memoria_ccg_2008

edita: Consello da Cultura Galega

deseña e maqueta: Signum Deseño

imprime: Litonor

depósito legal: C 1564-2009

ÍNDICE

Memoria de actividades 2008. Consello da Cultura Galega. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6Misión e competencias . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8Composición . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

Comisión Executiva . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14Plenario . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18Arquivos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Actividades . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22Foros de debate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23Ciclos e seminarios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36Encontros e conferencias . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47Exposicións . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61Outros actos realizados no Consello da Cultura Galega . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71Actos institucionais celebrados fóra do Consello da Cultura Galega . . . . . . . . 86Outras actividades . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .123

Publicacións . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126Biblioteca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150Portal culturagalega.org e páxina web . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156Arquivo da Emigración Galega. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .160Arquivo de Comunicación. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .166Arquivo Sonoro de Galicia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .170Centro de Documentación Sociolingüística de Galicia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .176Observatorio da Cultura Galega . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182Proxectos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188

Comisión de Igualdade . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .189Obras de Martín Sarmiento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .193

Colaboracións con outras institucións, convenios e informes . . . . . . . . . . . . . . . . 196Memoria económica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204Recompilación de prensa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208Lexislación. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250Seccións e comisións . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280Xuntanzas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288Contactos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290

Xxxxxxx

7

Act

ivid

adesMEMORIA DE ACTIVIDADES 2008.

CONSELLO DA CULTURA GALEGA

Creado por lei do Parlamento de Galicia en 1983 para a defensa e a promo-ción dos valores culturais do pobo galego e con recoñecida capacidade de ini-ciativa, investigación e organización, o Consello da Cultura Galega contri-buíu ao desenvolvemento do marco autonómico, que abriu un período de fondas transformacións —tamén en materia cultural— desde a súa función de alta asesoría dos poderes públicos e tamén a través da realización de diferentes actividades e iniciativas .

O camiño percorrido durante vinte e cinco anos permitiunos fixar novos obxectivos, reflexionar sobre o papel da cultura e das institucións culturais e redefinir e ampliar a posición do Consello no marco institucional e no universo cultural de Galicia .

Entre os obxectivos propostos para o vinte e cinco aniversario do ccg estiveron o impulso da análise e da avaliación da cultura e facela visible cara ao exterior, asumindo o peso da cultura na identidade galega; situar o Consello como un referente da actividade cultural desenvolvida no ámbito asociativo local; fortalecer a relación co complexo das industrias culturais e da cumunicación, amais de ser un lugar de encontro, reflexión e diálogo cultural como expresión da pluralidade, especialmente no contexto ibérico .

A celebración do vinte e cinco aniversario permitiunos avanzar neses obxectivos a través da organización de congresos e seminarios, foros de debate, conferencias e distintas actividades abertas á análise e ao balance da cultura galega neste cuarto de século, así como ás propostas de acción futura nun escenario diverso, plural e global . Outras iniciativas, entre as que destacaron a organización de exposicións, a celebración de actos institucionais de encontro con outras institucións galegas e de fóra de Galicia, completaron o traballo deseñado para potenciar un obxectivo de futuro: crear cultura, imaxinar país.

Misión e competencias

Foto

graf

ía: X

urxo

Lob

ato

9

Mis

ión

e co

mpe

tenc

ias

FUNDAMENTOS E ORIXE

O Consello da Cultura Galega é unha institución estatutaria: a súa existencia vén determinada polo Estatuto de Autonomía de Galicia . Foi creado, conforme pre-vé o artigo 32 deste, por Lei do Parlamento de Galicia (Lei 8/1983, do 8 de xullo) . Réxese por esta Lei e mais polo Regulamento aprobado pola Xunta de Galicia (De-creto 162 /2008, do 10 de xullo) .

OBXECTIVOS

Cun carácter de órgano asesor e consultivo, con capacidade de iniciativa, investi-gación e organización, ao Consello compételle a defensa e promoción dos valores culturais do pobo galego . Está composto por representantes de entidades e por personalidades sobranceiras dos diversos campos da cultura galega .

INDEPENDENCIA

Esta institución ten personalidade xurídica propia e plena capacidade para o cum-primento dos seus fins, e actúa con independencia respecto aos poderes da Co-munidade Autónoma e da súa Administración .

O Consello da Cultura Galega é un organismo que, lonxe de interferir coas institu-cións existentes (Xunta de Galicia, ou as representadas no seu Pleno), asume unha responsabilidade de gran trascendencia respecto do papel da cultura no futuro de Galicia .

O Consello ten como obxectivo a consideración da realidade cultural presente desde unha perspectiva integradora, para, unha vez coñecidos o seu panorama global e as súas características concretas, sometelo a unha rigorosa reflexión, de

10

Mis

ión

e co

mpe

tenc

ias

tensión prospectiva, marcando as liñas básicas que poden orientar a necesaria acción integradora .

RECUPERACIÓN DA CULTURA PROPIA

Na medida das súas posibilidades, o Consello pretende ofrecerlle ao país galego un esquema das necesidades e das opcións con que conta para forxar a plenitude da súa personalidade mediante a recuperación da cultura propia, aínda que aber-ta ao diálogo coas outras culturas da humanidade, e especialmente coas do noso contorno europeo e peninsular .

COMPETENCIAS

Tendo en conta as premisas anteriores e, de acordo co regulamento da Lei do Con-sello, as competencias desta institucións son:

a) Fomentar a lingua e a cultura galegas en canto creacións orixinais do pobo galego, e entendidas non só como unha herdanza que cómpre con-servar e transmitir, senón como un patrimonio que cada xeración debe arrequentar .

b) Investigar e valorar as necesidades culturais do pobo galego, tentando facer accesible a toda a cidadanía de Galicia os produtos máis valiosos tanto da cultura propia coma da universal .

c) Analizar cantas cuestións se refiran ao patrimonio cultural galego, nas súas diversas facetas e niveis, atendendo á súa preservación, ao seu estudo, á súa valorización e á súa difusión .

d) Promover actuacións culturais adecuadas aos seus fins, tales como a orga-nización de congresos, seminarios, conferencias ou exposicións, a creación de grupos de pescuda, reflexión ou debate, o establecemento de arquivos

11

Mis

ión

e co

mpe

tenc

ias

ou centros de documentación, a elaboración de estudos ou informes, ou a realización de publicacións .

e) Asesorar e consultar os poderes públicos da Comunidade Autónoma, espe-cialmente á Xunta e o Parlamento de Galicia, mais tamén ás deputacións e concellos, e outras institucións .

f) Elevar aos poderes públicos da Comunidade Autónoma informes e propos-tas a prol da defensa e promoción dos valores culturais galegos .

Composición

Foto

graf

ía: X

urxo

Lob

ato

13

Com

posi

ciónPresidente

Ramón Villares Paz

É membro electo do Pleno do Consello da Cultura Galega desde 2003, ano no que comezou a dirixir o Arquivo da Emigración Galega e a Sección de Cultura Galega no Exterior . 0 20 de abril de 2006 foi elixido presidente do Consello da Cultura Galega .

É Doutor en Historia desde 1980 e Catedrático de Historia Contemporánea da Universidade de Santiago de Compostela desde 1987, institución na que desem-peñou os cargos de Director de Departamento de Historia Contemporánea, Decano da Facultade de Xeografía e Historia (1986-1990) e Reitor Magnífico (1990-1994) . Membro fundador e Presidente (1996-2002) da Sociación Española de Historia Contemporánea, foi Director en Galicia da UIMP desde 1998 ata 2006 . Desde 2006 é membro numerario da Real Academia Galega .

