónico do que nada se entende. Sen embargologra establecer o clima que se propón. É un trintañeiro decorpo potente, pensa a ruliña. Digo: está conquistado.Bambéase e insinúa ó pronunciar repetidamente: L a z y.Como se se tratase do meu nome. Como se a protagonistada canción fose a dúctil panteira que fai xirar o rabocoqueto mentres danza a ritmo de película do oeste. Óconcluír, a rapazada aplaude e os ollos verdes do cantanteinsinúan unha chiscadela para a homenaxeada. Algunhainxenua, máis inxenua aínda que a ruliña seductora, dirá:telo no bote, Martázul. Horas despois non quererá saber omeu verdadeiro nome e xogará a denominarme L a z y.Estou convencida de que fun víctima da electricidade doambiente. Da tensión da festa. Da emoción de ser a máislanzada do grupo. A raíña da conquista. O cantante con-ducíase como can vello nas lides discotequeiras. Un seduc-tor de pezas débiles. Sabía apostar e mover as fichas doxogo. Antes de que decaese o clima creado no meu grupo,contraatacou novamente. Di: ela sabe que canto interpre-to é certo; adícolle esta balada: Onte á noite non durmín.E empeza a cantar coa convicción/ficción de ter vivido unromance coa ruliña. Coa voz aveludada. Descende a media

81

ducia de chanzos do escenario. Faise un baleiro ó redordos dous. Toma a ruliña pola cintura e, como se lle confe-sase algo intimamente, bailan moi xuntos. El degraña asestrofas como un galán de cine dos cincuenta: ...non teñocuración, / se me poño a pensar / e empezo a lembrar/ anosa separación... Diríase que eramos vellos amantes.Eternos coñecidos. Antes de concluír a canción, interrom-pe o baile representando unha ruptura dolorosa e retornaó escenario. Alí recibiu aplausos e ovacións. Outra vozmelindrosa, tan melindrosa como o que acababa do suce-der, dixo: ¡que emoción, Martázul, parecía unha película!Si, é certo. Faltou a voz do director ordenando cortar asecuencia, non re p e t i r, quitala do guión. Non foi así.Estabamos encantados coa parodia. O resto da representa-ción sería idiota se non fose tráxica. Tomamos unhascopas. Bailamos música lenta na pista rodeados de disfra-ces. Non tardou en lanzarse. Bicoume. Sabía facelo conpericia. Refuxiámonos no recuncho menos iluminado.Descubriu a miña cara e liberoume o cabelo da capucha decabeza de tigre. Dixo: ademais de estar boísima es moiguapa. Era vulgar e basto. Os seus xestos tornáronse impe-rativos pero aínda non sentín medo. Deixeime conducirata a caravana na que viaxaba e lle servía de lugar de des-canso ocasional. Non quería demostrar que era virxe einexperta. Sentía atracción e rexeitamento ó mesmotempo. Era unha mosca na arañeira. Case me arrastrabaenvolta na súa seda pegañenta. Nada máis entrar nopequeno habitáculo –un camastro, unha mesa, asentosacaroados, moitos útiles de aseo, barallas e partituras, todorevolto–, tomboume sen contemplacións. Sen romanticis-mo. Sen un ápice de tenrura. A súa boca na miña, agora eraansiedade, desenfreo, présa, noxo. Dixo: seguro que esunha zorra, unha puta zorra. Escoitara que a algúns homeslles gusta insultar mentres follan. E que abundan mulleresás que iso lles excita. Brillábanlle os ollos na escuridaderota polos reflexos do neón multicolor do exterior. O lugarfacíase máis lóbrego e inquietante coa intermitencia dasluces e o xogo de cores repetido traspasando as cortinas

82

das fiestras. O temor apoderouse de min. Estaba tensa eofuscada. Logrei levantarme. Dixo: ¿a que esperas? ¡quitaese disfrace, puta zorra! Non podía articular palabra.Mecanicamente busquei a cremalleira sen conseguilo. Elxa estaba espido de cintura para abaixo. Tremendamenteexcitado. ¿Como puido facelo tan rápido? Sentín terro r.Retrocedín. Quixen alcanzar a porta. Lanzouse sobre min.Vou berrar, dixen. Dixo: se o fas, mátote... Engadiu en tonsuave, degrañando as sílabas: berra, Lazy, puta zorra, coamúsica e o ruído ninguén te oirá. Forcexei para liberarme.Tomándome polos pelos obrigoume a axeonllarme fronteó seu pene. Dixo: ¡chúpama, Lazy, chúpama! ¡E non inten-tes nada porque te mato, puta zorra! Por primeira vez intro-duce aquilo, tantas veces desexado, dentro da miña boca.Agora sufro náuseas en lugar de pracer. Non tarda encorrerse. O seme quéimame na gorxa. Teño unha arcada eexpúlsoo. Pero el foi rápido nos movementos. Actuabacon práctica. Estou segura. Alcanza unhas tesoiras. O páni-co apodérase de min. Inmobilízame. Pensei que me des-maiaría. Nun segundo corta en dous o fráxil tecido do dis-frace e résgao coas súas propias mans. Rompo a chorarcando me tira contra a mesa. Abriu as miñas pernas e pene-troume furioso. Non era o soñado. Non había pracer. Sódor e angustia. As súas manazas perviven gravadas no meupescozo e nas cadeiras. A imaxe do cristal embazado cam-biando de cor. As luces intermitentes. A infamia impactán-dome na vaxina. Chegándome ata as entrañas. As mansaferradas ós bordos da mesa para non sucumbir ó des-maio. Ó concluír déixase caer, arquexante, no catre. Di:¡que forte, tía! ¡Estás boísima, Lazy! ¡Vaia coño! Trémenmeos xeonllos. Sinto dor na pelve. Logro incorporarme pesa-damente. Quero recompoñer o vestido. Imposible.Partiuno en dous. Como un animal aberto en canal. A elas-ticidade do tecido reprégase cara ós brazos e ás pernas,onde se sustentan as metades. Con torpeza, aprópiomedunha gran toalla de baño coa que cubro a nudez aldraxa-da. Fállanme as pernas. Intento saír. Di: non te vaias, amor.Vólvome. Imprudente. Digo: ¡porco! Cúspolle. Antes de

83

que poida xirar o picaporte da porta saltou enriba miña.Atenázame. A forza da súa ira estálame nunha labazada.Árdeme a cara. Quero defenderme. Non podo. Volvo estaraterrorizada. Berra como un energúmeno. Di: ¡as tías sodesunha merda, putas, putas zorras! ¿Acaso non che gustou?¿Non foi suficiente? De novo está sorprendentemente exci-tado. Empalmado. Arrástrame ó catre. Abalánzase sobremin. Non podo liberarme. É fortísimo. Berro. Ninguén meescoita. Fóra mestúranse a música da discoteca e os cantosdas charangas e comparsas co ruxido dos motores. Pasancoches. Luces. Motos. Choro mentres me viola unha eoutra vez. Faino cunha tremenda habilidade. Descubroque ten práctica. Estou segura. Suxeita os meus pulsos ecos xeonllos logra vencer a resistencia das pernas pecha-das. Acerta con gran facilidade a penetrarme. O alentoagre da súa boca avinagra a miña cara. Mórdeme os beizos.A súa lingua de porco é un réptil lamacento polo meu pes-cozo. Conclúo por deixarme facer, por intentar distenderos músculos. Imposible. Por fin, o peso do macho animalafúndese nos meus peitos, como derrotado. Está feliz. Avoz melosa do cantante de hai unhas horas xórdelle dagorxa. Di: foi fermoso, Lazy; sei que choras de satisfacción;¿verdade que gozaches? Non respondo. Estou atordada.Di: dime que gozaches, Lazy, que foi a túa mellor noite.Choro. Di: nunca volverás ter unha noite de amor comoesta, Lazy, estou seguro; dime que gozaches. É un sádico.Non podo responder. Intento afirmar coa cabeza para queme deixe saír. Para que me permita escapar daquela dor.Non pode verme porque cravou o ro s t ro entre os meuspeitos e me atenaza con forza a cintura. Sobe o ton. Berra:¡dime que gozaches, Lazy! Un nó na gorxa impídeme pro-nunciar o monosílabo salvador. Berra: ¡L a z y, dime quegozaches! Choro e ximo a un palmo da histeria. Vai incor-porarse cando se abre a porta da caravana, alguén entra eacende a luz. É o batería do grupo. El grita: ¡apaga esa luz,cabronazo! ¿non ves que estou fodendo? Fago un intentode fuxida. Teño a cara empapada en bágoas.Conxestionada. Pido socorro coa mirada. Ximo: ¡violoume!

84

85

Choro. Temo que o amigo sexa cómplice. O instinto dimeque non. O batería achégase. Os músculos do rostro ten-sos. Di: ¿outra vez, fillo de puta? El, transfigurado, murmu-ra arrastrando as palabras na lama da súa lingua: Lazy veupolo seu gusto, non te mestures nisto. Afástase de min.Salto do catre tremendo. Ó mesmo tempo derro t a d a .Recollo a toalla e saio á rúa mentres os dous homes discu-ten. Por entre os autos aparcados, corro na escuridade. Óchegar ó arboredo detéñome. Escápase do meu peito todaa angustia contida. Toda a impotencia acumulada.Sobrevenme unha arcada e expulso toda a bebida da noite.Sábeme a seme agre. Xuro mil vinganzas. Nun re c o l l e-mento fetal, conclúo a recta do choro mentres me cubrocoa toalla. Tranquilízate, dime unha voz próxima. É o bate-ría. Desprende tenrura e comprensión cando trata de lim-parme as bágoas. Cólleme polos ombros e condúceme aun coche. Pregunta: ¿que pensas facer? Estou tan atordadacomo dorida. Di: podes denuncialo, pero non servirá denada; el negará que te forzase, dirá que follaches de mutuoacordo; estou seguro de que o comezo foi así, todo omundo viu como coqueteabas con el na discoteca, comobailaba contigo, como vos marchabades da man, xuraráque non sabía calcular a túa idade, que lle mentiches...,sempre ten unha coartada perfecta..., pero el é un cabrónque só sabe violar nenas indefensas; cheguei tarde, se euestivese no teu pelexo, denunciaríao, pero non servirá denada; e o meu soldo depende del, é unha covardía peronon poderei apoiarte; pénsao; ¿lévote á túa casa ou á poli-cía? Dixen: á miña casa; vivo á saída, pola estrada do piñei-ral do Ciga... Arranca o coche. Circulamos entre os restosdo bulicio da festa. Afortunadamente no chalé todos dor-men. Logo sucedeu como segue. Non sei por qué actueidaquel modo. Primeiro un baño quente. Logrei relaxarme.Esgotar as bágoas. Poñer as ideas en orde. Arrefriar a cabe-za. Sen embargo un certo paroxismo apoderouse dosmeus actos. Como un soño a cámara lenta. Incluso duran-te os minutos en que permanecín sentada na cociña,tomando unha gran cunca de leite con Cola Cao, a mirada

perdida no horizonte, observando as primeiras luces dodía. Unha vez concretada a idea, inmersa naquela especiede inconsciencia, volvín vestirme. Baixei ó garaxe e collínunha lata de gasolina, un gran algodón e marchei, polabeira do río, ata O fabuloso mundo do Ciga. A l m á c i g aespertaba serena, esquecidos os cantos e as sátiras, os dis-fraces e a suplantación. Soterrada baixo o soño a falsa ledi-cia festiva. No aparcadoiro da sala de festas só permanecíaa pequena caravana do suceso, unida ó automóbil verme-llo do cantante, e algún que outro coche perdido. O lixo,papeis, latas de bebidas, bolsas de plástico, restos de care-tas, disfraces, serpentinas e confetis imprimían ó lugar unaire de campo de batalla sen víctimas. Achegueime á cara-vana. Comprobei que a porta estaba aberta. Fíxeno consixilo. Sobre o catre estaba o meu violador. Durm i n d oespido como un porco satisfeito. Destapei a lata de com-bustible. Depositeina no interior e tombeina coidadosa-mente. Empapei o algodón. O líquido correu polo pisocomo unha cobra sixilosa de múltiples cabezas. Despoisprendinlle lume ó algodón e guindeino dentro. Todo seinflamou de inmediato. Non esperei a ver qué acontecía.Desandei o camiño pola beira do Ciga. Detívenme nopiñeiral antes de saír á estrada. Ninguén. Entrei na casapola porta da cociña. Dende a fiestra do dormitorio diviseiunha gran fumareda negra, como dun incendio nas inme-diacións do Fabuloso mundo. Deixei a cortina descorridapara seguila contemplando mentres me vencía o sopor dosoño. O cansanzo. Sen un ápice de remorsos. Iso é así. Avida case nunca se parece ós soños, digo. Non é certo, diEL , a realidade e os soños camiñan perigosamente xuntos.Sen embargo, digo, eu esperaba da miña primeira relaciónsexual todo un mundo de emocións pracenteiras; constru-írao infinidade de veces, moito antes de que Sofía me ini-ciase nos segredos da masturbación e as ensoñacións eró-ticas. Di EL : o que sucede é que ti mitificabas o sacrificiosupremo da virxindade. ¿A virxindade? Non, aí EL erra. Esetabú non formaba parte dos meus demos particulares. Ocantante rompeume a noite, quebrou o soño, pero non me

86

roubou o sentido de ningún mito sobre a virxindade e aentrega. É certo. Di: aínda que non o tiveses intelectualiza-do, no teu pensamento pesan centos de anos de culto eescurantismo sobre ese estigma imposto á muller; nofondo a túa primeira entrega ó macho era algo máis que unsimple soño erótico; levada polo desexo da nova expe-riencia transgredías a regra, pero no fondo aspirabas a unacto nupcial sublime. Discutimos sobre a importancia davirxindade no noso tempo e conclúo por comprender queé o masoquismo do macho quen a glorifica para sufrila.Nunca nos poremos de acordo neste terreo. EL non valoraen nada a desfloración. Di: vaia responsabilidade nunmundo no que aínda os mitos teñen máis poder cás reali-dades; aparta de min ese cáliz, Martázul. A historia daque-la violación gravitou algún tempo sobre o seu ánimo.Fronte a casos e circunstancias parecidas era solidario coasmulleres. Di: tamén o sexo é un exercicio cultural. É posi-ble que levase razón. EL e Sofía foron os únicos en com-partir este retallo da miña vida. Ela tamén foi solidaria. Isoé certo. Durante o soño pareceume escoitar unha grandeexplosión. O lume alcanzou o depósito do vehículo conti-guo pero o cantante salvouse milagrosamente. Ó espertarentre as sabas ardendo tivo os suficientes reflexos comopara romper unha das ventás da caravana e saltar ó exte-rior envolto en chamas. Tirouse ó chan a e area librounode morrer carbonizado. O acontecemento conmoveu aopinión pública de Almáciga e especularon sobre a vin-ganza dalgún noivo celoso ou traizoado. A policía deter-minou que o incendio fora provocado, pero non puideronp robar nada. O cantante pasou varios meses intern a d onun hospital de Vigo. O batería veu visitarme á semanaseguinte. Dixo: desta salvouse, pero algún día non o conta;es unha tía estupenda. Estendeume a man cómplice perobiqueino na meixela. Así sucedeu. Sofía e mais eu quei-mamos os restos do disfrace de panteira. Cando lle narroos porm e n o res da noite, recoméndame ir ó médico. Di:debes facerche unha revisión, por se tes esgazaduras ouestás embarazada. Recrimíname o acto da vinganza. Di: as

87

actuacións negativas sempre retornan contra quen as pro-move. Os seus actos pro v o c a ron os meus, é así, digo.Podes caer nun círculo vicioso de forzas vingativas, é peri-goso, afirma. Rompeume a noite e nunca poderei perdoa-lo. Durante anos levei cravados na alma aqueles ollos alu-cinados e o son dese nome, Lazy, martelándome nos tím-panos. Iso é certo.

88

89

9

Etelvino Domíguez é profesor de Historia e director doinstituto de Almáciga. Nos momentos libres toca o clarine-te. Ben parecido. Moreno e algo cansado de canas.Corentón. Cando a ruliña se namora del descobre o queserá o principio dunha eterna inclinación polos homesmaduros. Bo mozo, pero non guapo. Os traxes parecenbailar sobre a súa percha de ósos. Está casado cunhamuller seca que non lle deu fillos. Levan séculos intentan-do unha adopción pero a ela nunca lle parecen idóneos osnenos e nenas que lles ofrecen. El móstrase indolente, tena n d a res pousados e toca o clarinete no tempo de lecer.Non escoita os lamentos da muller erma e coquetea coasrapazas dos cursos superiores. Podería ser Woody Allen,p e ro non. Non se parecen fisicamente. Ama a historiasobre todas as verdades e apártase do mundo arrancandomelodías tristes ó clarinete. A ruliña obsesiónase con eseinstrumento. Polo mesmo, os alumnos alcúmano donClarín. Alto e delgado, algúns días parece un xacinto triste.Todo comezou a tarde en que a ruliña alumna decidiuescribirlle a primeira carta coa vella O l i v e t t i. Q u e r i d oEtelvino: Hai unha eternidade que soño cos teus ollos demelancolía. Axexo a túa casa para escoitar o clarinete.Pensando no instrumento espértanseme os diabros dodesexo. Tocas moi ben. Son lume, Etel, imaxinando a ari -

90

dez da túa cama con esa muller de táboa morta que a com -parte contigo. Quero propoñerche unha aventura amoro -sa. Un idilio adornado con mil noites de calor e sexo.Desexo que nos vexamos ás agachadas, como dous aman -tes furtivos que fan da cita desexo e do desexo paixón.Quero facerche feliz para que a melancolía dos teus ollos setransforme nun sorriso imperecedeiro. Acode ó meu recla -mo. Espérote o luns á beira do Ciga, no Penedo do Amor.Quero ser túa. Sempre túa. Ás oito en punto, cando o sol sedespide. Agardo por ti. Asinado: Túa. Máis ou menos. Oauto de Etelvino Domínguez pasou fronte á fiestra da ruli-ña ás oito menos dez. Ía camiño do Penedo do Amor. Senembargo ela non acudiu á cita. Retomou a máquina paraescribir. Querida Martázul: Despois do noso encontro natarde non puiden afastar de min os teus ollos de gacela sen -sual. Agora sabes que eu tamén te desexo. Ben sabe Deusque non podo desvincularme do compromiso matrimo -nial, pero estou disposto a aceptar o reto da aventura clan -destina. Disposto a sentir a túa mesma paixón. Sere m o sfelices ó noso xeito, coa pesada carga do segredo. Só chepido prudencia e seriedade, que a túa xuventude non trai -zoe as nosas futuras relacións. O encontro no Penedo doAmor foi emocionante, sentín renacer as sensacións dosdezaoito anos, do primeiro amor, da ilusión fronte ó dese -xado corpo da muller amada. Comprendín que te vouamar moito. As horas sen ti empezan a ser eternas. Xa soñocontigo, meu amor. Para sempre o teu escravo: Etelvino.Ou algo polo estilo. A ruliña autodirixiuse a carta.Depositouna en Correos e recibiuna ó día seguinte. Entónescribiu a resposta. Querido Etel: Eu tamén soño contigo. Acita no Penedo do Amor resultou moito máis emocionantedo esperado. Sobraron as palabras e faltaron os xestos.Estou segura de que, coma min, ó reencontrar a soidade tearrepentiches de ser tan comedido. Desexaría que os teusbrazos me estreitasen durante unha eternidade, que osbicos que nos demos se prolongasen na noite, que o desexode gozar dos nosos corpos non se interrompese con forma -lidades sobre a túa muller e o mundo que nos rodea. Estou

91

segura de que o próximo encontro será máis fructífero .Soño con acariñarte corpo a corpo, con sentirme posuídapola furia de macho que levas escrita na mirada, con sabo -rear as delicias das túas delicadas mans de músico sobre amiña nudez impúdica. ¿Podemos facer unha escapada aVigo? Alí ninguén nos coñece. Refuxiarémonos nun hoteld i s c reto, será o noso primeiro niño de amor. ¿Parécecheben o venres pola tarde? Búscame no Hotel Estación despoisdas cinco. Tomarei o cuarto ó teu nome. Non tardes, amor.Deséxote. Sempre Túa. Á hora fixada o coche de EtelvinoDomínguez estaba na estación de servicio. Encheu o depó-sito, mirou o reloxo, paseou intranquilo e enfiou a estradacamiño de Vigo. A ruliña observouno dende a outra beira-vía, comodamente sentada tralas cristaleiras dun bar.Realmente se sentía atraída por el. Imbuída de certa tenru-ra, desexábao, pero gustoulle máis o xogo das ausencias eas cartas cruzadas/finxidas. Inmediatamente chamou óhotel, reservou un cuarto a nome de Etelvino Domíngueze, nada máis obter a resposta positiva, marcou o númerodel. Respondeu a esposa. Preguntou: ¿sabe onde está o seumarido e con quen?; pode que llo digan no Hotel Estaciónde Vigo. Foi tan imprudente como unha audacia noveles-ca. A ruliña emocionárase coa intriga creada e a facilidadecon que o profesor de Historia acudía ás citas. A verdade éque me pareceu un pailán entrañable seguíndolle os pasosa unha ilusión. Fun acumulando as supostas cartas del.Cada vez máis subidas de ton. Máis eróticas e con clarasalusións ós nosos encontros. Etelvino, ó cabo dun mes,tras recibir tres ou catro misivas, miraba con cara do suspi-cacia a todas as rapazas dos últimos cursos. Coincidimosen encontralo raro. Facía curiosas preguntas das que só euadiviñaba a súa orixe. Querido Etel: O noso encontro deonte foi sensacional, aínda sinto correr pola miña pel o ríodo teu seme ardendo. A humidade da túa boca permaneceno meu sexo durante horas e o teu perfume de varón pervi -ve prendido en todas as dobras do meu corpo. Conto ashoras que nos separan da próxima cita como unha presi -diaria que agarda a luz na cela de castigo. A túa ausencia

92

é a miña penitencia. A túa presencia o meu pecado máisglorioso. ¿Estarei volvéndome tola de amor? ¿Por que estanecesidade de escribirnos? Será que cando estamos xuntossobran as palabras e faltan os minutos para completartodos os actos de paixón con que soñamos. Non me privesdas túas cartas. Ámote. Espero por ti. Onde sempre. Á nosahora. No noso niño de amor e paixón. Deséxote co corpo ea mente. Sempre Túa. Logo el. Querida Martázul: A miñamuller sospeita. Recea de que algo estraño sucede. Cre queestou namorado e ben sabes, meu amor, que é certo. Nonsei canto tempo poderei disimulalo. Cando me achego aela, penso en ti. Cando o seu corpo enxoito se roza co meuna cama desexo sentir a suavidade das túas cadeiras. Aforza da túa pel. Non podo resistir esta dualidade. Vo utolear. Onte vinte entrar no instituto charlando con outrosrapaces da túa idade. Morría de celos. Fun cara a vós,¿recordas? e dixen non sei qué parvadas. Os compañeirosaseguran que estou como ido, despistado, ausente, nos bra -zos de Morfeo ou nos cerros de Úbeda. Só aspiro a estarentre os teus brazos e perderme nos montes dos teus peitos.Saborear a virxindade dos teus pezóns doces. Degustar oamorodo dos teus beizos puros. Gozar das apertas e da sen -sualidade que transportas ós vales dos meus sentidos. Estouobsesionado. Pecho os ollos e a única imaxe posible son osnosos dous corpos copulando. Alcanzando a gracia dopracer. O ceo da perfección erótica. Sóñame. Sóñote. Amor.Mañá volveremos devorarnos. Teu, Etelvino. O clima dascartas subía en cada entrega. Aínda a ruliña propuxo algúnque outro encontro ó que don Clarín acudiu. ¿Levado daoportunidade da aventura? ¿Por curiosidade? ¿Desexoso dedescubrir a tola secreta amante que lle falaba de citas ima-xinarias? A ruliña gozaba véndoo presentarse puntualmen-te. Naquel tempo a penas tocaba o clarinete. Escachaba osmiolos intentando averiguar a orixe daquelas estrañas einconexas historias. Observaba as alumnas. Miradas, xes-tos, emocións ou murmurios ante a súa presencia ou fron-te a algunha provocación. Sospeitaba das compañeiras ecompañeiros. Da vecindade. Trataba de organizar as posi-

bles pistas, de construír a historia cos retallos que posuía,cos que lle chegaban por correo. As súas pescudas resulta-rían inútiles de non irromper Inés en escena. A miña irmá,levada da curiosidade, quixo saber quén me escribía contanta asiduidade. Violou a correspondencia e espantadapolo que alí se di corre co conto ós meus pais. Mamá des-cobre nos meus caixóns o resto das misivas e dá crédito acanto estaba escrito. Papá, enfurecido e ofendido, nonperde un segundo para pedir explicacións. En todaAlmáciga non había outro Etelvino que o desgraciado pro-fesor. Don Clarín recíbeo abraiado e confuso. Intenta clari-ficar o asunto. Inocente, mostra a correspondencia no seupoder. As cartas, perfectamente casadas, daban veracidadea unha extraordinaria relación erótica entre profesor ealumna. O romance resultaba coherente á vista de calque-ra profano alleo ós protagonistas. Ármase a liorta do sécu-lo en Almáciga. A ruliña proponse manter o tipo. Afírmasena relación con Etelvino, que aquel rexeita. Como chedixen, o pai de Raúl, que é alcalde, intervén no asunto.Tamén o capitán da Garda Civil. O párroco, don Xián,media para disertar sobre moralidade e bos costumes.Levados polos meus choros e poses de inxenuidade, porunha clara tendencia a pensar mal dos adultos en benefi-cio dos adolescentes en materia de sexo, puxeron en teade xuízo as razóns de Etelvino. A propia muller aludiu áchamada anónima que lle avisou e confirmou que donClarín, aquela tarde, reservara un cuarto nun hotel de Vigoe viaxara á cidade como indicaban as cartas. Puxo sobre otapete outras sospeitas e o pobre home viuse inmersonunha rede que parecía coidadosamente tecida. Só a peri-cia da Garda Civil tirou pola borda a miña presunta ino-cencia. Demostrou que todas as cartas estaban escritas namesma máquina, aínda que os folios fosen diferentes eestivesen cursadas en sobres de dous modelos, segundocorrespondesen ás de Etel ou ás miñas. Dixeron: aquí sóexiste un autor. Aínda así lles espantaban os vivos relatoseróticos contidos. Non parecían propios dunha rapaza decase dezasete anos. As miradas volveron caer sobre don

93

94

Clarín, quen se limitaba a encollerse de ombros e non saírdo absurdo espanto. Evidentemente, a ruliña tiña máisclara toda a trama. Tanto coñecemento e seguridade aca-bou por delatala. Asemade, non podía resistir as miradasacusadoras do pai cada vez que se cruzaban no corredor.As insinuacións malévolas de Inés, anque apoucada,tomando vantaxe na vinganza. Dixen: se volves dicir algo,direi que follas con Raúl no piñeiral do Ciga. Ninguén tec rerá, di. As dúbidas de mamá: ¿de verdade, filla, facíastodas esas cousas con ese home? A ela gustaríalle poder tergozado dese modo. Tal como describían as cartas. Ela écoma min, pero reprímese. Di: ¿e se non o fixeches nunca,como sabes todo iso? Corróelle a curiosidade pero trata desermonarme. De adoptar unha postura digna e puritana.Escandalizada. Papá agranda o rancor. Faino crecer volun-tariamente. Mírame e pensa que son unha puta. Unha per-vertida. Unha perversa sen remedio. ¿Que é a perversión?,pregúntome. Sinto lástima por Etelvino. A esposa, enxoitae rancia, está nun tris de abandonalo. Faríalle un granfavor, penso. Entón proporíame conquistalo en serio. Noné solidaria con el ata que se descobre a verdade. A partir deaí, pregóalle virtudes e inocencia. Á ruliña ábrenlle unexpediente no instituto e expúlsana a menos de mes emedio das probas finais. Por unha súplica de papá, a bene-volencia de don Clarín e a influencia do alcalde permíten-lle examinarse. Supera todas as asignaturas, anque connotas inferiores ás habituais. Papá di: este verán permane-cerás castigada, sen saír de casa; en setembro irás estudiara Vigo; espero que asentes a cabeza. Mamá teima: todo istoé consecuencia das malditas fantasías que Sofía che metena cabeza; sabía eu que esa amizade traería a ruína a estacasa. Mamá erra. Iso é así. Sofía, ó coñecer a historia, recri-míname. Di: segues xogando con forzas negativas; adver-tincho despois do incendio. Ela rompe a nosa relación enon volverei vela ata o día da voda rosa de Inés. Iso é certo.O verán ten catro muros. Os que rodean o chalé nas aforasde Almáciga. O campo e a liberdade preséntense ó outrolado. Chéganme cos cantos de galo ó mencer e cos ladri-

95

dos de cans non solpor. Paso os días lendo. Vendo a tele-visión ou na piscina. Algunha vez visítame a avoa e com-parte o meu cativerio aliviándoo co verbo fácil de quenestá de volta de todo. É a nai de mamá. Din que me pare-zo a ela. Pero a avoa é sabia, eu non. Fala dende a sereni-dade. Nunca se refire ó suceso das cartas. Conta historiasda súa mocidade. Do avó, que non coñecín, e de cómofacían para enganar os pais e poder trebellar nas noites deverbena. É unha vella picarona que me ensina a desexar aliberdade, a valorala e a exercela. Sen mirar para as agullas,fala mentres tece panos de fío portugués. Calculo que conela se perderá esa arte da paciencia. Dos puntos contadosou intuídos para repetir rosas, cadros, triángulos, encaixes.Di: o avó era moi lanzado para o noso tempo, pero eununca quedei á zaga; ós homes hai que saber darlles e qui-tarlles; que non lles falte nin lles sobre; é bo que desexen,pero que non pasen fame; xa me entendes; a túa irmá nonfará feliz a Raúl na cama; en cambio, ti serás ditosa e quenteña a sorte de conseguirte tamén o será. A tersura da súapel prevalece sobre as engurras. Aínda é guapa. Atractiva.Estilosa sen caer en anacronismos e coqueterías trasnoita-das. Un día dígolle: avoa, creo que nunca serei dun sóhome; preocúpame non saber manterme fiel. Iso cúrao aidade, di; aínda que estes tempos son diferentes; as mulle-res sodes como machos; iso é bo para as mulleres, peronon para a parella; es unha rapaza desta fin de século eterás que vivir os costumes da túa época, non te enganes.A avoa parécelle sabia á ruliña. Todo canto di se cumpreno tempo. Explícase. Iso é así. Moitas tardes quen vén ápiscina é Raúl. Ós trinta estará calvo. Agora aínda se engo-ma o pelo e ten unha considerable musculatura. Inés, pararecibilo, cóbrese co albornoz. Eu luzo un bikini. Un daque-les días estivemos sós, ela e mamá foran á modista. Papá,como sempre, estaba na empresa. As pequenas nos cam-pamentos de verán. Recibino en top-less. Por pouco dálleun pasmo de rubor e incomodidade. Seguramente foiaquela tarde cando urdín a vinganza. Ulía a froitos madu-rando ó sol. A Raúl impresiónalle o meu corpo. Pero teme.

Raúl é fillo de alcalde franquista e iso marca. A forma deexpresarse. Os xestos. Certa chulería. Todo un escaparateque se derruba ó menor sopro cando intúe que non sonnada por si mesmos. Naceron, viviron e creceron ampara-dos polo ordeno e mando do proxenitor. Imprimía carác-ter ser fillo de alcalde franquista. É certo. Raúl observa codesexo prendido nos ollos. Digo: ¿non viches nunca unhastetas, cuñado? Se chas tapases non as miraría, di. Digo: esun reprimido, como todos, seguro que Inés non follará atao día da voda; non me estraña. Quere cabrearse. Córtoo.Sempre o atrapo. Pecho a saída. Digo: unha noite espiei-nos no Piñeiral do Ciga; ela non quería chuparcha; é unhalambida. Arróibase e tírase á auga. A chapuzadura é longae apresurada. Sei que ó saír decidirá marchar. Está incó-modo. Non agardará a que regresen Inés e mamá. Íspometotalmente e mergúllome. Alcánzoo. Xogo a somerxelo.Percátase da miña ousadía. Tómame pola cintura e perci-bo as súas vibracións nerviosas na humidade da pel. Estáexcitándose. Libérome. Digo: elas poden vir en calqueramomento, outro día. Establecín a complicidade. Deixeinopenetrar no meu terreo. Desconcértase. Saio da auga e vís-tome as dúas pezas do bikini. Non sabe cómo reaccionar.Reflexiona cun par de brazadas e apóiase no bordo, xuntoá hamaca na que folleo unha revista e tomo o sol.I n t e r roga: ¿que pensas de min, Martázul? Digo: esa é aúnica pregunta que un home xamais debe facer a unhamuller. Di: ¿sabes que tes un bo cu? Respondo: ideal paravaqueiros, xa mo dixeches, e sei que o desexas. Di: ¿xogascomigo? ¿Ti que cres?, digo. Mergúllase e regresa. Di: des-pois do do instituto, de ti pódese agardar calquera cousa.Paréceme unha grosería esa referencia, digo. Inés taméntrata de acurralarme co mesmo argumento. Ó principio,quente o suceso, logra neutralizarme. Despois refágome,valoro a historia de Etelvino como un triunfo da miña liber-dade e da imaxinación, reafírmome nel. De novo son máisforte ca ela, pero non lle perdoo a ousadía daqueles ata-ques. É unha paspana. Incluso me propoño conquistar aRaúl. Gozo pensándoo. As miñas compañeiras do instituto

96

romperon comigo. Os catro muros que cercan o chalé fanque as miñas confabulacións e fantasías se centren nospoucos habitantes e visitantes da casa. Raúl é a víctimapropiciatoria. É certo que a primeira atracción que exercea ruliña sobre o cuñado só pretende confundilo, pero al-gunhas tardes de sesta e ensoños pensará que realmente odesexa. Detena o aire de chulería do mozo. Cheira a expe-riencia que lle rompeu a noite. Raúl é un reprimido e óstrinta estará calvo. Seguro. Agora entra engomado nosalón. Endomingado tamén. Inés, por sistema, faino espe-rar mentres se dá os últimos retoques. El esgota a pacien-cia tomando unha cervexa que lle serve mamá, intercam-biando comentarios de fútbol con papá ou zafándose dasmiñas insinuacións cando nos sorprendemos en soidade.Tamén trata de ser amable coas miñas irmás pequenas,enredar contos e xogos. Fracasa sempre e as nenas búr-lanse da súa impericia.

97

99

10

En Vigo vivo nun piso de estudiantes. Díxome por telé-fono: recóllote en dez minutos, baixa ó portal. EL non tiñacostume de ser imperativo. Por regra xeral esperaba a queeu tomase a iniciativa. Ó principio, as nosas citas ou ausen-cias eran tácitas e aceptadas. En pouco tempo, acostumá-monos a non esperar nada o un do outro. Nalgún momen-to podía parecer que os encontros eran casuais. A min bas-tábame desexalo para que aparecese nos lugares de costu-me, á porta da academia, no bar da esquina... Existía unhacomunicación telepática similar á establecida con Sofía.Xurdía o desexo ou a necesidade de compartir algo e deinmediato presentía o seu perfume, escoitaba o ton da súavoz e descubría entre as pausas do meu pensamento osxestos e maneiras que tiña de comportarse. O ritmo danosa relación era unha liña quebrada. Espacios longos deconvivencia, viaxes, saídas, noites e días continuados.Espacios longos de ausencias sen preguntas, parénteses desilencio e ata de desmemoria. É certo que cando el estabapróximo a aparecer sempre viña precedido polo presenti-mento. Cando era eu quen desexaba quebrar a liña, entra-ba nos seus territorios. A tertulia, os pubs nocturnos, acafetería no baixo do seu estudio... Non importaba que oencontrase noutras compañías. Ás veces estaba con ELA .Era suficiente unha mirada cómplice para que ó día

seguinte nos encontrasemos no apartamento ou viñeserecollerme á saída da clase. Sostiña a teoría de que a ami-zade nunca debe coartar a liberdade nin dos amigos nindos amantes. É a mellor fórmula para prolongalas notempo, di, se me persegues ou te agonio concluíremos porromper a convivencia; antes que nada é a individualidade,o culto á soidade compartida por vontade. Será EL quenrompa as regras do xogo. Tiña razón. Sen embargo non émenos certo que se trataba dunha racionalidade egoísta,i n t e resada. Con semellante táctica mantiña a todas asmulleres da súa vida nunha especie de couto de compren-sión, de acatamento dos feitos consumados. Afastábanosde pretensións exclusivistas. De tentacións matrimoniais,se as houbese, por parte de cazadoras de machos con dote.De calquera xeito, Martázul, a ruliña amante do prestixio-so arquitecto, consideraba positiva esa actitude. Incluso,despois doutras experiencias, agradecíalla. Sentíame libree dona da situación. Outros que pre t e n d e ron pechar ocerco, controlar o meu tempo, dirixirme os movementos,foron expulsados do escenario da miña vida. Iso é así. Poriso sorprendeume e, incluso, desacougoume a chamadatelefónica. Podía estar a acontecer algo desagradable.Pechei o libro de teoría fotográfica. Metinme baixo a duchafría. Rápida e reconfortante na calorosa mañá de agosto.D e s p rovista doutras prendas, sobre a humidade da peldeixei caer o vestido de liño branco, a modo de túnica senmangas e moi escotado, que tanto o excitaba. Aínda agar-dei uns minutos no portal contemplando a trasfega buli-ciosa da mañá viguesa. Estou segura de que o tendeiro dapequena mercería contigua perdeu o fío dos pensamentosó contemplar o meu traseiro húmido pegado ó tecido. Eraun cincuentón gris, medio calvo, con lentes de arc a i c amontura marrón. O bigotiño ridículo e os ademáns acarto-nados. Cando xa non eramos veciños, rogueille que posa-ra para min. Con aquela mirada miope iniciei a colecciónde personaxes para unha exposición imposible. Certo queo homiño sempre me contemplaba con lascivia. Cando meviu entrar no Rover, gris metalizado, meneou a cabeza nun

100

xesto de envexa e reprobación. Contra o presentido, ELestaba sorrinte. Dixen: ¿sucedeu algo? Algo moi importan-te, dixo. Rozámonos os beizos nun bico habitual de ami-gos que se encontran. Cruzamos ata a rúa Urzáiz, a esahora ateigada de coches e caótica. Seguimos pola Gran Víaa Venezuela e de alí dobramos cara a unha das rúas solita-rias que acababan de abrir detrás da Praza de España.Detivémonos ante un edificio que cría coñecer. Dixen: éobra túa. Tiña o selo racionalista, con liñas que podíanp a recer clásicas, perfís limpos, con ese toque pro g re dedetalles, de intelectualidade, que lle imprimía a toda obramoi meditada. Coñecendo as súas teorías e maneiras,resultaba fácil comprender aquel modo de conxugar espa-cio e estética, paisaxe e urbanismo, especulación e habita-bilidade. A ruliña empezaba a captalos. Penetramos nogaraxe. Buscou a praza número 69 no bosque de columnasde dúas plantas totalmente libres de automóbiles.Aparcou. Na escuridade do soto bicámonos, acariñou osmeus peitos e excitouse coa nudez que me estalaba baixoo liño. Pensei que follariamos alí mesmo. Que esa era arazón da chamada, que unha urxencia de min, impensadae inesperada, o obrigara. Pero non. Sae, dixo despois debicar os peitos e acariñarme o sexo. Subimos á sétimaplanta. Sei que o sete é un número que che dá boas vibra-cións, dixo. Introducímonos nun soleado apartamentodende o que se contempla a sinfonía de verdes e ocres domonte do Castro. Esta é a cociña, o baño con jacuzzi, o dor-mitorio, o gran salón e un pequeno cuarto escuro, dixocon ton de vendedor inmobiliario, materiais de primeiracalidade, fío musical, calefacción central, auga quente,p o r t e i ro automático con monitor, dobre acristalado nasfiestras e terraza, parqué de piñeiro de Oregón, cerámica,gres e mármore; é seu señorita. E entregoume un xogo dechaves que non souben coller. Non entendía nada. Nonquería comprender a tolería. Non desexaba aceptar oxogo. Non puiden pronunciar palabra porque o corazónme estalaba con ritmo incontrolado. Entón rodéame polacintura bicándome co ímpeto que sabía poñer. Íspeme e

101

posúeme de pé contra a parede branca inmaculada dosalón. De costas. A luz estalando en todos os re c a n t o s .Rotas as sombras, hai gaivotas resgando o ceo. Síntoogozar dentro, estoupar e derramarse sen romperme o ator-damento, a sorpresa. A un palmo de nós está o vestidobranco no chan vermello brillante e as chaves sobre el.Quero gozalo entregado, entregarme. Non o consigo porprimeira vez. Renuncio a renunciar. Obrígoo a tenderse nochan e posúoo. ¿Por que fas isto?, pregunto. Estou sobre oseu rostro conxestionado polo pracer. Porque te quero, di.Odio que me queiras, digo. Porque o mereces, di. Nonpoderei amoblalo, nin manter este luxo, digo. Está todoprevisto, terás menos gastos que no apartamento compar-tido, di. A miña pelve axítase furiosa. Desexo castigalo nopracer. Estoupa de novo, aprisiona o meu cu contra o seucorpo, inmobilizándoo. Non pretendas merc a rme, digo.Simula estar esgotado, pero aínda sinto o seu pene erectoe o meu pracer latexando na vaxina húmida, baixando ataos xeonllos. Suamos espidos. Afrouxa a tensión e retornoa moverme lentamente, as palmas sobre o seu peito. Agorasi. Agora son eu quen non pode pensar noutra cousa quea corrente de lume que sobe pola espiña dorsal, énchemeo cerebro, dispara a respiración, encrecha a pel e estala entodas as terminacións nerviosas do corpo. EL revólvese eaprisióname debaixo. Pon unha caricia no meu ro s t rosecando a suor coa man e cos beizos. Despexa dos meusollos o cabelo pegado á fronte. Nunca pensei mercarte, di,non desexo posuírte. Mente. Posúeo todo. Naquelmomento imprégnao todo. Non pode evitar que a súa per-sonalidade deixe rastros por onde queira que pasa. Osobxectos, as xentes, os animais, as ideas, son posuídospolo seu magnetismo. Hai pegadas del por todas partes.¿Es feliz?, pregunta. Mentiríalle se negase. Alcanzo a saberque estou a vivir unha novela irreal. Probablemente irre-petible. Naquel momento, a ruliña pensa que é a grandeaventura da súa vida. E vívea en presente, sen intentar pro-xectala ó futuro. Seguramente por iso a intensidade foimaior e a felicidade máis tanxible. Unicamente contaba a

102

103

vivencia no instante de producirse. O apartamento intro-duce un elemento distorsionador naquela paixón.Martázul albíscao como o primeiro elo para consolidaralgo. Os alicerces sobre os que edificar circunstancias dife-rentes. A casa común que non desexa. Só eu terei chaves,digo. Ti mandas, di EL , nunca virei sen chamar, todo serácomo ata agora, isto non cambia nada. Non consentire ique me protexas, digo. Bícame e retírase. Teño as costascontra o parqué e el contémplame de pé á altura da cabe-za. Encadro en contrapicado a súa imaxe espida. Pisa osmeus cabelos esparexidos, como quen acariña unhaalfombra valiosa. Es ti quen me protexe a min, di. O xestode inmobilizarme polo pelo traizoa o que articula cos bei-zos. Pero nese momento créoo. Ata me satisfán aquelaspalabras con acento de agarimo e dependencia. ¿Aceptas oagasallo?, foi a última pregunta. Fixen da resposta un silen-cio afirm a t i v o . E s v a rei polo chan, recollín as chaves ecubrín a nudez. Así sucedeu. Os días que seguiron perco-r remos diferentes moblerías, planos en man como dousnoivos esperanzados, ata vestir o apartamento, primeiroco esencial, despois con detalles e todo aquilo que puide-se facerme a existencia máis cómoda. Por primeira vez namiña vida asinei un documento de propiedade ante unnotario. Armando e Lidia mostráronse abraiados e receo-sos. Bo, dixo ela, polo menos sempre teremos un teitocando nos desafiúcen por falla de pago. Di Armando: ¿nonhai truco? ¿Está tolo? ¿A que xoga? Digo: tampouco eu oentendo; tiven a sensación de que desexa facerse perdoaralgo, que necesita darse os demais, compensar unha débe-da vergoñosa ou ancestral; négome a crer que sexa unxesto de simple xenerosidade. Un ano máis tarde, candocoñeza a Próspero Tamango, el apontoará esta sospeita.Dirá que a súa desmesura é interesada, que vai máis alá dafilosofía progre de esquerdas que move a súa vida. Quedesexa facerse perdoar algún pecado de éxito. Ó final docamiño tamén eu encontro a resposta. ¿Faino con todas asamantes?, pregunta Lidia. Sementa a dúbida e duranteaquelas semanas de calor e praia, de festas de agosto e noi-

104

tes de copas en Baiona ou na Toxa e Sanxenxo, pecorren-do os chiringuitos da costa, compartindo amizades noctur-nas, discutindo na noria da política, quero saber das súasoutras amantes, das deferencias con elas. E L empeza amostrarse aberto nas confidencias, pero case sempre enrelación co pasado. Co tempo romperá todas as fronteirasá par que se derruba o Muro de Berlín ou desaparece aURSS, ó mesmo tempo que se esborralla o seu espírito cosreferentes deste tempo. Iso é certo. Lidia e Armando fanseasiduos das tardes de café. Tamén das fins de semana demúsica e conversas adurmiñadas, ceas improvisadas, piz-zas catro estacións. Armando prefíreas con anchoas e oli-vas. É un namorado das olivas. Unha vez instalado o labo-ratorio no cuarto escuro, Lidia axúdame a pro g resar corevelado en branco e negro. Son mañás de amencer cami-ño da praia, de sestas puntuais e tardes de experimentosfotográficos. Ó cabo da noite EL chama e perdémonos nanosa aventura de relacións e veraneantes. Durmo poucopero gozo moitísimo. O meu círculo de amizade péchaseneles tres. Armando, Lidia e EL . O resto son caras, que,como as máscaras dun entroido, pasan entre sombras dei-xando curtas estelas de recordos, impresións vagas, vapo-rosas, indefinidas. Armando consegue que comparta asinquietudes sociais que lle provocan a súa homosexuali-dade, faime ser solidaria cos seus altibaixos, depresións eeuforias. É actor. Quere ser actor. Mimo. Malvive conactuacións ocasionais e nas mañás de sol instálase á portade El Corte Inglés ou na rúa do Príncipe escenificando assúas estatuas viventes. Quer é senador romano de mármo-re. Quer, Napoleón policromado. Quer, peregrino sorrinte.Quer, pallaso monocolor. Sempre situado sobre a mesmapeaña, agardando mans dadivosas, moedas guindadas ócestiño de vimbio. Así entrou na miña vida. Era senador demármore, quizais de xeso, e parecía estar en pleno discur-so na tribuna ou na palestra. O primeiro día, a ruliña queacababa de chegar de Almáciga detívose a contemplalo, aesperar que movese un músculo da cara, un pestanexo, undesfalecemento do brazo. Sentou no chan fronte a el, as

pernas cruzadas e a barbela entre as mans, pretendendounha quietude semellante. Fíxolle gracia o xeito de articu-lar pequenos movementos cada vez que unha moeda tin-tinaba xunto ás outras. Agradecía o xesto do xeneroso e, ómesmo tempo, daba tregua á tensión dos músculos cam-biando de postura a cámara lenta. A ruliña buscoulle amirada e encontrouna penetrante, unha punzada de desa-fío inquedo. Sentiu o desacougo de ver a vida máis alá dacareta e non poder medila. Considerouse en inferioridadede condicións ante a forza daqueles ollos descoñecidos.Pasara un bo anaco de tempo cando transeúntes e curiososempezaron a reparar nos dous personaxes como un todo.O mimo e a rapaza que o contempla inmóbil. A pro p i aLidia creu que se trataba dunha parella. Enfocou e dispa-rou a cámara dende diversos ángulos. Logo dirixiuse aMartázul. ¿De onde sodes?, pregunta. A ruliña levanta avista e sorrí. Eu de Almáciga, el non teño nin idea, di.Armando salta da peaña e é un tribuno de mármore/carnee ósos/maquillado. Amaneirado. Xa está ben de dar a vara,guapiña, di. Lidia non entende nada. ¿De que se trata?, pre-gunta el. Simplemente, quero unha foto para o meu xor-nal, di ela, pensei que formabades un conxunto. Di el: moidivertido, pero esta moza só é unha espectadora.Spectator, spectatoris, di Martázul. Rin a ocorrencia, róm-pese o xeo e nace o diálogo. ¿Que tal se tomamos un café?,propón Lidia. Así naceu a amizade e a convivencia candoo outono empezaba a descender sobre a ría. Moito antesde que adornasen as rúas para o Nadal e EL nos encontra-se bailando na discoteca. Así sucedeu. Logo daquel verándo 87, o apartamento foi lugar de paso obrigado. Refuxiode necesitados ocasionais. Amparo de soidades. Acubillopara aventuras fugaces e fútiles. Pero, curiosamente,nunca cheguei a sentilo plenamente meu. Quizais agora,no momento da memoria, poida ter morriña e comprenderque cada un daqueles recantos, mobles, cortinas, obxectosdiversos, luces, paisaxe, ruídos... están para sempre nopouso das miñas pertenzas máis propias. Martázul, a ruli-ña que maduraba, vivía de prestado, con ese sentido da

105

provisionalidade que a distingue, con ese sentido do des-prendemento permanente. É lóxico que nunca lle falase ásúa familia daquela propiedade. O acto formal da posesiónestaba perdido na nebulosa dos acontecementos acantoa-dos voluntariamente polo cere b ro. Cando Raúl veu porprimeira vez sorprendeuse do luxo. ¿Pagas ti soa todo isto?,pregunta. Xa é marido de Inés. A voda rosa está recente.Aínda que se perde na distancia. Tamén as tardes de pro-vocación e descaro. Agora chámaa “cuñadiña” e ela espán-tase co apelativo. Moito máis co ton. Compártoo cunhaamiga e un amigo, pagamos entre os tres, mente a ruliña.Raúl desexa deixarse enganar, pero unha malsá curiosida-de empúrrao a preguntar. Martázul ten respostas ou mán-dao a paseo. ¿Durmir?, a miña amiga e eu na cama, o rapazno sofá, está convido, di. Outro día coincide con Lidia eA rmando. Os tres constrúen o xogo da complicidade.Rompen a sospeita de que Armando sexa parella deMartázul. Raúl é un sabuxo. Martázul retorna ó odio e árabia. Tece a seducción do cuñado. Dende este ángulo damemoria e do tempo véxoa recibíndoo espida baixo a batade seda vermella. Facerlle sentir moi preto o alento fresco,o perfume húmido de auga de rosas, a calidez da pel.Digo: Raúl ¿liches con Inés o Kamasutra? Ri. Non contesta.Digo: tiñas que regalarllo por San Valentín; se non, fareinoeu polo seu aniversario. Inés xa está preñada. Raúl entra narecta da incomodidade. Adivíñolle o desexo e sopeso omedo que leva dentro. Di: ela non entende destas cousas.Sempre follades na postura do misioneiro, digo, rápido esen xogos. O home intenta cambiar de tema. Preferiría quefalaramos de nós. É torpe e ós trinta estará calvo. Digo:estou segura de que xamais experimentastes a posición docaracol, nin a do elefante, nin a da cobra, nin o truco daegua. ¿Cando aprendiches todo iso e con quen?, di. Digo:aprendino nos libros, todo está nos libros, e practico cosmeus amantes, claro. Quere rexeitar o que escoita. Uncerto atavismo impídelle crer. Pero gustaríalle admitilo enbeneficio propio. Noutra ocasión comete o erro de lembrara historia de don Clarín. Penso que todo son imaxinacións

106

perversas, como as cartas a don Etelvino, di. Digo: nontodo era fantasía, nin Etel nin eu tivemos outra saída que anegación, pero todo foi verdade. Está desconcertado edurante o novo curso frecuenta Vigo. Visítame con calque-ra escusa. Pasaba por aquí e subín, di. Digo: ¿saben enAlmáciga que nos vemos? Dubida. Comprendo. E mente.Afirma. Caeu no pozo do desexo. Descubro que as con-versacións sobre sexo o excitan. Digo: ¿practicas o coitoanal con Inés? Vexo como se descompón. Intentará queobviemos calquera re f e rencia á esposa. Estou segura deque a incitación lle quedou gravada no maxín e martiriza-rá as súas noites apaixonadas con Inés durante moitotempo. Un día cambio de actitude. Recíboo cariñosaempurrando o carro da complicidade. Arrástroo a perco-rrer a zona de viños. Consigo que se perda na tolería damúsica e das copas. Sei que debe marcharse, que o espe-ran na casa e gozo estirando a súa angustia indecisa comogoma de mascar. Debátese entre a obriga do regreso e aesperanza de conseguirme, de gozarme. Deixo que o crea.Que dos rozamentos pase ás apertas. Bailamos moi xun-tos. Percibo o seu sexo duro, apertado baixo o pantalón.Cando é suficientemente tarde despídoo. Estarán intran-quilos por ti, debes irte, eu teño sono, digo. Terá que mas-turbarse no camiño e Inés sospeitará del. Inventará menti-ras imposibles. Enredarase consigo mesmo, pero non fala-rá de min. Estou segura. Durante un tempo renuncia averme. Entón chámoo á oficina bancaria. Digo: ¿non véspor Vigo?, mañá organizamos unha festa que che gustará.Aparece. A festa non existe pero confórmase cunha escu-sa mentireira e imos de copas. Facemos grupo con outrosuniversitarios e preséntoo como a un novo amante. Segueo engano satisfeito. Fachendea e é feliz. Ó longo da noitedoulle celos co Irlandés Descolorido. Está nun tris de alte-rarse. Lembro que é fillo de alcalde franquista, agora do PP,e iso imprime carácter. Digo: fascíname saír contigo, cuña-do, gústame que sexamos cómplices. Xogas comigo e nonme gusta, di. Pero acouga. Cre gañar terreo. Unha vez máisvaise co desexo entre as pernas. Inés ten a súa primeira

107

filla. Fai bautizo e festa familiar. Festa rosa de canapés, tor-tas e nenos que cantan: “pelón pelina que morra a madri -ña”. Na foto estamos todos e, intencionadamente, colóco-me ó lado de Raúl e pásolle fraternal a man pola cintura.Inés ten cara de corentena e el está fachendoso malia aabstinencia. O resto dos personaxes miran a cámara comoquen contempla a eternidade dun xeito bobo. Durante afesta intento comprometelo. Foxe de min en público e bús-came en soidade. Di: Martázul, conseguiches que menamore de ti; isto é máis que un simple desexo. Xa tes aInés, confórmate, digo. Así sucedeu.

Volvo pensar na perversidade. ¿Que é a perversión?Obsesióname o concepto. A moneca de porcelana é unhapervertida sen escrúpulos. Un personaxe sobre o que sepousa a aguia da vinganza e non acouga ata conseguir des-c a rnar os ósos da peza. Podo pensar deste modo e non mea r repinto mentres o tren se perde polas chairas casteláscamiño de Madrid. Un fío de brancura na noite quere des-puntar pola ventá cando aparece o mosquito revisor entreas cortinas. Comprendo que estivo na miña procura portodos os compartimentos. Aínda leva a dúbida e o desexop rendidos na fronte. Roubeille a alma deixándolle o espíri-to de corvo espido. Antes de que acenda a luz aproximo asmiñas pernas ó músico. Incluso lle paso un xeonllo por ribadas coxas. Sei que con este xesto podo deixar á descubertaalgo máis que o papo da perna, insinuar a nudez do sexo.Simulo espertar coa luz e mostro un ricto de indignación. Amirada do corvo é unha interrogante. Chegas tarde, d a r -l i n g, digo, ela xa non existe; son libre. Sorrío. O rapaz daguitarra non comprende nada. Instintivamente me colocaunha man sobre o cu e sen desexalo dálle credibilidade ácomedia. Case pecha a aperta. Digo: mañá ela será titularnos xornais. Déixese de lilailas, di o mosquito re v i s o r.Digo: imaxíneo en letras de molde, d a r l i n g, “ L e s b i a n adesesperada suicídase tirándose do tren”. Axexa o rapazda guitarra e simula unha retirada. Digo: anque fuxa, dar -ling, xa non poderá librarse da complicidade; ós tres úne-nos o mesmo suceso; cometemos un crime perfecto. Di:

108

estás tola, criatura. Pecha e desaparece malhumorado. Aíconclúe a provocación. O rapaz da guitarra é de comple-xión forte, mirada azul e pelo claro. O queixo case cadra-do faille parecer mal encarado, pero é atractivo. ¿Quesucede?, pregunta. Unha broma, digo. Unha broma diver-tida, repito. Gústanme as súas mans, pode que excesiva-mente grandes e carnosas para ser guitarrista. As xemasdos dedos están marcadas pola rozadura das cordas. Eldirixe a mirada cara ás miñas pernas. Está preguntándosepor qué estou sobre el. Non sabe cómo reaccionar e cré-zome. Desfacemos a postura. Toma a guitarra e toca unpouco. Canta a media voz: I give her all my love / that’s allI do...Sígolle: ...and if you saw my love / you’d love her too.Entoamos xuntos: I love her. The Beatles. Corremos polaestrofa adiante nunha versión algo máis pausada que a ori-xinal ata que alguén peta ó outro lado da parede de madei-ra pedindo silencio. Iso é así. EL amaba os Beatles. Tiñaunha canción preferida e levábaa nos beizos como unhimno: Ye s t e rday all my troubles seemed so far away...Adoitaba precedelo nas caídas melancólicas. Daquela, diE L , enfrontabámonos por parvadas, os Beatles ou osRolling, El Cordobés ou El Viti, Chillida ou Pére zComendador, Picasso ou Dalí, marxismo ou cristianismo,capitalismo ou comunismo, leste ou oeste, norte ou sur, oun ou o outro; estigmas da Guerra Fría; conseguimos cons-truír un mundo maniqueo e xa ves a onde chegamos. ¿Aonde?, pregunto comodamente instalada nunha hamacam e n t res o sol me broncea a pel. Di: ó desencanto e ácorrupción. ¿Non pagou a pena?, digo. Toma o últimogrolo do vaso longo. Quero desprenderme desa imaxe enon podo. O brazo alongándose ata un vaso eterno conwhisky e moito xeo. Di: se non tivesemos feito o que fixe-mos, loitado polo que loitamos, fabricado utopías e soña-do liberacións, agora non estariamos aquí ti e mais eu,miña querida filla do meu querido amigo Ginés; a nosaaventura non tería sido posible; non me arrepinto daquilo,dubido do que veu despois, de cómo o sistema se apode-rou de nós. Esa tarde estamos ó final do camiño. No último

109

ano da nosa relación. A ruliña madurou con el e séntesem u l l e r. Muller e libre. Nacho está na súa vida e poucotempo despois desatarase o drama.

–¿Canto durou a vosa relación?Dende o outono/inverno do 86 ó outono do 93.

Exactamente. Dende COU ata despois de finalizar a carrei-ra. Aínda onte. Yesterday. Cando a interpreta á guitarra, ópiano, ou simplemente a cantaruxa mentres conduce,Martázul adiviña que EL está mal. É o anuncio da tormen-ta. Da caída. E sen embargo non era un ser depresivo. Ninsequera pode dicirse que tivese ciclos. Neses días de refle-xión paseamos descalzos pola area ou perdémonos polasvellas tabernas de antano. Perc o r remos as rúas da súainfancia no populoso barrio do Calvario en Vigo. Xa nadaé igual, di. Os vellos cines Palermo e Avenida desaparece-ron. Eran de sesión continua e os asentos tiñan chinches,recorda. Pero daquela as chinches e os piollos eran amigosnaturais. Compañeiros inseparables dos nenos de barriocoma EL , fillo tardío dun mestre republicano represaliadopolo franquismo e dunha pescantina que se gañaba a vidanas madrugadas levando e traendo peixe do porto ó mer-cado do barrio. Foron anos duros. Pero el ámaos e regresaás rúas da infancia na busca dos olores e sabores imposi-bles. Detense. Esta é a panadería de Domiro, di, moitasmañás de fame espertábanos o olor do pan candeal eentretiñamos a espera ata que a miña nai lograba regresarcoa curta ganancia que permitía a compra; o meu pai eraunha desesperación, man sobre man, lendo xornais atra-sados e pospoñendo para o día seguinte a fuxida á emi-gración, ó exilio, dicía el; ata que se produciu o milagre econseguiu colocarse como vendedor de pisos a comisión;logo, cuns poucos aforros e algún crédito fíxose contratis-ta de obras e finalmente montou a inmobiliaria que nossacou da miseria e a nai das madrugadas; a miña irmá emais eu puidemos estudiar. Martázul quere saber por qué,de tempo en tempo, se atormenta con aqueles recordos.¿Por que non os desterras para sempre?, digo. Só a lem-branza libera da morte os seres que xa desapareceron, di;

110

111

non quero que os meus morran comigo; xa chos traspasei.Sorríe no mar das melancolías mentres camiñamos polobarrio. Di: nesta ventá estaba a leitería da señora Xosefa;era a nai dunha familia de inmigrantes vidos de Lugo; ven-díanos o leite necesario ó fiado ata que podiamos facerfronte á débeda; nunca a esixía e sempre estivemos segu-ros de pagarlle de menos. Fala da solidariedade do barrio,da rúa, da veciñanza co mesmo entusiasmo dun aldeán.Isto non é Vigo, é O Calvario, asegura. Certamente,Martázul séntese partícipe da desaparecida vida do lugarpero non entende o retorno a aqueles principios difíciles.Di EL : o día que os perda, perderei a miña identidade, amiña auténtica voz. Yesterday. Iso é certo. O rapaz da gui-tarra apaga a luz que o revisor deixou acesa. Antes pre-gunta: ¿podo apagar? Si, por favor, digo. Pide permiso paratodo. Descorro as cortinas. Agora a noite é máis nítidaesvarando no recadro da ventá, descubro que o espello declaridade é consecuencia dos campos cubertos de orballo.As xeadas tenderon o seu manto sobre as chairas macha-dianas. Aínda é pronto para que chegue o día. Imaxino ofrío exterior e encontro o consolo cálido do ombro dorapaz da guitarra. Chámome Martázul, digo. Durante untempo enmudece, pásame o brazo por debaixo do pesco-zo e a man póusase tímida no meu peito. Pregunta: ¿estu-dias en Madrid? Non, respondo. ¿Entón?, di. Digo: voumatar o meu amante e protector; ¿e ti? Sinto o seu calafrío.Prolóngase o silencio. Cos dedos circunda mecanicamen-te a mamila que esperta baixo da roupa. Di: chámome...Interrómpoo colocándolle un dedo nos beizos. Digo: nonme interesa. Exploro o seu peito nunha caricia prolongadasobre as idas e vidas da respiración. Di: o meu é máis pro-saico; vou a un colexio maior dar un recital; investigo fol-clore e gáñome a vida con concertos/conferencias sobre ahistoria da guitarra e cousas similares. Descendo á entre-perna e xogo ata excitalo.

