Museo Pazo de Tor

1

MEMORIA 2014 MUSEO PAZO DE TOR, REDE MUSEÍSTICA PROVINCIAL DE LUGO

Museo Pazo de Tor

2

ÍNDICE

LIMIAR___________________________________3

ESTADÍSTICA ANUAL DE VISITANTES_______________4

CRONOLOXÍA____________________________________7

PROGRAMA DIDÁCTICO____________________________11

Programa de visitas e actividades Escolares_______11

Obradoiros de Primavera______________________17

Obradoiros de Verán___________________________22

Obradoiros de Nadal_____________________________27

SEMANA DOS MUSEOS___________________________________33

PROGRAMA DE ACCIÓN SOCIAL_____________________________37

Día Internacional das Persoas con Discapacidade__________37

Álbum da Memoria Compartida__________________________40

PROGRAMA DE ACCIÓN CULTURAL ANUAL__________________________43

Culturas en Díalogo LUGO-ARXENTINA________________________43

Proxecto Naturea e Emigración_________________________________47

CONFERENCIAS E RELATORIOS_______________________________________52

VI Congreso Galego de Cruceiros________________________52

Revista nº2 A Voz dos Lemavos_________________________54

PROGRAMA DE EXPOSICIÓNS__________________________________59

Exposicións O APÓSTOL RIVERA, F. Yáñez___________________59

Exposición Arte de ser Muller 5.0_____________________62

Exposición PEIXES DE TINTA, E Bernández,E Fuentes_____64

Exposición sobre PATRIMONIO COMPARTIDO___________66

Exposición (micolóxica) NATUREZA EN TOR_________________68

PROGRAMA DE CONCERTO____________________________________69

Concerto de Espazos Sonoros__________________________69

Concerto 8º Cumpreanos do Museo Pazo de Tor_________70

PROGRAMA CINE E TEATRO_____________________________71

RODAXE DE A ESMORGA____________________71

PROGRAMA DE COLECCIÓNS___________________74

PERSONAL MUSEO PAZO DE TOR_______________76

PROGRAMA ARQUITECTÓNICO________________77 EQUIPO MUSEO PAZO DE TOR________________78

Museo Pazo de Tor

3

LIMIAR

O Pazo de Tor é unha fermosa mostra da arquitectura pacega

galega. Presenta unha colección musealizable que transmite a vida da

fidalguía galega a visita ó Pazo de Tor non só permite coñecer de

primeira man unha das máis importantes mostras da arquitectura

pacega galega, permite tamén coñecer integramente todas as salas e

dependencias do mesmo, co seu mobiliario orixinal e coas coleccións

artísticas que a familia foi atesourando ó longo dos séculos, un

testemuño privilexiado do modo de vida da nobreza na Galicia da

Idade Moderna. As coleccións tamén que alberga o Museo Pazo de Tor

tamén de tipo etnográfico que van desde a época castrexa ata a época

actual. As salas do Museo Pazo de Tor tamén son espazos expositivos

e de intervencións artísticas de diversas de obras contemporáneas,

sendo incluso centro de convivencia e traballo de artistas de todas as

disciplinas. A laboura didáctica está presente ao longo de todo o ano.

O Museo Pazo de Tor dispón dunha aula didáctica que serve de taller

de aprendizaxe tendo como soporte material e documental o Pazo de

Tor, estas actividades son complementadas con diversos actos de

efemérides, actuacións musicais, teatrais. É por elo que o Museo Pazo

de Tor segue a ofrecernos un sinfín de posibilidades para aprender,

imaxinar, compartir e disfrutar.

Museo Pazo de Tor

4

ESTADÍSTICA ANUAL DE VISITANTES.

= 7601 visitantes.

Museo Pazo de Tor

5

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

Gráfico comparativo visitantes ano 2013-14

2013

2014

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

91 167

510 638

1117

523

725

1497

799

494 588

452

POR MESES ANO 2014

60 887

723 933

806 2341

1851

0 500 1000 1500 2000 2500

POR DÍAS DE SEMANA ANO 2014 Domingo Sábado

Venres

Xoves

Mércores Martes

Museo Pazo de Tor

6

824; 11%

248; 3%

144; 2%

255; 3%

1063; 14%

3394; 45%

1673; 22%

POR IDADES ANO 2014

0-10

11-14

15-18

19-25

26-40

41-65

66-

0

500

1000

1500

2000

2500

381

2006 2099

138 22

157 9 20 26

241 356

29 100

22

451

8 0 6 125 124

POR PROCEDENCIAS

LUGO CIDADE LUGO PROVINCIA GALICIA

ANDALUCÍA ARAGÓN ASTURIAS

BALEARES CANARIAS CANTABRIA

CATALUÑA CASTILLA LEÓN CASTILLA LA MANCHA

EUSKADI EXTREMADURA MADRID

MURCIA NAVARRA LA RIOJA

VALENCIA EXTRANXEIROS

Museo Pazo de Tor

7

PROGRAMACIÓN RESULTANTE 2014

GRUPOS– VISITAS ESCOLARES - OBRADOIROS- INT. ARTÍSTICAS –

EXPOSICIÓNS – CONFERENCIAS

- Febreiro.

22/02/2014 Grupo Adultos. Asturias.

22/02/2014 Grupo Adultos. Grove

23/02/2014 Grupo Adultos. Moaña

15/02/2014 Obradoiros de Pequeamigos. As Lupercalias

Romanas.

22/03/2013. Obradoiros de Pequeamigos e Club Senior.

“Entroido. Os Mecos”.

- Marzo.

6/03/2014. Inauguración Exp. “Arte de ser muller nun mundo

por compartir 5.0”

13/03/2014. Rodaxe A Esmorga.

14/03/2014 Rodaxe A Esmorga.

17/03/2014 Rodaxe A Esmorga.

18/03/2014 Rodaxe A Esmorga.

19/03/2014 Rodaxe A Esmorga.

22/03/2014 Grupo Adultos. Balneario Augas Santas.

22/03/2014 Obradoiros Pequeamigos. “Día Internacional da

Árbore”.

27/03/2014 Grupo Escolar. CEIP. Taboada.

- Abril.

6/04/2014. Inauguración Exp. “Patrimonio Compartido”

(Galicia – Arxentina)

6/04/2014. Obradoiro Club Senior. “Mateada no Museo Pazo

de Tor”.

9/04/2014. Grupo Escolar. CEIP Torre de Lemos.

10/04/2014. Grupo Adultos. Pantón.

11/04/2013 Inauguración Exp. Apóstol Ribera. F. Yáñez

Museo Pazo de Tor

8

19/04/2014 Grupo Escolar. CEIP. Vila de Arenteiros

26/04/2014. Obradoiros Pequeamigos. “Cocendo a Historia”.

30/04/2014. Grupo Escolar CEIP de Samos.

- Maio

1/05/2014. Grupo Adultos. Asc. STA. Eulalia de Vilagarcía.

3/05/2014. Obradoiros Pequeamigos. Xogos de Personaxes

Rede de Historias. “Criados e Señores”

8/05/2014. Grupo Escolar. IES. A RÚA.

11/05/2014 Grupo Escolar. CEIP A Milagrosa (LUGO)

11/05/2014 Grupo Adultos. Asc. AMIGOS DOS MUSEOS DE GALICIA.

(Org. Felipe Senén)

17/05/2014 Grupo Adultos. Operador Galitur (Asc. Veciñal).

17/05/2014 Grupo Adultos. USC. Alumnos de Empresa (prácticas)

17/05/2014 Inauguración Exp. “GASTROMODA”.

17/05/2014 Letras Galegas / “Noite dos Museos”.

18/05/2014 DIM. Actos do Día Internacional dos Museos

18/05/2014. Grupo Adultos. Universidade de A Coruña.

18/05/2014. Grupo Adultos. Visita Asc. Cultural (Santiago).

18/05/2014. Grupo Adultos. Asc. Amas de Casa de Vilalba.

22/05/2014. Grupo Adultos. Organismo. Actividade do

Consello Regulador Ribeira Sacra.

24/05/2014. CONFERENCIA. Revista Oral nº2 A Voz dos

Lemavos.

31/05/2014. Obradoiro Pequeamigo. “Da Rapa ao tecido da lá

de Ovella”

- Xuño.

7/06/2014. Grupo Adultos. Asc. Veciños de Friol.

7/06/2014. Grupo Adultos. Penitenciario de Bonxe

7/06/2014. Grupo Escolar. CEIP. ILLA VERDE. (ANPA ILLA

VERDE de Lugo).

8/06/2014. Grupo Adultos. Asc Cultural Rosa Dorada (Asturias)

14/06/201. Grupo Adultos. Operador Turísitico, Mundo Galaico.

17/06/2013 Grupo Escolar. CEIP. Divino Maestro (LUGO)

- Xullo.

Museo Pazo de Tor

9

10/06/2014 Obradoiro Pequeamigos. “Facemos unha Peza de

Coiro”

13/07/2014. Grupo Adultos. Asc. Veciñal de O Corgo.

13/07/2014. Acto-Actividade. 8º Aniversario Pazo de Tor.

Concerto (Fado Galego-Portugués) Artistas: Iria Estévez e

Gonzao Piña.

19/07/2014. Grupo Adultos. Asc. Cultural dos Museos de Asturias.

22/07/2014. Obradoiros Pequeamigos. “Reproducións de

Pezas Arqueolóxicas”.

23/07/2014. Obradoiros Pequeamigos. “Reproducións de

Pezas Arqueolóxicas”.

24/07/2014. Obradoiros Pequeamigos. “Reproducións de

Pezas Arqueolóxicas”.

25/07/2014. Obradoiros Pequeamigos. “Reproducións de

Pezas Arqueolóxicas”.

- Agosto.

8/08/2014. Grupo adultos. Asc. Cultural Crisanto de Lugo.

10/08/2014. Grupo adultos. Asc. Cultural de Oviedo.

10/08/2014. Grupo adultos. Asc Cultural Barbante

19/08/2014. Obradoiros Pequeamigos. “A miña 1ª Pelicula da

Rede Museísitca Provincial de Lugo (sen cámara)”

26/08/2014 Grupo Adultos. Asc. Cultural de O Bolo de Ourense

28/08/2014 Grupo Adultos. Pazo das Muras (procedencia de Madrid)

30/08/2014 Grupo Adultos. Asc. Veciños Santalla de Rey.

- Setembro.

14/09/2014. Grupo Adultos. Asc. Veciñal de Santander

18/09/2014. Grupo Adultos. Fundación Caixa Galicia

20/09/2014. Grupo Adultos. Asc. Veciñal de Asturias

21/09/2013 Grupo Escolar e Adultos. Actividade. “Sentido e

Sensibilidade”. Asc. Down Lugo.

25/09/2014. Grupo Adultos. Asc. Cultural Castro Ribeirs de Lea

27/09/2014. Grupo Adultos. Asc. Xermar (COSPEITO)

27/09/2014 Obradoiros Pequeamigos. “O Tempo no Tempo”

28/09/2014. Grupo Adultos. Asc. Amas de Casa de A Contú.

Museo Pazo de Tor

10

- Outubro

08/10/2014. Grupo Adultos. Georgian Grup. (UK-EEUU).

11/10/2014. Grupo Adultos. Asc. Veciñal de Vigo.

11/10/2014. Grupo Adultos. Universiade de Vigo.

12/10/2014. Grupo Adultos. Asc. Veciñal de Pontevedra.

18/10/2014. “Espazos Sonoros”. Conferencia e Concerto de

música clásica.

19/10/2014. Grupo Adultos. Operador Turísitco. Serviocio Ourense.

- Novembro

2/11/2014. Grupo Adultos. Balneario de Augas Santas.

4/11/2014. Grupo Adultos. Asc Cultural de Luanca. Asturias

7/11/2014. Grupo Adultos. Asc. Micolóxica Os Lactouros.

7/11/2014. Montaxe e exposción de cogomelos de Tor

11/11/2014. Grupo Adultos. Balneario Augas Santas.

15/11/2014. Grupo Adultos. Asc. Camiño de Santiago de Oviedo.

15/11/2014 Congreso Galego de Cruceiros.

15/11/2014 Congreso Galego de Cruceiros.

25/11/2014. Grupo Escolar. CEIP. López Suárez de Escairón.

28/11/2014. Grupo Adultos. Balneario Augas Santas.

29/11/2014. Grupo Adultos. Asc. Adelleos.

- Decembro.

7/12/2014. Grupo Adultos. Asc. Veciños (Ferrol)

12/12/2014. Grupo Escolar. CEIP López Suárez de Escairón.

Actividade: “Historia a Través dos Pergameos”. “Sentido e

Sensibilidade”

20/12/2014 Inauguración Exp. “Gyotaku. Peixes de tinta”

27/12/2014. Obradoiros Pequeamigos. “Un Soño dun tal

Pilates”

27/12/2014. Obradoiros Club EI! e Club Senior.”A túa palabra

o noso soño” “Armonía entre o Soño e os Soños”.