É autor de numerosas publicacións, entre as que destacan libros como La pro‑piedad de la tierra en Galicia, 1500‑1936 (1982), Foros, frades e fidalgos (1982), Figuras da nación (1997), El mundo contemporáneo, siglos XIX y XX (2001, en co-laboración con A . Bahamonde), Galicia. Siglo XX (2005) e Fuga e retorno de Adrián Solovio . Sobre a educación sentimental dun intelectual galeguista (2007) . Tamén foi editor de libros como Donos de seu (1988), Señores y campesinos en la pe‑nínsula ibérica, siglos XVIII‑XX (1991, en colaboración con Pegerto Saavedra), e Os símbolos de Galicia (2007, en colaboración con Xosé Ramón Barreiro) . Dirixiu vinte teses de doutoramento ademais de ter sido investigador principal de varios proxectos de investigación (cycit e Xunta de Galicia) .

Realizou estadías de investigación na Universidade de Bologna (Italia), ademais de ser Profesor convidado na Ecole de Hautes Etudes (París) e no Instituto de Ciencias Sociais (Lisboa) . Consultor de diversos centros e axencias de investiga-ción españolas e estranxeiras, forma parte do consello editorial de Marcial Pons, Ediciones de Historia, e pertence ao consello asesor de revistas como Ayer (M . Pons Ediciones de Historia), Historia Social (Valencia), Hispania (Madrid, csic), Ler Historia (Lisboa, iscte) ou Analise Social (Lisboa, ics)

14

Com

posi

ción COMISIÓN EXECUTIVA

Vicepresidentes Francisco Díaz Fierros Viqueira

Naceu en Vilagarcía de Arousa o 4 de xullo de 1941 . É doutor en Farmacia pola Universidade de Santiago de Compostela (1967), e catedrático de Edafoloxía e Química Agrícola na Universidade de Santiago de Compostela desde 1987 . Como docente dirixiu vinte e oito traballos de licenciatura, ademais de vinte teses de doutoramento .

Conferenciante e membro de numerosas Sociedades Científicas nacionais e inter-nacionais, ten participado en máis de trinta proxectos científicos ou técnicos finan-ciados como investigador principal ou director . Presidente da Sociedade Galega de Historia Natural entre 1975 e 1980, tamén ocupou o cargo de presidente da Sección I (Física do Solo) da Sociedade Española de Ciencia do Solo entre 1988 e 1996 .

É presidente da xunta reitora do Seminario de Estudos Galegos desde 1980 e membro do Consello da Cultura Galega, primeiro como coordinador da Sección de Patrimonio Natural (1983-1998), a partir de 1999 coordinador da Sección de Ciencia, Tecnoloxía e Sociedade e, desde xullo do 2002, vicepresidente primeiro da institución . Ademais destes postos, Díaz Fierros é académico numerario da Real Academia de Farmacia . Sección de Galicia (2000), académico corresponden-te da Real Academia de Farmacia do Instituto de España (1992) e, desde 2000, é académico numerario da Real Academia Galega . Desde 1999 ocupa o cargo de director da Colección Historia Natural do Proxecto Galicia, de Edicións Hércules .

Díaz-Fierros desenvolveu distintas liñas de investigación nos seus traballos: os factores de formación do solo, as propiedades físicas de solos de zonas húmidas, a avaliación e cartografía de solos de Galicia e zona húmida, a erosión, os procesos de degradación de superficies queimadas ou a paleoecoloxía, así como a Historia da Ciencia en Galicia, son algúns dos ámbitos que estudou nas máis de catrocen-tas cincuenta publicacións científicas, entre as que destacan:

Fotografía: Xurxo Lobato

15

Com

posi

ciónContribución a la climatología de Galicia (1971), Los gallegos (1976), As especies

forestais e os solos de Galicia (1982), Suelos naturales de Cantabria (1985), A na‑tureza ameazada. Xea, flora e fauna de Galicia en perigo (1989), Os solos da Terra Cha (1992), As concas fluviais de Galicia (1993), As augas de Galicia (1996), Un Novo Mundo para un home universal. Saída de Humboldt de A Coruña cara á súa viaxe americana en 1799 (1999), A cuestión ambiental en Galicia (2006), Os incen‑dios forestais en Galicia (2006), son algunhas das publicacións nas que participou como coordinador ou autor .

Díaz-Fierros recibiu o premio “Fray Bernardino de Sahagún” da Deputación de León para traballos científicos en 1972, o “Federico Maciñeira” da Deputación da Coruña (1980), o Premio da Crítica á Investigación Científica (1996) e o Premio Nacional de Cultura Científica de Galicia (2008) .

Xosé López García

Naceu en Cirio, concello de Pol (Lugo), aínda que actualmente reside en Santiago de Compostela, onde ocupou o cargo de decano da Facultade de Ciencias da Co-municación desde 1997 ata 2004 . Licenciado en Ciencias da Comunicación, sec-ción de Xornalismo, pola Facultade de Ciencias da Comunicación da Universidade Complutense de Madrid e doutor pola Universidade de Santiago, alternou a súa faceta como xornalista coa de docente durante nove anos .

Foi redactor durante vinte anos en medios de comunicación galegos como A Nosa Terra, El Ideal Gallego e La Voz de Galicia . Neste último diario dirixiu a delegación de Santiago durante oito anos . Entre 1985 e 1995, encargouse da corresponsalía en Galicia de varios medios impresos de Madrid .

Como docente e investigador, ocupou distintos postos na Universidade de San-tiago de Compostela . Actualmente é catedrático de Xornalismo no Departamento de Ciencias da Comunicación, na Facultade de Ciencias da Comunicación, onde di-rixe o grupo de investigación Novos Medios .


16

Com

posi

ción Coordinador do Informe da Comunicación en Galicia, membro do Plenario do

Consello da Cultura Galega e director do Arquivo de Comunicación, é autor de diversos libros: A prensa local e comarcal na Galicia do século XX (1992), Detrás da prensa popular (1995), O papel das publicacións locais na Galicia de fin de século (1990‑1993), A Comunicación en Galicia (1998), A reportaxe de prensa en Galicia (1998), Comunicación e Información Escrita (1999), A prensa no terceiro milenio (2000), así como outras publicacións feitas en co-laboración .

Secretario Henrique Monteagudo Romero

Nado en Muros (A Coruña) en 1959 . Licenciado en Filoloxía Hispánica (Galego-Por-tugués) pola Universidade de Santiago de Compostela (1981), Profesor Axudante (1982-86) e Profesor Asociado (1986-97) nesta mesma universidade .

En 1995 acada o doutoramento en Filoloxía pola Universidade de Santiago e convértese en profesor titular de Filoloxía Galega e Portuguesa a partir de 1997 . Desde 1982, Henrique Monteagudo é investigador do Instituto da Lingua Gale-ga (USC) . Ocupou o posto de ‘Assistant Lecturer’ na Universidade de Birmigham (Reino Unido) no curso 1988-89 e foi profesor visitante na City University of New York (1996 e 2006) e a da University of California-Santa Barbara (2008), así como Profesor Invitado na Universidade de Lisboa (1998) e Bos Aires (2001 e 2006) . Tamén é investigador do Centro de Estudos da Lingua Geral e Aplicada da Universidade de Coímbra .

Coordinador da Sección de Lingua Galega do Consello da Cultura Galega e di-rector do Centro de Documentación Sociolingüística de Galicia, tamén ocupa o cargo de secretario do Consello da Cultura Galega desde 2000 . Co-coor-dinador do Informe sobre Política Lingüística e Normalización en Galicia da Sección de Lingua Galega do CCG desde 1998 e membro do Consello de Redac-


17

Com

posi

ciónción de Grial. Revista Galega de Cultura, desde 1989, converténdose no seu

co-director no ano 2003 .