113

11

Aquela tarde Raúl chegou disposto a todo. A ruliñanotoullo na cara nada máis abrirlle a porta. Entrou comotomando posesión do apartamento. ¿Estás soa?, dixo. Nonlle respondín. Os ademáns de fillo de alcalde franquistanon lle gustan a Martázul. Ela ármase de paciencia e taménde valor. Ten a lección ben aprendida. Sabe que o cuñadoestá canso do xogo, que non pode resistir o desexo, que aconquista fraguou. ¿Queres café?, pregunto indo á cociña.Raúl pasea nervioso polo salón, detense fronte ás fotos, oslibros, enreda cos obxectos e recordos depositados sobreos mobles. A ruliña vén co café fumeante e colócao namesiña baixa, fronte ó sofá, de costas á luz da gran ventá.¿Quen é este tío?, pregunta Raúl coa foto na man. Digo: éEL , o meu amante, quen paga todo este luxo, son unhamantida, ¿non nos chamades así na vosa xiria conservado-ra? Déixache de parvadas, di; estou namorado de ti,Martázul, non podo soportalo máis, cada vez que fago oamor con Inés soño contigo; estoume volvendo tolo. Aruliña sorrí. Sorbe o café indiferente. Pobre Raúl, ós trintaestará calvo. Fanfurriña con xestos de cacique. Digo:divórciate, agora xa é posible, en tempos de Franco non.Deixa de dicir sandeces, di, mesturas todo, confúndelotodo, ¿de que vas agora? ¿De socialista? ¿De comunista?Apura a cunca de café cun grolo presuroso. ¡Merda, non lle

puxen azucre!, exclama. Martázul contén o riso. A indigna-ción do cuñado sobe de ton, pero tamén é unha súplicaimperfecta. A ruliña comprende que gañou a batalla, quefraguou o desagravio. ¿Que é e por que produce pracer avinganza?, pregúntome. Perdido nalgún recuncho damemoria debe existir un momento, algunha circunstanciaen que Inés feriu profundamente a Martázul. Algo esque-cido no tempo que pervive nos impulsos. A ruliña nonacerta a comprender por qué goza vendo a Raúl despega-do da súa irmá. É chambón e non o desexa. Aínda que esti-vese presente nalgunhas ensoñacións eróticas do pasado.Seguramente como parte da vinganza. Como outro elomáis do exercicio do desquite. Do proceso da traizón con-tra Inés. Aquela tarde aínda intenta comportarse como unrefinado señorito de aldea. Pretende non dar pasos enfalso. Martázul comprende que a ofuscación que padece ésincera. Que está convencido de amala por riba do dese-xo. Di: ¿que sentes ti por min, Martázul? Nada, digo. Nesepreciso instante a ruliña desprézao. Xa non hai nin odionin xogo na confrontación. Serve un novo café e invítao.Tamén lle ofrece unha copa de licor que el acepta. Oambiente debe estar tenso, pero aínda non. Raúl perdeu abatalla. Está só no medio do campo inimigo, desarmado econfuso. Afundido no limo da dor e da burla. Martázulmóvese con firmeza pola pasarela da victoria. Debo estu-d i a r, Raúl, mañá teño un exame importante, digo.Sutilmente trata de botalo á rúa. El segue declarándolleamor e paixón dun modo magoento. É un canciño faldrei-ro indesexable. Dende a altura do triunfo, a ruliña obsér-vao cando el lle pousa unha man na perna. Ela levántase evai ata a cadea pretendendo gañar terreo mentres progra-ma un CD. Raúl séguea. Tómaa polas cadeiras. Colócalle oalento quente no pescozo. Co queixo e a cara ábrese cami-ño desprazando a media melena. Bícalle o lóbulo da ore-lla. Sinto a súa saliva de sapo pegañento. Martázul, comoquen se desprende dunha prenda incómoda, rompe oacoso. Hai un golpe de música. A percusión soa por enri-ba das cordas. Os primeiros compases da obertura de

114

Carme de Bizet impregnan todo o apartamento. Cando asnotas entran no coñecido, no popular, cando é o momen-to de identificalas coa palabra “toreador”, Raúl está contra-riado. Martázul toma uns libros e uns cadernos de apunta-mentos ó azar. ¿Gústache C a rm e?, pregunto. Responde:menos ca a ti. Digo: paréceme un gran personaxe; todo unmito. Di: ¿e que importa iso agora? Digo: escoita. A músicasuavízase, perde o ímpeto da obertura. Entra como un sus-p i ro de aire oriental e logo podes imaxinar Granada, aAlhambra, os xardíns do Xeneralife. Evocar unha proce-sión fúnebre ou o anuncio da traxedia en medio dun lugarde paz presidido pola auga. Quizais unha praza gaditanade prata e cinza. De seguida alégrase, como se chegase-mos a unha verbena. Pero non, é o coro de soldados; apa-recen outros personaxes: Morales e Micaela. Digo: estaescena chámase Sur la place, entendes francés ¿verdade?;pois escoita. Despois da trompeta virá o coro de nenos,seguirá Morales e finalmente don Xosé. Di: non vin escoi-tar ópera; nada me importan estes refinamentos de señori-ta snob. Martázul revoa pola estancia. Dispón os libro ssobre a mesa de estudio, abre os cadernos de apuntamen-tos, procura a pluma. O home é unha sombra tensa obser-vándoa, seguíndoa, adiviñando os movementos esquivos,intentando propiciar o contacto, deixando buscapés queela non recolle. O ceo avermella sobre a ría e os últimosraios de sol adozan as copas das árbores no parque doCastro. Entrando pola cristaleira, no salón o reflexo parecevioleta. Nun edificio próximo, unha parella apóiase no pei-toril da fiestra contemplando, seguramente, a morte datarde sobre os transeúntes. Escoita, digo, quen canta éMaría Callas, “l’amour est un oiseau rebelle”; isto é certo.Cando Martázul regresa de deixar non fregadeiro o servi-cio do café, Raúl está excitado. A mirada é inquietante.Abrázame. Ten a cara, os ollos, a boca, a furia, a un palmoda miña. É da miña mesma altura. Sei que non debo mos-trar temor nin debilidade, non enervarme ante a presióndo lazo con que me encerra. Se perdo a serenidade tereifracasado. A victoria será do macho. Empalmouse co

115

arranque e a proximidade das miñas coxas. Intenta exci-t a rme con caricias nas costas. Unha conquista zafia.Acumulo desprezo na mirada. Digo: se continúas, Inéssaberao todo. En Almáciga non te crerá ninguén, di. Minto:gravei algunhas das nosas conversas sobre sexo, será sufi-ciente escoitarche dicir que a túa esposa folla pouco e mal,¿recordas? Un raio de estupor crúzalle o rostro. Temo queme pegue. Os seus músculos están a un paso de responderagresivos. Afrouxa a presión dos brazos. Sei que desexapegarme. Di: cuñadiña, es unha quentapollas. Domina afuria que lle nace dentro. Déixame en paz, digo. Saio doredil. Gañei. Comenzou o segundo acto e Carme interpre-ta a canción bohemia. Raúl déixase caer no sofá, de costasá paisaxe, de costas á realidade, de costas á esperanza.Monologa. Compón unha longa queixa apesarada.R e t rotáese ós días luminosos de Almáciga. Fai longasparénteses de silencio. Di descubrirme cando xa é noivode Inés. Pensa no meu cu. Fala do meu cu enfundado nospantalóns vaqueiros. Di: ¡desexeino tanto! ¡Soñeino tanto!Na piscina os peitos da ruliña flotando na auga. A nudezprimeira e última. Di: ¿por que fixeches isto comigo,Martázul? Martázul non está disposta a entrar non túnel daconmiseración. Enfráscase en pasar apuntamentos. Allea áconsternación con que Raúl purga o desengano. Teme quetodo sexa unha argucia dialéctica, unha artimaña desespe-rada. Xosé cantou a aria da flor. Di Carme: “non, tu nem’aimes pas”. Martázul levanta a vista. Observa a Raúl real-mente destruído. Digo: síntoo, ti non me amas, engánastea ti mesmo; Inés farate feliz. Mira a ruliña con ollos tinxidosde odio. Di: ¡non fastidies; outra vez está pre ñ a d a !Alegrarame ter unha nova sobriña, digo. Mira o re l o x o .Levántase pesadamente. Sae como un elefante derrotado.Nunca máis re t o rnará a chamar á porta de Martázul. Óstrinta estará calvo. No caderno de apuntamentos debuxoun home pequerrecho cun falo inmenso sostido por unlazo ó pescozo. Así sucedeu. A EL faille gracia o debuxo epréndeo cunha tachola na cabeceira da cama. É unha camaampla e cómoda. Está no centro do espacioso cuarto. O

116

117

teito achafranado, recorta o ceo cunha cristaleira. A pare-de da esquerda é un mosaico de gravados sensuais deXaime Quesada, de re p roduccións litografadas da serieerótica de Picasso e unha curiosa augatinta do pintor earquitecto Agustín Pérez Bellas. Ós pés hai un moble res-catado dun anticuario co azougue do espello gastado eunha pequena escultura de Acisclo Manzano. Á dere i t a ,unha gran lúa corre toda a parede ocultando o armario e aporta de acceso ó cuarto de baño. A EL gústalle ver comofornicamos. É un mirón. A ruliña pensa que todos os quepasan de corenta son miróns. Gústalle o ritual de poñer amúsica, preferiblemente o Bolero de Ravel; baixar a poten-cia da luz, escurecendo a cristaleira ou alternando as lám-padas. Case nunca faltan as copas e o cava frío. Di: esta éa mellor bebida para o amor; a botella alberga a mesmatensión que o amante, a potencia do macho que estoupano momento supremo; ó final, o líquido penetrando fres-co e burbulleante pola gorxa; nada é comparable. Goza nap ropia delectación das palabras. Pura mitoloxía, digo, osímbolo transformado en mito, querido mister Yesterday.Andando o tempo colleu o costume de quedar a durmircomigo. Sobre todo nos momentos de desánimo. Entóndescubro que é adicto. Houbo tardes, reunións de amigos,noites de festa en que o porro corría de man en man. Erafácil encontrar chocolate no seu peto. Sen embargo oculta-ba a adición á coca. Contra o que adoita acontecer, pre-veume. Dixo: o porro é un xogo, unha parvada, déixalo encalquera momento se non pasa de ocasional; a coca non;menten quen se mostran fortes e falan de cortar radical-mente; o meu foron as r a i a s de fin de semana, o xogosocial de moda, nada importante, mesmo compartido conELA ; pero ela logrou obvialo mentres eu baixaba a costa eme facía dependente para soportar as tensións do traballo,o ritmo de vida, as contradiccións entre os meus compro-misos íntimos e os cauces polos que me conduciu o éxito;mellor non a probes. Tiña trazos de paternalismo insufri-bles. O exercicio de Pigmalión redimínao ante si mesmop e ro distanciábao do meu afecto. Armando bautizouno

118

como Pigmalión e nunca máis pronunciou o seu nome. Elmatouno antes ca min. ¿Dixen afecto? Si, por qué vounegalo. Sería de pedra ou unha víbora cruel de non ser así.EL non espertou amor en min, si admiración, cariño, con-miseración, pena, caridade, odio e esquecemento. Ese foio viacrucis da máis importante relación vivida ata estemomento da memoria. Iso é certo. Decide quedar a durmirdespois de evocar historias pasadas. Meteuse unhas raiase fixemos o amor. O redobre cansado do tambor, soa oBolero, acompasa as respiracións dos amantes. Gozamoscunha experiencia nova. A que lle segue á entrada da cocana relación. Di: trae un pouco de aceite, mellor se é deoliva. Mestura aceite e droga. Aplícalle unha miga ó clíto-ris e enzoufa o pene. Cando follamos árdenme as entrañas.Temos varios orgasmos explosivos, extenuantes.Aterrorízome ante tamaña sensación. O parágrafo final doBolero estálame nos tímpanos cunha percepción insopor-table. Odio a música e respiro a paz do silencio cando con-clúe. O seu pene permanece erecto case toda a noite.Temo perder o control e négome a repetir a experiencia.Agora sei que xamais caerei no abismo do desconcerto.Nada que poida dominarme, que me rompa a capacidadede controlar os actos ou os pensamentos debe cruzar asoleira da miña porta. Vivimos e gozamos longas noitescon confidencias e insomnios. Nalgún momento el dormee sobre as súas costas esborrancho co dedo índice imaxi-narias cartas de amor para amantes reais ou inventados.¿Por que fas iso?, di. Digo: estou a escribir un libro .Ninguén poderá lelo, di. Digo: pero quedará impreso en ti,para sempre; fago que as miñas ideas penetren a través datúa pel e se enquisten nos músculos; moriraste con elas epoderás lelas o día do Xuízo Final coa re s u r rección dacarne. En certa ocasión ameaceino cunha diabrura. Digo:cando quedes durmido como un porco satisfeito de comere foder, collerei o rotulador e escribirei sobre as túas cos-tas un capítulo obsceno da nosa historia para queAlexandra o lea. Treme ante a idea. Descubro que non é unp roblema de submisión á esposa, como acontece con

o u t ros, simplemente teme facerlle dano. Di: cortaría asmans e a polla antes que vela sufrir; ata entenderei que undía me abandone pero eu xamais poderei apartarme dela.Non podo explicar a razón, pero naquel momento gústa-me ese respecto que demostra e sente por ela. Incluso con-segue que a admire como muller e como concertista. Endúas ocasións asisto a recitais que dá en Vigo e enCompostela. É unha gran pianista, un pouco sofisticada. Aprimeira vez paréceme mexeriqueira ou mística. A segun-da non. Comprendo que é un ser aprisionado polas sensa-cións do oído. Unha dama que sempre camiña sobre unpentagrama. Imaxínoa rodeada de percepcións sonoras,incapacitada para o olor, a cor, o sabor, e todo pracer quenon estea harmonizado polas sete notas máxicas. No anoda unificación de Alemaña, EL xoga ó perigo e invítame.Fai que asista a un concerto de Alexandra na Platz derAkademie en Berlín. Instalaron un fermoso escenario óaire libre ante a fachada do Schauspielhaus. O ambienteestá electrizado pola paixón da liberdade e sobrecóllenmeas notas do piano navegando no espacio entre a catedralfrancesa e a catedral alemana, ambas as dúas míranse ilu-minadas fronte a fronte. Aquela noite, E L A p a re c e u m emaxestosa, insuperable. Unha diva eterna enchendo oescenario. Pode que o concerto influíse no meu ánimo atao extremo de que hoxe a Platz der Akademie me parece undos lugares máis belos da vella capital. EL fíxome instalarno mesmo hotel, a dous cuartos dos seus. Záfase dalgúnsactos oficiais para perdernos polas rúas da cidade liberada.Recordando a nosa primeira visita xuntos, o día que caeuo Muro. Paseando por Unter den Linden detémonos nospostos das rúas a mercar libros de arte e literatura en ale-mán a bo prezo. Tamén libros de edicións que el conside-ra raras ou curiosas. Antes de chegar á Porta deBrandenburgo descubrimos os primeiros rusos ambulan-tes intentando vender obxectos, símbolos e re c o r d o sdunha URSS que agoniza. Di: escachou o mundo, estamosentrando nunha nova era, que non sei se será mellor que aanterior. Obsesiónalle Berlín e consegue trasladarme esa

119

inquietude. Iso é certo. Estaban frescos no seu ánimo ossucesos de Tiananmén cando o nove de novembro de1989 me telefonou cunha urxencia apaixonada. Dixo:acabo de escoitar pola radio que tomaron o Muro; ímonosa Berlín, xa teño as pasaxes. Martázul déixao todo, ata ospratos sen fregar. Toma a mochila, non precisa máis, e saeó seu encontro no aeroporto de Peinador. Está excitado.Bícaa como se non tivese outra compañeira na vida.Parece un colexial ó que veñen de regalarlle unhas vaca-cións. Agradézolle poder vivir aquel momento da Historia.Aínda non logrei entender por qué era eu a elixida e noncalquera outra das súas amigas ou amantes. PrósperoTamango sostén a teoría de que comigo trataba de aprisio-nar a xuventude que se lle escapaba. Pode ser certo. Ocaso é que Martázul e el aterran en Berlin-Tegel e encon-tran unha cidade convulsionada, sacudida pola precipita-ción dos acontecementos. Chega xente de todas partes,falando todos os idiomas do mundo. As inmediacións doMuro son unha Babel electrizada pola euforia. Vintenoveanos de historia e división pechan aquela noite á luz defogueiras, candeas acesas, cánticos e músicas improvisa-das por miles de instrumentos anónimos. Coincidimos cungrupo de italianos que beben sen parar. Tres homes e unhamuller, estudiantes en Boloña. Igual ca nós viñeron á cha-mada da liberación. Con eles empoleirámonos ó Muro epuidemos contemplar, eu por primeira vez, a simbólicaPorta de Brandenburgo na súa totalidade. Con eles vivimosunha noite de bebedela interminable e vemos alborexartirados sobre a herba xeada do Tiergarten, o frío calándo-nos os ósos. Os cinco peregrinamos ó B r i s t o l - H o t e lKempinski, onde reservaramos un só cuarto. Que ocupa-mos. Invadimos. Duchámonos e durmimos. Sospeito queEL fai o amor con Antonia, a italiana, no baño, pero estoudemasiado cansa para discernir se foi un soño ou unhap e rcepción real. Tampouco me importa. Estou segura.Arríncanse as primeiras pezas de formigón e o mundopasa unha importante páxina da historia modern a .Permanecemos varios días na zona occidental. Cando cru-

120

zamos, cun coche de alugueiro, polo paso pro v i s i o n a laberto na Praza de Potsdam, EL faino chorando. Di: acabade nacer unha nova Europa, confiemos en que sexa a defi-nitiva, porque a reconstrucción custará moito e terémolaque pagar entre todos. Berlín Oriental é unha festa deesperanzas. Corre a cervexa e hai apertas entre amigos efamiliares que sufriron a separación do Muro. Connoscoviaxan os italianos e EL invita sempre. Soporta os gastosata esgotar o último marco. Bica as mulleres e abraza oshomes. Baila e canta. Nun momento de serenidade, sobe ópedestal dunha estatua ausente e berra como nunha aren-ga: ¡debemos alegrarnos pola caída do símbolo, pero nonnos enganemos, non gañamos a liberdade, entramosnunha nova prisión! Estamos sós na pequena praza. Os ita-lianos mírano alucinados. Salta a terra e abrázame suoroso.Non te comprendo, digo. Di: caeu algo máis que o muro,fracasou o comunismo, fracasou a revolución soñada,triunfou a miseria e a inxustiza do capitalismo pola pecha-zón e a soberbia dos iluminados, dos que aman o poderpolo poder e sobre o poder, ¿non entendes?; xa non haiguerra fría, agora todo será máis inxusto, máis americano,máis perigoso, ¿non comprendes? Contesto secamente:non. Camiñamos collidos da cintura. A súa ledicia é unparadoxo amargo. Reflexiona: están caendo as vellasestructuras en nome da liberdade, pero non é certo, todo éun espellismo e as vellas preguntas seguen form u l a d a s ,agora temos a obriga de encontrar novas respostas desde aesquerda e coa responsabilidade de non errar outra vez ouvolveremos ser escravos; as xeracións que nos precedancoñecerán algún novo sistema de escravitude: burocrático,tecnolóxico, xenético..., todo é posible. Sobre unha vellaconstrucción, aínda coas pegadas dos bombardeos dopasado, escribe en galego cun spray verm e l l o : A guerramundial rematou hoxe. 12 de novembro de 1989. Así foi omeu bautizo berlinés. É certo. Na segunda visita. Nos díasa n t e r i o res e posteriores ó concerto de Alexandra aíndanon cambiou case nada e todo parece distinto despois dadesaparición total do muro. Busco a derruída parede e ató-

121

poa con outras inscricións agregadas, noutros idiomas, ócarón dunhas obras recentemente iniciadas naSchöneberger Strabe. Aínda gardo a foto. Unha gran calmapercorre as rúas e a pouco que cruces as marcas do que foifronteira comprendes que durante moito tempo seguiránexistindo dous mundos diferentes na mesma cidade reuni-ficada. En segundos pásase do ritmo consumista, de coresrechamantes, publicidade e desenvolvemento a outrocompás fantasmagórico, gris e ancorado no precapitalis-mo. Ata a intensidade do tránsito de automóbiles é dife-rente nunha e outra parte. A barreira psicolóxica é tan fortecomo o foi o Muro. As xentes seguen realizando os mes-mos percorridos de antes, as mesmas rutas, idéntica rutina.Mutiláronlles o membro/muro, pero continúan sentíndoo.A sensación é sorprendente e irrepetible. E L o b s é r v a otodo con ollos de arquitecto. Di: resultará difícil retellar asferidas; é importante que aquí as cousas se fagan ben.Cruzamos unha ponte sobre o Spree, a un paso da Marx-Engels Platz. Detémonos nun curioso café. Lóbrego, depelícula de entreguerras. EL pretende telefonar a un amigoque vive no que foi o Berlín libre. É toda unha odiseaentenderse con aquel teléfono público. No local respíraseun aire de túnel romántico. Decorado con elementos cine-matográficos, focos, cartelería, programas de man, unhavella cámara de 35 mm... Obxectos anteriores ós anos cin-cuenta. Ennegrecidos polo tempo e o fume do tabaco.Permaneceron intactos agardando o retorno da luz. Agorasemellan pezas de museo. Dun esnaquizado museo impre-visto. Ó redor das penumbras, nas mesas, agrúpansemozos do Berlín amurallado. Nese momento, sen dúbidaningunha, nunha situación de desemprego forzoso.Fuman e miran os forasteiros con desconfianza ou espe-ranzados. Beben cervexa ou café con leite. As do café soncuncas grandes de louza ou porcelana branca azulada,escachadas. O café sabe áspero e desaborido ó mesmotempo. Acompáñano cunha especie de galleta caseira,manteigosa e agradable. Ó fondo do local fai de barra unpequeno mostrador de madeira sen pintar e tras ela medi-

122

ta un home fermoso. Cabelo negro, longo, e ollos azuisp rofundos. Quero crer que se parece a Majakovskij.Xamais antes vira unha imaxe de Vladimir VladimirovitcMajakovskij. Pero xogo a imaxinalo coa mesma melanco-lía enfermiza. Móvese con indolencia cuberto por unhapeliza gris escura, case militar. ¿É indolente? Aínda nondescubriu a présa, nin o estrés. As nosas miradas atráense.Establecemos a complicidade. O xogo lúdico dos xestos.Pode que sorrisos. Quero que me desexe. Tr a n s m í t o l l o .C reo que recibe a mensaxe e acepta con tenrura. É unhome tenro. Non sei se delicado. Aínda soña coa liberda-de prometida ó final de calquera das liñas de autobusesque os munícipes se afanan en conxuntar e unificar. EL , norelanzo da escaleira de madeira cotrosa, por fin conseguecomunicar co amigo. Berra como calquera español. Berraen alemán e esperta a modorra do pequeno tugurio.R e g resa. Contaxiados da paz, apuramos o café sere n a-mente. Mirámonos ós ollos como namorados. Falamos amedia voz. Digo: todo isto é estraño, sinto ter retrocedidono tempo. Cólleme a man. Acaríñaa enriba da mesa. Ocontorno semella unha escena de teatro dun Beltolt Brechtreestreado. Cando estamos a piques de marchar escoito omeu nome. Non podo crelo. Dende a porta que conduce áescaleira, de costas a EL , quen me saúda é Antonia, a rapa-za de Boloña que coñecemos xunto ó muro. Alégrase e aEL bícao con fruición. Non quixo regresar a Italia e com-parte traballo, penurias e amor con Fausto, o home dabarra. Prolóngase a velada nun pequeno patio anexo ó barata que EL debe marchar. Fico. Quero facer fotos cando atarde sucumbe sobre a torre da televisión. Fausto ofrécesecomo guía. Antonia sorrí e despídenos dende a porta conademáns de italiana espelida. A dous pasos fotografo unescaparate de bagatelas, case deserto. Catro obxectos, fei-tos a man, tras un cristal cincento. Un escaparate lamenta-ble. Unha imaxe que só vin repetida na Habana. É certo.Fausto é poeta e fala un inglés perfecto. Pausado. Refíreseós anos anteriores á caída do Muro. Chora o fracaso docomunismo e filosofa sobre a perversa natureza humana.

123

Sobre o destino que a ambición individual pode darlle ócolectivo. Non bota de menosa vida alegre do capitalismo.Sentados nas escalinatas do Altes Museum contemplamoso silencio do Lustgarten e as idas e vidas de quen entra esae da ennegrecida Catedral de Berlín. Camiñamos ensilencio. Presentindo a atracción electrizada dos nososcorpos. A cámara apodérase do seu rostro xunto á fonte deNeptuno co Concello Vermello ó fondo. E percorrendo assolitarias rúas do barrio de San Nicolao bicámonos por pri-meira vez. Sabendo que non hai tempo para o cortexo. Édelicado facendo o amor. Indolente. Non, indolente, non.Tenro. Confésame que xamais antes estivera nun cuarto dehotel. E menos do Palasthotel, onde EL me hospedou, adúas portas dos cuartos que comparte con Alexandra. AFausto gústanlle as mulleres mediterráneas. Asegura estarnamorado de Antonia. Tenramente namorado, anque noncre que dure. Pero escríbeme un poema de amor improvi-sado no meu caderno de apuntamentos. Debuxa cadaunha das letras e adórnaas cunha paisaxe dun país imaxi-nario. Asina: Ghost. Móvese como un trasgo a contraluz. Osilencio da madrugada percorre Berlín cando se despidecun bico delicado e doce. Es unha muller estupenda, di,non te esquecerei nunca. Eu esquecereite mañá, dígolle.Sorrí con tenrura e desaparece enfundado na peliza grispolo longo corredor en penumbra. Así sucedeu. Pero men-tín. Porque o rapaz da guitarra é sensible. Acariña comoFausto e tráeme a súa imaxe ó compartimento do tre nonde facemos o amor antes de que se deteña na estaciónde Medina del Campo.

124

125

12

Aínda é noite pecha. Noite de insomnio. Por unmomento, gustaríame poder desterrar da mente o propósi-to da viaxe, pero non é posible. O rapaz da guitarra mirapola ventá embazada e observa os movementos descom-pasados dos noctámbulos na estación. Di: aquí paramostempo; podemos tomar algo. Apetéceme un café, digo.Baixamos. Na cafetería só adurmiña un borracho entre asuciedade acumulada. O cantineiro pasea a súa cara depoucos amigos e de sono. Vai dun lado a outro da barra ini-ciando a limpeza. Digo: debo ter un aspecto horrible. Orapaz da guitarra obsérvame minuciosamente, estudiacada un dos meus trazos. Como se fose un escultor mode-lando barro ou cera, pásame o polgar polas liñas da cara.Martázul sorrí satisfeita de tanta delicadeza. Di el: quixenimaxinarte na escuridade e non foi posible; cando mecabalgabas crin estar soñando; eras unha india salvaxe,morena e madura; nunca antes me sucedera; agora vexoque es real e moito máis fermosa do imaxinable. O cama-reiro serve os cafés con ruído e pide o importe con urxen-cia. O rapaz da guitarra deixa un billete sobre o mostrador.Retira o cambio. Pregunta: ¿por que o fixeches?¿Compórtaste así habitualmente? É posible, digo. Di:R e c o r d a reino sempre. Eu esquecereino na fin da viaxe,digo. Apuramos o café e unhas madalenas. Pregunta: ¿a

que te dedicas? Rematei Filoloxía, podo dicir que son filó-loga, anque gaño unhas pesetas coa fotografía e facendotraduccións. Outra débeda que mantiven con E L. Outradas súas afeccións. A fotografía. Outra virtude. Iso é certo.A ruliña estudiante de COU e o prestixioso arquitecto unbo día escapáronse a Portugal. Di el: iremos a Buçaco,faremos fotos de plantas e paisaxes; gustaranche o balne-ario e o Gran Hotel. O palacio levantárono os reis portu-gueses para veranear. A historia detívose no XVIII e todosemella ser decadente, acartonado, acaramelado. Comoun decorado viscontiano onde esperas ver aparecer en cal-quera momento a Marquesa de Merteuil incitando oVizconde de Valmont á conquista da señorita de Volangé.Ou a Presidenta de Tourvel fuxindo puritana polos xardínse o bosque, escapando das proposicións de Valmont. Étemporada baixa e estamos case sós. Durante tres días desexo e camiñadas aténdennos coa proverbial amabilidadeportuguesa. E L instrúeme no gusto e coñecemento dosviños verdes. Aprendo a distinguir os tintos do Dão. E gozocoa repostería. Sen embargo, a ruliña recordará aquela pri-meira viaxe como a do descubrimento da fotografía. Estánnun mirador dende o que se pode contemplar o gran valde Luso. Hai unha soberbia cruz presidindo a altura doprecipicio. En liña recta poderíase baixar ata o Gran Hotelcruzando o parque nun cento de alancadas, pero foro nnecesarios cinco ou seis quilómetros de serpeante estradapara alcanzar o lugar co coche. E L sente necesidade demexar. Sobe ó peitoril de pedra, arriscando o equilibrio, ederrama os ouriños como un neno ostentoso da súa tras-nada. Xoga a alcanzar a distancia máis afastada sobre op recipicio de arboredos e matogueiras. Con esa toleríanace a primeira foto, improvisada, risoña, da ruliña. Sairáun pouco desenfocada. O pene alzado e o arco líquidointentando o imposible. EL abráiase: ¿nunca antes dispara-ras unha cámara? Nunca unha tan complicada como esta,di ela. Estala e alimenta o seu espírito de Pigmalión. A visi-ta a Coimbra, o paseo por Viseu, as idas e vidas polo hotele o balneario, a parada na autoestrada, transmútanse

126

nunha longa e apaixonada lección. Antes que o aparta-mento, regalarame un equipo estupendo, desmesuradopara os coñecementos da ruliña, algúns libros de nociónselementais e ó concluír COU acompañarame a matricular-me nunha academia que imparte cursos acelerados deimaxe e fotografía. Iso é certo. EL sempre repite os esque-mas que lle son queridos. A casa de Cabo Estai, o aparta-mento de Vigo, o chalé/estudio de Madrid, a casiña deM a l l o rca, teñen elementos similares. Nunca falta un boequipo de música. Un piano sempre afinado. Unha guita-rra. Espacio e útiles para debuxar ou pintar. Libros, moitoslibros. Grandes espellos e cadros interesantes. E o cuartoescuro para revelar fotografías. Ó amoblar o apartamentode Martázul, tamén se repite, pero ela non se percatará atamoito tempo despois. EL impregnábao todo de caprichose de personalidade. Di: es tremendamente intelixente,captaches o mundo e as posibilidades da imaxe nun temporécord. Iso é así. A partir de Buçaco descubro a vida enca-drándoa nun visor. Compóñoa sempre no mesmo rectán-gulo. Aínda estou experimentando cando fotografo aCobre na casa de Próspero. Carguei con todo o equipo deluces e transformo a serena sala do escritor nun plató.Próspero Tamango mírame compracido. Cobre está emo-cionada. Primeiro fago branco e negro, logo cor. A sensua-lidade da cubana é tan natural que rompe as arestas fríasde calquera foto. Preciso pouco esforzo e imaxinaciónpara plasmar o obxecto de desexo que ela é. Non propónposes estereotipadas, nin incitantes, nin rechamantes. É uncorpo moreno sobre fondos ocres e brancos. Bronce vivo.Elegante. Perfecto. A cámara de Martázul sabe captalo.Encontra os puntos xustos de luz. Os contrastes exactos.Os ángulos perfectos. Os encadres axeitados. Resultadoado. Días despois, reunirémonos nunha velada os catropara ver as diapositivas e o papel. EL , Tamango, Cobre eMartázul. Di Próspero: Interviú pagarache unhas boaspesetas por publicalas. A decisión é só de Cobre, digo.C o b re está desbordada, ilusionada co resultado, accedeencantada. EL emociónase cos progresos de Martázul. É

127

Tamango quen chama a Perfecto Conde, un amigo darevista. Conde, afable e cariñoso, dille: vindo de ti, han deser boas, que as mande, pásollas a quen leva o tema.A c o m p a ñ a reinas cun conto meu para a sección deLiteraturas galantes, di Próspero. Así sucedeu. Semanasdespois Cobre é portada da revista e o conto de Tamangofala dunha tarde de pracer entre dúas mulleres amantesque se fotografan mutuamente. Alí traza os primeiros tra-zos dunha fotógrafa, que logo será protagonista doutra his-toria, titulada O tren do pracer, onde completa o retratoliterario de Martázul. Na facultade, os colegas felicítanme.Hai rebumbio de comentarios. Lidia non pode evitar des-tapar o tarro da envexa. Sa envexa, penso. Tes o don deconseguir con pouco esforzo o que a outras nos custa anosde traballo, di. Cuestión de sorte, non sempre ten que serasí, digo. Próspero Tamango e Cobre viaxaron aAndalucía. Escríbenme dende Montilla con mil felicita-cións e loanzas. Tan emocionados coma min mesma coresultado da publicación. Próspero fala dos viños amonti-llados e explica a razón da viaxe. Estudia e traballa sobre abatalla de Munda. Soña con descubrir definitivamente olugar da Bética onde Xulio César derrotou a Pompeio.Dende hai tempo investiga o tema. Quere situalo sobre oterreo natural cando transcorreron máis de dous mil anosdo acontecemento que cambiou os destinos de Roma e domundo. Coa ironía que o caracteriza, escribe: o estrondodos cen mil combatentes e os lamentos dos trinta mil mor-tos da batalla aínda deben de escoitarse no campo; querooílos e contarllo ó mundo. Sinto desexos de aconsellarlleque recorra ás psicofonías. Escribirlle que as forzas telúri-cas e a enerxía acumuladas no lugar han ter respostas paraas súas interrogantes. Pero non contestarei á carta.Despídese con frases de suposto namorado. Quere incitar-me anque non sabe aínda que me propuxen conquistalo.Interésame máis como personaxe que como macho. Estousegura. Regresan antes do verán. Cando E L está de xiracon ELA por Estados Unidos. Martázul xa descubriu que oshomes maduros son moi vulnerables. Que entran rapida-

128

mente no xogo. E que, por regra xeral, son inseguro s .Detrás da fachada de experiencias e fortaleza, sempreencontra miserias inconfesables. Tamango non é diferen-te. Móvelle a vaidade da conquista e xoga a ser seductor.Pero pérdese no propio teatro. Utiliza as artes imaxinativasdo escritor, a arrogancia da fama e a letra impresa paraimpresionar. Con Martázul non lle vale o truco. Tamangoproponse seducir a Martázul. Martázul ten o propósito deseducir a Tamango. Ningún dos dous desexa ser seducido.Así sucedía. Próspero vén de visitar os Montijo, familia áque lle une unha grande amizade, e ten o encargo de escri-bir unha nova biografía da emperatriz Uxía. Está entusias-mado co propósito. Fala diso longamente, máis que dasinvestigacións sobre Munda. Para Martázul traeu un agasa-llo, as memorias da gran prostituta e seductora Cora Pearl.Devóroas dun tirón. Tomando café no Goya dígolle: eu noson nin serei unha cortesá, nin unha entretida. ¿Non enten-do por que o supós?, di. Digo: pola dedicatoria do libro,escribes que a vida de Cora é unha lección de bo facer, eunon o creo. Di: foi unha gran muller, eu teríame namoradodela. É probable, digo, pero Martázul nunca será Cora; tivoun final triste, como todas as mulleres que enganan oshomes. Pregunta: ¿ti non enganas? Digo: a min gústameseducir ou ser seducida; odio a trama, a dobrez, as inten-cións confusas. Martázul está xogando e Tamango pica oanzol. Representa. Fai literatura. Vive a letra. Interpreta orol da muller que pode seducir o xorn a l i s t a / e s c r i t o r.Próspero dubida. Fai preguntas sobre EL . Intrígalle a nosarelación. Intenta disfrazar o seu interese persoal baixo omanto do literario ou o novelesco. Martázul záfase procu-rando levarse de paso informacións sobre a amizade deambos homes. Tan amigos. Tan unidos. Digo: EL e mais eusomos compañeiros dunha viaxe con principio e final, condata de caducidade; só nos debemos lealdade. Di el: anosa amizade é moi vella e será duradeira; únennos moi-tas experiencias, soños, loitas políticas, mesmo amore scompartidos. Agora é Próspero quen lanza o anzol.Martázul rózao cos beizos. Case o bica. Ri. Frivoliza.

129

130

Escapa. Digo: para min, EL sempre será un ser compartido.¿Estás namorada?, pregunta. Respondo: creo que si, peronon de EL , a el admíroo, téñolle cariño..., a miña avoa, queé sabia, díxome: non te abandones nunca nos brazos dunsó home. Minto. En realidade a frase tomeina dunha pelí-cula americana. Tamango levántase, cólleme do brazo esaímos á rúa Urzáiz. Paseando por Príncipe encontramos aCarlos Oroza, o gran poeta do soño e a acracia. Fraco eestirado. Di: Martázul, cámbioche un sorriso por un café.Río a ocorrencia. Completa: perdón, señorita, o sorrisopóñoo eu. ¿Quen pode negar un café a Carlos Oro z a ?Enxoito e enfático pásalle revista ó mundiño literario gale-go, que é abundante e divertido. Esbardalla contra donAlfonso Gimoteo. Digo: o seu problema é que folla mal.Comenta: seguro, e agora que se separou da muller follarámenos. Próspero búrlase das nosas comedelas de porteirasde barrio. Pero nun suspiro descobre qué foi de cadaquénna súa ausencia. Quén publicou un último libro. Quén dáconferencias. Quén expón. Qué se di. Qué se escribe. Quése edita. Vigo e Compostela comparten a supremacía cul-tural e editora de Galicia. Martázul logrou facerse un lugarno mundiño de personaxes e aspirantes a personaxes. Docerco pechado de Almáciga conseguiu saltar á vértixe dunmundo aberto ás ideas, ás preocupacións políticas, á arte,ó pensamento, case sen sentilo. Meteoricamente. Connaturalidade. Di Carlos: es a nosa musa e ti sábelo. Candoo poeta desaparece, Próspero eloxia o seu talento literarioe vital para afrontar o cotián sen entrar nos círculos do sis-tema. Antes de que nos despidamos desvela a razón dacita. Di: teño que traballar unha semana en París, ¿queresa c o m p a ñ a rme? Martázul mírao con certa sorna. Non opensa dúas veces. De acordo, digo, pero nada de sexo.Próspero recolle a luva. Di: saímos pasadomañá. Así suce-deu. O primeiro recordo de París é unha tarde de lucesplúmbeas, aínda frescas na memoria as andanzas cortesásde Cora Pearl, aquela inglesa que viviu, gozou e sufriudurante o Segundo Imperio. Dígolle a Próspero que dese-xo perc o r rer os lugares citados pola dama na biografía.

131

Finxe fascinarse ante a proposta. Faremos arqueoloxía lite-raria, di. Trazamos un plan literario/turístico. Ta m a n g ovive esplendidamente instalado nun apartamento da Placedu Tertre. Nos altos de Le Sabot Rouge. Cando vén o novodía, dende o soleado balconciño contemplo o bulicio dol u g a r, terrazas, transeúntes, turistas e moitos pintores darúa con carpetóns expostos, traballando, caricaturizando opaseante que paga. Próspero merodea en bata polopequeno salón antes de servirse un whisky. ¿Estamos enM o n t m a r t re?, pregunto. O home afirma oufano. ¡MeusDeus, que trivial!, respondo, o escritor que mantén o velloapartamento no límite da literatura. Solto un discurso des-cualificador e Cobre celébrao sumándose ó meu ataque. Olugar é colorista e entretido. Observo as idas e vidas dunc a m a re i ro con cara de francés, mostacho tópico e calvaincipente, servíndolle xarras de cervexa ós turistas, deseguro ingleses ou nórdicos, que beben grolos do sol demedia mañá na terraza de La Cremaillere. Próspero ponmúsica é cantaruxa: Cinque... dieci... venti... Secunda a Asvodas de Fígaro de Mozart e achégase a Martázul polascostas. Ela descansa recostada na varanda verde, metálica,do balcón. O cu tentadoramente ofrecido ós habitantes dohabitáculo. Unha incitación de imaxe daliniana quePróspero non sabe resistir. Acaríñalle o traseiro e Martázulnon se inmuta. Di: non é o tópico, nin o tipismo o que metrouxo ó barrio, cando merquei o apartamento, esta prazaera un lugar asequible á miña feble economía de estudian-te protexido por papá; consérvoo dende aquela; de cal-quera modo, a vida en Montmartre é relativamente máisbarata que no resto de París, mademoiselle. Ó día seguin-te, o camareiro dos mostachos, que resulta ser asturiano,c o n f i rmarame que son poucos os que desexan vivir nazona. Foxen dos ruídos e do bulicio permanente. DiPróspero: non debes desprezar este barrio, foi o berce dosxesuítas e nestas rúas comenzou a revolta da Comuna en1871; dos signos e dos símbolos. Acaríñame as nádegasm e n t res observo o xogo multicolor da praza. Os toldosvermellos dun establecemento contrastando co frondoso

132

arboredo, o inmenso letreiro verde e ouro da Cremaillere,os postos de flores e verduras, os cabaletes dos pintoresa m o reados, conxugando estilos, modos e maneiras deentender a plástica. Unha moza loira, moi fermosa, conollos cansos, retrata á cera un rapaz moreno de pelo ensa-rillado. Os transeúntes póñense en roda, disólvense, di-lúense, amalgámanse. Imaxino que son ondas humanas.Unha parella provinciana, seguramente acaban de casar,intenta mercar unha acuarela. Discuten o prezo. Desisten.O artista perségueos. Regresan. Chegan a un acordo. Digo:¿é posible que tanta xente viva coa ilusión da inmortalida-de? A maioría vexeta co soño de poder comer cada día, diTamango. A súa man cálida mediu cada centímetro do tra-seiro. Xiro cento oitenta graos. Nada de sexo, digo. Di: istonon é sexo, é pel, mademoiselle. Bromeamos. Póñolle unbico fugaz, húmido, nos beizos. Martázul sabe queTamango está a pensar que ela se mantén fiel a E L e oempeño acrecenta a súa vértixe. A segunda noite perdé-monos por Pigalle pero antes vimos atardecer ante a facha-da de Notre-Dame e escoitar como o silencio se esborra-llaba sobre os Xardíns de Luxemburgo. Para cear, veure c o l l e rnos Gustavo cun vello Dous cabalos pintado degris e negro. Os catro percorremos as rúas mudos, temen-do que o auto nos deixe tirados en calquera esquina.Gustavo é un maduro gordecho, pelo escaso e encrecha-do, algo taciturno. Preséntanmo como escritor. Publicoucontos e libros. Está rematando unha gran novela. Aíndanon ten título, di, pero será un escándalo, estou seguro.Tamango faille indicacións sobre o itinerario. Cambiaronalgunhas direccións, di, por esta ruta imos ben. Prósperoquere impresionarme e reservou mesa en La Perouse, unrestaurante do século XVIII, que conserva a decoraciónauténtica de estilo Luís XVI. Realmente me sorprende tantorefinamento. París é o tema central, anque os dous homesse manifesten taciturnos e reiterativos, como guías profe-sionais de turismo. A conversa de Gustavo tórnase apaixo-nada cando fala do libro que trae entre mans. Di: creo quexa teño editor, espero que cando lea o orixinal non fuxa.

133

Adoita suceder, comenta Tamango, os editores nunca pro-nuncian un non, envíanche, simplemente, unha carta conescusas. Di Gustavo: ti es afortunado, os teus libros lense etradúcense a outros idiomas, cada publicación é un éxito,estás pisando a eternidade. Martázul non pode evitar unhagargallada divertida. Di: a Próspero só lle preocupa podercomer mañá, non aspira a ser inmortal. A mirada deGustavo é fuxidía, podería dicir que aparenta un nenogrande, nobre que teme ser castigado polo mestre rudo einsensible. Sen embargo revélase un grande observador.Con intelixencia, analiza a realidade despois de pasar a súalupa por todos os puntos escuros que lle intere s a n .Traballa nun libro no que narra a historia dunha muller.Unha muller perdida no río das fantasías, arrastrada poloespellismo do amor e as paixóns, case unha versión femi-nina do Quixote, romántica e realista ó mesmo tempo. DiPróspero: antes de Cervantes todos os autores pretendíanescribir O Quixote; despois do Quixote todos desexamosser Cervantes para escribir un novo Quixote; ou quizais,simplemente unha nova versión do Q u i x o t e. Gustavooféndese e o meu amigo ponlle sobre o mantel claves lite-rarias extraídas do empeño quixotesco en que anda envol-ta a protagonista da súa historia. Non chega o sangue ó río.Di Tamango: observa a Martázul, Gustavo, é a nova muller,gustaríame que a coñeceses, incluso no sentido bíblico.Oféndome. Ninguén debe disecar a Martázul na mesa deoperacións dun autor. Sodes todos uns cretinos, digo, osautores, os críticos, os editores, os intelectuais, os artistas,os xornalistas, crédevos en posesión de todas as verdades,donos absolutos da alma e do corpo dos humanos e sóalcanzades a ser uns pretenciosos imbuídos de pedanteríae citas de diccionario. O parrafeo saíume como un globode goma de mascar. Próspero recolle a boutade con asom-bro. No momento da explosión da goma de mascar. Nonentendo por qué te ofendín, di. Digo: ¿acaso son unha mer-cadoría, un obxecto de exhibición para os teus amigos?,equivócaste, querido. Trata de recompoñer a situación. Defacer unha broma ocorrente. ¡Que complicados sodes os

humanos!; só o sublime, o único, é digno de ser admiradoe posuído ó mesmo tempo, querida m a d e m o i s e l l e, di.Manteño a actitude de falso decoro, estreita e fuxidía. Acontrariedade descoloca as ideas do home. Gustavo inter-vén no lance e con habilidade reconduce a charla.Prolongamos a sobremesa máis do habitual nos restauran-tes parisienses. Intúeo. Os camareiros axéxannos provo-cando certa incomodidade. Próspero repetiu sobremesa evai polo terceiro café. Cobre séguelle en case todo. A noitep rolóngase baixo un clima agradable, tépedo. Martázulsabe que debe distender a situación, facer que a curva darelación con Próspero sexa flexible. Durante a viaxe devolta toma asento na parte traseira do Citröen e permíteseunha caricia ó amigo. Tamango sorrí compracido.Animado. Propón: Gustavo, vaiamos tomar unha copa.Elixen L a P a l a c e. A esta hora non creo que poidamosentrar, estará repleto, di Gustavo. Déixao da miña conta,reponde Tamango seguro de si. Merodean por rúas solita-rias antes de lograr aparcar preto de Notre Dame deLorette. Camiñamos sen présa ata Faubourg-Montmartre.Son máis das dúas e a cidade parece durmir pracenteira-mente. Nada fai presentir que na zona existan lugares dediversión. Martázul non pode evitar a comparación coasnoites buliciosas de España. Só nas proximidades do clubse observa algún movemento diferente, a chamada doneón. Outras luces. Crúzanse cun grupo de gays, elegantese discretos. Rechamantes. Moita tea vistosa. Moita seda.Moitos colares. Abalorios. Non son travestidos. Conversanamaneirados e o bambeo lévaos ós fondos da noite. Antesde chegar ó club, un camión de lixo irrompe na rúa co seuruído e olor característicos. Vai de paso, triturando nasentrañas o reboutallo da vida parisiense. A Martázul, noitescomo estas empúrrana á melancolía. Pero non se deixaarrebatar polos sentimentos nin os efectos do viño inxeri-do na cea. Cólgase do sorprendido brazo de Gustavo ecantaruxa unha canción. Seguramente unha canción fran-cesa. Non podo recordalo. O escritor coitado óllameexpectante. Sei que non vou conquistalo. Non me interesa,

134

nin sequera como un recordo coleccionable. As ideas queleva na cabeza sobre as mulleres, a intención de plasmalasna nova novela, poden ser interesantes, pero sempre ofre-cerán a visión masculina do asunto. Dígollo. Respóndeme:a miña muller protagonista son eu. Rimos, pero non deixode pensar na ocorrencia. Cando as dúas parellas chegan áporta de La Palace, outras agardan ser admitidas no local.Tamango identifícase e de inmediato franquéanlle o pasoante as protestas dalgúns. A Martázul sorpréndelle a deco-ración hollywoodiana. O ambiente. A atmosfera densa,pero serena. A voz de Charles Aznavour abanea sobre ascabezas das parellas que bailan ou latrican animadamente.Os grupos enfrascados na tertulia, a bebida ou á espera dacaza. Tu étais trop jolie, mon amour, degraña a veteranavoz e a muller soña outros mundos, outros tempos. O fei-tizo de París cálalle os ósos. Cóllea a traizón. Próspero ében coñecido no lugar. Recíbeo un relacións públicas depoucos anos. Acompáñanos ata un recuncho discre t o ,agradable. Coñece as pre f e rencias do cliente.Acomódanos nun espacio dende o que poder observarcomodamente e moi adecuado para a charla. Non tardanen incorporarse outros coñecidos que saúdan os dousescritores con espaventos. Entre os que acaban de chegarhai unha modelo alemana, Isolde, loira e fermosa que miracon ollos de desexo a Cobre e coquetea descaradamentecoa ruliña. A reunión discorre literaria e musical ata queIsolde lle propón a Martázul un percorrido polas dúas pis-tas e os distintos ámbitos das tres plantas do local paracoñecelo. Recalan nunha sala de proxeccións onde podeverse un animado musical, seguramente americano.Dende a pista seguíronas dous executivos con aspecto emodos de yuppies. Fanlles propostas groseramente obsce-nas que as dúas mulleres reciben en silencio. Martázulsorrí, achégase ó máis pedante. Pálpalle o paquete e poncara de desprezo. L’embrayage ne va pas; c’est bien triste,digo. Nun rápido xogo de ballet sen coreógrafo préndesedo colo da loira e bícaa nos beizos. Os homes míransee n t re si e tórnanse agresivos. O palpado mételle man á

135

136

ruliña. Insulta. Case a agrede cando aínda non se despren-deu da amiga. Ela reacciona instintivamente. Con certacomicidade de estereotipo. Sóltalle unha labazada de pelí-cula á que o home respondería contundente de non serporque a alemana lle detén o brazo con enerxía e precisiónde practicante dalgún método de defensa persoal. Nunssegundos o home roda polo chan ante a mirada espantadado compañeiro. Ninguén pode evitar que a liorta pase a serun pequeno foco de expectación e escándalo. Interveñenos camareiros e o relacións públicas. Os dous ligóns sonexpulsados do local polos encargados de seguridade.R e t o rna a serenidade. A tertulia. E, de cando en cando,algún que outro baile. Próspero é un excelente bailarín,sensual e atrevido. Na pista dime: ¿follaches algunha vezbailando? Martázul entra non terreo da sorpresa. Trata deimaxinalo. Di: non o creo posible. Tamango sorrí presun-tuoso ante a resposta. As cadeiras da ruliña son un muíñomentres Sacha Distel interpreta Tient le monde. Trata dedistanciarse, perderse na música, simular que a pre g u n-ta/proposta non lle calou no maxín da curiosidade. Non écerto. Martázul empezou a imaxinar a situación. O corpode femia espido, cadeiras xirando, pegado ó corpo dohome. Os sexos unidos. Pode ser posible. Pode ser exci-tante. Cando mira a Tamango percíbeo adornado do dese-xo. O escritor, ó mesmo tempo, estase namorando dosollos de Martázul, coquetos, vivos, pícaros, pero serios eprofundos. Rompeuse o veo da distancia e ambos sábeno.Martázul xoga. Di: nada de sexo, querido, foi o convido;polo menos en París. Próspero simplemente sorrí, acaríña-lle as costas, o cu, oprímea contra si sen perder o ritmo. Óconcluír o disco, mentres se retiran cara á mesa, di: gusta-rache a experiencia, estou seguro. Descubriu que a ruliñaama o risco e Martázul xa sabe que Tamango goza dandop r a c e r. Interrompen a música disco e unha pequenao rquestra interpreta en directo. O cantante é un señormaior, pelo cinza e porte de galán trasnoitado, estereoti-pado, que imita as voces de intérpretes franceses famosos.Tamén a Sinatra. O público baila e apláudelle, pero na

137

boca de Martázul entra un regusto a personaxe fracasado.Aquel Hollywood de mentira tórnase de pronto un deco-rado decadente coa aparición de semellante caricaturaviva que trata de sorrir e ser ocorrente dando pases debaile mentres soletrea J’aime les filles, xoga cun bastón eun canotier; pide que o telefonen, que el estará para todasas mulleres do mundo. Martázul pensa que non é un seramable. Querible. Só alcanza a ser digno de pena.Levántase contrariada e vai ó servicio. Séguea Isolde con-vencida de que entre ambas é posible unha aventura.Cando a alemana entra no lavabo encóntraa con bágoasnos ollos, fronte ó espello, a cara algo descomposta. Di amodelo: ¿por que choras? ¿É por Próspero, porque ama aC o b re? Martázul míraa dende o obxectivo embazado. Éunha muller simple, elemental. Digo: odio a vellez, non éxusta. Di ela: é polo cantante, claro; o importante é saberenvellecer. Martázul non responde, está contrariada. Porprimeira vez está contrariada consigo mesma, coa debili-dade que se lle escapou. Ó día seguinte comprenderá quetodo foi consecuencia do alcohol. Iso é certo. Amañececando saímos de La Palace. A vida esperta entre brumas eun aire frío, húmido, percorre as rúas. A Tamango gústallecamiñar. Propón que retornemos andando. Gustavo des-pídese con bicos e cansazo. O resto do grupo tamén, antesIsolde pediume que nos vexamos. Desexa unha cita para“ e n s i n a rme” París. Chamarémonos. Cobre, Tamango emais eu camiñamos cara ó mencer, en sentido contrario óSena, pola Rue des Marters. Comezou a présa da xente nor-mal que acode ó traballo, dos vehículos que descarg a nm e rcadorías, dos re p a r t i d o res de prensa... como en cal-quera outro lugar do mundo. Os tres paseamos enlazados.Cobre colgada do brazo do amo e señor. A min el prénde-me polos ombros e eu pecho o nó no seu van. Mírannos,seguramente porque formamos un cadro diferente ou por-que as pegadas da noite van nas nosas caras, algo inchadaspola bebida e o cansazo gozoso. De calquera modo sabe-mos que o grupo é gallardo. Di Próspero: hoxe non pode-rei traballar, a querida Uxía, a amada emperatriz, saberá

138

perdoar esta debilidade miña. Xa hai raios de sol sobre ostellados cando damos un pequeno rodeo pola Place deSaint Pierre para encontrar un pequeno café onde nos ser-ven un extraordinario chocolate cunhas galletas alonga-das, azucradas, que xamais volvín encontrar en ningunhaoutra parte do mundo. Recordo aquel sabor e confúndesena miña mente co mencer de París. A Place du Tertre é unf e r v e d o i ro de madrugadores. Os camare i ros distribúenv e l a d o res, mesas, cadeiras e butacas. Chegan os artis-tas/mercadores e dá comezo a función dos tenderetes. Oapartamento de Próspero é unha prolongación da praza.Ten un só cuarto de baño e pugnamos por ocupar a ducha.Ó final concluímos os tres na bañeira xogando coa auga eo xabón. Nada de sexo, dígolle a Próspero cando me ache-ga a súa excitación. Mentres me seco eles fan o amor namiña presencia, a auga caéndolle sobre as cabezas, osombros, mesturándose co pracer que lles estoupa na pel.Os peitos de Cobre parecen esa mañá máis fermosos quenunca. Tamango está mellor do que cabería supoñer. Noné sexi pero posúe un corpo desexable. Deséxoo. E sei queel se exhibe impudicamente para min. Pero non faremos oamor ata regresar a Vigo. Iso é así. O xogo prolongousedurante todos os días e noites de París. Tamango dormepouco e traballa moito con documentos en bibliotecas earquivos. As mañás son do soño, de Cobre e miñas. Isoldeúnese a nós. Fragua unha aventura entre a alemana e maiseu. Xa che contarei. El adoita aparecer para comer e dur-mir un punto de sesta. Perséguenos coas historias e datosda emperatriz Uxía. Gustavo vén vernos e compartimosmuseos e paseos. Ambos falan e discuten de obsesiónsliterarias. Martázul pensa que os dous homes son doutrotempo, doutro mundo. Estes escritores están tolos. É unhafrase preferida de E L. Iso é certo. E L escribe artigos nap rensa, sobre arte, arquitectura, literatura e actualidade,especialmente. Cheguei a crer que non gardaba nin con-servaba nada. Os seus contos pertencen ó lume de SanXoán. Dígolle: creo que estás desperdiciando un grantalento de escritor. Di: os escritores están tolos, se todo o

139

bo xa está escrito ¿paga a pena seguir escribindo? Estasllepedindo á cultura que se deteña, que se conxele, digo.Espido fronte ó espello do dormitorio, sorrí. Martázulacaba de ler un traballo seu aparecido en El País. Míraadende o reflexo, de costas. Di: os escritores viven na tole-ría de mundos imperfectos, non quero ser coma eles,desexo vivir só o meu presente, sen proxectar nin as ideasnin o pensamento. Vólvese. Pregunto: ¿por que logo estesartigos?; son as túas ideas, o teu pensamento proxectado.Toma o diario e distribúeo sobre o corpo de Martázul,cubríndoa. Di: mentira; escribo para tapar nudeces; os xor-nais non proxectan nada, serven para envolver o bocadillodos obre i ros, para ocultar do sol os vellos nos parq u e s ,para facerlles barquiños ós nenos, para entintar os sobacosde intelectuais pedantes, para matar o tempo dos funcio-narios, para crear a ficción da vida pública, para enganar apolíticos incautos... e non teñen nada que ver cos escrito-res, pertencen a dúas tolemias distintas. Conclúe de cubrira ruliña. Martázul, debaixo do papel impreso, sen poderobservar a cara do amante, vestida de xornal, decide facera confesión que veu vadeando durante algunhas semanas.Di: follei a Tamango. Asomo a cara por entre as follas. DiEL : inmortalizarate en contos e fantasías; esa é a súa grantolería. Non exterioriza un só xesto de contrariedade. Iso éasí. Próspero recibe a ruliña esperanzado e seguro. Xa enVigo, quedaron para tomar café no luxoso piso do Paseode Afonso XIII, que mira á ría, dende o que a visión daspostas de sol sobre as Illas Cíes abranda calquera corazón.Ocupouse de que Cobre non estivese presente. Un xestoinnecesario. Íspete, di, ensinareite a bailar o mere n g u e .Martázul obedécelle sen reparos. El fai o propio. Di: seguesubida sobre os tacóns, é moi doado. Quédame un poucobaixo. A diferencia de estatura nunca me importou. Soamúsica cálida, portorriqueña. Os corpos fúndense co ritmoe na combinación dos pasos. Cada movemento é unhaincitación, unha nota máis no pentagrama da excitación deambos os dous. Próspero é un amante moi técnico. Poucoardente. Pero axustado. Move a Martázul con mestría polos

bordados do baile. Faille sentir a electricidade da pelcando ambos rozan as palmas das mans. Nos xiros envól-vea como se estivese cubríndoa cunha capa invisible. Osxogos do baile son tan divertidos como estimulantes. Apercusión márcao e define todo. Cada corte, cada golpes o b re as congas ou os timbais, é unha provocación dascadeiras dela ou da pelve del. As trompetas e trombóns fanque o sentimento se apodere de cada poro das dúas peles,tan distintas, tan complementarias. As maracas ou o güiro,o bongó ou o cencerro, os pratos, a percusión toda pene-tra polas veas de ambos. A erección de Próspero é anteriorós primeiros bicos. Húmidos. Carnosos. Perfectos. Asvoces e letras dos cantantes completan o clima que o pun-teado de guitarras o sons de trompetas, saxos e pianos,lograron incendiar. A chama do desexo destrúe as indivi-dualidades dos dous amantes. Son unha soa mancha dea c e i ro cando o sol da tarde descarga os últimos raios.Tamango penetra a Martázul. Di: non te deteñas, non rom-pas o ritmo. Son unha mesma frase erótica. Un mesmo son.Unha mesma engrenaxe cicelando luces nun espacio cadavez máis contaminado de sombras. Espidos de impacien-cias, as caricias imitan o ritmo de cada peza ata que os douscaemos exhaustos e repletos de gozo no sofá branco. Aíndaalí, a música invadindo a nosa loucura, Tamango posúemede novo. Fágoo meu porque el goza dando pracer. Ó con-cluír regalarame unha rosa disecada. Cando chegue Cobreatoparanos espidos e divertidos, tirados na alfombra. Elaservirá unha suculenta cea. Falaremos de París e veremosalgunhas das fotos que fixen. Así sucedeu.

140

141

13

–Sorpréndeme quen non sufrise cambio ningún a rela-ción entre Próspero e EL despois da túa confesión.

Ningún. En absoluto. Non era a primeira vez que suce-día entre eles. A Martázul gustaríalle que E L sentise celos.Ou incomodidade. Ou simplemente desacougo. Ese senti-mento machista da posesión exclusiva. Pero non. Nadap a receu alterarse na relación entre Martázul e E L, nin naamizade entre E L e Próspero, nin na simpatía entre Prósperoe Martázul. O comportamento daqueles dous homes foi unimportante punto de inflexión na personalidade da muller etamén de reflexión fronte a futuras actitudes. Despois daconfesión, a primeira reunión dos tres produciuse na tertu-lia semanal da cafetería G o y a. Próspero Tamango está sen-tado xunto a don Alfonso Gimoteo, fronte a eles CarlosO roza e o novelista Manuel Forcadela, tamén un filólogo, docal non me vén o seu nome agora á mente, recordo ques e m p re se empeñaba en discutir sobre a normalización doidioma galego. Prolixa cuestión na que non desexo entrar.Martázul esperou este encontro con interese. Os dous ami-gos saúdanse como é habitual neles, coa efusión de irm á n sque estivesen separados longos meses. E L p regunta porParís e por Caridad del Cobre, tamén polos pro g resos nabiografía de Uxía de Montijo. De súpeto a erudición de enci-clopedia a prazos de Gimoteo mete a culler no tema e diser-

ta sobre a emperatriz con lugares comúns e retóricos, ro m-pendo o clima que agarda Martázul. Martázul ri. O pro f e s o rincomódase. Durante uns segundos as miradas de Prósperoe Martázul sosteñen o mesmo presentimento. A do homei n t e r roga. A da muller afirma. Pero nada se convulsiona. Xaos tres saben que saben sen que o café saiba amargo. Nonobstante un regusto de contrariedade aséntase nos pensa-mentos dela. Probablemente Martázul albergaba a inconfe-sable intención de enfrontar ós dous vellos colegas. Comoun ingrediente máis do xogo. Sen outra malicia pre f i x a d a .Ou quizais buscando a vertixe da incertidume. Unha pro-posta a priori neste sentido resultaría mesquiña. Martázulfoxe da mesquindade. Non é un signo do seu carácter.Durante días, quizais semanas, esperará un re p roche de E L.Non chega nunca. ¿Debe tomalo como un síntoma ded e s i n t e rese? ¿Está exercitando a non inxerencia que elmesmo preconiza? O esencial é que dende ese mesmo ins-tante a miña visión ante a conquista cambia. Descubro o querealmente estiven perseguindo. Martázul deberá cifrar naseducción o triunfo. O triunfo persoal. Nada máis. Despoisda tertulia, os tres perc o r remos algúns pubs vigueses.P r ó s p e ro soña con encontrar unha puta vella virxe ou unhaputa corentona inxenua. Sempre sae á caza do personaxeliterario. Aquela noite saca a pasear a súa faceta divertida eg roseira pululando entre mulleres de vida amarg a .Acabamos nunha barra americana. O lugar está a uns quiló-m e t ros, na estrada de Pontevedra. E L detén o coche xunto ao u t ros aparcados en desorde. Cheira a algas corrompidas ea mar. O olor vén nos cabelos do vento. A noite é clara e ocaserón, que doutro modo parecería sinistro, móstrase des-conxuntado, empapado na tristura do cutre. Un luminosoá m b a r, con dúas siluetas negras de muller tentando delimi-tar un corazón, reclama a mirada dos transeúntes. Ti e maise u en letras de neón verde. A única porta de entrada márc a aun piloto vermello. As fiestras clausuránronse, cubertas conteas mosquiteiras azuis e óxido. Dentro cheira denso.Mesmo agre. A penumbra avermellada e parda uniform i z aas miserias. Un longo mostrador define o espacio e deixa

142

143

lugar para pequenos sofás de dúas prazas, fronte a mesiñasbaixas, repartidos polos recantos. Polo xeral, as rapazas vis-ten pantalóns curtos ou minisaias, algunhas levan os peitosó descuberto. Media ducia de clientes charlan ou soban asm u l l e res mentres beben, rin ou filosofan. Un home sae ónoso encontro. Di: perdón, non está permitida a entrada am u l l e res. Próspero responde: xuraría que os fermosos pei-tos desa loira son de femia; debo ir ó oculista. O encarg a d ovai enfurecerse cando E L lle ofrece un billete de cinco mil.P regunta: ¿sóalle o nome de Corín Tellado? Coido que si,responde desconcertado tomando os cartos sen disimulo.Di E L: esta señorita é a grande escritora Corín Tellado e tenque charlar coas rapazas por unha novela que está escribin-do; tomaremos unhas copas e marc h a remos de seguida. Ohome accede a desgusto. Di: non quero que este establece-mento se nomee en ningún libro. Próspero tranquilízao.C o r re a voz da miña presunta identidade e as mulleres disec-ciónanme coa mirada. Unha morena, entrada en carn e s ,contundente, sérvenos con sorna na mirada. Aproxímase amin. Di: se ti es Corín Tellado, eu son Cleopatra, polo equi-librio de idades, ¿entendes, guapa? Responde Próspero inso-lente: ¡vaia, unha puta culta! Tan puta como a túa nai, re s-ponde ela, e inculta pero lida. Marcha. Silencio e risos.R e g resa. Dulcifícase. Di: non o tomedes a mal, nestes antro sa barbarie e a ignorancia é a mellor moeda de cambio, perofódenos que nos intenten tomar o pelo. Di E L: o de CorínTellado foi para impre s i o n a r, unha estratexia co porteiro .Algunhas tragárono pero eu sei que a escritora é unha seño-ra maior, admíroa moito, di ela. A conversa alóngase porcamiños sen sentido. Lugares comúns e ocorrencias absur-das. Cando E L p ropuxo ir ó lugar, a Martázul pare c e u l l eunha experiencia interesante, agora empeza a sentirsemolesta. Mesmo lle invade unha estraña sensación de peri-go. Sente que o traballo daquelas pobres mulleres a denigra.Humíllalle o trato que por momentos Tamango empre g acon elas, obsceno e desconsiderado. E L p e rmanece alertaata que aparece un individuo mal encarado, como picadode varíola. Entrambos crúzase unha mirada de connivencia.

144

O home que acaba de chegar, despois de roldar polo local esaudar a mozas e parroquianos, entra nos servicios. E Lségueo. Martázul naquel momento non captou o sentido dotrapicheo, a razón da visita ó puticlub. Pouco despois com-p re n d e rei as razóns daquel e doutros percorridos por luga-res semellantes. Sucedía en contadas ocasións, seguramen-te cando escaseaba o material, pois E L, dende a súa boaposición trataba con c a m e l o s de luxo. Incluso cando seenganchou ó c a b a l o, en momentos de desesperación, obti-ña boa e abundante mercadoría. Iso é así. Para Martázul,aquela noite, aquela muller que lía a Corín Tellado, foi opunto de partida da súa experiencia literaria. O seu primei-ro conto titulouno así: Da puta que lía a Corín. É certo. E Le n c o n t rou os folios amontoados na mesa camilla. Pre ñ a d o sde borranchos e dúbidas de estilo. Pero dixo: Martázul istoé moi bo; es unha muller perfecta, tes un gran talento. Estouespida, recostada nunha xamba da porta da cociña, un vasode zume de melocotón na man. Contémploo. Digo: graciaspolo cumprido, pero violaches a miña intimidade. Di: per-doa, pero o título é moi atraente, de seguida souben que eraun conto. Non importa, tamén eu entrei na túa literatura senp e rmiso, digo, estamos en paz. É unha mañá soleada e elpaséase polo apartamento só co pantalón do pixama. Senningún pudor chama por teléfono a Roma. Alexandra estáde xira por Italia. Gástanse bromas en italiano e logo fíanunha longa conversa sobre amigos, acontecementos, luga-res, música, proxectos... Tomo un tarro de marmelada deframboesa. E L está sentado no sofá. Axeónllome entre assúas pernas e extráiolle a polla durmida. Trata de apartarm esuavemente. Esquívoo e afánome en chuparlla. Cede.Tómoa cos beizos e xogo coa lingua. Inmediatamenteengorda, aínda flácida. Introdúzoa no bote de marm e l a d auntándoa a conciencia, como a un churro no chocolate.Lámboa con esmero, con deleite, mentres eles manteñen ocurso do diálogo. Agora debe ser Alexandra quen máis cou-sas ten que contar. E L responde con monosílabos. Ten om a s t ro saboroso alzado. Suculento. Está gozando tantocoma min, pero trata de manter o ton de voz, non quebrar a

respiración. A piques de correrse despídese. Pecha os ollos.Sigo xogando, prolongo o sabor. Cabálgoo co pantalónposto. Inmobilizándolo. Non deixándolle iniciativa. Candose repón di: ¿por que o fixeches? Por ver se resistías sentir-nos a ambas, digo, gozei moito. Non responde. Estudia amiña mirada. Hai unha longa paréntese tensa e desconfiada.Continúo comendo marmelada cos dedos. Ofrézolle.Denega. Digo: quero ser amiga de E L A, interésame a súapersonalidade. Reflicte un grande estupor na ollada. Te r ro r.Di: nunca; non debes facelo. Levántase indignado, vai ócuarto de baño e dúchase. Regresa secándose. Se o intentasromperás a nosa convivencia, a dos tres, di. Martázul aíndap e rmanece sentada no sofá, mirando correr a mañá tralacristaleira, co bote de marmelada entre as mans. Digo: nonme fagas caso; non ten importancia, era unha proba. Asís u c e d e u .

Cando anuncian a partida do tren, o rapaz da guitarrae Martázul saen correndo, divertidos, como nenos, lanzán-dolle o bafo das súas bocas á madrugada. A estación deMedina del Campo adurmiña. Pola porta entreaberta, nasala de espera vense algúns esmoleiros durmindo, segura-mente á calor dalgunha estufa. Unha vez no compartimen-to bicámonos e aniñámonos como os amantes que se pro-meten amor eterno. O tren continúa a súa longa marchacara ó mencer xeado. Di o rapaz: ¿poderemos vernos enMadrid? Imposible, o meu amante agárdame na platafor-ma, seguramente cunha desculpa nos beizos, digo. Insiste:estou confundido, interésasme, quero coñecerte mellor,isto non pode quedar como un soño. Deixo que o ritmo dotren arrole o silencio. Digo: transfórmao nunha canción,unha canción máxica para unha noite, eu esquecere i n omañá ou tal vez escriba un conto. Antes de adurmiñarnos,por un instante, trato de imaxinar de qué cor sería unromance apaixonado co rapaz da guitarra. Seguramentea m a relo. Unha paixón luminosa, acesa, pero ó mesmotempo seca, como as mieses no verán. Iso é certo. FoiPróspero Tamango quen me incitou a clasificar as aventu-ras por cores. A convivencia con EL era azul. A serenida-

145

146

de, a comunicación a pracidez presidía cada un dos ins-tantes, algunha vez tinguiuse de violeta, moi poucas.Vivimos unha monotonía animada, relaxante, sen que asc o res doutras paixóns paralelas, cruzadas, interf e r i s e nesencialmente no azul sereno do noso pacto. Ata a paixónverde, nunca madura, por Nacho. Entre Nacho e máis eu.Entón as dúas cores, o verde co azul perde, enturbiáronse.O recordo da historia, do drama, afírmame no meu propó-sito de poñerlle fin á novela de Pigmalión. Na necesidadede recuperar a maxia das cousas. Xa neste tempo da viaxecara a Madrid, Martázul regresou ós campos sementadospor Sofía. Ten a certeza de que nada acontece por casuali-dade. De que cada movemento xera outro, pero ó finaltodos se trazaron por unha man mestra. Ordenados coida-dosamente. Martázul e mais EL co n s t r u í ron, ladrillo sobreladrillo, os fundamentos de todos os acontecementos queos rodean. Pero se a muller o pensa ben, se analiza cadac i rcunstancia, cada paso, descubrirá que unha lóxicaextraordinaria a conduciu a esta viaxe. E que E L, no seumundo literario, colocouna aí para que escriba a palabraFIN. Os elementos ateigáronse para facer posible a estrate-xia. Sofía diría que a vontade de Martázul habería de sersuficiente para cambiar o destino. Non o poño en dúbidap o rque a vida é esencialmente maxia, cando deixe de selonada terá sentido. Anque me negue a crer na pre d e s t i n a-ción, porque Pigmalión non pode estar etern a m e n t em o r rendo da miña man. Estou segura. E L tamén intuía quea maxia nos encadeara. Manifestouno nunha ocasión.Dixo: Martázul, véxote como a un anaco de madeira debuxo que me correspondeu modelar. Dixen: a madeira debuxo é tremendamente dura. E por iso moi apreciada, polasúa resistencia, para ser torneada, dixo. Durante un tempochamoume Martázul Buxo. Gustoume. Quixen utilizalocomo pseudónimo, pero cando asinei algúns contos, nuncapublicados, arrepentinme. E nunca máis. Despois daquelareflexión vivín un período de didáctica permanente. Perotamén de agasallos. Mecos. Esperanzas. Riscos. Martázula p rende. Dígollo a Armando: unha tarde con EL enriqué-

147

ceme máis que unha semana na facultade. Armando bau-tizouno Pigmalión. Nunca máis pronunciou o seu nome.Lidia admírao e ignora. Cando coincidimos, saímos xuntosou ceamos no meu apartamento, ela trátao como a unhabolboreta disecada da que pretende clasificar cada unhadas súas partes e particularidades. Quéroa, pásmame eestimo a súa enteireza. Pero, aínda sendo a miña melloramiga, nunca confiarei plenamente nela. Só Armando serápartícipe do plan final. Lidia formará parte do xogo sensabelo. Sen a súa colaboración a miña cómoda realidadesería diferente. Sobre todo nestes últimos anos. Nestetempo da memoria. Mantela na ignorancia foi bo e nece-sario. Armando e mais eu puidemos emprender as nosasrespectivas viaxes con tranquilidade. Iso é certo. Comoque a noite e o camiño foron longos e incertos. Iso é así.Espértannos as primeiras luces do día. Vou ó baño e á voltao rapaz da guitarra está a recoller os trebellos. Invítote aa l m o r z a r, di. A rapaza da minisaia de pana vermella emedias negras carga coa lixeira equipaxe da mochila e amáquina de fotos. O rapaz da guitarra transporta a súaindumentaria nas costas e ten conta de non golpear o ins-trumento enfundado. Os viaxeiros asoman ós corredorescon caras somnolentas ou espantadas. Ó cruzar os vagónsde liteiras, os olores corporais mestúranse con perfumesde disimulo e esperanza. Os corredores semellan patios deveciñanza de zarzuela cando a mañá empeza a viaxar ónoso ritmo, mirándose nos cristais do tren. O restauranteaínda non está moi concorrido. Tomamos asento comoda-mente. O camare i ro, seco e agoniado, vén facendo zig-zags. Coloca dous manteliños de papel, cuncas, pratos ecubertos. Pregunta. Contestamos. Zume de laranxa.Torradas. Marmelada. Bolos. Café con leite. O rapaz daguitarra repite café. Eu tamén. A noite deume fame. Sacoda mochila a derradeira chocolatina e compartímola.E n c a d ro o seu ro s t ro. Fotográfoo nun bonito xogo deluces, coa cunca de café nos beizos. Ten unha cabeza degalería coas olleiras da noite sementadas na expresión. Unro s t ro máis para unha exposición imposible. Penso.