Museo Pazo de Tor

11

PROGRAMA DIDÁCTICO.

Presentado o programa de actividades escolares para o curso 204-

2015 nos museos da Rede Museística.

Mario Outeiro, deputado delegado da área de Cultura e Turismo, xunto á

xerente da Rede Museística, Encarna Lago, e a directora do MPLugo, Aurelia

Balseiro, presentaron o Programa de Actividades Escolares que se

desenvolveu nos catro museo integrados na Rede Museística da Deputación

de Lugo durante o curso 2014-2015. Este programa foi e vai dirixido a

todos os centros escolares de Galicia, con actividades adaptadas aos

diferentes ciclos, desde E. Infantil ata BAC.

_____Comezou o curso escolar 2014-2015 e, outro ano máis, a Rede

Museística presentou un actualizado programa educativo, deseñado e

pensado para todas as etapas educativas coa pretensión de seguir

ofrecéndolle á comunidade escolar experiencias didácticas co fin último de

coñecer, comprender, valorar e gozar das coleccións e espazos que

conforman parte do patrimonio histórico artístico e cultural da provincia de

Lugo.

Dende a Rede Museística, en sintonía coas novas formulacións da

museoloxía social, seguimos apostando por un modelo didáctico que pon en

valor a aprendizaxe activa, participativa e emocional; creando en cada visita

unha experiencia vivencial, agradable e memorable. A proposta educativa

persegue formar o alumnado en estratexias de aprendizaxe autónomas,

Museo Pazo de Tor

12

capaces de construír o seu propio pensamento crítico, non só sensible á arte

senón cara ao noso pasado para poder intervir no presente e soñar un

futuro.

Actividades deseñadas e elaboradas polo equipo dos departamentos de

didáctica do Museo Provincial de Lugo (Lucía Dequidt Lagares, Raquel

Guerrero Prieto, Mª Anunciación Losada Montenegro, José Manuel Mendoza

Castiñeira e Paula Salinas Somoza), do Museo Fortaleza San Paio de Narla

(Francisca Abuín e Ana Ferro), do Museo Provincial do Mar (Ángeles

Miguélez e Amelia Pernas), e do Museo Pazo de Tor (Tar López e Silvia

Fiallega Lorenzo). Faremos mención, na presente memoria, únicamente das

actividades desenvoltas ou con posibilidade de selas no Museo Pazo de

Tor.

PROGRAMA

A oferta de actividades dirixida aos centros educativos presenta 4 grandes

bloques temáticos que van ser o eixe estrutural da nosa intervención

didáctica.

Os bloques son complementarios uns cos outros e perseguen construír un

corpus estrutural:

___Bloque 1: CREA O TEU MUSEO Que é un museo? Un museo é un lugar

onde se conserva, expón e difunde o patrimonio artístico e cultural. Pero un

museo é tamén un espazo que lle pertence a toda a comunidade, un espazo

para soñar e facer das ilusións a nosa realidade. Como che gustaría que

fosen os nosos museos? Que che gustaría que contivesen os nosos

museos?

Dende a Rede Museística abrimos as nosas portas e invitámoste a que

entres e crees o teu museo a partir do diálogo coas nosas coleccións e cos

profesionais que nel traballan, nunha experiencia emocional e creativa.

A través das obras de arte podemos descubrir lugares reais e espazos

imaxinados polos artistas. Podemos viaxar ao noso pasado a través das

pezas arqueolóxicas e incluso descubrir as historias máis extraordinarias

dos deuses gregos. No museo podemos dialogar cos artistas, descubrir os

seus soños e anhelos. No museo podemos comunicar ideas.

Para isto, invitámoste a que coñezas as nosas coleccións e a importancia do

Museo Pazo de Tor

13

traballo que realizan os diferentes profesionais. Obradoiro

A actividade inclúe un obradoiro deseñado para traballar de maneira

creativa a construción do seu propio museo a partir dun material que lle

será entregado a cada escolar composto por: unha caixa-museo,

fotografías, imaxes deseñadas, etc.

Ciclos/cursos: 3º, 4º, 5º e 6º de E. Primario. 1º ciclo da ESO

Duración estimada da actividade: 60 minutos

Esta actividade pódese realizar nos catro museos da Rede.

___Bloque 2: O MUSEO COMO RELATOR DE HISTORIAS

Catálogo de visitas abertas segundo os diferentes contidos que ofrecen as

coleccións e seccións dos museos da Rede Museística.

Esta proposta didáctica, que xa foi iniciada en anos anteriores, quere

ampliar a súa oferta e implicar a todas as seccións do museo susceptibles

de ser visitadas, entendendo o museo como relator de historias. Nesta

proposta aberta, pretendemos utilizar unha metodoloxía activa de forma

que sexan os propios escolares os que constrúan o significado ante as pezas

e obras de arte. Son experiencias nas que se pretende ensinar a ver e gozar

da arte e coa arte a través dun discurso narrativo que se crea coas obras de

arte. Con este diálogo, preténdese potenciar a observación e a reflexión

sobre as pezas e estimular o diálogo sen medo a formar unha opinión crítica

e persoal. Un diálogo que se combina con información sobre o artista ou o

período histórico, necesario, para completar a visión da obra e

contextualizala.

As coleccións presentes nos museos son susceptibles de estruturarse en

contidos segundo os intereses dos visitantes e pódense exemplificar nas

seguintes experiencias: rutas literarias, a arte do vestido, a historia da

moeda, descubrindo a escultura, epigrafía romana, ruta franciscana,

cerámica de Sargadelos e … un longo etcétera. Con esta nova formulación,

preténdese facilitar a asimilación da información co fin de comprender e

achegarse mellor ás coleccións que atesouran os catro museos da Rede. Os

contidos temáticos son tamén un xeito atractivo para o alumnado de

presentar a información e acadar a motivación e a súa atención dende o

primeiro momento da visita.

Ciclos/cursos: 3º, 4º, 5º e 6º de E. Primaria.

Museo Pazo de Tor

14

Duración estimada da actividade: 60 minutos

Esta actividade pódese realizar nos catro museos da Rede.

___Bloque 3: O MUSEO COMO RETROVISOR HISTÓRICO

Esta proposta nace coa finalidade de capacitar o alumnado para interpretar

vestixios do pasado e analizar a súa importancia no desenvolvemento da

nosa cultura.

Ciclos/cursos: 4º, 5º, 6º de E. Primario. ESO

Duración estimada da actividade: 60 minutos

Esta actividade pódese realizar nos catro museos da Rede.

___Bloque 4: VIAXES POLOS MUSEOS DA REDE

SAFARI NA REDE

Metodoloxía: Percorrido buscando animais representados en distintas obras

expostas no Museo. Logo da busca, podemos xogar a agrupar os animais

localizados segundo sexan de pelo ou de pluma, de terra ou de aire,

mamíferos, etc. Remataremos a actividade completando un álbum cos

cromos correspondentes aos animais avistados durante o safari.

Ciclos/cursos: Educación Infantil, 1º,2º, 3º de E. Primario.

Duración estimada da actividade: 60 minutos.

Esta actividade pódese realizar nos catro museos da Rede.

VIAXE POR UN CADRO

Metodoloxía:. Metémonos dentro dun cadro e sen ver o que ven os que

miran de fronte temos que descubrir de que obra somos personaxes.

Descubriremos figuras, formas e símbolos dalgunhas obras pictóricas

expostas no museo.

Ciclos/cursos: 5º, 6º de Educación primaria e 1º de ESO

Duración estimada da actividade: De 70 a 80 minutos.

Esta actividade pódese realizar nos catro museos da Rede.

VIAXE NO TEMPO NO PAZO DE TOR A TRAVÉS DOS PERGAMEOS

Metodoloxía: Partindo dos fabulosos e diversos fondos de pergameos que

atesoura o Pazo de Tor (Museo, arquivo e biblioteca) faremos unha viaxe no

Museo Pazo de Tor

15

tempo tendo como fío condutor o pergameo. Pasando pola escritura,

debuxo e outros fins diversos. Trataremos de viaxar a ese pasado

repasando, como aprendices artesáns, os diferentes procesos técnicos na

produción do pergameo e na súa escritura e o gravado.

Ciclos/cursos: E. Primario e ESO.

Duración estimada da actividade: de 60 a 90 minutos.

Esta actividade pódese realizar no Museo Pazo de Tor (Monforte).

SENTIDO E SENSIBILIDADE, A VIAXE DOS SENTIDOS POLO PAZO DE

TOR

Metodoloxía: Mergullarémonos no pasado pescudando entre as pezas e as

estancias do pazo, tratando de captar os misterios e sensacións que

envolven o noso museo. Xogo de probas no que os sentidos xogan un papel

esencial para o coñecemento do museo desde dentro. O museo constituirá o

noso panel de xogo, cada estancia será unha casiña a percorrer na nosa

viaxe, iremos facendo paradas para desenvolver as diferentes probas do

xogo: de memoria, de sons, de mímica, de coñecementos, de idiomas

Ciclos/cursos: E. Primario e ESO.

Duración estimada da actividade: de 70 a 90 minutos.

Esta actividade pódese realizar no Museo Pazo de Tor (Monforte).

_____CONCERTACION DE VISITAS

Coa finalidade de responder ás necesidades do novo programa escolar

2014/2015 foi necesario ofrecer un servizo de concertación de visitas máis

personalizado onde poder manter unha conversa sobre o tipo de visita que

se quere concertar tendo en conta as características do grupo e o bloque

temático da programación.

No transcurso de ditas actividades poderanse realizar vídeos e fotografías

que logo se poderán exhibir nas canles dixitais das que dispón a Rede

Museística, para o que o profesorado terá que traer o permiso de protección

de imaxe de cada nena e neno asinado pola nai, pai ou titor legal.

SENTIDO E SENSIBILIDADE, A VIAXE DOS SENTIDOS POLO PAZO DE TOR

VIAXE NO TEMPO NO PAZO DE TOR A TRAVÉS DOS PERGAMEOS

Museo Pazo de Tor

16

Museo Pazo de Tor

17

OBRADOIROS. CLUBE PEIQUEAMIGOS, CLUBE EI!,

CLUBE SENIOR

CLube Pequeamigos da Rede: Programa de

actividades para o período marzo-maio 2014 no

Museo Pazo de Tor.

O deputado delegado da área de Cultura e Turismo da Deputación de Lugo,

Mario Outeiro, e a xerente da Rede, Encarna Lago, presentaron a

programación de actividades e obradoiros para o Clube Pequeamigos da

Rede no período marzo-maio 2014. O prazo de inscrición estará aberto

desde o martes 11 ao venres 21 de febreiro.

Un museo é un espazo onde nos reflectimos nós mesmo e a Rede

Museística Provincial de Lugo trata de facelo a través dos seus contidos e

das súas experiencias pedagóxicas proxectándoas aos distintos colectivos

da sociedade.

A programación que presenta vai dirixida ao Clube Pequeamigos da Rede e

foi deseñada coma unha proposta conformada por diversos obradoiros, cos

que se pretende un achegamento das nenas e nenos aos catro museos da

Rede e ás súas coleccións.

Queremos que as xeracións do futuro aprendan, respecten e coñezan o

noso patrimonio, como medio e como ferramenta para a súa formación, así

como para o conxunto da sociedade. É dicir, museos onde a historia

Museo Pazo de Tor

18

convértese en experiencias didácticas, vivenciais e lúdicas, un museo de

historias por descubrir e compartir.

A programación foi trimestral para os meses de marzo, abril e maio e os

Obradoiros foron elaborados para dar resposta aos seguintes principios:

1. SIMPLICIDADE. Un valor que define as actividades seguindo a filosofía de

obter satisfacción persoal ao realizar algo por un mesmo.

2. PARTICIPACIÓN. Fomento das actitudes proactivas que estimulan a

creatividade individual e colectiva.

3. COLABORACIÓN. Propostas colaborativas que fomentan o traballo en

equipo.

4. DEDUCIÓN. Dinámicas que nos permitan aprender da nosa propia

experiencia

5. DIVERSIÓN. O xogo como instrumento clave para o desenvolvemento

integral.

6. EMOCIÓN. A importancia da emoción e o abraio na arte de medrar.

7. COÑECEMENTO. Todas as actividades propostas neste programa

potencian novas capacidades cognitivas:

a. Aprender a coñecer

b. Aprender a ser

c. Aprender a vivir xuntos

d. Aprender a facer

Impartidos por: Encarna Lago (Xerente Rede Museística), Raquel Guerrero,

Lucía Dequit, María Montenegro, Paula Salinas, José Manuel Mendoza, Alba

Gorgoso, Nieves Neira, Cristina Sánchez, Francisca Abuín, Ana Ferro, Jesús

González, Tar López, Silvia Fiallega, Juan Ignacio Márquez Barros, Ángeles

Miguélez e Amelia Pernas

Museo Pazo de Tor

19

PROGRAMA: Museo Pazo de Tor

AS LUPERCALIAS ROMANAS. Obxectivo: Coñeceremos as orixes da festa de

S. Valentín e celebraremos esta data dedicada á amizade e ao amor

creando mensaxes.