Canto aos recoñecementos cos que foi distinguido destaca o Premio da Crítica ‘Galicia’ de investigación en 1987, o 1º Premio de “Ensayo sobre las lenguas y literaturas gallega, vasca y catalana” da Universidad Nacional de Educación a Distancia (Madrid) en 1998, o premio “Antón Losada Diéguez” de Investigación en 2000 .

Ten publicado traballos sobre literatura galega medieval, historia externa da lingua, planificación lingüística e gramática e lexicografía galegas e, de entre as súas publicacións destacan: o estudo Aspectos sociolingüísticos do bilingüismo en Galicia (1985, coautor), Gramática galega (1986, coautor), Estudos de socio‑lingüística galega (1995, editor) e a monografía Historia Social da Lingua Galega (1999, autor) e Letras primeiras. O foral do Burgo de Caldelas, os primordios da lírica trobadoresca e a emerxencia do galego escrito (2008, autor)

Ten editado textos de Rosalía de Castro, Castelao e Ramón Otero Pedrayo e os seus traballos publícanse en revistas especializadas como Grial (Vigo), Ver‑ba (Santiago), Coloquio/Letras (Lisboa), Signo y Seña (Bos Aires), Portuguese Studies (Cambridge), Plurilinguismes (Paris) e a Revista de Filologia Portuguesa (Coímbra)

18

Com

posi

ción PLENARIO

O Pleno é o máximo organismo de goberno do Consello da Cultura Galega . Está composto por distintos membros:

1 . Membros natos (por designación das institucións que forman o Consello) 2 . Membros por elección do Pleno .

1. Membro Nato

Ánxela Bugallo Rodríguez, Conselleira de Cultura e Deporte

2. Membros electos:

Por designación das institucións que forman o Consello da Cultura Galega:

Rosario Álvarez Blanco . Instituto da Lingua GalegaJosé María Arias Mosquera. Fundación Barrié de la MazaJosé María Barja Pérez . Universidade da CoruñaXosé Ramón Barreiro Fernández . Real Academia GalegaSenén Barro Ameneiro . Universidade de Santiago de CompostelaFrancisco Díaz-Fierros Viqueira . Seminario de Estudos Galegos (vicepresidente)Alberto Gago Rodríguez . Universidade de VigoJosé Antonio García Caridad . Academia Galega de Xurisprudencia e LexislaciónCarlos García Martínez . Consello Galego de MuseosAlfonso Novo Cid-Fuentes . Instituto de Estudos XacobeosEduardo Pardo de Guevara y Valdés . Instituto de Estudos Galegos Padre SarmientoJulio Souto Jiménez . Fundación PenzolTito Antonio Varela López . Real Academia Galega de CienciasHelena Villar Janeiro . Fundación Rosalía de CastroRamón Yzquierdo Perrín . Real Academia Galega de Belas Artes Nosa Señora do Rosario

19

Com

posi

ciónPor elección do Pleno:

Ramón Villares Paz (presidente)Ramón Castromil VentureiraHenrique Monteagudo Romero (secretario)Víctor Fernández FreixanesXosé López GarcíaRamón Máiz SuárezFrancisco Río BarjaIago Seara MoralesMaría Xosé Agra RomeroMaría Luísa Sobrino Manzanares

Presidente de Honra:

Presidente da Xunta de Galicia, Emilio Pérez Touriño

Seccións e Comisións Técnicas

Seccións

Sección de Lingua, literatura e comunicación . Coordinador: Víctor Fernández FreixanesSección de Música e Artes escénicas . Coordinador: Ramón Castromil VentureiraSección de Ciencia, Natureza e Sociedade . Coordinador: Francisco Díaz-Fierros ViqueiraSección de Patrimonio e Bens Culturais . Coordinador: Iago Seara MoralesSección de Pensamento e Sociedade . Coordinador: Ramón Maiz SuárezSección de Creación e Artes Visuais contemporáneas . Coordinadora: María Luísa

Sobrino Manzanares

Comisións Técnicas

Comisión Arquivo da Emigración Galega . Coordinador: Ramón Villares PazComisión Arquivo de Comunicación . Coordinador: Xosé López García

20

Com

posi

ción Comisión Centro de Documentación Sociolingüística de Galicia . Coordinador:

Henrique Monteagudo RomeroComisión de Igualdade . Coordinadora: Mª Xosé Agra RomeroComisión Estudos Locais . Coordinador: Francisco Díaz-Fierros ViqueiraComisión de Publicacións e Biblioteca . Coordinador: Henrique Monteagudo RomeroComisión Comunicación en Internet . Coordinador: Xosé López García

Comisións Técnicas Temporais

Comisión da Situación do Fondo Documental do Arquivo de RTVE en Galicia . Coordinador: Xosé López García

Comisión Exposición “Tesouros de Galicia” . Coordinador: Ramón Villares PazComisión Informe para a Declaración do Pazo de Meiras como Ben de Interese

Cultural . Coordinador: Iago Seara Morales

ARQUIVOS

Arquivo da Emigración Galega . Director: Ramón Villares PazArquivo de Comunicación . Director: Xosé López GarcíaArquivo Sonoro de GaliciaCentro de Documentación Sociolingüística de Galicia . Director: Henrique

Monteagudo Romero

Actividades

Foto

graf

ía: X

urxo

Lob

ato

23

Act

ivid

adesFOROS DE DEBATE

Co gallo do vinte e cinco aniversario do ccg, presentáronse seis foros de deba-te cos que o Consello botou a vista atrás, fixo balance e puxo sobre a mesa os grandes temas aos que a cultura galega se enfrontará no futuro . A sociedade do coñecemento, a paisaxe, o plurilingüismo, a arte e a identidade cultural, os bens culturais e os debates presentes sobre cultura e política serviron para seguir poñendo ao alcance dos galegos o pensamento e a acción pasados, presentes e futuros que nos atinxen e que marcaron, marcan e marcarán o noso devir cultural como sociedade no mundo .

Foros de debate do XXV Aniversario

Seis foros de debate permitiron reflexionar sobre a traxectoria do Consello e os seus desafíos futuros . Os temas —transversais, plurais e multidisciplina-res— abordaron as grandes áreas en que o Consello ten traballado e seguirá a traballar, partindo da idea de que a cultura ten un papel esencial na configura-ción de Galicia .

O primeiro foro, Galicia e a sociedade do coñecemento, centrouse nun ámbito —a sociedade da información, a globalización e as tecnoloxías da información— en que o Consello deu e vai dar pasos significativos . En Olladas críticas sobre a paisaxe reflectiuse un concepto que implica non só o que vemos, senón tamén o país que queremos . Sociedades plurilingües: da identidade á diversidade con-siderou a problemática do galego nun escenario global, en tanto que Creación artística e identidades culturais reflexionou sobre a cultura contemporánea desde o punto de vista das artes visuais . O valor crítico dos bens culturais ana-lizou a conciencia da razón de ser dos bens culturais e a súa conservación . E, finalmente, Cultura e política: debates contemporáneos tratou as diferentes dimensións do xiro culturalista visible nos últimos vinte e cinco anos nas cien-cias sociais e na filosofía .

24

Act

ivid

ades Con estes foros de debate o ccg intentou impulsar a análise e a avaliación da cul-

tura e de facela visible cara ao exterior, asumindo o peso da cultura na identida-de galega e situar a institución como referente da actividade cultural . Pretendeu fortalecer a súa relación co complexo das industrias culturais e da comunicación e converterse en lugar de encontro, reflexión e diálogo cultural como expresión da pluralidade .