Cruzamos pola serra do Guadarrama. O Escorial. Telladosde lousa. Esa lousa que tanto lle gusta a EL . Utilízaa profu-samente en vivendas unifamiliares. Tamén en construc-cións onde os tellados xogan un importante papel decora-tivo. Axudoume a descubrilo aquela primeira reportaxe. Aprimeira e derradeira colaboración con PrósperoTamango. Concluíra a tertulia do Goya e saímos ó encon-tro de Cobre. Chovía en Vigo como se todo o mar estiveseazoutando a terra. Antes de recoller o coche, Ta m a n g oentretívose mercando garapiñadas no quiosco de Carmela,esquina da rúa do Príncipe. Colleu unha boa molladuraentre risos azucrados. EL matinaba a proposta pola cabezasen atreverse a materializala. Dixo: a revista C a s a b e l l aquere publicar un monográfico sobre o máis significativoda miña obra arquitectónica. Xa estabamos no auto, cami-ño de El Corte Inglés, onde nos esperaba a amante, com-pañeira, serventa, admiradora de Próspero. Dixo: gustaría-me que o escribises ti e as fotografías fosen de Martázul. Sóentendín a temperanza da proposta ó saber que o traballoimplicaba un percorrido en amor e compañía do escritor ea fotógrafa. A obra de EL está espallada por medio mundo.Sinalou unha ducia de edificios singulares e iso levounos avisitar outras tantas cidades. Dixen: iremos os tres ou osc a t ro. Imposible, teño que concluír o encargo deBarcelona, dixo. A aventura con Próspero tería cor marfil.Impoluta. Impecable. Cortés. Ata rutineira ós poucos díasde estar perdidos polos hoteis de Madrid, Bilbao,Barcelona, Florencia, Montpellier, Londres, Oslo, Toquio,Bos Aires, Caracas e Santiago de Chile. Despois daquelperiplo perdín o interese polas ocorrencias e acrobaciassexuais de Próspero. Quedamos vacinados para a eterni-dade. Pero comprendín a arquitectura de EL e descubrín,recuncho a recuncho, foto a foto, como era a cuncha ondeocultaba a alma que adoitaba queimar nas fogueiras de SanXoán. Iso é certo.

O rapaz da guitarra e mais eu concluímos o almorzo,mais permanecemos na mesa do vagón re s t a u r a n t e .Durante este derradeiro traxecto falamos de arte e fotogra-

148

fía. Do mundiño que rodea os fotógrafos de prensa, ó dosfotógrafos/artistas. Non comparto a súa clasificación. Éintelixente e sabe polemizar. Está moi interesado en forxarunha boa amizade entre ambos os dous. Eu záfome. Anteos nosos ollos pasan estáticas as estacións de Las Matas,Las Rozas, Pozuelo..., as plataformas repletas de xentesque agardan polos trens de proximidades para desprazar-se a Madrid. Xa se vive o ambiente de formigueiro da grancidade. O seu rebumbio. Se o tren se detivese en Pozuelo,a miña viaxe concluiría. EL ten o seu estudio/chalé nunhanova urbanización dende a que a capital se divisa comounha tartaruga acazapada baixo a polución. O revisor mos-quito/corvo descóbrenos dende o fondo cando as mesasse despexan. Estaba tomando café na barra. Vén cara a nósco ro s t ro circunspecto. Digo: ignorémolo. Di o músico:¿que historia che traes con el? Unha broma, respondo. Orevisor sitúase como unha estatua de mal humor ó bordoda mesa. Deposita uns xornais ante os nosos ollos silen-ciosos. Di: ningún titular fala do suicidio de ningunha les-biana, ¡puta! Remacha o último apelativo. O rapaz da gui-tarra vai intervir airado ante o insulto. Detéñoo. Digo: anoticia sairá mañá, seguro; ¡que pouca categoría tes, dar -l i n g, así non follarás nunca! Está prohibido follar nosvagóns, di. O rapaz da guitarra e Martázul míranse e esca-chan a rir. Poña un letreiro: Prohibido follar no tren, di el.Non paramos de festexar a ocorrencia e o revisor mosqui-to dilúese no corredor regresando á barra indignado. Asísucedeu. Ó pouco entramos na vella Estación del Norte. Asonoridade é do XIX renovada. Mentres o tren preguiceiroesgota a súa enerxía deténdose paseniño, dende a ventátento descubrilo entre a multitude. Sei que EL me agarda.Estou segura de que me espera coa petición de perdónescrita no semblante. Sorrirá e abrazarémonos. Nuncapoderei perdoalo. O rapaz da guitarra pregunta, xa namo-rado: ¿amas a ese amante? Nunca o amei, digo. ¿Entón?,interroga. Digo: é unha longa historia, que se dispón a con-cluír. Outórgolle o premio dun bico de despedida. Somosos últimos en abandonar o vagón ante a mirada do revisor

149

150

corvo. EL localizoume. Está detido cun xesto esperanzadoó pé da escaleira do tren. O rapaz da guitarra desapareceda miña vida filtrándose polas costas en silencio, expec-tante, curioso, discreto. Afogándose coa miña lembranzaentre a multitude que o arrastra cara á saída. EL mírame enfite pedindo perdón coa sombra sobre os ollos.Abrazámonos sen palabras. O revisor corvo, mosquito,reprimido, atrévese. Di: vixíe a súa filliña, cabaleiro, tenvostede unha xoia. Sorrimos ignorándoo. Descubro queEL envelleceu un século en tres meses de separación. Opelo completamente branco. Máis delgado. Máis mirrado.O cabalo está a consumilo. Bicámonos cortesmente nosbeizos. O revisor desaparece amolado. Penso que dentrodun intre teremos que finxir o amor. Non estou segura deque sexa a mesma cousa. Follar e facer o amor non é omesmo. Agora non me importa. Só un propósito guía osmeus pasos. Poñerlle fin á existencia de Pigmalión.Axudalo a desapare c e r. Enterrar o pasado con el. Iso écerto. Enleámonos polo brazo, como noivos ou amantes,vadeando o bulicio da estación. Como sempre, a rapazadas medias negras, a saia de pana vermella, a camisa atre-vida e o chaquetón impermeable igualmente verm e l l oacharoado tipo topolino, como os zapatos, vai lixeira deequipaxe. Unha bolsa grande, case un macuto militar óombro e a cámara de fotos. Fiel compañeira.

DOUS

Pigmalión

153

Madrid, 1993

1

O auto está aparcado de mala maneira, invade a beira-rrúa e impidelles ós mozos da estación encargados dasmaletas circular axeitadamente. A E L non lle importa.Comproba que non o multaron e abre as portas. Guindo apequena equipaxe no asento traseiro e observo como oceo gris de Madrid ameaza chuvia. Non choverá, di EL , efai falla, polo menos rebaixaría o nivel de contaminación.Emprende a marcha. Saímos pola porta enreixada. Intúo oPalacio Real máis alá da vexetación outonal. A xente cami-ña abrigada e algúns optimistas levan paraugas. Quizaissexan precavidos. Neste tempo nunca se sabe, aínda que aseca se nota por todas partes. Encontro que a capital estásuxa, descoidada, poeirenta. Dígollo. É certo, re s p o n d e ,onde goberna a dereita se nota ata nas cunetas; límpanasmenos. De novo a obsesión pola cousa pública. O seuacentuado radicalismo. Observo a súa cara afiada, o pelototalmente encanecido, a barba crecida, descoidada. Amontura negra das lentes parece agora máis pesada sobreun nariz máis aquilino. Antes de alcanzar a estrada daCoruña, sorteamos algunhas obras nos accesos. Detenosun pequeno atasco. Mírame ós ollos. Os seus están balei-ros. Tristeiros. Xa non teñen expresión. Estou segura. Sóun ricto de arrepentimento se escapa de tanta opacidade.Pero non podo saber se é sincero ou simplemente xoga a

154

derradeira argucia, a partida postremeira para impedir queMartázul, a madeira de buxo pintada de azul que el mode-lou, se desprenda definitivamente. Collo a cámara e com-probo que aínda queda película. Non estou fotografable,di. Minto: estás moi interesante. Trata de sorrir. Trémelle opulso cando cambia as marchas ó despexarse o camiñocara a Pozuelo. No primeiro semáforo en vermello disparoe aprópiome dunha figura case quixotesca, decrépita, quefixa con dificultade a mirada na estrada. Son os derradeirosescintileos que de EL tomará a cámara de Martázul. Nonmáis fotos, di, por favor. O clima no interior do auto é cáli-do e tenso. Intento sintonizar unha emisora. O dial pareceunha selva de interferencias. Finalmente pulso o casete e oson de The Beatles arrastra os acordes de Michelle. ¿Seguesen situación de yesterday?, pregunto. Xa nunca sairei dela,di. Martázul interrompe a música. Di: podes deixala, nonme molesta. Digo: iso chámase masoquismo. ¿viñechespara rifarme?, pregunta. Martázul encadra novamente acara del mentres xiran polo paso subterráneo para enfilarcara a Pozuelo de Alarcón pero xa non dispara. Esgotou apelícula. Non ten sentido explicarlle a qué veu. El aprovei-tará calquera mostra de achegamento para apropiarse doterreo dela. Martázul sábeo e non desexa facer concesións.Debe manter viva a dúbida ata o instante final. Non dei-xarse sorprender polas vellas habilidades do home. Iso écerto. Gustaríame que puideses entender os meus senti-mentos, di E L , aínda que creo que xa os xulgaches, docontrario non virías. A túa chamada pareceume desespera-da, digo. É posible, responde. O verán que pasou, segura-mente en soidade, abandonado de todos, co peso da dure-za dos últimos acontecementos gravitando sobre as obse-sións, precipitou a súa decadencia. A súa derrota. Sigoobservándoo antes de proseguir a charla. Martázul sabeque unha soa mostra de afecto pode botar a perder os pro-pósitos de poñerlle fin á novela de E L . Non quere quenada nin ninguén lle impida escribir o capítulo da vingan-za. A fría e serena vinganza dos agradecementos. É unparadoxo. Iso é certo. Míroo e trato de recuperalo coa

155

imaxe doutro tempo. Teño mal aspecto, repite en seguida.Digo: non, non é certo, seguro que durmiches mal ou ocabalo era impuro. Non se contraría. A entrada de Pozueloestá, como dende que a coñezo, en obras. Un formigueirode coches diríxese a Madrid. Abráiome do cre c e m e n t ourbano no que denominan a prolongación da Casa deCampo. Cando me ofreceron traballar nesta urbanización,di el, todo era terra de labranza; os seus donos soñabancoa especulación. Xa lles chegou, digo. Trato de ser cor-tante. Agridoce. Ou seca, simplemente. Non perm i t i re iunha distensión excesiva. Veño co propósito de que E Lnon re c u p e re o control da nosa convivencia. Martázuldebe aguantar a balanza no fiel. Soltar corda e retela ómesmo tempo. Logo retirala para mantelo no desconcerto.Nesa submisión que ela intúe. Está acabado e non merecepiedade. A piedade é un sentimento perigoso. Unha sen-sación viscosa que se apodera dos actos máis puros e queos acurrala. A piedade fai que te entregues no momento enque debes re c i b i r. Enraiza no corazón como un xerm eenganoso que acaba por carrexar arrepentimentos. Limita,e a muller sábeo. Continúo co tema de conversación: creoque sempre viviches no inferno da especulación. Di el:non sexas cruel, todos vivistes de min. Oféndome.Martázul oféndese. Nunca lle pedín nada, só que EL tiñanecesidade de dar e aceptei o seu paraugas protector. ELvivía nunha permanente entrega material. Necesitaba des-prenderse de canto ía amasando cos seus triunfos profe-sionais. Armando bautizouno co nome axeitado. EL reali-zábase créndose un Pigmalión perfecto e exercitábao conMartázul. Ante a súa insinuación rebélome interiormente.Desagrádame que EL pense que xoguei a beneficiarme danosa relación, chamémoslle, sentimental. Sería tanto comoaceptar que me prostituín. Que todo foi un xogo de inte-reses. E iso non é certo. Dígollo con serenidade mentresmanobra para estacionar o auto no chalé da urbanización.Cando me mira, os seus ollos son un pozo de cansazo.Apaga o motor e recóstase sobre o volante. É un xestocotián nel cando conclúe unha longa viaxe. Pero agora

está tinguido de abatemento e desesperación. Di: nonreclamo nada do que entreguei, a miña recompensa esta-ba no mesmo exercicio da entrega. Xa o sabía. De novofala sobre aquel estraño e vello sentimento que o obrigabaa facer cousas para os demais, como un desprendementocompulsivo, de samaritano absurdo. Digo: creo que xa chodixen noutra ocasión, é o teu karma, seguro que nunhavida anterior fuches un gran tacaño, un usureiro ou algoparecido e nesta estás condenado a darte ós demais. Di: ép robable, ata a miña rendición final será unha entre g ainvoluntaria. A Martázul acéndeselle unha luz verm e l l a .Parece como se EL fose cómplice, ou quixese selo, do queía acontecer. Garda silencio e observa o garaxe onde estádetido o coche. A luz automática apágase. EL préndea comando a distancia e o portón, que comezaba a descender,álzase de novo deixando entrar a claridade da mañá. Di:neste país todos queremos enriquecernos, consumir cou-sas que non serven para nada; cando o socialismo chegouó poder en 1982... Interrómpolle. Cando chegastes óp o d e r, digo. Remacha: cando os socialistas chegamos ópoder, só o vintetrés por cento da poboación se conside-raba de clase media; once anos despois o cincuenta e catropor cento deste mesmo país autodefínese de clase media,acepta mellorar as súas condicións de vida e acúsanos óssocialistas de levalos á ruína; ¿que está pasando? Nonentendo a oportunidade do seu argumento neste instantede reflexións puramente persoais. Segue coa súa teima delevar todo ó terreo da política, do colectivo. Prefiro noncontestar. Agardo a que peche o círculo dos seus pensa-mentos. Ti tamén fas que me sinta fracasado, di, teño a per-cepción de que nin social nin persoalmente acertamos ennada, nós que pretendiamos dalo todo, romper coas vellasestructuras, desatar os corsés impostos polo pensamentode cincocentos anos de cristianismo inquisidor, transfor-mamos o país, progresando máis en só dez anos que encen; por primeira vez na historia moderna estamos en sin-tonía con Europa, propiciamos a repartición social...Interrómpoo. Estabamos no plano persoal, digo. Di: resúl-

156

157

tame moi difícil separar unha cousa da outra, ti sabes quea miña vida e as miñas ilusións tiveron un compoñentecomunitario esencial; a derrota colectiva é tamén o meufracaso individual. Martázul non considera que o país esteavivindo unha traxedia. Non cre que o pesimismo sexanecesario. Aínda que, por primeira vez dende o 82, ossocialistas perdesen a maioría absoluta, acosados polosescándalos e por unha política de cinismo da dereita desempre, en complicidade cos sectores máis retrógrados daxustiza e da prensa. E, por suposto, polas actuacións dosmáis intransixentes do propio partido. ¿Estás seguro deque fracasastes?, pregunto. Di: non, eu sei que non fraca-samos, pero só nos queda unha apelación: ó veredicto dahistoria, e iso non me serve; a dereita española continúabaleira de contidos solidarios e segue sendo perigosa, esetamén é o noso erro; estou seguro de que o PartidoPopular chegará ó poder nas próximas eleccións e faraopolo camiño da falsidade e do engano. Aznar prodúcemedesasosego... EL non alcanzará a ver o escaso triunfo dad e reita. Este pensamento é unha revelación do futuroinmediato para Martázul. Sorpréndea. Un horizonte ábreseante os seus ollos sen a presencia de EL . Por primeira vezintúe unha imaxe proxectada cara a diante. Sente vértixe einseguridade. Non desexa pensar no mañá porque nonsabe se lle pertence. Hai que seguir escribindo o presente,pensa. Non lle convén abrir portas con antelación. Non haique asomarse ás ventás do máis alá, aínda que apare z apróximo. Iso é así. Digo: estás divagando, non sei a ondepretendes conducirme; ¿que ten que ver todo o dito comi-go?; acusáchesme de vivir de ti, de ser desagradecida. Di:perdoa, quizais sexa a crise dos cincuenta e tantos. Amadurez, digo, aínda non es vello. Abandono o coche concerto desdén. Hai dor entre nós e pálpase. E L pulsa omando automático para pechar a comporta. Escurécese ogaraxe. Subimos pola pequena escaleira sen unha rozadu-ra, cedéndonos cortesmente o paso, como dous vellosamigos a quen xa non une ningún compromiso. No relan-zo E L detense. ¿Por que viñeches?, pregunta de novo.

158

Repito: porque mo pediches. Hai unha pausa de varioschanzos. Di: ¿estás disposta a facer o amor comigo? Digo:é posible que follemos, non sería nada novo nin extraordi-nario. Síntoo vello. Acabado. ¿Só me chamaches porque xanon tes con quen follar?, pregunto con intención de ofen-der. Es inxusta, di, aínda te quero, necesítote, e nunca des-exei facerche dano. Nese momento Martázul intúe quepretende falar de Nacho, de todo o acontecido durante oúltimo ano. Ela non debe permitilo. É un capítulo pasado.Unha ferida en proceso de cicatrizar. Neste tempo damemoria podo, mesmo, comprender que non foi tanimportante que EL destruíse a miña aventura amorosa conNacho. Pero o xesto de dominio empregado por EL pesamáis que calquera outra consideración. Iso é así. Paradosna pequena escaleira branca, case en penumbra, compro-bo que lle agonia a soidade. Que non pode resistir a sen-sación de inxustiza que lle causou o abandono de ELA . Creque todos os amigos, excepto Próspero Tamango, estánlonxe das súas desolacións. Ve todo dende prismas e coresnegativas. Mirámonos ós ollos en silencio, antes de conti-nuar subindo. Resucito as vellas e enferruxadas teorías deSofía. EL mesmo xera as forzas negativas que o arrastran aeste río de soidades e indiferencias. Comprobo que vexe-ta e que se comprace coa súa dor. Instalado nunha paisa-xe que non é a súa, quere enganarse. Aquí teño todoMadrid ós meus pés, di. É certo, os solpores outonais sonp reciosos vistos dende as terrazas do chalé ou dende aventá do dormitorio. Se non fose pola contaminación, osocres debuxarían un fantástico ceo de cobres sobre edifi-cios, torres, cúpulas e espadanas; os turquesas e cobaltosesgazarían a luz de todos os perfís máis alá da chaira e doarboredo que aínda invitan a sentir que a capital está dis-tante, acazapada como unha tartaruga, durmida baixounha cuncha marrón. Pero esta non é a paisaxe queridapor EL . Méntese. As súas son luces e cores de mar. Comoas miñas. Perfumes de algas e aires cargados de sal.Autoengánase. Como o fai pensando que as circunstanciaspolíticas do país, os ventos que sopran contra as ideas de

159

esquerda, son avatares que desencadean as súas derrotaspersoais. Xa che dixen que nestas circunstancias é un tron-co sen alma que se leva a corrente. Quedou reflectido nassúas derradeiras fotos. É un personaxe oco. O pelo cano, onariz afiado, a barba mal cortada. O seu desaliño xa non éelegante. Antes da miña chegada xa empezara a ser unc a d á v e r. Por iso re c l a m o u m e dende a desesperación.Como último recurso. Tampouco EL podía intuír que euprogramase o ritual para pechar o derradeiro capítulo dasúa fantasía vital. Non sabía que lle sairía ó encontro nesteoutono do noventa e tres. Aínda que non recibise a súachamada. Iso é certo. Intencionadamente deixo a mochilano dormitorio grande. Non sei se EL agarda que o faga encalquera outro. Dispuxo un cuarto individual convenien-temente arranxado. Coloco os meus utensilios de aseo per-soal no seu cuarto de baño. Como se nada tivese aconteci-do. Como se onte fose hoxe. Como se realmente a historiade Nacho non tivese outra significación nas nosas vidasque unha paréntese para encerrar un erro das miñas ideas,do meu comportamento. Tamén do seu. É certo. EL obsér-vame en silencio, sentado no bordo da gran cama. Semprelle gustaron as camas amplas e os espellos ro d e á n d o a s .Agora xa non. Cubriu os espellos con grandes panos desedas de cores. O cuarto parece un decorado de teatroexpresionista. As teas penduran dun modo improvisado.Non son adornos cunha función estética. Tratan de ocultar.¿E isto?, pregunto. Responde: estou canso de verme; seríamellor romper todo os espellos, pero sentín un estrañotemor supersticioso; teño que chamar o carpinteiro paraque os desmonte. Martázul sabe que para iso tampoucohai tempo. Antes de ducharme íspome na súa presencia.Resucito os vellos tempos. Gustaríame descubrirlle unpouso de desexo no fondo dos ollos, ata onde os cristaisdas súas lentes mo permitan. Quero que o meu corpo lledesate o demo das lembranzas. Pero só lle agranda a nos-talxia e a depresión que arrastra sen remedio. Arranco unpano vermello e envólvome nel. Nin un só xesto eviden-ciou a súa avidez de sexo doutros amenceres, cando se

colgaba dos meus peitos á menor oportunidade antes detrabarme o traseiro. Levántase pesadamente e vai ata a cris-taleira para contemplar a paisaxe: a estrada inmediata, oarboredo e ó fondo a gran cidade. Dános as costas ó espe-llo descuberto e a min. Ó pasado e ó presente. Fuma ape-sarado. Na ducha a auga quente reconfórtame da longanoite de viaxe. O xel limpa a miña pel das impurezas acu-muladas e leva o cheiro doutros corpos. Perm a n e c e nalgúns chispazos na memoria e volvo divertirme pensandono mosquito/revisor. Despois paso a esponxa pola panta-lla e a súa figura esvaécese para sempre arrastrada polaescuma. O cuarto de baño encheuse de vapor. Pouco apouco escapa pola porta aberta. É amplo e, como todos osque EL deseñaba para si, tamén está poboado de armariosacristalados. Inmediatamente descubro o espello que ocul-ta os útiles para inxectarse a droga. A pequena balanza deprecisión, as xiringas, o fornelo... Durante uns segundosMartázul contempla todo o instrumental. Está vendo a cha-mada imperativa do destino. É posible que todo suceda tale como o ten previsto. Medido. Calculado. Non debe pre-cipitarse. Debe actuar dende a confianza. E sabe que nesteprimeiro reencontro aínda non se xerou, nin ela fixo nadapor xerala. O clima é tenso. Incluso, pensa, que agora sondous seres distintos a aqueles que hai uns meses romperonpara sempre a liña dos seus destinos. Iso é así. Dispón deseis días, nin un máis, nin un menos, para executar a obramestra ou sucumbir. Antes de que conclúa de secar o pelo,entra E L . Perdoa, di, ¿fáltache moito? Hai ansiedade naollada. Comprendo. É a súa hora. Digo: termino de segui-do, pero podes facelo na miña presencia; non será a últimavez... Non responde. Abre a portiña que eu pechara hai uninstante. Empeza a ter a respiración axitada. Observo asoperacións reflectidas no espello. ¿Segues aumentando adose?, pregunto. Isto é así, un camiño sen retorno, respon-de. Senta para inxectarse. Trémelle o pulso. Pídeme que oaxude coa goma para cortar a corrente de sangue e engor-dar a vea. Cando conclúe, permanece un intre cos ollospechados. Recibindo un grande alivio. Respirando profun-

160

161

damente. Aínda confía en min. Recollo os útiles, tiro ahipodérmica e déixoo só no baño. Así sucedeu.

Martázul fumou o primeiro porro con Armando eo u t ros compañeiros daquela academia para estudiantessen futuro. A coca probouna con EL . Logo el mesmo acon-selloulle que non se enganchase. Ó principio, ela nonpodía entender como un ser tan brillante, tan intelixente,triunfador e poderoso necesitaba dos estupefacientes.Soubo que a súa historia era vella. O porro foi a moda dostempos de Universidade e de posgraduado. O LSD figura-ba no expediente como un luxo do 68 en Barcelona, des-pois das reunións clandestinas nas que se falaba de políti-ca e se conspiraba, a coca chegou coa euforia do triunfolaboral, persoal, político e con certo snobismo do que par-ticipaba Alexandra. Próspero Tamango insistiu para que sedesintoxicase. Para que abandonase a droga. Conseguiunopor algún tempo. Despois confesoume: necesítoa param a n t e rme vivo, esperto; aviva a miña creatividade. Nonera certo. É verdade que o libraba dalgunhas depresións eque o mantiña activo sexualmente. Fronte ó cabalo que-dou só. Tardei en descubrilo. Sempre pensei que fora unrecurso de autodestrucción cando se viu abandonado porELA . Nese momento recorreu á heroína. Non creo que ofixese antes. A verdade é que todos o abandonamos ómesmo tempo. Viuse traizoado nos seus ideais. As aventu-ras de ocasión deixaran de interesarlle. Alexandra e maiseu centrabamos a súa vida afectiva e sexual dos anosfinais. Marchamos ó mesmo tempo. Eliximos outros homesmáis novos ca EL . Debeu de ser moi duro. Resultoulle difí-cil aceptar que se lle derrubasen os dous mundos de rela-ción íntima simultaneamente. O da súa esposa e o meu.Agora véxoo así. Iso é certo. Entón empezou a galopar. Óprincipio eu tratei de manter acesa a chama da compren-sión. Aturei toda a separación matrimonial e só dei a por-tada cando a casualidade decidiu que os nosos camiñosnon podían ser unha senda única. A historia de Nachorompeunos moitos esquemas. Estou segura. A EL custara-lle entender a postura exclusivista de Martázul para coa

162

súa nova conquista, pero nun primeiro momento quererámostrarse xeneroso. Aínda que non sexamos amantes,aínda que non exista sexo, seguiremos sendo amigos, di.Digo: de acordo, pero sen inxerencias. Di: procurei quenunca as houbese. EL simula aceptar a situación do pri-meiro amor dela cara a un mozo descoñecido e Martázuldéixase levar polo agradecemento e o afecto ó velo naque-la situación de nostalxias e desesperanzas polo abandonode Alexandra. Querendo remar contra a corrente das súaspropias ideas e sentimentos. Tratando de impoñerlle ó ins-tinto as premisas da razón. Nunha situación similar atópooneste postremeiro encontro de Madrid, coa barca da súavida á deriva. Totalmente entregado ó cabalo, fisicamenteafundido. É así. Cústame entender por qué o deixou todopara refuxiarse aquí. O estudio de arquitectura de Vi g oestá en mans dos seus socios. Xa non asina pro x e c t o saínda que o reclaman de moitos lugares. Ocupa o ocio coalectura, a música, a bebida e algúns debuxos. Estrañas pin-turas negras coloreadas. Sempre o imaxinei retirado nacasa de Mallorca. Incomprensiblemente, cando xa os avo-gados acordaran a repartición de bens, E L regaloulla aELA . E veu a este recuncho próximo á capital, que nuncaamou. Aquí estou realmente illado, di. Digo: sinto quefoxes da sociedade. Creo entender que este re t i ro é unescondedoiro, un sitio seguro para un drogodependenteque busca o final. Asáltame un temor. Palpo a súa pel caset r a n s p a rente. Está magro. Descarnado. ¿Non pillarías asida?, digo. Di: podes estar tranquila, follo pouco e, pordesgracia, precisei facerme análises recentemente; nadade sida. Martázul renuncia a seguir co tema. É case a horade xantar e EL propón baixar a un restaurante alsacianodas proximidades. Ela pre f i re cociñar calquera cousa. Ofrigorífico está ateigado. Pegada na campá extractora haiunha nota escrita con letra redondiña e elemental: N o nvirei o luns, teño que ir ó médico, Micaela. Martázul pensaque aínda existen mulleres que se preocupan por E L .¿Quen é Micaela?, pregunta na mesa. A señora da limpeza,responde EL . Martázul non contaba con este contratempo.

163

Vén de luns a venres, completa a frase. Parece que lle leseo pensamento e lle marcase os prazos de que dispón. Asísucedeu. Despois de comer, decido durmir un pouco desesta para compensar a longa noite de tren, de praceres,pensamentos e insomnios. Cando esperto, a posta de solentra polo horizonte do ventanal. E L está ó meu carón.Espido. Tr a s e i ro contra traseiro, en posición fetal. Nondorme. Di: ¿sabes que é o que máis evoco da nosa rela-ción? Non me mira. Non respondo. Prosegue: as cartas dea m o r, as andanzas que escribías nas miñas costas; teñosaudade dos teus dedos esborranchando fazañas sobre amiña pel, aquela forma tan fermosa que tiñas de facermepartícipe das túas aventuras de seducción; agora ignórootodo de ti, ou case todo, e sinto que a miña epiderme estábaleira, que cando se produza a resurrección da carne tereiun libro inconcluso, será unha mágoa non posuírte com-pleta por toda a eternidade. Naquel momento, Martázulvolveu pensar que E L intuía ou sabía que ela estaba alípara redactar a súa derradeira páxina. É certo. Xirei a modi-ño e puxen o índice, apoiado no polgar, simulando collerunha pluma, sobre a súa pel apergamiñada, coas pegadasdo sol e do salitre, de home prematuramente vello.Escribín a primeira frase que veu á miña mente, sen cha-mala. Quizais o instinto intuíse que podía facerlle dano.Querido amigo: Martázul re g resou de Cuba e acaba deencontrarse con don Alfonso Gimoteo, o teu antigo profe-sor. Martázul vén co espírito repleto de ansiedade polashoras vividas no Caribe. Trae o corpo sucado polos recor-dos de Flavio Raimundo Gómez, poeta melancólico. Cadamilímetro da súa pel ten cativos un bico ou unha caricia dorapaz que compón versos que lle recordan a Martí.Cóntallo ó vello e rosmón profesor de literatura galega. Oprofesor, sorprendentemente, móstrase afable, afectuoso,por unha vez na súa vida e, sen poder evitalo, diserta sobreo Apóstolo da Liberdade mentres camiñan pola Gran Vía deVigo. As rutas de ambos os dous son coincidentes. DonAlfonso acaba confesando que os seus pasos o conducen aEl Corte Inglés. Ten que mercar algunhas prendas de roupa

164

i n t e r i o r. Séntese bastante desamparado dende a re c e n t eseparación da súa compañeira de toda a vida. Nalgúnsaspectos, dóelle esta orfandade manifesta e, sobre todo,s o f re o distanciamento dos seus libros, a súa biblioteca,que aínda permanece na casa común. E fai unha graciapolítica. Di: casa común, pero non da esquerda, nesa noncreo que eu teña acubillo. Martázul mórdese a resposta e,contra o seu pensamento, non lle reprocha ó vello comu-nista tanto travestismo político, ora apoiando ó PSOE concartas públicas, ora deostándoo ó non conseguir preben-das, ora coqueteando co PC, ora bailando cos nacionalis-tas e ata co PP para estar no poleiro e saír na foto. Esa fotoque ninguén ollará pasadomañá. Nin será documento paraa historia porque morrerá amarelada nas hemero t e c a s .Antes de acudir xuntos á tertulia da cafetería Goya,Martázul ofrécese para acompañalo. Agradéceo. Pare c es i n c e ro. Ela divírtese axudándoo cos calzóns, algunhascamisetas brancas e calcetíns variados. Gimoteo móstraseoufano lucindo a compaña dunha moza de vintedous anospletóricos de sensualidade. O dependente dos grandesalmacéns está confuso. Non logra saber se son pai e filla,parentes, amantes, profesor e alumna... Ela goza co equí-voco. Primeiro casual, logo intencionado. Don Alfonsosegue o xogo saíndo, por unha vez, da cuncha pedanteque o envolve. Máis tarde camiñarán pola rúa cunha fami-liaridade desacostumada. Na tertulia desa tarde falaráse doP remio Nobel concedido o ano anterior a Camilo JoséCela. Non hai unha soa opinión favorable cara ó escritorgalego, que converteu a súa vida, obra e persoa nunhafeira ambulante. Próspero Tamango asegura que Cela é unautor acabado, que xa non producirá nada interesante. Di:despois de Mazurca para dos muertos as musas abando-n á rono; realmente Cela é un autor de poucas cousasimportantes, o seu é un Nobel que pasará, como tantos dalistaxe, ó esquecemento. Gimoteo, nun alarde de xacobi-nismo, arremete con ferocidade contra toda a obra doautor galardoado. O Nobel, como todos os premios, éunha montaxe política, extraliteraria, non me merece res-

pecto, di. Así sucedeu. E aquela tarde, Martázul, á sombrada follaxe contra Cela, na que nin entra nin sae, decideseducir a don Alfonso Gimoteo. Un home na fronteira dossesenta, que acaba de separarse. Sen o amparo das pai-xóns carnais. Co corazón en situación de dispoñible. Cossentimentos en precario. Iso é certo. Fago unha rúbricasobre o cu, como dando por concluída a carta. Digo: pos-data, continuará. Iso é certo. EL xira sobre si con dificulta-de. Ten os membros agarrotados. Pásame un brazo baixoo pescozo e lévame sobre o seu peito. É un corpo distintoó que gardo no recordo do tacto. Tómolle o sexo durmido,laso. Detenme. Póusame a súa man sobre a miña. Indicaque non debo xogar. Non teño interese en facelo. Di: nonsabía que te tiraras a don Alfonso, iso debeu de ser unhagran maldade. Hai moitas cousas que non sabes e quenunca saberás, digo. Un longo silencio apodérase da tarde.Fai soar a música e escoitamos The Phantom of the Opera.A penumbra agrándase dentro do cuarto. Adiviño o frío dooutono trala cristaleira e gozo coa nosa nudez cálida sobrea gran cama.

165

167

2

Na seducción de Gimoteo, a fortuna alíase conMartázul. Ó saír da cafetería Goya poalla e ela agardou óminuto final, entretida nunha divertida conversación copintor Laxeiro. Cando ve que Gimoteo emprende a retira-da, Martázul tamén o fai. Ambos os dous emparéllanse naporta. Intercambian unhas palabras circ u n s t a n c i a i s .Resulta que don Alfonso se instalou nun apartamento veci-ño ó seu edificio. Toman o mesmo taxi e no camiño a rapa-za permitirase invitalo a cear na súa casa. Incluso paga elaa carreira. Gimoteo non opón moita resistencia. O velloséntese honrado. Acepta a invitación satisfeito e sorpren-dido. De súpeto interesado polos progresos dela nos cam-pos da filoloxía, polas súas preferencias literarias, os seusmundos xuvenís, as súas afeccións. A rapaza/araña tece arede pegañenta. Pon en práctica novos elementos deseducción. Don Alfonso Gimoteo é todo un enigma queole a rancio. Unha bolboreta para disecar e cravar no tabo-l e i ro dos trofeos. Ó entrar, o profesor parece vivamenteimpresionado polo apartamento. Por tanta orde e limpeza.Polo bo gusto dos detalles. Detense nuns carteis de teatroe cine que Martázul colocou no corre d o r. Anuncian L aboda de los pequeños b u rg u e s e s , por un grupo indepen-diente dos anos setenta, e un Don Juan Tenorio, por unha

168

compañía dos anos trinta. Os de cine correspóndense conVi r i d i a n a de Buñuel e Bienvenido mister M a r s h a l l d eBerlanga. Gimoteo solta un comentario “intelectual” decada unha das obras. Martázul, de xeito indolente, achéga-lle o corpo para escoitar e transmítelle a súa calor. O seuperfume. Don Alfonso arrepíase dentro do traxe gris conalgunha que outra engurra. Ole a tecido barato e a limpe-za de tinturería. Por un momento non sabe qué facer coabolsa de El Corte Inglés onde leva a compra da tarde.Martázul toma a dianteira e búscalle acomodo. Antes deque el conclúa a súa perorata cineasta e teatral, conecta acadea e fai soar El amor brujo de Manuel de Falla. Nesemomento son dous discursos diferentes os que xorden doverbo e das actitudes do home. A Martázul divírtelle asituación. É certo. Observo o vello profesor escenificandoo teatro da palabra. Frases totalmente alleas ós xestos cor-porais. Sei que o seu pensamento nada ten que ver coaalocución que pronuncia. Recita a lección mentres á súamente lle preocupan os meus movementos. A miña proxi-midade ou afastamento. A tensión do ambiente. Fala deFalla. Tamén eloxia a excelente selección de música da dis-coteca. Creo que te xulguei mal, Martázul, imaxinaba queunicamente che interesaba a música moderna, ese ruídoque chamades rock, di. Non respondo. Estou enredandona cociña. A miña mente guíndalle os códigos do desexo.Telepatía. Pasa a mirada polos andeis cheos de libro s .Interésase ou fala dalgúns títulos sobre mulleres, feminis-mo ou anarquía cos que tropeza. Pode quitarse a chaque-ta, dígolle. Dende a porta observo que o fai. Tampoucosabe onde deixala. Por fin deposítaa nun asento, de cal-quera xeito. Saio a corrixilo. Estíroa sobre o respaldo damesma cadeira e abráiase. Dá as gracias. Sorríolle.Martázul sabe que debe actuar conforme a unhas regrasmoi precisas. Orde. Seriedade. Corrección. Bo criterio. Sonos tics que captará o cerebro do vello profesor. O homesegue incómodo rastrexando polo salón. Di: ¿viches estaobra en ballet? Refírese á música de Falla. Minto: Non. Xaque tes gusto por ela, di, non che perdas unha boa posta

169

en escena. Tentareino, digo. Di: esta parte que escoitamosé a Danza del fuego fatuo. Sucede na cova da meiga, com-pleto. Non se decata. Retoma o discurso de profesor e vénata a cociña. ¿Podo axudarte?, di. Digo: non é preciso, xaestá listo o menú. Tomaremos unha cea fría, patés, ensala-das, friames, bo viño e moita conversa. Propón: así en pri-vado non importa que me atúes, en público é diferente, amiña posición intelectual ¿entendes? Por fin agrómalle odiscurso do instinto. Martázul búrlase, pon cara de interro-gante. El atráncase. Arróibase como un rapaz de quinceanos nunha primeira situación íntima. Martázul marca otratamento. Sabe vostede, di, eu prefiro relacionarme conhomes maduros, é de quen realmente aprendo. Ceamos.Gimoteo intenta coñecer cál é o compromiso con E L .Acoutar o terreo. Caeu na arañeira da rapaza/araña. Somosamantes, di Martázul, pero non lle pertenzo. Non o enten-do, di Gimoteo, cando hai amor, a entrega é total. DiMartázul: iso son conceptos e prácticas anticuadas, eu,sobre todas as cousas, son libre. Polo tanto, di el, podesserlle infiel. ¿Que é a fidelidade?, pregunto. O vello profe-sor intenta re s p o n d e r. Pretende axustar as prédicas dosconvencionalismos tradicionais ó seu novo interese porMartázul. Non o consegue. Sospeito que Gimoteo alucinaco meu comportamento íntimo. O equilibrio entre oc o r recto e a transgresión descolocouno. Non sabe quépautas seguir. Ó despedilo colócolle un bico na comisurados beizos. Esquece a bolsa coa roupa interior e non sedecatará diso ata a mañá seguinte na que me telefona parareclamala. Sírvome da ocasión para propoñerlle unha cita.Acepta sen titubear. Así sucedeu. Era unha época na que amiña complicidade con EL pasaba polo momento mellor emáis próspero. Sen embargo, decidín ocultarlle a seduc-ción de don Alfonso Gimoteo. Seguramente porque mepareceu unha aventura ridícula. De cor gris marenga. Oromance incompleto e cruel entre unha universitaria devintedous anos e un decrépito profesor sesentón que aca-baba de separarse e, durante catro décadas, obrigatoria-mente fiel á esposa. Iso é así. Dun modo indirecto, a don

170

Alfonso debíalle a recente viaxe a La Habana. O vello pro-fesor promoveu unha campaña de solidariedade conCuba. Políticos e intelectuais dedicaron os últimos mesesde 1990 a recadar fondos, menciñas, pinturas, conservas,automóbiles usados, etc. e fretar un barco intentandocubrir algunhas necesidades da illa. EL sumouse ó empe-ño e, ademais de ofrecer o estudio de arquitectura, capazde proxectar un plan de rehabilitación dalgunha zona deLa Habana ou dalgún edificio importante, tamén achegouaxudas materiais e manexou influencias para conseguiroutras. En xaneiro do 91, unha vez que levou áncoras obarco antes do Nadal, organizaron a expedición. Á frontefiguraba o propio Gimoteo. Sempre na foto. Sempre pro-nunciando discursos retóricos. Atento a ser o voceiro sem-pre. EL invitoume a acompañalos. Ó principio o vello pro-fesor non o considerou “socialmente” conveniente.Acabou rendido á imposición do meu amante. Foi así. AGuerra do Golfo vivía o momento máis crítico e os aviónsc o m e rciais cruzaban os océanos case baleiros. No aero-porto de Barajas tivemos problemas cos horarios. O espa-cio aéreo estaba reservado ás operacións militares dos alia-dos que partían do aeroporto de To r rejón de Ardoz. Osamericanos preparaban a intervención. A xente sentía ungran temor a voar. Sopraban ventos de guerra en todo oplaneta. Algúns integrantes do grupo renunciaron á visita.Regresaron a Vigo por ferrocarril. Ó final só embarcamosoito compoñentes. A Martázul a situación parécelle emo-cionante. Distinta. EL está eufórico e divertido. Non te pre-ocupes, di, se estoupa a Terceira Guerra Mundial refuxia-rémonos nalgún pequeno paraíso perdido; alguén teráque reconstruír a civilización cando estes bárbaros acabencon ela. Don Alfonso móstrase pesaroso. Non me gustaríaser víctima dun mísil perdido, di con ton agre. EL ironiza:está vostede a tempo de quedar en terra. Sabe que nonrenunciará ó privilexio dos honores na illa. No traxectopolo Atlántico seguimos puntualmente as novas. O boeingde Iberia non leva máis de cen pasaxeiros, a metade delesturistas italianos. Trátannos a corpo de rei. Aterramos co

171

solpor e recíbenos unha comisión de amigos. Ocúpansedas nosas equipaxes e de hospedarnos. EL reservou douscuartos no Hotel Inglaterra, ó carón do Gran Teatro e doCentro Galego. Preto do Capitolio Nacional. Preferiu estaalternativa á doutras hospedaxes modernas e máis confor-tables. O hotel é unha curiosa construcción con saborcolonial do século XIX, en pleno centro da cidade. Aíndaque acaban de restauralo, sobre a súa pel persisten asc a rencias nas que vive a illa. Afastámonos do resto dogrupo e ambos os dous temos un reto. Xogar ás conquistaspor separado. Por iso reservou dous cuartos. Digo: ti telodoado, seica as cubanas andan ó axexo de posibles mari-dos que as saquen do país. Nese terreo hai igualdade deoportunidades, contesta. É certo. La Habana engaiólame.As súas xentes. O colorido. A música. Fascínome dela a pri-meira vista. Caín, dígolle, namoreime da cidade, non nece-sito outra seducción. A primeria noite escapamos sós. Haique fuxir do tópico, di, teño o presentimento de que noslevarán a todos os lugares para turistas. Os nosos anfitriónsorganizaron unha cea no Floridita, recuncho preferido deHemingway. Chegaremos ás sobremesas porque antesruamos pola noite cálida de xaneiro. Nada que merc a r.Nada que tomar. Non existe o consumo de reclamo. Nonhai anuncios, nin luminosos. É impresionante o contrastecoa nosa vida cotiá consumista. Só o tráfico ilegal de pou-cas cousas. Cigarros. Algo de ron. Saíronnos ó paso mozose mozas que mendigan dólares ou ofrecen puros habanosde contrabando. E l fálame da historia dos edificios. Desucesos e tradicións. Chegamos ó Malecón para ver a noitecopulando co mar. Faino con ritmo de guaracha e gua-guancó. Nun vaivén intenso, saboroso e sensual. A augaapertándose contra o ceo. Deixando o queixume dosamantes no aire. Síntoo na miña pel. Un grupo de mozos,eles e elas, case todos de cor, fan cancións e música de sonó abeiro do muro. Ó aproximarnos á roda, recíbennos aga-rimosos. ¿Españoles, compañero s ?, pregunta unha voznasal, cálida, de muller. EL imita o acento cubano á per-f e c c i ó n . G a l l e g u i t o s , re s p o n d e. ¡Ay, mi amol, que grasia

t i e n e s !, di outra voz feminina, de viaje de luna de miel,seguro. Negamos e rimos. Amigos, di EL . Unha man arrás-trame ó centro. Oye mi sonsito, viejita. Acósame coa mira-da e o xesto un mulatón feo e xeitoso. EL tamén se lanza óbaile deixándome en mans do home. O torso espido, unluído sombreiriño de palla, pantalóns vaqueiros rotos moiaxustados e unhas chancletas de esparto. Parece unhaestampa para namorar a turistas brancas. Lévame con faci-lidade mentres o coro repite sen cesar ó ritmo dos bongós:¡Mueve la cintura! ¡Ay, baila mulata, sonero! ¡Mueve lacintura! EL non tarda en estar apreixado nos brazos dunhanegra cuona de ollos intensos e dentes moi brancos. Asgargalladas da muller son francas coas súas ocorrencias. Ogrupo sabe engaiolar os forasteiros. Presinto que a hospi-talidade está ben calculada. De seguida atrae a miña aten-ción a mirada verde do homazo que toca a guitarra. Soñatristuras e o sorriso é o dunha foto ausente. Ás súas costas,unha corentona de pel de seda parece protexelo. Decando en vez detén o ritmo dos seus ombros para meter osdedos entre os cabellos ensarillados do músico e bícalle acaluga. EL advertiume: calcula ben os teus pasos, os haba-neiros son moi celosos e celosas, se che dan a man toma aman, nin un centímetro máis de pel. Pero o guitarrista reco-lleu o interese da miña ollada e xoga. EL decátase da nosaestafa e mide o terreo. Cunha chiscadela indícame que nondebo seguir por ese camiño. Deixa o baile e recupérame.Lanza a amarra por se alguén quere asirse a ela. Di:¡ C o m p a ñ e ros, en el Hotel Inglaterra tenéis unos amigos!Unha das mozas achégase brandindo unha botella. ¡Te hasganao un traguito de ron, mi amol, y la niña guapatamén!, grita. Non o desprezamos. EL , mentres eu me atra-goo co lume do líquido, saca algúns dólares e entrégaos aquen ten máis a man. ¡Pá que no decaiga el son, compañe -ros! ¡Viva la Revolusión!, di. ¡Cuba sí, yanquis no!, g r i t a ,quen colle os billetes americanos. Apóiano a perc u s i ó n .Por sorpresa, o guitarrista deixa o seu instrumento e encá-rase con EL . Ó mesmo tempo, cun movemento impacien-te da man e un bater chulo do xeonllo, pídelle o papel

172

moeda ó outro mulato. Parece o xefe do grupo. Ten auto-ridade. Fíxose un silencio sobre o que planan os cantos dasondas lambendo a area ou golpeando o Malecón. Na rodamíranse entre si estrañados. ¡Pare usté, compadre! ¡Tú yaves, nosotros no somos gusanos, compañero; di o mulato,ni estamos aquí pa cogé limosna de los turista! ¡LaRevolusión no es cosa de broma! Xa ten na man os dólarese trata de devolverllos. EL , como sempre, actúa con rapi-dez e precisión. Agora sen xogar ó acento da illa. Di: tran -quilo, compañero, tengamos la fiesta en paz; no me tomesel número cambiao, hermano; yo estoy con Fidel, dameesos dólares yanquis y acepta estos pesos cubanos, no setrata de una limosna, si hubiese donde, os invitaría a todosa unos tragos; así agradezco vuestro baile y vuestra hospi -talidad, eso es todo. O dos bongós comeza un tenue repi-que. Case xordo. En seguida sobe. O da trompeta aplícaseó instrumento e as mozas afánanse co canto: ¡Oye como dimi sonsito, para que lo bailen los viejitos! A crioula guapatrata de levarse o guitarrista. De novo ármase a festa e anegra impoñente que tanto meneaba o cu faise cos dólarese os pesos. EL dálle un golpe amigable no ombro ó mula-to ofendido. ¡Venga, compañero, di, estamos en el mismobarco! É un xesto fraternal. Os seus ollos verdes íspenmee eu sorríolle cunha chiscadela cómplice. Colócoo no seusitio e volve á guitarra. EL e mais eu prendémonos polacintura para afastarnos sen présa cara ó Castillo de SanSalvador de la Punta. Ese mulato da guitarra namorouse deti, un frechazo auténtico, di EL . ¿En que te baseas?, digo.Di: tivo a reacción propia, do honor e do decoro, de quennon quere aparentar menos diante da dama amada. Digo:pois é unha mágoa, a min tamén me gustaría ter probadoo sabor da súa pel; ten unhas mans grandes e doces quedeben entender moito de aloumiños. Perc o r remos casetodo o Paseo de Martí antes de alcanzar El Floridita. Alíagárdanos o resto da expedición acompañados duns fun-cionarios españois e algúns dos amigos cubanos. DonAlfonso Gimoteo está disertando, tratando de darlle unhalección ós propios revolucionarios, sobre as diverxencias

173

i n s u r reccionistas entre José Martí e Antonio Maceo. Estehome non ten ningún pudor, digo. Xa está vello para cam-biar, di EL . Así sucedeu. A pesar de botar unha soneca noavión, o cambio horario esgotounos. Retirámonos axiña. Ámañá seguinte a claridade sorprende a nosa pre g u i z aentrando por todos os recantos do curioso patio central dohotel. É unha luz barutada, de hospicio ou de sanatorioimpoluto de principios de século, como filtrada por teasbrancas de liño. Unha penumbra clara moi agradable, queole a auga dura e xabón verde. Logo dunha ducha fría,almorzamos no restaurante, decadente e señorial, do pisobaixo. Estamos rodeados de paz e pachorra. Aquí ninguénten présa. Todo transcorre coa lentitude dun tempo dilata-do ata o infinito. Mesmo a escaseza de viandas re s u l t apaciente. É o país da calma, digo. Espéranos un longo díade protocolos e recepcións oficiais. Sen embargo, ó finalda xornada estarei aínda máis namorada de La Habana edisposta a desertar das obrigacións do grupo. Fareino enboa compaña. E comprobarei, efectivamente, que a ausen-cia de présa é un don dos insulares, que oxalá non perdannunca. Iso é así. Á saída do hotel sorpréndenos unha figu-ra coñecida. Recostado nunha columna dos soportais, amirada atenta ó movemento da porta, está o guitarrista danoite anterior. Moi peiteado e con esa pulcritude imperdi-ble dos cubanos. Con ese afán polo aseo, aínda que nondispoñan dun gramo de xabón que levarse á ducha.Achégase impulsado por un resorte invisible. A man esten-dida. Esa man grande e fermosa. Flavio Raimundo Gómez,c o m p a ñ e ros, para servirles; tienen ustedes que disculparmi actitud de la noche pasada, di. Sóltao dunha vez comose o tivese ben ensaiado. Seguro que o meditou moitotempo antes de dar o paso. Martázul sorrí. Sabe que triun-fou. Que a rede lanzada caeu sobre o cardume sentimen-tal do habaneiro. Cando estreita a man feminina, a domulato transmite un tremor eléctrico, sensual e a mullerpercibe que a corrente lle sobe pola columna ata o cere-b ro. Devólvelle o sentimento coa mesma delicadeza. Elrecólleo e non sabe cál debe ser o paso seguinte. Ambos

174

os dous comprenden que deste segundo depende unhafermosa aventura ou o simple lampo do que puido ser enon foi. Esa imaxe que logo se magnificará ata convertelanunha ilusión dourada, que ós poucos perde o brillo e undía desaparece da memoria. A Martázul gústalle o mulatoe desexa posuílo. É certo. Sei que os meus dotes de seduc-ción funcionaron. Iso, de seu, xa é suficiente. Satisfactoriopara Martázul. Pero agora quero ter o seu corpo. Vivir aexperiencia dunha pel diferente. Desa cor escura queenmarca a esmeralda dos ollos nostálxicos. Quero namo-ralo e sentir na xema dos seus dedos o desexo dos suici-das. Dos tolos apaixonados. Quero toda a pureza e a suci-dade do sexo ó mesmo tempo. Mans grandes, polla gran-de, predicaba Lidia. Sei que o dito é unha falacia. Te ñ oexperiencia de mans grandes que levan a carallos norma-liños. Iso é o de menos. Os negros teñen un bo instrumen-tal, é cousa da raza, aseguraba Armando. Agora sintocuriosidade por comprobalo. Flavio Raimundo Gómez é omeu home nesta mañá habaneira de sol. Martázul debeactuar con rapidez, pero é E L quen se adianta ás súasintencións. Di: non son necesarias as desculpas, compa-ñeiro; ademais, imos con présa, debemos recoller un carrode alugueiro a dúas c u a d r a s de aquí e chegar antes demedia hora ó hotel Habana Libre, onde nos agardan, demodo que, se non tes mellor cousa que facer, compañeiro,acompáñanos e falamos. Unha expresión de gozo inundaa cara de Flavio Raimundo Gómez. En seguida sabemosque é profesor de español e poeta. Que ós seus trinta e tresanos conseguiu editar un poemario. Non moi amplo, polosproblemas de papel que padece Cuba. A tirada foi peque-na, cincocentos exemplares, que a penas circ u l a ron. Dique Silvio Rodríguez ten intención de musicar un deles. Eque Frank Fernández xa o fixo con outro. Que el mesmopon música a moitos inéditos. Xa no auto, recita algúnsversos de corte martiniano. Moi elementais. Pero as metá-foras están ben construídas. Empéñase en rimas e ritmosdebedores dos sons populares. Preñounos de sentimentosa m o rosos e revolucionarios ó mesmo tempo. Iso é así.

175

Circulamos polas amplas avenidas de La Habana moderna,ateigadas de vexetación e escasas de tráfico. Disparo algu-nhas fotos. De treito en treito observo as colas, pacientes ecoloristas, de quen agardan conseguir calquera dos centosde productos que tanto escasean. O racionamento empezaa ser atroz. Sen embargo, pola radio do coche sabemosque a colleita deste ano será boa en toda a illa. Na provin-cia de Pinar del Río conseguiuse superar a producción decobre de 1989 en máis dun tercio. Anuncian que a anadade tabaco ten moi boas expectativas de calidade e cantida-de. Pregoan que a provincia de Santi Spíritus duplicou aproducción arroceira gracias á axeitada xestión das coope-rativas. Sabemos que os trece i n g e n i o s a z u c re i ros deCamagüey están funcionando a todo ritmo. Nesa sucesiónde boas novas, entre disco e disco, a información quechega de Las Tunas é que superaron os catro millóns dearrobas de cana moída mentres que a producción de carnede vacún se duplicou. Dende a provincia de Holguíncomunican que as exportacións de níquel van ó ritmo pre-visto. En Santiago de Cuba a boa nova é que a producciónde ovos e polos para consumo interno cubrirá as necesi-dades da poboación... Máis ou menos. Esa propaganda esun erró, di Flavio Raimundo Gómez, el pueblo padecemuchas necesidades y se pregunta a dónde va tanta rique -za. Todos os réximes autoritarios caen na mesma falta deperspectiva, inventan a realidade apartándose dela, digo.Di el: las producciones son siertas, compañeros, en elcampo la vida es más llevadera, pero la deuda externa, lasimportaciones de carburante y el bloqueo nos están asfi -xiando, no hay justisia internacional para con el pueblocubano. Di EL : Fidel cometeu moitos erros, pero prefiroesta situación á das democracias bananeiras e escravas dosEstados Unidos no resto dos países hispanoamericanos; alía miseria é máis degradante e inxusta que en Cuba; a vellarealidade, os pobres máis pobres, os ricos máis ricos.Triunfaremos, di laconicamente Flavio Raimundo Gómez.A historia absolverá a Fidel Castro das súas equivocacións,digo eu. Di EL : ese reconforto non vale, a historia colecti-

176

va dun país é moi longa e diversa, ten marxe para a rectifi-cación, pero as vidas individuais só dispoñen dunha liñacon principio e final limitado; son insubstituíbles e nonadmiten correccións a longo prazo. É a primeira vez que lleescoito este argumento, que logo repetirá moitas vecesreferíndose á situación española nos últimos anos dosgobernos de Felipe González. O xermolo do escepticismoestaba nel. Así sucedeu. Flavio Raimundo Gómez súmaseencantado ó grupo dos galegos e considérase importanteentre nós. O seu maior entusiasmo prodúcese dous díasdespois cando coincidimos co propio Fidel Castro no hotelHabana Libre. O Presidente saúda a expedición españolae agradece a axuda traída. É un acto aparentemente casual,non programado. Tengo malas noticias, dinos, los yanquisacaban de bombardear las posiciones de Irak; esto es gravepara nosotros, compañeros; que ustedes tengan una buenaestancia en Cuba, esta es su casa de ustedes, bienvenidos.E vai dar unha rolda de prensa na que agardan xornalistasde todo o mundo impacientes por coñecer a postura doréxime cubano fronte á situación do Golfo Pérsico e o blo-queo decretado por Occidente. Os ollos de FlavioRaimundo Gómez brillan inundados por unha película deb á g o a s. Jamás pensé que pudiera estrechar la mano delComandante, di emocionado, este es el día más grande demi vida, compañera. Así sucedeu. Martázul entenrécese coromanticismo do poeta mulato. Quero mercar o teu libro eler os teus poemas, dille. Es probable que no encontremosningún ejemplar, responde, pero yo te daré un manuscri -to. Van de librerías. En La Moderna Poesía conseguen un.É un folletiño de vintecatro páxinas, de papel escuro equebradizo, do tamaño de media cuartilla, sen lombo egrampado no centro. Resulta entrañable. A Martázul oscantos seguen levándoa ós versos libres de Martí, pero nonllo di. Ó luscofusco leranos sentados na pequena terrazada casiña colonial onde el vive. Quixo invitalo ó cuarto dohotel, máis cómodo, con aire acondicionado, pero prohi-bíronlle a entrada. Non é xusto, di ela. Son as normas paraloitar contra a prostitución e os roubos, responde EL . Di

177

Martázul: teño a impresión de que aquí están sementandodúas Cubas distintas, unha para ricos turistas e outra paraos propios cubanos agoniados polas necesidades máis ele-mentais. Flavio Raimundo Gómez non se inmuta. Di:puede que sea cierto, tú ya ves, la solución no está sencilla;pero la revolusión ha sido la salvación de los más desprote -gidos; mi mamá fue prostituta en la Cuba de Batista; quienfigura en los papeles como mi papá, el viejo Gómez, se agotóen los cañaverales para engordar el bolsillo de los caciquesy dueños de los ingenios asucareros; mi hermano y yo tení -amos escrito el mismo destino; mis tres hermanas estabancondenadas a la calle, a bailar para los yanquis, visitantesde holiday; la revolusión nos llevó a la Universidad, loscinco hicimos carreras superiores; tú yaves, un médico, unp rofesor de literatura, una abogada, una fiscal y unadiplomática; mi mamá es hoy una señora; la re v o l u s i ó nnos sacó del arroyo, compañera. A tarde cae sobre os pal-meirais cando o bico por primeira vez. Os seus beizos sonc a rnosos e dondos. Sabe a trópico tópico. Gozamos dosexo ata o esgotamento baixo unha calor pegañenta queconfunde os nosos olores nunha mestizaxe salgada e doceó mesmo tempo. É certo que está ben dotado. O seu mem-bro é tan grande que ás veces me fai dano. É máis a moles-tia que o pracer. Pero tambén están as súas mans perco-rrendo as miñas costas, apreixando o meu cu, marcando osmovementos do ventre e das cadeiras. E os seus ollos, quenon tardarán en aparecer nun dos meus contos máis cele-brados: O mulato do sorriso azul. Fóllame de pé, eu noaire, sen ningún punto de apoio que non sexa o seu corpogrande e fibroso. Entón sinto a súa cintura randearsecunha potencia espectacular. Incansable. Naquelas dúassemanas logramos confundir o amor coa poesía, os versosco sexo e o sexo co son. Tamén cos poemas que cantaba amedia voz acompañándose á guitarra. Flavio era fogoso eapaixonado. Blanca bonita, dicía, q u i e ro tener un hijo con -tigo; este negro no se pone más estas gomas del carajo. Eu ríaa ocorrencia. Son para o carallo as gomas, Flavio, e no seche ocorra deixarme preñada porque te f e n d o, dígolle.

178

Sería case imposible porque eu tomaba outras precauciónsanticonceptivas. Non desexaba repetir a experiencia doaborto. Pero el cría na posibilidade do risco. Foi o primei-ro home que entrou nas miñas entrañas máis alá do pracer,q u e rendo fecundarme. Iso é así. A expedición, conGimoteo á fronte, marchou ós cinco días. EL dedicouse avisitar amigos, especialmente arquitectos e artistas. Parecíaunha irmanciña da caridade cubrindo necesidades coaVISA, mercando gravados, cadros e esculturas de todotipo, invitando en restaurantes... Non tivo problemas paraconvivir no hotel con Diana, unha xornalista de Venezuelaque, con poucos recursos, percorría a illa intentando escri-bir unha guía lúdica e cultural. Ela era unha morena impre-sionante que, segundo EL, lle recordaba a Leh, o romancemáis exótico e estraño que cría ter vivido nunca. Xuntos, asdúas parellas, pasamos momentos moi divertidos. Flavioconcluíu por declararme un amor rendido e incondicional.D i : quédate a vivir conmigo, podremos arreglarlo en tuembajada, blanca bonita, tú ya ves como me muero por ti.Sorrío. Dígolle: Martázul non é de ningures, nin de nin-guén, é probable que mañá xa non te lembre .Interrómpeme: pero... tantas horas de amor, de placer, decompartir, ¿no significan nada? Digo: eu podo follar, com-partir, como dicides vós, con moitos homes e esquecelosnun segundo. Estoume a despedir del. Non quero sentircompaixón ó velo coa entrega e inxenuidade que me ofre-ce a partitura do poema/canción que escribiu para min.Antes de media hora subiremos ó avión e el quedará des-concertado, intentando comprender, refuxiando un prantoxordo nos brazos de Diana. Foi bonito mentres duro u ,digo ó tomar asento xunto á ventá. EL óllame con sorna. Óbicarnos decatámonos de que non o facemos dende ó díada chegada, o único en que durmimos xuntos. Cometemosunha gran torpeza ó reservarme un cuarto no hotel, non ousei, digo. Os imprevistos deben estar sempre cubertos, ébo contar cun plan B que nos protexa as costas, di EL . Cotempo, a falta dese plan conducirao á ruína sentimental.Estou segura. Di: coido que esgotei todas as tarxetas de

179

crédito. Saca unha libreta e móstrame unha longa listaxede peticións dos amigos. Teño que argallar algo para pro-p o rcionarlles pinturas e papel, sobre todo papel para aEscola de Gravadores, alí están a levar adiante unha expe-riencia de moita importancia, di. Analiza con pre o c u p a-ción o estado económico da illa. EL foi un firme partidarioe defensor das políticas de Fidel Castro. Pertencía a aque-la xeración de españois que durmían co poster do CheGuevara na cabeceira da cama. Di: a caída do Muro e adesaparición da URSS foron un duro golpe para a expe-riencia cubana e o malo do caso é que o Comandante nonprevira un plan B. Digo: a situación é desesperada, noncreo que aguanten moito. Di: están vivindo un numanti-nismo obsesionado, ó final os americanos volverán tomara illa e converterana nun casino e no seu bordel; é triste;temos que axudalos a resistir porque non só son un granno cu do capitalismo, representan unha esperanza de sal-vación da que outros deberían apre n d e r. Prodúcese unlongo silencio. O avión regresa case baleiro. O conflicto doGolfo Pérsico está a facer que as compañías aéreas perdanverdadeiras fortunas. Cando despegamos EL di: temos queregresar a Cuba antes do desastre final. Non se cumpriu opropósito. Así sucedeu.

180

3

A tarde acaba por envolvernos nunha penumbra dou-rada. O horizonte foi arrubiando máis alá da cristaleira daterraza. E L acaríñame o cabelo, e de cando en vez, deixaalgún bico durmido na miña fronte. Advirto os seus beizosfríos, descarnados. Pregunta: ¿ocultáchesme moitas cousas?Só as necesarias, digo. Di: todos me mentistes. O ton dad e r rota coseuse ás súas reflexións. O lamento é acusador enon estou disposta a permitilo. A vida non pode ser sempret r a n s p a rente, faríanos fráxiles ante os demais, re s p o n d o .P e ro a nosa complicidade era plena, cristalina, di. Digo:teño as miñas dúbidas, ti mesmo ocultaches un capítuloesencial, que logo resultou decisivo. Unha vez máis intentaxustificar o pano de silencio que baixara sobre o drama dasúa paternidade. Impídolle que continúe. Faise unha pausaque E L rompe. Sorpréndenme os teus escrúpulos na histo-ria de don Alfonso, continúa. Non é certo. Non houboescrúpulos. Era o momento das experiencias. De acumularaventuras, do mesmo modo que E L coleccionaba caras ecorpos de mulleres, Martázul, madeira de buxo, desexouexperimentar con todo tipo de homes, de pollas, de corpos,de mulleres, de sentimentos. De cumprir os desexos e satis-facer sen límite cantas curiosidades asaltaban a súa mente.Don Alfonso Gimoteo, xa cho dixen, era unha víctima pro-piciatoria. Incluso, por iso, desexable, malia o físico pouco

181

agraciado. Reunía características que espertaban o morboda rapaza. A saber: unha madurez plena ás portas da senec-tude, o exercicio daquela arrogancia pouco común, a care-ta de intelectual que ocultaba infinidade de care n c i a svivenciais e o desprezo que contra Martázul exercera senpiedade. Polo tanto, a vinganza tamén é posible que esti-vese presente nos seus plans cando decidiu levalo á cama,espilo, desposuílo de todas as dignidades coas que el seembozaba. Así foi. Citeino nunha cafetería da praia deSamil. ¿Non che parece un tanto afastado o lugar?, dixo ovello profesor ó outro lado do teléfono. Respondo: nestaépoca é un sitio discreto e fóra da vista de intelectuais con-t i ñ e i ros. Recolleu a luva ó voo. Acudiu puntual arrastrandoese aire inquisidor que o fai parecer un frade dominicano.Andando como quen dá tombos de parrulo ou cre que arúa é toda súa. Ancho de costas e eslombado. Non ten pes-cozo. Cabezón. De mediana estatura. Sentou na miña mesae s p reitando coa mirada furtiva. Atento a canto nos ro d e a b a .A tarde foi moi literaria. Falou e escoitouse a si mesmo senc e s a r. Encantado de coñecerse. O aguillón da rapaza tivop e rmanentes desexos de provocalo, escandalizalo. Mentre smonologaba sobre a literatura medieval preguntaríalle sedende entón non follaba. Sorriu internamente e continuouescoitando. Martin Codax, Meendiño... as cantigas deamigo. ¿Aquelas composicións saían da pluma dos tro b a-d o res ou eran mulleres que ocultaban a súa personalidade?,p regunto. Non capta o dobre sentido da palabra pluma. Ovello profesor mergúllase nos mundos da lírica tro b a d o re s-ca. Pero Martázul pensa: vinde comigo ó mar de Vigo, esucumbirás meu amigo. Ela decide pedir a conta, paga ep ropón dar un paseo pola area mollada. O mar de febre i roé plúmbeo e a poalla deixou un gusto de humidade fría noa i re. Ó principio don Alfonso teme descalzarse. Accede acontrapelo e corrican pola area ata mollar os pés coa escu-ma das ondas. Imos coller unha gripe, di el. Estarei ó teucarón para curarte, susurra ela xogando ó descaro cómpli-ce. Téndelle unha ponte de prata para que confíe na posi-bilidade de posuíla. O vello profesor déixase engarg u e l a r.