Idades: de 4 a 14 anos.

Data: 15 de febreiro.

Horario: de 12 a 13:30 h.

OS MECOS DE ENTROIDO: OS COMPADRES E AS COMADRES. XOGAMOS

COS ROLES DE XÉNERO

Obxectivo: Usaremos as figuras dos Compadres e das Comadres,

tradicionais do Entroido de Lemos, para traballar os roles de xénero.

Data: 22 de febreiro.

CELEBRAMOS O DÍA INTERNACIONAL DA ÁRBORE

Obxectivo: Coincidindo coa entrada da primavera no noso hemisferio, o 21

de marzo, celébrase o Día Forestal Mundial, para recordarnos a importancia

das árbores para o noso ecosistema e para a vida humana. Plantaremos

unha árbore para lembrar a importancia de respectar a natureza.

Idades: actividade familiar.

Data: 22 de marzo.

Horario: de 12 a 13:30 h.

Museo Pazo de Tor

20

A LÁ EN TOR: DA RAPA Ó TECIDO

Obxectivo: Levar a cabo o proceso de conversión da lá en tecido, desde a

rapa ata o urdido.

Idades: Todas a idades.

Data: 24 de maio.

Horario: de 12 a 13:30

Museo Pazo de Tor

21

COCENDO A HISTORIA: DA CASTAÑA Ó MILLO. COCEMOS PAN DE

CASTAÑAS, CENTEO, MILLO E TRIGO Obxectivo: Analizar as diferentes

evolucións dos cereais e froitos secos para facer o pan ao longo da historia

Idades: Todas as idades.

Data: 26 de abril.

Horario: de 12 a 13:30 h.

XOGO DE PERSONAXES: REDE DE HISTORIAS, XOGO DE ROL: CRIADOS E

SEÑORES

Obxectivo: Encarnar as diferentes personaxes que podían vivir nun pazo, e

procuraremos reflectir as diferenzas sociais existentes entre os señores e os

seus serventes na súa vida cotiá.

Idades: de 4 a 14 anos.

Data: 3 de maio.

(» + INFO NO BLOG dos Departamentos de Didáctica dos museos da Rede

Museo Pazo de Tor

22

OBRADOIROS DE VERÁN

VERÁN 2014: Programa de Obradoiros e Actividades no Museo

Pazo de Tor

Mario Outeiro, deputado delegado da área de Cultura e Turismo da

Deputación de Lugo, xunto coa xerente da Rede Museística, Encarna Lago,

presentaron o Programa de Obradoiros e Actividades para o VERÁN 2014.

Co seguinte programa de actividades.

_____ PROGRAMA DE OBRADOIROS E ACTIVIDADES

Vive o verán! Os días de xullo e agosto son diferentes e máis luminosos,

xeralmente alleos a rutinas e maioritariamente de folganza e relax.

Viaxamos, paseamos, descansamos e tratamos de recuperar forzas e

enerxía para a seguinte xeira escolar ou de traballo.

Desde os museos da Rede Museística intentamos que o teu verán sexa,

ademais de entretido e divertido, proveitoso. A tal fin elaboramos un

amplísimo programa de actividades pensadas para todas as idades, desde

os 4 aos 1.300 anos (de darse o caso) para que ninguén quede á marxe das

propostas que os nosos museos poden ofrecer. Obradoiros para que se

exprese a túa capacidade creativa, sexa cal sexa a técnica que máis che

poida interesar (pintura, escultura, gravado, musivaria, fotografía,

muralismo, ourivería, música, cine …), campamentos de arqueoloxía para

que experimentes a emoción da descuberta do pasado aínda oculto,

traballos manuais para conseguir elaborar fermosas prendas ou obxectos,

desde un mosaico ata un abano. Tamén temos actividades arredor da

Museo Pazo de Tor

23

gastronomía e alimentación, ou para a aplicación de diferentes tecnoloxías

que nos van permitir coñecer mellor o medio e o mundo no que vivimos e

como, se for preciso, podemos influír para cambialo. Para elaborar este

amplo programa que puxemos tivemos en conta as propostas dos membros

dos clubs da Rede Museística, desde os máis cativos de Pequeamig@s, os

mozos e mozas do Club Ei! ata os máis veteranos do Club Sénior. Todos

eles e elas participan ao longo do ano en múltiples actividades nos museos

da Rede e do seu compromiso e experiencia aprendemos que os museos

son motores activos imprescindibles para o desenvolvemento social e

cultural das comunidades. Desde a área de Cultura e Turismo da

Deputación de Lugo e a través dos museos integrados na Rede Museística

adquirimos o compromiso de servir á nosa sociedade, de usar os fondos que

custodiamos para proveito de todos e todas. Por iso cada un dos catro

museos integrados na Rede Museística ten un programa específico,

adaptado ás especificidade dos seus fondos e dos grupos ou colectivos

interesados. Unha proposta, en definitiva, que atraia tamén aos que non

teñen o hábito de visitarnos e para que á volta do estío digan connosco:

Viva o verán!

_____MUSEO PAZO DE TOR

1.-Facemos unha peza de coiro

Neste obradoiro tratouse de explicar a importancia do coiro como materia

prima esencial para a elaboración de moitos dos obxectos da vida cotiá na

Idade Moderna, como o calzado, bolsas, arreos dos animais, etc. Como

mostra realizaremos unha bolsa de moedas.

Data: 10 de xullo.

Horario: de 12:00 a 13:30 h.

Idades: de 4 a 14 anos

Museo Pazo de Tor

24

2.-Reproducións de pezas arqueolóxicas

Escavar, buscar, investigar, reconstruír e recompoñer, paso a paso o

obxecto desde a escavación. Se achega a vitrina o obxecto vello, estragado,

antigo. Toma nova forma coas reproducións e móstrase agora como un

elemento vivo. De paso, recuperamos as antigas técnicas dos nosos

devanceiros.

Data: 22, 23, 24 e 25 de xullo.

Horario: de 12:00 a 13:30 h.

Idades: de 8 a 12 anos

Prazas: 15 asistentes, por orde de inscrición.

Museo Pazo de Tor

25

3.-A miña primeira película (sen cámara) da Rede Museística

Cine sen cámara ou animación directa é un proceso que reproduce con

grande exactitude os impulsos físicos individuais do artista: as imaxes

artesanais reflicten a vibración dos dedos, as variacións de presión, os

ritmos internos externados.

Data: 19 de agosto

Horario: de 12.00 a 13:30 h

Idades: de 6 a 12 anos

Prazas: 20 asistentes, por orde de inscrición.

O tempo no tempo: novos obradoiros do Club

Pequeamig@s da Rede Museística

Baixo a denominación “O tempo no tempo” os museos da Rede Museística

convocaron novos obradoiros arredor dun tema tan suxestivo como é o do

tempo e os sistemas e aparellos que permitiron a súa medición ao longo do

“tempo”.

Museo Pazo de Tor

26

A través das coleccións de reloxos existentes nos museos da Rede

Museística Provincial podemos observar a importancia de medir o tempo en

diversas épocas, centrándonos nas coleccións de reloxos de sol e de peto

dispostas no Museo Provincial de Lugo e no Museo Pazo de Tor. Estes

obradoiros desenvolvéronse entre o 22 de setembro e o 3 de outubro no

MPLugo, e o 27 de setembro no Museo Pazo de Tor, achegamos a memoria

desta última.

MUSEO PAZO DE TOR

Prazo de e lugar de inscricións: foi desde o 15 ao 26 de setembro,

departamento de Didáctica do Museo Pazo de Tor

Obradoiro: O tempo no tempo.

Comprender o funcionamento dos diversos reloxos e a necesidade, en toda

as épocas, da súa utilización.

Idades: de 4 a 12 anos

Quendas: 27 de setembro

Horario: de 11:00 a 14:00 h.

Museo Pazo de Tor

27

OBRADOIROS DE NADAL

NADAL 2014 na REDE MUSEÍSTICA: MUSEO PAZO DE TOR

Cando un novo Nadal peta á porta concédese licenza xeral para fantasiar.

Temos dereito, e necesidade, de concedernos uns días liberados de rutinas

e de obrigas supostamente ineludibles. Unha oportunidade para facer

balance e reconducir, se for preciso, o rumbo das nosas vidas. E

puntualmente, como cada ano, os museos da Rede Museística da

Deputación de Lugo achegámosche un programa de obradoiros e

actividades tentando contribuír, na medida das nosas posibilidades, ao teu

lecer creativo. Ademais, neste remate do ano 2014 temos á túa disposición

a exposición “Entre o sono e os soños. Soñar para crear na Rede

Museística”, un proxecto comunal dos catro museos que integramos a Rede

para lembrar que os soños son a materia prima da creatividade.

Que o ano 2015 nos acolla coa mellor disposición, e que sexa unha

oportunidade para que ese soño que pende da túa ilusión, prenda en ti. Este

é, por enriba de calquera outro, o desexo que queremos compartir desde

aos museos da Rede e desde a área de Cultura e Turismo da Deputación de

Lugo.

OBRADOIROS

Obradoiro: Gyotaku. Peixes de tinta

O Gyotaku é unha técnica de gravado de orixe xaponés que consistía en

cubrir un peixe con tinta e aplicarlle unha folla de papel de arroz para que a

súa imaxe quedase estampada nel. Por iso, “gyo” significa peixe e “taku”

frotar. Esta forma de estampación nace no Xapón do s. XVIII. Os

pescadores utilizábano para levar un rexistro das súas capturas. Co tempo,

Museo Pazo de Tor

28

este método converteuse nunha práctica artística. Así que aínda que non

vaiamos de pesca, vamos capturar peixes no papel, animádesvos?

Idades: De 4 a 12 anos e Club Pequeamig@s da Rede Museística

Datas: 20 de decembro

Horario: de 12:00 a 13.30 h.

Prazas: sen límite

Museo Pazo de Tor

29

Obradoiros: Entre o sono e o soños

A palabra “soño”, segundo o Dicionario da Real Academia Galega, significa,

na súa primeira acepción “aquilo que un imaxina durante o sono,

percibíndoo coma se fose real”, e como segunda acepción “aquilo ao que un

aspira ou que un desexa moito”.

Os soños sempre foron materia artística, tanto causa como consecuencia da

mesma. Deste xeito e como proposta de participación, propoñemos

diferentes obradoiros segundo as idades dos usuarios dos distintos museos

da Rede Museística Provincial, atendendo sempre aos ritmos de cada un.

Todos os obradoiros partirán de materiais procedentes da exposición “Entre

o sono e o soños. Soñar para crear na Rede Museística” que se amosa no

Museo Provincial de Lugo desde o pasado 19 de novembro. A partir deste

referente, os participantes crearán os seus propios soños cunha perspectiva

artística, sendo o máis importante o feito de compartir.

-Casting: a lúa

En dúas horas e a partir de diferentes xogos, os Pequeamig@s construiron

teatralmente os seus soños co obxectivo final de chegar á lúa: alí onde todo

é posible.

Idades: de 4 a 14 anos e Club os Pequeamig@s da Rede Museística

Datas: 27 de decembro.

Horario: de 12:00 a 13.30 h.

Museo Pazo de Tor

30

-Soños artísticos

Construir os soños e atopar o xeito de acadalos nunca foi doado. Pero se

algo está claro é que temos a obriga de seguir soñando. Neste obradoiro

ofrecemos un achegamento interdisciplinar ao mundo dos soños para, a

partir dos mesmos, crear novas construcións artístiscas ou, alomenos,

poñer o comezo das mesmas.

Idades: de 14 a 25 anos en adiante e Club Ei! da Rede Museística

Datas: 27 de decembro.

Horario: de 16:30 a 18.00 h.

-A túa palabra, o noso soño

Os soños poden construirse, fabricarse, xogarse, xogar a soñar, soñar que

todo é posible… incluso chegar á lúa e bailar arredor dela. Acompañáronnos

membros da Asoc. Auxilia de Monforte coas súas historia e a súas palabra

fixemos unha viaxe singular ao redor do mundo dos soños.

Idades: Club Sénior da Rede Museística

Datas: 27 de decembro.

Museo Pazo de Tor

31

-Harmonía dun soño

Neste obradoiro ensinamos aos nosos nenos a desenvolver todos os

sentidos a través de diferentes xogos, para que favorezan neles a

concentración, o autocontrol e incentivar tamén o seu potencial creativo.