Galicia na sociedade do coñecemento

Data: 3 e 4 de abril de 2008Localización: Salón de actos do Consello da Cultura GalegaCoordinación: Domingo DocampoSecretario: Xosé Carlos Arias

Participantes: Divina Frau Meigs (Université de la Sorbonne Nouvelle . París III); Inma Tubella, reitora da Universitat Oberta de Catalunya; Anabel Fernández Souto (Universidade de Vigo); Guillermo de la Dehesa, Chairman of the Center for Economic and Policy Research (cepr); Felipe Serrano (Universidad del País Vas-co); Santiago Lago (Universidade de Vigo); Fernando Pérez González, director do Centro Tecnolóxico das Telecomunicacións de Galicia; José Luis Fernández Car-nero, director de Estratexia de Televés; Luis Castedo (Universidade da Coruña)

Galicia na sociedade do coñecemento abriu o programa de foros de debate cos que o ccg celebrou o seu vinte e cinco aniversario . Nel abordouse a situación de Galicia nese marco que coñecemos como sociedade do coñecemento, o cal se levou a cabo en tres sesións centradas, respectivamente, na súa dimensión sociolóxica, a económica e a tecnolóxica .

A través da intervención de recoñecidos especialistas conformouse un esta-do da cuestión para Galicia . Como afirmou Domingo Docampo, coordinador do foro, «Galicia na sociedade do coñecemento é como dicir Galicia no mun-do, porque é unha realidade que afecta a todos os sentidos» . Esta nova orde mundial ten na rede Internet a súa pedra angular . O acceso á rede, o seu uso

25

Act

ivid

adestanto por parte da cidadanía como polo ente empresarial, público e privado, a

potenciación das tic, serán algunhas das claves para que Galicia atope o seu sitio na sociedade do coñecemento e, polo tanto, un xeito máis de crear cultu-ra, imaxinar país .

Referencias de prensa: «Galicia na sociedade do coñecemento» (Colexio Profesional de Xornalistas de Galicia, 25-27 de marzo de 2008); «O Conse-llo da Cultura celebrará en abril un foro de debate sobre a Sociedade do Coñecemento en Galicia» (Código Cero, 26 de marzo de 2008); «A Socie-dade do Coñecemento no Consello da Cultura» (A Nosa Terra, 27 de marzo de 2008); «A cultura galega mira ao futuro con esperanza» (Galicia Hoxe, 27 de marzo de 2008); «‘Galicia na sociedade do coñecemento’ abre os fo-ros de debate do ccg» (El Progreso, 27 de marzo de 2008); «Reflexión so-bre Galicia en la sociedad del conocimiento en el ccg» (El Correo Gallego, 27 de marzo de 2008); «El Consello da Cultura busca una radiografía de Galicia» (La Opinión, 27 de marzo de 2008); «Foro de Debate: ‘Galicia na Sociedade do Coñecemento’» (Facultade de Ciencias da Comunicación da Universidade de Santiago de Compostela, 28 de marzo de 2008); «Foro de Debate: ‘Galicia na Sociedade do Coñecemento’» (Novosmedios .org, 28 de marzo de 2008); «Achega á sociedade do coñecemento» (Galicia Hoxe, 3 de abril de 2008); «Docentes e profesionais debaten no foro “Galicia na sociedade do coñecemento”» (Diario da Universidade de Vigo, 3 de abril de 2008); «Docampo fai un chamamento á participación no Foro da So-ciedade do Coñecemento» (Código Cero, 3 de abril de 2008); «A francesa Divina Frau defende en Compostela a diversidade cultural» (Xornal, 3 de abril de 2008); «Foro Galicia na sociedade do coñecemento» (Universitat Oberta de Catalunya, 3 de abril de 2008); «As bazas e os atrancos (moitos) de Galiza na Sociedade da Información, a debate no ccg» (Código Cero, 4 de abril de 2008); «Trobada de la rectora amb la comunitat gallega de la uoc» (Universitat Oberta de Catalunya, 4 de abril de 2008); «Xerar máis i+d, principal clave para mellorar o sector tic» (Estratexia Galega da Socie-dade da Información, 8 de abril de 2008); «Terceira sesión do foro “Galicia na sociedade do coñecemento”» (Colexio Profesional de Enxeñaría en In-

26

Act

ivid

ades formática de Galicia, 13 de abril de 2008); «Comunidades y redes» (InfoDis,

13 de maio de 2008)

Olladas críticas sobre a paisaxe

Data: 8 e 9 de maio de 2008Localización: Salón de actos do Consello da Cultura GalegaCoordinación: Francisco Díaz-Fierros ViqueiraSecretario: Federico López Silvestre

Participantes: José Antonio Fernández de Rota, catedrático de Antropoloxía da Universidade da Coruña; Federico López Silvestre, profesor de Estética da usc; Francisco Díaz Pineda, catedrático de Ecoloxía da Universidad Complu-tense de Madrid; Xulio López en nome de Carlos Vales (Centro de Extensión Universitaria e Divulgación Ambiental de Galicia [ceida]); Álvaro Domingues, profesor da Faculdade de Arquitectura da Universidade do Porto; Julia Fer-nández de Caleya, profesora da etsa da Coruña; Caroline Domingues, profe-sora da Université Blaise Pascal de Clermont-Ferrand; Rafael Mata, catedrá-tico de Xeografía da Universidad Autónoma de Madrid; Pablo Ramil, director do Instituto de Biodiversidade Agraria e Desenvolvemento Rural; Augusto Pérez Alberti, catedrático de Xeografía da usc; Pierre Donadieu, director de Investigación da École Nationale Supérieure du Paisage de Versalles; Albino Prada, profesor de Economía da Universidade de Vigo; Raffaele Milani, pro-fesor de Estética da Università di Bologna; Marcial Gondar, catedrático de Antropoloxía Social da usc; Joan Nogué, director do Observatori del Paisatge de Catalunya; Jacobo García Álvarez, profesor de Xeografía da Universidad Autónoma de Madrid

O foro de debate Olladas críticas sobre a paisaxe reuniu especialistas pro-cedentes de universidades e centros de diversos puntos de Europa coa fi-nalidade de ofrecer unha mirada plural, ao tempo que multidisciplinar, so-bre a paisaxe . O encontro estruturouse en torno a oito conferencias, que abriron as quendas de retruque e posterior debate . Como mostra da liña

27

Act

ivid

adesseguida nestes encontros, José Antonio Fernández de Rota forneceu unha

visión antropolóxica sobre a paisaxe cunha conferencia titulada «Dinámi-cas morais e simbólicas da construción da paisaxe» . Díaz Pineda profundou sobre o compoñente cultural presente en toda paisaxe e sobre unhas nece-sarias políticas de conservación que atendan ás diversas esferas sobre as que se proxecta a paisaxe . Rafael Mata realizou un catálogo das paisaxes ibéricas, na liña do Atlas de los paisajes de España, que codirixiu con Con-cepción Sanz . O francés Pierre Donadieu centrouse nas sociedades rurais e os espazos agrícolas e arborizados . Raffaele Milani, profesor de Estética da Università di Bologna, falou da paisaxe como institución estética . A última conferencia foi a de Joan Nogué, quen analizou o vencello existente entre paisaxe e conflitividade territorial contemporánea . O foro tivo unha grande aceptación por parte do público .