182

Da man, Martázul arrástrao ó mar. Incómodo, compro b acomo se lle empapa de auga salgada e area o baixo dospantalóns. O home perdeu todo o terreo. Unha bategadasorpréndeos antes de tomar o taxi de re g reso. A molladuraobrígaos a re g resar ó apartamento. Martázul invítao aducharse e entra espida no cuarto de baño antes de queconclúa. Desconcértase pudoroso. Trata de ocultar o sexoe as dobras do bandullo coa toalla. Ela enxabóase sensual-mente para que a vexa. Apresurada aclara a escuma. Aíndahúmida, lévao á cama impedíndolle vestirse. Sabe que ohome está aterrorizado e descobre a súa impericia no lance.Xoga con el. Emprega todos os recursos posibles para exci-talo. Don Alfonso quere posuíla. Deséxaa. Bracea como unmuíño de vento degoirando pel, peitos, coxas. A súa bocatrata de beber o pracer de todos os poros dela. Déixasefacer e intenta estar á altura das circunstancias. Pero nonconsegue empalmarse. Di: estou moi nervioso, Martázul,moi nervioso; gústasme moito, moitísimo, pero é a primei-ra vez que me pasa; eu sempre respondo. Xa ves, teñoc a t ro fillos. Martázul non sofre ningunha frustración. Otriunfo é, deste xeito, absoluto. Segue dicindo Gimoteo:necesitamos coñecernos mellor, ter calma, hoxe síntomesorprendido, non esperaba isto. As desculpas son innece-sarias, tanto ten, paseino moi ben, di Martázul. Sabe que éo mesmo argumento que esgrimen todos os tíos cando dangatillazos: aseguran que é a primeira vez que lles aconte-ce. Non falla. Nos días sucesivos, o vello profesor preten-derá intentalo de novo. Quedar ben. Lavar a súa virilidadedesprestixiada. Martázul dará por concluída a conquista eagrandará a sensación de derrota no ánimo de Gimoteo.Estou segura. Iso é así.

A tarde no chalé de Pozuelo faise onerosa. Pro b a b l e -mente nunca mencionei este episodio por respecto á admira-ción que ti profesas a don Alfonso, minto. EL non responde.Escoito a súa respiración axitada. Creo que xa está ben decama, digo. Obsérvoo antes de intentar erguerme. Unhasuor fría percórrelle o corpo, como se padecese unha grandor que trata de conxurar co pensamento ou coa vontade.

183

P regunto: ¿pre p á roche unha dose? Abre os ollos. Fai unaceno de fastío. Di: non te preocupes; vístete, sairemos ac e a r, pésame moito este enclaustramento estando contigo.Móvese como unha sombra preguiceira. O amante da luz,agora anda entre tebras. Moléstanlle os reflexos. Pésalle ap ropia imaxe deteriorada. A historia de Alexandra é, segu-ramente, o máis terrible que lle sucedeu nunca. Negarase aaceptalo sempre. Iso é así.

–Mestúralo todo e escápanseme os detalles. Coido quehai un elo perdido na túa memoria, ou dás por sabido algoque non escoitei, algo importante: a relación entre o teuamante e a esposa. Ese final que anuncias.

Si, é certo, mais a vida non é lineal, nin a memoria tam-pouco. Iso só acontece na ficción. A realidade é como unc rebacabezas. Existen as pezas soltas, aquí, alá. E estántodas vivas. Se as unes loxicamente non compós o re t r a t oda vida, escribes unha novela. E a miña vida non é ficción.Iso é así. Dígoche máis: en todos os acontecementos finaisda nosa relación influíu moito o seu fracaso con Alexandra.Coñecelo pode que che axude a comprender as súas re a c-cións posteriores. Estou segura. Tes razón. É ben certo queMartázul nunca tivo todas as claves da súa convivenciamatrimonial ata os momentos últimos. E non porque E Leludise falar deles. Non. O seu sentido da fidelidade con-fundíase co concepto de lealdade. Cría ser leal e transmi-tiulle á ruliña de COU aquel precepto válido para as re l a-cións duradeiras. Pódese ser infiel sen deixar de ser leal,a rgumentaba. Apostaba cos naipes marcados. Pero as cou-sas deberon de ter outro cariz oculto. Evidentemente, E Lmiraba e filosofaba dende un prisma egoísta que Alexandranon compartía, simplemente porque o ignoraba.Aconteceu en abril do 92. A esposa acababa de re g resar trasdous meses de xira por Italia. Acudiu ó aeroporto dePeinador a recollela. Dime: algo estraño lle sucede, encón-t roa fría e distante, con certo enfado por volver a casa. Seráo cansazo propio de tantos concertos, pasa moito tempo enItalia, dígolle. Aí pode estar a clave, responde. No tempo danosa relación coñecinlle dúas ou tres amantes simultáneas

184

e unha multitude de historias circunstanciais, pero agorateño a certeza de que estaba realmente namorado de E L A.Podería ser unha atracción fatal. Ou o producto dunhaadmiración desmesurada. A tendencia pigmaliniana taménfuncionaba cara á esposa. A tarde do pesadume follamoscon desgana. Cumprindo o compromiso de estar na cama.E L estaba ausente. Podo asegurar que pensaba enAlexandra. Ó concluír, co vaso de whisky na man, a vistaperdida na ventá que mira ó monte do Castro, lamentouse:E L A re p rochoume a miña adición á coca. Déixaa, contes-teille. Quizais sexa tarde, ou quizais non, quén sabe, podeser unha advertencia, dixo. Sen embargo sentía que xanecesitaba a droga para pensar. Para manter o ritmo de tra-ballo e diversión que acostumaba. Di: só podo crear seestou tremendamente afundido ou poderosamente eufóri-co, esnifar axúdame a permanecer neste segundo estado.Unha daquelas tardes chega ó chalé de Cabo Estai e pulsao contestador automático para recoller as mensaxes.Escoita a voz dun home que fala en clave e en italiano paraAlexandra. ¿De que se trata?, preguntará sen querer darlleimportancia. Nada de particular, respóndelle, é un dire c t o rde Milán, o famoso Chistófono Buttarelli, xa che falei del,desexa que traballemos xuntos a próxima temporada.Observa que se mostra esquiva. Desinteresada por conti-nuar a conversa. Dirame facendo cábalas: ela nunca seocupa deses detalles burocráticos das contratacións;M e rcedes, a súa axente, é quen o fai. A Martázul sorprén-delle, e ata lle divirte, a posibilidade de que E L poida serceloso. Sorpréndelle porque ata ese momento na súa re l a-ción matrimonial intuía a existencia dun forte núcleo defrialdade, hipocrisía e certa componenda social. Dábameseguridade saber que os amantes sempre xogamos convantaxe sobre os compañeiros legais. Dispoñemos de máisdatos, os nosos e os deles. Existe outra complicidade que osconvencionalismos impiden entre os casados. ¿Comopodería unha esposa permitirse confidencias co maridosobre un amante ou sobre aventuras ocasionais e vicever-sa? Eu coñecía as infidelidades de E L. Alexandra podía

185

i n t uílas, pero, seguramente, ignorábaas. Sen embarg o ,Martázul tamén descoñece moitos extremos sobre o pode-roso amante. Non indago adecuadamente. En lugar dee n f u re c e rme ou sentirme decepcionada polo erro, penetrocon curiosidade no universo dos novos sentimentos que E Ldeixa translucir. Iso é así. Días despois, novamente a casua-lidade, El sorprende unha conversación co director mila-nés. Semella unha charla intranscendente, divertida. O tonda muller é feliz, ten o brillo que perdeu para o marido.Ante a súa presencia, ela deixa languidecer o diálogo, inte-rrómpeo sen brusquidade, con aire cómplice, con elegan-cia. Hai unha interrogante na mirada de el que non queredelatar o seu desacougo. A próxima semana deberei viaxara Milán, di E L A, é probable que cheguemos a un acordo. DiE L : estou seguro de que será beneficioso para a túa carre i-ra. Así o espero, responde E L A. Ó día seguinte chama aM e rcedes e interésase pola relación profesional conB u t t a relli. A muller confesa que non sabe nada de tales pro-xectos. Ó ser franca teme meter a pata en algo. El réstalleimportancia, mesmo lle prega que non o comente. Deinmediato entra nunha actividade frenética. Cando consi-dera que unha cuestión é pre f e rente, e esta éo, esquece oresto do mundo e dirixe todas as súas enerxías á causa queten nos miolos. Amorea datos e detalles. En cantoAlexandra organiza a saída cara a Italia, nós viaxamos aMadrid. Creo que está enredada nun romance, dime. Digo:non tes dereito a inmiscuírte na súa vida privada, ela non ofai na túa. Actúa de modo desleal, p resíntoo, re s p o n d e .Martázul entende que picou o cebo dos celos e séguelle oxogo. Incluso lle parece apaixonante a conflictiva situa-ción dun marido ferido no seu orgullo e na súa seguridadede macho depre d a d o r. El, que pretendía conquistar atodas, que se sentía amado por todas, descoñecía a pro p i aesposa. ¿Oscar Wi l d e ?

–Pode ser.Non podía imaxinalo en EL . Aquela mañá, Madrid recí-

benos atoldado, ata o extremo de que Barajas está casebaixo mínimos. Demórase a aterraxe. Tamén perdemos

186

tempo esperando quenda na parada dos taxis. Chegamosó noso destino fóra do tempo previsto, con máis dunhahora de atraso. O coche déixanos fronte a un número deSanta Ana. Entre sucidade, subimos por unhas escaleirasde madeira ata o terceiro andar. O edificio non se pintoudende os tempos de Carlos III. A Martázul impresiónalle aestrataxema. Divírtelle verse entrando nunha novela deintrigas de Vázquez Montalbán. Tómao con deportividadee pídelle que máis tarde a invite a xantar nun bo restau-rante galego. En Madrid hai moitos. Igual coincidimos conCarvalho, dígolle. Di: non creo que debas frivolizar, estasituación resulta moi desagradable para min. Chama ó tim-b re con impaciencia contida. Contemplamos un portalmarrón, grande, adornado con tallas e re b e retes vellos.Con descascados na pintura e fendas. A mira, de porta decarcereiro, permanece pechada. A luz é escasa e amare-lenta. O timbre soa nun interior oco, durmido. Estamos apunto de marcharnos cando escoitamos pasos apresura-dos no corredor de madeira. Un homiño calvo, de media-na idade, franquéanos o paso. Ten a fronte suorenta eunhas lentes que parecen quevedos. Perdoen, di, estabaatendendo o teléfono; o señor Morales tivo que saír por uncaso urxente; o resto do persoal anda en misións fóra dodespacho. EL preséntase. Preséntanos. Nestes momentosson a súa secretaria persoal. A calefacción do piso está ómáximo. Don Rafael Morales esperounos máis dunhahora, di o homiño, non tardará en regresar; poden agarda-lo ou tomar un café; nas cafeterías da praza serven uncapuchino extraordinario, de bo grado acompañaríaospero non podo deixar o servicio, estou seguro de que ocomprenden. Fala sen comas nin alento. Ó mesmo tempodecide que debemos tomar o café e non agardar no piso.Coa actitude empúrranos cara á saída. Media hora, di,media hora é o prudente; tratarei de localizar o señorMorales, el sempre leva a motorola. Non permitiu unharesposta ou unha obxeción. É certo que serven un bo caféno establecemento do baixo. Sentamos xunto a unhaventá. EL follea El País e El Mundo cotexando as informa-

187

cións dos xornais. Outra obsesión diaria que non tardaráen perder, arrebatada polas ondas dos acontecementos.Martázul estudia os transeúntes. Observa a incomodidadeque a chuvia xera na vida da gran cidade. Lembra as bate-gadas limpas de Almáciga e o cheiro a terra mollada.Rememora a paz da chuvia nas tardes de outono. Revíveosen nostalxia. A cafetería ferve repleta de oficinistas nahora do café de media mañá. EL comeza a impacientarse.Non soporta os contratempos nin que o fagan esperar. Omundo tería que renderse sempre ós seus pés, ós seusdesexos e necesidades. Nunha mesa próxima, catro fre-gueses xogan unha partida de dominó. Soou o teléfono eo camareiro achégase ata un dos xogadores. Ó groso e tou-ciñento que fuma puro. Fálalle ó oído e o home despráza-se ata a barra. Recibe a mensaxe e retorna ó xogo. Poucosminutos despois, a partida conclúe e o xogador sae apre-surado. Na man esquerda loce un ostentoso selo de ourocon dúas iniciais entrelazadas. É o mesmo personaxe quedez minutos máis tarde nos recibe no despacho do detec-tive privado. Don Rafael Morales, ademais, é grande e ceri-monioso. Ole ben. Entreabre unha ventá para que entreaire fresco. Temos estragada a calefacción, di. EL explíca-lle o caso: necesito que siga a unha persoa e me informenpuntualmente de determinados movementos e compañí-as; a actuación debe ser puramente confidencial e perten-ce ó terreo do privado. Trata vostede cunha axencia seria,s e ñ o r, di Morales. E L achega unhas fotografías deAlexandra, datos sobre os voos, días e horas, nos que via-xará a Italia e o hotel onde se hospedará en Milán. O detec-tive, frío e profesional, extrae un cuestionario do bade.Disponse a cubrilo, como se dun informe médico se trata-se. Pregunta: ¿solteira ou casada? Di EL : casada. Pregunta:¿trátase da súa esposa? Resposta: iso non será da súaincumbencia, limítese a seguila e tomar boa nota de todosos movementos nesta viaxe; pode que nos próximosmeses sexan necesarios outros seguimentos; polo de agorasó nos interesa saber qué fai, con quén o fai, a ónde vai econ quén, e se a relación é íntima ou simplemente profe-

188

sional. EL está incómodo e impaciente. Don Rafael dálleunha bocalada profunda ó puro, solta o fume e interrogade novo antes de seguir tomando notas no form u l a r i o :¿desexa probas testemuñais? ¿fotos, vídeos, gravacións devoz...? EL pensa uns segundos. Mira a Martázul. Ela afirmailusionada vivindo a situación con espírito de película deintriga. Desdobrándose en espectadora e actriz ó mesmotempo. Agora comprende que precisou do seu apoio paraafirmarse na decisión de espiar a esposa. Dubida. Taménpode que se trate dun xesto máis de exhibicionismo, depoder. Por fin toma unha decisión: faga o que considereconveniente e necesario, pero coa máxima prudencia.Don Rafael Morales traza unhas cruceciñas nas casas dopapel impreso. Logo fala da tarifa e dos gastos. EL saca untalonario. Cobre un cheque. Di: ¿é suficiente para empe-zar? O investigador afirma compracido e estende o contra-to e un recibo. Di: eu persoalmente me encargarei do caso.Ninguén o dubidaría a teor do aspecto da axencia. Ó mar-c h a r, o homiño calvo, relevado polo xefe no servicio,segue os nosos pasos trotando polo corredor camiño dacafetería. Xa na rúa pregunto: ¿non hai servicios de detec-tives en Galicia? Sería unha temeridade pola miña bandarecorrer e un deles, di, o anonimato resultaría máis difícil.Así sucedeu. A inquietude xerada pola posible aventura deAlexandra provocará que a nosa relación erótica entrenunha fase mesetaria de desinterese. Quizais iso influíupara que a nova amizade con Nacho se presentase comoun fenómeno diferente, inquietante, para o meu ánimoalgo desorientado. Quizais, tamén, porque esta últimafaceta celosa de Pigmalión, rompía os esquemas sobre osque estaba alicerzada a nosa convivencia de amantesl i b res, libertinos, iconoclastas. Todo podía ser mentira ecaer nos brazos do convencional. EL era celoso e Martázulestaba capacitada para ser fiel a un só home. Ó final, aprei-xábannos os esquemas dos que criamos escapar co nosocomportamento, as nosas ideas, as nosas reflexións. A vidasaíanos ó paso poñendo a proba a fortaleza das prédicasde EL e os meus convencementos máis antigos. Martázul,

189

na relación con Nacho, da que logo che falarei, intentaba aseducción definitiva para acadar a fidelidade eterna. E isorepresentaba, necesariamente, unha ruptura de acantiladocos anos vividos. Mesmo co poder evocador da memoria.Fronte ó romance co rapaz, o pasado tiña que desaparecer.E L , pola súa banda, daba pasos sorprendentes. Nuncamostrara desacougo ou preocupación polas viaxes deAlexandra. Sempre lle formulaba as mesmas pre g u n t a scando falaban na distancia: ¿que tal foi o concerto? ¿estásrelaxada? ¿veste guapa? ¿tratoute ben a prensa? O resto dascircunstancias, que puidesen rodear a xira, eran secunda-rias. Durante aquela viaxe a Milán permanecerá impacien-te, ó axexo do teléfono. Deixará mensaxes no hotel, doque ela case sempre está ausente. E mostrarase escachiza-do fronte a un baleiro que non intuíra antes. Por primeiravez permanecerá espido na miña cama sumido na desga-na sexual. Iso é certo. Estamos, como tantas veces enausencia de ELA , na casa de Cabo Estai e exhibe con orgu-llo o último cadro adquirido. Un excelente lenzo de JoséLuis Fajardo. Contémploo en silencio. Digo: gústame, tenalma. Toda a obra deste pintor a ten, di, posúo varias cou-sas súas. Está buscando un lugar importante onde colgalo.Non resulta fácil polo seu gran tamaño. Digo: ó fondodaquel corredor, substituíndo o grande espello. É acerta-do, di EL , ELA tamén o elixiu antes de marchar, gustaralle.Decídese. Descúbrolle na mirada a sombra dun pesadumeque trata de superar. Chama o xardineiro e entrambos osdous descolgan o espello para colocar o lenzo. Moi pretohai un Canogart que me apaixona. Dígollo. Necesita eva-dirse co seu saber e impártenos unha lección sobre ogrupo EL PA S O. O xardineiro obsérvao ensimesmado,prendido da súa palabra áxil, dos conceptos sobre o abs-tracto na arte. Ó final, o bo home, permítese intervir carga-do de ironía iconoclasta. Di: ¿tantas cousas ven vostedesnesas manchas e cores? É un modo de interpretalos, di EL .Síntoo, replica escorregadizo, seguro que hai que estudiarmoito para entendelos; se non me necesitan emigro ó cés-pede, ás flores e ós macizos, é o meu. Celebramos a oco-

190

r rencia e desaparece. Así foi. Martázul achégase comounha gata sixilosa á orella de Pigmalión. Trábaa. Provócaocomo tantas veces. Naciches poeta e non queres sabelo,dille. Si, responde, pero nin a poesía nin a pintura son inte-lixibles xa. Di Martázul: é o noso privilexio. E empúrraocara ó desexo. El móstrase remiso. Por primeira vez temeque o persoal do servicio nos encontre follando. Algoimpensable só unhas semanas antes. Pola tarde, espidosno apartamento, despois dunhas apresuradas raias decoca, dará o primeiro gatillazo. Iso é así. Aquela viaxe dasospeita durará máis de quince días nos que EL non vive.Incluso sente a tentación de tomar un avión e presentarsepor sorpresa en Milán. Pode ser moi desagradable, dígolle,imaxina o peor, ¿como reaccionarías? Non contesta men-tres fuma e bebe. Digo: e se todo son figuracións túas, ¿cal-culas que ridículo? Sempre pode disfrazarse de sorpresa,di. Non é o teu estilo, conclúo. Falar de estilo naquelmomento resulta unha ironía. Todo se derruba. A farsavénselle enriba e non o tiña previsto. A dúbida lévao adeterse en detalles ata entón ignorados. Sobre o piano haiunha foto na que Alexandra saúda ó público tomada dacintura por un director que E L descoñece. Quizais sexaB u t t a relli, pensa. Pero parécelle moi maior para E L A.Martázul nunca se interesara pola idade de Alexandra.¿Cantos anos ten?, pregunto. Cumprirá trinta e nove enoutubro, di. ¿Escorpión?, pregunto de novo. Si, pero quemáis dá, responde. Lévalle once anos e fai catorce queestán casados. ¿Sempre che gustaron noviñas?, interrogotratando de ser frívola. Non contesta, as idades xamaisforon para EL fronteiras divisorias. ¿Cantos anos pode ter odirector da foto?, digo. Calcúlalle preto de sesenta. Lanzounha saeta envelenada: ó mellor gústanlle moi maduros.Moléstase. En dúas ocasións chama á oficina de Madridp e ro non obtén noticias de Morales. O señor calvo dosquevedos unicamente sabe que está en Milán e que pensaregresar pasados uns días. Por teléfono non podo infor-m a r, síntoo, son as normas, descúlpase. E L ocupa unhatarde enteira en revisar os álbumes de fotos. Cada mirada

191

de ELA cara a un compañeiro, cada sorriso ou cada proxi-midade a un descoñecido é un presentimento, un descon-certo no ánimo de Pigmalión. Para Martázul tantas suspi-cacias están creando unha tormenta onde só hai chuvas-cos. Estás equivocada, responde, estes días de meditar, depensar e analizar secuencias pasadas fóronme descubrin-do actitudes, arestas, rozamentos, momentos nos quenunca reparara; ELA non xogou limpo nos últimos anos deconvivencia. ¿Moléstache que teña aventuras similares ástúas?, pregunta Martázul. Responde EL : ELA non é mullerde aventuras, non é da nosa madeira, os seus sentimentosde relación e de parella pasan polo amor; para ELA follarchámase facer o amor, un gusto alternativo ou comple-mentario da vida, non esencial; non é coma ti, que forxasna cama unha actividade pura, un pracer exquisito e múl-tiple. Di ela: con esas premisas pensas que se namoro udoutros e iso dóeche. Desconcértame, responde EL . Todoencaixa, continúa Martázul, en certa ocasión dixeches quepoderías entender que Alexandra te abandonase; contabascoa posibilidade de que se namorase doutro home. EL nonresponde, garda silencio atrapado entre o dito e o feito.Martázul comprende que neste caso E L , como FidelCastro, tampouco tiña un plan B ó que agarrarse. Un flota-dor de salvación. Iso é certo. Alexandra non regresou nadata prevista. Dende Milán voou ó Cairo e unicamente avi-sou cando xa estaba instalada no hotel. Sen máis explica-cións. Postergounas para o regreso. Morales chamou des-concertado dende Italia. Perdémola, dixo, confiabamos enque a información subministrada por vostede fose correc-ta, teño a miña pasaxe de regreso a Madrid, pero ela aban-donou o hotel con dous días de antelación, ¿desexa queprosiga as pesquisas?, aínda dispoño de vintecatro horasen Milán. Con certa impaciencia seca, interésase poloacontecido. Quere saber se ocorreu algo importante.Responde Morales: ó meu xuízo si, pero non debo darmáis datos por teléfono, é norma da casa. EL acelérase.Non é preciso que permaneza en Milán, regrese e redácte-me o informe, ordénalle ó investigador. Sabe que non terá

192

os papeis ata pagar o resto da minuta. Intúe que ELA sedivirte en Exipto con Buttarelli. A noticia déixao sen capa-cidade de reacción. Cando conclúe de falar co detective,telefona a Mercedes. ¿Que noticias tes da miña muller?,pregunta. Que voou ó Cairo para verse con alguén, peronon me explicou máis nada, toma decisións sen consultar-me, encóntroa estraña, contesta ela. Agradece a sincerida-de de Mercedes antes de caer abatido no sofá. Pídeme unwhisky con moito xeo, quita as lentes para refregar os ollose exclama: ¡á merda todo! Así sucedeu.

193

4

Nunha breve viaxe a Estocolmo merquei unha cafeteirade aluminio. Conxugaba tres cores metalizadas: verde carri-za, cobre e amarelo dourado. Nunca a usei na cociña. Enrealidade gustoume como obxecto decorativo e coloqueinanun lugar vistoso, correctamente iluminada, do mesmoxeito que se fai cunha pequena escultura que admiras. Ósamigos chamáballes a atención a extravagancia. Non vexopor qué, adoitaba dicir eu, custou tanto como calquera múl-tiple en bronce do seu tamaño. E operativamente desempe-ñaba a mesma función, alegrarme a vista. Axudaba a crear oambiente de refinamento e sublimación no que vivía comoconsecuencia das ideas de E L e das miñas propias inclina-cións. Iso é certo. A cafeteira estaba alí, lucindo un ferm o s odeseño aerodinámico. Reivindicando o dereito a ter a almadunha obra de arte. E ademais, era testemuña muda de moi-tos sucesos e inquietudes íntimas. Ó igual que a música, osc a d ros, os espellos, os libros, os mobles. Obxectos que óspoucos se integran nas pasaxes da vida converténdosenunha rémora porque ti, a súa dona, cres que os quere s .Arróupante pero tamén entorpecen o camiñar pola existen-c i a . Agora véxoo dese modo. Naquela primavera do 92,Martázul aínda non podía percibir esas sensacións que con-seguen revelarse coa distancia e co tempo. E L a p a rece áhora da sobremesa. Detense fronte á cafeteira. Pensa algo

195

que non di e pide un café. Martázul está concluíndo de re p a-sar apuntamentos. Os exames, e con eles o final da carre i r a ,están á volta da esquina nas próximas semanas. Como éhabitual, anda descalza polo apartamento e semiespida ouespida por completo. Só unha camiseta longa, de mangascurtas, lle cobre o corpo. O home míraa pero non pare c epensar nela. Sobre as súas cellas descansa a agonía doutrap reocupación. Martázul forma parte da paisaxe. Nada máis.Aínda que hoxe confiaba en que E L conseguise un par deentradas para o concerto que a Sinfónica de Israel, baixo ad i rección de Zubin Metha, ofrece no Auditorio de Galicia enSantiago de Compostela. Sen embargo, non pre g u n t a .P repara a M e l i t a e agarda a que o home solte o silencio quetrae abrazado. Pero non o fai, nin cun simple “gracias”, órecibir a cunca de café fumeante. A rapaza toma asento fro n-te a E L e obsérvao degustar grolos lentos e aspirar pro f u n-das bocaladas do cigarro. Intúe que os acontecementos óredor de Alexandra se complicaron. Martázul form ú l a s eunha pregunta en silencio: ¿Por que ós homes lles traumati-za tanto a infidelidade da parella e as rupturas cando nontoman eles a iniciativa? As mulleres sofren de todos os xei-tos, di. A resposta flúelle irónica e cruel ó mesmo tempo.Pensa que o macho sempre delimita o terreo, marca a pose-sión e séntese con potestade sobre o pensamento, a vida ea obra da súa compañeira. Unha pretensión anacrónica naque tamén erran moitas mulleres. No caso de E L, o que máislle custa entender son os mecanismos que o moven a caernos celos. Con Martázul adoitaba acoutar o espacio, e segu-ramente con todas as súas amantes, pero non pretendía nin-gunha exclusividade. Ó contrario, as confidencias sobre asaventuras mutuas enchían gran parte de charlas e diver-sións. Nalgún caso, como na historia do IrlandésDescolorido, polo que tivo de literaria, foron seducciónscompartidas. Iso é certo. Polo tanto, Martázul estima impro-cedente ensaiar o xogo das comparacións. A relación matri-monial deles pendura, dende o primeiro instante, como unpano de fondo na súa aventura. Un eco ó que non pre s t a ro nmoita atención. Descobre que, agás en contadas ocasións,

196

nin sequera pensaron que a vida de E L con Alexandra pui-dese interferir na relación entre Martázul e mais E L. Como sese tratase de dous mundos paralelos, afastados e incompati-bles. Agora percátase de que, entre as liñas equidistantes,polas que circulan as vidas das dúas mulleres, o amante eesposo non é un carril central, senón un nexo de unión. Unúnico individuo que secciona as súas vidas en dous puntosd i f e rentes, separados por dez anos. Traduce o pensamentoa un gráfico elemental, ós que E L é tan afeccionado.Alexandra estaría re p resentada por unha raia grosa corv e r d e carriza. En cada extremo unha data: 1953 e 1992.Dende o día do seu nacemento ata ese momento. Martázulsería a súa paralela. Outra liña menos grosa, cobre fosfore s-cente. Ó inicio e ó final outras dúas datas: 1969 e 1992. E L,re p resentado por un trazo amarelo, como un raio dourado,p r i m e i ro cruzaría a da esposa polo ano en que se coñece-ron, 1976, dous antes de contraer matrimonio, para logocortar a de Martázul a finais de 1986. Entón intúe que dendeos anos dos encontros, as cores se mesturaron nas tres re c-tas. Perderon a identidade primeira. Son involuntarios vasoscomunicantes. Gústalle a idea, pero non lla transmite a E Lp o rque continúa ensimesmado ruminando o malestar.Abandónao ó soliloquio en y e s t e rd a y e re t o rna ós apunta-mentos despois de cambiar o CD. Sabe que lle gusta Brahmse selecciona a Sinfonía nº3 en Fa maior. De alí a un pouco,apaga o cigarro e di laconicamente: cala esa música; fixenaveriguacións; no Cairo, E L A e Buttarelli están hospedadosen cuartos contiguos. Martázul pensa que polo menos gar-dan as formas. Tampouco o manifesta. Di: quizais esa sepa-ración demostre que entre eles non hai outra cousa máisque unha correcta relación profesional. Non pode evitarpoñer cara de fastío e levántase para deixar a cinza e a cuncano vertedoiro. A Martázul interésalle o concerto desta noite.Outra vez descarta a idea de preguntarlle. Parécelle inopor-tuna. Non é quen de concentrarse e decide ordenar os libro se recoller as carpetas cos apuntamentos. Deixa todo benposto na librería e achégase ata E L. Abrázao pola cinturacon ton doce e meloso. Bícanse. A desgana tamén aniña nos

197

beizos do home, non só na face. Di Martázul: estás perden-do a batalla antes de comezar; méteche unha raia e fagamosuns longos na cama, ¿vale? E L renuncia ó sexo.Mecanicamente se leva a man ó peto e extrae dúas entradasda carteira. Di: tampouco me apetece ir ó concerto de ZubinMetha; vai ti con calquera; podes levar un dos meus coches.Ela mira o reloxo, non insiste para que a acompañe. Levantao teléfono e consegue encontrar a Armando. Pro x e c t a nquedar a durmir en Compostela e acordan tomar o tren dascinco. Gracias polo coche, pero non me gusta conducilo senon é contigo, di. Así sucedeu. Neste tempo, Martázul xanon cre nas casualidades. Sabe que o destino lle sae óe n c o n t ro con exactitude matemática. E sempre pode ter defondo a voz de Sofía advertíndoa. É certo. A estación deVigo formiguea repleta de estudiantes que utilizan os tre n sde proximidades. Armando agarda sentado nun banco dap l a t a f o rma acompañado dun rapaz de idade indefinida,e n t re dezaoito e vintedous anos, de profundos ollos acasta-ñados, tez morena, mans e pés grandes. Debe ser alto. Éguapo. Viste de modo informal sen encaixar na estética deningunha das tribos urbanas que Martázul controla. A miñaprimeira intención é disparar a cámara e atrapalo para sem-p re, pero o saúdo de Armando impídeo. Abalánzase sobremin, como se fixese un século que non nos vemos. Case mecolle no aire ó abrazarme e bicarme. Zarandéame. Destemodo agradece a invitación ó concerto. Cando conclúe osaúdo, Martázul busca coa mirada os ollos do estudiante,p e ro desapareceu do banco. É unha figura alta e lenta quecamiña cara ó tren estacionado na vía número dous. Omesmo que dentro de dez minutos partirá para Compostela.Digo: ¡bule, ese rapaz gústame! Armando sorrí. ¿Vícheslle acara?, debe ser un neno, ¿non irás agora de asaltaberces?, di.Replico que non me importa, que sentín unha atracción moip o d e rosa, unha sensación de chamada que non poderíad e s c r i b i r. Pensei que era amigo teu, digo. Armando infór-mame de que estaba no banco cando el chegou. Que pare-ce melancólico pero ole a B r u m m e l. Tamén se fixou nassúas roupas. Tan informais como boas e, seguramente,

198

caras. Entra no vagón sen que lle deamos alcance. Martázulxa puxo en marcha os seus poderes ultrasensoriais. Querecoñecelo. Experimenta unha forte necesidade de asomarseá aventura da súa vida. Algo máis que curiosidade aíndaque, como sempre nela, só pensa no xogo da seducción. Unmáis no camiño. Iso foi así ó principio. É certo. O estudian-te acomodouse xunto a outros tres e a nós resúltanos impo-sible conseguir un lugar á súa beira. Tampouco nos asentosinmediatos. Te rei que usar a telepatía, digo. Xa estás coastúas parvadas, replícame Armando divertido. Concéntro m ee penso nos ollos do rapaz. Transmítolle un desexo de ami-zade, o meu desexo de telo preto e absorberlle a esencia dop e rfume, de apro p i a rme da súa voz, que aínda non coñezo.C o n c é n t rome mentres o tren se pon en marcha. ¡Xa está!,exclamo, dará resultado. Sigo as ensinanzas de Sofía e man-teño os seus ollos no punto central da miña fronte. Despoisde abandonar a estación de Redondela, o descoñecidolevántase e vai ó baño. Pasa xunto a Martázul e o cruza-mento das miradas é un chispazo. Intercambian sorrisos.A rmando actívase. Ti es meiga, tía, di. Estou satisfeita, con-tenta. Subitamente, a sombra de tristeza derramada sobremin por E L despéxase. A néboa levántase e deixa entrar osol de media tarde mentres o tren circula paralelo á ría end i rección a Pontevedra. Antes de que re g rese o meu obxec-tivo, xa pre p a rei a cámara. Aparece e dispárolle un par deinstantáneas. Detense xunto a min. Garda unha frase entreos beizos. Non logra cuspila. Aínda non coñecerei a súa voz.Fai un xesto amable coa man, como apartando unha moscatola. Sorrí e re g resa ó asento en silencio. Para Martázul foiabondo. O primeiro elo da cadea está remachado no intere-se do estudiante. Sen embargo ela tamén experimentouunha descarga eléctrica sorprendente. Por primeira vezre t o rcéuselle un nó na boca do estómago. A adrenalina fixodas súas. Unha vibrante sensación de ledicia, atrapada poloimpulso da ansiedade, cortoulle o paso ó descaro. A súainnata capacidade de descaro. Unha gran tormenta des-atouse nos ceos de ambos os dous. Estou segura. EnCompostela todos baixamos a eito e a plataforma énchese

199

de voces, cabezas, mochilas... E pérdoo. O estudiante de-s a p a rece entre as ondas de caras con faciana de exames eúltimas noches de chapar duro. Teño a certeza de que amiña oportunidade escapa polo sumidoiro da porta naque-la riada humana. Calculei mal as posibilidades e miro a todaspartes sen ver nada. Empúrranme e, da man de Arm a n d o ,tamén eu enfilo cara á saída co desconcerto no corazón. Novestíbulo, fronte ó despacho de billetes, unha voz descoñe-cida atácame polas costas. ¿Como te chamas?, di. Vólvome.Son os seus ollos. Martázul, digo. E teño ganas de chorar ouberrar de xúbilo. Eu son Nacho Martínez. Armando obsér-vanos divertido. Quero tirar do nobelo da experiencia eunha barreira de xeo impídemo. Unicamente acerto a pre-sentarlle a Armando. Digo: a miña mellor amiga. Ambos osdous chocan as mans e celebran a ocorrencia. Nacho estái n t e resado polas fotos. Intrígalle por qué o fixen. Para levar-te comigo á eternidade, respondo. Gustaríame coñecerte, diel. Agora Martázul sabe que o chispazo funcionou. Esqueceque dispoñen do tempo xusto para chegar ó concerto entaxi. Ignora que pode non haber ningún na parada e empeo-rar a situación. Os reloxos detéñense mentres o caudal dev i a x e i ros conclúe por desembocar na rúa. Levo présa, diNacho, vou a un concerto ó Auditorio, quedamos para máistarde, quizais mañá... Martázul non responde. Toma da manos dous rapaces e, antes de que poidan decatarse de quéacontece, están dentro do auto. Así sucedeu. A presencia dao rquestra e do director xudeu obrigan a extremar as medi-das de seguridade no Auditorio de Galicia e Martázul tenque abandonar a cámara de fotos no gardarro u p a s .Moléstalle a situación e accede de mala gana. Nacho, polasúa banda, móstrase comprensivo e conciliador cos axentesde seguridade. Armando non intervén. Escoitamos o con-certo separados, pero no traxecto souben que ten vinteanos, que estudia segundo de Farmacia, seguindo os pasosdo seu avó materno, e que é un melómano a quen lle apai-xonan, sobre todo, o jazz e o blues. De novo sorpréndomeatraída por alguén máis novo ca min. Aínda que só sexandous anos, Nacho parece tímido e transparente. As súas acti-

200

tudes convencionais desvelan certa inseguridade. A calque-ra outro, a pesar do un oitenta e tres que mide, cualificaríaode neno imberbe. A el non. Iso é certo. O resto da noite seráun percorrido por algúns pubs da zona monumental falan-do de B.B. King, The Yardbirds, Johnny Wi n t e r, MuddyWaters, Pete Johnson, Eddie Condon e outros lendarios. Ómesmo tempo, tratamos de dar co paradoiro de Ismael, unamigo de Armando que nos deixaba a súa casa para pasar anoite. Son máis das tres da madrugada. A Ismael tragouno aterra ou algún amante ocasional e Nacho invítanos ó aparta-mento que comparte con outro estudiante. Armando e maiseu apañámonos para durmir nun sofá e dous sillóns, aíndaque el pretendía, cortés e solícito, cederme a cama. Ó díaseguinte, despois do almorzo, ás dúas da tarde, interc a m-biámonos os teléfonos de Vigo. Instintivamente lle minto:eu tamén comparto un piso con outras compañeiras daUniversidade. Armando sorpréndese pero segue a corre n t e .El prevenme con tristura. Se contestase a miña nai, non teasustes polo que poida dicir, a pobre padece dos nervios ealgúns días está insoportable, di. Fálame do pai, que é pro-fesor de latín nun instituto de Vigo, e da irmá menor, aspi-rante a cantante pop. Eu esquezo a traxectoria dos meusdías. Veño de Almáciga, dunha familia media, feliz, podoa p a rentar unha rapaza “modelo”... Despedímonos coa pro-mesa de vernos outra vez. Martázul porá en funcionamentoo carrusel da fantasía. Pero antes de que poida decatarse dadimensión da historia encontrarase atrapada na madeixaduns sentimentos novos e enfrontados. Na viaxe de re g re s o ,A rmando intúe que a rapaza sente unha atracción fatal porNacho. Crín que o teu corazón era duro como unha pedra,di. Ela sorrí: non te confundas; non pasará dun entre t e m e n-to do verán. Di el: cheiro moita présa por atacar. As aventu-ras son como latas de conservas, cando as abres debes apu-ralas canto antes, se as deixas no frigorífico corres o risco deque se estraguen e acaben por envelenarte, di ela. E moitomáis no verán, conclúe Armando. Así sucedeu. Ós poucosdías, don Rafael Morales anúnciase para entregar o inform e .E L cítao nunha cafetería do centro de Vigo e pídeme que

201

estea presente. Non sería oportuno recibilo no estudio emoito menos na casa de Cabo Estai, argumenta. O investi-gador aparece coas súas mellores galas. Satisfeito do traba-llo realizado e atento á posibilidade de continualo. O encon-t ro é rápido. Non dura máis que un café cun c ro i s s a n t. E Lrecolle un gran sobre marrón co membrete da axencia. Senc o m p robar o contido máis alá dunha ollada, sen extraernada do interior, fai efectivo o pagamento acordado e dá porconcluída a entrevista. Morales parece decepcionado anteunha actitude tan apresurada e seca do cliente. Ofrécesepara aclarar aquilo que poida resultar escuro ou dubidoso.Porémonos en contacto se preciso de novo os seus servi-cios, moitas gracias por todo, di E L. Frío e cortante.Abandonámolo á mañá na cafetería mentres re q u i re o cama-re i ro para repetir a consumición. No meu apartamento exa-mina o informe sen precipitarse. Unha vintena de folios nosque se detallan todos e cada un dos movementos públicosde Alexandra. Dende que, procedente de Vigo, chega óa e roporto de Barajas para transbordar a unha liña intern a-cional, ata a última entrada no hotel antes de desapare c e rsen deixar rastro. Hai algunhas fotos en cor e un vídeodoméstico. As imaxes móstrana sendo recibida porB u t t a relli. Hai bicos e apertas. Son as caricias dunha pare l l ade namorados. Camiñando enlazados por algunhas rúas.Nun restaurante en animada charla, as mans unidas. Decompras por unhas galerías. E sempre prodigándose enbicos furtivos. Non hai dúbida de que se trata da reunión dedous amantes ilusionados. Buttarelli é moreno, guapo eseica máis novo ca ela, pero non moito. Véndoa destemodo, Martázul comprende que Alexandra está vivindounha extraordinaria plenitude física mentres que E Le m p rendeu o camiño da decadencia. Esta relación será unfracaso, prognostica E L . Martázul móstrase escéptica.Baséome na intuición, pura intuición, E L A non naceu paraas aventuras ocasionais, di. Está doído e reacciona mal. Euintúo que o romance co director italiano non é un ventop a s a x e i ro. Que non será unha tormenta de verán no cora-zón de ambos. O sexto sentido feminino avísame. Trato de

202

reconfortar o meu amante. Ser leal con E L. Cando un amorm o r re, deixa lugar para outro, digo. Entrevexo que a tare f aé un propósito complicado. Busca un novo amor, dígolle.Di: hai tempo que perdín a capacidade de namorarm e ,podo desexar, quere r, excitarme cunha muller ferm o s a ,p e ro a chispa do amor acendeuse por derradeira vez conE L A, nestes catorce anos tiven ocasión de comprobalo moi-tas veces. A situación parece tráxica e Nacho xa está en esce-na. A nosa senda común bifúrcase en dous camiños diver-xentes. Por primeira vez custaranos compartir arg u m e n t o s .É como se toda a maxia existente, toda a complicidade cre-ada, escapase de pronto polo váter porque Alexandra tiro uda cadea ó fuxir. O impacto resulta demoledor. E L x a m a i simaxinou unha situación así. Afeito a conquistar, fachende-aba de non ter nunca un desengano amoroso. Dixo unhavez: planeei ben todas as conquistas que me pro p u x e n ,nunca me abandonou ningunha muller. Un día pode suce-derte, prevéñoo. Coido que non, di, cando presinto que aseducción tende a concluír mal, a producir algún dano, none n t ro de cheo, é máis, sempre penso que os logros na con-quista son o principio do final, con iso considérome pre p a-rado para ver partir a posible amante, sen rupturas, sen dra-mas persoais, as miñas portas sempre permanecen abertas.Daquela aínda navegaba polos mares do cinismo. Sene m b a rgo Alexandra era algo patrimonial dentro dos seusesquemas, un ser que pertencía á convivencia legalizadapor documentos, un compromiso público. Conceptuaba asituación como indestructible. Esa gran seguridade conde-nouno ó fracaso. Aquela suposta firmeza, fortificada sobrea l i c e rces máis ou menos convencionais, resultou errónea.Por iso entrou nunha insoportable situación de y e s t e rd a y. Edo mesmo xeito que, entre todas as súas amigas e amantes,eu era a preferida, a elixida para as ledicias, tivo que ser lóxi-co que me transformase no pano de bágoas, en cómpliceabsoluta das debilidades. Testemuña da caída do conquista-d o r. Este ídolo, como tantos, tiña os pés de barro. Unha lec-ción que Martázul asimilaría en silencio. Marcando a distan-cia para non contaminarse coa derrota. Habería que pre-

203

guntarse se todo o vivido era unha simple ficción, un capri-cho do pensamento, unha ilóxica posta en escena da fanta-sía fronte ó sistema, contra as estructuras mentais e sociaisdo noso tempo. Habería que preguntarse se canto pensaba-mos como hipóteses de cambios non eran máis que espe-llismos no deserto. A existencia de modelos como E L e maiseu, libres e liberados, polígamos, amorais, non eran posi-bles. Habería que preguntarse se a realidade de Martázulnon era outra cousa que un estalido illado da naturaleza.Nada de mutacións como ambos bro m e a ron no pasado. Eno medio daquela concatenación de sucesos e sensaciónsa p a rece Nacho. Puro. Inocente. Fresco. Transparente. Senpasado. Xogando a partida do futuro do xeito máis con-vencional posible: rematar a carreira, encontrar unha boaesposa, herdar o estatus familiar, rexentar a farmacia doavó, ter fillos sans e fermosos, cultivarse e acadar a madu-rez en medio da felicidade. O rapaz re p resenta un con-cepto vital descartado por Martázul nas horas máis profun-das da adolescencia. Pero agora estóupalle como un vol-cán saíndo do espello da derrota de EL . Nacho atráelle, pri-meiro como unha conquista máis. Anecdótica. Máis tardecomo un desexo inédito no seu corazón. O desexo develo, sentilo, estar xunto a el, acariñalo. O xogo non llepermite comprender que con Nacho aparece unha novaf o rma de relación. A fórmula máis tradicional de convi-vencia aceptando a fidelidade e a monogamia. Lonxe dapoliandria practicada por Martázul de modo compulsivo.Iso é certo. Hoxe, dende a distancia deste tempo da memo-ria, vexo que todo coincide, axústase como nun crebaca-bezas diabólico. Vexo que as circunstancias, se fose orte-guiana xustificaríao amplamente, mandan durante todo operíodo seguinte. Así foi.

Alexandra re g resou pletórica de felicidade e encontro uun marido miserable. De súpeto, E L c o m p rendeu quedende había algún tempo a comunicación entre ambos xanon existía. A rutina e, seguramente, os intereses mantíña-nos aletargados. Interpretando o papel da comodidadem e n t res remaban pola corrente río abaixo. Condenados a

204

desembocar no mar da ruptura. Sen embargo o re s p e c t op a recía reinar entre ambos. E L mantiña a súa cantilena dalealdade como símbolo da súa fidelidade á súa p a re l l a .Facía profesión de fe do seu amor por ELA e pregoábao senpudor ante min, a súa amante máis duradeira. A súa q u e r i-da. A fileira de posesivos intercalados nos seus lamentos ereflexións podían ser unha lousa insoportable. Ó chegar,E L A ocultoulle a realidade que E L xa coñecía. Inventouunha historia de negociacións e a necesidade de ver aB u t t a relli actuando no Cairo. Teño a intuición de que dese-xaba preparar o terreo, evitarlle o sufrimento dun corte radi-cal. Ou quizais, dende unha alternativa egoísta, quería estarsegura da firmeza do amante e dela mesma antes de dar opaso definitivo. Sempre me pareceu unha muller recia es e rena. Moi reflexiva. Tamén egoísta. Vivimos dous egoís-mos compartidos, confesara E L nunha ocasión, o da súamúsica e o da miña arquitectura. Pensei que Buttarelli podíanon ser outra cousa que un elo dentro da súa carreira pro-fesional. Unha aventura condenada ó fracaso como E L v a t i-cinaba. Díxenllo cando comprobei que dende a postura demarido/macho ofendido agardaba sentado unha explica-ción sen pedila. Mesmo creo que xoguei a prol deAlexandra. Todo pode ser pasaxeiro, unha aventura da quelogo se arrepentirá, segundo os teus cálculos, dixen.Olloume en silencio. Era o estado natural no que empezabaa adurmiñar a elocuencia pasada. Expresións silandeiras. Oteu grande amor, a túa lealdade, axudarán a que a perdoes,completei. Eu mesma estaba espantada dos novos concep-tos empregados: amor, lealdade, confianza, orgullo, per-dón, fidelidade... Dixo, lacónico e lapidario: cando serompe a confianza, nin sequera o amor abonda; o arre p e n-timento do causante non restitúe a paz que se rompeu nointerior do outro; do ofendido. Así foi. De seguido, Martázulnon dubidou de que E L era xa un capítulo pechado na súavida. Unha páxina que pasaba para deixar aberta a dúbida eo compromiso con Nacho. Outro horizonte, tamén conoutras nocións e outras inquietudes contradictorias co vivi-do ata chegar ó gume daquela navalla. Iso é certo. Polo ceo

205

azul do dormitorio, a cristaleira aberta á luz do día, pasaro nt res gaivotas dando grallos estridentes. A primavera pre s e n-tábase calorosa e pola tarde esperábame un exame impor-tante. Deixeino no leito tecendo a rede da autodestruccióne funme ós apuntamentos.

206

5

Despois de inxectarse a dose da tarde, E L sae do cuartode baño reconfortado. O pelo húmido. A ropa colgada nunesqueleto cada vez máis evidente. ¿Podo acender a luz?, pre-gúntolle. Estás na túa casa, responde. E retírase cara ó fondodo chalé. Ó pouco re g resa cuns cartóns pintados. Mira o quep roducen as luces e as sombras da razón, di. Disponoss o b re a cama, onde poida contemplalos en conxunto.Nestes traballos de ocio e resignación foi deixando mons-t ros, obsesións sexuais, caprichos e protestas. Pinturas nasque predominan os ocres incitando a ver figuras que bailan,se moven ou sucumben entre vermellos, verdes, amarelos emarróns intensos. Estrañas. Desacougantes. Parecen aque-l a r res. Festas e orxías patéticas. Pero non son g o y e s c a s.Dime que xa ten máis de sesenta orixinais. Material paraunha exposición. Necesariamente deben seleccionarse.Gustaríame que o fixeses ti, di. Quere que me ocupe demontala. De xestionala. Martázul entende que a peticiónvén a destempo. Aínda que sexa un berro de socorro. ¿Ou éun novo truco de seducción? ¿Outra artimaña para que re t o r-ne ó curral e estenda o certificado da clemencia absoluta? E l,m e n t i re i ro no rancor, incapaz de perdoar a Alexandra, dese-xa asirse a unha nova bula. Martázul sabe que é tarde paratodo, pero cala. O home toma o silencio como un compro-miso positivo cando ela afirma, sinceramente, que lle gustan

207

os cadros. É o mellor que pintaches nunca, di. Pode selodefinitivo, responde E L. Observo o seu ro s t ro impenetrablecoa inquietude basculándome na boca do estómago.Négome a que intente ser cómplice dos meus pensamentos.Das intencións desta Martázul decidida a romper coa re a l i-dade opresora de Pigmalión. Incluso temo que poida coar-se polos camiños das miñas intencións inconfesables. Iso éasí. Armando soubo velo. Dixo: coidado cos pasos que dás,frivoliza, non tomes nada en serio ou serás incapaz de face-lo, de cortar definitivamente, pensa que a dor o está destru-índo, que ti o axudas a morre r, que o liberas. Outra vez acer-tou. Armando espérame en París. Hoxe debe de estar a che-g a r. Conduciría todo o día. Tamén parte da noite. Ocuparasede buscar un apartamento. Un refuxio. Á hora convida iráe s p e r a rme á estación de ferrocarril. Asáltame unha dúbida.¿Que sucedería se Armando me traizoase? Non debo pensa-lo. Non sucumbir á vertixe. E L examina compracido estaparte da súa alma estereotipada nos cartóns. Cólloo dobrazo para saír. Escapar daquel escenario borxiano de espe-llos ocultos. Na rúa bate en nós o aire frío que baixa doGuadarrama. Ando inqueda. A actitude de E L resulta des-concertante. Submiso. Derrotado. Pero soltando áncoraspara varar o barco do destino. Agora que é imposible.Camiñamos un longo treito. Encurvados. Tratando de ocul-tarlle os peitos ós azoutes do vento que comeza a enfure-cerse. Trae remuíños de follas e po pero non carrexará auga.Simplemente varre a urbanización. Entramos no re s t a u r a n t ee acóllenos a calidez do ambiente. Tamén o sorriso doe n c a rgado. Bole para acomodarnos nunha mesa.Encontramos o local practicamente baleiro. Dúas pare l l a scean no extremo oposto. Unha das mulleres, loira moirechamante, sáenos ó encontro. Moitos máis de cincuentaben levados. De preto, a maquillaxe non consegue disimu-lar o paso do sol pola pel deshidratada. E L detense para sau-dala. Ela abrázao con moitas festas e algarabías. Chámalleguapo e sexi. Preséntanos. Vaise. Digo: prégoche que nonme deas a coñecer as túas amizades. Sostenme a miradaestrañado. Traza un xesto de incomprensión. Toma a carta

208

para concentrase nela. A ruliña doutro tempo non aturabaos encontros anónimos con miles de coñecidos a cada paso.O home mundano e desenvolto parecía ignorala.Condenábaa a ser un obxecto transparente. Sen voz. Sennome. Sen obxecto. Os interlocutores de E L o b s e r v á b a n acon curiosidade e no maxín de Martázul desatábanse asespeculacións. Pensaba qué pensaría dela o descoñecido.Cando fales con alguén, polo menos, preséntamo, díxolle.Cumpriu ata hoxe. Practicamente non me consulta ó elixir omenú. Mentres o encargado toma nota, rectifícolle en dúasocasións sobre as miñas pre f e rencias. Recolócase as lentesincómodo. Ó desaparecer o camare i ro comenta que meencontra estraña. Cambiada. Dende que nos abrazamos naEstación del Norte, un manto de seriedade pousouse nosmeus ombros. Desconfío. Cústame practicar o consello deA rmando. As frivolidades da viaxe esgotaron as reservas dot a r ro. Quizais non calculei ben. Ou Martázul sente medof ronte á mirada de E L. Fronte ó pozo de caducidade no quecaeu o home. ¿Por que me chamaches?, digo. O compás dosmeus pensamentos deu un xiro. A esta altura realmente megustaría coñecer a verdade. Abro unha porta a esa inquietu-de. Non creo que para chegar ó miolo das súas intenciónsdeba re t o rnar ó trauma de Nacho. Fágollo saber. Nada deperdóns nin desculpas. O pasado non debe re s u c i t a r. Polomenos verbalizado. Di: chameite para re c o n c i l i a rme conti-go e coa miña alma. Tomo a sopa a sorbos curtos. A calor eo sabor a mariscos ben condimentados re c o n f ó r t a m e .Durante todo o prato permanecemos en silencio. Dous exe-cutivos entran no comedor tratando de alisar os cabelos des-compostos polo vento. O dos ollos azuis busca a miña mira-da. Colócase estratexicamente procurando terme nun boángulo de visión. Cruzo as pernas para que poida ver ascoxas enfundadas nas medias negras. Excítoo. Ó longo dacea non logrará concentrarse no diálogo co compañeiro .Este, nun par de ocasións, volve a cabeza intrigado. Ta m é nmira sen disimulo. É algo maior e rancio. Máis feo que omirón primeiro. Todos os homes de máis de corenta son unsmiróns. Eu deixei de selo, di E L. Abandonei moitas cousas

209

no camiño, continúa, demasiadas. A voz perdeu o brillo deantano, aínda que conserva o ton cálido. Acolledor. Digo:camiñamos deixando retallos nosos por todas partes. Iso écerto. É fodido cando te atrapa a sensación de terte trabuca-do en todo, di. Digo: xúlgaste mal. Continúa: teño a impre-sión de ter vivido unha vida que non me correspondía; quea senda era outra á que xa non podo re t o rnar; que todo é tra-xicamente irreversible. Outra vez a expresión da derrota. Devagar esmigalla os momentos de soidade do último ano.Instintivamente, coas mans osudas esfaragulla un anaco depan. Agardamos a chegada do segundo prato. Cambiamosdo viño branco galego ó R i o j a tinto. Simula un brinde óe s t rear a copa. Di: polas boas ocasións, pasadas e futuras.Martázul levanta a súa. Di: polos fillos que non tere m o s .Bebe. E L non responde. Ela pensa nos momentos que xanon vivirán xuntos. Nin ledos nin tristeiros. Di E L: na dor sóvos tiven a Tamango e a ti, agradézocho. Dígolle que polomenos salva algo, que non todo foron desgracias. E L p é r d e-se nunha extensa divagación sobre o bo e o malo. O que ohome desexa e o que a vida lle leva a ser. Gran parte dosteus soños víchelos realizados, dígolle. Fai unha pausa emostra un ricto de dor. Pásalle axiña. O executivo dos ollosazuis trata de compro m e t e rme con insinuacións e chiscade-las. Ignóroo. E L adiviña o que acontece ás súas costas. Esetipo é un cretino, sentencia. A penas proba a carne. Confesaque perdeu o apetito e toma complementos minerais e vita-mínicos para manter en orde o organismo. Insisto: por unúnico fracaso non podes considerar que toda a túa vida nau-fragase; gustábame oírche dicir que os teus ideais moveríano mundo. Tiña a panca da vontade, pero traizooume opunto de apoio, di. Segrega unha refinada crueldade. Fairesponsable de todos os seus males a esposa. Non se detén.Di: os ideais son un cúmulo de mentiras; repasando a histo-ria da humanidade, comprendes que non paga a penam o r rer por ningunha ideoloxía, ningunha bandeira, ningúnsímbolo... a historia segue e ti desapareces. Martázul lanzaunha provocación: ¿e por unha muller? ¿Paga a pena morre rpor unha muller? Por primeira vez sorrí. O xesto pérdese

210

e n t re as engurras da pel macilenta. Di: por unha muller omeu imperio, ¿non era así? ou ¿unha muller ben vale unhamisa? Respondo: non; na miña muller xamais se pon o sol.Serven as sobremesas e Martázul ten a percepción de abrirunha paréntese e re g resar á aventura de cor azul serena donoso pacto. Coqueteamos antes de sentirme sorpre n d i d a .Di: contigo encarnei o mito de Pigmalión; intentei modelarunha Galatea propia en madeira de buxo, pero nesta oca-sión Afrodita non escoitou a chamada deste rei re p u b l i c a n o ;quizais fallei no modelado, non o sei, o caso é que todo sefoi ó carallo. Hai un silencio entre os dous. CandoPigmalión, rei de Chipre, se namorou da estatua de Afro d i t a ,esculpida por el mesmo, tiña morriña dunha esposa. Adeusa foi xusta e magnánima co rei. Deulle vida á esculturae Pigmalión chamoulle Galatea antes de desposala. Dígollo:Martázul, existindo Alexandra, xamais acadaría o rango datúa Galatea, nai da fermosa Pafo, á súa vez, amante deApolo, ¿non si? Encaixa o golpe mitolóxico. Conténtase ouxustifica crendo que Martázul puido ter celos de Alexandra.Digo: por ese camiño non chegarás a ningunha verdade, eudescoñezo os tormentos dos celos e os da rivalidade. Iso écerto. Sen embargo Martázul está sorprendida por tanta cla-rividencia sobre o seu papel de Pigmalión. Polo tanto, oromance azul sereno estaba puntualmente calculado e con-t rolado na súa mente. Pode que anotase cada dato nuns e c reto caderno de bitácora. A Martázul o descubrimentoagrándalle a sensación de estafa. A mesma estafa pola queE L se encontra defraudado. En bancarrota. Debe agarrase aeste sentimento antes de que pase de longo. Axudaralle acumprir a misión para a que veu a Madrid. Está segura. Nomomento do café, E L re t o rna á lembranza de PrósperoTamango. Di: chegará con Cobre pasadomañá, o mérc o re s ;van camiño de París e entrarán para despedirse; tamén llelopedín porque teño a seguridade de que tardaremos en ver-nos. Outra vez Martázul recolle sorprendida a carga de pesi-mismo. A sensación de despedida. E L explícase: a final demes, Próspero presentará en París a biografía de Uxía deMontijo, despois cumprirá coa invitación da Sorbonne para

211

impartir uns cursos, estes ocuparanlle todo o tempo ata overán; dificilmente poderá viaxar a España. Iso é así.Tamango chama á porta do meu apartamento de Vigo. Estásorrinte. Trae unha revista literaria baixo o brazo. Veño ai n v i t a rme a un café, di. Tómame pola cintura para bicarm ena boca. A última vez que follamos foi en Montpellier. Nonme apetece re p e t i r. Se ese é o obxectivo da visita chamou enmala hora. Estou espida e recíboo espida. Gústame o teucorpo, di. Digo: aínda non cobramos por mirar, o escapara-te é público. Polo brillo das frases, intúo que trae boas noti-cias. Polo sorriso perenne, unha nova feliz. Impaciéntomecos seus circunloquios. Abre a publicación. Folléaa. Expónante min unha páxina cun gran debuxo en cor e un titular:O t ren do pracer. Di: aquí ten vostede o seu conto, acabasde entrar no templo dos inmortais; no Olimpo da letrai m p resa. El prepara o café. Eu leo a narración. É case unhanovela curta. Estou gratamente sorprendida. Captou osmatices máis importantes daquela Martázul, muller/araña.Os impulsos vitais. As cores dos seus días. As sombras dassúas noites. A historia de Tamango está editada no cadern i-ño central. É extensa e de lectura áxil. Case xornalística. Ap rotagonista chámase Martázul e comeza cunha adicatoriapara min, con nome e apelidos. Resulta interesante. A tramaé amena. Tomou o café sentado fronte a min. Observandocada un dos meus xestos mentres lía. Conclúo. Agarda ensilencio, paciente, esperando o veredicto. Pecho a re v i s t a .Fago unha pausa intencionada. Refungo en falsete e sóltolloá cara. Digo, con todo o agarimo posible na voz: ¡denudá-chesme, cabrón! Reacciona. Perdoe, m a d e m o i s e l l e, candocheguei, vostede xa estaba espida, di. A E L tamén lle gustoua historia e o retrato do personaxe. Dixo: previnte, candosouben o voso enredo, anuncieiche que serías carne de lite-ratura; espero que esteas satisfeita. Así sucedeu. Pero agoraMartázul non desexa coincidir con Próspero e Cobre enMadrid. Teme que interfiran no plan previsto. O destinopode convertelos en testemuñas de cargo. E profesa cara aeles unha fermosa amizade. Especialmente cara a Cobre. Denovo a sensación de vertixe arrólaa como se estivese subida

212

a un trapecio do que ten que saltar. Debe lanzarse ó baleiro .N o u t ro extremo agárdana as mans anhelantes de Arm a n d o .E con elas a liberdade, o destino que agarda Pigmalión e arestitución que Nacho merece. Que reclama. Pero na pistanon existe ningunha rede de protección e os espectadore sserán inimigos implacables se fallan os cálculos. Iso é certo.O executivo dos ollos azuis enguliu o suficiente viño comopara esvarar pola pista xeada e facer o ridículo. Levanta acopa invitándome a brindar. Coa mímica prega que durm ao meu acompañante. Despois iremos a bailar e bicarémo-nos. Sígolle a corrente. Cóntollo a E L m e n t res re p e t i m o scafé e pide a conta. Excítao, dime. Aínda conserva restos deenerxía transgresora. Cúmprolle o desexo como unha derra-deira homenaxe. O executivo vai nun patinete sen fre o s .Está lanzado. O compañeiro xírase nervioso e expectante. Odos ollos azuis amosa uns estupendos dotes de don Xóan devía estreita. Sobre todo, pretende impresionar o colega.Levantámonos. E L recolle a tarxeta de crédito. Deixa unhax e n e rosa propina. O encargado e dous camare i ros despí-dennos. Pasamos xunto á mesa dos executivos. E L d e t e n s e .Óllaos dende a altura. Di: a señorita folla hoxe, e todos osdías, comigo; vostedes teñen permiso para facerse unhapalla á nosa saúde; que lles aproveite, señores. Os bocadosde torta quedanlles atragoados. Non poden re s p o n d e r. Osollos azuis asoman acesos por un caravel de carne verm e l l o .Coas fazulas inchadas ten cara de porquiño. De peto decaixa de aforros cun trevo verde na fronte. O encargado dorestaurante desaparece para non estoupar a gargalladas nap resencia dos dous cretinos. Saímos moi serios e circ u n s-pectos. Na soleira rimos a cachón ata que a E L lle ataca atose. Maldita tose, di, fíxose crónica. Camiñamos pola beira-rrúa sen présas. Cesou o vento e o camión do lixo circ u l aseguido dos varre n d e i ros. Martázul decide non ocultar a súap resencia na urbanización. Actuar con naturalidade, pro c u-rando non provocar os designios da sorte. Non deixar ras-t ros dubidosos que esperten posteriores sospeitas. Así opensa. Por ser luns, outros restaurantes e bares están pecha-dos. Na esquina un burguer adurmiña cun solitario cliente.

213

Na pizzería arremuíñase unha chea de rapaces. Á nosa beirapasa xente facendo carreiras. Levan caras de sufrimento.Algúns saúdan a E L. A urbanización está viva. No verán tenun grande ambiente, as piscinas atéiganse de mozos, atre v i-dos e fermosos, gustarache convivir con eles, di E L. Nonpenso quedarme moito tempo, digo. Detense. Detenme.Pasa o dorso da man pola miña meixela. Sabe a caricia afas-tada. Vella. Ausente. Di: Madrid convenche, Martázul, aquípodes facer carreira coa fotografía, no mundo editorial, naUniversidade... ¿De novo Pigmalión?, pregunto. Responde:non, simplemente é un bo consello, un desexo que poderás,se queres, cumprir. Déixame que dende agora en diante techame Pigmalión, digo. Encóllese de ombros e continua-mos cara ó chalé. Así sucedeu. Durante aqueles seis días,cinco e medio para ser exactos, puxen nos meus beizos onome que tantas veces tivera na mente. Borreille a identida-de en vida. Ó estilo de Armando. Iso é certo. Ó entrar nod o rmitorio ocúpase de ocultar o espello descuberto. Ninfacemos o amor, nin follamos. E L perdeu todo intere s esexual. Simplemente desexa acubillarse coa calor dun corpoespido. Bica os meus peitos antes de que me convirta nunhahedra ó seu re d o r. Conecta o vídeo. Vou ver O ladrón deb i c i c l e t a s, ¿apetéceche?, di. Tanto me ten. Non tardei enestar durmida. Durante moitas horas tiven a sensación deque E L seguía enganchado ás películas. Moi de madrugadac o m p robei que roncaba co aparello aceso e o mando naman. Apagueino. Un chisco de claridade gravitaba xa sobreMadrid. Tezo outro soño intranquilo. Os ruídos da cociña,como se un gato andase entre os cacharros, arríncanme dad o rmevela. Son as dez da mañá. Martázul necesita un café.E L está profundamente durmido e emite pequenos queixu-mes a intervalos. Outras veces ronca. Bos días, digo. Unham u l l e rona, de longo nariz e mirada miope, prepara alimen-tos para cociñalos. Digo: vostede debe de ser Micaela, euson Martázul. Óllame de arriba a abaixo. Con certo despre-zo. Decátome de que lle asombra a miña total nudez. De aía reacción de noxo da señora. Non contesta. Decido igno-rala. Pre p a ro un café con leite e cereais. Tómoos sentada na

214

mesa da cociña. A muller parece ofendida coa miña pre s e n-cia. Estúdioa. É alta, marimacho, con formas pero seca ef i b rosa, cincuentona, probablemente solteira. Media mele-na. Acabada de vir da perruquería, pintada e de noite, pode-ría parecer un travestido dos que deambulan polaCastellana. Os seus xestos son femininos. Seguro que trasaquela fachada hai un corazón sensible que sofre. Pre p a recomida para dous, digo. Volve ollarme cun ricto de despre-zo. ¿Incluso queda a xantar?, pregunta con ironía. Debeu dec o n f u n d i rme cunha puta contratada polo señor para pasar anoite. Obsérvoa con sorna. Quedarei uns días, digo. A mañáavanza e calculo que EL axiña necesitará unha dose. Aansiedade espertarao antes que o mono. Sírvolle un cafén e g ro, moi cargado, como antano e lévollo. Xa está esperto.¿ Traes putas á túa cama?, digo. Agradéceme o café e vexo noseu ro s t ro a expresión do sufrimento. Non responde á pre-gunta. Insisto: Micaela confundiume cunha puta desverg o-ñada, creo que te aprecia moito, o desdén e a indignaciónsaíanlle a mancheas polos ollos; de poder, fulminaríame lan-zando raios purificadores. Acaba confesando que algunhasnoites, por temor ó abandono e á soidade, contrata señori-tas de compañía, coas que rara vez folla. Saír a cear, charlar,d u rmir espidos. Caras e corpos nunca repetidos. Quexamais podería identificar na rúa. Procurando non estable-cer confianzas nin amizade. Na maioría dos casos trátase dem u l l e res intelixentes, universitarias, executivas de dobrevida, separadas, casadas con necesidades económicas oucon maridos ausentes. Di: algunhas estráñanse da miña acti-tude pasiva, pero ó final fan ese traballo por cartos e punto;como un oficio máis. Nalgún caso, ó chamar ós anuncios dap rensa, tropezou con cazadoras na procura de ro m a n c e sd u r a d e i ros. De amantes con bo dote. Explícame unha re f i-nada técnica, destilada nas tardes de fastío, para distinguir asa v e n t u reiras das profesionais e para escapar da redes dosp roxenetas perigosos. O cere b ro séguelle funcionando conextraordinaria precisión, aínda que a súa alma escapasepolo desaugadoiro dos sentimentos. Di: vivín días comple-tos sen outra ocupación que buscar a compañía axeitada

215

para pasar a noite; cólleslle gusto e é, mesmo, divertido.Despois de ducharme, E L xa puxo a Micaela en anteceden-tes sobre min. Regreso á cociña e encóntroa tratando de seramable. Non o consegue. Respiro a inimizade que zumega.Iso é certo. Dende este instante Martázul pon en alerta todosos sentidos. O enxeño e os recursos deben estar ó serviciodo fin para o que veu. O taboleiro de xogo loce sobre amesa. É unha partida de xadrez cun rei a quen dar mate.Non están permitidos os xaques previos. O resto das pezasdeben ser burladas con elegancia e destreza. Facer garda eanotar mentalmente todos os movementos da casa, chama-das, costumes dos veciños máis próximos, entradas e saídas.Para Martázul, Micaela é un contratempo inesperado. Unharaíña perigosa no centro do taboleiro de xogo. Sen embar-go E L vive totalmente apartado dos universos que foro nseus. Únelle ó mundo un único cordón umbilical. A lecturade sobremesa do diario El País, que compra puntualmentena librería da urbanización. Xa non o compara con ningúno u t ro. Detesta os telexornais e as tertulias radiofónicas. Di:eses ruídos de fondo acabarán por derrocar a convivenciaque tanto custou construír. Critica a violencia televisiva e ataliteraria: en case todas as teleseries, os libros de actualidade,as novelas de gran difusión, teñen un único obxectivo,investigar algo, destapar un crime ou describir unha situa-ción de violencia; a sociedade da fin do milenio volveusetola. Como en todos os finais de milenio, pensa Martázul.P e ro tamén decidiu non polemizar. Deixar que o río dospensamentos do home pase pola súa beira sen mollala.P e rmanentemente está temendo caer na trampa. Nas novasredes que poida tenderlle Pigmalión. E non obstante, é inca-paz de frivolizar. Atribúeo á vida claustrofóbica do chalé. Ásituación de prudencia. De tacto. Iso é certo. Pero hai unhamáxima de E L que nesta pasaxe pode ser válida. Unha noiteazul de verán perc o r ren os pubs de Baiona. No P e r s í g u e m eR o d r í g u e z un grupo de veraneantes, músicos, amigos ec o m p a ñ e i ros de Alexandra saúdanos divertidos. E L p re s e n-ta a ruliña como a miña querida Martázul, a filla do meu que-rido amigo Ginés. Corren as horas da cegueira seductora. A

216

atmosfera é cálida e os días son trepidantes. Digo: ¿nontemes que a túa esposa sospeite da nosa relación ou das túasoutras aventuras? Nesa primeira etapa é cando unicamenteme intriga a realidade do seu matrimonio. De seguida que-dará desprazado ó pano de fondo. Ó cuarto dos tre b e l l o sinnecesarios. Tómame pola cintura e deixa un bico patern a lna miña fronte. Dous xestos contradictorios. A aperta apo-derándose lubricamente en público do corpo de mullernova e os beizos mentindo honestidade. Di: se queres ocul-tar algo ou que pase desapercibido, colócao nun lugar evi-dente, non fallarás. Era un modo de xogar. Iso é así.Descarta a teoría. Na articulación do desenlace, Martázulnon debe sosterse sobre os postulados que a E L o conduci-ron ó fracaso final.