Aprenderemos a coordinar movementos e posturas, a respirar…

Para rematar, itercambiáronse entre eles un desexo escrito e debuxado nun

papel para facer un pequeno soño realidade que eles mesmos imaxinaron.

Idades: de 2 a 14 anos e Club os Pequeamig@s da Rede Museística

Datas: 13 de decembro.

Horario: de 12:00 a 13.30 h.

-O soño dun tal Pilates

Con esta actividade descubrimos a historia de JOSEPH PILATES

HUMBERTUS (1883-1967), un home que sen ter nada conseguiu sacar

adiante un soño dentro dun campo de concentración. Traballamos o corpo e

cada un puido recoñecer que é capaz de facer cousas que nunca imaxinou,

aprendemos que cos movementos do noso corpo, coa respiración, podemos

aumentar a nosa capacidade pulmonar e mellorar o noso benestar.

Liberaremos a tensión da nosa espalda e tentar correxir a nosa hixiene

postural.

Idades: Adultos e Club Sénior da Rede Museística

Museo Pazo de Tor

32

Museo Pazo de Tor

33

SEMANA DOS MUSEOS. DIM

Semana dos Museos 2014: Museo Pazo de Tor

O deputado delegado de Cultura e Turismo da Deputación de Lugo, Mario

Outeiro, a xerente da Rede Museística, Encarna Lago e a directora do

MPLugo, Aurelia Balseiro, presentaron a programación que se

desenvolveron nos 4 museos da Rede Museística nesta edición da SEMANA

DOS MUSEOS 2014. Nestas xornadas, que foron do 12 ao 18 de maio e que

remataron coa celebración do Día das Letras Galegas e da Noite dos

Museos (sábado, 17 de maio) e do Día Internacional dos

Museos (domingo, 18 de maio), o lema escollido polo ICOM “Os vínculos

creados polas coleccións dos museos” resalta o papel dos museos e das

súas coleccións para crear un nexo coa comunidade a través da memoria

colectiva.

_____Como cada ano, con motivo do Día Internacional dos Museos (18 de

maio), a Rede Museística da Deputación de Lugo prepara un amplo

programa nos diferentes museos que integran esta Rede con actividades

que se van desenvolver durante a semana que promedia entre o luns 12 e o

domingo 18 de maio. Nesta ocasión, o programa realizouse coa

participación de máis de 150 persoas, a través dos clubes da Rede e de

Museo Pazo de Tor

34

varios grupos sociais, nun intento de facer museos comunitarios, imbricados

coa sociedade e para todos.

Dentro de esta semana, na que tamén celebramos o Día das Letras

Galegas e a Noite dos Museos, houbo un amplo e variado programa de

actividades repartidas polos catro museos que integran a Rede Museística

da Deputación de Lugo, atendendo as diferentes idades. Contouse,

ademais, coa presentación do Club Ei!, que vén complementar, neste caso

para a xente moza, as propostas do resto de clubes que xa están

funcionando na Rede como é o caso do Club Pequeamig@s e do Club

Sénior.

O Club Ei! continuará coas súas actividades máis alá desta Semana dos

Museos 2014, con diferentes actividades arredor de temas como o cinema,

creación audiovisual, fotografía e obradoiros de deseño de tatuaxes

e lettering, ou charlas de novos creadores tanto lucenses como do resto do

país.

Museo Pazo de Tor

Durante toda a semana: Mulleres de Aquí e Dacolá. Convocatoria pública.

Servizo de transporte desde Monforte ata o Pazo de Tor, con saída desde os

Escolapios media hora antes do inicio das actividades de cada día.

Sábado, 17 de maio (Día das Letras Galegas e Noite dos Museos)

11:00 h.(Saída de Lugo)- Rutas Medievais nos museos da Rede a cargo do

Club Ei! Para mozos e mozas entre 18 e 30 anos. Regreso a Lugo: ás 01:00

h.

12:00 h.- Mural en Rede. Obradoiro do Club Pequeamig@s para nenos e

nenas de 4 a 9 anos. Coordina: Tamara Bermúdez.

Guia Postal da Moda de Lugo (Programa Ei!)

Esta actividade inclúe:

-Visita ao Museo Pazo de Tor.

-Gastromoda. Deseñadores que participaron: Tina Cortón, Inpe-Abrigo

Verde, Montse Arias, Remedios Espantoso, Sara Nájera, María López

astorga, MN joyas, Jara Rodríguez, Lola Tourón, Idoia Cuesta, Paula Dimé,

Alberto Geada e Caxigueiro.

Museo Pazo de Tor

35

-Exposicion dos deseños da “Guía Postal da Moda de Lugo” xunto con unha

exposición de botellas da D. O. Ribeira Sacra desde o 13 ao 24 de maio.

-Fashion-Performance sobre a moda titulada Das néboas da noite no Pazo

de Tor, saen as musas cheas de cor … que se realizou con cinco deseños da

ourensá Sara Nájera, peitedados a cargo de Ana Villar e de Jean Lois David,

de Lugo. Participan como modelos Dalia Barreiro, Melina Moreira, Paula

Platas, Noa Persán e María Nogueira. Como fotógrafos estarán Begoña

Souto, Luis Figueras e José Reigosa.

-22:00 h.-Concerto de Two in the Mirror (Soul, blues, canción de autor).

-Queimada

Domingo, 18 de maio (Día Internacional dos Museos)De 11:00 a 14.00 h.-

Animación nas rúas de Monforte de Lemos para convidar xente a visitar o

Museo Pazo de Tor.

Xoves, 22 de maio

21:00 h.- Visita guiada ao Museo Pazo de Tor de xornalistas e participantes

na XX Cata dos Viños da Ribeira Sacra, que organizada polo Consello

Regulador da Denominación de Orixe Ribeira Sacra ten lugar en Monforte

deLemos os días 21 e 22 de maio.

Sábado, 24 de maio

18:00 h.- Nº 2 da revista oral “A Voz dos Lemavos”. Monográfico dedicado á

“As artes do viño” coa participación de Tundal, na parte musical, e de Juan

Márquez Barro, Mª Rosario Fernández, Iván Álvarez Merayo, Xosé Lois

García, Avelino García Pérez, cesteiro de Pincelo, A Sariña (Chantada) e Luis

Díaz.(Sumario de contidos)

»» PROGRAMA Semana dos Museos 2014

Museo Pazo de Tor

36

Museo Pazo de Tor

37

PROGRAMA DE ACCIÓN SOCIAL

Día 3 de decembro: Día Internacional das Persoas con

Discapacidade no MPLugo

O departamento de Accesibilidade e Capacidades Diferentes da Rede

Museística da Deputación de Lugo organiza un programa de actividades

para a tarde do día 3 de decembro de 2014 con motivo do “Día

Internacional das Persoas con Discapacidade”. Nesta ocasión, ademais

da inauguración da exposición “IX Premio de Fotografía sobre Discapacidade

Fundación Anade”, son os clubs activos nos catro museos da Rede,

Pequeamig@s, Ei! e Sénior, os que se mobilizan para achegarse ao

MPLugo e participar no obradoiro “Museos Comunitarios” que se vai

desenolver segundo o programa seguinte:

Programa

De 16,30 h. a 19:30 h.- Obradoiro: Museos Comunitarios, a cargo de

Encarna Lago, xerente da Rede Museística, e Ángeles Miguélez, do

departamento de Accesibilidade e Capacidades Diferentes da Rede

Museística.

Lugar: Sala de Exposicións do Museo Provincial de Lugo. No marco da

exposición “Entre o sono e o soños. Crear para soñar na Rede Museística.”

16:30 h.- Desenvolvemento do obradoiro “Museos Comunitarios” coas

persoas que se achegan desde o Museo Pazo de Tor.

Museo Pazo de Tor

38

18:00 h.-Saúdo de Mario Outeiro, deputado delegado da área de Cultura e

Turismo da Deputación de Lugo, que fará entrega, xunto con Encarna Lago,

dunha reprodución do fito fundacional da cidade de Lugo a todos os

integrantes do tecido asociativo da provincia de Lugo vinculado á

discapacidade, así como tamén aos membros dos clubs da Rede Museística.

Museo Pazo de Tor

39

18:10 h.-Manifesto, exposición a cargo de Ángeles Miguélez, do

departamento de Accesibilidade e Capacidades Diferentes.

18:15 h.- Desenvolvemento do obradoiro “Museos Comunitarios” coas

persoas que se achegan desde o Museo Provincial do Mar, Museo Fortaleza

San Paio de Narla e Museo Provincial de Lugo.

19:00 h.- Inauguración da exposición “IX Premio de Fotografía sobre

Discapacidade Fundación Anade”, na Sala Multiusos do MPLugo.

Esta exposición, que vai permanecer aberta ao público ata o día 10 de

decembro de 2014, tamén amosa as obras premiadas no III Premio de

Artes Plásticas realizadas por Persoas con Discapacidade convocado pola

Fundación Anade.

Premios: IX Premio de Fotografía sobre Discapacidade Fundación

Anade

1º Premio: Asociación APAM (Madrid)

2º Premio: Á serie presentada pola Fundación Discal (Arxentina)

3º Premio: Á serie presentada polo Taller de Fotografía ASAPME (Huesca)

Formaron o xurado Ángeles Mayra, Peter Schneider, Germán Limeres, María

Quiroga e Aurelia Balseiro.

Museo Pazo de Tor

40

Álbum da Memoria Compartida.

É unha experiencia-obradoiro dirixida a persoas enfermas de Alzheimer e

aos seus familiares que dende o ano 2007 e de maneira continuada, se leva

desenvolvendo en tres dos museos da Rede Museística, Museo Pazo de Tor,

Museo Provincial do Mar e Museo Fortaleza San Paio de Narla. Un dos

principais retos que nos formulamos, dentro do ámbito da museoloxía

social, é traballar no campo das emocións a través do contacto vivencial

coas pezas que atesouran os nosos museos. Os museos son espazos de

memoria que a través dos obxectos e dos diálogos que se xeran coas

persoas, seívan espallando e conservando.

Alzheimer é unha enfermidade que afecta as conexión neuronais e que as

persoas van perdendo progresivamente, deixando de ter acces aos seus

Museo Pazo de Tor

41

recordos. A través da memoria queremos provocar emocións que evoquen

lembranzas e se erixan coma pontes entre o pasado e o futuro. Co motivo

do “Día Internacional do Alzheimer” que se celebra o 21 de setembro,

regalarase o Álbum de Memoria Compartida para traballar nun primeiro

momento no museo e despois na casa. Na visita ao museo seralles

entregado a todas as persoas diagnosticadas con esta afección

converténdose dende ese momento nunha ferramenta para a comunicación

e narración de historias a partir dunhas datas coas que poidan traballar

xuntos, enfermo-coidador e enfermo-museo recolleranse imaxes obxectos

lugares palabras–en esencia– recordos que completen as páxinas deste

álbum. Pero esta actividade tamén nace como unha oportunidade para que

os posuidores deste álbum compartan a reminiscencia da súa historia de

vida cos seus familiares, coidadores e seres queridos xa que serán estes

quen, en último caso, a través das súas lembranzas axuden a completar

esas follas en branco de recordos esquecidos. Entre as mans, sostéñens as

follas de experiencias e historias que ben poden ser comparadas coas catros

estacións primavera representa unha época na que, como as árbores,

nacemos e nos preparamos para dar os nosos mellores froitos, verán época

na que a luz ilumina anos de novas experiencias e sensacións E o outono

como as follas das árbores que descenden lentamente representa unha

época máis sosegada na que avanzamos cara a un inverno no que as nubes

e os claros comparten protagonismo nas nosas vidas e nos nosos recordos.

En def nitiva, Álbum de memoria compartida é un compromiso que dende

hai anos a, Xerencia da Rede Museística ten adoptado coas persoas maiores

na súa aposta porídefender “Un museo para todos, entre todos, onde o

valor da memoria constitúe un tesouro tan valioso que merece defender e

conservar

Encarnación Lago González

Xerente da Rede Museística

Actualmente séguese a desenrolar a actividade en colaboración coa

Asociación AFAMÓN de Monforte de Lemos. O persoal da Asoc., moi

receptivo co proxecto, mantén unha actualización permanente dos Álbumes

Museo Pazo de Tor

42

da Memoria Compartida, quedando pendente unha visita neste 2015 para

desenrrolar parte da actividade.

As historias recollidas, que moitas delas evocan a infancia, anécdotas e

fermosos refraneiros. Son de gran interés para todos

Agradecemos o a colaboración do equipo de Afamón Monforte, aos

familiares e coidadores e moitas grazas tamén a:

David, José Vázquez, Argimiro, Aurora, Luis Cabo, Juan B.

Macía, Fina Rodríguez, Ermitas

por conpartir experiencias, sentimentos e por suposto o tempo.

Museo Pazo de Tor

43

PROGRAMA DE ACCIÓN CULTURAL

Culturas en Diálogo Lugo-Arxentina.

