KARENA. Karen helduaren anatomia. Karen-hemodinamika. Karen-fisiologia. Ama-

umeki hartuemanak. Haurdunaldiaren endokrinologia

M. ALBISUM. ALBISU

KARENAKARENA

1.- Definizioa. Kontzeptua.1.- Definizioa. Kontzeptua.2.- Karenaren garapena.2.- Karenaren garapena.3.- Karenaren morfologia.3.- Karenaren morfologia.4.- Karen zirkulazioa.4.- Karen zirkulazioa.5.- Karenaren funtzioak:5.- Karenaren funtzioak:

Garraio funtzioaGarraio funtzioa Arnasketa funtzioaArnasketa funtzioa Barrera funtzioaBarrera funtzioa Funtzio endokrinologikoaFuntzio endokrinologikoa

I. DefinizioaI. Definizioa

Fetua eta amaren umetokia lotzen dituen organo baskular Fetua eta amaren umetokia lotzen dituen organo baskular arola, biribildua, planoa, biguna, lodiera eta tamaina arola, biribildua, planoa, biguna, lodiera eta tamaina desberdinekoa.desberdinekoa.

Karenaren bidez jartzen da martxan amaren eta fetuaren arteko Karenaren bidez jartzen da martxan amaren eta fetuaren arteko elkartruke nutritiboa.elkartruke nutritiboa.

Haurdunaldiko 3. hilabetean garatzen da, Haurdunaldiko 3. hilabetean garatzen da, enbrioiarenenbrioiaren KorionetikKorionetik eta eta umetokiaren Oinalde-geruzatik.umetokiaren Oinalde-geruzatik.

Barnejarioko guruin baten antzera jokatzen du, zenbait Barnejarioko guruin baten antzera jokatzen du, zenbait hormona jariatuz.hormona jariatuz.

Barrera plazentarioa.Barrera plazentarioa.

UNITATE FETO-PLAZENTARIOAUNITATE FETO-PLAZENTARIOA

II. Karenaren garapenaII. Karenaren garapena33 fase : fase :

1.1. fasea: Lakuna-aurrekoa(Aintzira-aurrekoafasea: Lakuna-aurrekoa(Aintzira-aurrekoa):):-8. egunerarte-Trofoblasto geruza(6.egunetik)

Zitotrofoblastoa Sinzitiotrofoblast.(Barruko k.) (Kanpoko K.)2. 2. fasea: Lakunarra-Aintzira fasea:fasea: Lakunarra-Aintzira fasea:-8.egunetik.........13.ra-geruza trofoblastikoan odol espazioak.3. fasea: Biloska aldia:-13.egunetik........21. egunera

DEZIDUAKDEZIDUAK Umetokia: Serosa- Umetokia: Serosa- Miometrioa-EndometrioaMiometrioa-Endometrioa

Endometrioan (H. Kanpo):Endometrioan (H. Kanpo):

.trinkoa.trinkoa

.arola.arola

.oinaldeko geruza.oinaldeko geruzaDEZIDUA:DEZIDUA: haurdun dagoen haurdun dagoen

umetokiaren mukosa:umetokiaren mukosa:

..parietalaparietala

.Kapsularra.Kapsularra

.basala.basalaKORIONA:KORIONA:

.hostotsua/leuna.hostotsua/leuna

Embriologia.Embriologia.

OBULO ERNALDUAOBULO ERNALDUA

MORULA(+3egun; 8-32 zel.)MORULA(+3egun; 8-32 zel.)

BLASTOZISTOA(+6egun;100-BLASTOZISTOA(+6egun;100-200 zel)200 zel)

1.aldia: Aintzira-aurrekoa1.aldia: Aintzira-aurrekoa1.1. fasea: Lakuna-fasea: Lakuna-

aurrekoa(Aintzira-aurrekoa(Aintzira-aurrekoaaurrekoa):):

-8. egunerarte-Trofoblasto

geruza(6.egunetik)

Zitotrofoblastoa Sinzitiotrofoblast

2.aldia: Lakunarra.2.aldia: Lakunarra.

2.Lakunarra/Aintzira aldia2.Lakunarra/Aintzira aldiaSinzitiotrofoblastoa Sinzitiotrofoblastoa deziduako estroman deziduako estroman barneratu eta barneratu eta espazioak eragin.espazioak eragin.LAKUNA/AINTZIRA LAKUNA/AINTZIRA TROFOBLASTIKOAKTROFOBLASTIKOAK

8...........13. egunera8...........13. egunera

Sinzitiotrofbl. Sinzitiotrofbl. Zelulak amaren Zelulak amaren odol-hodiak zulatu:odol-hodiak zulatu:

Biloska arteko espazioakBiloska arteko espazioak

3. Biloska fasea (13º - 21º)3. Biloska fasea (13º - 21º)

Sinzitiotrofoblasto ZutabeakSinzitiotrofoblasto Zutabeak

Zitotrofoblasto zelula-Zitotrofoblasto zelula-ugalketaugalketa

BILOSKABILOSKA NAGUSIAK NAGUSIAK

EDO PRIMARIOAK:EDO PRIMARIOAK:-13.....15.egun: SINZITIOTR.-13.....15.egun: SINZITIOTR.