Dime: quero que vexas algo. Subimos ó grande estu-dio da planta alta, construído baixo a cuberta coas vistasdirixidas á serra. O sol de outono, barutado e melancólico,recórtase en gallos sobre o chan de madeira vern i z a d a .Lembro o lugar amoblado cunha enorme mesa de debuxo,un cabalete, unha librería, un sofá de veludo azul eléctri-co, i m p rovisadas alfombras con farrapos portugueses, unhagran cadea de música, un pequeno bar e cadros nas pare-des. Todo, agás o equipo de música e os farrapos, desapa-re c e ro n . As ventás e a gran cristaleira, que se abre á terra-za, están semicubertas con arpilleiras coloreadas. Hai unintento de secuestrar a luz que vén de fóra. Todo o perí-metro de paredes foi tapizado con andeis para libros, paracaixas clasificadoras e para cadros. Un taboleiro sobredous cabaletes fai as funcións de mesa. E sobre ela unordenador. Unha cadeira de lona é o único asento. Velaquía razón do meu retiro, di. Cunha ollada rápida, que ós pou-cos vai máis de vagar, percorro as etiquetas escritas noslombos dos arquivadores. Dende a fuxida de Vigo empre-gou tempo, esforzos e cartos en recompilar o máis intere-sante da súa obra arquitectónica. Clasificouna convenien-temente e dispúxoa como se dun legado persoal se trata-se. Todos os seus debuxos están cronoloxicamente encar-petados. Os cadros, óleos, acrílicos, cartóns... clasificados

217

e fotografados. Os escritos que indultou as noites de SanXoán ocupan varias carpetas. As publicacións propias, arti-gos, libros, catálogos, folletos... foron reseñados e ordena-dos. As publicacións que falan de EL ou da súa obra ocu-pan un espacio importante. Os cartóns, que onte me mos-trou, aínda permanecen de calquera xeito. Di: isto é o quequedará de min cando me vaia; quería que o soubeses. Uncalafrío perc o r re a columna vertebral de Martázul.Parécelle a despedida máis definitiva. Odia que o destinolle gaste esta mala pasada, pero mantén o tipo. A voz deArmando, pracidamente sentado no apartamento de Vigo,re t o rna. Desconfía sempre, di, Pigmalión é como unhaserpe de cascabel que hipnotiza co son e a mirada; sen quete decates terache inoculado o veleno e quedarás atrapadaoutra vez. Iso é certo. Non podo negar a sorpresa e o temorcontemplando o inxente traballo da recompilación. Oinmenso exercicio de vanidade. Sen embargo, déixamefría este mausoleo para o seu enxeño. Martázul xa nonpode responder como no pasado, sempre aberta á admira-ción. Disposta a seguirlle as iniciativas. Tratando de apren-der. Sempre ávida de saber. De coñecer. Agora foxe, pro-cura esquivar o compromiso. Digo: ¿non sería mellor crearunha Fundación que vele polo teu legado? É posible, perotodo leva tempo, di EL . En seguida recúa e o seu entusia-mo inicial esvaécese. Asegura que a súa obra ten un inte-rese circunstancial. Que moitos dos edificios deseñados econstruídos por E L non durarán. Non son catedrais, di.Antes de cen anos, a maioría caerán demolidos para levan-tar outros no seu lugar. No noso tempo todo é efémero, di,tamén a miña obra. Acúsoo de ter feito da súa existencia unespectáculo. Os amigos, os admiradores, os colaborado-res, quen lle chuparon o sangue, aqueles que o adularon,todos, en fin, criamos que actuaba para o gran teatro domundo. Trabucámonos, digo, a ti unicamente che intere-saba unha espectadora, Alexandra; agora que E L A n o nestá, baixas o pano. Bota o pecho. Chámoo covarde.Afástase ata a cristaleira da terraza. Unhas pombas viñeronpeteirar no tellado. Di: ¿serán felices os animais? Intenta

218

cambiar de conversación, pero eu sei que na súa mentee s t o u p a ron as sombras dos recordos. Estou segura.Alexandra regresou radiante do Cairo e EL viulle os signosda perda definitiva. Non se trataba dunha aventura pasa-xeira. Buttarelli ocupara todo o espacio no corazón e namente da muller. Ela contradise. Xustifica a viaxe e arepentina marcha a Exipto para ver actuar o director coasúa orquestra. Para estar segura de poder aceptar o ofrece-mento. El intenta coñecer o terreo e probala ó mesmotempo. ¿Existe algo persoal entre Buttarelli e mais ti?, pre-gunta. Di E L A: creo que naceu unha boa amizade. Noespacio íntimo mostrarase máis indolente do habitual.Incluso, eludirá o sexo sempre que poida. Antes de tressemanas El estoupará. Os celos e a rabia podrécenlle nopeito e rebentan. O mes de maio floreceu no xardín dacasa de Cabo Estai e Alexandra cantaruxa confeccionandoun bonito ramo de rosas brancas e vermellas. El camiñaabatido, seguido pola parella de pastores alemáns e ocachorriño, que trata de morderlle o baixo dos pantalónsv a q u e i ros. Ela móvese resplandecente, vestida de verdemazá. Un traxe vaporoso polo que se transluce a forzamadura dun corpo aínda novo e desexable. Despois dosaúdo convencional, o silencio é tedioso ata que EL pre-gunta sen rodeos: ¿Estás namorada doutro home?, di.Responde ELA : ¿que che sucede?, estás raro, moi descon-certante. Xa che dixen, teño a impresión de que Alexandranon desexa causarlle un dano innecesario. Que con diplo-macia feminina agarda a estar segura da relación conButtarelli antes de romper con el. É posible que se fixaseuns prazos máis longos do prudente. Agardar. Manterunha convivencia co novo amor durante a xira do próximooutono e logo decidir. É precavida e debe de estar aman-do os dous homes. O corazón inclinado cara a Buttarelli,pero a razón acomodada co marido. EL acusaraa de egoís-ta. Sen embargo non se mira ó espello. Desafíaa contem-plándoa de fronte. Tes unha aventura co italiano, afirma.Estas cousas non se discuten no xardín, corta ELA violen-ta. Gaña tempo e serenidade antes de chegar á biblioteca.

219

Pecha a porta e acomódase xunto á mesa. As flores espá-llanse sobre a madeira escura. Pregunta: ¿a que veñen estasdúbidas?, cando exista algo consistente con outro home,serei a primeira en dicircho. Hai catorce anos selaron unpacto de palabras. Se o amor se esgota, se alguén irrompenas nosas vidas e nos namoramos doutra persoa, nonandaremos con trapalladas, dixeron. Agora el impaciénta-se. O percorrido pola casa xogou na súa contra. Di: teño acerteza de que a relación con Buttarelli non é estrictamen-te profesional. Eu decido como debe ser esa amizade, seninxerencias de ningún tipo, afirma ELA . Atrincheirada nafirmeza das palabras e no xesto duro, Alexandra consegueque el perda os papeis. De súpeto lanza sobre o tapete asp robas do que el chama infidelidade. Ela oféndese.Espiáchesme, di, non esperaba de ti tanta mesquindade e,aínda que ti non sexas un cúmulo de honestidade, non chevou responder con ningún tipo de acusación nin de des-culpa; mañá deixarei a casa e poremos o asunto en mansdos nosos avogados. El reacciona dun modo apare n t e-mente estraño. A Martázul pareceralle xeneroso. Di: porfavor, non te vaias, o teu traslado é máis complicado cómeu, necesitas pensar, faino aquí. Nese instante emprendea primeira fuxida. Instálase no apartamento do centro dacidade. Comeza o calvario real. Iso é certo.

220

6

EL foi un corredor de fondo na vida. Sabíao. Non lleimportaba tanto a velocidade como a resistencia. Chegarsempre ó obxectivo. Aínda que os camiños fosen tortuo-sos, paralelos, retorcidos. Ó final estaba a meta e EL entra-ba nela coas ideas frescas. Con aspecto de vencedor. Oimpacto do rexeitamento de Alexandra encaixouno mal.Pero puxo a súa mente a traballar nun só sentido: conser-vala. Agardar a que recapacitase. O seu egocentrismo e petu-lancia non admitían que E L A o cambiase por outro home.¿Que podía ofrecer Buttarelli que o fixese máis desexable cael? Impúxose a táctica da paciencia. Manter a esposa nosescenarios que lle eran propios e ser el quen desaparece-se. Por iso marchou ó apartamento do centro de Vigo. Asíela, comodamente instalada na casa de Cabo Estai, gozaríada paz suficiente para reflexionar, sen necesidade de refu-xiarse nos brazos do amante. Era unha estratexia. Iso écerto. Tampouco pregoou a desgracia. Non lles fixo confi-dencias ós amigos. Só Martázul e Tamango participaro ndos acontecementos. Tamén das súas teorías. Que hoxearticulaba para compadecerse e mañá para enxalzarse,segundo despertase o vento. Pero sempre rendido en elo-xios ou xustificando a Alexandra. O amigo e mais eu, qui-xemos ver nestas accións trazos de desprendemento exenerosidade. Dun amor infinito e agradecido por catorce

221

anos de convivencia e comprensión. Pola súa banda,Martázul xa non quixo extraer novas ensinanzas daquelasituación. Chegou ós vintetrés anos aceptando dun xeitoindolente a protección de E L. As súas obras e actitudespaternalistas que, tralo desplante de Alexandra, tenden aacentuarse. Incluso nos momentos máis críticos. Hai unhashoras, Martázul recolleu as derradeiras papeletas dos exa-mes. Xa é filóloga. Concluíu a carreira. Non sabe qué faráda súa vida. Non pensou na posibilidade de enfrascarse natese, nin en nada parecido. A saída cara á educación,impartir clases, non lle atrae. Razoa que debe afastarse dosl i b ros de texto por un tempo. Afondar na fotografía.Traducir para algunha editorial. Publicar os contos pro-pios. Recollelos nun tomo. ¿Quen pode sabelo? Feliz, tra-tará de localizar a Nacho en Compostela sen conseguilo.Por iso, antes que a ninguén, chámao a EL . Dálle a novachea de alborozo. E L dille, espérame no apartamento,podo tardar tres cuartos de hora, non máis. Ela presenteque follarán para celebralo. Foi a norma de comportamen-to dende que se coñeceron. Os triunfos ou as derrotas con-cluían na cama. Un bo polvo como colofón, non importa-ba de qué. Neses días EL buscaba calquera escape que-rendo levantar o ánimo. Repoñerse da mazada intentandososter o ímpeto de onte. Reconstruír diante da amante aimaxe deteriorada polos últimos desánimos. Sen embargo,a Martázul, a nacente relación con Nacho tamén a desesta-bilizou. Insisto, estanse a producir dous desencontro sparalelos nas vidas de ambos os dous amantes. Por pri-meira vez, o instinto empúrraa a ser fiel ó rapaz namoradodela. Se fose posible, se iso non destruíse o retrato forxadode si mesma, rompería con Pigmalión. Borraría todo opasado e correría a vivir con Nacho. Correría ós seus bra-zos para saborear con el a fidelidade imposible. O maná dafidelidade prometida. Para tratar de asumir a moralidademáis usual. Está confusa e só Armando a entende e res-pecta. Mais non alcanza a ofrecerlle os consellos axeitadosque ela quixese escoitar. Dille: cústame imaxinarte ence-rrada nas ideas de Nacho, non vexo o teu futuro paseando

222

nenos polo parque, saíndo cos amigos despois de pechara farmacia, os veráns percorrendo o mundo en cruceirosde luxo... Digo: iso son parvadas, a vida é máis, moitomáis. A vida é imaxinación ou rutina, non tes outras alter-nativas, di Armando. EL deixou dito: pola fantasía pasa oúnico camiño de salvación da parella. Martázul é imaxina-tiva, fantasiosa e debe encontrar o equilibrio entre os ins-tintos propios e o amor de Nacho. Pero aínda é pronto. Oconflicto brotará con forza despois do verán. Romperase opacto entre os amantes. Será o tempo en que se desenca-dee o drama. Iso é certo. Na mañá de sol viguesa, coas gai-votas batendo as ás na cristaleira, artella unha artimañapara escapulirse de E L . Chama ó xornal. Pregunta porLidia. Localízana. Dille: necesito que veñas, que esteascomigo a próxima hora, ou mellor, comemos xuntas.¿Sucede algo grave?, pregunta a fotógrafa. Nada, diMartázul, rematei a carreira e Pigmalión virá de seguida,p e ro hoxe non quero follar con el, non o desexo. Lidiarompe nunha gargallada, que lentamente se desincha, rotapolo enfado e a angustia da amiga. Dille que tes a regra,proponme. Iso non é impedimento, digo, follariamos decalquera modo, necesito que veñas, por favor. Lidia apare-ce cinco minutos antes de que EL chame dende o teléfonomóbil e me pida que acuda ó garaxe. Baixamos xuntas. Namiña praza hai aparcado un W W- G O L F, vermello abatible,flamante. EL esténdeme as chaves. É o teu agasallo de finde carreira, di. Logo pregunta a Lidia se lle gusta. As dúasmulleres están abraiadas. Ó xoguete da complicidade sal-toulle a corda ante a astucia de Pigmalión. Lidia di: o aman-te perfecto é aquel que nunca deixa de sorprenderte. Eacariña o tapizado do coche, o volante, a capota... como aun gato mequeiro. Martázul ri nerviosa. Ten un afogo nopeito porque sente desexos de chorar. Chorar de rabia. Écerto. Sabe que está nunha encrucillada fronteiriza da súavida. Outro trampolín de decisións, seguramente de novasapostas. Por primeira vez ten que enfrontarse ós proble-mas da vida cotiá e a visión do auto prodúcelle unhaexplosión de responsabilidade ou de medo. Así o intuíu. O

223

meu ánimo caeu nun baleiro espectacular. Desorientador.Non o previra. O curso escolar impoñía a rutina, unharepetición tan antiga como a propia existencia. Acudir áclase, pasar os exames, gozar das vacacións, fomentar asamizades... Todo viña dado no calendario. Sen embargo,dende este momento, en que nos encontramos parados nogaraxe, era unha licenciada en Filoloxía. Unha titulada quenunca pensara participar da vida laboral. Vivo comoda-mente instalada nun bo apartamento propio. Vou estrear omeu primeiro coche. Pero ó pasar a páxina da vida univer-sitaria desaparecerán os ingresos da bolsa. Nuns mesesdeberei de encontrar unha fonte de financiación básica ourecorrer a dous portos posibles de amarre: Pigmalión oupapá Ginés. Ambas as dúas saídas repugnan a Martázul.De pronto, as pequenas cousas invaden o carrusel dasinquietudes. Os misterios da razón. O futuro cáelle enribacomo un trebón inesperado porque se contempla instala-da no sistema, atada a algúns convencionalismos que viñe-ron da man de EL . Quizais tamén deba odialo por inocu-larlle ese virus de forma tan subrepticia e traizoeira. Deencarcerala con barrotes de diamantes para mantela suxei-ta. Pero non. Martázul non desexa ser unha pro t e x i d a .Neste momento de incertezas, de emprender a etapa máistranscendental da vida, ela non desexa depender econo-micamente de ningún home, de ningún amante. Estousegura. E cando se peche a paréntese, desapareza a crisede identidade e de ideas, e retorne a ser a seductora, a con-quistadora, a que está destinada polas palabras de Sofía,descubrirá que algunhas aventuras lle custaron cartos.Como a calquera macho. E sentirase satisfeita. Porque aindependencia económica é o único logro que propicia aigualdade entre homes e mulleres nesta sociedade mer-cantilizada. O resto son lilainas e ilusións vas. Estou segu-ra. Martázul reflexiona sobre a situación e quere conven-cerse, unha vez máis, de que non debe preocuparlle ohorizonte do mañá. Ese é un tempo que adiviña, que pre-sente, luminoso. Feliz. Levando unha existencia densa.Cos sucesos e as anécdotas pisando sempre os talóns das

224

circunstancias. Así sucedeu. Collín as chaves do Golf, des-pois de abrazar a Pigmalión, e saltei ó seu interior. Dixen:hoxe, eu invito a comer, estou de festa. Recollemos aArmando vestido de romano na porta de El Corte Inglés efomos ata a praia de Arealonga. Existe para o recordo unhafoto desa comida. Os catro personaxes miran a cámaraagardando a que o automático dispare. Ante eles un granprato de peixes fritidos, pementos de Padrón, polbo,viños, augas e pan de millo. Pigmalión pasou os seus bra-zos polos ombros das dúas rapazas e sorrí satisfeito. Coavaidade do propietario que encerra no curral o rabaño. Ábeira, anacrónico, suspira un lexionario romano con carade Armando. A tarde foise en corricar estradas e lugares. Ocoche centraba todas as atencións. Era o protagonista. Isoé certo. Martázul non puido evitalo. Cearemos en Santiago,teño que avisar a Nacho, dispuxo. E Pigmalión pre f e r i uquedar. Ide vós, dixo. Logo nun aparte engadiu a Martázul:estás a namorarte dese estudiante, chéiroo a distancia. Elamentiu. É unha seducción máis, unha experiencia deverán, dixo. EL non foi cómplice desta aventura. Martázulocultoulle ata os datos máis superficiais. Os vaivéns nosque arrolaban as dúbidas. Os impulsos cos que esnaquiza-ba as teorías pasadas. E cando EL baixou do coche, no bicode despedida, creu descubrir a lama do re s e n t i m e n t o .Unha expresión de reproche. Podía estar pensando: estanoite perténceme e ese mocoso róubama. Quixo manter afaciana alegre mentres se despedían, pero Martázul albis-cou o seu descontento. Durante un intre transportou naretina aquela sensación. ¿Celos? ¿Medo a perder a propie-dade da madeira de buxo azul que con tanto esmero culti-vara? O espírito rebelde de Martázul revolveuse contratales presentimentos. Antes de cruzar a ponte de Rande xaos guindara á cuneta e soñaba coas actitudes tenras deNacho. Tiña morriña da música da pel sobre a pel encres-pándose. Do tacto sobre o tacto descubrindo os universoscorporais de ambos os dous. Dos latexos confundidos coslatexos no amor. Do olor do sexo mesturándose co olor dosexo. O ritmo dos queixumes superposto ó son dos suspi-

225

ros. A voz cálida do rapaz inexperto, navegando polo mardas inseguridades. Sempre conducido por ela. Porq u eMartázul goberna o temón con delicadeza. A delicadeza,por fin, acabada de descubrir no pozo dos misterios pro-pios. Iso é así. Esta parte do meu libro non a coñecía e écerto que esas páxinas deberon de escribirse no principiodos tempos só para vivilas con Nacho. Crín que unha estre-la me anunciaba un mundo distinto ó vivido. Xa cho dixen.E iso bastoume para decidir que todo o anterior era falso.Que non existira nunca. Que unha irrealidade instalada nomeu maxín me levaba por aqueles mundos de ensoño.Trabúcaste, díxome Próspero Tamango, a irrealidade é aactual, a dese amor novo e puro, iso si é un soño que seromperá como o cristal de Murano cando alguén dea unhanota máis aguda do normal. E seguiu argumentando comoo faría Pigmalión de estar no segredo das miñas dúbidas.Asegurou que cando as feronomas deixasen de ser sensi-bles ó olor, á pel, ó son, ó desexo, á ensoñación... euesquecería o estudiante de Farmacia para re t o rnar ócampo de batalla. Á conquista pura e dura. Ó mundo dafrivolidade para o que tan ben me dotara a nature z a .Estaba no certo. Sen embargo Cobre inclinouse sobre omeu oído para susurrarme: non lle fagas caso, cariño, amaa ese rapaz, gózao sen temor. Así foi. Cando Nacho baixoudo piso, contemplou con asombro o auto aparcado na rúa.Rodeouno e antes de subir preguntou intrigado: ¿E estapasada? Regalo de fin de carreira, dixen. Logo agreguei: depapá Ginés. Armando e Lidia cruzaron unha mirada deentendemento. De inmediato perdémonos nos camiños danoite. Compostela empezaba a baleirarse de estudiantes.Os asiduos e os tardóns pululaban polos lugares de sem-p re, mesturados cos miles de turistas que os substituíaninvadindo a cidade. A posesión do Golf foi o aguillón quenos inxectou o desexo de viaxar durante o verán. O pub ElMomo simula unha rúa que desemboca nun patio frondo-so. Xavier, o propietario, serve os mellores mojitos e caipi -r i n h a s do país. Os mesmos que nos foron quentando aboca e os ánimos para deseñar un veraneo en común.

226

Unha peregrinación de norte a sur que nos levaría a per-correr e descubrir Extremadura antes de recalar na Sevillada Exposición Intern a c i o n a l, a gloriosa E X P O ’ 9 2, paradespois seguir explorando o sur. Amo o sur, adoita dicirArmando. Vuelvo al sur / como se vuelve siempre al amor,canta con letra e música de Astor Piazzolla e Fern a n d oSolanas. Durante aquelas vacacións, Armando demostrouser un excelente estratega para organizar viaxes baratas. Die executa: a primeira noite durmiremos en Zamora, des-pois Salamanca e Plasencia, desviámonos a Yuste eGuadalupe, pasamos por Mérida e durmimos en Llerena;en Sevilla teño un contacto, en Córdoba e Cádiz tamén...Marcou no mapa todos os puntos onde nos darían pousa-da gratis. Acollidos pola confraría da solidariedade dosnecesitados. Tamén sinalou aqueles lugares para pasar anoite en cámpings ou en pensións. Resultou un plan per-fecto. Así sucedeu. Ó emprender o percorrido, con poucosrecursos e moitas ilusións, Alexandra aínda permanece enVigo. Pigmalión anímame a gozar das vacacións. Pola súabanda, EL aprazou todos os proxectos e mantense comoun lince ó axexo dos movementos de E L A. Ocupará otempo en ler e en longas parolas con Tamango e Cobre. Seique intentou a reconciliación con Alexandra. ELA escoi-touno sen pronunciar unha soa palabra. Ó final dixo: ocatorce de agosto marcho a Italia, o meu avogado ten ple-nos poderes para negociar a separación e a repartición depropiedades; non teño ningún interese especial por nada,ti elixes; non quero marchar sen dicirche que fun moi felizcontigo, pero todo ten un principio e un final; estou namo-rada de Buttarelli e desexo vivir ese amor intensamente,aínda que me equivoque; non te atormentes buscandooutras razóns; sei que cando se arrefríe o rancor volvere-mos ser amigos. E tendeulle a man, como se fai cun vellocolega. EL abrazouna. Encontrou un corpo sensible, coñe-cido e amado. Cando Alexandra desapareceu, retornou ácasa de Cabo Estai e os amigos non volveron velo ata omeu regreso das vacacións. Encontreino sumido no pesi-mismo, na autodestrucción. Practicaba un raro ascetismo

227

de dor e laceración moral. O mundo das ideas anubróuse-lle e agro m á ronlle arrepentimentos tristes. D e s p ro p o rc i o -nados. Absurdos. Chegou a dicir: caín en todas as tenta-cións posibles, primeiro a riqueza, despois o mundo dopracer e a carne, a avaricia, a luxuria, a soberbia do saber,a loita polo poder, non sei se pequei contra Deus ou con-tra todos os deuses e debo pagalo nesta ou noutra vida.Martázul vía a un individuo distinto, absolutamente dispardo amante alegre e confiado. Triunfador e iconoclasta.Agora lle afloraban eternos sentimentos de culpabilidade,agatuñando dende as vellas raíces cristiás, que con tantapaixón tratou de erradicar. Eu estaba espantada. Ademaisviña disposta a comunicarlle o meu proxecto de empren-der unha vida diferente ó carón de Nacho. No transcursodas vacacións forxamos as ilusións para o novo curso.1993 ía ser moi importante en Santiago de Compostela.Anunciaban o Ano Santo e polo Camiño chegarían á cida-de do Apóstolo millóns de peregrinos, turistas, visitantes...A programación cultural deseñada polo Concello eraespléndida. A capital de Galicia convertíase así no corazóndo mundo. A publicidade invitaba a volver a Santiago paradescubrir Compostela e Martázul soñaba con descubrir osbeneficios do amor entre o granito vivo das súas rúas efachadas. Estaba segura de encontrar algún traballo. EArmando sumábase ó proxecto. Dixo: co que eu recado,entre as actuacións e facendo de escultura vivente, pode-remos pagar a nosa parte do piso e a comida. Decidimosvivir os tres xuntos ante a envexa de Lidia, cada vez máisfirme no seu traballo na redacción do diario Faro de Vigo.Atada á nómina con ingresos fixos que a amarraba á cida-de. Iso é certo. O estado penoso en que o encontrei a ELdetívome. Por unha vez o meu corazón foi sensible e agra-decido. Aparcou os egoísmos por uns meses. Martázulcreu que o paso do tempo borraría a dor e que o levaría áp rocura de novas aventuras. Sería a reacción lóxica. Omacho enfurecido sae de caza e non tarda en amasar outroamor co que pregoar o seu poderío. Sen embargo, E Lengaiólase nunha fortaleza de compracencia masoquista.

228

As tardes de setembro serán longas contemplando a onda-da dende as terrazas de Cabo Estai. Martázul outórgalle apaciencia de escoitar. Nada máis. As horas vividas así acu-mularán un pouso de contrariedades no seu corazón que aempurrarán a escapar. A distanciar as viaxes que fai a Vigodende Compostela para estar con E L . Ó principio sentecuriosidade pola metamorfose que sofre. Abráialle a diver-sidade de estraños sentimentos que aniñaban durmidos nasúa mente. Alexandra, ó abandonalo, espértaos cunhaaldrabada que lle resoará ata o derradeiro día da vida. ELnunca se detivera a imaxinar a ningunha das súas amantesen brazos doutros homes. En realidade non lle importaba.Eu contáballe as miñas aventuras polo miúdo. Como eraneles. Como actuaban no amor e no sexo. Onde residían assúas virtudes e torpezas. Que pensaban. Que soños escon-dían. As fantasías que se lles frustraran na cama. O quesufrían e por qué. Agora a película de imaxinala a ELA enbrazos do italiano tornábaselle irresistible. Doloro s a .Egoistamente dolorosa. Mesquiñamente dolorosa. E pro-xectábaa no seu maxín unha e outra vez. As repercusiónsresultaban tan punzantes e miserables, que se empeñabaen especular sobre cómo serían os seus encontros, ónde ecándo. Qué reaccións tería E L A ó recibir as caricias deButtarelli. Cómo iría vestida. Quén espiría a quén. Cómo ocompracería co seu corpo, a súa boca e as súas delicadasmans de pianista. En moitas ocasións, Martázul vese naobriga de pedirlle que non continúe por ese camiño. EL ,mergullado na dor, ignora as súplicas e as recomendaciónsda rapaza. Sen embargo trata de ser amable e de envorcaren Martázul un entusiasmo que está lonxe de sentir. Iso écerto. E L cae na adición de resucitar as pantasmas.Martázul descobre que, dende o punto no que o investiga-dor lle confirma as sospeitas e lle entrega as fotos e ovídeo, o espectro de Buttarelli se lle aparece a cada instan-te. É como se a cada paso, en cada pensamento, en todasas accións da súa vida estivese convocando a ese individuopara exorcizalo. Destruílo. Satanizalo con todos os anate-mas posibles e imposibles. Afúndese na rateira da que

229

tanto se burlaba. Non está lonxe a mañá en que lemos naprensa unha terrible historia pasional. Tópica e típica. Unmarido sorprende a esposa con outro. Cegado pola furia,o ofendido dispara, mata o rival e perdoa a esposa adúlte-ra. EL fixo un comentario longo, xocoso e exemplar. Di: ohonor calderoniano segue vivo nas raíces deste pobo quechamamos España; a concepción da honra aínda dependeda bragueta do veciño, non dos sentimentos da parella, ninda liberdade, nin do sentido común. Digo: ¿que tería quefacer ese marido enganado? ¿Felicitalos polo encontro etomar unha copa con eles? Con trazo rápido, sobre un blocde notas, debuxa a escena. Dous homes e unha mullerespidos na cama brindando con cava, as pollas en alto. Oracional sería abandonar a casa e emprender unha novavida lonxe deles, di, o irracionalmente lóxico sería mataros dous; o irracionalmente xusto consistiría en matar aesposa por infrinxirlle a traizón e perdoar o amante, que éun simple personaxe secundario no entramado do dramamatrimonial. Martázul, divertida, desexa sacarlle punta aaquel lapis dos argumentos irracionais. Di: ese perdón áesposa é un xesto de amor supremo; a todas luces, o mari-do considéraa inocente fronte ás malas artes do amante, doseductor; dentro da súa irracionalidade, actúan coa lóxicados bos sentimentos. É unha forma romántica de velo, res-ponde. Seis ou sete meses máis tarde, EL tería matado aButtarelli e indultado a Alexandra. Estou segura.

230

7

Próspero e Cobre anuncian a súa chegada no voo deAviaco das 9,30. EL pídeme que vaia a Barajas recollelos.Saio con moita antelación por temor a perderme no tráficoda capital. Ó final percorro mellor o traxecto do que espe-raba. Sempre desconfío do meu sentido da orientación.Sempre acerto. Para matar o tempo, paseo polo aeroportoe almorzo nunha das cafeterías. Merco unhas revistas ereflexiono sobre a situación. Poñer en orde as ideas e ana-lizar as horas vividas durante os dous últimos días en com-pañía de Pigmalión é un búmerang que vai e vén no cere-bro. Imaxinaba que EL rompería coa melancolía e aconte-ceu todo o contrario. Viaxa no tren da desesperación. Afuxida a Madrid non foi unha ruptura co pasado comoespeculaban os amigos en Vigo. Nos meses de soidademergullouse aínda máis no mar das lembranzas e das con-tradiccións. Mentres xura ter errado na vida, ocúpase derecompilala para que perdure. Cando di que todo é efé-mero intenta asirse ós estribos do cabalo incerto da eterni-dade. E, sobre todo, desconcértame ese espírito de despe-dida calculada. Arrastrando un fatalismo sen matices doque desexa facerme cooperadora. Ó final, obteño a mesmaconclusión que ronda a miña cabeza dende a chegada:debo desconfiar. Non caer nas súas redes. As circunstan-cias de EL xa son alleas a Martázul. E a súa contribución só

231

consiste en axudalo a morrer. Quizais como unha obra decaridade necesaria. Iso é certo. Próspero Tamango e Cobresorpréndense ó verme agardando por eles. Abrazámonose bicámonos. No mesmo avión chegan outros tres coñeci-dos de Vigo. Moléstame ser vista por tanta xente enMadrid. Desacóugame. Cobre vén belísima e Prósperoviste unha longa bufanda pasada de moda que chama aatención de todo o aeroporto. Afórrasme unha carta ouunha chamada, di el, traio unha noticia que che gustará.No percorrido cara a Pozuelo cóntame que un amigo, ocompositor parisiense, Alejandro César, escribiulle dendeBougival. Anúncialle que traballa na música dunha óperarock sobre a historia de O tren do pracer. O libreto escrí-beo un parente político do propio músico, creo que sechama Halévy, e empéñanse en titulala Martázul, simple-mente. Propóñolle que encadee os dous títulos. A Cobregústalle a idea. Martázul no tren do pracer, soa ben, di.P r ó s p e ro cre que para unha ópera rock pode re s u l t a rinadecuado. Pouco publicitario. Decidimos que decidaneles. Dígolles que xamais oín falar do tal Alejandro César.É un músico brillante, infórmame Tamango, compuxocousas moi orixinais e ten no seu haber o Gran Premio deRoma, pero co público aínda non recolleitou grandestriunfos; xa pasa dos trinta, encóntroo moi maduro noseu traballo creativo e para dramatizar esta historia com-puxo pasaxes moi interesantes; sei que gustará. Despoisde comer celebrarémolo como se o musical xa se estre a-se acadando o éxito e o aplauso das multitudes.A c u d i remos os catro á estrea, di ilusionado Ta m a n g o .Martázul sabe que non será posible. Que París para elaestá moi preto, pero para Pigmalión é xa un paraíso per-dido. Logo da sobremesa, os dous homes soben ó arq u i-vo. E L intúe que a Próspero lle entusiasmará o traballo derecompilación realizado e eloxiará o empeño. É así.Micaela serve o café e axexa por todos os re c u n c h o s .Acaba por resultar unha presencia molesta e indiscre t a .C o b re e mais eu permanecemos nos grandes butacóns dosalón. Falamos do noso tempo común en París. Daquelas

232

noites de música e ledicia. Das mañás de soño, paseos esol. Isolde veu buscarnos dous días despois de coñecernosen La Palace. Está indecisa. Non ten claro se lanzar as re d e ss o b re a mulata ou sobre min. Comprobo que a atracciónpor Cobre é máis forte. Tan intensa como o perfume queimpregna todo o corpo da alemana. Eu penso no xogo cro-mático que de ambas epidermes podo arrancar coa cáma-ra. As dúas belezas pousando para min. Fágolles a propos-ta e aceptan. A sesión será pouco antes do re g reso e oresultado encheranos de gozo ás tres. Tamén a PrósperoTamango. A mañá da aventura Cobre estaba indisposta.Isolde e mais eu imos ó Louvre prendidas polas cinturas.Bambeándonos co ritmo das ondas. Espertando a curiosi-dade dos viandantes e dalgúns turistas que, incluso, seatreven a fotografarnos mentres contemplamos a Victoriade Samotracia ou nos achegamos ó enigma da Gioconda.Xantamos no propio museo. Paseamos as rúas.Burlámonos da paciencia eterna do Pensador de Rodin. AIsolde parécelle un señor sentado no váter. Merendando ábeira do Sena empezo a sentir pracer xunto ó corpo damodelo. O desexo faise mutuo. Amámonos no seu aparta-mento. Espidas na fermosa cama conxugamos a tenrura codeleite da carne. A carnosidade dos seus beizos sabe a froi-tas maduras. E maduramos o pracer no rozamento lumi-noso da pel. O arco da súa figura tanxendo as cordas sen-sibles do meu ventre. Bebendo os nosos zumes liberamosa explosión da calor que se dispara nos xeonllos para subirfurioso ata o cere b ro. Isolde é un gozo para a vista e otacto. Amámonos espertas. A caricia dos seus peitos sobreas miñas coxas. Corréndome polas costas a dozura dosseus beizos. A miña lingua lambendo cada recanto dabranca pel de melocotón. Os meus peitos flotando entre assúas pernas poderosas e ben torneadas. Os dous corposxiran sen tempo no remuíño da entrega pracenteira. Tenunhas mans sabias para a masaxe. Un tacto de veludo eunha voz ben timbrada, sostida, sensual. Tras gozar, des-cansamos escoitando en silencio os ruídos da cidade. Obulicio da rúa chega ata a nosa ventá. Martázul, es unha

233

grande amante, di ela. Non lle respondo porque estougozando do anoitecer parisiense. Descifrando cada un dosecos perdidos no ambiente. Isolde amóldase ás miñas cur-vas como un bebé, a cabeza inclinada sobre o meu ombro.Fumo lentamente. Gozando con cada bocalada do cigarro.Con cada fumada que devolven os meus pulmóns.Quédate a vivir comigo, continúa, son rica e tratare i t ecomo a unha raíña; ¿non prometedes así en España?X í rome. Cabálgoa solemne. E póñolle un bico final nosbeizos. Digo: gracias; eu desexo os homes, Isolde. Cobre ricoa historia. Así sucedeu.

Próspero Tamango baixa impresionado ante a magni-tude da obra recompilada por Pigmalión e a tarde convér-tese nun oasis. Nunha longa tertulia na que os dous amigoscompiten falando de literatura, de arte, de arquitectura, demúsica, de política, de mulleres. Os temas preferidos parapoñer a proba os seus respectivos enxeños. EL está eufó-rico na nosa presencia. Debeu de aumentar as doses parafacer fronte ó compromiso cos visitantes. Incluso non dur-miu a pequena sesta habitual. Próspero fala sen tregua deUxía de Montijo e do lanzamento que lle espera ó libro enFrancia. Xa están listas as edicións en inglés e alemán, di, aespañola prepároa eu mesmo. Polo de agora abandonou oproxecto sobre a batalla e o paradoiro de Munda. Di: dedi-carei os próximos meses a escribir unha historia de ficción,unha nova versión de Don Xoán Tenorio. Ó día seguinteiremos visitar a un vello coñecedor do tema, don José delMoral. Cústanos dar co domicilio. Nin Próspero, nin Cobre,nin eu, somos especialistas na guía madrileña. O anciánescritor vive na rúa de Santa Te resa, esquina a SantaBárbara. Un quinto piso antigo. Recíbenos dona Juana, aesposa. Os dous personaxes vexetan case na miseria.Rodeados de recordos e loanzas, fotografías, centos delibros. Cheira a rancio e a humidade. Á necesidade do acei-te refrito. Son máis das doce e don José aínda dorme. DonaJuana explícanos con acento queixoso que malviven acausa da falta de egoísmo do marido. Nos tempos de glo-ria e triunfos foi vendendo os dereitos dos seus libros, das

234

obras dramáticas, de toda a producción literaria pro p i a ,para vivir ó día sen pensar na vellez. E agora, di a boamuller, temos moita sona pero poucas comodidades; sub-sistimos gracias a unha magnánima e pequena pensiónque nos concedeu o Goberno. Tamango consólaa dicindoque o seu é o destino dos xenios. Que del Moral é unhagloria internacional e que os séculos vindeiros honrarán oseu nome. A muller é máis pragmática. Pero coa gloria nonse come, rapaz, di. Ó pouco sentimos a don José chamardende o cuarto. Dona Juana préganos que agardemosmentres ventila o cuarto das miasmas da noite e sérvelle oalmorzo. Don José acóllenos prostrado na cama, coa ban-dexa do café e as torradas no colo. É un homiño macilen-to, de talle escaso, estreito e magro, de branca e longa peri-lla, calva solemne e melena caéndolle ata o pescozo. Dillea Tamango: oín falar moito de vostede e lin algunha dassúas cousas, parécenme interesantes, cando teña ocasiónmándeme os seus libros, quedareille moi agradecido por-que eu non teño recursos para mercalos. Próspero prome-te facelo e don José tómanos a Cobre e a min por estu-diantes. Gábanos con gracia. Logo diserta sobre don Xoán.Di: non sei por qué se interesa vostede por ese personaxedeleznable, a celebridade e o mito superaron a realidade ea xente está confundida con el; admírao sen razón.Fascíname o seu talante conquistador, di Próspero. DonJosé conclúe de tomar o almorzo e limpa os beizos contoda a calma do mundo, como se os días na terra foseneternos para el. Dona Juana retírase silandeira coa bande-xa. Nós tomamos asento ó redor do leito. Polo balcóne n t reaberto acoitélannos o aire frío e o ruído da rúa. Oanfitrión percátase diso. Dime: peche vostede a porta,señorita, a idade non acabará comigo, pero Juana matara-me dun arrefriado, e a vostedes tamén. De seguidaPróspero Tamango retoma o fío do tema. Di: interésame afaceta de impenitente seductor de don Xoán, quero rees-cribir esa lenda en prosa. Unha noveliña, responde oancián con desdén. Máis ou menos, di Próspero resignado.Don José alonga a pausa. Parece meditar e eu empezo a

235

estar cansa de don Xoán e os seus aduladores. Nunca meinteresaron, nin o personaxe literario, nin quen o imita encarne e óso. Don Xoán non era un seductor, di o ancián;equivócanse vostedes, ese personaxe é un malvado e unasasino, sobre todo un asasino; xa en Tirso era máis crimi-nal que conquistador de mulleres e seguiuno sendo des-pois, pero o público apropiouse do aspecto ro m á n t i c o ;sempre sucede deste xeito, o espectador ve o que desexa,non o que os autores escribimos; observen que se repre-senta todos os anos nos días de Defuntos, como algo axei-tado ó seu proceder de liquidador de persoas; e aí está acontradicción, se fose un seductor, un grande amantecomo pensa o público, subiría ós escenarios por SanValentín, digo eu. Non podo evitar a sorpresa e faime gra-cia a reflexión do escritor. Celébroo sen disimulalo. Tómeoa broma, señorita, ríase pero a historia e o mito de donXoán son unha fraude da imaxinación popular, nada tenque ver co que nós inventamos sobre el, di con voz pau-sada. Esmiúza algúns argumentos máis e deséxalle sorte aPróspero no novo empeño, aínda que o considera unhaperda de tempo. Tamango quere insistir: Don Gre g o r i oMarañón escribiu que... Don José córtao rápido e tallante:Marañón dixo moitas parvadas, rapaz, non o lea vostede, éo meu consello; se don Xoán existise de verdade non dubi-daría en asasinar ó señor Marañón. A lucidez e o bo humordo ancián é sorprendente. Con el váisenos a mañá ata omediodía. Ó despedirnos, xa no corredor, Próspero entre-ga un sobre a dona Juana. É un pequeno obsequio, di,déanse unhas alegrías o próximo Nadal. A boa muller tratade opoñer resistencia pero conclúe por aceptalo.Sorpréndese coa cantidade. ¡Pero isto é unha fortuna!, di.Responde Tamango: non o crea, tómeo como o agasallode Pascuas dun colega, don José merece moito máis. Asísucedeu. Pero a figura e a simboloxía de don Xoán perma-neceu gravitando toda a tarde sobre nós ata o cansazo.Martázul re a f í rmase en que tanto Próspero comoPigmalión tomaron o mito como modelo e desexaron pro-xectalo tamén nela. Os mundos imaxinarios de seducción,

236

de conquistas, de coleccionar mulleres para esquecelas,procedía dunha fixación xuvenil que encheu as súas vidasfantasiosas e aventureiras. Que reforzou a súa amizade.Aínda que nunca fosen realmente donxoáns. Iso é certo.Decidimos comer no centro. Chamámolo, pero EL prefirenon saír. Así que, baixo un ceo gris e frío que non traeráchuvia, percorremos os arrededores do Retiro e finalmen-te optamos por un recolecto restaurante chamado E lJardín del Prado, que Tamango coñece. O local ten o aireromántico e decadente que tanto lle gusta a el. Un grandeespello preside o pequeno comedor e un curioso cadroque re p resenta a veciña Porta de Alcalá colga sobre asescaleiras que descenden ó soto. Pola ventá vemos pasarun rosario de transeúntes recortados polos grises azuladosdeste Madrid outonal e ocre. Turistas e funcionarios.Mentres comemos, o tema de conversa é a saúde de EL .P r ó s p e ro e Cobre coinciden en que a súa deterioraciónresulta evidente. Están preocupados e artellan un planpara convencelo de que viaxe a Suíza e intente un novotratamento de desintoxicación. Martázul garda silencio econtempla a escena no espello. Deixa que a corrente deauga siga o cauce que debe. Pero o amigo quere depositarnela as responsabilidades. Sabendo que estás con el, di,síntome tranquilo; cóidao e trata de recuperalo para a vida.Martázul respóndelle que o tempo ó seu lado xa concluíu.Esta aventura tamén tiña data de caducidade e non podefalarse de desagradecemento, simplemente hai que falarde punto final. Todo conclúe. O escritor intenta xogosmalabares cos propósitos e as recomendacións. Argúe queas relacións humanas van máis alá das amorosas. Como seMartázul algunha vez estivese namorada de Pigmalión.Tamango considera que ela pode ser o porto onde EL atra-que o veleiro do desconcerto. Manter a túa amizade e com-pañía, di, será para EL un remanso de paz e unha portaaberta ó futuro. Martázul non nega. Tampouco afirma. É omomento de romper a tensión, de frivolizar, pensa, perotampouco agora o consegue. O clima entre os tres amigos,coa sombra tétrica de Pigmalión planándolles sobre as

237

cabezas, impide calquera acto de alegría. Anóxalle a situa-ción. Iso é certo. Dende a ruptura con Nacho, a presenciaou a proximidade física de Pigmalión conduce a Martázuló curral das angustias. Naquel momento, aínda próximo,necesitou escapar de Vigo e refuxiarse en Almáciga pararecuperar o sentido da realidade. Pero ó regresar ó aparta-mento comprobou que a pegada de EL estaba presente.Era indeleble. Unha pesada mole difícil de apartar docamiño. Armando non tardou en descubrilo. E foi quen deverbalizalo. Dixo: ata que Pigmalión non desapareza fisi-camente da túa vida, a súa influencia pesará sobre ti. Oxerme xa estaba dentro de min dende aquel afastado díada voda rosa de Inés á beira do Ciga. Unha premoniciónincrible. Nesta parte da historia a premonición, simple-mente, comezou a incharse na mente de Martázul. Unhaobsesión apoderouse de todos os segundos de todas ashoras de todos os días da existencia. Ata que o odio se fixoirracional, frívolo e cínico. Eros e Tánatos moven dous ins-tintos irracionais. Tamén a voz de Sofía apareceu na encru-cillada de camiños para recordarlle que o destino estabaagardando por ela. Pola súa decisión máis trascendental.Nesta ocasión, os fados aliáronse cos pasos vitais deArmando. Recibiu unha proposición de traballo. Un com-pañeiro reclamábao en París. A finais de outubro comeza-rían os ensaios dun espectáculo de mimo no que poderíaconseguirlle un papel. Dixen: irei a París contigo, vendereio apartamento e poderemos vivir desafogadamente unsanos, pero antes a despedida de Pigmalión debe ser defi-nitiva. El trazou o plan económico. Dixo: a Lidia interésa-lle o apartamento, pero non ten cartos, polo tanto, asina-raslle un compromiso de venda, ela xestionará unha hipo-teca coa garantía da súa nómina do xornal, cando lla con-cedan ti colles os cartos e saímos correndo cara á liberda-de do mundo; ¡Europa será nosa! Todo resultou mellor emáis rápido do esperado. Lidia conseguiu o crédito e conel avalei a miña liberdade. Sen embargo Martázul non agar-daba a chamada de E L. Produciuse no momento final.Cando Martázul o condenara ás sombras do esquecemen-

238

to sen decidir a súa desaparición física. A chamada, case deauxilio, cambiouno todo. Entón díxose que con iso resar-cía o sufrimento de Nacho e rompía a dependencia.Díxose que ela non escribira o libro do destino. Díxoseque EL a estaba chamando para pechar a súa novelescavida cun final de novela, como sempre soñou en segredo.A fin de contas EL non era outra cousa que un personaxecreado por el mesmo. Un ser de ficción. Iso é certo. Peronin Próspero nin Cobre podían entrar no círculo do segre-do. Síntoo, digo, non vín aquí para servirlle, nin sequerapara quedarme con el, estou de paso. Rapidamente inven-to unha historia doutro amor. A dun pintor que me agardaen Arles. Un romance novo á calor do verán para curar aresaca do fracaso vivido con Nacho. Prégolles que gardeno segredo para que EL non sufra outro abandono. Resultoconvincente. Crible. E mesmo condescendente conPigmalión. A Próspero ensombrécelle a expresión. Peronon me importa. No corazón de Martázul, a calderilla dapiedade está esgotada. Estou segura. Regresamos ó chalé esorpréndome co estado da miña roupa. Micaela permitiu-se sacala da mochila, pasarlle o ferro e colgala. Ninguén llopediu e enfurézome. Desagrádame e preocupa a curiosi-dade desta muller. Martázul berra anoxada e EL trata depoñer paz no asunto. Martázul reorganiza a súa pequena elixeira equipaxe. Comproba que o envoltorio coa heroínaadulterada segue oculto no fondo da mochila, pero dendeagora temerá que Micaela o descubra. É igual, dígome,¿que pode saber ela? Estou suspicaz. Teño que vencer osnervios. A intranquilidade. Isto é así. O venres pola mañáacompañamos a Próspero e mais Cobre de regreso ó aero-porto. En París agárdalles o éxito. A Pigmalión nunca llegustaron as despedidas. En catorce anos xamais o fixo conAlexandra cando partía cara ás súas xiras de concertos. Elareprochoumo moitas veces, di. En contadas ocasións acu-diu ó enterro dalgún amigo ou coñecido. Coa morte doss e res queridos vaise parte da vida, afirma. Digo: elesseguen vivindo en nós, só desaparecen definitivamentecoa nosa morte. Iso é meu, di. Afirmo. No último momen-

239

to Tamango trata de convencelo para que viaxe a Suíza.Debes desintoxicarte, dille. E L sorrí con amarg u r a .Contemplando a escena final dos amigos dende o univer-so doutro mundo silandeiro, alleo, afastado. Di: intentarei-no por ti, por vós, querido Próspero. A frase soa oca, falsa,sen compromiso real. C o b re trata de mostrarse animosa.Vinde a París, propón, será marabilloso vervos na pre s e n t a-ción do libro de Próspero; tedes case quince días para deci-dilo. Pensarémolo, di E L. Chamaron tres veces polos pasa-x e i ros do voo de Iberia con destino a París. Eles desapare-cen sorrintes. Pigmalión pásame o brazo polos ombros ecamiñamos lentamente, pensativos, cara ó aparc a d o i ro. Estepeito xa non é o colo protector de antano. Non ten calor.Pídeme que conduza. No camiño pre g u n t a: ¿ata cando pen-sas quedar? Mentalmente Martázul calcula as horas, quizaislle queden menos de trinta e seis na súa compaña. Nonmoito, contesta.

240

8

A marcha de Próspero e Cobre deixou un gran baleirona nosa convivencia madrileña. Calculo que as horaspoden eternizarse sen outra posibilidade que a de charlarcon E L . Cando, en realidade, xa non temos nada que dicir-nos. Advirto que me marcara un prazo demasiado longopara pechar a historia. O destino ocupouse de enchelo.Darlle contido ós días. En soidade, E L e mais eu, seríaninsoportables. Martázul valora toda a relación anteriorcomo unha grande estafa. Unha mentira na que só elare p resentaba un papel real. É probable que esa perc e p-ción resulte esaxerada. Pero a esta altura lévaa aloxada nofaiado dos rancores. E aférrase a ela. Concentrarse na lec-tura, vagar pola casa, dar instruccións a Micaela ou orde-nar os cartóns acabados de pintar, son as ocupacións dePigmalión. Circula polos cuartos como a sombra dunhapantasma amarelada. Martázul encérrase no laboratoriofotográfico, disposta a revelar os últimos carretes. Leva untempo experimentando co branco e negro e con ro s t ro sde descoñecidos. Cazados ó chou. Sabe que o silencio e apenumbra do cuarto escuro lle infundirán tranquilidade eánimo para perc o r rer as derradeiras horas do traxecto. Nabandexa de revelado emerxen as caras da viaxe. O homem o reno do pelo cinza ten unha pregunta gris nos ollos.

241

Mira á cámara con incredulidade dende o asento do tre n .Tamén nas fotos dá unha boa imaxe de moderno e diná-mico presentador de telexornais. Algo nel me atrae pro-fundamente. Arrepíntome de non ter aceptado a oferta.De non tomar un coche-cama xuntos. Esa historia, segu-ramente, cambiaría a miña vida. A morte non poderíaseguir os pasos de Martázul. Pero xa era tarde. Seleccionoas mellores e póñoas a secar. Amelia aparece sempresorrinte. Soa. Ou co mosquito/re v i s o r. Ou mordendo obocadillo. O revisor parece un característico personaxe depelícula de serie B. Sempre coa mirada do home/corvobatendo as ás baixo as cellas. O rapaz da guitarra é doce.Como a cunca de café que sostén xunto ós beizos novagón restaurante. Aínda manteño o gusto da súa voz nosoídos. Non tarda en confundirse coa de Fausto, o trasgopoeta da noite berlinesa. Martázul aprendeu a esquecer osamantes. Dos homes e mulleres que soben ó tren da súavida quédanlle pequenos retallos que pronto se confun-den entre si. Cando chegue o tempo da memoria terá difi-cultades para delimitar algúns acontecementos, persona-xes, situacións. Iso é certo. Ó mundo da seducción, docamiñar sen deterse para mirar atrás, é así. Martázul nuncaserá Sara. Nunca será unha estatua de sal. De Pigmalión sóhai dous negativos. En ambos conducindo o coche cami-ño de Pozuelo. Analizo detidamente as súas faccións. Aspegadas da droga. Da dor. O home que coñecín no finaldo outono de 1986 non aparece nesas imaxes. Xa nonexiste. Martázul tamén perc o r reu un bo treito de transfor-mación. Iso é certo. Dende o principio, sempre me gustoumeditar na penumbra dos laboratorios de re v e l a d o .Durante as esperas paseo pola memoria ou polos impul-sos. No recordo, paso a man polo meu ro s t ro. Acaríñomeo nariz, os bordos das cuncas dos ollos, os beizos. Estoualí, frónte ó espello do meu dormitorio. No apartamentode Vigo. E L c a n t a rexa unha divertida canción, espido nacama, co vaso de whisky. Satisfeito coa vida e con elmesmo. A chuvia repica sobre o medio teito de cristal docuarto. Baleirei o preservativo na palma da man esquerda.

242

Cos dedos da dereita recollo pequenas porcións de semeque distribúo polo ro s t ro. Masaxéoo espallándoo como sefai cunha crema nutritiva. Resulta gratificante e é eficaz.E L tómao como unha provocación máis. Como unhab roma. Non o dubides, digo, é un nutriente extraordinariopara a pel, mellor que a mellor crema de placenta ou simi-l a r. Deixa de cantar. Di: porei unha fábrica de pura cre m ade seme, limpadora, acondicionadora, nutritiva, sen con-servantes nin colorantes, natural e ecolóxica. Á mañáseguinte dígolle: toca a miña cara. A pel é suave, tersa.Está moi relaxada, ben fortalecida. Bromea: imaxina queun espermatozoide intrépido se coa por un poro, fecundaunha puta célula cachonda e créceche unha barriga naf ronte; a bomba do século, o embarazo misterioso, a cien-cia xenética derrúbase... Así foi. Entramos no quinto díade estancia en Madrid e E L non conseguiu nin unha soae rección. Intentouno en varias ocasións, nos momentosde maior euforia. Sen interese por parte de Martázul.Gustábame que te maquillases co meu seme pero xa élóxico que non me desexes, di E L, sen embargo a túasabedoría natural na cama sempre supliu o apetito. Non éunha cuestión de técnica, digo, eu necesito que exista quí-mica, que a pel fale coa pel, que a mente me transporte ómundo do outro. Di: cambiaches. Minto: agora son monó-gama, non me interesan as aventuras, nin follar por follar,facer o amor é máis emocionante, máis forte, máis poten-te, están en xogo máis cousas, cando o exército das fero-monas se levanta, a batalla resulta gloriosa. Non contesta.Ó pouco tempo di: quérote, Martázul, creo que sempreestiven namorado de ti. É tarde, moi tarde, para confe-sións trascendentais entre ambos. A partida da seducciónhai moito tempo que concluíu. As fichas están gardadasou abandonadas en calquera recuncho da memoria. Nonvale a pena discutir, como outras veces, dos matices qued i f e rencian o querer do amar. Posuír ou entre g a r s e .Martázul abandona o laboratorio deixando as fotos as e c a r. Esquécese delas para sempre. As caras da viaxequedan prendidas coas pinzas, por enriba da pileta e do

243

instrumental. Mirando ó horizonte infinito do obxectivo.Contemplando a luz vermella. Despois da sesta,Pigmalión pasa a tarde en silencio, tocando o piano.S a i remos a cear, di, advertinlle a Micaela que non pre p a renada. Cando entro na cociña, a muller disponse a marc h a r.Digo: quero despedirme de vostede, Micaela. Pre t e n d emostrar interese. ¿Vaise tan pronto?, di. Despisto: mañá,seguramente cedo, aínda non decidín a hora, nin o voo quet o m a rei. Martázul trata de conseguir a súa complicidade noúltimo minuto. Di: cóideo moito, vostede xa coñece o seup roblema. Micaela pon cara de resignación. De compre n-sión. Martázul prosegue: temo que en calquera momentopoida sucederlle o peor, así é imposible unha convivenciaó seu lado, el é moi bo pero ten ese maldito vicio; todos oq u e remos moito; cóideo, por favor. Micaela asume a re s-ponsabilidade. Encantada de sentirse necesaria e importan-te. Ó marchar abraza a Martázul e prégalle que volva axiña.D e s a p a rece. O luns, cando re g rese, deberá encontrar aPigmalión durmido para sempre no cuarto dos espellosocultos. Iso é certo. O sábado amanece con sol antes deque unha poalla de contaminación regue os campos.Martázul enfróntase a un plan perfectamente calculado.C ronometrado ó longo dos cinco días anteriores. Pigmalióné regular á hora de administrarse as doses. E aumenta pro-g resivamente. Actúa con precisión e bo xuízo. Goberna asúa decadencia. Ela deberá alterar o movemento pendulardo reloxo interno do home para que rompa a norma e sep re c i p i t e. Sírvelle un café na cama. Cos bos días transmíte-lle a noticia da súa marcha. ¿A onde vas?, pregunta E L .Mente: a Arles. Xa ten a historia construída. Un novo amor.Un pintor figurativo. Un romance. Algo máis que unhaaventura pasaxeira. Digo: tardarei en regresar, pero estare-mos en contacto. Di EL : agradézocho, gustarame saber deti, saber que che van ben as cousas; se tes dificultades eco-nómicas non dubides en acudir a min. Sempre Pigmalión.Pero acusa o golpe. Pensa e fala da soidade que lle agardadurante o invierno. Ó longo do día indaga máis detalles danova historia de amor de Martázul. Excítalle o ánimo. Ó

244

mesmo tempo considérase liberado de culpas. Se Nachofoi esquecido, non era tan forte a paixón, por tanto noactuei mal, debe pensar. Non o di. Padece de egoísmoautoxustificatorio. Martázul decide non pensar. Teme queos recursos do cerebro a traizoen. Os mecanismos da refle-xión son perigosos nunha cuestión tan decisiva. Nun pasotan crucial. Cando Pigmalión esperta da pequena sesta, elaten calibrados os pasos seguintes. Cambiou a heroína habi-tual polo c a b a l o adulterado. Deberá enredalo para quechegue á hora de inxectarse con atraso. Dígolle: desexo unbo polvo de despedida, unha tarde de paixón e sexo comonos vellos tempos; quero levarme ese recordo. EL déixaseconducir á trampa. A madeixa do tempo complícase.Cando acode ó cuarto de baño faino con precipitación eansiedade. Treme e quéixase dunha gran dor nas costas.Xa che explicarei, di. Entra no baño. Martázul deixa o leito.Vístese sen présas. Sae do cuarto. En seguida escoita osseus berros chamándoa. Un afogo e unha gadoupadaderrúbao sobre a gran cama. Intentaría alcanzar o teléfono.Ela recolle a cámara e a mochila. Apaga todas as luces eabandona o chalé. Como quen pasea, con toda a tranquili-dade do mundo corréndolle polas veas. Coa voz e a imaxedun Nacho esnaquizado na retina. Necesita desa imaxe.Chega ata a cafetería. Senta nun velador. Pide un caféd o b re con leite e unhas madalenas. Follea un xornal e,antes de chamar o taxi, procura non pasar desaperc i b i d a .Deixa que o tempo corra contemplando o ir e vir daurbanización. Un ancián esfarrapado arrastra unha espe-cie de carriño cargado de cartóns. Detense fronte a ela, ocristal por medio. Martázul colle a cámara. Encadra.Dispara. O mendigo sorrí mostrando a dentadura comi-da pola piorrea. A cámara é unha arma cargada de re c o r-dos. E E L emerxe doutra tarde madrileña degrañandocitas que ela aínda non coñecía. Ambos, fronte a unhacristaleira, con outro outono máis poético pedaleandoe n t re os edificios para chegar ó inverno. O taxi detense etoca a bucina. Martázul, lixeira de equipaxe, sobe a el. Ódeixar atrás Pozuelo unha especie de liberación branca e

245

donda invádea. O nome de E L xa é i m p ro n u n c i a b l e ,pensa. Así sucedeu.

Paseo pola estación de Chamartín. Merco unhas revis-tas, un acto normal, algunhas lambetadas e chocolatinas.Sobre todo chocolatinas. O Talgo con destino a París sae ás19,35. Dispoño de media hora antes de instalarme nocoche-cama individual. Asegúrome da vía. Logo do vagón.O acomodador está na porta e recibe os pasaxeiro s .Agardo paseando. Cunha sorprendente paz interior. Unmozo da estación óllame. Lánzolle un bico. Ten o pelo gra-xento e longo. As mans curtidas polos calos. Torce as botasó andar. Chisca un ollo cunha insinuación. Deixo que seachegue. Cheira a tabaco negro e a suor. Está a un palmode Martázul. A Martázul provocativa, de longas pern a senfundadas en medias negras. Como o xersei de punto. Oembigo ó aire. Minisaia de pana vermella. Chaquetón ver-mello acharolado. Como os botíns. O rapaz, con mellorvida sería guapo. Atractivo. Obsérvaa con autosuficiencia.Sostenlle o descaro. Di: ti es moita tía para min. E vaiseempurrando a carreta. Chámoo: ¡oe! Vólvese. Digo: ¿vaiunha chocolatina, colega? Acepta. Vén e recóllea. Digo:seguro que tes unha boa polla e gústache que cha comandespacio, saboreándoa, ¿verdade? Agarra a chocolatina edeslíaa impaciente. Di: pero ti es moi cara para min. Porsoñar comigo, non che cobro, dígolle. Chisca un ollo, faiun xesto de okey coa man e marcha para sempre, flexio-nando os xeonllos, como un Travolta barato. Saco damochila o amuleto de Sofía e cólgomo ó pescozo. É unobxecto de bronce, raro e curioso. Quero crer que trans-mite confianza. Como a miña amiga. O interventor do trenacomódame no meu departamento. Pregunta se vou cear.Afirmo e cántame o horario. Pídolle que me esperte unhahora antes da chegada. Ás 7,30, di. Vaise coa propina naman. Debeu de pensar que son unha rapaza ben. Ou unaputiña fina, igual que o mozo de equipaxes. Non importa.O esencial é que Martázul é libre. Síntese libre. Inclusorica. O banco hipotecou o apartamento en dez millóns,que Lidia deberá pagar en vintecinco anos. ¡Señor, canto

246

tempo amarrada á nómina do xornal e ás fotos! Comomedida de seguridade, para que ninguén puidese seguir amiña pista, abrimos unha conta a nome de Armando. Alíestá depositado ata o último céntimo. A tranquilidade e aesperanza de camiñar liberados por Europa. Perdern o s .Primeiro pensaramos facer a viaxe en coche. Vigo/Madrid.Estancia con Pigmalión. Madrid/París. Pero antollóusenosunha escapada perigosa. Precipitada. Armando enténdeoasí. Utiliza o avión, di, é máis rápido. Medítoo e compren-do que todos os movementos quedarían re x i s t r a d o s .Apetécenme as noites de ferrocarril. Alongar o tempo. Aaventura do troupeleo martelando o ritmo dos meus pen-samentos. Axudarame a dar o paso. Dixen: ata Madrid ireien tren, tamén dende alí a París, vai ti diante, busca unapartamento, alúgao e recóllesme na estación. MañáArmando agardarame en Austerlitz. Saudarame cun bico eunha aperta. Dirá: ¿liberácheste de Pigmalión? El bautizou-nou así. Eu afirmarei coa cabeza. Cun silencio e un sorrisocómplices. Riremos collidos da cintura, como dúas amigas,movendo as cadeiras tolas e perderémonos no bulicio dacidade da luz, da arte e do pecado. Estou segura.