Mario Outeiro Iglesias, deputado delegado da Área de Cultura e

Turismo da Deputación de Lugo, presentou o 3 de marzo no MPLugo

o proxecto de “Museoloxía social. Diálogo Intercultural” denominado

CULTURAS EN DIÁLOGO: LUGO-ARXENTINA que se desenvolveu

ao longo do ano 2014 nos diferentes museos da Rede Museística da

Deputación de Lugo e que conta coa colaboración de asociacións e

Museo Pazo de Tor

44

persoas vencelladas a diferentes actividades artísticas e culturais de

ambas beiras do Atlántico. Participaron nesta presentación,Encarna

Lago, xerente da Rede Museística, Ana Bereciartua, en

representación da Asociación Rioplatense, Leonardo Mosqueda, de

Tango Club Galicia, Karina Lucca, de Tango Club Galicia, Xosé

Reigosa, Pilar Sánchez e Iago Eireos. Esta actividade forma parte

do programa “A arte de ser muller nun mundo por compartir 5.0”

CULTURAS EN DIÁLOGO: LUGO-ARXENTINA

Co a mirada posta en Arxentina a Área de Cultura e Turismo da Deputación

de Lugo, Vicepresidencia primeira, a través da súa Rede Museística, en

colaboración coa Asociación Rioplatenses de Lugo e Tango Club Galicia

presentan o programa Culturas en diálogo: Lugo-Arxentina baixo as

liñas de Museoloxía social e do diálogo intercultural. A elección deste país

ven marcada primeiro por ser un dos principais países de acollida dos

homes e mulleres emigrantes galegos. En segundo lugar, porque gardou e

propiciou a cultura galega durante o exilio de intelectuais e artistas galegos

como Maruja Mallo, Castelao, Luis Seoane, Lorenzo Varela, Rafael Dieste,

Núñez Búa, Otero Espasandín, Laxeiro, entre outros. Foi tamén terra fértil

para a creación dun tecido organizativo e creativo baseada no compromiso,

a solidariedade e o valor da orixe. Produto diso son os centos de asociacións

de emigrantes, así como as editoriais, xornais, revistas, programas de radio

e un variado abano de iniciativas culturais que durante anos foron o garante

na defensa e promoción da nosa identidade cultural galega. Igualmente, xa

que o Consulado de Arxentina tivera sede en Lugo ata 1952, quixemos

coñecer o colectivo de arxentinos que viven en Lugo aos que como parte da

nosa sociedade queremos dar voz para fomentar un intercambio de

culturas, un diálogo sobre o que compartimos e o que descoñecemos, en

definitiva, para visibilizar outras realidades que forman parte da nosa

comunidade.

E dentro deste programa, a muller emigrante terá un papel sobresaínte,

especialmente na proposta Mulleres de Aquí e Dacolá que reúne as

coordenadas do programa: Muller/Emigración/Galiza/Arxentina. E de fondo,

o Tango, declarado Patrimonio cultural inmaterial de la Humanidade pola

Museo Pazo de Tor

45

UNESCO en 2009, consigue falarnos, con beleza e emoción, de xénero e de

emigración. E para iso contamos cun evento único en Galicia o V Encontro

de Tango Líber.

ACTIVIDADES

»»Mulleres de Aquí e Dacolá

Mulleres luguesas que viaxaron a Arxentina e quedaron ou retornaron.

Mulleres arxentinas que viaxaron a algunha localidade de Lugo e quedaron

aquí, ou volveron. Se ti es algunha de estas mulleres ou coñeces a alguén

que é muller emigrante (a túa nai, a túa avoa, a túa irmá) quixemos

coñecer a súa historia.

O material reunido que pasou a formar parte das exposicións tamén serviu

xunto co relato das experiencias dos participantes, nun video. ( blog de

didáctica da Rede Museística Provincial) Coord.: Asoc. Rioplatenses de

Emigrantes y retornados de Lugo, e Pilar Sánchez

Audiovisual: Xosé Reigosa

»»Convocatoria para Centros Escolares: CONCURSO: MULLERES A 2

BANDAS: LUGO – ARXENTINA Quixemos facer partícipes deste proxecto

aos centros educativos que manteñen cos nosos museos unha relación

directa e cotiá. Dirixido aos cursos de 5º e 6º de primaria e para os catro

cursos da ESO, trátase de realizar unha pequena banda deseñada na que se

ilustre algún momento relacionado cos procesos migratorios dende unha

perspectiva de xénero, fomentando actitudes de respecto e promovendo o

diálogo intercultural. Narrar unha historia de mulleres que tiveron que

emigrar dende dúas bandas; de Lugo a Arxentina ou ben de Arxentina a

Lugo. Para o proxecto elaborouse unha unidade didáctica que se lles

facilitou aos centros educativos co fin de traballar na aula os contidos deste

proxecto. ( blog de didáctica da Rede Museística Provincial)

»»Mateadas

Que é o mate? Non é só unha bebida, é un momento de encontro, é unha

benvida, un símbolo de hospitalidade e de amistad.

No marco das sesións Sabores na cociña do Club Senior da Rede museística

provincial e aberto ao púbico en xeral, a Asoc. Rioplatenses en Lugo quixo

achegarnos os cheiros e historias que se desenvolven ao redor desta herba

saudable e arquetípica da cultura arxentina. Aprenderemos como se

Museo Pazo de Tor

46

prepara, que útiles son necesarios e o rito de tomar uns mates. Coord.:

Asoc. de Rioplatenses de Lugo

26 de abril.-Museo Pazo de Tor, Monforte de Lemos. Exposición fotográfica

"Patrimonios, A muralla e o Tango. Tango Club Galicia.

Todo o mes

»»Mulleres de Aquí e Dacolá - Convocatoria pública

»»CONCURSO: MULLERES A 2 BANDAS: LUGO - ARXENTINA. Convocatoria

para centros escolares.

XUÑO

do 7 ao 28 de xuño.-En todos os museos da Rede MuseísticaProvincial.

Exposición fotografica "Patrimonios, a muralla e o tango".

26 de xuño, 17:30 h. Museo Pazo de Tor 17h30. Mateada. Asoc.

Rioplatenses.

AGOSTO

21 de agosto, 17:30 h..- Museo Pazo de Tor. Mateada. Asoc. Rioplatenses

SETEMBRO

4 de setembro Museo do Mar, 17h30. Mateada. Asoc. Rioplatenses.

RMP

*********

Coordinación: Encarna Lago González, xerente da Rede Museística

Provincial

Documentación "Mulleres de Aquí e Dacolá", Asociación

Rioplatensees en Lugo e Pilar Sánchez.

Documental: Xosé Reigosa.

Obradoiros "Mulleres de Aquí e Dacolá", Tamara Bermúdez

V Encontro Internacional Tango Líber de Galicia: Asoc. Tango Club

Galicia

Desenvolvemento web: Mónica Castro de Lera

Entidades colaboradoras:

Museo Hotel de los Inmigrantes de Buenos Aires

MEGA Museo de la Emigración Gallega en la Argentina

Museo Pazo de Tor

47

Enlaces de interese: 2174_Culturas en dialogo Lugo-Arxentina

(Programa para descargar_imprimir).pdf

Proxecto Natureza e Emigración.

Concebido como un diálogo entre a natureza e a emigración, enmarcado

nos programas En REDarte eMuseoloxía social. Culturas en diálogo, a Área

de Cultura e Turismo da Deputación de Lugo, a través da Rede Museística,

convocou no Pazo de Tor unha actividade sobre etnobotánica.

Con esta actividade tratouse de recuperar a transmisión oral, consiste na

achega de testemuños (receitas, fórmulas e remedios) empregados con

herbas medicinais e aromáticas.

PRESENTACIÓN

O diálogo entre natureza e emigración, representa a separación entre

coñecemento, medio e ocupación. Tres elementos que se identifican con un

mesmo lugar e que pasan a percorrer camiños distintos. Deste novo

percorrido xorden cuestións como o diálogo entre a construción dun espazo

Museo Pazo de Tor

48

e a riqueza natural, e o debate en torno á mestizaxe e a memoria. O

percorrido do horto aromático medicinal ao longo da historia é un reflexo

dese diálogo. O horto aromático medicinal representa o elemento de

transición e contacto entre espazo natural, espazo agrícola e xardín. A súa

situación prioritaria, próximo á vivenda (tanto en aldeas, pazos e

mosteiros), dentro da estrutura de organización do espazo (horta, campos

de labor, pradaría, arboredo, monte...), fai destacar a súa forte carga

cultural e polo tanto o seu gran valor etnográfico.

PROXECTO CONXUNTO

O proxecto vincúlase ás actividades que desenvolve a Rede Museística da

Deputación de Lugo para a visibilización dos seus espazos públicos dentro

do proxecto ENREDARTE e ás actividades do proxecto Museoloxía social e

diálogo intercultural, referidas á emigración, do programa "Culturas en

dialogo", dedicada este ano a Arxentina. A actividade, arranca como un

despois, dialogando co proxecto instalación-colaboradora de Carolina Cruz

de Guimarey “TERRA, Postais para Lugo”, realizado para a exposición

“Olladas de muller sobre a Guía Postal de Lugo de Maruja Mallo”.

PROPOSTA PARA A PARTICIPACIÓN POR CORREO

Convidouse a participación de emigrantes e inmigrantes, ou os seus

descendentes, sendo Arxentina o país seleccionado este ano. Mediante o

envio da descrición de receitas-fórmulas de uso tradicionais (e medicinais)

das plantas que fosen transmitidas polas súas familias que levaron na

memoria para a emigración, outras que coñecesen no país de residencia

mediante o contacto coa poboación local. Así como os usos tradicionais e

plantas que os inmigrantes recoñecen en plantas que se cultivan en Galicia

e Arxentina.

Os testemuños serán expostos durante o transcurso das actividades.

Actualmente séguese a recoller receitas.

DIRECCIÓN DE ENVÍO DAS RECEITAS DE USOS TRADICIONAIS: Pazo de

Tor. San Xoán de Tor. 27591 Monforte de Lemos (Lugo)

Para ser incluídos no arquivo biblioteca de consulta de usos tradicionais:

Período ilimitado.

Museo Pazo de Tor

49

PROPOSTA PARA ACTIVIDADE NO PAZO DE TOR

Mediante unha acción participativa e plantación de horto con sementes de

plantas cultivadas e empregadas tradicionalmente para usos aromatico-

medicinais.

Aos participantes do programa Arte e Natureza, Culturas en diálogo e á

poboación local da bisbarra de Terra de Lemos, convidouselles a unha

xornada en sesión de mañá e tarde, con pausa para comer (onde os

participantes puideron levar a súa propia comida e gozar dela no ámbito do

pazo) Finalmente optouse por facelo de tarde.

A actividade constaba de dúas partes: unha charla presentación con

Josefina Anllo na que os participantes na actividade no Pazo de Tor levasen

a cabo a apertura de sobres enviados con receitas de usos tradicionais das

plantas e compartiranse as similitudes e diferenzas entre os usos por eles

coñecidos e os achegados polos inmigrantes. Nunha segunda parte,

coordinada por Cristina Anllo, en que se usasen os sobres das cartas para

realizasen os viveiros para a plantación de varias especies de plantas

aromáticas de horto en ámbito do Pazo.

Convidouse aos participantes a que trouxesen as súas sementes para ser

incluídas no horto aromático.

COORDINAN E DIRIXEN O PROXECTO

Encarna Lago, xerente da Rede Museística

MICROPROJETS / YES I CAN-TREE: Cristina Anllo Urbanista, especialista

en paisaxe e desenvolvemento local.Josefina Anllo Doutora en Farmacia.

Tese doutoral "Usos etnobotánicos das plantas medicinais na bisbarra de

Terra Chá".

ORGANIZA: Área de Cultura e Turismo da Deputación de Lugo a través da

Rede Museística, Pazo de Tor.

INFORMACION: pazodetor@museolugo.org / www.museolugo.org

PARTICIPACIÓN POR CORREO

Etnobotánica é "o estudo das interaccións entre homes e plantas" segundo

estableceu o antropólogo francés Louis Hédin. E a OMS (1993) especifica o

Museo Pazo de Tor

50

termo ao estudo do uso das plantas nas sociedades tradicionais.

"A Etnobotánica considérase unha disciplina que estuda o aproveitamento

dos recursos naturais por parte das poboacións locais, tanto nativas

(indíxenas) coma aquelas que foron residentes nunha determinada rexión,

por longo tempo,". Ocampo (1994).

"O portador é o membro dunha comunidade que recoñece, reproduce,

trasmíte, transforma, crea e constrúe certo tipo de cultura en e para a

comunidade e pode desempeñar un ou varios dos papeis seguintes:

executor, creador e custodio" Condominas (2004).

DEFINE A TÚA CULTURA!