Referencias de prensa: «’Olladas críticas sobre a paisaxe’, foro de debate no Consello da Cultura Galega» (Compostela Cultura, s . d .); «Evento: ‘Foro De Debate: Olladas Críticas Sobre A Paisaxe’» (Verdegaia, s . d .);«Evento: Foro de deba[t]e: “Olladas críticas sobre a paisaxe”’» (adega, s . d .);«‘Olladas críticas sobre a paisaxe’, foro de debate no Consello da Cultura Galega» (Compostela Cultura, s . d .); «Olladas críticas sobre a paisaxe» (Observatori del Paisatge, s . d .); «Foros de debate 25 anos do Consello da Cultura Galega 2008: Olladas críticas sobre a paisaxe» (Agenda de GaliciaDigital, s . d .); «Foro de debate: Olladas críticas sobre a paisaxe» (Sociedade Galega de Educación Ambien-tal —sgea—, 9 de abril de 2008); «‘Olladas críticas sobre a paisaxe’» (Colexio Profesional de Xornalistas de Galicia, 28-29 de abril de 2008); «Na procura do país que queremos» (Galicia Hoxe, 30 de abril de 2008); «Especialistas europeos debaterán en Santiago sobre a paisaxe galega» (El Correo Gallego, 30 de abril de 2008); «Paisaje» (El Correo Gallego, 30 de abril de 2008); «O Consello da Cultura organiza o Foro da Paisaxe» (A Nosa Terra, 5 de maio de 2008); «Olladas críticas sobre a Paisaxe» (Centro de Extensión Universitaria e Divulgación Ambiental de Galicia —ceida—, 7 de maio de 2008); «O foro do ccg analiza a paisaxe como recurso cultural e identitario» (El Correo Gallego, 9 de maio de 2008)

28

Act

ivid

ades Sociedades plurilingües: da identidade á diversidade

Data: 19 e 20 de xuño de 2008Localización: Salón de actos do Consello da Cultura GalegaCoordinación: Henrique MonteagudoSecretario: Håkan Casares Berg

Participantes: Carme Junyent (Universitat de Barcelona); Pilar García Negro (Universidade da Coruña); Ana Iglesias (Universidade de Vigo); Xaime Subiela (Consellería de Cultura e Deporte da Xunta de Galicia); Alba Nogueira (Univer-sidade de Santiago); Jaine Beswick (University of Southampton); Emili Boix (Universitat de Barcelona); Fernando Ramallo (Universidade de Vigo); Anxo Lo-renzo (Universidade de Vigo); Johannes Kabatek (Universitätsstadt Tübingen); Gabriel Rei Doval (University of Wisconsin); Dónall Ó Riagáin, consultor inde-pendente; François Grin (Université de Genève); Xavier Alcalá (Oficina de Pro-gramas Internacionais de I+D); Ivo Castro (Universidade de Lisboa); Elías Torres (Universidade de Santiago); Rosario Álvarez (Universidade de Santiago)

O foro de debate Sociedades plurilingües: da identidade á diversidade reuniu a dezasete expertos de dez universidades europeas, a fin de reflexionar e debater sobre as expectativas do idioma galego tendo en conta as condicións e os pro-blemas da sustentabilidade da diversidade lingüística no mundo contemporáneo e as fórmulas de convivencia nas sociedades plurilingües . O foro puxo sobre a mesa a necesidade de actuar, superando as dificultades existentes, e defendeu as posibilidades do galego e a súa proxección universal . Dividido en seis sesións que contaron cada unha cun relator e dous retrucantes, en Sociedades plurilin‑gües abordouse a situación da lingua galega desde seis prismas: a perspectiva global, a glotopolítica de Galicia, o multilingüismo español, os dereitos lingüísti-cos, a sociolingüística de Galicia, o marco europeo e o espazo cultural da lusofo-nía, convertendo o foro nun espazo de debate diverso e plural .

Referencias de prensa: «Foro de debate sobre as sociedades plurilingües» (Asociación Galega de Editores, s .d .); «Sociedades plurilingües: da identida-

29

Act

ivid

adesde á diversidade» (Fundación Vía Galego, s . d .); «Foros de debate 25 anos do

Consello da Cultura Galega 2008: Sociedades plurilingües. De la identidad a la diversidad» (Agenda de GaliciaDigital, s . d .); «Sociedades plurilingües: da identidade á diversidade» (O Cartafol, 43, maio de 2008);«Foro Sociedades plurilingües: da identidade á diversidade» (Coordinadora de Traballadores/as de Normalización da Lingua —ctnl—, 30 de maio de 2008); «Sociedades plurilingües: da identidade á diversidade» (Lingua de Amor, 2 de xuño de 2008); «O Consello da Cultura presenta o foro “Sociedades plurilingües: da identidade á diversidade”» (A Voz de Vilalba, 9 de xuño de 2008); «Santiago acollerá un foro para abordar a situación do galego desde o debate sobre as sociedades plurilingües» (Europa Press, 10 de xuño de 2008); «Reflexionando sobre o plurilingüismo» (snl Terra de Melide, 10 de xuño de 2008); «Santiago acogerá un foro para abordar la situación del gallego desde el debate sobre las sociedades plurilingües» (Federación de Enseñanza de cc. oo., 10 de xuño de 2008); «Sociedades plurilingües: Da identidade á diversidade» (Colexio Profesional de Xornalistas de Galicia, 10-20 de xuño de 2008); «O futuro do galego, a debate nun foro do Consello da Cultura» (Galicia Hoxe, 11 de xuño de 2008); «Dezaoito especialistas no foro ‘Sociedades plurilingües: da identida-de á diversidade’» (A Nosa Terra, 11 de xuño 2008); «Sociedades plurilingües: Da identidade á diversidade» (MundoGaliza, 11 de xuño de 2008); «O ccg promove un foro para debat[e]r sobre as sociedades plurilingües» (El Correo Gallego, 11 de xuño de 2008); «Sociedades plurilingües: da identidades á di-versidade» (de Xoves a Xoves, do 12 de xuño ao 19 de xuño de 2008); «Exper-tos analizarán el futuro del gallego en mundo diversidad lingüística» (adn, 15 de xuño 2008); «El futuro del gallego en un mundo de diversidad lingüística, a análisis» (El Correo Gallego, 16 de xuño de 2008); «O Consello da Cultura reflexiona sobre o futuro da lingua galega» (Vieiros, 18 de xuño 2008); «Ex-pertos analizan desde hoy el futuro del gallego en un mundo con diversidad lingüística» (soitu .es, 19 de xuño de 2008); «O foro “Sociedades plurilingües” intenta reconducir o “catastrófico” futuro das linguas minorizadas» (La Voz de Galicia, 20 de xuño de 2008); «O plurilingüismo como vía sustentábel para recuperarmos a lingua» (A Nosa Terra, 21 de xuño de 2008); «Estigmas cróni-cos» (Galicia Hoxe, 21 de xuño de 2008)

30

Act

ivid

ades Creación artística e identidades culturais

Data: 18 e 19 de setembro de 2008Localización: Salón de actos do Consello da Cultura GalegaCoordinación: María Luísa SobrinoSecretario: Pedro de Llano Neira

Participantes: Serge Guilbaut, profesor de Historia da Arte na University of Bri-tish Columbia (Vancouver); Juan de Nieves, comisario de exposicións; Alfonso Pe-nela, arquitecto; Gloria Picazo, directora do Centre d’Art La Panera (Lleida); Mari-na Núñez, artista visual e profesora da Facultade de Belas Artes de Pontevedra (Universidade de Vigo); Silvia García, artista visual e profesora da Facultade de Belas Artes de Pontevedra (Universidade de Vigo); Camilo Franco, xornalista e escritor; Miguel Anxo Rodríguez, profesor da Facultade de Xeografía e Historia da Universidade de Santiago de Compostela; Antón Lopo, xornalista e escritor; Pedro G . Romero, artista visual; Carme Nogueira, artista visual; Chiu Longina, ar-tista visual; Guillermo Solana, conservador xefe do Museo Thyssen-Bornemisza; Manuel Segade (Departamento de Exposicións do cgac); Pedro de Llano Neira, crítico de arte e comisario de exposicións; Ángela Molina, crítica de arte; Alberto Sánchez Balmisa, crítico de arte; Pablo Fanego, comisario de exposicións

Creación artística e identidades culturais reuniu artistas, críticos, comisarios, xornalistas e museólogos que analizaron a relación existente entre produción artística e industria cultural, nas sesións «Musealización, industria cultural e espectáculo», «O traballo de artistas e as institucións» e «Arte e cultura nos medios de comunicación» . María Luísa Sobrino destacou que en Galicia, desde 1995, xurdiron vinte novos espazos para a expresión artística, e falou tamén do «papel positivo» desempeñado pola Facultade de Belas Artes (Pontevedra) .