-15.....18.egun: SINZITIOTR.-15.....18.egun: SINZITIOTR.+ZITOTR+ZITOTR

BIGARREN MAILAKO BIGARREN MAILAKO BILOSKAK:BILOSKAK:

-MESENKIMA ARDATZA

-18. egunetik....21.egunera

HIRUGARREN MAILAKO BILOSKAK:

-MESENKIMA ARDATZ BASKULARIZATUA (angiogenesia)

3.3. Biloska aldia Biloska aldia

2 geruza bereizten dira:2 geruza bereizten dira:

OINALDE-GeruzaOINALDE-Geruza Geruza KORIONIKOAGeruza KORIONIKOA UmetokiaUmetokia .Umekia.Umekia Zitotr+Sinzitiotr.+Zitotr+Sinzitiotr.+ .Zitotr+Sinzitiotr+Ehun Konjunt..Zitotr+Sinzitiotr+Ehun Konjunt.

+Geruza fibrinoide++Geruza fibrinoide+ +Amniosa (epitelioa)+Amniosa (epitelioa)

Nitabuch geruza+Nitabuch geruza+

Oinaldeko deziduaOinaldeko dezidua

3. Fasea:Biloska aldia3. Fasea:Biloska aldia

21. egunetik aurrera21. egunetik aurrera 4. hilabeteraino:4. hilabeteraino:Korion Hostotsua (biloskak /Oinaldeko dezidua)Korion Hostotsua (biloskak /Oinaldeko dezidua)Korion Leuna ( biloska gabekoa) /Dezidua kapsularra)Korion Leuna ( biloska gabekoa) /Dezidua kapsularra)Biloska nagusietatikBiloska nagusietatik LEHENEGO MAILAKOLEHENEGO MAILAKO ENBORRAKENBORRAK BIGARREN MAILAKO BILOSKAKBIGARREN MAILAKO BILOSKAK

HIRUGARREN MAILAKO BILOSKAKHIRUGARREN MAILAKO BILOSKAK

KOTILEDOIA:KOTILEDOIA:--Umeki +amaren odolaren arteko elkartrukea betetzen duen Umeki +amaren odolaren arteko elkartrukea betetzen duen

unitateaunitatea-60 – 70 biloska enbor+ ardatzak-60 – 70 biloska enbor+ ardatzak--10-30 kotiledoi 10-30 kotiledoi

• Karenak 4 º hilabetetik aurrera Karenak 4 º hilabetetik aurrera behin- betiko egitura izango du.behin- betiko egitura izango du.

III. Karenaren morfologiaIII. Karenaren morfologia

A)- Egitura MAKROSKOPIKOA:A)- Egitura MAKROSKOPIKOA: DiskoidalaDiskoidala Diametroa: 15-20 zm.Diametroa: 15-20 zm. Lodiera: 1,5-2,5 zmLodiera: 1,5-2,5 zm Pisuera +/-:500 gr.Pisuera +/-:500 gr. Umetokiaren barrunbearen +/- %25Umetokiaren barrunbearen +/- %25 2 aurpegi: amarena/umekiarena2 aurpegi: amarena/umekiarena

B)- Egitura MIKROSKOPIKOA:B)- Egitura MIKROSKOPIKOA:

--sinzitiotrofoblastoa+M.B+zitotrofoblastoa+estroma+endotelioasinzitiotrofoblastoa+M.B+zitotrofoblastoa+estroma+endotelioa

IV. Karen-zirkulazioaIV. Karen-zirkulazioa

1º)-Umetoki1º)-Umetoki Plazenta:Plazenta:--Umetokiko Arteria Umetokiko Arteria Art. Arkuatoa Art. Arkuatoa Art. Espiralak Art. Espiralak Biloska arteko espazioetara Biloska arteko espazioetara Umetoki-Karenako Umetoki-Karenako

Zainetara Zainetara Zilborresteko Zainera Zilborresteko Zainera

2º)-Fetua Plazenta:2º)-Fetua Plazenta:--Zilbor-arteriakZilbor-arteriak Mintz Korionikora Mintz Korionikora Lehenengo Lehenengo

Mailako Bilosketara Mailako Bilosketara 2. mailako bilosketara 2. mailako bilosketara 3. 3. mailako bilosketara mailako bilosketara Umetoki-Zain sistema Umetoki-Zain sistema

V. Plazentaren FuntzioakV. Plazentaren Funtzioak

Garraio funtzioaGarraio funtzioaArnasketa funtzioaArnasketa funtzioaBarrera funtzioa Barrera funtzioa (Heparina eta insulina (Heparina eta insulina stopstop))

Funtzio EndokrinoaFuntzio Endokrinoa

A. Garraio funtzioaA. Garraio funtzioa

Faktore mugatzaileak:Faktore mugatzaileak:

Anatomikoak: mintz-loditasunaAnatomikoak: mintz-loditasuna Fisiologikoak: presioa, konzentrazioa..Fisiologikoak: presioa, konzentrazioa.. Biokimikoak: karen metabolismoaBiokimikoak: karen metabolismoa

A. Garraio funtzioaA. Garraio funtzioa

Garraio mekanismoak:Garraio mekanismoak: Hedapen sinplea: kontzentrazio gradiantea. O2 kontsumitu gabe. Hedapen sinplea: kontzentrazio gradiantea. O2 kontsumitu gabe. Gasak Gasak

(O2, CO2),ura, elektrolitoak.(O2, CO2),ura, elektrolitoak. Hedapen erraztua: Hedapen erraztua: glukosaglukosa

Amaren odoleko [ glukosa ] > umeki [ ] Amaren odoleko [ glukosa ] > umeki [ ] Garraio aktiboa: energia kontsumitutaGarraio aktiboa: energia kontsumituta. burdina,. burdina, bitamina bitamina

hidrosolugarriak,aminoazidoakhidrosolugarriak,aminoazidoak...... UmekiUmeki [ ] > amaren odola [ ] [ ] > amaren odola [ ]

Pinozitosia: trofoblas. Zel.K Biloska arteko gunetik hartutako Pinozitosia: trofoblas. Zel.K Biloska arteko gunetik hartutako mikrotantak .Molek. handiak. mikrotantak .Molek. handiak. IgG,IgG, lipoproteinaklipoproteinak, , fosfolipidoakfosfolipidoak

Bide zuzena: karenaren haustura txikiek eragindako bidea. Bide zuzena: karenaren haustura txikiek eragindako bidea. HematieHematie

B. Arnasketa funtzioaB. Arnasketa funtzioa

Elkar-trukea likido-fasean: amaren odola: Elkar-trukea likido-fasean: amaren odola: biloska arteko esp./ umeki-odola: bilosketako biloska arteko esp./ umeki-odola: bilosketako kapilarretankapilarretan

OO2 + 2 + COCO2 2 hedapenaren mugatzaileak:hedapenaren mugatzaileak:-konzentrazio aldaketak-konzentrazio aldaketak-distantzia ( loditasuna )-distantzia ( loditasuna )Presio-gradienteen fabore:POPresio-gradienteen fabore:PO22 bae> bilosk. bae> bilosk.

Kapil/ COKapil/ CO2 2 alderantzizalderantzizUmeki-hemoglobina(> [ ] Hb+ OUmeki-hemoglobina(> [ ] Hb+ O22 zaletasuna> zaletasuna>

))

C. Funtzio endokrinologikoa ( 1 )C. Funtzio endokrinologikoa ( 1 ) 1.- HCG:1.- HCG: Korioneko Giza Gonadotropina Korioneko Giza Gonadotropina-Glukoproteina:-HCG/α-HCG-sinzitiotrofoblastoan-10º astean 50.000 mUI/ml ( gero )-haurdunaldia baieztatzeko froga ( obulaziotik 9.egun´+

odol analisian / 5º astean gernu testan)-Funtzioak:

-gorputz luteoa (P 10º ast.)mantentzen du ,karenak progesterona sintetizatu arte.-testosteronaren ekoizpena +.

C. Funtzio endokrinologikoa ( 2 )C. Funtzio endokrinologikoa ( 2 )

2.- LPH:2.- LPH:Plazentako Giza LaktogenoaPlazentako Giza Laktogenoa-Sinzitiotrofobastoan

- Karenaren masarekin erlazioa.

-Funtzioa: umekiari glukosa hornidura egonkor bat bermatu,

lipolitikoa..

C. Funtzio endokrinologikoa ( 3 )C. Funtzio endokrinologikoa ( 3 )

3.- Haurdunaldiarekin lotutako prot. 3.- Haurdunaldiarekin lotutako prot. Plasmatikoak:Plasmatikoak:

-PAPP-A

-sinzitiotrof./funtzio inmunologikoa

-screenning hirukoitza

Haurd. Prot. Espezifikoa SP1 (Fx ?)

C. Funtzio endokrinologikoa ( 4 )C. Funtzio endokrinologikoa ( 4 )

4.- Esteroideak:4.- Esteroideak:-Progesterona (10º astetik,Amaren Kolesterolatik) SINZITIOT.

-Estrona: E1; Estradiola: E2; Estriola: E3;

-Haurdunaldiko estrogeno garrantzitsuena: E3

-Haurdunalditik kanpo: E3> E2>E1: 3-2-1-Haurdunaldian: E3> E2>E1: 30-2-1

C. Funtzio endokrinologikoa ( 5 )C. Funtzio endokrinologikoa ( 5 )

-Funtzioak:-Progesterona: miometrioa erlajatu/ erantzun

inmunologikoa murriztu-Estriola: umetoki-plazentako fluxua +/

prostaglandinen ekoizpena + ( A eta E Prostaglandinak)-umekiaren giltzurrungaineko guruinak eta gibela beharrezkoak ditu.