Galicia ten un patrimonio de transmisión oral con fama internacional debido

á súa gran riqueza. Os recursos fitoxenéticos son unha fonte incomparable

de medicinas. A ONU declarou o 2014 como ano da agricultura familiar

MÁNDANOS OS USOS DAS "HERBAS MENCIÑEIRAS" QUE ACORDES

Galicia estivo durante séculos vinculada á emigración. Os seus

coñecementos populares percorreu continentes transmitíndose por estas

canles de xeración en xeración, do mesmo modo que inmigrantes participan

e participaron da súa cultura. Nas bisbarras de Terra Chá e Meira (Lugo),

dánselle corenta e cinco usos medicinais diferentes á estruga. Outras

plantas pasan máis desapercibidas na farmacopea popular e delas só

consérvanse un ou dous usos medicinais tradicionais.

PARTICIPA EN NATUREZA E EMIGRACIÓN

A conservación das especies estivo moi vinculada aos seus usos populares.

AXÚDANOS A CONSERVAR A DIVERSIDADE CULTURAL E FORMA PARTE DA

EXPOSICIÓN AS TÚAS RECEITAS SERÁN EXPOSTAS NA SALA DE

EXPOSICIÓNS DA REDE MUSEÍSTICA DA DEPUTACIÓN DE LUGO NO PAZO

DE TOR.

Os sobres que envolven a túa carta serán o recipientes (das sementes) para

que (os participantes na actividade que se realizara paralelamente á

exposición), planten o horto de plantas aromático medicinais no recinto do

pazo.

Seleccionaremos as sementes das plantas citadas nas vosas receitas e

Museo Pazo de Tor

51

plantarémolas cos sobres para así configurar o hortoaromaticomedicinal

deseñado por MICROPROJETS.

É coñecemento, é desenvolvemento, é valorar esforzos (é sostible), é nosa

responsabilidade, é maxia, é calidade.

CONTIDOS

Recorda algunha planta que usará ou use actualmente con fins medicinais?

Como se chama? Como é? Ten algunha imaxe ou mostra de ella?¿qué parte

da planta empregaban? Como a preparaban? Como a administraban?....

ACTUALMENTE O MUSEO PAZO DE TOR SEGUE A RECIBIR RECEITAS

Museo Pazo de Tor

52

CONFERENCIAS E RELATORIOS.

O VI Congreso Galego de Cruceiros foi no Museo Pazo de Tor

Mario Outeiro, deputado delegado da área de Cultura e Turismo da

Deputación de Lugo, xunto con Encarna Lago, xerente da Rede Museística

da Deputación de Lugo e Fernando Arribas Arias, presidente da Asociación

de Amigos dos Cruceiros presentaron o VI Congreso Galego de Cruceiros

O PROGRAMA VI CONGRESO GALEGO DE CRUCEIROS CONFORMOUSE DO

SEGUINTE XEITO.

Sábado, día 15

10,30 horas. Recepción e entrega de documentación.

Museo Pazo de Tor

53

11:00 horas. Acto inaugural do VI Congreso Galego de cruceiros, cruces de

pedra e petos de ánimas a cargo de Mario Outeiro Iglesias, deputado

delegado da Área de Cultura e Turismo da Deputación de Lugo.

11:30 horas. Primeira sesión de relatorios.

14:00 horas. Xantar.

17:00 horas. Segunda sesión de relatorios.

21:00 horas. Remate da segunda sesión de relatorios.

Domingo, día 16

09:30 horas. Terceira sesión de relatorios.

13:00 horas. Conclusións e clausura do VI Congreso Galego de cruceiros,

cruces de pedra e petos de ánimas.

RELATORIOS

Neste VI Congreso, organizado pola Asociación de Amigos dos Cruceiros,

Cruces de Pedra e Petos de Ánimas, coa colaboración da Rede Museística

Provincial e patrocinado pola Área de Cultura da Deputación de Lugo,

presentáronsev os seguintes relatorios:

1. OS CRUCEIROS CO CONCELLO DE CENLLE (OURENSE), por Clodio

González Pérez.

2. TRES FALSOS PIARES NOS QUE ALGÚNS AUTORES SE APOIAN PARA

CONCEDERLLE A IGNACIO CERVIÑO A AUTORÍA DO CRUCEIRO DE HÍO, por

Xesús Antonio Gulías Lamas.

3. CRUCEIROS DA PARROQUIA DE SANTA BAIA DE ARAÑO (RIANXO), por

Serafín Casiano Pérez Gei e Xesús Antonio Gulías Lamas.

4. CRUCEIROS E CRUCES DO CONCELLO DE CASTROVERDE (II), por

Manuel Muñiz.

5. CRUCEIROS LIGADOS A SANTUARIOS NO CONCELLO DE VILALBA, por

José Manuel Blanco Prado.

6. CRUCEIROS, CRUCES, CRISTOS E ESMOLEIROS DE FERREIRA DO

VALADOURO, por Mario Saavedra Pérez.

7. CRUCES, CRUCEIROS, CRUCES E ESMOLEIROS DA RIBEIRA SACRA

LUCENSE: SOBER, por Fernando Arribas Arias.

8. ARREDOR DAS ÁNIMAS DE SABUCEDO DE MONTES (CARTELLE-

OURENSE) E DA FAMILIA CASAS, por Xoán Ibáñez Rodríguez e Estanislao

Fernández de la Cigoña Núñez.

Museo Pazo de Tor

54

9. INDULXENCIAS, MISIÓNS E CRUCES, por Victoria Fernández de la Cigoña

Rodríguez.

10. LA CELEBRACIÓN DE LA MUERTE: LA COFRADÍA DE ÁNIMAS DE LA

ANTIGUA VALLADOLID, por Enrique García Martín.

11. CRUCEROS Y CRUCES DEL CERRATO CASTELLANO. I. MARCO

HISTÓRICO, por Ángel Cerrato Álvarez.

12. CRUCES, CRUCEIROS E PETOS DO CONCELLO DE CRECENTE (I), por

Estanislao Fernández de la Cigoña Núñez.

13. CRUCES, CRUCEIROS E PETOS DA PARROQUIA DE SANTIAGO DE

ESTÁS (TOMIÑO, PONTEVEDRA MERIDIONAL), por Félix Loira López e

Estanislao Fernández de la Cigoña Núñez.

14. OS CINOCÉFALOS DO CRUCEIRO DE FENTE (MONTERROSO-LUGO), por

Xabier Louzao

15. AS CRUCES DE PEDRA NA ESCOCIA. UN OLLAR DESDE A GALIZA, por

Lois Ladra.

16. CRUZEIROS DO ALENTEJO, PORTUGA: OS CASOS DOS CONCELHOS DE

ALVITO E CUBA. UN CASO ESPECIAL: O CRUZEIRO DE VIANA DO

ALENTEJO, por Jorge Feio.

17. OS CRUCEIROS NA POESÍA GALEGA, por Juan José Burgoa Fernández.

18. “A VIRXE DOS NENOS”, DA POSIBLE AUTORÍA DE IGNACIO CERVIÑO

QUINTELA, por Andrés Sampedro Fernández.

19. CRUCEIROS, CRUCES DE PEDRA E PETOS DE ÁNIMAS RESTAURADOS

DO CONCELLO DE PONTEAREAS, por Purificación Porto e Mónica Leirós.

Revista oral: A voz dos lemavos, nº 2

Museo Pazo de Tor

55

O número 2 da revista oral "A VOZ DOS LEMAVOS" adicouse a “As artes do

viño”. Desenvolveuse o sábado, 24 de maio de 2014, ás 18:00 horas no

Museo Pazo de Tor, Monforte de Lemos (Lugo). Participaron na mesma o

seguinte equipo, como Coordina: Antonio Reigosa. Interviron: Tundal

(músicas do viño), Iván Álvarez (arqueoloxía do viño), Mª del Rosario

Fernández (memoria do viño), Juan Márzquez Barros (as rendas do viño);

Xosé Lois García (poesía do viño); Luis Díaz (historias do viño) e Avelino

García Pérez, cesteiro de Pincelo, A Sariña (Chantada), un dos últimos

artesáns de cestos para o viño. A Entrada foi libre e gratuíta

O sumario foi o seuginte

Portada musical: Fox trop Río Douro, Tundal (3’)

Arqueoloxía do viño: Lagares rupestres na Ribeira Sacra. Nota duns

achados, por Iván Álvarez Merayo (10’)

Música: Foliada de Tenorio, Tundal (3’)

Poesía do viño (I): Poemas extraídos do libro “Do Faro ao Miño”, por Xosé

Lois García (5’)

Música: O cantar do arrieiro, Tundal (3’)

O viño nos museos da Rede Museística: Trasfegando na adega, por Mª

Rosario Fernández González (10’)

Música: Cantares a capela, por Tundal (3’)

Memoria do viño: Adegas monumentais e monumentos convertidos en

adegas. Tesouros de pedra e viño ocultos na Ribeira Sacra, por Luis

Díaz (10’)

Poesía do viño (e II): Poemas extraídos do libro “Do Faro ao Miño”,

por Xosé Lois García (5’)

As rendas do viño: A importancia do viño na Casa de Tor, por Juan

Márquez Barros (10’)

Música: O maio de Viveiro, por Tundal (3’)

A arte de facer cestos: Conversa con Avelino García Pérez, o cesteiro de

Pincelo (10’)

Opinión: Intervención do público (5’)

Epílogo: por Encarna Lago, xerente da Rede Museística da Deputación de

Lugo (3’)

Museo Pazo de Tor

56

Contraportada musical: Sabaxáns, por Tundal (3’)

_______

*Avelino García Pérez, cesteiro de Pincelo, A Sariña (Chantada),

elaborará no transcurso da revista oral un cesto tradicional usado para

vendimar.

_______

COLABORARON NESTE NÚMERO.

Iván Álvarez Merayo.- Naceu en Pontevedra en setembro de 1971, aínda

que dende hai moitos anos vive no Val de Lemos. Licenciouse en Xeografía

e Historia, especialidade en Prehistoria e Arqueoloxía, pola Universidade de

Santiago de Compostela en 1996, e actualmente exerce de arqueólogo

profesional por toda a Comunidade Autónoma. No ano 1996 comezou como

autónomo a súa actividade profesional, leva vinculado á arqueoloxía dende

neno, xa que o seu pai, tamén arqueólogo, involucrouno na súa actividade

dende moi pequeno. Esta práctica profesional permitiulle dirixir gran

número de intervencións arqueolóxicas, dende escavacións de investigación

e urxencia até a prospección arqueolóxica de máis de vinte concellos da

nosa comunidade. Xunto a estes traballos de campo tamén ten publicado en

varios medios os resultados dos seus traballos así como impartido varias

conferencias.

Luis Díaz.- Xornalista e licenciado en Filosofía, traballa na actualidade na

delegación de La Voz de Galicia en Monforte, localidade na que naceu no

ano 1963. Desenvolveu toda a súa traxectoria profesional en La Voz de

Galicia, xornal no que se especializou en temas de enoloxía e viticultura. É

autor da Guía de Viños de Galicia que editou La Voz no Xacobeo do 2004 e

ten o premio á mellor divulgación xornalística que concede a Asociación de

Sumilleres Gallaecia. Membro fundador do panel de cata da DO Ribeira

Sacra, colabora habitualmente como xurado en concursos vitícolas nacionais

e internacionais (Bacchus, Albariños al Mundo, Concours International de

Vins de Montagne). Tamén ten colaborado coa Estación de Viticultura e

Enoloxía de Galicia en investigacións sobre a caracterización sensorial das

castes galegas e con entidades como a UNED na divulgación de aspectos

relacionados coa historia da viticultura en Galicia. Na actualidade, firma

Museo Pazo de Tor

57

unha das seccións do suplemento De Vinos de La Voz, recentemente

premiado polo Instituto Galego do Viño.

Mª del Rosario Fernández González.- Nacida en Lugo en 1968, é

licenciada en Xeografía e Historia, especialidade de Museoloxía pola

Universidade de Santiago de Compostela e Máster en Museoloxía e Museos

pola Universidade de Alcalá. Desde hai dezasete anos ocupa a praza de

Técnica da Sección de Artes Decorativas e Etnografía no Museo Provincial de

Lugo e na actualidade é a Responsable do Departamento de Artes

Decorativas e Etnografía. Realizou a reforma museográfica da Fortaleza de

San Paio de Narla e a montaxe dos novos espazos expositivos do Pazo de

Tor. Comisariou numerosas exposicións en Italia, Polonia ou Portugal, así

como no propio centro de traballo. Publicou varios catálogos razoados sobre

coleccións do Museo Provincial de Lugo: Aleteos, Tempora Mutantur (xunto

con Fernando Arribas Arias), Arte Africana, Ourivería Tradicional do Museo

Provincial de Lugo... e está a rematar o catálogo das coleccións do Museo

Fortaleza de San Paio de Narla.