Serge Guilbaut apostou pola conversión dos museos en centros de investigación dispostos para o diálogo político-cultural, onde se cuestione «a lectura que se fai do pasado» e se estableza «un compromiso serio coa historia e a memoria» . Na opinión de Camilo Franco, «os medios de comunicación son a última fronteira

31

Act

ivid

adespara a arte contemporánea, porque despois deles está a xente»: «para ter unha

prensa cultural especializada, o primeiro será darlle campo de manobra e deixar que utilice a intelixencia, asumindo que cando se utiliza a razón o criterio non sempre favorece ao autor» . Ángela Molina reflexionou sobre a mercantilización e a espectacularización da cultura nunha España culturalmente «moi centraliza-da»: «queda por ver se os novos impulsos chegarán desde a periferia», apuntou . Sánchez Balmisa criticou esta «cultura-mercadoría» e a «servil» crítica exercida nun tardocapitalismo necesitado dunha «aparencia de novidade» . Pablo Fanego aludiu tamén á arte como «valor-refuxio en tempos de crise» .

Referencias de prensa: «Foro de debate sobre creación artística e identidades culturais no Consello da Cultura Galega» (Compostela Cultura, s. d.); «Xornadas de debate sobre creación artística» (Novaxove.com, s. d.); «Foro de debate sobre a ‘Creación artística e identidades culturais’» (MundoGaliza, 31 de agosto de 2008); «El Consello da Cultura Galega promueve un foro de debate sobre la ‘Creación artística e identidades culturais’» (Europa Press, 31 de agosto de 2008); «Curso sobre identidade e creación artística» (Galicia Hoxe, 1 de setembro de 2008); «Un foro de debate analizará as relacións entre creación e industria cultural» (A Nosa Terra, 8 de setembro de 2008); «Foro de debate sobre a relación entre a creación e as industrias» (El Correo Gallego, 9 de setembro de 2008); «Guilbaut en Compos-tela» (Periféricos, 9 de setembro de 2008); «Vinte e cinco anos do Consello da Cul-tura Galega 2008 . Creación artística e identidades culturais» (De Xoves a Xoves, do 11 de setembro ao 18 de setembro de 2008); «Un foro de expertos debatirá sobre la identidad cultural» (La Voz de Galicia, 16 de setembro de 2008); «Foro de debate “Creación artística e identidades culturais”» (Colexio Profesional de Xor‑nalistas de Galicia, 17 de setembro de 2008); «G[u]ilbaut abre o foro de identida-des culturais» (Galicia Hoxe, 17 de setembro de 2008); «A debate no ccg a relación da creación coa identidade cultural» (El Correo Gallego, 18 de setembro de 2008); «A creación artística a debate no Consello da Cultura Galega» (Radiofusión, 18 de setembro de 2008); «25 años del Consello da Cultura Galega 2008: Creación artística e identidades culturais» (Agenda de GaliciaDigital, 18 de setembro de 2008); «[Guilbaut] reclama en Compostela que os museos sexan centros de inves-tigación» (El Correo Gallego, 19 de setembro de 2008)

32

Act

ivid

ades O valor crítico dos bens culturais

Data: 23, 24 e 25 de outubro de 2008Localización: Salón de actos do Consello da Cultura GalegaCoordinación: Iago Seara MoralesSecretario: David Chao

Participantes: Xavier Rubert de Ventós, filósofo; César Portela Fernández-Jar-dón, arquitecto e catedrático da etsa da Coruña; Xosé Manuel Beiras, cate-drático da Facultade de Ciencias Económicas e Empresariais da usc; Simón Marchán, catedrático de Estética e Teoría da Arte na Facultad de Filosofía da uned; Xosé Luís Barreiro Rivas, ensaísta e profesor na Facultade de Ciencias Políticas da usc; Pedro López, profesor da Facultade de Biblioteconomía da Universidade da Coruña; Pedro Alberto Cruz Sánchez, profesor e conselleiro de Cultura da Comunidad de Murcia; Vicente Lull, catedrático de Prehistoria na Universitat Autònoma de Barcelona; Isabel Durante, crítica de arte e comisaria de exposicións; William J . R . Curtis, crítico de arquitectura e historiador (coa colaboración de neorsa); Susana Fortes, escritora; Daniel Buján, xefe de ser-vizo da Biblioteca Nacional de Galicia; María do Cebreiro, poeta; Antón Patiño, artista visual; Araceli Pereda, ex-directora xeral de Patrimonio da Comunidad Autónoma de Madrid e responsable do programa acerca da Agencia Española de Cooperación Internacional para el Desarrollo; Alberto Ruiz de Samaniego, profesor de Belas Artes de Pontevedra (Universidade de Vigo) e director da Fundación Luís Seoane; María José Martínez Justicia, profesora de Historia da Arte na Universidad de Granada; José María Cabrera, químico e restaurador; Antón Castro, historiador da arte, crítico, comisario de exposicións e subdi-rector do Instituto del Patrimonio Histórico Español; Ignacio González-Varas, profesor de Restauración e historiador; Federico Garrido, subdirector xeral de Conservación e Restauración de Bens Culturais da Xunta de Galicia; David Chao, profesor de Historia da Arte na usc; Alfredo Pérez de Armiñán y de la Serna, presidente de Hispania Nostra; Iago Seara, arquitecto e profesor da etsa da Coruña; María Domingo Fominaya, representante do Ministerio de Cultura; Felipe Arias, director xeral de Patrimonio Cultural da Xunta de Galicia

33

Act

ivid

adesO foro O valor crítico dos bens culturais subliñou nas súas conclusións a ne-

cesidade de contarmos cunha lei do patrimonio cultural español «atenta ás novas relacións políticas do territorio e á protección do uso e goce do lega-do, individual e colectivo, de forma contida e ordenada» . No ccg reuníronse durante tres días uns trinta expertos que pediron unha conciencia colectiva activa e reflexiva para chegar a unha visión crítica dos bens culturais (paisaxe, mobles, inmobles, xacementos, bens inmateriais, etc .); para restauralos e con-servalos; e para profundar, rigorosa e cientificamente, na conservación dos bens, «partindo de valores éticos e estéticos da sociedade contemporánea, das institucións políticas e sociais como garantía da transmisión do legado do patrimonio cultural e buscando o equilibrio entre o valor de uso e o valor de cambio» . O patrimonio cultural aparece como un recordatorio permanente, para as xeracións presentes e vindeiras, de todo o bo e valioso que merece conservarse do pasado . Para transformar a percepción do observador débese comezar «desde a educación de nenos e adolescentes como garantía da in-trospección, a conservación e a transmisión do legado do patrimonio cultural, que debe ser comprendido de forma activa e dinámica» .

As conclusións subliñaron tamén o perigo que para o legado do patrimonio cultural representan a globalización e os efectos técnicos e tecnolóxicos da transformación do territorio e da cidade . Este perigo debe ser contrarrestado coa creación de lugares, contornos e espazos de resistencia cultural «na pro-cura de equilibrio, mesura e racionalidade» .