247

TRES

Tempo da memoria

Berlín, 1996

1

Despois de comer tomei a decisión. Vou óE u ro p a c e n t e r, ¿necesitades algo?, dixen. Fausto e Arm a n d oóllanme sen re s p o n d e r. Non adoito frecuentar o Berlínoeste. Eu folleo unha revista mentres eles levantan a mesa.¿Podes preparar café?, pregunta Armando. Martázul noncontesta. Deixa a lectura e carga a cafeteira. Por finArmando faille un encargo. Trae algo de prensa española,di. Despois de case tres anos lonxe de España, el segueapegado ás noticias da patria. Martázul non. Só chama aGalicia en contadas ocasións. Europa é o escenario dassúas andanzas. Do traballo cotián. Está adaptada ós ceosgrises. Ás baixas temperaturas. Ás linguas de cada lugar.Unicamente o mar é unha permanente re f e rencia nossoños e en contadas saudades. Martázul habitualmentenon o bota de menos. Non o desexa. Descártao. Como faicoas lembranzas. ¿Para que valen as nostalxias? Pasaro ncase tres anos. Máis de mil días dende a escapada deMadrid. Días repletos de emocións e sucesos. Vivindo avida entre a vórtice do imparable. Probablemente sexa untempo insuficiente para esquecer. Armando dio: esqueceré bo e necesario pero non de todo; temos que permaneceren garda constantemente, non descoidar a vixilancia. Óprincipio non pensaba deste xeito. Non era así. É necesa-rio frivolizar, di. É a súa técnica. Aplícaa cando Martázul

251

experimenta a primeira sensación de terror ó chegar aParís. Acabados de instalarse no novo apartamento. É certoque foi un tempo de desacougo e de temor. É certo. Sirvoo café e eles veñen ata o salón. Falan, como case sempre,de gastronomía ou de literatura. Dende o vello balcónpodo ver a cúpula da catedral recortándose sobre o ceogris. Este setembro berlinés é opaco. Plúmbeo. Pero aíndahai boa temperatura. ¿Por que vas ó Europacenter?, pre-gunta Armando. Martázul tarda en responder. Aínda nonsabe que o destino está alí. Agardándoa. A razón é moisimple. Mercar cremas dunha determinada marca francesa.Simplemente. Ademais da prensa, se o encontras, tráemealgún libro en español, logo págocho, di Armando. Comose as finanzas non fosen comúns. Axiña se cumprirán tresanos da morte de Pigmalión. Probablemente sexa untempo insuficiente para esquecer, pero a Martázul bastou-lle. As historias vividas en París e Londres. Os traballospolo resto de Europa coa cámara en ristre. Sempre trasunha reportaxe. A instalación neste Berlín, amado e soña-do. Todo contribuíu a despexar as brumas deixadas polaspantasmas do pasado. É certo que deron paso a outraspantasmas. As de Émile e Brian cos tráxicos destinos, sobretodo. Pero España, Galicia, Madrid, Vigo, Almáciga... per-manecen nun estadio afastado da memoria. Ó contrario domeu amigo, sinto unha preguiza infinita para recordar ousentir morriña. Aprendín a pasar as páxinas e a vivir o pre-sente con tanta intensidade como me sexa posible.Martázul sabe que de nada vale a memoria se se exercepara a nostalxia. Logrou escapar dese pozo ata esta mesmatarde. Ata o momento en que se cruzaron as nosas miradas.Presinto que non tardará en escurecer. Os días empezan aser curtos nesta parte do mundo. Así que me despido. Unbico para cada un dos meus dous compañeiros, é o ritual,e saio. Levo as chaves do Golf no peto. Segue a ser verme-llo. Xamais chegamos a pintalo de branco. Empeza a terachaques de vello. Cando estou xunto a el non me apete-ce conducir. Xusto no instante no que aparece o busdobrando a esquina. Distingo o número. Apresuro o paso

252

e chego a tempo. Non adoito ir ó Berlín occidental.Moderno e trepidante. Prefiro o silencio que aínda aboiana parte que foi oriental. A dualidade de Berlín será eter-na. Éo dende a súa orixe. Fausto, o meu novo/vello aman-te/duende/poeta, bautizouna como a cidade xémini. Écerto. E cadaquén elixe unha parte do seu dobre ser.Martázul prefire o barrio de San Nicolao. Os paseos polasbeiras do Spree. As referencias históricas. O mundo dosartesáns que pervive na imaxinería dalgunhas fachadas. Éunha cuestión de gustos. De saber elixir. Pero o destino épuntual. Non podo afirmar se é traizoeiro. Unha vez máisagárdame. Agora no gran centro comercial. Como poderíae s p e r a rme en calquera esquina. Na parada dun bus sendestino. Na sala de espera dun aeroporto. Ou na platafor-ma dunha estación de sabe o ceo qué lugar perdido nosconfíns do universo. Iso é certo. Cando apare c i c h e s ,Martázul soubo que che coñecía nada máis ver os teusollos. Ó intuír a mirada azul/gris de presentador progre detelexornais. Esa forma de mirar, enmarcada polas lentes decarei, acendeu a chispa do recordo. Só dos recordos, por-que os temores planarán logo, cando fale con Armando.Resucitarán aquelas sensacións da chegada a París hai tresanos. É así. A noite fora longa pero tranquila. A viaxe ent ren entre Madrid e París non tivo sobresaltos. Martázulduchouse no compartimento antes de ir almorzar. Ta nlixeira de equipaxe como de sentimentos. Na plataformade Austerlitz agárdalle Armando coa inquietude e a espe-ranza escritas no rostro. Dende a fiestra descúbroo. Movea cabeza nervioso. Aínda o pelo húmido e o sono damadruga nos ollos. Intenta localizarme antes de que o trense deteña. Estira o pescozo ó poñerse sobre a punta dospés. Por fin crúzanse as nosas miradas. Saúdoo. Lánzolleun bico. Ó descender da escaleira abrázame co ímpeto desempre. Trata de posuírme. De demostrarse que son real.Que estou nos seus brazos. Que non aconteceu o peor.¿Liberácheste de Pigmalión?, pregunta. Martázul afirma coxesto e unha tenue luz de felicidade bríllalle nos ollos.Bícanse como dúas boas e excelentes amigas. Como dúas

253

amigas se enlazan pola cintura e camiñan cara á saída.Martázul sente unha estraña e pracenteira tranquilidade.Durmiu dun tirón. A penas sen escoitar os traqueteos dot ren. Unha viaxe diametralmente oposta á vivida entreVigo e Madrid. Unha noite de silencio fronte a aqueloutrada frivolidade e da lembranza. Respira o aire húmido deParís e antes de chegar ó coche refúxiase na calor humanade Armando. A estación de Austerlitz está sucia e descoi-dada. As tendas e os departamentos de servicios despidenun estraño cheiro de abandono. A xente fai cola para tomarun taxi. Son ordenados e pacientes. Os autos tardan enchegar. Parecen escasos e desinteresados. Aquí arribabanos emigrantes españois en tempos do franquismo, diArmando; este decorado estaba na retina de todos como oprimeiro territorio da Arcadia soñada. Agora é a terra pro-metida de Martázul. O lugar da liberación. Da ruptura copasado. Apértome contra o ombro do meu amigo. Peronon busco protección. Simplemente necesito saber queaínda estou viva e son libre. Vexo o meu coche aparcadonas inmediacións. Contémploo como a un obxecto novop e ro coñecido. Outro elemento máis da cotianeidadepasada. Gustaríame pintalo de branco, digo. Arm a n d osorrí. Farémolo, responde. Subimos. Arranca. Desprázasecara á grande avenida. Comprobo que en poucos días sefamiliarizou co tráfico de París. ¿Onde vivimos?, pregunto.Di: non moi lonxe de aquí, na Rue de Tolbiac, fronte á igre-xa de Santa Ana; un barrio tranquilo e discreto. Atoparonun apartamento coquetón. Con moita luz. Dende as ventáspoden verse o templo e os establecementos da rúa.Ademais é económico e amplo. Ata dispoñemos dun cuar-to para invitados. Felicítoo pola boa elección e polo prezo,aínda que os mobles sexan anódinos. Aínda que as coresdas cortinas e tapizados resulten tristeiros. É certo. Senembargo a Martázul gustaríalle apousentarse nunha zonamenos gris. Máis coñecida. Próxima ós cafés de moda, ástertulias, ó centro. ¿Non nolo podemos permitir?, pregun-ta. Vivir como ricos pode ser perigoso, di Armando. Tratode comprender as súas cautelas. Di: debemos actuar como

254

se non tivesemos eses millóns no banco; hai que ser pru-dentes, Martázul, e pasar desapercibidos, incluso manter-nos só cos recursos que consigamos traballando. SeráTamara quen me faga comprender que algunhas persoasestamos destinadas ó escaparate da vida. Naquela viaxecara a Montecarlo díxenlle: convenche ser discreta; Émilepode sospeitar. Aí comenzou a aventura entre ambas asdúas. Ela conducía un flamante Renault amarelo e negro.Como ten por costume, vestírase a xogo co coche. Dixo:non nacín para exercer a discreción, querida Martázul; titampouco; pertencemos ó privilexiado mundo dos perso-naxes populares; temos carisma, estrela, o dedo do desti-no sinálanos para que outros nos contemplen. Isto aconte-cerá pouco despois da miña chegada. Camille, Tamara, oseu esposo Émile, a quen sería mellor non ter coñecido,Anne, a filla de ambos os dous, Auguste... entrarán na miñavida empurrándoa de novo á turbulencia dos acontece-mentos impensados. Iso é certo. Pero aquela mañá da che-gada só existía o presente. O instante supremo de vivircada segundo con plenitude. Sen outra responsabilidade.Armando non estaba de acordo. Di: todo saíu ben, confor-me ó planificado, non o estragemos cometendo unha tor-peza. Pola cabeza de ambos os dous cruza a imaxe de EL .O recordo non desexado que flotará sobre os nosos áni-mos, xestos e actuacións durante un bo treito de tempo.Martázul cita a Borges: O executor dunha empresa atrozdebe impoñerse un porvir que sexa irrevocable, como op a s a d o . E xusto nese instante comprendo que Martázulxamais calculou con exactitude as posibles consecuenciasda liberación. Do xesto en honor de Nacho. Prodúcese omomento do medo. Da angustia. O instante da mala ou daboa conciencia. ¿É aí onde reside o arrepentimento? Aaldrabada dos sentimentos inculcados chama con forza.Entón, debes sobrepoñerte a todos os conceptos éticos,relixiosos, morais, esotéricos, convencionais..., que marca-ron o calendario dos días vividos en sociedade. Pero sobretodo é o anuncio perverso de Sofía o que emerxe con máisforza. E pesa. A clara conciencia de posuír a revelación do

255

f u t u ro. De asistir a ela. De executala con pulso firm e .Como se todo fose irremediable. Martázul afúndese. Aquebra dos nervios condúcea a un ataque de pranto irre-primible. Inesperado. Nada usual. Ábrese a espita do des-consolo. Do desafogo en forma de bágoas. ¿É este o fin daperversión? ¿A consecuencia inmediata e lóxica? ¿A chama-da da conciencia? ¡Lilainas! ¡Convencionalismos culturaisimpostos! Non hai dúbida. Aínda que trata de aparentar fir-meza, comprobo que Armando tamén está asustado.Frivoliza, di, debemos de frivolizar para sentirnos libres;preparareiche unha tila, deixa de chorar, por favor. Tomoun tranquilizante e adurmiño ata que o olor a carne guisa-da con patacas me esperta. Armando preparou un menúexquisito. É un excelente cociñeiro. Os seus purés, guisos,frituras, sobremesas... acompáñanme sempre. Martázulnon desexa perdelos. O certo é que, nestes tres anos trans-corridos, ambos os dous camiñamos indisolublemente ata-dos polo lazo da connivencia. Martázul condenada a certacelebridade en todos os círculos ós que accede. El de fra-caso en fracaso. Tanto artísticos como sentimentais. Agoraestá en paz. Berlín resultou un bálsamo despois da inso-portable relación con Renato. Fausto sabe escoitalo. Ec o m p rendelo. Sei que Armando acabará por namorarsedel. Mais Fausto non aceptará unha relación homosexualbaixo ningún concepto. Pero esta tarde tamén resucita aadvertencia de Armando, cando cría que en París habíaque facer da cautela unha arte. Dixo: polo de agora non éconveniente frecuentar os lugares de moda; tes o don denon pasar inadvertida; a túa beleza, a túa figura, as túaspernas, a túa intelixencia...; escapa dos descoñecidos, nondeas confianza. Así pensaba. A carne con patacas daquelprimeiro domingo sábeme a gloria. Comemos e vemos atelevisión. A morte de E L non será noticia en Francia.Aínda que a súa obra está presente en máis de mediaducias de cidades galas. Sobre todo en Montpellier,Marsella, París e Orléans. Tragámonos un documental e unconcurso. Agochados no sofá como dous paxariños acu-rralados polo gato. A mañá do luns prolóngase entre as

256

sabas. Martázul vexeta indolente. A media tarde a noitecomeza a chamar ós cristais. Necesito ulir verde, digo, saia-mos. Despois de aparcar o coche, camiñamos polo Bois deVicennes. Non tarda en cubrirnos o frescor da escurecida.Cheira a outono. As follas secas baixo as nosas pisadassoan a outono. Vemos grupos de universitarios que char-lan ou camiñan. Algúns namorados ignoran o paso dotempo sentados baixo as árbores. Alleos á humidade.Martázul non quere reprimir as confesións. Se iso te desa-foga, di Armando. Ela logra guindar lastre contando todosos pormenores do acontecido en Madrid. Digo: é certo, haique actuar con cautela, se me detivesen ou interrogasenestaría perdida, non teño coartada. Repite el: non te preci-pites na derrota, todo estaba calculado e cumpriuse á per-fección. Digo: non contabamos con Micaela, nin coa visitade Próspero e Cobre; a soidade de Pigmalión era a nosaaliada e abandonounos; as miñas pegadas están en todo oapartamento; foron moitos días, bastantes saídas, suficien-tes imprudencias. Trata de animarme. Todo iso pode xogaró teu favor, ó non ocultarte deixas de ser sospeitosa; unhas o b redose, unha adulteración, son irremediables, di el.Digo eu: iso pensaba antes, agora dubido; se todo foi ben,esta mañá Micaela descubrirá o cadáver, agora a poli esta-rá indagando, facendo preguntas; se EL conseguiu pedirauxilio, que o dubido, pode estar repoñéndose nun hospi-tal e atando cabos respecto da miña marcha sen prestarlleaxuda. Armando descarta todas as posibles continxenciasque aniñan na cabeza de Martázul. Ó regresar decidimosaparcar o coche nun garaxe e prescindir del por un tempo.Considerámolo un cebo fácil para detectar a nosa presen-cia. Deitámonos xuntos. Espidos e abrazados. Arm a n d oaccede a follar. Necesítoo. O sexo reláxame. Tempera osmeus nervios. Permíteme durm i r. Non son a primeiramuller para Armando. Ferdinando poñíase nervioso coainconfesada bisexualidade do meu amigo. Dicía: estecabrón adórname a cabeza ata con mulleres, ¡que noxo,Martázul! ¿Ti podes entendelo? Eran os días deCompostela. De compartir o apartamento con Nacho. O

257

tempo da loucura amorosa. De desexar a cordura. Da fide-lidade imposible.

–Necesito coñecer todos os detalles da aventura conNacho.

–Aínda hai tempo. Déixame seguir. Os meses de Parísson o nexo de unión entre o pasado e este presente damemoria. Non me ordenes a mente. París e Berlín balan-céanse permanentemente nas miñas vivencias. Pasadoinmediato e presente. É o meu xogo vital. Antes de queamaneza saberalo todo. Pode que estea escrito.

Naquelas primeiras noites tardamos en conciliar osono. Iso é certo. Pero ó chegar a mañá do martes, a noti-cia de El País pode ser tranquilizadora. Antes de que eudespertase, Armando caminou ata a praza de Italia paraconseguir o diario. Di: levanteime coa intuición, coa certe-za, de que sería noticia, unha noticia liberadora. Unha cha-mada en primeira anuncia o falecemento do pre s t i x i o s oarquitecto. Na sección de Cultura dedícanlle dúas páxinasó suceso. Nelas inclúen un artigo apresurado de PrósperoTamango. Tamén unha magnífica análise da súa arquitec-tura asinada por Fernández Galiano. Pigmalión en brancoe negro mírame por derradeira vez dende a foto de arqui-vo. Os ollos tristes destacan sobre un sorriso frío. Ollosmiopes. Intelixentes. Emboscados tralas lentes de gro s amontura. Recoñezo a camisa de verán. Azul e negra. Sedaagradable. E ó final da súa extremidade, nun primeiroplano case desenfocado, un vaso de whisky a modo deapéndice eterno. Leo detidamente a noticia. Non re v e l anada da adulteración. Nada do cabalo. Para nada se men-ciona a droga. Martázul alármase. A versión oficial é quefaleceu como consecuencia dunha penosa e longa enfer -midade, que o retirara da profesión dende había bastantesmeses. Desacóugame a falta de referencias á realidade, ómundo que o rodeaba en Pozuelo. Aparta as suspicacias,di Armando, é un claro síntoma de caso pechado. Non,Martázul non desexa ignorar. A súa seguridade dependedo coñecemento. Da certeza. De posuír todas as claves.Xogarás con lume, di el. Non me importa, digo. Faise a luz

258

no meu cere b ro. Debo ordenar as ideas. Planificar cadapaso. Saber. Iso é. O coñecemento virame da man das tes-temuñas directas. Próspero Tamango voará a Madrid.Daralle o derradeiro adeus ó amigo da alma. Acompañaraoata o final do derradeiro camiño. Tamango traerá informa-ción veraz. El coñecerá de primeira man todas as circuns-tancias. O descubrimento do suceso. O resultado daautopsia. As sospeitas. Estou segura. Recordo a invitaciónde Cobre para asistir ó lanzamento da biografía de Uxía deMontijo. Sucederá ó final da próxima semana. Debemos ir.Reanudar o contacto. As precaucións de Armando camba-léanse. Confía en min, digo, non me fallará a intuición, nonpode fallarme. A debilidade primeira acaba esvaecéndose.Aínda que se sucederán os días con altos e baixos. A inac-tividade derrótame. Afógame. Acompaño a Armando ata ot e a t ro onde se somete ás probas. Alí coñece a Renato.Italiano, guapo e homosexual. Óllanse. Gústanse. Ámanse.O seu mundo é así. Explosivo. Promiscuo. Sincero. Fugaz.Ambos os dous son aceptados na compañía de mimo. Afelicidade é un paseo dos tres polas pontes sobre o Sena.Ceas en cafetíns de artistas onde afortunadamente aíndanon encontramos coñecidos. ¡Que milagre! Tardes deensaios e noites de cine. Algunhas mañás Armando enzóu-fase de branco e exerce de estatua vivente fronte óBeauburg. Con iso saca uns cartos que logo dilapidamosnas tendas de vello ou nos telderetes das feiras. Martázulnon se desprende da cámara. Quere acción e decide tra-ballar nunha reportaxe sobre As miradas de París. Caras deturistas. De camareiros. De executivos. De amas de casacamiño da compra. De estudiantes. De artistas. De varren-deiros. De noctámbulos. De estatuas. De pinturas famosas.De Armando centurión. De Armando pallaso. De Armandobicando a Renato. Farei unha boa selección e poreille letraa esta música de cores. Música de Berlioz, penso. Renatovive dúas grandes paixóns, ademais do traballo actoral: afotografía e o esoterismo. Ten bo criterio á hora de selec-cionar as diapositivas. Acerta. Iso é así. A frenética organi-zación da nova vida axúdalle a Martázul a preparar o reen-

259

c o n t ro con Próspero Tamango. O venres, a R e n o i r E \ G a l e r i Ea b re as súas portas acristaladas deixando escapar o ambien-te ata a rúa. Ás sete da tarde parece estar de festa. Ninguénnos pide a invitación que non temos. Armando e mais eucruzamos o moderno vestíbulo. Entramos nunha extensasala onde as paredes están adornadas coa obra dun novotalento minimalista. As cadeiras están dispostas nun sóbloque central. De cara a un pequeno estrado, con mesa et res asentos, presidido pola re p roducción dun óleo coaimaxe de Uxía de Montijo retratada por Wi n t e rhalter eunha gran foto miña de Tamango. En seguida descubro aP r ó s p e ro falando cun grupo de xornalistas. Pre f e r i m o snon interro m p e r. Decido pasar inadvertida. Manter acalma. Acomodámonos nunha fila discreta, cara ó centro.C o b re conversa cun rapaz alto, delgado, en tons pastel.Isolde irrompe arrastrando da man unha roxa recortadiñae fermosa. Trataraa como a unha raíña. A pequena mini-saia resalta a impresionante perfección das pernas damodelo alemana. Avanza cara á fronte sen reparar nasmiradas cobizosas de homes e mulleres. Abraza e bica conmoito teatro a Cobre. Logo a Próspero. Rompe o círculodos informadores. Acomódase na primeira fila departindocun cincuentón elegante. En seguida saberei que se tratade Émile, o dono da galería. Gustavo, o amigo escritor,observa en silencio, apartado nunha esquina. As nosasmiradas coinciden. Sorrímonos. Hai outra xente coñecidae intelectuais que vou enumerando a Armando. El estáentusiasmado co ambiente. De Martázul apodérase ómesmo tempo unha confusa sensación de incomodidade eesperanza. Todo aquilo parece unha prolongación domundo de Pigmalión. Un cadro ó que xa non cre perten-c e r. Craso erro. Soben á tribuna o autor, o editor do libroe o galerista anfitrión. Encontro a Próspero moi atractivo.Con grandes olleiras, todo vestido de negro, o pelo cinzae a pel lixeiramente torrada. Émile fala da personalidadedo escritor. O editor da importancia desta nova biogra-fía/estudio sobre a emperatriz española/francesa. Oautor faino de Uxía de Montijo, como se dunha amiga da

260

infancia se tratase. Entra en chistes, anécdotas, curiosi-dades, que invitan a desexar ler o libro. Cando me desco-b re entre o público, esboza un aceno cómplice. Recólloacon satisfacción. Despois dos aplausos, antes de quecomece a asinar exemplares, vén cara a nós e abrázanosemocionado. Xa te enteraches, ¿como estás?, pre g u n t a .D e s o l a d a, digo, ¿como sucedeu? Móstro m e c o m p u n x i d aco recordo. Pode que o estea. Que Martázul se desprende-se da Martázul de Madrid. Que retorne por un instante áMartázul de Vigo, amante de Pigmalión. C a b a l o en malestado, seguramente o sábado a última hora ou o domingopola mañá, non foi doado determinalo con exactitude, di.Completo: eu deixeino tranquilo e animado... Di: un des-enlace así era previsible, non te aflixas. Durante a cea,organizada para uns poucos elixidos, Cobre descríbeme aincineración e o acto de espallar as cinzas na ría de Vigo.Rodeados por unha multitude de amigos, políticos, coñe-cidos, antigas amantes de E L do brazo dos seus vellosmaridos, xornalistas e moitos curiosos. Próspero eAlexandra foron os encargados de cumprir esa derradeiravontade. Expresada en multitude de ocasións. Non desexoun enterramento, nin un panteón, nin nada pare c i d o ,esquecédevos de min, reducídeme a cinzas e logo guinda-las ó mar, é máis ecolóxico e tranquilizador, dixo. Ese díafalabamos da morte. Martázul escoitábao abraiada. EL pro-poñíalle a única filosofía vital posible. Vivir a vida a tope.Que cada instante sexa protagonista por si mesmo. Nondeixar que as oportunidades crucen fronte á nosa portasen agarralas pola cintura e gozalas. Todo é provisional,nada é eterno, di. E asegura que a realidade é mentira. Uncapricho da mente humana. Que non existe un máis alá epolo tanto a eternidade é unha simple ilusión inventadapara que non desesperemos. Para que os fracos de espíri-to non se colguen da primeira trabe que teñan á man. Avida é inxusta e só o afán dunha recompensa pode redimiros débiles frónte á morte segura. E o desexo de gloria e depermanecer é o que evade os soberbios, di. Martázul acep-ta esa prédica. Vénlle ben despois da borracheira de eso-

261

terismo vivida con Sofía. Faina súa. Levántaa como unestandarte. Ata o día da morte cada segundo deberá sabo-realo a tope. Intensamente. Incluído este momento en queCobre chora sen bágoas a perda do amigo. Sentimos a túaausencia no funeral, di. Minto: non o souben ata hai unsdías, casualmente chamei a Vigo, sufrino moito. Candoconsidero que sei suficiente, prégolles que esquezamos otema. Eles cren respectar a miña dor. Iso é certo. Cobrepregunta polo pintor de Arles e rapidamente compoño aruptura. O final dun romance que nunca existiu. Dásemeben fabular. Armando e máis eu decidimos vivir un tempoen París, digo, non podo imaxinar un Vigo sen E L .Alédanse e ábrennos os brazos. En fronte teño a miradainquietante de Émile Guide. Chámanlle E\G. Asina coasiniciais e a barra invertida. Escoito a palabra extravagantee provocadora de Tamara, a esposa. El confesa cincuentae cinco anos, unha gran paixón por ela e unha adoraciónsen límites pola filla de ambos os dous. Tamara é pintora.El é culto e parece intelixente. Un xudeu dos negocios daarte, asegura Gustavo con sorna. Rapidamente, Émileautoalaba a súa remota ascendencia hebrea, pero tamén aespléndida capacidade para desbaldir os cartos que contanta facilidade gaña. Tamara búrlase. Féreo. El nuncaamou a ninguén que non sexa el mesmo, di ela. Émileséguelle o xogo. Sabe facelo e dilapida simpatía. Estousegura de que desexa impresionar a Martázul. Captar a súaatención. A parella consegue arrastrala cara ó reto da vér-tixe transgresora. De seguida imaxina unha aventura trian-gular. Penetrar como unha cuña nesa curiosa relación dedous seres tan dispares. Un lance diferente. Solta as redesinteresándose pola obra dela. Pero é E\G quen recolle odesafío. Pregunta polas miñas actividades en París. Demomento ningunha, digo, probablemente escriba paraunha revista de arte e para outra de viaxes; fotos, reporta-xes e enquisas, quizais, non sei, teño que situarme no esce-nario desta cidade; acabo de chegar. Émile ten uns ollosprofundos de mirada antiga. Aventúrome. Digo: es escor-pión, ¿verdade? Afirma compracido. Todo se repite. Non

262

cre nesas parvadas pero proponme un traballo. Podemosalmorzar mañá e falalo con tranquilidade, di, os negociosnon se pechan en presencia dos amigos. Así sucedeu.

O autobús abandona Unter den Linden e pasa xunto áPorta de Brandenburgo. A fronteira entre dous mundos xahistóricos. Un e outro Berlín do pasado. Nas paradasseguintes encherase. Un berlinés de fazulas verm e l l a smírame. Na superficie dos seus ollos azuis hai un mar deaburrimentos. Penso que saíu do traballo despois de cum-prir coa xornada intensiva. Seguramente nunha pequenae m p resa onde exerce de mecánico ou similar. To m o uunhas cervexas cos colegas e regresa ó fogar sen esperan-zas. Alí agárdao a esposa. Cansa dunha vida sen horizon-tes. E os fillos. Seguro que teñen unha parelliña. Neno enena. Redondos e moufeiros coma el. A esposa é obesa. Si,con esa obesidade tópica das teutonas do pasado. Denovos eran alegres e folladores. Logo enviciáronse coa cer-vexa, as salchichas e a manteiga. Como todos. Agora cús-talles traballo facer o amor. A envergadura de ambos osdous é un problema que cada sábado solucionan senmoito interese. Un desafogo, claro. Pero nada máis.Tampouco hai moito amor. E a comprensión depende doestado de ánimo. Da marcha das finanzas do fogar. É así. Eteñen uns sogros que son un pesadelo. Non herdarán nadadeles. E unha irmá divorciada que os visita. Sempre carga-da de queixas. Pero o verdadeiramente importante seráque o domingo gañe o seu equipo de fútbol. O luns pode-rá presumir na pequena fábrica onde traballa dende haidezaoito anos. Ou máis. Martázul aplícase no seu deportefavorito. Inventar as vidas dos demais. E o berlinés óllaacomo se ela fose a única pasaxeira do bus. Entón toma acámara e co xesto pídelle permiso. O home encóllese deombros. Trata de sorrir pero non espanta a tristura da mira-da. Encadrar. Medir a luz. Distancia focal. Disparo. ¡WartenSie, bitte! Outra máis. ¡Bitte! Gracias. O home ráñase aentreperna por debaixo do bandullo. Recréase nas longaspernas de Martázul que escapan polas rañuras do amplochaquetón de pel negra. A situación excitouno. O bus

263

detense. Unha señora, delgada e mirrada, pequena, aban-dona o asento próximo. Tócalle no ombro. O home res-ponde saíndo da ensoñación e ambos os dous descendenna parada. Collidos do brazo. ¡Haberá que inventarllesoutra vida! Estou repetindo a experiencia de París. Omesmo modelo de reportaxe. Agora serán Os ro s t ros deBerlín. Émile, E\G, formou parte daquela galería de mira-das que logrei publicar nunha revista sueca. Ó día seguin-te de coñecernos agardaba sentado na Praza da Bastille.Vai fresco pero desexa apropiarse do sol debilitado damañá. Antes de sentarme disparo un par de instantáneas.Inmortalizo a súa sorpresa. Sérvenos de escusa para ponti-ficar sobre a arte da fotografía. Fronte a nós o edificio danova Ópera. Tan controvertido e curioso. Falamos delantes de entrar en materia. Martázul trae consigo algunhaspublicacións, diversas fotos... O interese de Émile sobre-pasa a experiencia profesional dela. Sente unha grandeatracción pola muller e non tardará en confesalo co pasodos días. Aínda non é o momento. E a Martázul moléstalleque a forza do seu físico supere a da intelixencia. Un moti-vo para a vinganza. Pero non desexa pronunciar esa pala-bra. Hai que esquecer o concepto. A acción. A beleza ábre-lle a porta: entremos. El fala de Camille de Montvergues.Unha escultora xenial que revolucionará a arte contempo-ránea, asegura. A R e n o i r E \ G a l e r i E p repáralle a súa primei-ra grande exposición para finais do próximo febreiro. Seráo lanzamento. Émile aposta forte pola artista e desexa edi-tar un libro/catálogo capaz de sorprender o público fran-cés. E a crítica. E, naturalmente, con toda a obra ben foto-grafada. ¿Atréveste con ese traballo, incluso, a coordinartodo a edición?, pregunta. Acepto sen reflexionar. É o flo-tador que deberá salvarme axudándome a navegar polotempo parisiense. Un motivo para sentirme viva. Taménpara infiltrarme no círculo de Émile e Tamara. Nesemomento aínda non sei cál dos dous personaxes me atraemáis. Qué seducción resultará máis emocionante. Martázulpensa que a vida anterior foi unha sucesión de sensacións.Que algo debe cambiar coa desaparición de E L. Intúeo

264

pero non consegue descifralo. Agora comprende que Paríslle abriu o universo das emocións. Por iso foi unha etapadecisiva. Iso é así. Pois mans á obra, di Émile esgrimindo oteléfono móbil. A miña resolución gustoulle. Mantén uncurto diálogo coa escultora. Paga o almorzo. Di: Camilleagárdanos no 111 da rúa Notre Dame des Champs, nonesquezas este enderezo. Camiñamos ata as inmediaciónsda súa galería para recoller o auto e dirxirnos ó taller deCamille. Durante o traxecto falamos dos meus honorarios.Suficientes para sobrevivir uns meses sen tocar os fondosdepositados no banco. Considéroo un bo comezo. O entu-siasmo apodérase do espírito de Martázul. A aventura con-tinúa e Émile xa é terreo fertilizado para a conquista. Todasas pezas da engrenaxe se poñen en funcionamento. Éatractivo. Moi elegante. Lémbroo sentado no M e rc e d e snegro, pulcramente vestido. Traxe gris marengo con dis-cretas raias brancas. Camisa de seda ocre. Gravata verme-lla. Dos botóns do chaleco cólgalle unha delicada leontinade ouro á que suxeita un antigo reloxo do mesmo metalprecioso. Vai gardado no pequeno peto da prenda. A curvada súa incipiente barriga delata esa idade que o sorrisopermanente e a xovialidade disimulan. Usa gomina para opelo, entre cinza e roxo. Pero non destila a grima dosengomados. Non leva xoias nin aneis. Unicamente o arode matrimonio, moi fino e discreto. Logo virán outrassecuencias da memoria. Outras fotos en movemento, ondeÉmile aparece facendo gala do don extraordinario da dis-creción, do saber estar. Ata que cheguen os días fatídicosdo final e descubramos a súa debilidade interior que nin-guén soubo ver. Naquel instante, ó dirixirnos ó taller deCamille, fala de novo de Tamara e da súa filla Anne.Martázul pensa en Tamara. É atractiva e non tardará ensabela disposta a todo tipo de aventuras. Sempre ás costasdo opulento Émile. Pero coa sospeita de que o maridopodía coñecer e aceptar o xogo. Iso é certo. Sen embargoé case unha obsesión coa que o galerista mira, observa eagarima as súas dúas mulleres. Por un momento, Martázulpensa que o home interpón así unha barreira infranquea-

265

ble ante calquera aventura. Parécelle un aviso ás navegan-tes. O meu é porto pechado. Non hai calado para atracar.Pasen de longo. Un desafío para ela. Un incentivo máis. Isop a recía. Camille de Montvergues recíbenos cun amplosorriso e unha aperta esperanzada. Fermosa. Era poucomaior que Martázul. Daquela ten vintecinco anos. Irradiavontade por todos os poros da pel. Coa mirada atravesa omármore. Desbástao. O nariz é recto, os beizos sensuais, abarbela graciosa. Si, é moi fermosa. Querible. Comparte oestudio/taller con dúas mozas americanas. Joanne e Pattychegaron a París buscando a esencia da arte. Parecen dúasrománticas que aínda cren que esta cidade inspira e lles dáforza ós artistas. Tamén son escultoras e viven gracias ábolsa dunha fundación estadounidense. Camille procededo norte. De Aisne. Sobrevive gracias ó seu talento. Coapoio do pai e a oposición da nai, a quen lle parece impro-pio que unha muller se pase a vida coas mans manchadasde barro, o po da escaiola entre o cabelo e os músculosesgotados de martelar a pedra. Ten un irmán, Paul, que sedi poeta. Catro anos menor ca ela. Percorre as tertulias pre-goando que a Virxe María se lle aparece e que lle fala enNotre Dame. Ninguén lle fai caso. Tómano por lunático.Pero gracias á protección dalgúns amigos conseguiu publi-car apaixonados poemas e artigos en revistas e xorn a i s .Toda a Sorbonne o coñece mercé ás extemporáneas mani-festacións das que fai gala. Non tardarán en presentarnos.Entón soltará unha longa perorata contra a corrupción e aperda de ética nun país tan católico e exemplar paraOccidente como é España. Cando se pronuncia a favor dacase esquecida dictadura de Franco pre f i ro non seguirescoitándoo. Adiviño que os seus días concluirán nunmanicomio ou seguindo as hostes xenófobas de Le Pen.Camille é a outra cara da moeda. Aberta e progresista. Assúas esculturas sedúcenme ó primeiro golpe de vista.Fascíname o erotismo dos seus mármores. A expresivida-de dos rostros que retrata. A forza dos torsos masculinosfundidos en bronce. Émile acerta investindo nela. Martázulnamórase da muller e da obra. Pronto necesitará facelas

266

súas. Estou encantada naquel bosque de esculturas baixoa intensa luz que penetra pola galería de grandes venta-nais. Ademais, inmediatamente, o vigor e o carácter apai-xonado de Camille atrápanme. Sinto que ó seu carón asforzas positivas se disparan. As nosas auras complemétan-se. De novo a velocidade da existencia rompe todas ascadeas. Aparta os medos desatados pola soidade e as som-bras do pasado inmediato. Iso é así. Martázul comprobaráque a medida que se constrúe o retablo dos novos perso-naxes da súa vida, os desexos e as paixóns superpóñense.¿A quen dar preferencia? ¿A un amor con Camille? ¿Á aven-tura con Tamara para enganar a Émile e, simultaneamente,ó romance con Émile para traizoar a Tamara? ¿Pagará apena volver xogar con Próspero? ¿Como son as paixónsocultas de Gustavo? ¿ E a Isolde, que lle quedan daquelesdesexos do pasado? Martázul necesita seducir para sentir-se viva. Non é unha folla de outono como pensara ó reci-bir o desprezo de Nacho. Está viva e París recórdallo. Asísucedeu. Sentamos ó redor dun taboleiro, que fai ás vecesde mesa. Dunha gran carpeta, a escultora vai sacando emostrando artigos, comentarios, pequenos catálogos deman... Son os testemuños de exposicións anteriore s .Decido. Digo: non, Camille, nesta ocasión hai que ser máisa g resivos, non nos apoiemos neste material, nin nestesconceptos, pidamos traballos novos, firmas importantes;abramos o libro cunha semblanza, quizais unha longa con-versa que eu mesma podo escribir, como se acabases denacer; logo seguiralle a obra ben fotografada e pechare-mos cunha especie de reportaxe da artista no taller.Propoño recrear e transmitir o mundo que a rodea. Que aautora sexa tan protagonista como a propia obra. É unhatécnica. Un modo de implicar o espectador e o cliente.Digo: todos desexaremos posuírte, atesourar parte da túaforza vital, mercar a túa paixón e a túa intelixencia; iso éseducir. A proposta é ben recibida. Trazamos un calenda-rio de traballo e barallamos unha ducia de nomes para osartigos. Por primeira vez escoito os de Auguste Meudón ePaul de Montvergues. Tamén a historia das súas conspira-

267

cións contra Camille. Dous espíritos roídos polos celos. Oamante frustrado e o irmán cheo de envexa. Decidimos e,practicamente, pechamos esa mesma mañá o que será oíndice da publicación. Foi un encontro moi pro d u c t i v o .Émile móstrase compracido de contratarme. Invítanos acomer a todas. Así sucedeu. Armando acolle a noticia domeu novo traballo como o final de quince días de incerti-dume pero con temor. Non o di. Vemos a porta aberta ófuturo. A euforia empúrrame de novo ó mundo dos pro-xectos. Facer cousas. Fotografar. Escribir. Publicar. Díasdespois establezo contacto con Jesús Tablate en España. Éo editor e director de Álbum, a prestixiosa revista de artese letras. Recibiu algunhas das miñas propostas. Interésallea miña visión estética sobre os campesiños galegos. Unhafoto da avoa será portada. Chamo a casa para comunicar-llelo. Para dar a boa nova. Para dicir que estou ben. Mamádi que vive intranquila. A policía interesouse por ti, caseberra. O corazón de Martázul retorna ós abismos da inse-guridade. ¿Tes algún problema, filla?, inquire papá Ginés.Digo: nada, será que perdín unhas tarxetas de crédito,¿que querían? Di mamá: chamaron por teléfono, pre g u n-t a ron o teu novo domicilio, non soubemos dar razón, col-g a ron sen máis. Dígolle a Armando que o caso non estápechado. Mirámonos sen palabras e saímos a pasear polanoite de París.

268

2

Martázul necesita sosegarse. Refuxiarase nos pro x e c-tos. Nas ilusións. Construirá o presente. Por unha vezintentará pensar no futuro. Aínda que sexa o futuro inme-diato. E desconfiar. A conversa con Almáciga sementou-lle o desasosego. Armando di: somos cómplices, non sóestá en xogo a túa seguridade. Polo tanto, chegado o casodun interrogatorio, Martázul debe fixar cada unha daspartes do discurso para non caer en contradiccións.A rmando é actor. O actor coñece a técnica. El explícalle alección que debe aprender e asumir. Unha estratexia tea-tral ben depurada. O detalle do cambio da heroína decalidade por outra adulterada é un episodio ínfimo que amemoria borrará para sempre. Non sucedeu. Non é con-fesable. Martázul resulta ser unha alumna excelente.

–Serviríache de pouco. O inconsciente ou o sentido deculpabilidade acabarían por traizoarte.

–Polo menos, aquela terapia, permitiume durmir tran-quila.

–Estou seguro de que non a necesitabas.–¿Considérasme tan perversa como para descoñecer o

sentimento de culpa? ¿Como para escapar dos tormentosda conciencia?

–É posible.

269

Martázul sorrí. ¿Que é a perversidade? ¿Onde está arapaza perversa? Fai unha pausa. Agora escurece rápido enBerlín. Así é o outono nesta parte de Europa.

–Existe un factor moi importante, xogaba ó meu favoro desexo de vingar a Nacho. Facer xustiza á dor causada.Actuei seguindo os mandatos dunha catarse de redención.

–Outra mentira. A aventura con Nacho foi un sol dei n v e rno. Ti mesma aseguraches que a historia de Pigmalióntamén tiña data de caducidade. A Nacho corre s p o n d e u l l eser a etiqueta sobre a que viña escrita. Nunca máis te intere-saches por el. Non sabes cál foi o seu destino.

É posible. Martázul namorouse de Nacho. Perdi-damente. Por unha vez na súa vida chamou ás portas doamor e non lle abriron. Ela, dende o primeiro momento,tratou de ser modélica. De seguir o canon tradicional queesixe un romance auténtico. Adaptouse ás convenienciassociais ó uso. As únicas que Nacho podía entender e acep-tar. Dobregábase guiada por un sentimento inequívoco: oamor ó rapaz. Xunto a el borrou o pasado. As experiencias.O sentido provisional da vida. Quixo ser fiel e monógama.O ceo é testemuña de que o intentou co maior afán domundo. Dígollo a EL : desexo ser monógama, non querofollar contigo nin con ninguén; algo está cambiando den-t ro de min. Outra vez mírame en silencio. Eses longossilencios nos que se converteu tanta elocuencia. Está espi-do sobre a cama do apartamento e eu obsérvoo reflectidono grande espello. Sen miralo de fronte. Di: penso que seproduciu unha rara conxunción planetaria que vos volveutolas a todas. A referencia é soamente para Alexandra epara min. Naquel momento xa non había outras. Decideerguerse con certa gravidez. Preguizosamente. Di: a verda-de é que eu tampouco teño moitas ganas de follar, empe-zo a estar vello. Invítame a cear nun restaurante. Logo imosó cine. Falamos da escapada de ELA . O tema acaba porcansar. De madrugada déixame no portal. Di: estou des-concertado, ti non naciches para un amor convencional.Días despois rectificará. Pero todo forma parte das cir-cunstancias. Dos avatares do destino. Contra os que

270

Martázul terá que loitar. O peso real do vivido e os fenó-menos externos xogaron contra ela e gañaron a partida.Iso é certo. As viaxes entre Vigo e Santiago fixéronse perió-dicas. A actuación de Martázul foi pulcra e delicada. Nondesexaba repetir a experiencia de Andrés. Nun principiopensou que puido ser paralela. Nacho, ós seus vinte anos,xamais vivira a intimidade e a forza dun amor auténtico.Por iso, a pesar da diferencia de idade con Andrés, resulta-ba tan fráxil coma el. Descoñecía o que era un corpo espi-do de muller entre os seus brazos. Pensaba que o sexo sesublimaba nun lazo necesario co amor. Por iso fun pru-dente e actuei para el. Representei o que el soñaba quedebía de ser a relación de parella. ¿Unha farsa? Non, enabsoluto. Foron meses de auténtico convencemento. Deser Xano con dúas caras de muller. Unha en Compostela.Outra en Vigo. Pero a segunda ía desdebuxándose a medi-da que o interese polo rapaz crecía. Nun prato da balanzapesaba a relación con EL . No outro as esperanzas do amor.Un equilibrio imposible. Polo tanto, a forza da gravidadecon Nacho adquiriu máis densidade. Máis importancia.Máis interese. A gravidade colocou os meus pés no terreode Nacho e deixou suspendida no aire a relación conPigmalión. O tirón dos sentimentos decidiu por si só calera o prato da balanza que me interesaba aloumiñar nesemomento crucial. Iso é certo. Estaba segura de abrir unhaporta ó mundo da felicidade. Desa parte da súa vida,Martázul garda instantes moi ditosos. Irrepetibles. Aínda,neste tempo da memoria, podo resucitar as cores e os per-fumes. Os fondos musicais. O tacto e o sabor das emo-cións. Respiro fondo e entra no meu cerebro o aroma a pancandeal quente, acabado de fornear, que penetraba polasfiestras do apartamento. Nacho, xa che dixen, vivía nopopuloso ensanche de Santiago de Compostela. Nas inme-diaciones da Praza Roxa. Sobre unha panadería á que cadamañá eu baixaba a mercar un saboroso pan aro m á t i c o .Con el preparáballe aquelas torradas larpeiras que tantoagradecía. Por unha vez fun m a m á Martázul. Teño querecoñecelo. Dende o principio ó final, o tempo foi curto.

271

Non chegou a cumprirse o ano de relación e, sen embar-go, todo parece longo e prolongado. Así é a memoria. Unarquivo deformante da realidade. Cando comezou a nosaamizade, despois do encontro no tren, do concerto, danoite de copas e charlas sobre blues e jazz, o noivado dis-c o r reu polo trazado da vía tradicional. Por estere o t i p o sabsolutamente conservadores. Ve rnos. Sentirn o s .Desexarnos. A penas uns bicos e unhas apertas. Ata quenos declaramos amor mutuo e eterno. Arroupados polamáis absoluta pureza de ir xuntos ó cine ou ós concertos.Despedirnos no portal ou permanecer sentados nun sofá,as mans enlazadas e pouco máis. EL tómao de coña: unmes véndote con ese mozo e aínda non o levaches á cama;descoñézote, Martázul. Eu tamén teño ante min a unPigmalión estraño. Dígollo: non podo entender os celosque che provoca Buttarelli, a obsesión porque Alexandrap e rmaneza ó teu carón, o desexo de afundirte na deca-dencia dos sentimentos; estamos empezando a descoñe-cernos, estou segura, pero respecto a túa dor e a túa angus-tia. Non quero facerlle confidencias. Non debo. Ni antesdas vacacións, nin despois. Así sucedeu. Por fin Nachoafrontou a valentía de pedirme que fose súa. Nese momen-to Martázul déixase ir. Navega polo mar da inexperienciado rapaz. Sen precipitarse. Iníciao en todos os segredos dosexo e mais a paixón con tacto e dozura. Consegue que omacho non se sinta asoballado polo saber da muller. Elagoberna o temón. El cre que o barco segue o rumbo mar-cado por el. Algo moi importante para un mozo comoNacho. É así. Porque nesa estación da miña vida se detivoo tren das experiencias. Non me move o desexo de buscaro coñecemento. Nin a curiosidade. Como aconteceu conAndrés no pasado. Incluso, aquela mala experiencia pre-térita serviume para non repetir o xogo. Non caer nos mes-mos erros. É certo que houbo outros. Estou segura.Incluso, pretendo esquecer a aquela Martázul, madeira debuxo, dos vinte anos sentada na rúa do Príncipe de Vigo.Se a memoria non me traizoa, Martázul quedou cun com-pañeiro da facultade, non podo recordar quén e para qué,

272

na Cafetería Lorena. Vai bo tempo e acomodada nun vela-dor ve pasar o mundo pola rúa peonil. Na escalinata dosantigos xulgados, un rapaz moreno, e alto para a súaidade, follea un Astérix. Evidentemente agarda por alguénque tampouco chega. Desespérase mirando o reloxo com-pulsivamente. Acaba por sentarse nos chanzos e rele ocómic. Martázul constrúelle unha vida. Acaba imaxinandounha aventura con el. ¿Como actúa un novato fronte aunha rapaza de máis idade? Terá mentalidade de adoles-cente. Calcula ben. Quince anos, máis ou menos. Martázuls e m p re lle dá grande importancia á idade das víctimas.Divídeas en xeracións e encádraas en comportamentos.Con frecuencia acerta. De pronto, o rapaz transfórm a s enun reto. Unha ben alimentada curiosidade nese traxectoen que o tren da vida pasa a toda velocidade polas esta-cións das experiencias. Moitas e diferentes. Cantas máis,m e l l o r. Cando o que realmente importa é o pracer decoleccionar para o esquecemento. Para o caixón oculto dorecordo. Seducir por seducir. Iso é certo. Martázul intúeque o rapaz vai abandonar a espera. Levántase e camiñacara a el. Ola, di, estás lendo Astérix en Hispania, a mingustoume moito, ¿e a ti? Andrés óllaa dende uns ollosmarróns como alfinetes punzantes. Con desconfianza.Esvara polas cadeiras da muller ata as pernas. É a parte domeu corpo que ten á altura da vista. Non consegue res-ponder á pregunta. Plantáronte, digo, a min tamén, agoramesmo somos dúas almas xemelgas. ¿Como o sabes?, pre-gunta. Hai tempo que te observo, digo, es un tío moi inte-resante, quero que me acompañes a tomar un café oualgunha outra cousa. O rapaz está nervioso. Incómodo.Non sabe cómo actuar. Martázul agáchase para colocarse ásúa altura. Espero a unha amiga, di ó final. Non virá, digo,pero se o fixese veríamola dende a cafetería, tranquilízate.Por fin sedúcelle a idea. Incluso, confesarame máis tarde,lle ilusionou a posibilidade de utilizarme para darlle celosá namorada. ¡Vale, ti invitas!, di. Levántase. Instintivamente,co cómic sacode o cu do pantalón vaqueiro. Ten un bo cu.Retornamos ó velador. Presentámonos. Martázul. Andrés.

273

Falamos. A amiga non acudiu. Andrés cría estar namoradodela. Unha paixón de colexial. Romántica e afogada enbágoas. Nos días da seducción fixémonos cómplices.Asinamos un falso pacto de amizade. Creamos un mundode confidencias e rodeos. Será necesario que visite tres oucatro veces o meu apartamento antes de conseguir metelona cama. Actúa coa torpeza propia do descoñecemento.Con moitos apuros. Sen embargo estaba ben dotado. Tiñaunha polla moi correcta. Madura. Desas que apetece chu-par sen présas. Que cando as tocas, a boca se che fai auga.Que non cansan. Que non molestan na boca e encaixanben á hora de follar. Pero era un desastre, meu pobre. Nonsabía qué facer con aquel corpo tan grande. Nin coasmanazas. As voltas na cama levábano dun lado a outro dodesconcerto. Dende un machismo mal entendido, infantil,negábase a gozar debaixo de min. Enredábase en simesmo. No mellor das situacións, mesmo se avergoñaba.A ansiedade por posuírme, de mollar a toda costa, acaboupor impedirlle aprender o máis elemental dun xogo eróti-co divertido e pracenteiro. Só a ti se che ocorre entrar nomuíño cun adolescente, dixo EL. Sen un reproche. Burlón.A historia fíxolle gracia. Seguramente porque aínda nonera cruel. Di: non me parece inmoral, non creas, todo éunha simple cuestión de costumes, de regras do xogosegundo os tempos, de normas segundo os intereses; pasalista, verás a cantos reis e príncipes obrigaron a casar namáis tenra idade obrigándoos a pro c rear por razóns deEstado; a Igrexa e as mentes ben pensantes non conside-raban unha inmoralidade meter en faena a unha nena dec a t o rce anos cun monarca de corenta, nin a un sobriño dequince coa súa tía de vintecinco, nin a un sesentón coasobriña/neta de trece, quen, despois de dar a luz ó her-d e i ro, morría esgotada polo parto e as náuseas que llecausaba practicar o sexo co real carc a m á n; iso si quepodería considerarse inmoral e repugnante sen estar con-denado pola norma; pero follar non debe selo a ningun-ha idade, se se fai de mutuo acordo e con madurez. Asociedade sempre é hipócrita en materia de sexo, digo. O

274

certo é que Martázul se sentiu ben no pelexo dePigamalión/femia conversando sobre sexualidade e rela-cións humanas con Andrés. Iniciándoo nos segredos daintimidade. Producíase, como tantas veces, a convulsiónmimética. Unha consecuencia lóxica da aprendizaxe. Anecesidade de autoafirmarse practicando noutros as lec-cións aprendidas con EL . O tráxico sobreveu en seguida.Andrés esqueceu o romance escolar para sentirse perdida-mente namorado de Martázul. E os namorados nunca sondiscretos. Desexan imperiosamente comunicarlle a lediciado seu novo estado ó resto do mundo. O moi inxenuo fixocorrer a voz da súa gran conquista entre compañeiros eamigos. Presumiu do amor e da aventura con pelos esinais. O choque foi brutal e Martázul tivo que enfrontarsecoa nai do rapaz. Unha matrona ofendida, que estaba dis-posta a denunciala por corrupción de menores. Entón,Martázul atopouse enredada entre os vellos argumentos deEtelvino. As razóns do pobre don Clarín. Atrincheirada nasmáis altas torres do cinismo, negou calquera relación ínti-ma, nin sexual, co rapaciño. Acusouno de ter unha mentequente e pervertida. De soñar esperto. A historia concluíucomo un machadazo sobre un bloque de xeo. Entre a frial-dade, a ruptura e o estrépito. O parvo de Andrés pasounorematadamente mal. Caeu na melancolía. Durante mesesfoi a sombra de Martázul por todos os recantos de Vigo.Incluso, adoitaba sentar fronte ó seu portal para vela saír.Abordábaa rogándolle un bico, unha caricia, unha tarde deamor imposible. Deixaba que a auga lle caese enriba ataempaparlle os ósos. Ou que o sol o secase como a un baca-llao exposto no tendal da salgadura. Unha tarde desapare-ceu para sempre. Non volvín recordalo ata que Nachoe n t rou na miña vida. Temín repetir a experiencia, xa odixen. Así sucedeu. Sen embargo, con Nacho as cousasserían distintas. Martázul desexaba forxar sensaciónsinéditas. Diferentes a todo o vivido ó longo e ancho dosseus vintetrés anos acabados de cumprir. Ó iniciar aquelastolas, divertidas e ben planificadas vacacións do verán donoventa e dous, eu sabía que con Nacho a existencia podía

275

ter unha cor singular. ¿Verde augamariña, quizais? Quepagaba a pena probalo. E con el, ti o dixeches, destapar adata de caducidade na relación íntima con Pigmalión. Isoé así. Pasamos as festas do Apóstolo en Compostela. Entrefogos artificiais e concertos nas Quintanas. Percorrendo,igual que turistas, as terrazas. Amándonos polas esquinascomo se roubasemos os bicos, as apertas. Facendo esca-padas ás praias de Noia, de Porto do Son, de Portosín,Arousa... Camiñando ata o cume do monte Pedroso paraver poñerse o sol vermello no mar afastado. Intuído nohorizonte. Tivemos que agardar por Lidia ata o primeirosábado de agosto. Esa mesma mañá démonos cita en Vigoe ó vir o día, co maleteiro do flamante G o l f repleto demochilas, tenda de campaña e sacos de durmir, partimosen dirección a Zamora e Salamanca. Os nosos primeirosdestinos. Aínda conservo o caderno de notas daquel mesextraordinario. Un bloc de papel reciclado, con tapas decánabo nas que peguei unha foto dos catro amigos posan-do con expresións divertidas. Tiña o propósito de escribirun libro de viaxes. O percorrido do alegre grupo. Pensei otítulo: Unha senda cara ó sur. Dous namorados. Un cómi-co homosexual sen traballo. E unha fotógrafa de prensa enbusca dun ligue de verán. As paisaxes, as rutas, as conver-sas, as anécdotas, os personaxes encontrados ás beiras doscamiños, nas pensións e cámpings, o bulicio da EXPO’92...Castela árida, cuberta de cereais acabados de segar e o sol.Extremadura única e sorprendente, monumental e huma-na. Andalucía de prata, viño fino e palmas. Contaba contodos os ingredientes para compoñer unha historia diver-tida. Un paseo apaixonante pola antiga Ruta da Prata. Ocamiño de norte a sur trazado polos romanos. O mesmopercorrido que seguiron os rabaños da Mesta na súa eter-na transhumancia. E os exércitos. E os trens. E as estradasactuais... Non volvín mirar as fotos porque nelas brilla afelicidade dunha utopía. Emocións que a Martázul parecenestarlle vedadas. Terei que esperar a vellez, se chego a ela,e no repouso do pensamento, cando calquera tempo pasa-do sexa unha odisea, cando todo se serene, escribirei ese

276

libro. Entón xa non terá interese para ninguén. Nin para ost res amigos a quen llelo prometín. Con quen compartíntanta dita en tan curto espacio de tempo e en tan longoterritorio. É certo que Martázul amaba a Nacho. Estousegura. Ó noso regreso, Alexandra xa non estaba. EL fra-casara en todos os seus intentos e estratexias por retela.Certifiqueille o meu namoramento. Fronte a nós batían asondas de setembro no Atlántico. A mesma cala da nosa pri-meira mañá xuntos. As mesmas hamacas brancas. As IllasCíes ó fondo. O sol do solpor recortando os azuis e burde-os do horizonte. Pero E L xa non cantaba en ruso.Pigmalión pretendeu ser magnánimo. Aínda que logo semostraría mesquiño. É natural, dixo, tarde ou cedo teríasque namorarte, entregarte en exclusiva a un só home, nonsei por qué pensei que serías diferente; tampouco ELA ofoi e, probablemente, eu tamén forme parte do exércitouniformado do natural, do correcto; non te cortes, vive afondo ese amor, Martázul, eu non debo ser un impedi-mento para a túa felicidade; recorda que sempre seremosamigos, suceda o que suceda; o noso pasado únenos a unfuturo baseado na confianza mutua. Quixo agasallar unhaxenerosidade que estaba lonxe de ser sincera. Quizais tra-zara no seu caderno de bitácora o camiño a seguir paramanter o dominio sobre a madeira de buxo tan primorosa-mente pulida. Tan egoistamente esculpida. Podo asegura-lo sen temor a errar, digo. Así llo confeso en París a Camilledespois de confiarme a súa historia con Auguste Meudon.A escultora e o mestre coñecéronse cando ela contabadezanove anos e acababa de aterrar na capital, coa maletachea de proxectos e ilusións. El esgotaba os corenta ecatro. No cumio dunha ben gañada sona como o escultorque máis encargos recibía das Administracións Públicas,dos coleccionistas e investidores, e das fundacións dosbancos. A fortuna crecía ó mesmo ritmo que a súa influen-cia no mundo da arte francesa. Que é como dicir nomundo da arte de medio mundo. Os franceses dividen acultura en dúas partes. En dúas xeografías. A súa e a doresto. Iso é certo. Camille e Martázul están preparando a

277

longa conversa para o libro da exposición. Cada día, des-pois de comer, toman infusións e prolongan a sobremesa.Frecuentan un antigo mesón, preto do taller, moi queridopara Camille. O comedor interior abre un ventanal á hortaque milagrosamente sobreviviu no centro do bloque.Rodeada de edificios. Vemos caer as follas secas. Algunhavez chove. Di Camille: cando o coñecín, Meudón xa era orei da escultura desa metade do mundo, é certo.N a m o rouse da rapaciña provinciana e adoptouna comodiscípula. Outro Pigmalión, pensei. Sen embargo a escul-tora tiña dentro algo máis que desexos de aprender. Traíaescritos nos seus xenes todos os coñecementos plásticosque ela mesma debía descubrir. E non tardou en facelo.Dun modo tan sorprendente que espertou os celos domestre e amante. Aquela relación durou algo máis de tresanos, pero deixou a artista doída durante moito tempo.Martázul comprende que Camille aínda ama a Auguste.Mentres conversan, a súa mente trata de establecer parale-lismos con EL . Nada máis lonxe. Pero a proximidade dasvivencias empúrrana a iso. Pigmalión e mais ela non sep ro m e t e ron amor eterno. Nin sequera falaron de amor.Sempre de amizade. De desexos. Só ó final, EL xurou quea quería realmente. Era un xesto de posesión. É certo.P regunto a Camille: ¿por que o abandonaches? Isto nondebe entrar no libro, di; deixeino porque Auguste é uncovarde. Digo: ¿é certo que ten celos da túa obra? Noncreo, iso publicárono os críticos insidiosos, incluso o acu-san de apropiarse dos meus traballos; algúns servíronlle deinspiración, resulta innegable, pero a min non me impor-taba, di. Viviron un gran romance. Ambos os dous queda-ron marcados. Podo asegurar que Camille non lograbasubstituílo no seu corazón. Pola súa banda, Meudon nontivo a valentía de abandonar a Rose, a esposa que nonamaba pero pola que sentía unha gran piedade. Incluso,pode que fose unha cuestión xeracional, porque a imaxe esemellanza de EL , Meudón tamén actuou como o machoegoísta. Despois de concluída a relación seguía marc a n d oo terreo. Tecía intrigas contra a muller que amaba dando

278

pé a todo tipo de sospeitas. Camiñaba pola invisible liñaque separa o amor do odio. Vivía atormentado porque ad e t e rminación de Camille o sumiu nunha sorpre n d e n t earidez creativa, da que tres anos despois non lograbarecuperarse. Moitas mañás peregrinaba ó taller da rúaN o t re Dame des Champs e intentaba impartir lecciónsm e n t res percorría o gran bosque de seres e formas imaxi-narias, sensuais, sorprendentes, xeniais en que Camillet r a n s f o rmara os bloques de márm o re, os troncos de árbo-res, as masas de barro ou as escaiolas que pronto se fun-dirían en bronce. A escultora soportábao con paciencia.Martázul compoñía o paralelismo coa súa vida aínda queMeudon nunca lle pareceu nin atractivo nin intere s a n t e .Nada que ver con Pigmalión. Unicamente esa teima dep e rm a n e c e r. De seguir posuíndo a amante que se escapa.Que se afasta. Iso é certo. E non fai ó caso. Martazul nonestaba soa. Foi no parque de María Luisa, visitando Sevilla,cando Armando e mais eu decidimos instalarnos enCompostela ó re g re s a r. Nacho ofreceu o seu apartamentode alugueiro. Armando, creo que xa cho dixen, estaba dis-posto a gañarse a vida como estatua vivente na cidade doApóstolo e con iso axudarme. Martázul debía encontrarun traballo. Nada máis re t o rnar poríase a buscalo. Nacho,A rmando e Lidia animárona. A calor dos amigos conse-guía librarme da inquietude ante o cambio de vida.Ademais, a perspectiva de convivir en parella cun seramado seducíame por riba de calquera previsión. Nonresultou complicado trazar os plans. Por iso cando atopeia Pigmalión afundido no fracaso interno, tirado fronte ómar chorando o abandono de Alexandra, sufrín unha grancontrariedade. Unha repentina e incómoda vontade des o c o r relo e de fuxir ó mesmo tempo. Foi unha etapa moicontradictoria para Martázul. As emocións colocáro n ap reto de todos os tópicos. Dun lado, a gratitude a unPigmalión derrotado que naufragaba. Doutro, as atadurasdo amor. Cría ver en Nacho a consecución de todos ossoños que a razón despreciara. Vivía esa cretina emocióncoa que cres ter encontrado o home que encherá a túa

279

vida eternamente. Esa percepción pola que pensas que oamas dende sempre. Que todo o tempo anterior foi uncompás de espera sen outro propósito que velo apare c e r.E cando chega, o espellismo convénceche de que o coñe-ces dende antes de nacer. Que é único. Difere n t e .Magnífico. Extraordinario. Non entendes como a túa vidafoi posible durante a súa ausencia. Sen as caricias das súasmans. Sen o colo do seu peito varonil. Sen o ton da súavoz que che murmura ó oído. Sen as súas miradas brillan-tes. ¡Que despropósito! ¡Canta desmesura! Martázul con-seguiu acougo para navegar pola auga dos dous ríos quecruzaban a súa existencia. Obrigárona a idas e vidas. Ataa p render de memoria todos os centímetros da autoestradae n t re Compostela e Vigo. Unha especie de esquizofre n i aonde a mentira xogaba un papel perigoso na relación conNacho. Todo se transformou en simulación. En teatro. Sene m b a rgo caeu o pano sobre as aventuras e as frivolidades.O anel do meu mundo pechouse ó redor das emociónsque a parella podía pro p o rc i o n a rme. Martázul era paramin unha descoñecida que hoxe, na distancia, a penasentendo e xustifico. Encontrou cousas que facer en Vigo een Compostela. Cada vez máis tempo xunto a Nacho.Menos con Pigamalión. En seguida, o estado anímico dovello amante fíxose insoportable. O tarro da pacienciaesgotou o mel. Martázul deu por concluída a relación parainstalarse definitivamente en Santiago. Mil novecentosnoventa e tres chamaba ás nosas portas esperanzado einédito. Iso é así. Sen embargo, Sofía estaba no certo.Alguén escribiu no libro do saber o noso periplo vital.Antes de que tivesemos nacido. E nel dise que semprevivimos a mesma existencia. Repetímola ata a saciedadecon escasas variantes. Por iso, aqueles que nos acompa-ñ a ron unha vez, ségueno a facer en sucesivas re e n c a rn a-cións. Do contrario non podería explicarse canto aconte-ceu nos meses seguintes. Como o destino distribuíu cadaunha das pezas. Como moveu os personaxes para empu-r r a rnos ó único final posible. O capítulo postre m e i ro danovela imaxinada por Pigmalión. A súa vida. Na que o

280

resto do mundo só encarnaba personaxes secundarios.Aínda contra a nosa propia vontade.

–Paréceme un recurso fácil esa covardía de ir refuxiar-se no destino como a razón inamovible das cousas.Mesmo, parece unha percepción fatalista da vida.

–Desexaría crer que non é así. É máis, sei con certezaque todos posuímos a facultade de cambiar o noso desti-no. Sobre todo se somos conscientes del. Eu érao e desoína advertencia do oráculo.

Iso é certo.

281

3

Dende que me regalou o apartamento, practicamenteeu non volvera ó seu do centro de Vigo. Aquel primeirolugar de encontros secretos que EL utilizaba como pica-d e i ro e refuxio. Na casa de Cabo Estai dixéronme quepodería atopalo alí. E así foi. Alexandra estaba definitiva-mente instalada en Italia. Os avogados dos dous chegaronrapidamente a un acordo. EL quedou con todas as propie-dades e E L A p referiu unha forte cantidade en metálico.Segundo declarou á revista Hola, nunha reportaxe sobre aseparación da famosa pianista e o grande arq u i t e c t o ,Alexandra pensaba construírse unha bonita casa en Miláne compartila con Buttarelli. EL , de motu propio, cedeulle aque ambos tiñan en Mallorca. Non penso volver á illa,díxome, así ela terá que vir con ese paxaro ó escenario damiñas lembranzas. Alimenta a mesquindade coa prea dorancor. Proxecta a vinganza a longo prazo. Recoñezo quedurante aqueles meses do 92 e todo o primeiro trimestredo 93, cando eu me refuxiei en Compostela, os efluvios dosadismo emborrachaban moitos dos seus actos. Iso é certo.A mazada caeu ó final da primavera, en plena convivenciacon Nacho. Rompemos como consecuencia das malasartes empregadas por Pigmalión. Pola súa obstinación.Tamén a casualidade influíu. Practicamente, Nacho expul-soume do piso. Andei vagando pola madrugada de

283

Compostela. Polas rúas solitarias. Cunha gran congoxa nopeito. Era a primeira vez que un home conseguía ser máispoderoso ca min. É certo, díxenme, sempre vence quenmenos ama. Martázul, sentada no silencio da Alameda,xura que xamais alimentará outro amor igual. Ninguén ad e s p rezará nunca. Límpome as bágoas. Regreso ó piso.Recollo as miñas pertenzas máis urxentes. Deixo unhanota para Armando. Tomo o coche e re t o rno a Vi g o .Despois de ducharme e durmir un pouco, decidín enfron-tarme con EL . Dicirlle o fillo de puta que era. Cando mea b re a porta encóntroo como ido. Ausente. Quizais coaloucura nos ollos. Mudo. Sobre o sofá, nos sillóns, cubrin-do a mesa do pequeno salón, enriba dalgunhas cadeiras,están espallados multitude de obxectos, fotos, cartas,p rendas. A visión daquel espectáculo desconcertou aMartázul. A curiosidade detívolle o impulso que traía. DixoEL : son recordos das mulleres que me amaron, de viaxes,de citas, de festas, de instantes felices. ¡Santo ceo! O donXoán, o iconoclasta, o rupturista é, contradictoriamente,un fetichista secreto. Outra fraude da súa personalidade.Por iso está aquí, abatido, xogando ó pasado, relado polaidea de que foi mellor que o presente. De Martázul apodé-rase un desprezo tan inmenso que lle resulta balsámico.Velo na desgracia representa unha gran vinganza para ela.E L , o grande, o optimista, o confiado que batía o peitocontra a adversidade, aparece ante os seus ollos como unm o n i c reque de mirada suplicante. Díxenlle: só vin paradicirche que es un cabrón e un mal home, tamén un malamigo. Dixo: xa o sei, sospeitábao hai moito tempo, sín-too. E continuou clasificando aquela inxente cantidade decachifallos, como se nada. Teño a curiosidade por saberqué podería conservar meu. Nada, di, a ti e a ELA cría ter-vos para sempre. Digo: pois perdíchenos a ambas as dúas;marcho de Vigo e tardarei en regresar, confío en non vol-ver verte nunca máis; agradézoche os anos vividos xuntos,pero gardareiche eterno rancor polo dano que me causa-ches. Non houbo despedida. Cando pechei a porta tras demin, aquela mesma porta pola que entrara na súa vida

284

íntima, cría firmemente que xamais volveriamos encon-trarnos. Non foi así. Deixo o coche no garaxe. Clausuro oapartamento e tomo o tren para Almáciga despois de falarcon Armando por teléfono e compartir un café con Lidia.Eles son os únicos coñecedores do meu paradoiro. No tra-xecto cara ás orixes levaba dúas imaxes comigo. A caraenfurecida e chorosa de Nacho, e a figura de Pigmaliónfochicando nas mentiras e fantasías dos vellos recordos.Martázul percátase de que non é nada fetichista. Das con-quistas, dos amantes, de EL mesmo, non garda nada ínti-mo. Nin sequera un acendedor, nin as entradas dunha fun-ción de teatro, nin a pasaxe dun avión, nin a canción deFlavio Raimundo Gómez, nin a narración de PrósperoTamango, nin o pano de seda agasallo de Isolde, nin ospoemas con debuxos exóticos de Fausto, nin nada.Incluso, desexaría non reter na memoria as caras, as viven-cias, as datas, as seduccións, os praceres, para saborear osnovos con máis intensidade. Coa pureza do inédito. Peroxa ves que non é posible. Aquí estamos neste tempo damemoria pasando revista a cada instante coa precisión duncontable birollo. Lendo cun ollo e repasando co outro, ómesmo tempo. O chiste é así.

–Pero as fotos van contigo.É a paixón que me une á realidade. E, xa que o dis, á

historia. Ás anécdotas. Sen embargo, esa paixón non é nin-gunha sorte de fetichismo. Ás veces a visión da cámara émáis potente que a dos meus ollos. Só permanece aquiloque é encadrable, que me chega polo visor. Pero taménselecciono, non todo é digno de ser conservado. Por outraparte, a cámara estivo case sempre ausente do oficio daseducción. Son vidas paralelas, a das fotos e a miña, conpequenas ventás para comunicarnos. Estou segura.

–Acabouse o de Nacho e, aquel verán do noventa etres, Martázul escóndese en Almáciga.