Xosé Lois García.- Naceu o 22 de abril de 1945 na cidade de Lugo. Aos

vinte anos pasou vivir a Barcelona, onde estudou varios cursos de socioloxía

no Instituto de Ciencias Sociais e Políticas que, máis tarde, abandona para

ingresar na Universidade de Barcelona da que é licenciado en Filosofía e

Letras (rama de Historia). Desenvolveu diversos labores na divulgación da

cultura galega en Cataluña. Conferenciante, articulista en varias

publicacións de Galicia, España e do estranxeiro. Ensaísta, crítico literario,

de arte e dramaturgo. Especialista da literatura de expresión portuguesa en

África, antólogo e tradutor. A súa obra compóñena máis de cincuenta libros

publicados sobre diversas temáticas en galego, portugués e catalán. Ten

realizado varias viaxes a África e América. Investigador sobre a obra de

Agostinho Neto, o primeiro presidente de Angola, e doutros autores, e é

membro de honor da União dos Escritores Angolanos. A súa obra poética

está composta por vinte libros, diversificados en poesía amorosa, como

Aquarium (1982), poesía erótica, como Materia Corporal (1986) e Falo de

Baco (1998) aos que temos que engadir Kalendas (2005).

Juan Ignacio Márquez Barros.- (Pontevedra, 1979). Diplomado en

Biblioteconomía e Documentación. Auxiliar de Biblioteca no Pazo de Tor.

Tras empezar a súa vida profesional en axencias de publicidade en Madrid,

Museo Pazo de Tor

58

trasládase a Galicia no 2004 onde comeza a centrarse no mundo dos

arquivos familiares mediante diferentes bolsas. Actividade que interrompe

no 2006 para trasladarse á Biblioteca Nacional de Portugal en Lisboa cunha

bolsa internacional. É alí onde empeza a tomar contacto co mundo das

novas tecnoloxías enfocadas ao mundo da información. Tras o seu paso por

Portugal volve a Galicia e comeza a traballar na Rede Museística Provincial

de Lugo, Pazo de Tor como auxiliar de biblioteca. Ao longo destes anos

participou en diferentes proxectos xunto aos compañeiros da Rede

Museística, así como varios obradoiros orientados ás novas tecnoloxías e ao

mundo dos arquivos.

Tundal.- O Tundal é unha edificación cuberta e aberta por un dos seus

muros que serve para gardar ou abrigar cousas ou espazos (o tundal da

leña, o tundal do forno...). Noutras zonas da nosa provincia chámaselle

alpendre ou alboio... Este nome sonoro vai servir para denominar un grupo

de músicos que baixo o tundal do idioma e da música tradicional, alí onde

sexa chamado fará música de rúa, tanto instrumental como cantada e que

levará sempre no seu repertorio cantares de cego, romances, cantigas e

pezas para seren bailadas. O número dos compoñentes do Tundal non é

fixo, pero no caso que nos ocupa serán seis: Xosé L. Ansemil (percusión e

voz); Antón Castro (zanfona e voz); Manolo Darriba (acordeón e voz);

Miguel A. Díaz (clarinete e voz); Xan Fuertes (violín e voz) e Pedro Lucas

(gaita, frautas e voz).

Avelino García Pérez.- De Pincelo, A Sariña, Chantada (Lugo). Ten 84

anos, dos que dedicou a maior parte a traballar as viñas e a elaborar

artesanalmente cestos e “culeiros” para os labores da vendima. Tamén

fabrica armazóns para os puchos das máscaras coñecidas como volantes do

Entroido de Vilaúxe.

Enlaces de interese:

2216_SUMARIO A Voz dos Lemavos 2 (24.05.2014).pdf

Museo Pazo de Tor

59

PROGRAMA DE EXPOSICIÓNS

EXPOSICIÓN: O Apóstolo Ribera, de Fernando Yáñez

A Inauguración foi o 11 de abril, ás 19:30 h.. Esta exposición, coordinada

por Cristina Carballedo, forma parte do proxecto da Rede Museística da

Deputación de Lugo que leva por título ENREDARTE (Espazos públicos

de visibilidade). A mostra instalouse na capela do Pazo de Tor.

AUTOR.

Fernando Yáñez, licenciado en Belas Artes, leva traballando desde hai uns

anos sobre o tema da morte aplicada a súa pintura. A lectura do libro “Do

espiritual na arte” de Kandinsky marca un punto de inflexión na súa

traxectoria, así como o estudo das fotografías da Saba Santa e o

achegamento á obra de Ribera, da que agora fai unha reinterpretación.

_____O APÓSTOLO RIBERA Fernando Yáñez

Adóitase denominar ás principais persoas que son enviadas a propagar unha

crenza co termo apóstolo. Neste sentido o chamado “spagnoletto”, foi sen

dúbida, o último deles dende un punto de vista pictórico. Ribera propagou

un universo teatral, expresivo e dinámico, que difundiu de xeito decisivo

pola Italia barroca do s. XVII. Representante español de primeiro nivel no

Século de Ouro, configurou un "martirio" artístico que cativou as

Museo Pazo de Tor

60

características físicas e psíquicas dos seus personaxes representados. Unha

dimensión terreal á vez que divina, de personaxes do mundo real

caracterizados como santos, é o que verdadeiramente estimula unha

pintura directa, atrevida e atemporal. Unha obra dacabalo entre filosofía e

relixiosidade.

Os Apóstolos de Ribera constituíron a verdadeira alianza das características

máis determinantes da obra do pintor; tanto a nivel do retrato físico, coma

dende un punto de vista lumínico e espacial, coma dende a análise

psicolóxica dunha serie de embaixadores humanos dunha doutrina sagrada.

O tenebrismo de Caravaggio levouno Ribera ás súas máximas

consecuencias, na súa serie do apostolado, configurando uns retratos que

parten da expresividade teatral da luz, pero sosegados no tempo e no

espazo. Os Apóstolos de Ribera mostran homes reais representados

fugazmente dentro dun universo espiritual.

Recuperando e valorando o pasado, constitúese o presente e o futuro. O

Apostolado que desenvolvo como inicio da serie A.M.E.N. no ano 2010,

recolle e valora a obra dun deses pintores que marcaron o devir da historia.

O meu apostolado é unha aposta por actualizar e adecuar o pasado ao meu

propio proxecto. Os meus apóstolos son rostros que emerxen de teas e de

dobras, que recordan esteticamente ao barroco máis ornamental, pero que

irradian mediante contrastes de luces e sombras, de brillos e mates, nun

universo real á vez que irreal.

Neste sentido, será a Sindone ou Santo Sudario, unha referencia implícita

nesta serie de traballos. Unha tea marcada polo inexplicable, que configura

a imaxe dalguén real nun espazo incapaz de ser comprendido. Unha saba

admirada pola incomprensión, onde o recordo da imaxe sobresae de xeito

místico á vez que terreal.

O meu apostolado recorda a Ribera, sintetizando e radicalizando unha visión

máis espiritual de imaxes que flúen nun universo detido no tempo. Teas que

pregan e deixan entrever trazos de luz sobre a escuridade do espazo

infinito. Luces que se fan imaxes. Imaxes que representan a alma. Alma da

propia pintura feita materia.

_____

»» + información sobre o Proxecto global EnREDarte: Creación, promoción

e difusión das artes

Museo Pazo de Tor

61

Museo Pazo de Tor

62

EXPOSICION: Arte de ser Muller nun mundo por

compartir 5.0: Mulleres en / para / por/ desde / ante

o Museo – Historias de Mulleres no Museo

Botou a andar no Museo Pazo de Tor, en Monforte de Lemos, a nova versión

do programa “Arte de Ser Muller Nun Mundo por Compartir 5.0” co

acto de inauguración da exposición dos traballos resultantes do

proxecto Mulleres en / para / por/ desde / ante o Museo – Historias de

Mulleres no Museo. Este programa contou coa colaboración do Proxecto

Estatal “Miradas de Mulleres”, do Centro de Informacion da Muller do

concello de Monforte de Lemos e doutros colectivos. No acto interveñen as

comisarias da mostra Encarna Lago González e Pilar Sánchez,

e Severino Rodríguez Díaz, alcalde de Monforte de Lemos, en

representación do deputado delegado da área de Cultura e Turismo da

Deputación de Lugo, Mario Outeiro.

EXPOSICION: Arte de ser Muller nun mundo por compartir

5.0: Mulleres en / para / por/ desde / ante o Museo – Historias de Mulleres

no Museo (do 6 ao 31 de marzo de 2014)

_____Nun lugar marcado polo carácter dunha muller como dona María Paz

Taboada e dentro do programa Arte de ser Muller nun mundo por

compartir 5.0 e o Proxecto Estatal MIRADA DE MULLERES, presentamos

esta exposición cos traballos resultantes do proxecto Mulleres en / para /

por/ desde / ante o Museo – Historias de Mulleres no Museo realizados por

diferentes colectivos nos catro museos da Rede: Museo do Mar en San

Cibrao, Museo Fortaleza San Paio de Narla, Museo Prov. de Lugo y este

Museo-Pazo de Tor.

Museo Pazo de Tor

63

A exposición está construída cos relatos de homes e mulleres que quixeron

homenaxear a figura feminina, botando unha ollada de emocións sobre o

seu universo, coas súas lembranzas, os seus cheiros, o seu traballo fóra e

dentro da casa.

Contouse en Monforte coa participación de colectivos que así mesmo

traballan o tema da memoria, como AFAMON, ou a integración cultural e

social como AUXILIA e por suposto, falando da muller, o Centro de

Informacion da Muller do concello de Monforte que achegou tamén o

audiovisual Mulleres de Monforte, Testemuñas de vidas paralelas.

Pero non son historias que nada máis falan de pasado. Son historias que

evocan experiencias persoais que deixaron pegada nos seus relatores, e que

queren deixalas tamén en quen as contempla. No caso do Pazo de Tor,

queríase acadar un obxectivo complexo: que a xente se identificara con este

espazo, emblema para moitos dun Poder afastado. Para iso, deixamos que

os participantes se apropiaran simbolicamente das estancias, dos obxectos,

dos mobles, etc.. e visen o significado persoal que gardan. E así xurdiron

historias de costureiras ao redor da máquina de coser, ou das que pasaban

a ferro para fóra, outras foron de recendos a guisos, de palabras

esquecidas, ou mesmo un poema de valentía feminina.

Todo construído co elemento máis estimado co que pode contar un museo:

a implicación persoal dos seus visitantes.

Museo Pazo de Tor

64

EXPOSICIÓN: Diálogos MN, gravados e monotipos “Peixes de tinta”

de Esteban Bernárdez e Esteban Fuentes

Inauguración: Sábado, 20 de decembro, ás 17:00 h.

EXPOSICIÓN: Diálogos MN Exposición de gravados e monotipos “Peixes de

tinta”

Esteban Bernárdez + Esteban Fuentes

Gyotaku (gyo-tah'-koo) termo que significa , "fregar" e "peixe", consiste en

xerar un monotipo a raiz de usar un peixe como matriz. É unha forma de

estampación tradicional moi estendida nalgúns países asiáticos. Practicada

por artistas, pescadores deportivos, etc., é tamén unha actividade popular

nas escolas, en festas organizadas e en moitos programas turísticos das

zonas costeiras. Trátase tanto dunha experiencia creativa, coma dun

rexistro documental e unha forma divertida de ensinar as especies mariñas

tanto a nenos como adultos.

Existen diversas teorías respecto á orixe desta técnica de gravado e do

lugar exacto de Xapón onde comezou a desenvolverse. O gyotaku máis

antigo que se conserva data de 1855. Trátase dunha carpa gravada na

prefectura de Yamagata (ao norte do país) por Taneyasu Matsumori, un

recoñecido naturalista. Tamén nesta mesma prefectura se encontraron

outras dúas obras, as dúas de carpas, asinadas co nome de Kano. Non é

casualidade que os tres gyotaku máis antigos que se coñecen proveñan da

Museo Pazo de Tor

65

mesma rexión. A principios do século pasado decidiuse alentar a práctica da

pesca co fin de levantar a cada vez máis minguada moral dos

samuraisdurante unha época notablemente pacífica. Pescar, en

consecuencia, converteuse en sinónimo de destreza, e o gyotaku comezou a

utilizarse como a proba de tal habilidade. Non obstante, foi durante a

segunda metade do século XX cando o gyotaku se converteu nunha forma

artística establecida, grazas aos esforzos do Club Gyotaku. Fundado o 1955,

o club organizou exhibicións e demostracións por todo Xapón, popularizando

así esta curiosa práctica.

Esteban Bernárdez Fuentes e Esteban Fuentes González presentou unha

mostra do seu traballo no Pazo de Tor. No seu caso, parte do seu traballo

está ligado ao debuxo naturalista e científico, ver como a través da

estampación se poden destacar as características dos animais. Tras ese

primeiro contacto con este tipo de obra, o traballo orientouse a unha mera

busca estética.