Referencias de prensa: «Foro de debate . Santiago» (coag A Coruña, s . d .); «25 anos do Consello da Cultura Galega 1983-2008: O valor crítico dos bens culturais» (Agenda de GaliciaDigital, s . d .); «Vinte e cinco anos do Consello da Cultura Galega 2008 . O valor crítico dos bens culturais» (De Xoves a Xoves, do 16 de outubro ao 23 de outubro de 2008); «O Consello presenta o penúltimo foro de ano, sobre o valor crítico dos bens culturais» (A Nosa Terra, 16 de outubro de 2008); «Rubert de Ventós abre “O valor crítico dos bens culturais”» (Galicia Hoxe, 17 de outubro de 2008); «O filósofo Rubert de Ventós falará nun foro do Consello da Cultura» (El Correo Gallego, 17 de outubro de 2008); «Rubert de Ventós abrirá o foro “O valor

34

Act

ivid

ades crítico dos bens culturais”, organizado polo Consello da Cultura» (A Voz de Vilalba,

20 de outubro de 2008); «Hoxe remata o foro “O valor crítico dos bens culturais” na sede do Consello da Cultura (A Voz de Vilalba, 25 de outubro de 2008)

Cultura e política: debates contemporáneos

Data: 2 e 3 de decembro de 2008Localización: Salón de actos do Consello da Cultura GalegaCoordinación: Ramón MaizSecretario: Antón Baamonde

Participantes: Ramón Maiz, catedrático de Ciencia Política (Universidade de San-tiago de Compostela); Amelia Valcárcel, catedrática de Filosofía Moral e Política (Universidad de Oviedo); Cristina Sánchez, profesora titular de Filosofía do De-reito (Universidad Autónoma de Madrid); Natividad Gutiérrez, catedrática de So-cioloxía (Instituto de Investigaciones Sociales, Universidad Autónoma de México); Carlos Fernández, profesor de Filosofía e ensaísta; Rafael del Águila, catedrático de Ciencia Política (Universidad Autónoma de Madrid); Jorge Álvarez Yágüez, pro-fesor de Filosofía e ensaísta; Carlos Thiebaut, catedrático de Filosofía (Universi-dad Carlos III, Madrid), Elena Guitián, profesora titular de Ciencia Política (Univer-sidad Autónoma de Madrid); Alessandro Ferrara, catedrático de Filosofía Política (Università degli Studi di Roma Tor Vergata) e presidente da Società Italiana di Filosofia Politica (sifp); María Xosé Agra, catedrática de Filosofía Política (Univer-sidade de Santiago de Compostela); Fernando Vallespín, catedrático de Ciencia Política (Universidad Autónoma de Madrid); Antón Baamonde, ensaísta

O foro abordou as dimensións do xiro culturalista producido nestes vinte e cinco anos nos ámbitos das ciencias sociais e da filosofía, e tamén nas deman-das e mobilizacións políticas e nas políticas públicas . O obxectivo foi dar conta dos novos vieiros —pero tamén dos límites— dos estudos culturais, a socio-loxía culturalista, as análises culturais dos valores materialistas e posmate-rialistas, as últimas manifestacións do xiro lingüístico e interpretativo e as po-líticas de recoñecemento multicultural, o federalismo multinacional e os retos

35

Act

ivid

adesdas novas culturas do feminismo, a diferenza e a sustentabilidade, obxectivos

resumidos nos epígrafes «Identidades colectivas, pluralismo e democracia» e «Universalidade e particularismo na sociedade post-secular» .

Prevención contra a utilización da dimensión étnica da cultura e propostas para fortalecer as posibilidades e a autonomía das comunidades indíxenas iberoamericanas, cunha crecente influencia das mulleres, abriron o foro, con Valcárcel e Gutiérrez . Del Águila criticou algúns postulados do multicultura-lismo e argumentou que non conduce per se á democracia; pronunciouse, me-llor, por solucións interculturais baseadas no diálogo . Thiebaut, nese sentido, apuntou que «o noso concepto de pluralismo é determinante para entender o espazo público» .

«Necesitamos un consenso sobre o que temos en común, o que nos une, valo-rar a comunidade cívica na que estamos integrados», afirmou Vallespín, que así se referiu tamén ás tensións do Estado das Autonomías e lembrou que a superación dos conflitos é un factor socializador de grande importancia no sistema democrático . Finalmente, Alessandro Ferrara reflexionou sobre a po-lítica como o espazo da priorización dos fins e afirmou que sen autonomía, sen liberdade para establecer esa prioridade, non hai política democrática .

Referencias de prensa: «Foro de debate: Cultura e política . Debates contem-poráneos» (Agenda de GaliciaDigital, s . d .); «Primeira xornada do ciclo ‘Cultura e política . Debates contemporáneos’» (Compostela Cultura, s . d .); «Derradeiro foro de debate co gallo dos 25 anos do Consello da Cultura» (A Voz de Vilalba, 29 de novembro de 2008); «Fernando Vallespín pecha mañá o foro ‘Cultura e política’» (Galicia Hoxe, 2 de decembro de 2008); «Universalismo e particula-rismo a debate no Consello da Cultura» (A Nosa Terra, 3 de decembro de 2008); «Foro de debate sobre cultura e política» (Asociación Galega de Editores, 3 de decembro de 2008); «Amelia Valcárcel abordou onte a dimensión ética da cul-tura» (El Correo Gallego, 3 de decembro de 2008); «Fernando Vallespín advirte contra a defensa dos dereitos dos grupos definida con base na identidade» (Galicia Hoxe, 4 de decembro de 2008)

36

Act

ivid

ades CICLOS E SEMINARIOS

Neste ano continuaron os ciclos, xa inaugurados en 2007, de Palestras Maxistrais e O(s) sentido(s) da(s) cultura(s), que permitiron entrar en contacto con destaca-dos representantes de diversos campos —desde a arquitectura ata a lingüística, pasando por un amplo abano doutras disciplinas— e divulgar estudos e análises tanto propios coma foráneos .

Palestras maxistrais

Organización: Consello da Cultura GalegaColaboración: Dirección Xeral de I+D+i da Consellería de Innovación e Industria da Xunta de Galicia, Universidade da Coruña, Universidade de Santiago de Compos-tela, Universidade de Vigo

O ámbito científico e o cultural sempre camiñaron da man . Así, a ciencia constitúe un elemento esencial da cultura que serve para achegar as ideas ás grandes pro-blemáticas de todos os tempos . O Consello da Cultura Galega, a Dirección Xeral de I+D+i da Consellería de Innovación e Industria da Xunta de Galicia e as tres uni-versidades galegas organizaron o ciclo de Palestras Maxistrais co obxectivo de que grandes expertos do sistema científico e universitario do país compartisen a súa visión da evolución cultural e científica de Galicia desde cadansúa disciplina .

Estas tribunas permitiron que contásemos coa presenza de catro persoeiros do ámbito académico que expuxeron os seus puntos de vista científicos, vinculándo-os coa tradición cultural galega e co futuro do país, e nos que intentaron abordar o fenómeno científico e cultural desde catro perspectivas diversas: o dereito, a química, a lingüística e a arquitectura . Un recoñecemento da cultura galega á súa excelencia científica e intelectual .