Non me escondo. Simplemente trato de serenar o espí-rito. Todo se precipitou. Teño ante min a pantalla da vidaen branco e non sei qué película pro x e c t a r. Regresar aAlmáciga é como facelo ó niño, á seguridade. Entón des-

285

cubro que as miñas raíces permanecen na vila. Que volverás orixes pode ser bo para coller impulso antes de empren-der o camiño. Sexa o que fose. Iso é certo. Martázul chegacon pouca equipaxe, coa maleta da estudiante que con-cluíu a carreira. Madura e experimentada. Con moitossilencios para as preguntas indiscretas dos familiares. Aruliña expulsada do instituto agora é unha muller á que oshomes miran co desexo acrecentado. Non lle interesa Ofabuloso mundo do Ciga, nin ten amizades. Algunhas com-pañeiras da infancia casaron. Inés engordou e ten aspectode pailana. Raúl empeza a quedar calvo. As sobriñas apenas recoñecena. Sen embargo, as irmás pequenas xason ruliñas pícaras e coquetas. A avoa perde reflexos acada pouco. O pai e a nai obsérvana desconfiados, perocelebran a volta por un tempo indefinido da filla pródiga.Don Clarín pediu o traslado. O pai de Raúl segue sendoalcalde franquista do Partido Popular, agora devoto deAznar. Almáciga, en fin, soa igual que no pasado. Cheirado mesmo xeito. Móvese con idéntico ritmo. Co saborvello dos froitos que, en lugar de madurar, secan ó sol.Martázul retorna a un mundo de círculos viciosos que se lleantollan herméticos e anacrónicos. Chócalle a sensaciónde que as rúas parezan máis estreitas e curtas que na infan-cia. Comprende que nas esporádicas visitas anteriore s ,nunca estivera na vila. Do ferrocarril ó chalé, do chalé óferrocarril. Iso é certo. A taberna de Cándido si progresou.É un bar con veladores na porta e un luminoso de gasosasLa Casera. As rapazas xa se atreven a entrar nel, aínda queos fregueses tradicionais manteñen os costumes ances-trais. Recostarse no quicio e mirar con descaro libidinosoas mulleres que circulan pola rúa. Martázul senta nunhamesa. Cruza as longas pernas lucindo as coxas enfundadasen medias negras. Acode un camareiro novato e nervioso.Ela pídelle un paquete de pipas de xirasol torradas. Orapaz obsérvaa con ollos alucinados. ¿Só un paquete depipas?, pregunta. Ela levanta a cara insolente. Digo: se que-res darme conversación, tamén a acepto; ¡anda, trae unhabotella de auga! O rapaz vaise e ás súas costas escoita

286

como outros a identifican. É a máis vella de Ginés, din,parece que non rexe moi ben, aínda que rematou a carrei-ra en Vigo; é guapísima e está moi apetitosa. O camareiroregresa co paquete de pipas e a auga sobre a bandexa. Unsrapaces cruzan correndo. Dando zapatazos. Bérranlle: ¡tíaboa! Son catro mocosos que se tiran as carteiras dos librosescolares os uns contra os outros, como tantas veces fixoela. A primavera cheira a verán. A cansazo, á calma conque discorre a tarde. Non sucede nada. Durante moitosdías non sucede nada na vida de Martázul, aínda que o seuregreso circule de boca en boca como unha noticia paracomadres contiñeiras. Así foi. Ó pasar preto da casona deSofía atráeme o cartel da porta. Ó pequeno establecemen-to do baixo, que un día fora reloxería, transform á ro n onunha recoleta tenda de estraños obxectos e libros esoté-ricos. O vello reclamo de Reloxería A Precisión, con letrasvermello tella sobre fondo gris, repintouse de celeste estri-dente e escribiron en dourado: Cartomancia * SOFÍA *A d i v i ñ a c i ó n. A miña amiga da alma segue navegandopolos mundos fronteirizos do máis acá e do máis alá.Decido que debo visitala, pero non me poño data. Paso delongo. Tralos cristais do escaparate paréceme distinguilaatendendo a unha clienta. Entro na floristería e merco unramo de violetas para a avoa. Cando nena, di, eras a únicaque me agasallaba con flores, gracias filla. A bela nai demamá segue sendo fermosa. Neste novo verán deAlmáciga, voluntario e silandeiro, seguirei bebendo dopozo da súa sabedoría. Con mecos e gabanzas, obrígoa apousar para min e consigo unha espléndida colección deretratos. A revista de arte, Álbum, adquiriu un deles e fíxooportada cando eu xa estaba en París. Souben que á avoa llep roduciu unha gran ledicia. Tamén a min. O resto dotempo, Martázul ocúpao en fotografar paisaxes rurais. Porprimeira vez. Estampas campestres. Algúns costumes doslabradores. Iso é certo. E aínda que o tempo se detén, oproceso químico na miña mente continúa. As feromonas,tan activas na relación con Nacho, segundo Tamango, des-cansan ou desaparecen. Ningún individuo dos que cruzan

287

polos meus camiños e andanzas aldeás logran activalas.Lidia vén visitarme e búrlase. Di: é un mal síntoma, empe-zaches a morrer e non o percibes. Digo: seducir para vivire sentirte viva, esa é a clave. Infórmame de que ÉL se ence-rrou no chalé de Madrid. De que Próspero e Cobre pasano verán en Granada. Nacho caeu en mans dun psiquiatra.Armando continúa en Compostela aproveitando a grandeavalancha de turistas do 93. E ela segue sen portos e senamores ós que lanzar as amarras. Conclúe: regresa a Vigo,necesitámoste, seguro que encontras un traballo. É pronto,digo, volverei en setembro. En realidade decidino naquelmomento, inaugurado o mes, antes das festas da Virxe deAgosto. Cando Raúl, co apelativo de “cuñadiña” semprecolgado dos beizos emprendía de novo o acoso. Agoradende a autosuficiencia. Movido por escuros desexos devinganza. Considerábase maduro e experto. Un duro coasmulleres. El non logra verse bazuncho e calvo incipiente.Inés chamábao guapo. Algo que nunca foi. A vila alcumá-bao o herdeiro.O seu pai incluírao de número dous nas lis-tas do PP e exercía de Primeiro Tenente de Alcalde.Estaban a preparalo para o asalto ó poder. A rexeneraciónxeracional da dereita tradicional. Tomáballe o pelo conestes conceptos e explotaba colérico. Nalgunha ocasión,Inés chorou. Resultou cómico e divertido. Martázul decidesentirse viva e encontra unha víctima propiciatoria que,ademais, molesta a Raúl. Tratase de Venancio, director dapropia sucursal bancaria onde traballa. El é o seu competi-dor dentro do Partido Popular. É solteiro. Tímido coasmulleres. E pasa dos trinta. Reúne todos os requisitos posi-bles. Non é atractivo. Barba moi cerrada e aspecto poucocoidado. Non importa. Observo os seus movementos eafeccións durante uns días antes de atacar. O domingoamanece caloroso, con nubes e claros. Martázul pérdesepolos areais do Ciga da infancia. Os camiños percorridosantes de que existise a piscina municipal e a pro p i a .Alcanza a poza que chaman da Charrana. Alí están as súaspegadas xunto coas de Sofía en forma de iniciais gravadasa punta de navalla nun carballo centenario. A auga baixa

288

cristalina e sonora. Non hai ninguén, pero averiguei queVenancio acostuma a bañarse aquí. Íspome totalmentepara merg u l l a rme nas profundidades do río. Aprópiomede toda a paisaxe, da forza da natureza. Coidado coaCharrana, dicía a avoa, nela afogou xente. Contan que tenunha cova pola que se vai a auga ó centro da terra. Oscadáveres de quen alí morreu xamais se atoparon. Lendaspara asustar nenos, pensa entón a ruliña. Para que sexa-mos prudentes. Gústame mergullarme sentindo a cariciadas correntes masaxeándome a pel. Espantar os peixiños eexplorar os recantos da charca. Nin rastro da entrada dacova. Os afogados do pasado, ninguén recorda os seusnomes, deberon de sentirse felices neste lugar. Quedaronpara sempre entre o murmurio da vexetación, a area e asprofundidades encantadas. De esguello vin unha sombraque baixa confiada ata o remanso. Nado en silencio.Imaxino que son unha serea perversa. Alcanzo un lateralda fervenza, distante e poboada de matogueiras. Observo.É Venancio. Detense xunto á miña toalla, a mochila e aroupa. Indeciso. Afástase mirando o río. Merg ú l l o m e .Avanzo pola profundidade ata o remanso. É imposible quepoida chegar. Necesito tomar aire. Un último esforzo. Tresbrazadas máis e emerxo. Xa debeu verme cuberta polatransparencia verdosa da auga. Permanece indeciso peromira cara a min. Martázul saúdao como se se tratase dunvello amigo. Di: ¡Ola, Venancio, anímate, está estupenda!Unhas brazadas máis e estou de pé ó seu carón. Tomo atoalla e coa maior naturalidade sécome. Digo:¿Coñécesme, verdade? Di: Si, claro, es Martázul, a cuñadade Raúl. Digo: non, simplemente Martázul, Raúl é un acci-dente nas nosas vidas. Solta unha gargallada franca. Nonpode deixar de contemplarme. Parece unha estatua depedra. Digo: ¿moléstache que me bañe espida? Non lograreaccionar, pero antes de que o vento termine de cruzar orío xa estamos na poza facendo cabriolas e risas. Ó espirsedescubro o que será o obxecto da miña atracción duranteos próximos días. O motivo polo que el se oculta dasmulleres. Trátase do home máis peludo do mundo. Pernas,

289

ventre, peito, ombros, brazos, costas. O pescozo, as manse os pés son a única mostra visible da súa pel. Posúe unhapeluxe negra e forte, pero moi agradable ó tacto. Estamosno seu piso e confésollo. Non te burles, dime, as rapazassempre fuxiron da miña intimidade. Digo: non saben o quese perden, estar contigo é como follarse ó osiño de pelu-che da infancia, un pracer de deusas. Ó principio cústalleque nos vexan xuntos polas rúas de Almáciga. Ten mil e uncomplexos. O feito de ser máis baixo que Martázul retráeo.Observa o contorno pensando que todos nos espían. Écerto que miran e murmuran. Pregunto: ¿que se di de min?Fai un xesto indefinido. De agonio. Di: dise de todo, quenon es normal, que a historia de don Etelvino te traumati-zou, que demostraches ser moi intelixente, que levas unhavida moi estraña en Vigo, máis ou menos. Completo: e queestou moi boa e que debo de ser unha puta... O segundonégao. Afirma que Raúl o importuna. Confesa: di que só esunha quentapollas, o teu cuñado non te aprecia. Digo:cóntalle como follamos, non che dea medo, douche per-miso, incluso cho agradecerei. Creo que nunca se atreveu.Gustaríame que o fixese. Lentamente cae nas redes seduc-toras. O canto da serea lévao a renderse nos brazos damuller madeira de buxo. Martázul goza xogando co seucorpo e observando o malhumor de Raúl cando os encon-tra xuntos. Mamá está encantada coa relación. É un borapaz, Martázul, di, está ben colocado no banco; unha per-soa de orde e un bo partido. Digo: mamá, non penso casarnin con Venancio nin con ninguén; en setembro volvo aVigo. Di: pois entón non lle deas esperanza, filla. Seguenancorados nas vellas cantilenas. As festas da Virxe deAgosto pasámolas xuntos, como unha parella de namora-dos convencionais. Venancio énchese de orgullo. Estouespertando moitas envexas, di. O Día Grande pídeme quesexa a súa noiva real, que proxectemos a voda. Falamos nacama despois dun bo polvo e un ataque de romanticismopola súa banda. Fágolle saber que fun a querida dun arqui-tecto famoso, que tiven unha aventura cun grande escritorfrancés e algunha miudeza máis. Disparo a proba de fogo.

290

Durante tres días non dá sinais de vida. Ó cuarto vén arecollerme. Paseamos pola estrada que conduce ó Penedodo Amor. Tómame da man. A Martázul a situación paréce-lle tan ridícula que lle divirte infinitamente. Por finVenancio libera o torrente das súas reflexións. Di: ¿supoñoque te preguntarías polo meu silencio destes días? Noncontesto. Continúa: despois da túa confesión meditei deti-damente sobre a miña proposta de matrimonio; estounamorado de ti, Martázul, e mantéñoa; o teu pasado nondebe importarme. Detéñoo para que levante a cabeza.Para que deixe de contar os bordos da beirarrúa como sefosen billetes de banco. Para mirarlle ós ollos. Digo: o meupasado non che gusta, Venancio, e o meu futuro gustaría-che moito menos; non entra nos meus cálculos casar conninguén; gracias por tanta comprensión, sexamos amigose punto. Inmediatamente queda preso no remuíño dai n c o m p rensión. ¿Por que te deitaches comigo?, di, ¿paraburlarte de min? ¿Que mal che fixen? Digo: unhas tardes decama non son o pasaporte a ningunha nova vida,Venancio, a ningunha promesa; paseino moi ben contigo,foron unhas festas estupendas, uns días moi agradables ena cama es moi bo, podes estar seguro, farás feliz a cal-quera muller; non descarto que repitamos no futuro; se tiqueres, claro. Solta a miña man e óllame cos ollos vidrosos.Realmente es unha muller moi estraña, di, non hai dúbida;rompéchesme o corazón, Martázul, simplemente parax o g a r. Recólloo nunha aperta para darlle consolo.Tratando de que non dramatice. De que vexa o mundomáis alá dos límites da paixón convencional. Permanecetenso e ofendido. Propóñolle ir ó cine. Prefire encerrarseno piso, estar só, evadirse escoitando zarzuelas, boleros,pasodobres. Pasados uns días, recibín unha longa e apai-xonada carta reiterando o seu amor, reiterando a súa pena.Conminándome a reflexionar sobre a mala vida dos malospasos. Parecía un tango. Así sucedeu. Martázul volveu sen-tirse viva gracias á seducción. É certo. En todo o tempo deAlmáciga nunca tropecei con Sofía pola rúa. Chameina copensamento pero non veu. Sabía que ela me estaba recla-

291

mando á súa vez e mantiven o pulso. Días antes de retor-nar a Vigo acudo á tenda. Bicámonos e unha corrente depaz cruza entre nós. Como se onte aínda fose hoxe. Comose o tempo das nenas escondidas na cripta da igrexa nonse rompese. Nin as súas mans sabias deixasen de percorrera pel durmida da adolescente ansiosa de sexo e de saber.Practicamente, non nos vimos dende a voda rosa de Inés.Xa es meiga, dígolle. Lino no meu libro, estaba escrito, res-ponde. Madurou moi ben. É unha muller miúda moi fer-mosa. Tanto como enigmática. Pídolle que me lea o futu-ro. Pasamos a unha especie de rebotica alumeada só porcandeas de cores, olorosas. Repleta de imaxes esotéricas ealgunhas estampas de santos. Senta, di. Fágoo expectante.Non saca a baralla, nin toma a miña man, nin nada pareci-do. Négase a ler o libro da vida de Martázul. ¿Por que?, pre-gunto. Porque ti xa só tes fe en ti mesma, di, sen embargoteño que confirmarche que a hora de cambiar o teu karmaestá próxima; entraches no tempo de rectificar ou deseguir na eterna roda da fortuna. Entón entrégame unpequeno amuleto da sorte. Lévao contigo, di, espero vol-ver verte pronto. Así foi. Cando tomo o tren e abandonoAlmáciga, non sinto deixar nada. Tampouco levo comigoo futuro.

292

4

Descendo do bus. Poalla en Berlín. Cubro a cabeza coacapucha do chaquetón. Protexo a cámara e percorro apre-surada os douscentos metros existentes entre a parada e oedificio comercial. A penas traspaso a soleira recibo a calo-riña do aire acondicionado. O olor a humanidade. Unhamendiga estende a man no van da entrada. É unha mulleraínda nova de ollada fermosa. Leva un neno no colo e falaunha estraña xerga que non comprendo. Parece ruso oualgo similar. Case soletrea en alemán o rogo de socorro.Doulle unhas moedas. Bícaas antes de gardalas. Apértamea man agradecida. O neno será un home intelixente ses o b revive á miseria. Léoo nos seus ollos. Pro p ó ñ o l l e sunhas fotos. Ela ten pudores. Diría que coqueta e avergo-ñada do seu estado de pobreza. Por fin apodérome delesen distintas poses. Dous adolescentes contemplan a esce-na chupando grandes caramelos de azucre coloreado. Oneno mendigo non pode reprimir a envexa e o desexo.Martázul cólleo da man. Terá catro anos. Lévao ata un tel-derete de larpeiradas. Regálolle cristais doces de cores echocolatinas. Devólvoo ós brazos maternos e pérdomecara á tenda de cosméticos.

–Descubrinte nese momento de facerlle as fotos ámendiga.

–E empezas a seguirme.

293

–Non estaba seguro de que foses a mesma rapaza.Despistoume a túa excelente pronunciación e a túa soltu-ra co alemán.

Martázul escolle as cremas. Sen présas. A tarde non tenmáis horizonte que as pequenas compras. Quizais regresarpara axudar a Fausto no vello bar. Ou mellor refuxiarmeno apartamento. Teño unha morea de cousas que me ape-tece ler. Entro na librería. Tomo unhas revistas. Ta m é np rensa española para Armando. Perc o r ro os títulos acu-mulados nos andeis e os das mesas de novidades. Nada enespañol. Dos autores no noso idioma só encontro hispa-noamericanos traducidos ó alemán ou ó inglés. Sobretodo, García Márquez. Cando alzo a vista tropezo cos teusollos azuis ou grises. Depende da luz. Creo recoñecelos.Os lentes de carei, o sombreiro, a gabardina, están ficha-dos no disco duro da miña memoria. Estou segura. Deinmediato a corrente eléctrica pon en funcionamento todoo proceso da busca. Martázul non tarda en reproducir aimaxe da plataforma. Levas o mesmo sombreiro de feltrogris e a mesma gabardina de hai anos. Ou sobre a túa estu-penda percha paréceno. Entón crin que eras un profesorde inglés dunha academia elegante. É certo. Xa cho dixen.Esta tarde non cargas co maletín nin co paraugas e a luz dal i b rería é forte e clara sobre a túa figura fermosa. Nonencontro ningún vidro no que deixar marcado o reclamodos beizos e intúo que non me recordarás. Non sei se odesexo. Pero a Martázul sorpréndelle a coincidencia. ¡Unencontro casual a tantos quilómetros de distancia! ¡Coa dis-tancia do tempo en medio! É así. O home do sombreiro, op resentador pro g re de telexornais, retira a mirada. Cre oque se trata dunha pose interesante. Para darse importan-cia. Aínda que observou con curiosidade os movementosde Martázul. Ela decide dar un rodeo. Aparece ás súas cos-tas. Os datos almacenados flúen á pantalla do cerebro eidentíficao. As mans, os xestos, o estilo, correspóndense codescoñecido de Vigo. O fluxo da perversión flúe. Saboréaocoa saliva. Coa inquietude que o encontro lle provoca. Dáuns pasos ata colocarse ó seu carón. O home óllaa e trata

294

de sorrirlle. Ela desenténdese. Toma un libro sobre artegótica e camiña ata a caixa. El séguea .

–Perdoa –di en español. Intencionadamente–, ¿coñe-cémonos, verdade...?

Martázul responde en alemán. O home non entende edéixaa marc h a r. Mantén unha interrogante no ro s t ro .Apresúrome co propósito de marealo. Paso xunto ó reloxode O tempo voa para refuxiarme nun pequeno espacio adi-cado á venda de camisetas e prendas baratas. Non meseguiu pero observou a dirección que tomaba. Se ten inte-rese, dará comigo. Estou segura. Entre as miñas mans teñoun polo negro co vello signo hippy do amor estampado ena m a relo. Idéntico ó mercado en Compostela anos atrás.Intuín que lle gustaría a Nacho. Por iso regaleillo para anoite da festa no caserón de Ferdinando. Celebrabamos oseu aniversario ou o dalgún amigo. O novo e potentadoprofesor de literatura namorouse tolamente de Armando.Como lles sucede a case todos. Pero o meu amigo simple-mente se deixa querer. Goza deles bañado sempre co dondo escepticismo. Ferdinando organizou a festa de difracesgregos e romanos para abraiar a Armando. A Nacho cus-toulle acudir. Arrastrouno Martázul. Naquel instante, elap retendía facelo partícipe ou, polo menos, coñecedordoutros mundos. El intuíaos. Aceptábaos, pero non dese-xaba compartilos. A casa señorial de Ferdinando decorára-se cun primor exquisito. Paredes pintadas con tons pastel.Todo ambientado como se da lendaria Grecia se tratase.Moitos gravados nas paredes. Do XVIII e anteriore s .R e p resentan a deuses mitolóxicos. Heroes espidos.Ostentosas e pesadas cortinaxes. Tapizados de luxo.L i b ros antigos. Espléndidos. Mobles de nogueira puída.Todo moi delicado e galano. Sen embargo os invitados áfesta, na súa gran maioría, eran estudiantes. Algunhasrapazas. Moitos gays. Bastantes bisexuais. O pro p i oFerdinando recibiunos vestido cunha túnica branca sobrea que lucía unha toga salmón. Nacho viviu a noite como seo transplantasen a un universo fóra de calquera universoposible. Digo: isto é marabilloso, Nacho, a estética, estas

295

luces, esta cor. Martázul vibra co xogo cromático, oambiente, os perfumes. En todos os recantos arden cande-as aromáticas e pedras de incensos exóticos. Di el: paréce-me decadente, vulgar e perigoso. Nacho vive outras festasde estudiantes. Menos sofisticadas. Máis normais. Máisreais. Pisos cutres de alugueiro compartido, onde a litronade cervexa e a música forte marcan as pautas. Ou aque-loutras reunións pretendidamente serias e formais. Comomoito un c a n u t o, enarborando a transgresión supre m a .Martázul bebe. Fuma c o s t o. Perde o control. Controla amáquina e adícase a representar a tolería dunha fotógrafaque viaxou no tempo. Baila feliz entre as parellas e as mansque tratan de asirlle o traseiro. Os peitos fortes e provoca-tivos. Isto sucede no momento máis animado da festa.Cando moitos se espiron e, cubertos con sabas ou outrostecidos, xogan a disfrazarse. As baladas e os boleros dei-xaron paso ós divertimentos, as serenatas, as sinfonías deMozart que impregnan todos os cuartos. Eles e eles bícan-se. Manoséanse. Elas e eles gozan. Nalgúns recunchos for-nican sen pudor. Sen temor ó obxectivo de Martázul querecolle planos curtos, medios, longos. Felacións. Pollasespadeando. Coños ansiosos. Digo: ¡que gran reportaxe! Ed e s c u b ro a Nacho circunspecto. A Nacho aburrido. ANacho espectador nun lugar apartado. Na sombra. Di: unamigo teu intentou meterme man, librouse dun par de hos-tias de milagre, vámonos de aquí, Martázul, este non é omeu ambiente. Hai un sobresalto no seu corazón que eunon previñera. Non puiden imaxinalo. Pero vino claro. Foio único fallo. Asistir á festa foi un erro. Durante semanasobsesionaralle o tema. Falaremos e falaremos. De novoson Pigmalión/muller. Descúbrome construíndo discursosalleos ó meu pensamento real. Axusto o verbo ás necesi-dades do amor. É certo. Martázul acaba por doutorarse naarte do sofisma. Todo ten unha explicación que se acomo-da ó interese seductor do momento. É unha arte poucocomún que lles foi revelada a persoas como Martázul. Éasí. Adiviñei que Nacho era fácil de envolver. Unha víctimap ropicia nas miñas mans. Pero a historia, xa cho dixen,

296

resultou diferente. Ó abandonar a casa de Ferdinando per-démonos na noite de Compostela. Dixo el: deamos unpaseo. Exercía de varón protector. Completou: necesitasdespexarte, pasácheste coa bebida ou cos porros, cando sefuma haxix non se debe tomar alcol. Baixo a pel latexabao futuro farmacéutico, neto de farmacéuticos conservado-res. A Martázul gustáballe aquel interese. A sensación deque el se desvelaba pensando se viría ou non aCompostela. Se a noite ou a tarde estaban malas para via-xar. Se coñecese a outro home ou puidese coñecelo na súaausencia. Sensacións con sabor a vainilla. ¡Tanta tenruratiña por forza que afogarnos! Sen embargo gozaba delaemocionada. Sorprendida. Chove en Compostela. C h o v een Compostela, meu doce amor. G a rcía Lorca. Chove namadrugada. Collidos do brazo perdémonos polas rúas depedra. Non nos importa a auga que cae sobre nós.Tampouco temos destino. O caserón de Ferdinando for-maba parte dun vello pazo do século XVI, encravado nocentro da améndoa histórica da cidade. Para chegar ó nosopiso necesitamos cruzar todo a zona monumental. NaQuintana dos Mortos, despois de baixar as escalinatas deSan Paio de Antealtares, a auga xa nos empapou. O reloxoda torre Berenguela deixa caer as catro da madrugada. Asbadaladas rebotan contra a soidade da praza. Martázul ri acachón baixo os efectos da euforia. A percepción da humi-dade é extraordinaria nese estado. Sente unha liberdadeinfinita. Dubidosamente infinita e inaprensible. Pastosa.Flota no mar da felicidade. Ou iso cre. Despréndese dobrazo do home amado. Di: non te movas, quieto meuamor. Chámalle amor. Unha palabra ata entón desusadano seu vocabulario íntimo. Nacho permanece serio e ensilencio. Contémplaa como se dun estraño personaxe depelícula se tratase. Ela desenfunda a cámara. Fai unha covacoa zamarra. Encórvase como un fotógrafo do minuto.Oculta a cabeza entre as teas da caixa escura primitiva. Einmortalízao así. A auga corréndolle pola cara. Un floco depelo lacio sobre a fronte. Os brazos caídos ó longo docorpo. As mans grandes. Estendidas cara ó chan.

297

Pingando. Cunhas gotas nas puntas dos dedos igual queestalactitas iluminadas por efecto do flash. Os ombro safundidos polo peso da molladura e a paciencia de con-templar unha faceta descoñecida da muller amada.Martázul rescátao da pose e bícao. Un bico profundo elongo. Húmido. Di: ¿non che gusta?; é estupendo, amorbaixo a chuvia, cantemos baixo a chuvia. Arrastra o rapaza unha danza na que lle custa entrar. Canta como GeneKelly. Sen paraugas. Mollarase a cámara, di Nacho. É pro-saico e convencional. Pero Martázul non desexa ver esarealidade. Chegan ós soportais e ela déixase caer no chan.Sentada. Aperta as costas contra o muro de pedra e cosollos entornados contempla o xogo de sombras da ábsidada catedral. A conformación románica sepultada baixo amagnificencia soberbia do barroco. Ven ó meu colo, dígo-lle. Nacho axeónllase. Ó final acaba por unir a súa humi-dade de la quente á miña. Explícolle cada un dos detallesarquitectónicos do monumento. Cóntolle a historia tráxicade Berenguel de Lendoira, o arcebispo francés que pasoua coitelo os díscolos burgueses composteláns. Antes derematar a torre da Berenguela, que garda a súa memoria.Comprendo que o efecto dos canutos abre os meus senti-dos a percepcións imposibles para o rapaz. Pero non medeteño. Son feliz. Tirada no chan. El refuxiado nos meusbrazos. Seguramente re p resentabamos unha Piedademiserable. Moderna e miserable. Pero mentres acontecíasemellaba ser sublime. Iso é certo. Antes do mediodía eltraerame á cama un estupendo almorzo. Bos días, non seise colleriamos un catarro monumental, di. Digo: oxalá, asío curamos xuntos entre as mantas, ¿imaxínaste tres oucatro días baixo as sabas, sen saír, suando, facendo o amor?Non. Non pode imaxinalo. Pero trata de estar á altura exogar. Ser divertido. Se sucedese, logo tería remorsos porter perdido clases, por gozar máis do debido... ¡Deus santo,aquilo foi unha absurda cegueira! Afírmome na convicciónde que estaba escrito. A Martázul saíanlle ben as cousas. Enpouco tempo rompeuse o temor ante a nova vida. Ante aruptura da rutina que supoñía acudir á Universidade e a

298

seguridade de ter a economía resolta cos ingresos da bolsa,as contadas axudas de papá Ginés e a teima de Pigmaliónde cubrirlle todos os caprichos. Gracias a unha xestión deLidia, en seguida encontrou un oco como fotógrafa no dia-rio El Correo Gallego. Ocupábase de reportaxes especiais enon estaba suxeita a ningún tipo de horario laboral. Algomoi acorde coa súa personalidade e cos desexos de nonvincularse a unha empresa de por vida. Uns amigos de ELo f re c é ronlle facer traduccións comerciais. Galego, espa-ñol, inglés, francés, alemán, italiano e portugués. ¿Quen dámáis? Unha razón para ir a Vigo de cando en vez. Aceptou.E lanzouse a publicar os primeiros contos en revistas dealcance nacional. Da puta que lía a Corín foi moi ben reci-bido e fíxoa popular no mundiño cultural de Compostela.A ese seguiulle O mulato do sorriso azul, con fotos pro-pias, na revista Interviú. A editorial IR INDO propúxolle apublicación dun libro de contos eróticos en galego.Afanouse no empeño. A vida e mais o amor sorríanlle. Anecesidade de seducir quedou durmida. Outros elementoscubriron o espacio que deixaba libre no mecanismo dosseus impulsos. Principalmente, o interese por chegar ópúblico mediante a fotografía e a literatura. Acudiu a unscursos sobre Valle-Inclán e García Lorca na facultade deFiloloxía compostelá. A súa imaxe comezou a ser popularnos parladoiros, inauguracións, concertos... O estatus quealgunha vez debeu soñar. Iso é certo. Pero Martázul nonsoñaba. Vivía. O oficio de vivir, se se cumpre a fondo,ocupa demasiado espacio como para permitirlles unhafenda ós soños. Soñar é unha perda de tempo que impidevivir a realidade. A aventura con Nacho foi realmente unsoño. E se o desenlace non fose tráxico, sería unha enso-ñación cómica. Está claro. Camille e Tamara tiñan corazónssemellantes ó de Martázul. Por iso tamén soñaron unha soavez. E foron dous soños de amor. Imposible o de Camille eAuguste Meudon. Posible e frustrante o de Tamara e ÉmileGuide. No tempo de París, Martázul desexou as dúas.Probablemente máis a Camille. E non a tivo. O corpo daescultora xamais caeu rendido no colo de Martázul. Pero

299

apodereime do pensamento. Da súa palabra. Dos xestos.Da alma de muller e artista. Iso é certo. Aínda que o negue,a morte de E L deixou un ronsel de temor no ánimo deMartázul. Dígome que non podo ser débil. En realidadenon o son. Non me asustan os medos deste mundo. E,seguramente, tampouco os do outro. Se é que o hai. Perotodos temos mecanismos de autodefensa e a chamada aVigo bloqueou algúns deles.

–Coido que a túa nai che mentiu sobre a conversa quemantivo coa policía. Quizais non che pasou toda a infor-mación que lle deron.

–Non entendo.–Pode que soubese por qué te buscaban.–Unicamente percibín que estaba asustada. Probable-

mente moi asustada.E a nai transmitiulle o seu temor a Martázul cando a

euforia e a tranquilidade re t o rnaban gracias ás novas ocu-pacións parisienses. De inmediato localicei a Lidia. Elapodía ter máis información. En efecto. Un inspector cha-mara á porta do apartamento e tivo que explicar que agoraa vivenda era da súa propiedade. Que a anterior dona esta-ba viaxando por Europa na compaña dun amigo actor. Quesabía que Pigmalión morrera. Ela mesma asistiu á cerimo-nia de espallar as súas cinzas. E que seguramente Martázuldescoñecía ese desenlace, do contrario acudiría a Vi g o ,aínda que estivese na fin do mundo. A Lidia pare c é ro n l l ep reguntas de trámite e sen moito interese por parte doaxente. Marchou satisfeito. ¿Tes algún problema?, pre g u n-tou ela. Respondín: que eu saiba, ningún; estiven con E Lata o día antes da súa morte, creo, pero descoñezo os deta-lles. Di: xa sabes, c a b a l o adulterado; pero intentaron tapa-lo cunha enfermidade incurable; a xente da cultura é así, xaos coñeces. Armando empregou todos os argumentos posi-bles para convencerme de que non existía perigro. A tácti-ca consistiu en non pensar. A técnica da avestruz. Escondera cabeza baixo as ocupacións. Imaxinar novas aventuras.Buscar novos actores con quen encher a escena.Distánciome de Cobre e Tamango, moi ocupados nas súas

300

literaturas. Camille e Émile convértense no centro de gravi-dade da miña vida en París. Ela atráeme pro f u n d a m e n t edende o primeiro encontro. En todos os sentidos.Intelectual, sensual e sexual. Pero a medida que penetronos segredos da súa vida, descubro que nunca sere m o samantes. Paso as mañás no taller coas tres escultoras.Fotografar todas as pezas da exposición re q u i re tempo,paciencia e enxeño. Desexo que cada escultura sexa pro t a-gonista por si soa. Non me permito ningunha incorre c c i ó n .Penso o libro como unha verdadeira obra de arte que agru-pe as de Camille e as realce. Tamén aproveito para elaborarunha reportaxe gráfica da escultora en plena faena. Daescultora compartindo ideas e experiencias coas compa-ñeiras americanas. Da escultora comendo no mesón dobarrio. Mantel de papel. Prato do día regado cun bo viño deB o rgoña. Algo cabezón pero adecuado para engordar osangue. Da escultora paseando polas rúas de París. Sentadaás beiras do Sena. Nos Campos Elíseos. Da escultora anali-zando O escravo moribundo de Miguel Anxo, ou a Venus deM i l o no Louvre. Da escultora charlando con Émile Guide ea súa esposa Tamara nun café de media tarde. De Camilleescoitando o verbo fácil e pedante de Auguste Meudon. Asísucedeu. Durante esas visitas, o gran Meudon volvía sentira paixón corréndolle polas veas. Amaba a muller e admira-ba o seu traballo. Pero nada máis chegar ó café Le Flore asúa lingua viperina atacaba o labor da artista. Acusáraa delixeira e intranscendente. Sen embargo, París ben coñecíaas súas miserias de mestre rancoroso. E pasáballe facturam e n t res a discípula emerxía como a revelación plástica dosnoventa. Iso é certo. O outono en París era dourado. A pai-xón, que as charlas e confidencias de Camille desataron noánimo de Martázul, tamén era dourada. Desexaba a amiga.Próxima e distante. Asequible e impenetrable. Dura comoo vidro. Como o vidro puído, fráxil. E por primeira vez asensación de prudencia e o auténtico sentimento do com-pañeirismo levaron a Martázul a desexar en silencio. Adesexar platonicamente. A non establecer estratexias. Aobviar o reto da conquista para manter a pureza da amiza-

301

de. Non obstante, era un momento no que a súa sensuali-dade non podía permanecer inactiva. A necesidade de con-quistar para sentirse potente estoupaba nas ocasiónsmenos previstas. E alí estaban, a semellanza dun pastel ape-titoso, Émile e mais Tamara. Desdebuxados no fondo doc a d ro. Como os reis de As meninas de Ve l á z q u e z .Agardando a que os invitasen a participar na escena. Unhap a rella ideal para intentar cumprir un proxecto diferente. Odo triángulo amoroso. O marido e a esposa que se traizoancoa mesma amante sen sabelo. O xogo do engano perf e c-to. A vertixe do perigo compartido. A vella comedia doe n redo. Dos armarios xiratorios que ocultan portas. Dasentradas e saídas ó escenario sempre ganduxados polatrama dun mesmo personaxe. O divertimento de construírfrases con dobre e triple sentido. Frases que as dúas vícti-mas cren entender, compartir e gozar en secreto. É bencerto que Martázul se sente atraída pola aparente pasivida-de de E\G. Polo seu correcto comportamento público. Eademais experimenta unha gran curiosidade por coñeceros mecanismos internos de Tamara. Unha polaca vida dofrío. De mirada sensual. Capaz de fumarse nunha tardetodo o loiro americano do mundo sen que se lle podreza oalento. Os elementos da aventura están servidos. Haberáque tecelos. Con paciencia. Agardando o momento opor-tuno. Sen présas. Iso é así. O Nadal sorpréndenos dando osúltimos retoques ó libro de Camille. Son as primeiras queMartázul pasa lonxe de Almáciga. Por primeira vez nonre g resa ó tópico da familia unida. As do ano anterior, tanpróximas e tan distantes, caeron sobre ela en Santiago deCompostela. Outra exposición rondaba a súa mente. A ideaxurdiu unha madrugada de copas e literatura. Nacho nonestaba. Martázul podía voar. No C a f é do Bolengo, cincoamigos: o escritor Aníbal Malvar, a súa amiga Anahí,Ferdinando, Armando e o fotógrafo Albán, do diario E lM u n d o. E Martázul. Falamos do Muro de Berlín. Da caída.Daqueles momentos irrepetibles. Aníbal lánzame a súamirada acendida polo alcol. Unha mirada intelixente e lúci-da de ver a través das paredes. Dos pensamentos. Tía, tes

302

un material de primeira, se queres montamos unha exposi-ción, di. A maquina de inventar arranca con forza. A maxiada noite fai posible calquera proxecto, por disparatado quesexa. A exposición non o era. Só o custo económico deampliar as fotos seleccionadas e enmarcalas. Ferdinandoestá dispuesto a tirar de talonario. Os donos do pub súman-se. No B o l e n g o acostuman a colgar mostras de pintura efotografía. A Martázul invádelle o entusiasmo. Ó chegar odía, sen ter durmido, Nacho sorprenderaa colocando dia-positivas nos carros do pro x e c t o r. Frenética. Cóntollo.Gústalle. Bícame e, acabado de saír da ducha, pulcro, mar-cha á facultade. Pola tarde, despois da sesta, iniciamos aselección. Nunca debeu suceder. Na escuridade do salón,reflectidas na pantalla sucédense caras, detalles, pintadass o b re o Muro, grúas levantando bloques de form i g ó n ,xente que canta, xente que bebe, xente que chora, xenteque dorme, apertas, bandeiras, Antonia, os amigos italia-nos, Fausto, E L subido sobre un pedestal arengando a his-toria, E L bicando a unha alemana fermosa, E L re a l i z a n d ounha pintada preto das ruínas da estación de Anhalter.¡Detente un momento, di Nacho, déixame ver ese tío!A rmando e mais eu mirámonos sorprendidos. Obsérvao.Abandona o asento. Descorre as cortinas da fiestra. Deixaentrar a luz. Quere ver a cara de Martázul. Está demudado.Di: ¿de que coñeces a ese fillo de puta? Martázul re a c c i o n acon rapidez. Improvisa mal. Minto: no sei quen é, estaba alí,falaba moitos idiomas, parecía eufórico ou borracho, nonsei. Prégoche que non o inclúas, di. Digo: ¿e ti que re l a c i ó ntes con el? Unha vella e lamentable historia; é o culpable dodesequilibrio da miña nai, di. Martázul comprende que pisaen terreo pantanoso. Apaga o pro x e c t o r. Seguiremos nou-t ro momento, resolve. Teme que aparezan novas imaxes dePigmalión. Sabe que existen. Están alí. Nas secuenciasseguintes. Instantáneas máis comprometedoras. Martázulespecula. Unha amante frustrada. Unha de tantas aventurasde E L con cadáveres nas cunetas dos sentimentos. Coñecemoitas historias de amantes abandonadas por E L . Mullere sque non asumiron o fracaso. Que re m a t a ron no psiquiatra.

303

P e ro, ¿por que trascendeu ó fillo? Quizais a curiosidadedebese apoderarse dela. Obter datos sobre a muller.Coñecer o tempo do posible romance. Pero non o fixo.Viaxa a Vigo. Limpa o apartamento de todo rastro dePigmalión. Pode ocorrer que Nacho o visite. Non, non seríaoportuno. Decide que o apartamento non existe. Non exis-tiu nunca. Armando e Lidia deben sabelo. E L non form o uparte da súa vida. Nada do pasado merece ser re c o n s t r u í d o .Parécelle suficiente precaución. A andaina en Compostelavoa feliz e confiada. Novos amigos. Ambientes distintos. Aforza da vida universitaria. A m o v i d a n o c t u rna. A puxanzados medios de comunicación. As relacións culturais.Pigmalión só é unha sombra do pasado. ¿Por que ten queresucitar? Abandónao totalmente. Decide non visitalo.Facer mutis polo foro. Deixar que caia o pano sen o aplau-so final. Iso é así. Ata a tarde en que por sorpresa apare c eno Café Bar A z u l. Di E L: xa sabes, se Mahoma non vai ámontaña, a montaña vén a Compostela. Non me apeteceque nos vexan xuntos, digo eu. Usamos o seu coche e saí-mos da cidade. Sen rumbo. Detémonos no aeroporto. Di:se che parece ben, tomamos unha copa aquí. A terminal dep a s a x e i ros está en obras. E L interésase polo pro x e c t o .Polas re f o rmas. Recalamos na cafetería. En medio dorebumbio. Comezou o Ano Santo Xacobeo e os pere g r i n o sacoden ó sepulcro de Santiago por todos os medios posi-bles. Voando tamén. Tralas cristaleiras pode verse a pista deaterraxe. Escurecida por unha gran cortina de chuvia fría.Ata ese momento, falamos de vanalidades. Ó sentar, di:¿por que foxes de min? Digo: quero romper co pasado. Di:só o pasado é noso, se o destrúes morrerás. Déixate desolemnidades, digo. Di: serei máis directo, aínda que fuxas,nunca poderás escapar de ti mesma, hai unha parte túa enVigo que te reclama. Nada me chama a Vigo, se te re f i res óapartamento, é teu, mandareiche as chaves, digo. Di: nonsexas inxenua, esa propiedade non me pertence. Intentac o n v e n c e rme de que E L é a miña mellor esperanza. Sene m b a rgo destila un ton agre. Unha esixencia solapada quenon me interesa. Martázul intúe o perigo. Sabe que o felino

304

axexa. Presente os seus ollos brillantes. Pero non conseguevelos. Nin calibrar ese risco. Pigmalión é un ser derro t a d o .Desmellorado. Empezou a caer no desaliño final. Esgota osgüisquis con ansiedade. Sen contención. Estás en y e s t e r -d a y, digo. Di: non saio; por certo, vin a pro p o ñ e rche unhaviaxe; recibín unha postal de Leh, felicitoume polo Nadal,despois de miles de anos; non desexo vela, pero re x e n e ro ua miña vella paixón por Hispanoamérica; agora quero vol-ver a Chile, a pisar as rúas daquel Santiago ensanguenta-do... Non o deixo re m a t a r. Canturuxeo a canción de PabloMilanés que leva esa frase en verso. Unha vez máis Leh. Aaventura que E L cualificou como a máis sorprendente domundo. Ela era venezolana. Outra confidencia queMartázul madeira de buxo escoita sentada na porta dapaciencia. Era a hora de apre n d e r. Ambos os dous espidosna cama. Centos de horas en pelotas en centenares decamas do mundo. Quizais sexa de madrugada porque atarde/noite se nos escapou entre follar e follear unKamasutra ilustrado. Foi divertido intentar posturas inve-rosímiles. Facer a carretilla. Conciliar as descricións coapráctica. Sinto curiosidade polo sexo anal. Practicámolopor primeira vez e a dor pode tanto como o pracer. E Lsoubo iniciarme. Con tacto. Sen precipitación. Con delica-deza. A sensación é agridoce. Excitante e incitante.D i f e rente. Tr a n s g resora. Incluso, días máis tarde, volvere idesexalo case como unha necesidade. Sentir o seu semeardendo dentro. Un ingrediente máis do xogo erótico. Dosexo total. A historia de Leh crúzase na madrugada.C o ñ e c é ronse e gozáronse en Venezuela. Non te ofendas,di, pero creo que foi a femia máis poderosa e ardente quetiven entre os brazos; deixou en min un recordo de excita-ción permanente; en meses de sexo e mar posuína máis dedous tercios de veces por detrás; apaixonábaa a penetra-ción anal; sen cremas, sen aceites, buscando a dor; gozabacoa dor e a min deixábame a polla desfeita. Describía a Lehcomo a unha auténtica deusa do pracer. Coñecedora deesquecidas técnicas precolombinas creadas para contentaros machos. Dixo: como sempre, todo se reduce a unha

305

cuestión de orientación cultural, neste Occidente que nostocou padecer, certo complexo machista dos conceptosdevaluou algúns praceres sexuais; converteu a felatio, obico negro ou o orgasmo anal en xestos vergoñosos, humi-llantes... Trae a postal de Leh no peto e móstrama. Unhapraia dourada ó luscofusco cunha mulata fermosa en pri-m e i ro plano. Déixaa sobre a mesa mentres o camare i ro lleserve un novo whisky. É certo que a escritura da muller tentrazos de gran sensualidade. Os rabos dos gues son re d o n-dos e voluptuosos. Os ces tratan de engulir as vocais que lleseguen. Os trazos son intelixentes e redondeados. Digo: éela quen te reclama, ve e revive aquel amor. Di: estará tangastada coma min, sería un grave erro, concluiriamos pormatar o bo recordo, Leh só é pasado. Digo: eu tamén, máisinmediato pero definitivamente pretérito, non te empeñesen acoitelalo. Entón fai unha burla. ¿follácheste xa o estu-diante ou vas levalo virxe ó altar?, di. Martázul non re s p o n-de. Hai un profundo silencio entre ambos os dous. Te n s o .Toma o último grolo de café. Levántase e foxe mentres E L,a p resuradamente, trata de sacar un billete para pagar a con-sumición. Non logra alcanzala. Cando Pigmalión apare c epola porta exterior de CHEGADAS, ela xa subiu a un taxi eafástase. Así sucedeu.

Quizais non sexa idéntica a camiseta á regalada aNacho, pero o parecido é suficiente para resucitar o recor-do. Así son as imaxes. Poden estar ausentes da memoriadurante anos e nunha soa tarde, no traxecto dunha viaxe,f ronte a un obxecto cotián, subitamente emerxen e nonpodes pensar noutra cousa. É un proceso químico incon-trolable. Dende a tenda vinte pasar xunto a O reloxo dotempo voa. Martázul intúe que o descoñecido a segue. Nonfoi suficiente o desplante na librería. Hai interese. O xogoempeza a parecer divertido. Retorna a camiseta ó exposi-tor. Sorrí á dependenta e sae. Déixase ver antes de escapu-lirse de novo. El obsérvaa na distancia. Non a perde total-mente. Ela ascende polas escaleiras. Camiña un bo treito.En liña recta. Sen complicar a ruta. Interesándose por algu-nhas cousas expostas tralos escaparates e vitrinas. Non ten

306

intención de mercar nada. Decide facer un alto. Descansarno Café Ti ff a n y ’ s. Agarda a que lle sirvan e desexa serencontrada polo home da plataforma de Vigo. Contemplao ir e vir da xente entre as frondosas plantas de inverna-d o i ro que adornan e dividen os diferentes espacios.Sentou fronte á escaleira mecánica. Un lugar idóneo paravixiar o horizonte e ser vista. O camare i ro vén e vai. AMartázul nácelle a impaciencia. Teme despistarte realmen-te. Ou que perdeses o interese. ¡Pero non! ¡Aleluia!Apareces na parte alta das escaleiras. Cunha ollada amplaabrangues todo canto hai ós teus pés. Xente sentada nosveladores, outros que cruzan pola pasarela de madeira car-gados de paquetes. Provisións para o outono que caesobre Berlín. Quen te observe terá a sensación de que bus-cas algo. De que viñeches a unha cita e non tes claro quesexa este o punto de encontro. A cita é co destino. Agoraseino. O camareiro sérveme o café con leite e un pasteliñode follado. Deixo de observarte e retorno ó índice do librode arte que acabo de mercar. A imaxe do home elegantetrata de diluírse na miña mente como unha pedra de azu-cre no café. Saboréoo distraída porque sei que acaparei atúa atención. Abóndame.

–¡Ola! –dis– ¿Es Martázul, verdade?Sorpréndome. Permaneces de pé. Como aquela noite

no departamento do tren. Pero ó pronunciar o nome lograsdesconcertarme. A xogada mestra que rompe o meu xogo.Cambia o sentido do interese. Agora a partida ten outraorientación. Unha tensión diferente. Vas por diante.

–¿Como sabe o meu nome? –pregunto.– Trátase dunha longa historia da que coñezo unha

parte moi pequena...P rodúcese un silencio inquietante. Martázul necesita

gañar tempo e toma outro grolo de café. Revisar cada unhadas cartas. Ordenar as fichas mentais. Algunha non estabano seu sitio. Ela non lle revelara a súa identidade aquelanoite. Interroga coa mirada tratando de non descubrir quete recorda. Que te identificou.

–Unha parte moi pequena, pero interesante –engades.

307

–Non sei de que me fala –digo inquieta.–¿Podo sentarme? –preguntas.Martázul consente intrigada.–Chámome Carlos González –preséntaste–. Xa sei que

o meu nome non che di absolutamente nada e probable-mente non recordes o noso primeiro encontro na estaciónde ferrocarril de Vigo. Sucedeu hai uns tres anos, ías mataro teu amante, ¿sitúaste?

–É posible –respondo–, pero tamén pode que se equi-voque de persoa.

–Atúame, por favor.Carlos levanta a man e chama a atención do camarei-

ro. Pide un café con leite. Utiliza o inglés. Cando lle serven,fai efectiva a consumición de ambos os dous.

–Pregunteiche por preguntar. Tampouco me interesa-bas moito. Simple curiosidade fronte á provocación. Peroa resposta foi moi orixinal. Vou matar o meu amante, dixe-ches. Sorprendeume. Resultou ocorrente. Novelesco.

De seguida interésase pola cámara, examínaa e recor-da que é a mesma. Dígolle que son fiel ós obxectos, peronon ás persoas. Sobre todo, permanezo atada á fotografía.O oficio co que me gaño a vida.

–Co que roubas a alma da xente –completa.Sorrío toda chea.–Si, son Martázul, dime cómo o soubeches, ¿buscábas-

me?–Non. Simplemente os nosos camiños volvéronse cru-

z a r. Unha maldita ou bendita casualidade. Non saberíadicilo. Estou concluíndo as miñas vacacións, levo quincedías pateando Berlín e os seus arre d o res. Era unha dasmiñas asignaturas pendentes.

Martázul descobre nos seus ollos que non mente.Irradia sinceridade. Unha sensación cálida e cómplice.Téndelle unha man.

–Encantada de coñecerte de novo. ¿Viñeches só?Afirma e fala dos itinerarios percorridos. Practicamente

viu todo o que os turistas adoitan ver. Deixou para o finalou para o esquecemento o Museo de Berlín. Non lle mere-

308

ce moito interese. Parece ben informado pero dígolle quepaga a pena unha visita e, mesmo, comer no seu pequenorestaurante.

–Podo ir mañá, se ti me acompañas –propón.Agora está mentindo. Martázul calibra a posibilidade de

seducilo. De activar a aventura perversa e inconclusa da afas-tada noite de Vigo. Resucitar e materializar o desexo daque-les instantes no vagón do tren. ¿Por que non? Parécelle unhome atractivo. Interesante. E móstrase interesado por ela.Ademais, o destino xogou en dúas ocasións diferentes asmesmas bazas para que suceda. Quizais lle depare algo emo-cionante. Distinto. Non tarda en decidirse. Sen embargo, encanto o descoñecido se interesa pola vella historia da re l a-ción, vida e morte de E L, a luz vermella de alarma acéndese.¿Que sabe Carlos? ¿Quen é? ¿Por que indaga?

–Sei que o teu amante morreu unha semana despoisdaquela viaxe a Madrid. –Propón un interc a m b i o – .Revelareiche detalles moi importantes que che interesarán,cando coñeza a túa parte da historia. Sen mentiras.Necesito saber os antecedentes do desenlace.

Conseguiu intrigarme. Descubro que non é pro f e s o rde nada. Pode que estea fronte a un cazador de historias.Aflora aquela vella intuición. Un home de mundo queviaxa co único fin de narrar as súas vivencias. Quizaisoutro novelista como Próspero.

–¿Escribes libros de viaxes?–É posible.Capta que debe manter o enigma para atraparme na súa

rede. Martázul propón saír do Euro p a c e n t e r. Son poucomáis das catro da tarde e sen embargo el xa pensa na cea. Omoi cabrón gaña terreo. Invítame. Acepto. Pasar a tarde, queempeza a ser noite, xuntos, cear e ¿logo? Todo pode serposible. Debo avisar a Fausto para que non se inquiete.Antes de abandonar o edificio comercial, telefono dendeunha cabina. Digo: chegarei tarde, encontreime cun velloamigo, cearei con el; durme sen min. Ó outro lado pro d ú-cese un longo silencio. Chéganme os ruídos cotiáns do barvello e gris. A música, o ambiente, as voces. O poeta/aman-

309

te/trasgo acepta pero non consegue superar os actos deliberdade de Martázul. ¿Deitaraste con el?, pregunta. Xa chec o n t a rei, non esteas intranquilo, iso é cousa miña, re s p o n-do. Fóra a temperatura é fresca pero agradable aínda.Deixou de poallar e parece máis claro o anoitecer. Nos arre-d o res da Igre x a Conmemorativa do Emperador Guillerm ehai curros de todo tipo de xentes. Form i g u e i ros humanos.Camiñamos entre os curiosos. Pasamos fronte a quen bai-lan, tocan algún instrumento ou simplemente mendigan coacara pintada. Carlos detense xunto ó improvisado teldere t edun turco. Observa a habilidade do home para fabricarpequenos adornos de arame aceirado. Nomes para colgarou levar na solapa. Pídelle que faga un co meu. Ó turco cús-talle entender. Escríbeo nun papel. Os dedos escuros doinmigrante moven o alicates cunha rapidez sorpre n d e n t e .Entrégame o alfinete de peito. Préndoo ó xersei mentre sCarlos paga cuns marcos. Sen re g a t e a r.

–Gústame o teu nome –di.Camiñamos. Cando reemprende a conversa volve inte-

resarse por Pigmalión. Sabe o seu nome. Pídolle que nono pronuncie. Martázul monta a garda. Dille que é unha his-toria enterrada. Un asunto vello que non merece un minu-to do seu pensamento. El opina o contrario. Martázul arre-píntese de ter aceptado a invitación. O arre p e n t i m e n t opode ser máis forte que o desexo de seducir. Sen embargo,ela xamais fuxiu do risco dunha seducción. Do perigodunha aventura. Paseamos pola Tauentzienstrasse. Senprésa. Sen destino. ¡Que ironía! Na tarde noite do destino.

–Non quero enganarte –di el–, para que ti non meenganes. Son inspector de policía. Por iso sei canto sei damorte do teu amante. Non estás obrigada a confesarm enada. Pero de non facelo, tampouco ti coñecerás a miñapequena e importante parte da historia. Son as regras doxogo. Ti primeiro.

Así sucedeu.

310

5

A exposición de Camille foi un éxito sen pre c e d e n t e s .Iso é certo. París aplaudiu a obra da escultora. AugusteMeudon non puido reprimir os celos. Paul de Montverg u e spublicou un artigo incendiario contra a súa irm á .Chamouna sexómana, pervertida e irre v e rente. Serviu parap rovocar unha gran polémica. Estéril como todas as depapel impreso. Sen embargo atraeu a público e comprado-res. Probablemente, Camille, nunca máis pase necesidadeseconómicas. Con ou sen o respaldo de Émile ela ten o futu-ro entre as mans. Presa da cólera e o desencanto, o antigoamante e mentor decidiu retirarse a unha pequena vila nocampo, na compaña de Rose. A muller que non ama. Digo:nunca un marido deixa a esposa por unha amante á quenon está seguro de dominar. A exposición de Camille foi unéxito. Artístico e humano. Iso é certo. E o libro de Martázulcontribuíu. Resaltárono a crítica e os coleccionistas.A p l a u d i ron a súa orixinalidade. Recibín moitas felicita-cións. E propostas para outros proxectos. Estou org u l l o s adese traballo. Para quen estivemos implicados nela, a expo-sición marcou unha fronteira. Mesmo para Martázul.Naquel mes de febre i ro todo madurara. A relación conTamara. O xogo con Émile. O distanciamento de Prósperoe Cobre. A convivencia platónica con Camille. Farei o teubusto, díxome. E unha Martázul de terracota figuraba na

311

sala. Mirando o horizonte coa man dereita sobre as cellas.Albiscando un mar inexistente. Co vento de cara. Só oso m b ros. O pescozo. A cabeza. E a man prolongada nunanaco de antebrazo sen unir ó corpo. O resto imaxínase,non é preciso velo, paréceme perfecto o movemento, dixoGustavo. E mercou a obra para a súa colección de mullere sd i f e rentes. Por aqueles días concluíu a novela. A que orixi-nou un grande escándalo que o catapultou á fama e a unconflicto cos tribunais. Das semanas da exposición arran-c a ron outros sucesos que darían que falar. Por exemplo, amiña nova convivencia con Émile. A combinación tráxicadaquela aventura. Para Martázul non resultara complicadoestablecer as regras do xogo. De inmediato decatouse deque Tamara desexaba seducila. Que trala suxestiva apa-riencia primeira de parella ben avida existían dobres fon-dos. Historias que unha malsá curiosidade me pedía coñe-c e r. Cando Martázul xa meteu nas redes a E\G, Tamara dáo primeiro paso. Invítame a pasar unha fin de semana enMontecarlo. Acepto inmediatamente. Armando alárm a s e .Teme permanecer só en París. Digo: serán uns días, ela emais eu gardamos o segredo; ti tamén. Empeza a comedia.Émile cre que Tamara viaxa soa. Tres ou catro días solteiro ,dime, o coidado da nosa filla impídeme ausentarme, ¿com-p rendes?, pero ambos os dous poderemos pasar unhas tar-des/noites inesquecibles na ausencia de Tamara, ó fin sós,Martázul. Invento algo. Desaparezo deixándoo desampara-do. Triste. A súa muller e mais eu cruzamos Francia no fla-mante R e n a u l t a m a relo e negro. Pintouse exclusivamentepara ela. Ó seu gusto. Para poder vestir a xogo co coche.Unha extravagancia máis da famosa pintora vida do frío. Nocamiño confesa ter cumprido corenta anos en secreto. Senque París o descubra. É moi fermosa. Dun loiro cálido, amedia melena deixa ó descuberto a fronte ampla. Baixo ascellas ben perfiladas destacan uns expresivos ollos escuro s .Inquietantes. Atractivos. Soñadores e malvados. O nariz e aboca son perfectas. Beizos para saborear tal que a polpadunha froita do trópico. En todo momento sei que as súasmans queren posuírme. Tamara amaba máis coas mans que

312

co resto do corpo. A súa sensualidade é táctil. Circulamos acento setenta. Ou máis. Acariña o meu xeonllo. Non te pre-cipites, conduce, temos moitas horas para nós as dúas,dígolle. Di: ¿amaches a outras mulleres? Non sei se ameialgunha vez, respondo. Quizais amei unha soa vez. Pero foia un home. Analizo o perfil da muller madura. O corporecio. O que máis me sorprende, cando a teño fronte a minespida, é a perfección dos ombros. A robustez de aceirosensual dos brazos a as pernas. Formas que xa descubriranos seus cadros. Formas sinónimas de contradicción. Elaretratarase eternamente. Toda a pintura é un autorre t r a t o ,do físico ou da alma, di. Martázul quere saber por boca dam u l l e r. Aínda que xa se deitou con Émile, non conseguiuarrancarlle nada sobre a esposa. Dixo: xamais pidas queche conte segredos de alcoba, Tamara ten virtudes e defec-tos, máis das primeiras, valoro moito a fidelidade que megarda. Martázul cre que o home mente ou ignora. Algunhasaventuras da pintora circulan polos mentideiros maledicen-tes da arte e da cultura francesa. E é ela quen non ten segre-dos á hora das confidencias. Presume dunha vida sexual ea m o rosa intensa. Sempre ás costas del. Como un xogo ded o b re moral xudeocristiá. Entre as súa pernas sucumbiro nos corazóns dun filósofo e un actor de teatro. Un poetac é l e b re e un pintor ruso. Conseguiu volvelos tolos de pai-xón. O primeiro foi un poderoso banqueiro. Ata a apariciónde Alexandre vivín namorada de Émile, coa cegueira dafidelidade; nunca me deitaría co banqueiro, nin con ningúno u t ro, de non ser polas circunstancias, di. E de seguidaa g rega que foi unha gran sorte. Hoxe é máis feliz. Máisl i b re. Máis ditosa. Máis experta. Paseando polas rúas deMontecarlo, cóntame que o galerista realizou uns investi-mentos inmobiliarios que o levaron á ruína. Xusto nesemomento chegou Alexandre e decidín actuar, di. Acababade nacer a filla do matrimonio e ela comezaba a pintar ro u-bándolle horas ó sono. Meteuse na cama co millonario parasalvar a bancarrota inmobiliaria de E\G. Todo moi vulgar.Sórdido. Pero cotián. Continúa: cando o meu marido souboa verdade, limitouse a gardar silencio, a ser egoistamente

313

c o m p rensivo; dende entón desprézoo sen deixar de amalo.Así sucedeu. Montecarlo é unha festa onde nos agardam a d a m e Clementine. A tía rica de Tamara. Descendentedunha complicada rama aristocrática rusa. Próxima, segun-do ela, ó destronado tsar Nicolao II. Voa de ruleta en ruleta.Sen outro horizonte que morrer o máis tarde posible. Cop ropósito confesado de deixar na ruína os dous fillos queodia por desexarlle a morte. Tamara é para ela a filla quenon tivo. Hospédanos no seu palacete. Invítanos.Agasállanos. E deséxanos felicidade na despedida. Iso écerto. Cando re g resamos a París, facémolo co propósito decontinuar o xogo. Incluso, Martázul posa para ela. Martázulespida cunha gran serpe trenzada ó redor do seu corpo.Hoxe, o cadro pode verse na Fundación Guetty. Así suce-deu. Ó chegar ó apartamento encontro instalado a Renato.Compartindo teito connosco. Converteu o cuarto de invita-dos nunha cova do esoterismo moderno. Utiliza o ordena-dor para facer previsións astrais. As matemáticas son o seuforte á hora de conxugar os números do ben e do mal. Eenche a casa de candeas olorosas. Incensos. Músicas orien-tais. Mantras. Herbas e perfumes. Martázul négase a entrarno xogo do coñecemento oculto. Dillo anoxada: non teinmiscúas na miña vida, nin pasada, nin futura, ou estarásde máis neste apartamento. Naquela ocasión, nin sequeraquixen escoitar o oráculo. Aínda que creo que non serviríade nada. Tampouco no caso de Brian. Sucedeu antes dae s t rea do espectáculo no que os meus dous amigos traba-llaban. Un par de días antes. A mirada de Tamara estaba ilu-minada. Brillante. Feliz. Dixo: Martázul, estou namorada,p roduciuse o milagre, algo que cría imposible, ós core n t aaínda son quen de percibir sensacións novas. Vibrar conemocións diferentes. Coñeceu a un ser que ela considerabadistinto. Un home fermoso. Pero tamén inmensamenterico. Creo que iso influía. Americano. De ascendenciabelga. Chamábase Raoul e nada tiña que ver co mundo daarte. Non me importa como sucedeu. Pero Martázul execu-tou un xogo novo. Unha perversidade distinta. Forzar aÉmile ó abandono, antes de que Tamara movese o re s o r t e

314

da iniciativa. E\G debía repudiar a esposa para vivir conMartázul. Outro obxectivo apaixonante. Aínda que nuncasouben se eu estaba tramando unha obra de caridade. To d oé posible. Arranquei a venda dos ollos do home. Rompín omito da esposa/amante/nai. Empurreino a descubrir asescapadas co americano e refuxiouse nos meus brazos.Tamara abandonou a casa coa súa filla. Eu instaleime nooco que deixou baleiro. Aí comezou o final. É certo. Te ñ oque confesar que Martázul tivo escasa perspectiva paraintuír os finais tráxicos. Cando en Santiago inauguramos amostra de fotografías sobre a caída do Muro de Berlín,Pigmalión pasaba polo momento máis impertinente danosa amizade. Eu deixara de viaxar a Vigo. De impro v i s o ,E L a p a recía en Compostela. Chamábame ó xornal. Deixabamensaxes. E ocorreu o inevitable. A noite da inauguraciónp resentouse no Café do B o l e n g o. Ninguén o invitara.Mesmo, creo terlle rogado que non fose. Alí estaba. Comoun deus sen reino, que aínda cre ter fieis. Que reclama ado-ración cando ninguén confía nel. Detívose na porta, antesde baixar os tres ou catro chanzos da entrada. Os seus ollostrataban de abarcar o ambiente de festa, copas e felicita-cións. Comprendín que me buscaba. Sen embargo deu unrodeo. Foi de foto en foto. Lentamente. Sen présas. Intuínque a gran vaidade do grande home se quebraba en cadaimaxe. E l non formaba parte daqueles testemuños. Nonf o rmaba parte dunha historia da que se consideraba pro t a-gonista. Sería xusto que o fose. Armando tratou de neutra-lizalo. Martázul apartouse de Nacho. O sexto sentido femi-nino mandaba mensaxes de alarma. Indescifrables. Peropotentes. Veu onda min. Dixo: felicítote, fixéchelo moi ben,non só me borras da túa vida, tamén o fas da historia; de-s a p a recín, non estou, non existín nunca. A súa faceta his-triónica quería emerxer. Digo: advertincho, o meu pasadoxa non existe. Sen embargo o presente comezaría a serd u ro. E L seguía en y e s t e rd a y. Agora afogado en whisky coaa m a rgura aceda do limón en cada frase. Pedinlle que aban-donase o pub. A entrada é libre, dixo, eu pago as miñascopas. Levantaba a voz. Naturalmente, Nacho descubriu o

315

noso diálogo. Veu. Retáronse como dous touros machosf ronte a fronte. Medíronse coa mirada. A de Pigmalión dei n d i f e rencia. A de Nacho de odio contido. Os o l a s d eambos os dous acre c e n t a ron o xeo. Pro l o n g a ron a inquie-tude. Dixo Nacho: ¿Que fas aquí? E colleume pola cinturacun xesto machista de posesión. Dixo E L : ¿coñeces aMartázul, a querida filla do meu querido amigo Ginés, aMartázul madeira de buxo azul, a Martázul rapaza araña, aMartázul desertora, a Martázul filóloga, a Martázul fotó-grafa, a Martázul escritora, a Martázul políglota, a Martázulamante e viaxeira...?, son moitas Martázules, rapaz, paracoñecelas; eu identifícoas a case todas e aínda non estous e g u ro de nada con ela. O círculo inmediato de xente detí-vose a mirar. Dixo Nacho: témome que estás borracho evello; afástate da miña vida, é unha orde. Armando meteubaza para distraer a tensión. Prendín a Nacho do brazo eapartámonos en canto Ferdinando entrou na liorta.C o n s e g u i ron sacar a Pigmalión do local. Arrastralo á chu-viosa noite da primavera compostelá. Non re g resou. PeroA rmando volvería cunha mala noticia que Martázul soubocase ó mesmo tempo ca el pola vía paralela. Di Nacho:mentíchesme, Martázul, coñecíalo, non estaba nas fotospor casualidade, sodes amigos. Digo: é unha vella historia,agora non podo contarcha, quizais máis adiante, candotodo entre nós sexa firme e seguro, cando non exista espa-cio para as desconfianzas. O rapaz está nervioso. Alterado.Di: neste momento, a miña desconfianza é máis grande quecalquera outro sentimento. Deixa que eu administre otempo, digo. Está abatido. Tamén colérico. Ese cabrónesnaquizou a estabilidade da miña nai, ¿sabes?, foron aman-tes; e é un fillo de puta aínda que sexa o meu pai biolóxico,di. A Martázul trémenlle as pernas. Os xeonllos. Necesitasentarse no tallo. Recostarse na barra. Apurar a copa. Nonpode dilucidar se o que sente esa noite é amor ou compai-xón. Te r ro r. Quizais odia a quen escribiu o libro do destino.Isto non lle está sucedendo a ela. Representan unha farsaque alguén trazou con pulso pouco firme. Unha trama detelenovela barata. A realidade non se alimenta destas coin-

316

cidencias. Non é posible. A sombra de Pigmalión é excesi-va. Iso é certo. E L c o n f i rmara que non podía nin desexabaser pai. Non obstante creu que existía un pacto conAlexandra. Que E L era estéril. Extraeuno, erro n e a m e n t e ,das confidencias primeiras. Dixéralle: cando casamos deci-dimos que sobraba tempo para ter descendencia; pospuxé-molo ós logros profesionais; primaban a súa fulgurante esólida carreira de concertista e os meus compromisos coaa rquitectura; os éxitos en ambos os dous terreos enchían ofogar como auténticos fillos; logo E L A non conseguiu que-dar embarazada e xamais notamos a ausencia de novascriaturas ó noso redor; non se ama nin se desexa aquilo quenon se coñece. Nin unha palabra sobre a existencia deNacho. Ata o extremo de que Martázul atribuíu o tro p e z odo seu embarazo á relación co Irlandés Descolorido. Naprimavera do 89 apareceu na miña vida. Alto e tanguelei-rán. Arrastraba as consoantes. Practicaba un español volun-tarioso que perfeccionara durante o curso. Era bolseiro dunErasmus e estaba namorado de Galicia. Iso é certo. No bussenta á miña beira. Hoxe hai un sol marabilloso, di, a túacara é bonita con este sol. Quere gabarme. É un tipo cunhaimaxe entrañable. Non esperta o desexo. Nin a paixón. Édeses individuos ós que unha muller ama ou se entrega porcaridade. Circulamos cara ó campus vigués. Sucamos otecido metade urbano e medio rural da cidade. Di: coñézo-te dende o comezo de curso, pero nunca fun capaz deabordarte. Súanlle as mans ó falar e a Martázul divírtelle asituación. Un namorado secreto, pensa. Sen sabelo, esper-tou un amor platónico. Se algunha vez levase un diario, estaaventura tería que escribila con tinta rosa. El, en re a l i d a d e ,chamábase Hans-Martin pero Lidia bautizouno nada máiscoñecelo: o Irlandés Descolorido. Que logo reducimos aI+D. Que era tamén un programa da nosa universidade:Investigación e Desenvolvemento. Dicía Armando: hai queinvestigalo para que se desenvolva. Unha lea divertida queo pobre de Hans non lograba entender. Estaba incapacita-do para moitas cousas. Sobre todo para as bromas e ohumor irónico do pobo galego. O caso é que aquela mañá