O proceso de estampación, aínda que aparentemente moi sinxelo rematou

por requirir atención a numerosos detalles obrigando a desenvolver

diferentes formulacións para os procesos de elaboración, sobre todo, en

función da especie que se traballe. O resultado obtido das pequenas

variacións de tinta e sobre todo a diferenza de presión á hora de realizar o

gyotaku provoca que cada resultado sexa diferente e que cada estampa

teña un carácter distinto á anterior (monotipos).

Actualmente a maduración do proxecto levounos a experimentar con

diferentes elementos relacionados con temas de fauna e plantas mariñas

como algas, moluscos, etc.

“As primeiras exposicións do noso traballo mostran unha obra moi sintética,

tanto estética como didáctica dun medio tan ligado á nosa cultura, como é o

mar”.

Esteban Bernardez Fuentes formado como ilustrador, fotógrafo e

serigrafista en A Coruña e en Vigo.

Esteban Fuentes Gonzalez, arquitecto pola Escola Técnica Superior de

Arquitectura de A Coruña, é asimesmo pintor e gravador autodidacta

Museo Pazo de Tor

66

Exposición sobre patrimonios compartidos e mateada no Museo

Pazo de Tor

O sábado, 5 de abril, ás 18.00 horas, inaugurouse no Museo Pazo de Tor,

en Monforte de Lemos ,a exposición “Patrimonios: Muralla e Tango”,

mostra que permaneceu neste espazo museal ata o 11 de abril. Trátase

dunha exposición fotográfica itinerante realizada polos fotógrafos

de Tragaluz fotografíae organizado pola Asociación Cultural “Tango Club

Galicia” e a Rede Museística Provincial. Conta co patrocinio da área de

Cultura e Turismo da Deputación de Lugo e forma parte do proxecto

“Culturas en Diálogo: Lugo-Arxentina”. No mesmo acto terá lugar unha

mateada comentada.

Patrimonios: Muralla e Tango

O obxectivo da mostra é establecer unha ponte cultural e dar a coñecer a

importancia excepcional para a herdanza común da humanidade, que

Museo Pazo de Tor

67

posúen ambos os dous patrimonios. Propoñendo un diálogo bidireccional

entre dous patrimonios irmandados por un pasado común migratorio.

O Patrimonio Cultural tanxible e o intanxible únense para conformar de

xeito separado a identidade cultural dun determinado lugar. Do "seu" lugar.

Redefinindo o presente con unha mirada retrospectiva. Buscando co lente

ese factor determinante que define o que actualmente entendemos por

patrimonio, é o seu carácter simbólico, a súa capacidade para representar

simbolicamente unha identidade.

»» Información sobre o proxecto “Culturas en Diálogo: Lugo-

Arxentina”.

Museo Pazo de Tor

68

Natureza no Museo Pazo de Tor.

A natureza tamén forma parte do Museo Pazo de Tor. Natureza cambiante e

sempre espontánea, modela, a contorna do Pazo recordándonos a época do

ano o clima, máis polo miudo se nos fixamos nel descubrimos pequenos

agasllos que nos da a terra,

Outono, época dos cogomelos un pequeño agasallo da terra, non só pola

fermosura das cores e ou formas, senón tamén gastronómica e incluso

medicinais. O espazo natural do Museo Pazo de Tor é un espazo no outono

que atesoura unha importante variedade de cogomelos.

A Asc. Micolóxia Os Lactouros, levou a cabo unha andaina polos espazos

naturais previamente na busca das diferentes variedades de cogomelos,

para logo facer unha clasificación e unha fermosa exposición dos diferentes

cogomelos indicando a o nivel de toxicidade da cada especie topada.

Resultou unha actividade que foi máis alá do simplemente lúdico senón que

foi moi amena e didáctica a experiencia.

Museo Pazo de Tor

69

PROGRAMA DE CONCERTOS.

Obradoiro arredor dos instrumentos antigos de tecla no Museo Pazo

de Tor

O sábado, 18 de outubro, desenvolveuse no Museo Pazo de Tor, un

obradoiro que estará dedicado á familia dos instrumentos de tecla. A

actividade era aberta a todo tipo de públicos, con ou sen coñecementos de

música, interesados no fascinante mundo da música antiga. Un formato

ameno para a escoita e a conversa no que, da man de dous titores-músicos,

Jesús Caramés e Andrés Díaz, aprenderemos a disfrutar máis da música

antiga e dos seus repertorios.

Visita guiada polo Pazo de Tor

Para as persoas asistentes ao obradoiro preveuse unha visita guiada ás

dependencias do Pazo.

Instrumentos antigos de tecla que se tocaron no Museo Pazo de Tor

Un órgano portativo medieval, un clavicordio do século XVI, unha espineta

de 1650, un pianoforte da casa Clementi e un piano organizado, dos poucos

que se conservan en todo o mundo, foron os protagonistas

A actividade foi organizada por Espazos Sonoros e forma parte do programa

"Música en espazos de interese cultural".

Para participar no obradoiro e na visita era preciso inscrición previa a través

do seguinte enderezo electrónico: actividades@espazossnoros.org

Museo Pazo de Tor

70

8º Aniversario da Apertura do Museo Pazo de Tor

Como cada ano desenvolveuse a celebración da efeméride, este ano é 8º

ano de apertura do Museo Pazo de Tor (13 de xullo de 2006) Qué mellor

maneira de festexalo! con música e acompañado de amigos, compañeiros e

partillar recordos e experiencias sobre o Museo Pazo de Tor.

O concertó estivo a cargo de dous fabulosos artistas.

Iria Estévez e Gonzo Piña (Guitarra e voz). Fado e música tradicional

galega.

Museo Pazo de Tor

71

PROGRAMA DE CINE E TEATRO.

O PAZO DE TOR COMO PRINCIPAL ESCENARIO DAS

PRINCIPAIS SECUENCIAS DO FILME A ESMORGA

O delegado de Cultura e Turismo da Deputación de Lugo, o nacionalista Mario

Outeiro, participou, no do Pazo de Tor, Severino Rodríguez, alcalde de Monforte de

Lemos, na presentación da rodaxe do filme A Esmorga, baseada na gran novela da

literatura galega de Eduardo Blanco Amor e que a compañía Vía Láctea Filmes

converte en película da man de Ignacio Vilar, que tamén estivo no acto de

presentación xunto cos actores protagonistas Miguel de Lira, Karra Elejalde e Antonio

Durán “Morris”.

Neste sentido, Mario Outeiro destacou “a longa tradición cinematográfica coa que

conta a provincia de Lugo, que foi escenario da rodaxe de múltiples filmes, tanto de

tipo documental como de ficción e cuxo Pazo de Tor tamén foi partícipe”

“A gravación da película a Esmorga no Pazo de Tor non só nos enriquecerá desde un

punto de vista cultural, aportando o seu graíño de area ao conxunto de películas

rodadas na provincia, senón tamén desde un punto de vista turístico, xa que será un

excelente escaparate para xoias do patrimonio histórico e artístico lucense como este

Museo Pazo de Tor

72

museo, unha das máis importantes mostras da arquitectura pacega galega”, explicou

Outeiro, quen ademais asegurou que “A Esmorga é unha das grandes novelas da

literatura galega e universal do século XX, co que este proxecto que a levará ao cine

axudará a achegar a moitas persoas este magnífico libro de Blanco Amor”.

Logo do anuncio da rodaxe…

…comeza a rodaxe de A Esmorga no Museo Pazo de Tor

A Esmorga, a gran novela de E. Blanco Amor, convértese en película da man de Vía

Láctea Filmes e terá como escenario das principais secuencias o Museo Pazo de Tor.

O mércores, 29 de xaneiro, as 17:30 horas, o director, Ignacio Vilar, e algún dos

actores protagonistas como Miguel de Lira, Karra Elejalde e Antonio Durán “Morris”

presentaron aos medios o proxecto na compaña do alcalde de Monforte, Severino

Museo Pazo de Tor

73

Rodríguez, a xerente da Rede, Encarna Lago, e o deputado delegado da área de

Cultura e Turismo da Deputación de Lugo, Mario Outeiro.

A rodaxe tivo lugar no Pazo de Tor os días 13, 14, 17, 18, 19 de marzo.

.

Museo Pazo de Tor

74

PROGRAMA DE COLECCIÓNS.

Intervención expositiva co fin de manter unha preservación máis

eficaz de algunhas pezas e de expoñer outras que non estaban o

estaban. Trasladáronse varias peanas e vitrinas, reutilizadas, para

dar cubillo a diferentes pezas.

A nova exposición e disposicón dos dos fondos do Museo Pazo de Tor,

afectou a seguintes salas.

- Recepción. Colocación dunha vitrina que expón.

Dos teléfonos antiguos (dos primeros S.XX)

Un barómetro de bolsillo de presión atmosférica.

- Sala Despacho. Colocación dunha vitrina que expón:

4 libros de imprenta do S. XVI (brevarios, misales..)

1 escribanía en prata de Toledo.

1 Bula Papal de Inocencio X.

- Cuarto de Uxío Novoneira. Colocación dunha pel de ovella

(negra) que estaba no despacho e un tresillo.

- Cuarto da Sra. Colocación dunha vitrina que alberga os zapatos

de Paz Zúñiga Laporta (Avoa paterna) e utensilios de manicura,

en prata .

- Corredor. Colocación dunha vitrina que expón un gran número

de chaves e un curioso candado esférico. No corredor tamén se

colocaron varias peanas, co fin de colocar exposicións.

- No Dormitorio Principal. Colocouse un cordón de seguridade co

fin de preservar a alfombra persa e outros elementos.

Museo Pazo de Tor

75

Museo Pazo de Tor

76

PERSONAL MUSEO PAZO DE TOR.

Este ano xubilouse “Angelita” Ángeles Rivada González, Encargada do

Museo Pazo de Tor, quen adicou unha vida a coidar “Tor”. Durante

máis de 20 anos tamén os adicou a ensinar un xeito de vivir da

fidalguía galega e a contarnos, a través dos fondos do Museo Pazo de

Tor, fermosas historias de Srs e Sras, sobre todo da última Sra. de

Tor Mª Paz Taboada de Andrés que habitaron este fermosísimo lugar.

Encarna Lago, Xerente da Rede Museística Provincial de Lugo e

compañeiros da Rede Museística, quixemos dar unha mostra de

agredecemento celebrando un xantar entre compañeiros e

acompañando a Angelita e mais a familia nun evento moi fermoso e

emotivo; tamén foi para facer pública a gratitude por parte de todos

os compañeiros, por acollernos e ensinarnos con tanto mimo. Mais

non é un adeus, é un nova andaina para ela dende outra perspectiva

de cara o Pazo. Angelita e Manolo seguen a ser un piar fundamental

do Museo Pazo de Tor, a ben seguro que as visitas ao Pazo non sería

nin por asomo o que son de non seren pola súas contribucións e as

que virán porque contamos con eles para seren partícipes de novas

ideas, actividades e historias na Rede Museísitca Provincial de Lugo.

Museo Pazo de Tor

77

PROGRAMA ARQUITECTÓNICO.

Programa arquitectónico do Pazo de Tor, anexos e exteriores.

- Instalación de vitrinas (recicladas-restauradas) para a nova

disposición de coleccións existentes e exposición de outras

novas. Ver Programa Expositivo*

- Aprovisionamento de vitrinas e peanas (recicladas-restauradas)

para acoller novas exposicións temporais.

- Intervención provisional e reparación de viga en tellado do Pazo

de Tor.

- Revisión e mantemento do ascensor-elevador do Museo.

- Reparación e mellora da conexión wifi da Biblioteca.

- Sustitución de bombillas antiguas por bombillas de baixo

consumo nas diversas estancias do Pazo

- Reorganización do almacén de didáctica e dos almacenes do Pazo

que serven de depósito para mobiliario e usos diversos.

- Desbroce da antiga torre do Pazo.

- Segado, replantación e acondicionamento do xardín do Pazo.

- Poda de árbores e arbustos.

- Limpeza de estanque e fonte do Pazo

- Desratización da biblioteca, sala caldeiras, almacéns, sotos e

áreas exteriores cada mes

- Recollida de auga para control de legionella e potabilidade.

Museo Pazo de Tor

78

EQUIPO.

Encarna Lago: Xerente da Rede Museística Provincial de Lugo

Ángeles Rivada: Encargada Museo Pazo de Tor

Manuel García: Vixilante de Arquitectura do Museo Pazo de Tor

Silvia Fiallega: Vilxiante-Guía Museo Pazo de Tor

Juan Ignacio: Bibliotecario Rede Museística Provincial de Lugo

Noelia: Persoal de limpeza Museo Pazo de Tor

Tar López: Vixilante-Guía Museo Pazo de Tor.