317

comezou unha nova aventura. Paralela con outras. A ruliñavivía a plena metamorfose dos experimentos. E E L foi unactor moi activo nesta trama. Si, é certo. A relación con I+Dera, sobre todo, literaria, polo tanto Pigmalión podía parti-c i p a r. Practicamos o divertimento das cartas. Das mensaxescruzadas. Explícoche. Dábanse as condicións naturais. Óst res gustábanos a literatura epistolar. Os tres sentiamosunha grande admiración polo Cyrano de Berg e r a c d eEdmond Rostand. Para min Cyrano é Pinocho de maior,condenado á mentira eterna. Un ser perfecto. ParaPigmalión, un modelo máis ó que dar entrada nas expe-riencias da súa vida. Iso é certo. Antes de descender do bus,Hans e Martázul xa son amigos. Ela toma a iniciativa e atráe-no ó círculo dos seus movementos. Envólveo. Atrápao. Sene m b a rgo I+D non é capaz de confesar case nada. De dar ospasos lóxicos nunha relación. Pode pasarse unha tardeenteira contemplando a Martázul sen dicirlle unha soa pala-bra. Presa dunha rara éxtase, fóra de tempo e de lugar. AMartázul divírtelle a situación aínda que as semanas seesgotan e o curso e a bolsa concluirán. Di E L: é un casopatético de timidez, ou lévalo ti á cama ou non o follarásnunca, logo arrepentiraste do que puido ser e non foi. Non.Martázul non o desexa. As aburridas tardes cheas de silen-cio, os celos impotentes do rapaz cando ela coquetea cono u t ros, o servilismo co que el lle aguanta todo, xordencomo ingredientes novos dos que ela goza. Non hai atrac-ción física. Nin curiosidade. Un día el entrégalle unha carta.Unha ducia de follas de bloc cuadriculado onde verteu osimpulsos dunha paixón sen límites. Pero, ollo, unha paixónpura. De amor cortés e literario. Nada carnal. Pigmalión eMartázul lena a dúo tirados no sofá. Tirados de risa. Entreburlas e compaixóns. É E L quen propón tecer a fábula. Di:non lle respondas de palabra, escribámoslle nos mesmost e rmos. Facémolo man a man. Pensando cada unha das fra-ses. Medindo o impacto que terán no corazón do destinata-rio. Martázul tamén lle confesa o seu amor. Puro e cortés.Romántico. As primeiras cartas serán rosas. Moi rosas. Logoporanlle o verde dunha miga de perexil. I+D resulta ser

318

católico practicante. Case integrista. Milita na pureza. Óconcluír o curso vaise tan virxe como chegou. Pero duran-te o verán as cartas van e veñen entre Irlanda e Galicia.Misivas longas. Retóricas. Apaixonadas. Reais e sentidas asdel. Ficticias e calculadas as dela e Pigmalión. En setembrore a p a rece co feixe de libros e unhas poucas pertenzas. To l ode amor por Martázul. Conseguiu volver estudiar enEspaña. Di: este ano concluirei a carreira, entón podere m o scasar e vivir na granxa dos meus pais, enxendraremos fillose xa non terás que estudiar porque eu gañarei o suficientepara que sexas feliz. Martázul chora de risa. Decide meteloe n t re as sabas. Hai que ensinarlle a verdade do mundo.Necesitará máis dun mes para conseguir que os castos bicose as apertas se quenten. Fervan e maduren coa calor dosexo. Iso é así. O primeiro polvo é un desastre no que porfin perde a virxindade. Tamén hai un polvo no que perde op reservativo. Despois de correrse, a goma queda na vaxinade Martázul. Custa encontrala. A situación sería divertida denon ser que por culpa duns desarranxos deixou de tomar apílula. Non hai que preocuparse, pensa, ¿cantas veces folleicon E L a pelo? Martázul non se contesta. Ten a certeza deque Pigmalión é estéril e, ademais, sempre foi coidadosacos anticonceptivos orais. Puntual e ríxida. A mediados den o v e m b ro comproba que está embarazada. Nin I+D, ninE L deben sabelo. Só Lidia e Armando serán partícipes dasituación. Inmediatamente decide abortar. Iso é certo.Estamos sentados no salón do apartamento. Hai conclave.Os tres con caras de circunstancia. Creo que os meus ami-gos moito máis intranquilos ca min. Digo: non vos pre o c u-pedes, teño claro o que debo facer, estou preparada e nonme causará ningún trauma. Di Lidia: antes de tomar a deci-sión, medítao ben. Xa o pensei, calquera outra soluciónsuporía unha catástrofe na miña vida, ¿imaxinádesme degranxeira en Irlanda? ¿Ou de nai mantida por Pigmalión?¿De quen é o fillo?, digo. Armando trata de frivolizar. Di:vaia puntería a do I+D, un par ou tres de polvos e un pre ñ e .Lidia sementa a dúbida. Di: non sei por qué estades tans e g u ros de que sexa de Hans, con Pigmalión follas case

319

todos os días e, ti dixéchelo, a metade sen condóns, nunmes que non tomaches a píldora, parece, cando menos,i r responsable. Non respondo. Non creo oportuno desvelaras miñas especulacións sobre a infecundidade de E L. Logoc o m p rendín que Lidia tiña outras claves. Antes de que fina-lice xaneiro acudo a unha clínica especializada. Lidia acom-páñame. Nerviosa e intranquila. Durante a espera son euquen pasa o tempo dándolle ánimos a ela. Unha nai, queacompaña a súa filla, sóltalle unha perorata. Cre que aembarazada é Lidia. Se non estás segura, non debes dar estepaso, isto é moi doloroso para unha muller, o noso caso éun problema diferente e custounos moito decidilo, di. AMartázul divírtelle o equívoco. Non o aclara. Aborta comoquen se extirpa un quiste de graxa incómodo. Antiestético.Todo vai ben. En seguida está recuperada. Non sentiu o ins-tinto da maternidade. Nin o latexo dun novo ser dentro desi. Actuou con rapidez e eficacia. Con decisión. Sen melo-dramas nin prexuízos. Iso é certo. Gardade o segre d o ,pídolles ós meus dous amigos. Estamos xuramentados. Ec reo que o cumpren. Equivócome con Lidia. Un par demeses despois puxen fin á aventura con I+D. O desgracia-do Hans-Martin nunca puido entender nada. Aínda escribiualgunhas cartas, que non obtiveron resposta, nas que cho-raba a perda da inocencia. Lamentaba a entrega a unhamuller perversa. O amor por Martázul, escribiu, facíao sen-tir suxo e pecador. Así sucedeu. Anos despois Martázul de-sexará saber. Coñecer toda a verdade sobre Nacho e sobrea paternidade de Pigmalión. Está segura de que non pode-rá perdoar esta traizón oculta. Non lle encaixan as pezas doquebracabezas. ¿Como Nacho, existindo antes do matrimo-nio con Alexandra, non re p resenta nada na vida de E L?¿Que hai da súa esterilidade? Quero verte, dígolle por telé-fono. Nada máis entrar na casa de Cabo Estai pídeme des-culpas pola escena do pub. Di: creo que onte fodín a inau-guración, pero ti tampouco me trataches con xustizaborrándome da túa vida e das túas fotos. Non é diso do queveño a falar, digo. Di: xa mo imaxino; somos marionetasnas mans da casualidade. Non creo na casualidade e cústa-

320

me ter fe no destino, digo. Di: pero a realidade que che traep a rece unha predestinación tráxica e burda ó mesmotempo, ¿como podía eu saber que o Nacho dos teus amo-res, era o Ignacio fillo de Isabel?, di. Digo: o teu fillo. Di:Isabel sempre estivo tola e o rapaz é un producto da súaimaxinación desequilibrada. Négase a recoñecer a patern i-dade. Incluso suxire que a muller organizou o embarazopara obrigalo a casar. Reduce a relación a un romance deverán. Di: moi típico naqueles tempos de dobre moral e re s-ponsabilidades paternalistas, a relación con Isabel foi sóunha aventura, o capricho dunha nena ben de finais dosanos sesenta, que xogaba coas relacións pre m a t r i m o n i a i s ,sen crer nelas; mira ata onde chega o seu desvarío quepuxo ó corrente o rapaz, co único propósito de que meodie; de non ser pola vontade da nai, Ignacio nunca coñe-cería a súa orixe; incluso leva os apelidos do padrasto; osavós arranxaron a voda antes de que nacese o crío. A actua-ción de Isabel, só podo cualificala de cruel e irre s p o n s a b l e .A de Pigmalión é covarde e cínica. Pregunto: ¿entón es ounon estéril? Nunca fun estéril, di, mesmo o teu embarazopuido ser tan meu como daquel irlandés inútil co que xoga-bas ás casiñas e ós noivos parvos. Martázul sente que lleatiza un golpe baixo. ¡Deus! ¿como o soubo? Teño quegañar tempo. Organizar as ideas. Digo: ¿non vas invitarm ea un café? Asente. Chama o servicio. Acomodámonos noamplo salón da gran cristaleira. Sempre branco e gris. Marf i lcon manchas ocres. Menos o piano. Negro brillante. As par-tituras persisten como as deixou Alexandra. As fotos deE L A están por todas as partes. Permanecen. Parece quenada cambiase. Que E L A re g resará en calquera momentodunha xira e Martázul terá vedadas as visitas durante esetempo. Mais non é certo. O clima é outro. De decadencia.Serven o café. Pigmalión descobre o veo das miñas dúbidassen que pregunte. Sóubeno por Lidia. Daquela tivemosunha pequena aventura, puxémosche os cornos con plenaconciencia, di. Quere ferir. Iso é certo. Martázul desconfia-ba da amiga. Do seu silencio. Recorda que naquela épocaLidia falaba mal de Pigmalión. Destilaba un estraño rancor

321

cando estaba ausente. En presencia de E L, era locuaz egarimosa. Achaqueino ós celos ou á envexa. Pasada a tor-menta descubrín nela o peso da mala conciencia. Sospeitei.Sen embargo nunca houbo confidencias entre ambas asdúas. É certo que non me gustaría telos encontrados xun-tos. Ser cómplice. Ó mesmo tempo alégrame comprobarque a intuición non me fallou. Aínda que sexa pasado otempo. Pero dóeme a traizón da amiga. Neses momentosMartázul ten a sensación de ter vivido espida fronte a Lidia.Vestida co traxe do Emperador. Non poderá perdoarllo.Xamais llo re p rochará. Dúas caras dunha mesma moedacoa que cobrar e pagar o engano. A ocultación. Iso é así.P regunto: ¿que tería acontecido de ser teu o meu embara-zo? Responde: ¿queres facer historia-ficción?, sóubenomoito despois de consumado o aborto; non cho re c r i m i n e i ,p e ro se nacese esa criatura sendo miña, o curso das cousasesixirían un cambio entre nós; E L A non o aceptaría; asumiuo risco da posible paternidade sobre Ignacio porque ó caboera anterior a ela; estou seguro de que me abandonaríainmediatamente para que todo dependese de ti.Repúgname un discurso tan convencional. Descoñézoo enE L. Fágolle un rogo: apártate de Nacho, déixame arranxaristo a min soa, permítenos ser felices. Encóllese de ombro s .Abandona o sillón e vai ata o bar. Serve unha copa.Ofréceme. Rexéitoa. Continúo: no B o l e n g o púidoche a inso-lencia e a intolerancia, sobraban tantos cualificativos, agoraNacho sospeita de todos os meus actos e palabras, o teuxesto de dominio estaba fóra de lugar. Non o digo, perox u ro que xamais o esquecerei. Nace o rancor. Naquel ins-tante fructifica a semente da vinganza. O desexo de borrar opasado. Estou segura. Di: non podo prometer sobre o futu-ro, ese rapaz non significa nada para min, ti si me importase creo que te necesito. Elixes un mal camiño, digo. Doulleas costas e marcho. Cando subo ó coche, véxoo observán-dome dende a fiestra, o vaso na man, a mirada turbia, a fro n-te contra o cristal. Así sucedeu.

Nesta tarde de Berlín, o inspector de policía camiñaxunto a min. Facémolo en silencio durante un bo traxecto.

322

El agarda a que lance a primeira carta sobre o tapete doxogo. Do xogo desta e da outra vida. Comprendo que alonga man de Pigmalión pode chegar ata o recanto máisrecóndito do mundo. Aínda, despois de morto, desexae n g a i o l a rme. Non o conseguirá. Martázul non está dispostaa deixarse vencer. Quizais deba frivolizar. Recorrer á auto-defensa proposta anos atrás por Armando. Rescatar a técni-ca do esquecemento. Facer teatro. Iso é así. Pola grande ave-nida a xente camiña de présa. Escapando da escuridade quevén. Non tardarán en acender o alumeado público. Non émedia tarde. En Vigo aínda haberá sol e moita claridade.Martázul non o bota de menos. Logrou adaptarse ós hora-rios europeos con gran naturalidade. Para romper o silen-cio, Carlos laméntase das poucas horas de luz que ten estaparte do mundo.

–Depende da estación –digo–. Os veráns e as prima-veras en Centroeuropa son moi agradables. Tamén algúnsoutonos. Depende dos lugares.

Martázul perc o r reu case todo o continente. Sempredetrás dunha reportaxe. Allea ás noticias. Vivindo roman-ces e aventuras. Ó principio na compaña de Armando eRenato. Logo, cando os celos do italiano acabaron coaconvivencia de ambos os dous, soa co seu melloramigo/amiga. Compañeiro fiel. Estratega de viaxes e fes-tas. Cociñeiro. Administrador das finanzas. Conselleiro .Confidente. E cómplice. Custaríalle imaxinar a existenciasen Armando. Sen a súa frase favorita: as pernas son oespello da túa perversidade, Martázul. Ou aqueloutra: aMartázul o que máis lle gusta de facer o amor é que coñe-ce xente, moita xente.

–Perdoa un instante –digo e corro ata unha cabina deteléfonos. Carlos obsérvame perplexo.

Chamo a Armando. Explícolle a situación. ¿Que facer?Di: anda con ollo, Martázul, un poli nunca é de fiar; imaxinaque nos seguiu os pasos, que vén por ti. Digo: inspírameconfianza; o moi cabrón manéxase ben no terreo curto; ade-mais, está boísimo, apetéceme seducilo. Armando emite unestalo. Está nervioso. Pronto se porá colérico. Hai fastidio na

323

súa voz cando replica. Di: ¡pérdeste por unha polla,Martázul! ¡Non fodas a situación! ¡Deixa de ser imprudentedunha puta vez! Non lle contesto. Encaixouno mal. Carlosestá fronte á cabina. Lonxe, para non escoitar. Fuma e mirad i s c retamente. Gústanme os ollos e o porte. Fágolle chegara miña complicidade coa mirada. Determino que vou sedu-cilo. Colgo o auricular sen despedirme de Armando. Colocoos beizos sobre o cristal. Fabrico un bico frío. A pegada doc a rmín queda impresa. O poli chisca un ollo sen moverse.Tamén hai complicidade e compracencia nas faccións dasúa cara. Penso que Armando debe de estar cabreado e ner-vioso. Non podo deixalo sen unha despedida tranquilizado-ra. Marco de novo o número do piso. Di impaciente: ¿si?Digo: non sucede nada, cariño, tranquilízate; se algo vaimal, chámote, adeus. Non permito que fíe a conversa denovo. Colgo. Antes de saír, sostendo a portiña da cabina copé, enfoco cara a Carlos. Encadro o seu busto e a paisaxe. Ofume do cigarro rondándolle a á do sombre i ro. Disparo .Unha, dúas, tres, catro veces. El posa.

–Ímonos –di.Sobre o cristal queda abandonado o bico de carmín.

Na esquina próxima hai un café cálido. O exterior é demadeira marrón con letras de ouro. Parece ro m á n t i c o .Digo: aquel é un bo lugar para as confidencias, tomemosalgo. Asente e déixase prender polo brazo. Ten uns bícepsfortes e recios. Digo: chupas moitas horas de ximnasio.Esta profesión, xa sabes, di. O ambiente da cafetería édenso e recollido. Os asentos son cómodos. Sentamosfronte a fronte. Ti apartas a lámpada que se interpón entrenós na mesa. Eu pido un chocolate ben quente con biscoi-tos. Ti cópiasme. Comprendo que só a seducción podelibrarme das gadoupas do poli. Sinto que a curiosidade e orisco me vencen. Pódenme.

–¿Estás casado?–Non vin falar da miña vida. Estou separado.–Se imos cambiar os cromos das nosas confidencias,

será xusto que saibamos quén somos, por qué estamosaquí e a ónde queremos chegar.

324

Gardas silencio. Sen o sombreiro resultas aínda máisatractivo. O gusto polo pelo cinza desármame. Está bri-llante e limpo. Moi natural. Correctamente cortado. Conestilo. Ninguén diría que es un poli. Desprendes demasia-da paz. Demasiada calma.

–Eu estou de vacacións e ti es unha casualidade nomeu camino, ¿é suficiente? –dis.

Pode selo. Estamos case sós no local. O camareiro écalvo e vello. Con grandes bolsas nos ollos. Non moi altonin limpo. Parece canso. Arróupanos a música ambiente.Un violoncelo e un piano. Podería xurar que se trata dunhasonata de Brahms.

–A EL gustáballe Brahms –digo.–A música clásica non é o meu forte –contestas. Martázul decide poñer en marcha a moviola. Facer o

esforzo supremo de rescatar a memoria. Aínda que sexadoloroso. ¿Debe de ser doloroso o recordo? Non. En abso-luto. Debe de axustarse ás regras da realidade. Moversenos límites admitidos da perversión. Sen perder o ritmo dafrivolidade e dos desexos. É a vida de Martázul o queconta. Os pensamentos que a impulsaron. Os camiños quemarcou o destino. Se é que existe. As circunstancias quepesaron sobre ela. A morte de Pigmalión, que tanto prota-gonismo parece ter, non é máis que un simple fito. Uncapítulo para esquecer. Simplemente o axudei a cumprirco seu destino. ¿Unha obra de caridade? Nada máis. Nonnos enganemos. Se a desaparición do amante fose crucial,a vida de Martázul sería unha fraude. Iso é certo. Agora seique desexo seducirte. Posuírte. E comprendo que debofacelo mediante o retrato da miña propia vida. Digo:

–É certo que nacín para ser unha amante inesgotable.Unha incansable seductora...

Por iso entrei no xogo das paixóns entre Émile eTamara. Porque non desexo morrer sen ver cumpridostodos os soños eróticos que o maxín é capaz de cre a r.Porque as fantasías nacen na mente para ser cumpridas.Martázul conseguiuno. Primeiro con E L . Despois contodos os demais. Homes e mulleres. Moitas son caras anó-

325

nimas. Corpos dos que queda un rastro fugaz, ós que difi-cilmente podería poñerlles nomes. É así. Antes de coñecera historia de Camille, Martázul nunca tivo a tentación deforzar unha elección. Ela ou eu. Satisfacíalle a traizón en si.A posesión. Saberse gañadora dos sentimentos. Das pai-xóns dos seres seducidos. Camille intentou que Augusteabandonase a Rose para vivir con ela. Fracasou. No xogotriangular entre Émile, Tamara e mais ela, Martázul era adona. A directora do desconcerto de simulacións. Ata quedecide que E\G debe sucumbir. Repudiar a esposa paravivir xuntos. Esquecer o sentimento de paternidade sumi-sa. Aposta forte. Corre aquel febreiro de París, cando xaestán as esculturas na sala e o libro/catálogo saíu demáquinas, faille unha insinuación. Di: ¿vivirías comigo,Émile? ¿Deixarías a Tamara por min? Están sós no despachoda R e n o i r E \ G a l e r i E. Rodeados de catálogos. Facturas.Papeis. Cadros. Un instante antes bicáronse con fruición.Representando o papel de dous amantes clandestinos quenon poden soportar o peso da paixón. Martázul atacou nabragueta pero el tivo medo de ser sorprendido in fragan -ti. Está acalorado e recolle a luva da pregunta con cautela.Di: sabes que amo a Tamara, pero a Anne moito máis, se opreguntases en serio sería unha elección difícil. Martázulnon contesta. Sae do despacho e desaparece. Émile cha-maraa insistentemente. Armando e Renato actúan de murode contención. Non, Martázul non está en París, dixo queía ó norte, necesitaba ver o mar, responden ás súas cha-madas. Menten. Tamara tamén a reclama. Teñen citassecretas. Di: non lle digas a Émile que me viches, agóbia-me co traballo, xa concluín e desexo descansar, necesitopensar en soidade. A amante é comprensiva. Cómplicecontra o marido. Iso é certo. Nas vésperas da inauguraciónre g reso de ningunha parte. E\G está sedento de min.Conteño o seu furo r. Záfome. Digo: necesitaba meditarsobre o noso, non sei se poderei conformarme co papel deamante segundona, por iso afasteime de París. ¿E queresolviches?, pregunta. Véxoo moi tocado. A estratexia deufroitos. Digo: cústame estar separada de ti, necesito sentir

326

o teu corpo, a forza do teu sexo, a túa voz, o teu olor, astúas caricias, as sensacións únicas que veñen de ti, durmirsobre o teu ombro, espertar ó teu lado cada mañá. O seuorgullo de macho despregou todas as galas dun pavo real.C receu por riba da fermosa estatura sempre tan galana-mente vestida. Nembargante nada era certo. A atraccióncara a Émile foi intelectual e curiosa. En absoluto pasional.De feito, corriamos como tolos perseguindo os orgasmos.Sen ningún tipo de delicadezas. Mecanicamente. Nada dexogos malabares divertidos ou enxeñosos. Nada de nada.Follar e punto. Dar gusto ó instinto competindo por chegaró final satisfeitos. Sen tenrura nin emoción. Algo moi nor-mal, por outra banda, en xente que parece, coma el, refi-nada e imaxinativa. Iso é certo. Impaciéntase. Quere saber.Insiste: ¿que determinaches? Digo: teremos que resignar-nos, acalar a paixón, separar os nosos camiños aínda quedoa no corazón. Pica o anzol. Queda prendido da sedela.Nos meses seguintes accedo a ser compracente ou záfome.Segundo sexa o grao de interese que poña no empeño porv e rme. Ata que Tamara me confesa o namoramento deRaoul. Faime a súa amante/confidente. Coñezo entradas esaídas. Lugares de cita. Escapadas e mentiras para despis-tar o marido. Participo de todos os detalles posibles.Tamara está realmente namorada do americano e non tar-dará en ser indiscreta. Como todos os namorados. Antes deque iso aconteza quero obter o ás do meu triunfo. Chamoa Émile. Disimulo a voz. Puxen acento alemán. Falei comoo faría Isolde. Digo: Tamara ponlle os cornos; non, Tamaraxa non o ama; neste momento está espida entre os brazosdo seu novo amor no Hotel Royal Monceau; faga a proba.Despois de colgar o auricular, sinto que o corazón cabalgafrenético. Agardo dez minutos antes de telefonar de novoá galería. Dinme que Émile saíu a resolver un asuntourxente. Non saben se regresará esta tarde. Tomo o cochee vou ata a avenida Hoche. Aparco a unha prudente dis-tancia do hotel. Camiño un treito para observar sen servista. A primavera parisiense chama á porta. Ole a pedra everde. Os grupos de turistas aumentan. Va g a b u n d e a n

327

polas beirarrúas camiño dos Campos Elíseos. A temperatu-ra é agradable esta tarde. Identifico o Mercedes de E\G. Elestá dentro. Martázul goza coa intriga. Agarda un desenla-ce. Comprende que Émile é torpe. Tamara e Raoul non sai-rán xuntos. Ou quizais o faga cada un no seu auto dende ogaraxe. Por fin o galerista decídese. Abandona o coche eentra no vestíbulo. Martázul aproxímase perigosamente.D e s c o b re o R e n a u l t inconfundible, amarelo e negro, deTamara aparcado na rúa. Nese instante adiviña que a tram-pa terá éxito. Abandona o lugar. Nos días seguintes parti-cipará das confidencias dos dous amantes. O marido nonlle montou ningunha escena á esposa. Simplemente cons-tatou a realidade da traizón e prepara o camiño da ruptu-ra. Tamara non sabe que foi descuberta. Comigo, Émileconfésase desfeito. Aparvado. Egoísta. Di: ¿segue en pé atúa oferta de vivir xuntos? Necesita asegurar a convivenciaen parella antes de expulsar a Tamara da súa vida. Ela estáindecisa. ¿Debe ou non prolongar o dobre xogo? Martázulescoita, non opina. Deixa que ambos os dous decidan. Assemanas que vivirá o matrimonio serán torm e n t o s a s .Tamara ten razón, é un covarde. Un covarde egoísta. Elimita os detectives. Acumula probas. Volve sobre a mesmap regunta. Respóndolle: actúa ti primeiro, dá o primeiropaso, logo eu decidirei se paga a pena vivir contigo.Tamara cóntame que escenificou un drama ridículo. O doamor por outra muller. Di: non podía imaxinar que fosedesamantes. Digo: deitámonos algunhas veces, pura rutina,non creo que sexamos amantes. Di: el cre que ti o amas edesexa vivir contigo; pensei que sabía o de Raoul, peronon; vexo que non; as súas estrañas actitudes tiñan outrosentido; gracias pola túa discreción e prudencia, queridaMartázul; a súa decisión evitoume ter que romper con el;por unha vez tomou a iniciativa, son libre, síntome librepara amar de novo. Así sucedeu. Agora todos contentos,pensei. Émile rendido nos meus brazos. Un novo xoguete.Unha convivencia diferente. Apetecíame probar esa expe-riencia. Vivir baixo o mesmo teito do amante sen amalo.Ser a señora de sen selo. Gozar da posición social de Émile

328

ó tempo que dominaba a súa vontade ata chegar á data decaducidade. ¿Perversión? É posible. Non podo negalo. Paramin era o xogo da vida do París mítico. O ritmo da exis-tencia. O tren do pracer. Na plataforma dunha nova esta-ción quedaban Tamara e Anne cos panos ó vento mentresÉmile e Martázul continuaban viaxe. Moito máis simple doque calquera poida crer. É certo. Tamara e a súa filla acu-billáronse baixo o teito de Raoul, quen deixou o hotel parainstalarse nun gran chalé con elas. Martázul, dona da pro-visionalidade, empaquetou aquelas cousas máis necesa-rias e persoais para acomodarse na mansión de E\G.Armando e Renato aínda vivían na lúa de mel e agradece-ron a soidade temporal da amiga. Xa digo, todos contentose felices. Esa podería ser a apariencia. E foino ata que unhamañá Tamara anunciou que se trasladaban a EE.UU. Émilecaeu no desconcerto. Dixo: o máis importante na miñavida foi a paternidade; a auténtica realización como home,non poderei resistir a ausencia de Anne. Custábame enten-delo. El argumentaba: é o sangue do meu sangue; a conti-nuidade do meu apelido e da miña estirpe; o ser que máisamo dende que morreu mamá. Deixou que a melancolía oembargase. Antes quixo cambiar a vontade da rapaza. Ela,ós seus quince anos, prefería a novidade de Nova York óamor paterno. Elixiu acompañar a Tamara no seu novodestino. Émile, na desesperación, intentou o re g reso deTamara. Ó pouco tempo, as depresións e o desánimocomezaron a sucederse sen rupturas. Continuamente. Atao extremo de arrepentirse do paso dado. Da separación.O lamento fíxose crónico. Dicía: debín ignoralo todo, per-doar a Tamara como tantas outras veces, aínda estarían ómeu carón. É evidente que descoñecía o máis elementalconcepto da dignidade. Iso é así. Coa chegada do verán,Martázul decidiu non soportalo máis. Recolleu as súas per-tenzas e regresou ó apartamento da Rue de Tolbiac. Poraqueles días retiraran de cartel o espectáculo no que actua-ban os seus dous compañeiros. Foi un fracaso de públicoe de crítica. A rmando estaba desesperanzado. Renato insi-tía en preguntarlle ó tarot polo futuro de ambos os dous. A

329

t o r re da ruptura persistía en augurarlle cambios. O erm i t á nanunciáballe a busca de novos horizontes. Martázul pro p u-xo unha viaxe ós lagos suízos. Unhas semanas de relax. E asífoi. Localizáronme en Neuchâtel para comunicarme queÉmile se suicidara. O moi cretino disparouse un tiro na send e reita. Descubrírono no centro da galería, rodeado deretratos da esposa e da filla. Deixou tres cartas pedindo per-dón. Unha para Anne. Outra para Tamara. A terceira paraMartázul. Tres despropósitos para xustificar unha desmesu-ra maior. Tamén para cre a rnos mala conciencia. Acudín óseu enterro vestida de amarelo. Nin a filla nin a esposa oa c o m p a ñ a ron á última morada. Actuei de viúva sen herdan-za. Tamara non tardou en reclamar o que lle pertencía.Martázul pensou, durante moitas semanas, que a morte lleseguía os pasos. Non o confesou a ninguén. Iso é certo.

Esquencín dicirche que Georges Cesar estre o uM a r t á z u l, a ópera rock baseada no conto de Ta m a n g o .Tamén foi un discreto fracaso. Aínda que ós amigos nosgustou moito. Estou convencida de que o tempo fará xus-tiza ó traballo do músico. O libreto é algo máis frouxo quea partitura. Pero correcto. Quizais o lanzamento non foi oaxeitado. No musical cambiaron o final da narración deP r ó s p e ro. O amante de Martázul morre en estrañas cir-cunstancias. Unha coincidencia. Seguramente. O libretistadescoñecía a existencia de Pigmalión. Gustaríame regalar-che un exemplar do CD que gravaron.

–Non me interesa a ópera. Nin sequera a ópera rock.Non a entendo.

–Non sabes o que perdes.–¿Tampouco sentes remorsos pola morte de Émile?–Xa che dixen, simplemente crin que a morte me

seguía os pasos. Sobre todo despois do acontecido conBrian.

–¿Outro amante?–Si.

330

6

A Brian coñecino no ferri. Cruzabamos cara ó ReinoUnido polo Canal da Mancha. Outra coincidencia.Despois da morte de Émile, París fíxose insoportable.Tiven a desagradable sensación de que os amigos mesinalaban como a causa do suicidio. De nada valeron ascartas do defunto. A iso sumouse o desemprego deArmando e Renato. Alguén os chamou dende Londres epúxoos na pista dun novo espectáculo de transformismono que probar fortuna. Martázul sondou algunhas publica-cións coas que mantiña contactos en Inglaterra. Dero npositivo. Unha vez máis, todo se aliou para encamiñar osnosos pasos. Abandonamos o apartamento da RueTolbiac. As pertenzas metidas no maleteiro e as ilusións namochila da intrepidez. Telefonei a Almáciga. Dixen: imosa Londres, xa saberedes de min. Contestou papá: tennosi n f o rmados; vén algunha vez por España; por certo, unnotario de Vigo chamou preguntando por ti, ¿sucedeu algoque debamos saber, Martázul? Nada, papá, nada; será paraalgún traballo, algunha traducción, digo. Martázul pensaque Lidia pode ter problemas coa hipoteca do apartamen-to. Chámaa. Non consegue falar con ela. Esquece o asun-to. Tamén sente deixar a Camille. Iso é certo. Brian non éatractivo. Só as súas mans prenden o interese de Martázul.Ten moufas de porquiño disimuladas baixo unha barba

331

raquítica. Roxa. Bastante calvo, protéxese a cabeza cunhagorra viseira de la. Os pequenos ollos de rato saltan ácorda cando mira. Quere ser serio e formal. Entón resultaridículo. Martázul nunca apostaría por el. Atopouno ollan-do o mar. Recostado na varanda. Presentouse como xor-nalista. Traballo para a BBC, fago reportaxes de guerra,dixo. Viña de Bosnia. Estaba horrorizado. Canso de mortese atropelos. Desexaba tomarse uns meses de descanso eescribir un libro de aventuras. Gustoulle o trío que forma-bamos. O noso sentido provisional da existencia. A falta deprevisión ante o mañá. Concluíu por invitarnos á sua resi-dencia. Instalámonos nela. Brian introduciunos nos mun-diños e segredos londinenses. Foi parte do seu plan parac o n s e g u i rme. Non tiña nin idea do risco que corría.Fíxenllo saber. Nunca me fallan as mulleres, dixo. ¡Pobrehome!

–Perdoa que te interrompa. ¿Como concluíu a aventu-ra con Nacho?

–Pensei que quedara claro.–En absoluto.–Van ser as sete. É o momento de decidir ónde ceamos.–Ti mesma.–¿Apetéceche o barrio de San Nicolao?–O meu hotel está preto. De acordo.O café encheuse de xente mentres a Ta u e n t z i e n s t r a s s e

perdeu bulicio. Propoño que tomemos o bus. Ti pre f i res untaxi. Outra vez poalla sobre Berlín. Ole a frío de neve.Camiñamos en silencio e admírome de cómo conseguichesespertar a miña boa vontade. A esta hora xa coñeces o máisimportante da vida de Martázul. ¿Que espero a cambio?Seguramente nada. Non creo que ti poidas achegar nadasubstancial. Martázul confía en seducirte. E faino cos meca-nismos da confesión. Quero abraiarte coas peripecias vivi-das. Sen aumentar un ápice a realidade. Sen mutilala.Incluso me sinto ben contemplando esta nudez no espelloda memoria. É curioso. Indícolle ó taxista que nos deixe namarxe dereita do Spree. Preto do restaurante F o n d u e.Comentas algo sobre a fachada amarela e os leóns das esca-

332

leiras. Non che contesto. Entramos. Hai sitio e gústache olocal. Moi concorrido pero agradable. Iso é certo. Ó cruzar aporta, instintivamente colocaches a túa man nas miñas cos-tas. Ó bordo da cintura. Un xesto suave. Delicado. Suficientepara espertar as correntes internas dos meus impulsos natu-rais. Ti non te decatas. É lóxico. Os homes xamais coñece-redes as mulleres. Nin os máis expertos saben nada de nós.Os nosos mundos son infinitamente máis ricos que osvosos. Máis apaixonantes. Vós, instalados nesa posición dedominio que credes ter dende o berce, perdedes a perspec-tiva. Cégavos a presunción. Así llo dixen a Nacho aqueladerradeira noite. Non quixo atender a razóns nin a senti-mentos. Demostrou ser un badoco consigo mesmo. Despoisda inauguración da mostra fotográfica no Café do Bolengocamiñaba taciturno e esquivo. Tiña un aquel hostil na mira-da. Non falaba. Martázul decidiu agardar a que o enfadoamainase para recompoñer a situación. El desapare c e uunha mañá. Non acudiu a comer. Estivo ausente mediasemana. Sen dar sinais de vida. Regresou colérico. Dedicaraas súas horas a indagar sobre a miña vida en Vigo. Candocría sabelo todo presentouse unxido cos signos da razón e adignidade. ¿Podemos falar?, dixo. Dixen: estouno desexan-do. Estou segura de que agardaba unha morea de mentirasou escusas pola miña banda. Por iso estoupou. Pre g u n t o u :¿que re p resenta E L na túa vida? O pasado, respondín. Unpasado pouco limpo, dixo. Dixen: foi o meu amante dendeantes de cumprir dezaoito anos, pero xa é pasado. ¿Quetería sucedido se lle mentise? ¿Se o negase todo? A re a l i d a d e .As evidencias. O tempo. O bo e o malo de tantas experien-cias. Pero ¿onde está o límite entre o bo e o malo? ¿Entre averdade e a mentira? ¿Entre o aceptable e o que se debe des-p rezar? Martázul actuou guiada polo instinto. Protexíase coaverdade. Nacho estoupou. Un estoupido de ira incendioutodo aquel corpo, ata entón amado por Martázul. Non podíaresponder de si mesmo. Deu patadas ás portas. Rompeualgúns obxectos. Así sucedeu. Nun primeiro momentoMartázul saíu fóra de si para contemplar a escena. Ela, seriae compunxida. Inmóbil. Unha estatua de sal arre p e n t í n d o s e

333

de mirar o pasado. Desexando que a vida anterior a Nachonon existise nunca. Torpe e fría. Chorosa por primeira vez.El, como un energúmeno, berrando. Maldicindo o ceo. Amala estrela baixo a que naceu. Hoxe veríao como unhatópica secuencia de película na que a ruptura de parella apa-rece tan pasional como de cacharrada. Algo hilarante. Estousegura. Pero naquel momento Martázul desexaba dominar arealidade. Reconducila. Intentou argumentar. Puxo en mar-cha os mecanismos da tenrura. As razóns do cariño e doamor. As penitencias para redimir as culpas. Todo quedouesnaquizado pola sinrazón da ira. Cheguei a temer polamiña integridade física. Sentinme feble cando Nacho, nopunto final do drama, me arrastrou por un brazo ata orelanzo da escaleira. Literalmente me guindou á rúa.Expulsoume do seu mundo raquítico, burgués e melindro-so. Afortunadamente estaba vestida. A noite primaveral bai-xaba polas paredes de pedra de Compostela como sala-manquesas de verán. Ulía moi ben. A campo flore c i d o .Deambulei sen rumbo. Trataba de recompoñer a situación.Só conseguía odiar a Pigmalión pola súa prepotencia einoportunidade. Sentinme traizoada. Enganada dende o pri-m e i ro argumento que saíu da súa boca. ¿Como podería des-c r i b i rche aquela sensación de baleiro? A angustia non mep e rmitía pensar. Pretendín facer unha análise desapaixona-da da situación sen conseguilo. De tanta impotencia sópodía deducirse un grande amor por Nacho. Unha paixóni r reprimible. Un sentimento capaz de enfraquecer a vellafortaleza de ánimo de Martázul. Entrei nalgúns locais. To m e ialgunhas copas. Contemplei a vida como se xa non perten-cese a ela. Foi a tarde noite máis triste da miña vida. Iso écerto. Xa era de madrugada cando me sorprendín sentadanun banco da Alameda. De costas ó bulicio da cidade en fes-tas. Como unha folla de outono tripada en primavera.F ronte ó Campus Sur da Universidade. Choraba desconso-ladamente. Choraba por min. Por aquela Martázul que ointentara. Que creu na redención polo amor cara a un sóhome. Non foi posible. Cando se secan as bágoas, consigos e re n a rme. Entón xuro que nunca máis sufrirei un desenga-

334

no. Poño por testemuña a todas as estrelas da Vía Láctea e osorriso da lúa chea. Así sucedeu. Martázul levántase dobanco. Bérralle á noite a súa desventura e decide encami-ñarse ata o piso. Vi n g a reime, di, E L non merece un oco nomeu pensamento. Tampouco Nacho. E empeza a compade-celo. Ten mágoa pola situación en que cae. A desesperacióne o desengano que o destino lle re s e r v a ron. Un mal fariolatexaba no seu berce o día que veu ó mundo. Estou segu-ra. Cando entra no apartamento está escuro. Alguén cortoua luz ou saltaron os fusibles. Non me preocupa. Tropezo concentos de cachifallos rotos. Libros polo chan. Mobles derri-bados. Nacho continuou co labor destructor despois damiña marcha. Non hai ninguén. Acendo un par de candease horrorízome coa desfeita. Decido que non me importa.P re p a ro unha maleta. Unha mochila e un par de bolsas.Escribo unha nota para Armando e re g reso ó refuxio deVigo. Ó cruzar a ponte de Rande saúdame o mencer e sintosono. A cidade esperta con preguiza xunto á ría. Foi unhax o rnada dura. Moi dura. Non hai dúbida. Neses momentosc reo que o mundo me repudiou. Que a soidade é o únicoacubillo posible. Non estou segura, pero é probable quenaquel mesmo instante emerxese a idea de pasar o verán enAlmáciga. Fuxir ó claustro materno. ¡Que ironía! Regresar ásraíces antes de e n f ro n t a rm e á vida. Non comprendo cómopuiden sentir tanta sensación de fracaso. Agora semella queaquela Martázul era outra muller. Seguramente o fun men-t res durou a cegueira. Unha experiencia necesaria. Iso é así.A rmando púxome ó corrente dos pasos de Nacho. O meunoivo, meu único noivo, case entoleceu. Perdeu o cursocompleto e caeu en mans dun psiquiatra. Os seus pais inten-t a ron dar co meu destino. Coñecer a verdade. Pero a verda-de nunca existe. Nin mesmo a fe a fai certa. Non sei se ol o g r a ron. Tampouco é importante. O esencial é que o odioque creceu dentro de Martázul acabou dándolle a razón ódestino. Ás vellas e infantís palabras de Sofía. ¿Decátaste dosestraños mecanismos que moven a sinrazón dos humanos?

–Teño unha dúbida.–Ti dirás.

335

–Ou, mellor, unha suposición. Creo que ó vingarte dePigamalión non o facías en honor a Nacho. Tamén te vin-gabas da dor que o rapaz te causara. Vingábaste doshomes. E iso non é lícito en ti.

–Poderiamos pasar a noite enteira esmiuzando eseargumento e non chegariamos a ningures. ¿Que pensaríasse che digo que o axudei a morrer por piedade?

–Necesitariamos outra noite de confidencias. Outro sargumentos. Outros enfoques da historia. ¿Non cres?

–Non me interesa profundizar no asunto. Na miñamemoria prescribiu. ¿Gustouche a cea?

–Moito.–¿Que tal se me invitas ó teu hotel?–¿Proposte deitarte comigo?–Gustaríame seducirte. Completar a iniciativa da esta-

ción de Vigo. Pero agora tanto ten que non exista seduc-ción.

–Non che resultaría difícil. Con esa cara e ese corpo.Esas pernas. Poucos homes poden resistir a tentación. Perointerésame moito máis o que hai dentro de tan ferm o s aenvoltura. Esa mente perversa.

–Imos ó teu hotel. Non tentes o ceo. Aínda nos quedapor destapar a túa parte da historia.

Todos os homes que coñeceu Martázul presumen domesmo. De estar por riba do atractivo físico. Pero ó finalsucumben a el. Resulta moi socorrido querer profundizarna alma da muller. Nos mecanismos que moven os seusinstintos. Por iso Martázul representa os mil e un papeis dogran teatro do mundo feminino. Do seu teatro particular.Aínda que en puridade só exista unha Martázul auténtica.Real. Aquela que ela mesma descubriu na infancia. Iso écerto. Mamá estaba empeñada en que debía re g resar aAlmáciga. Cando telefonei dende Londres insistiu. Dixo:aínda podes reconducir a túa vida, filla; volve con nós, casacon Venancio e serás feliz; dende que o abandonaches, opobre home está desfeito. Brian divírtese coa historia dobancario e outras ocorrencias similares. Intenta xogar ascartas do amigo e confidente. Exercer de conselleiro. É o

336

seu xeito de gañarse o crédito das mulleres. Martázul des-cóbreo inmediatamente. A vida, as correrías polo mundo,as peripecias para sobrevivir, a súa falla de atractivo físicoensináronlle a sacar partido do máis ínfimo. Con Martázulfállanlle todos os trucos. Pero ela dálle unha marxe paraque gañe terreo. Di: quero coñecerte, Martázul, interésamea túa personalidade. A eterna cantilena. O meu xogo conel será de tirapuxa. E de non ser pola traxedia que lle tiñareservada o futuro, sería un personaxe para o esquece-mento. Un de tantos que cruzaron pola miña existenciasen deixar pegada. Namorado ata os ósos, Brian quixo seramable. Alternaba a redacción da súa novela coas correc-cións das miñas reportaxes en inglés. Foime de grande uti-lidade. Pero o tempo de Londres resultou canso e aburri-do. Non me gustan os ingleses. O espírito insular e á vezde dominadores do mundo, que teñen, pesaba sobre o fas-tío dos días repetidos. Armando e Renato tiveron un dis-creto éxito co espectáculo para o que foron contratados.Só iso nos retivo na cidade do Támesis. Pasei moitas horasde lecer facendo mil fotos inútiles e tópicas no CoventGarden e en lugares similares. Londres cánsame. Nonpodo evitalo. O vello e rancio atractivo do que todos falannon conseguiu atraparme. Síntoo. Sen embargo as revistasforon xenerosas cos meus traballos. Iso é certo. A sorpresativo a cor amarela do verán. Quizais ulía a amarelo aquelamañá na que Martázul paseaba polas inmediacións deFulhan Road. Nunha pequena rúa transversal descubriu adiminuta tenda de antigüidades. Obxectos raros e exóti-cos. O local era gris e fedorento. Case un tabuco. Frío e conpouca luz. Non podo dicir qué me atraeu do carrañentoescaparate. Ata os cristais lucían suxos. Poeirentos. Entrei.E alí estaba, incomprensiblemente, o autómata de Sofía.Non podía dar crédito ó achado. Pensei que o roubaran.Ou que acontecera unha catástrofe. Por iso púxenme encontacto coa vella amiga. Presa de certa alarma. Ó outrolado da liña encontrei unha voz cantareira e nova. Xovial.Afastada da melancolía habitual nela. Dixo: non te preo-cupes, vendino a un tratante; tiven que vender moitas cou-

337

sas para sobrevivir; dende que morreu a miña tía avoa dei-xei de percibir a pensión do Estado. Sentinme xenerosa.Quero regalarcho, dixen. Non, por favor, desexo romperco pasado, despois do verán trasládome a vivir aBarcelona, dixo. Sofía encontrou o amor nun monxe Zenou algo parecido. Escapaba con el para abrir unha consul-ta esotérica na Cidade Condal e alcanzar a perfección xun-tos. Dixo: sei que ti non superaches a proba do destino,protéxete da morte; pero non teñas medo, as forzas cós-micas brindaranche máis oportunidades. Non puiden con-testar. Como sempre, Sofía colocábase por riba da razón. Óoutro lado do espello da realidade. Dixo: se non é nesta,encontrarémonos noutras vidas; xa sabes, sempre as mes-mas persoas en todos os tempos. Díxoo sorrindo. Comounha broma. Así sucedeu. Nun momento no que Martázulcría que a morte descubrira o seu paradoiro. Dixen: ¿podea morte seguirme os pasos? Mantivo un longo e incómodosilencio. Logo sentenciou. Dixo: a morte é caprichosa e alí-ase con quen lle serve; ela é un instrumento da vida, sim-plemente; non a temas. Así foi. Pero Martázul, despois dosuicidio de Émile, teme a esa sombra final do destino. Ereflexiona sobre ela. Londres, máis que París, é por esta cir-cunstancia un lugar de morte para Martázul. ¿Podes enten-delo? Cando se produza a traxedia de Brian custaralle con-vencerse de que non existe unha relación causa efectoentre ela e o suceso. Iso é certo. Abandonei o xornalistaporque me molestaba a cidade. A xente. O clima. Funmesoa a Irlanda. A pasear por Dublín. Encontreime cómodaata a chamada de socorro de Armando. Dixo: vén, termineinesta maldita cidade, quero irme. Liárase cunha actriznova, Allison, case sen decatarse. Renato sorprendeunosmetidos en fariña e produciuse o drama. Entón pensei enBerlín. Agora, quen viaxaba no asento traseiro era a rapa-za, no lugar do italiano. Unha rapaciña coqueta e diverti-da. De bágoa e sorriso fáciles. Atractiva e fráxil.Abandonounos na escala que fixemos en Bruxelas.Tropezou na Gran Place cun vello amigo que cambiou osseus pasos. Así foi. Armando non lle deu importancia. Xa

338

estaba canso dela. As mulleres sempre lle duraron pouco.As súas relacións cos homes son máis profundas ou, polomenos, máis duradeiras. Chegamos a Berlín no outono doano pasado. Só saín de aquí para traballar. Reportaxes soli-citadas polas revistas nas que colaboro. Forxeime un dis-c reto prestixio. Estou contenta. Incluso, concluín o meup r i m e i ro libro de contos. Confío en publicalo axiña.Próspero recomendoume a unha editorial francesa. Peroaínda está en español. Creo que debo publicalos nunhadas miñas linguas maternas, español ou galego, antes quecalquera traducción. Un capricho. É así. Martázul non tivodificultade para encontrar a Fausto. Alí estaba o amantepoeta e duende dunha soa madrugada. No mesmo bar conidéntico decorado cinematográfico. Ó vela entrar, saudou-na como se a noite anterior durmisen xuntos. Coa delica-deza das persoas sensibles. Dos amantes doces e silencio-sos. De Fausto gústame a tenrura que agasalla. Uns mesesantes, Antonia decidira regresar a Boloña. O poeta/duen-de/posesivo tiña o corazón en situación de vacante e acor-damos vivir xuntos. Fixemos un pacto. Dixen: nada é eter-no, nin os sentimentos poden pecharse nunha lacena, só anosa liberdade nos permitirá permanecer unidos; sen inxe-rencias. Aceptou. Sen embargo, os celos consúmeno ensituacións como esta. Agora mesmo estará elucubrandosobre o noso paradoiro. Preguntarase obsesivamente quénes, qué fas aquí, por qué me deito contigo, qué fago nestecuarto de hotel, por qué te preferín esta noite. Mañá, se éque hai un mañá máis alá desta bruma da lembranza, nonse atreverá a interrogarme. Gardará silencio. Sufrirá cala-damente. Pero gústanme a súa tenrura, os seus poemas e asúa calor. Iso é certo. Incluso foi un refuxio confortabledurante os días que seguiron á nova da morte de Brian. Opobre, non concluíu a novela. Despois da miña marcha aDublín trasladouse a Arxelia para esquecer o noso roman-ce. Para escapar do namoramento por Martázul. Iso dixo.Quería facer unha reportaxe sobre a situación da mullernaquel país azoutado polo integrismo. Asasinárono unsfanáticos en plena rúa. Vin as imaxes en televisión. O ros-

339

t ro macilento nunha padiola da Media Lúa Ve rmella. Opeito cribado pola metralla. Foi un impacto para a sereni-dade de Martázul. Volvín sospeitar que a morte me seguíaos pasos. Ou, o que é aínda peor, que Martázul era o dedoque sinalaba as víctimas. Pensei que me convertera enmensaxeira da morte. Isto tamén llo debo a Sofía. Estousegura.

340

7

Carlos é un excelente follador. Martázul dá por boa anoite pasada con el no P a l a s t h o t e l. Ta r d a ron en durm i r s e .A charla prolongouse despois da excelente sesión desexo. Logo a muller mantívose en dormevela. Incapaz deconciliar o sono profundamente. Moi excitada por todosos recordos da tarde noite. Volve experimentar aquelavella sensación de baleiro que se produce ante a incerti-dume do descoñecido. Iso é certo. Non logrou descubriras intencións do inspector de policía e pregúntase qué faiela alí, á súa beira, compartindo a nudez física e mental.Destapou a caixa de todos os tronos da vida. Séntesecomo unha Pandora orfa de maldades. Quizais a esperan-za sexa o único resorte ó que acollerse. O único don quep e rmanece oculto no peito do que xurdiron todas as con-fesións. Mentres amañece pensa en abandonar o cuarto.Facelo con sixilo. Desapare c e r. Dar por concluída a aven-tura. Pero a mesma vértixe da incertidume atrápaa.Atráelle. ¿É Carlos outro enviado do destino? ¿É un elonecesario na súa vida? ¿Outra conexión co tempo de for-mación e madurez? ¿É o anxo xusticieiro que anuncian asleis dos homes e dos deuses antigos? Son moitas pre g u n-tas as que cruzan pola miña mente. Pero non sinto ningúnt e m o r. Estou serena. Serena e expectante. Iso é certo.

341

M e n t res amañece e a luz gris de Berlín penetra polo ventá,Martázul vai descifrando o perfil de Carlos na penumbra.É un home maduro. Atractivo e enigmático. Soubo tirar dofío das confidencias sen a penas soltar prenda de cantosabe ou daquilo que di coñecer. Pode que todo fose unengano. Unha trampa para facerse co segredo da vida deMartázul. Para subir ó tren dos seus praceres. Compartilose gozalos antes do derradeiro envite. ¿Cal é a súa xogadap o s t remeira? ¿A que xoga en realidade? ¿O encontro foicasual ou é producto dunha longa busca? En definitivatodo o novelesco parece condenado a un truco de inves-t i g a d o res. Foi unha queixa de E L . Dixo: a ficción moder-na redúcese a desvelar os segredos dun crime, estamosrodeados de solitarios xusticieiros de fantasía. Tr á t a s edunha moda, como o foron as novelas de cabalería ou asde pícaros, digo. Di: pois, por desgracia, parece un signodo noso tempo, quizais pasemos á historia como o sécu-lo dos crimes resoltos por quixotes anacrónicos. Tre sanos despois de desaparecer Pigmalión, agora que o seurecordo caducara, espértase deste xeito. Como se en re a-lidade aínda existisen incógnitas. Todo é vulgar e simple.Non ten nada de extraordinario. Nin merece ser novela-do. De imprimirlle a categoría de literatura que a E L l l eapetecería. ¡Tampouco cría nas novelas modern a s !Pigmalión fixo da súa vida un falso romance e Martázulre p resentou un papel. Simplemente. ¿A súa morte? Unhac i rcunstancia máis. Non me sinto culpable aínda queacepte ter sido a man executora. Non teño temor do ceonin dos homes por ter dado o cambio ó c a b a l o. Estabaescrito e sucedeu. ¿Que pode saber Carlos que escapaseó meu control? Nada. Non debo pre o c u p a rme. Iso é así.Martázul aperta a súa nudez tibia contra as costas dohome. Como unha serpe provocadora, esvara a súa manpola cadeira del. Por debaixo do brazo. Acaríñalle o peitoveludo e forte. Baixa polo ventre terso. Enrédase na pelveantes de apresarlle a polla durmida. Araña os testículosm e n t res o seu ro s t ro acouga no seu pescozo insensible.D e s p revido. Sórbelle o perfume. Lámbelle a orella. É moi

342

cedo para follar de novo, di el. Ela non re s p o n d e .Obrígao a xirarse. Delicadamente. Mergúllase baixo oe d redón nórdico. Tan cálido. Tan agradable. Sempre llea p a i x o n a ron estas camas lixeiras e quentes. O sexo dohome comezou a incharse. Téñoo entre os beizos. Levoanos intentando descubrir o momento en que se pro d u c eo cambio. En que deixa de ser un apéndice lánguido paraconverterse nunha lanza dura e forte. Non o consigo.Sucede por sorpresa. Penetra na miña boca flácido e saeterso, sedoso, quente. É certo. Martázul gabea pola mas-culinidade do seu compañeiro. Antes do primeiro bico xao posuíu. Quen está enriba domina as claves do pracer.P r ó s p e ro Tamango proclamaba esa máxima. É posibleque sexa certa. Pero cada amante, cada situación, é unmundo diferente. Carlos non é amigo de deixarse posuír.Q u e re dominar a situación. Non tarda en tomar a mullerpola cintura. A presión dos seus dedos é intensa. Inclusop roducen un certo pracer. Non deixes de apertarme, diMartázul, presiona forte. El álzaa sobre si. Como liberan-do a polla dunha funda imprevista. Guíndaa sobre oo u t ro lado da cama. Álzase maxestoso. Viril. Cálzase unp reservativo e penétraa furioso. Agresivo. Castigando óf o d e r. Ambos os dous gozan. Martázul só pretendía xogaró pracer. E fano ata que chaman á porta. Unha ferm o s aalemana de ollos azuis tráelles un copioso almorzo que elp reviñera a noite anterior. Digo: que teima teñen nesteshoteis europeos de servir o leite frío.

–Só a quentamos no Mediterráneo –di el rindo.Martázul emerxe da cama totalmente espida ante o

rubor da doncela. Tamén destapou a virilidade de Carlos.Ela mesma asina a nota e deixa unha propina na peque-na bandexa de prata. Desaparece a rapaza. Silenciosa ec o r t a d a .

–Apáixonache provocar por provocar.–É guapa, moi guapa. Gustoume esa camareira.Chove. Tralos cristais chove. Pola fiestra pode verse o

Spree correr manso e silencioso. Na distancia uns escola-res camiñan contra o vento mollado. Un xardineiro co seu

343

carriño permanece refuxiado nun recanto. Algúns paxaroscruzan veloces. É unha mañá de paz e sere n i d a d e .Martázul non descobre ningún agoiro de males. Carlosconclúe de almorzar. Ela limitouse a un café con leite, cere-ais e unha torrada con manteiga. Rematou antes ca el. Poriso está xunto á ventá. Espida. Dándolle as costas. A súafermosa figura contra o cristal. A contraluz. Un cadro reple-to de grises, luces e sombras. Sen temor a ser vista dendeo exterior. O pelo alisado cos dedos. Satisfeita de ter cum-prido o desexo posposto tanto tempo atrás. Dillo.

–Desexeite no tren. Masturbeime pensando en ti men-tres partía de Vigo. Tería sido mellor aceptar o teu reto. Atúa invitación. É probable que a miña vida fose outra.

–Non o creo –di Carlos sacudindo as migallas que llequedaron prendidas sobre a pel–. Gústache follar ó men-cer ¿verdade?

–Non especialmente. Fíxeno para vencer a tentación.–¿Que tentación?–A de escapar. A de abandonarte agora que xa te gocei.

Sen embargo non vexo cumprido o meu desexo. E iso égrave.

–¿Cal?–Teríame gustado seducirte.–Encantoume facer o amor contigo –trata de ser cortés.O u t ro cretino que confunde o amor con follar, pensa

Martázul. Non contesta. Cando el se encerra no baño eladescolga o teléfono. Fausto estará doído e Armando de-sesperado. Nervioso ante a incertidume dos seus destinos.Ola, estou ben, digo, durmín no P a l a s t h o t e l con el; pagoua pena. Di Armando: vive ben ese poli, vaia luxo, tía; nonte fíes. Digo: só quería tranquilizarte, falaremos máistarde, adeus. Acende o televisor. Noticias. Debuxos ani-mados. Unha entrevista. Máis noticias. Máis debuxos ame-ricanos. Un concurso. Outro: A ruleta da fortuna. M ú s i c a .Vídeoclips. Deixa esta canle. Pero non lle esperta intere-se. Sente a tensión de vivir dentro dunha pausa. Dunsilencio. Está detida nun impás pero non sabe por qué.Como se algo superior anulase a súa vontade. Iso é certo.

344

Carlos aparece na porta do baño envolto en vapor. Seca opelo e míraa. Míranse.

–¿Que planeas para hoxe? -pregunta Martázul.–De momento preparar a equipaxe.–Tes unha débeda comigo.–Resúmese en poucas palabras...–... non teño nada que contar... –interrompe Martázul.–Equivócaste. Son pequenas claves para engadir á túa

memoria. Á trama e ás circunstancias que seguiron ó crimeque acabou con Pigmalión. Porque foi un crime. Un asasi-nato perfectamente premeditado, calculado e executado.Con precisión matemática. Un acto que rompe as regrassociais. Unha acción condenable. Execrable. Algo que vaicontra o imperio da moral e da lei establecidas. Un sucesoque lle compete á xustiza. Pero que non foi un crime per-fecto, aínda que ti presumas diso.

É probable que Martázul esperase esta reflexión dendeo primeiro momento. Dende o instante en que voluntaria-mente decidiu dar renda solta á película dos feitos. Iso éasí. Agora creo saber por qué Carlos mantivo as cartastapadas. Xogaba de farol. Non creo que achegue nada. Tentodas as claves. Eu mesma servinlle os argumentos e asrazóns. Poderá redactar un substancioso informe á hora dedar o caso por resolto. Un logro máis para o seu expedien-te profesional. Xamais pensei que chegasemos a unha con-clusión tan simple. Síntome atrapada. Pero non enganada.Nin sequera burlada.

–Nunca pretendín que o crime fose perfecto. Aspirei aescapar da xustiza dos homes. E do ceo. Se é que existe axustiza do ceo. A verdade é que non creo na xustiza. Enningunha xustiza.

Pigmalión tampouco cría nela. Dixo: a xustiza nonexiste, é unha falacia inventada; só coñecemos as regrasdun xogo que nos impoñen ou aceptamos de grado, peroiso non quere dicir que sexan xustas, nin a aplicación quedelas fan os xuíces. Tardei en asimilar aquela contradic-ción nun home que aparentaba ser xusto cos demais. Máistarde comprendín a certeza do dito e cómo el o aplicaba en

345

función dos seus intereses. Iso é así. Martázul mira expec-tante e fría a Carlos mentres se viste. Ela permanece espi-da. De costas a ventá. Ó Berlín amado. Á chuvia. Sentadanun sillón co mando do televisor na man. Acciónao parafacer calar a música. Interésalle captar todos os matices navoz do seu acompañante. Debe racionalizar cada palabra,cada xesto, para pre v i r. Estar alerta. Quizais teña quea c t u a r. Desapare c e r. Sen embargo, se el desexa buscalaagora atoparaa con facilidade. Non necesitará outros tresanos. Pode que Armando tivese razón.

–Eu tampouco creo na xustiza –di–, pero estou ó seuservicio. Pertenzo á engrenaxe da que ti queres escapar.Son un dos seus servos fieis. Porque me pagan, claro, pun-tualmente todos os meses. Incluso, páganme ben. Podopermitirme algúns luxos. Viaxar. Ter amantes. Ler moito.Agradables vacacións...

–¿Por que o teu interese pola morte de Pigmalión? ¿Acausa do noso encontro na estación de Vigo? ¿Como pui-deches relacionarnos?

–O destino debeu de xogar moito connosco. Todos ospersonaxes deste enredo son marionetas da casualidade.Ti mesma repetíchelo insistentemente. ¿De que te estrañas?Eu estou por aceptalo.

–Aínda non perdín a capacidade de sorpre n d e rm e .Espero non perdela nunca. Aínda que me doa a sorpresa.

Martázul decide vestirse. Faino sen nin sequera asear-se. ¿Terá que fuxir de Carlos? Pensa. Debo actuar conn a t u r a l i d a d e . Vin a unha rateira polo meu propio pé.C rendo na miña eterna boa estrela. Non deixa de falar.A g o r a interésanlle os pasos que o poli deu para chegarcanda ela. Quere saber. Coñecer os mecanismos da súaacción. A súa capacidade para relacionar e osmar. A forzade tanta paciencia para ir detrás dun asunto día tras día.Ano tras ano. Outro xusticieiro solitario. ¿Por que seme-llante intere s e ?

–Fun eu quen chamou os teus pais. Supuxen que terefuxiarías en Almáciga. Lidia deume a clave do teu desti-no. A inmensidade de Europa. A posibilidade de perderse

346

nun mundo sen fronteiras. ¡Estupendo! Nada mellor queestar á vista para non ser vista. Moi intelixente pola túabanda.

–Non respondiches ás miñas preguntas.–Xa cho dixen. A casualidade. Si, a casualidade e un

erro teu. –¿Podo coñecelo?–Unha parvada. Deixaches as miñas fotos, xunto con

outras, no pequeno laboratorio de Pozuelo. Os compañei-ros que fixeron os trámites de rigor creron que tiña algun-ha relación de amizade co defunto. Avisáronme sen darlleimportancia. Tamén foi unha casualidade que o inspectorde servicio me coñecese. É un vello amigo. El non podíasaber da túa existencia. Algo dixo Micaela, ¿chamábase asía asistenta, non? Si. Micaela falou dunha amante nova conquen convivira EL durante a última semana. Pero o diag-nóstico estivo claro. O informe do forense non deixabalugar a dúbidas. Heroína adulterada. Un simple caso dund rogodependente víctima dos desaprensivos traficantes.Caso pechado. Sen embargo, a min non me custou tirar dofío para coñecer a verdade.

–E conseguíchelo. ¡Premio!–Pero hai algo máis que debes coñecer.–Ata agora non me achegaches nada interesante. A

non ser o teu bo olfacto de sabuxo.Martázul está tensa. Carlos non. Iso é certo. Ambos os

dous móvense pola estancia como se falasen de calqueracotilleo do corazón. A muller recollendo as súas pertenzas.Ordenando o seu aspecto. O home enchendo a maleta eunha bolsa de viaxe.

–Levas razón. Estou satisfeito de cómo logrei encaixaras pequenas pezas de que dispuña. Aínda que, a verdade,non foi moi difícil. Deixaches tantos rastros que ninguénsoubo velos. Naturalmente, faltáballes a clave. Da que euera o único e privilexiado posuídor. A túa frívola confesiónno momento de partir. Por iso parecíchesme unha mullerinteresante. Diferente. Excepcional. Por iso desexei volverencontrarte.

347

–Gracias polas gabanzas. ¿Que debo saber?–Unha simpleza. Pigamalión era un enfermo terminal.

Padecía cancro de colon. Os médicos prognosticáranlle unmáximo de medio ano de vida. El estaba no segredo. Tiadiantácheste uns catro meses á visita da morte. Esa era acausa que o levou a agocharse no chalé de Pozuelo.Utilizaba o c a b a l o como calmante. Seguramente istotamén aliviará calquera imposible remorso.

–Descoñezo esa debilidade. Martázul encaixa o golpe. Só neste instante compre n-

de que E L xogou con ela. Estou segura. Non lle importa-ba a miña vida. Ningún antecedente. Nada que poida soara atenuante. Nada que veña do pasado. É así. Agora gus-taríalle poder frivolizar. Poñer en práctica as ensinanzasteatrais de Armando. As leccións de París. A naturalidadee a despreocupación de Carlos impídenllo. É demasiadot a r d e .

–Confeso que me namorei de ti sen coñecerte. Seguíno teu rastro como o faría un namorado. Podes estar segu-ra. Acudín ó acto de espallar as cinzas de Pigmalión na ríade Vigo guiado por un só propósito. O de encontrarte.Lembrábate moi bela. Tan fermosa como o es en realidade.C reme, lograches seducirme con actitudes e supostasvalentías que non podía confirmar. Eran producto da miñaimaxinación. Agora sei que non estaba descamiñado.Namorárame dunha intuición. Desexaba a unha mullerperdida nas sombras. Naquel funeral souben o teu nome.Coñecín a túa vella relación con EL . Foi o primeiro paso.

–¿E...?–O tempo cúrao todo. Ata unha paixón tan cega. Pero

hai algo máis que che interesa.–Ti dirás.–Estás no testamento de Pigmalión. Legouche algu-

nhas obras de arte. En especial un cadro de Canogart dasúa casa de Cabo Estai. Todas as súas pinturas e debuxos.Os seus escritos e publicacións. Unha importante cantida-de de cartos depositada nunha conta corrente ó teu nome.E o chalé de Pozuelo con todas as pertenzas que alberga.

348

–Outra ironía do destino. ¿Decátasche de que a súavontade era retorcida e a sombra da súa presencia excesi-vamente alongada?

–É posible.–Aínda despois de morto desexou seguir posuíndome.

Dominando o sentido dos meus pasos. Mantendo o con-trol sobre a Gala de buxo tan primorosamente modelada.¡Pobre inxenuo!

Pecha a maleta e corre a cremalleira da bolsa. Percorreo cuarto inspeccionando os caixóns e armarios por se dei-xou algo esquecido. Agáchase. Recolle os pre s e r v a t i v o sespallados polo chan. Envólveos en papel hixiénico eguíndaos á papeleira do baño. Martázul observa aquelesmovementos como unha espectadora. Unha vez máisescapo da escena para contemplar a situación. Martázulcontempla a Martázul e Carlos. Dous seres en posiciónmental de liñas diverxentes. Perdo o control durante unssegundos. Quizais estea sorprendida por esas dúas sim-ples claves que el posuía. A enfermidade e o testamento.Acéndense algunhas luces no meu maxín. Négome a dar-lles crédito. Comprendo algunhas frases e actitudes dePigmalión nos últimos momentos. Dígome que non meimporta. Dedicarlle novos pensamentos suporía entrar noseu xogo macabro máis alá da morte. A Alexandra legou-lle a casa de Mallorca para que tivese que recordalo. A mino lugar do crime, para que retorne. ¡Deus, que mente tanretorcida!

–Deberías facer algo, un xesto, algunha xestión –diCarlos–, para que ese patrimonio non vaia ás arcas doEstado. Quizais o reclamen outros herdeiros.

–Non me importa. Non farei nada. ¿Non comprendesque é unha trampa sentimental?

–É posible...Bo, a miña equipaxe está lista...–Imaxino que chegou o momento de determe. De

lerme os meus dereitos e todas esas ladaíñas das películaspolicíacas.

–Non digas sandeces. O caso está pechado dende haitres anos. O noso encontro foi unha casualidade e eu estou

349

de vacacións. O meu avión sae dentro de dúas horas paraMadrid. ¿Acompáñasme ó aeroporto?

–¿E a túa ética profesional?–A engrenaxe social, querida, só me obriga a exercela

en horas de servicio.Así sucedeu.

F I N

350

Este libro,

da historia de MARTÁZUL,

de Xosé Antonio Perozo ,

saíu do prelo

en Compostela,

no tempo dos magostos,

do ano 2001