37

Act

ivid

ades José Antonio Gómez Segade

Data e hora: 10 de xaneiro de 2008 ás 17 hLocalización: Salón de actos do Consello da Cultura GalegaTítulo: «Quo vadis ius mercatorum? (Especial atención aos camiños da propie-dade intelectual)»Colaboración: Dirección Xeral de Investigación, Desenvolvemento e Innova-ción da Consellería de Innovación e Industria da Xunta de Galicia; Universidade da Coruña, Universidade de Santiago de Compostela, Universidade de VigoParticipantes: José Antonio Gómez Segade, catedrático de Dereito Mercantil da Universidade de Santiago de Compostela; Senén Barro Ameneiro, reitor da Universidade de Santiago de Compostela

Nacido en Monterrei (Ourense) en 1943, José Antonio Gómez Segade licenciouse e doutorouse en Dereito na usc en 1966 e 1970, respectivamente, con Premio Extraor-dinario nas dúas ocasións . Logo de ser catedrático desde 1975 nas Universidades de San Sebastián e Valencia, en 1981 conseguiu por traslado a Cátedra de Dereito Mer-cantil da usc, onde imparte clases na actualidade . Foi secretario e decano de Dereito na usc, vicerreitor e director de departamento nas Universidades de Valencia e San-tiago e director do Instituto de Dereito Industrial da usc . Entre outras institucións, é membro do Consello Científico da Oficina Europea de Patentes de Múnic, do Consello Científico das denominacións de orixe da Unión Europea e do Conselho Consultivo da Universidade do Minho (Braga) . Destaca tamén polas súas estadías como profesor ou investigador invitado en universidades e centros estranxeiros, como a School of Law University of San Francisco e o Franklin Pierce Law Center, en Estados Unidos, e o Max-Planck-Institut (de Propiedade Industrial), en Alemaña . Conferenciante en nume-rosas universidades e institucións comerciais de todo o mundo, membro do consello científico de prestixiosas publicacións españolas e mais estranxeiras, presidente de xurados de teses e concursos de profesores en España, Portugal e Francia, ten reco-ñecida a máxima avaliación docente e investigadora establecida en España . A estes méritos hai que engadir un prolífico labor de publicación de monografías e artigos e unha importante cantidade de teses de doutoramento dirixidas, ademais do Premio de Investigación da Xunta de Galicia en 2002 .

38

Act

ivid

ades Referencias de prensa: «As conferencias de ‘Palestras maxistrais’ tenden pon-

tes entre a cultura e a ciencia galega no ccg» (Europa Press, s . d .); «Unha con-ferencia sobre a propiedade intelectual abre un ciclo do Consello da Cultura» (Vieiros, 9 de xaneiro de 2008); «A propiedade intelectual a debate no Consello da Cultura» (A Nosa Terra, 9 de xaneiro de 2008); «O ccg une ciencia e cultu-ra» (A Nosa Terra, 10 de xaneiro de 2008); «Turno de palestras magistrales» (La Voz de Galicia, 10 de xaneiro de 2008); «Gómez Segade abre o ciclo ‘Palestras maxistrais’» (Galicia Hoxe, 10 de xaneiro de 2008); «Las conferencias de ‘Pa-lestras maxistrais’ tenderán puentes entre la cultura y la ciencia gallega en el ccg» (La Región, 11 de xaneiro de 2008); «Unha conferencia sobre a propiedade intelectual abre un ciclo do Consello da Cultura» (Vieiros, 9 de xaneiro de 2008)

Ángel Rodríguez de Lera

Data e hora: 29 de xaneiro de 2008 ás 17 hLocalización: Salón de actos do Consello da Cultura GalegaTítulo: «As revolucións científicas na Química»Colaboración: Dirección Xeral de I+D+i da Consellería de Innovación e Indus-tria da Xunta de Galicia; Universidade da Coruña, Universidade de Santiago de Compostela, Universidade de VigoParticipantes: Ángel Rodríguez de Lera, catedrático de Química Orgánica da Universidade de Vigo; Alberto Gago, reitor da Universidade de Vigo

Rodríguez de Lera falou da química como «unha profesión creativa e trans-formadora que continúa guiando a humanidade ao cumio da súa evolución in-telectual e tecnolóxica» . A través dun percorrido diacrónico pola disciplina, o catedrático destacou a súa capacidade transformadora, que non deixou de proporcionar bens materiais que cambiaron a sociedade . O conferenciante —que non se limitou á cerna da química, senón que soubo conectar os conti-dos, mediante unha visión multidisciplinar, con outras ramas tanto científicas como humanísticas— subliñou os desafíos éticos derivados do desenvolve-mento tecnolóxico ligado a unha ciencia de transformación da natureza . «Al-gunhas das oportunidades ao noso alcance, como desenvolver novas formas

39

Act

ivid

adesde vida, prolongar a nosa propia vida ou xerar sistemas que sexan rivais en

intelixencia aos humanos, poden resultar beneficiosas ou prexudiciais . Debe-mos aceptar, polo menos, a obriga de explicar con claridade aos nosos conci-dadáns o traballo dos científicos e o resultado final esperado .»

Na actualidade, o grupo de investigación que dirixe Rodríguez de Lera ten como obxectivo o descubrimento de novos axentes anticanceríxenos, así como moduladores de encimas epixenéticas e de receptores nucleares .

Referencias de prensa: «Las conferencias de ‘Palestras maxistrais’ tenderán puentes entre la cultura y la ciencia gallega en el ccg» (La Región, 11 de xaneiro de 2008); «Rodríguez de Lera fala sobre as revolucións científicas da química» (A Nosa Terra, 29 de xaneiro de 2008)

Guillermo Rojo Sánchez

Data e hora: 26 de febreiro de 2008 ás 17 hLocalización: Salón de actos do Consello da Cultura GalegaTítulo: «Corenta anos de investigación en Lingüística»Participantes: Guillermo Rojo Sánchez, catedrático de Lingua Española da Universidade de Santiago de Compostela; Senén Barro Ameneiro, reitor da Universidade de Santiago de CompostelaColaboración: Dirección Xeral de I+D+i da Consellería de Innovación e Indus-tria da Xunta de Galicia; Universidade da Coruña, Universidade de Santiago de Compostela, Universidade de Vigo

O catedrático Guillermo Rojo disertou sobre os novos retos da lingüística con relación ás novas tecnoloxías . Explicou que «o traballo dos lingüistas muda-rá significativamente nos vindeiros anos como consecuencia do impacto das tecnoloxías da información» .

O conferenciante, e membro da Real Academia Española, comezou a súa expo-sición evocando a evolución dos estudos en lingüística e destacou o abondoso

40

Act

ivid

ades caudal de datos que está a disposición dos lingüistas, circunstancia que non

permite prescindir doutros traballos nin, desde logo, da investigación básica . Rojo referiuse ás dimensións da lingüística informática, da lingüística compu-tacional e da tecnoloxía lingüística, que dependen dos coñecementos dunha lingua e do seu nivel de informatización: «de aí as diferenzas de coñecementos entre distintas linguas» .

Referencias de prensa: «‘Palestra maxistral’ de Guillermo Rojo no Consello da Cul-tura Galega» (Compostela Cultura, s . d .); «Las conferencias de ‘Palestras maxistrais’ tenderán puentes entre la cultura y la ciencia gallega en el ccg» (La Región, 11 de xaneiro de 2008); «Corenta anos de investigación en Lingüística» (Colexio Profe-sional de Xornalistas de Galicia, 25-26 de febreiro de 2008); «Guillermo Rojo diser-ta hoxe no ccg sobre a investigación lingüística» (El Correo Gallego, 26 de febreiro de 2008); «Rojo confía no desenvolvemento da lingüística computacional» (A Nosa Terra, 27 de febreiro de 2008); «Guillermo Rojo subliñou a importancia futura das tecnoloxías da información no traballo dos lingüistas» (Xornal da usc, 27 de febrei-ro de 2008); «La rae apuesta por dar conocimiento lingüístico a la informática para facilitar las búsquedas en la Red» (Faro de Vigo, 27 de febreiro de 2008)

Manuel Gallego Jorreto

Data e hora: 25 de marzo de 2008 ás 17 hLocalización: Salón de actos do Consello da Cultura GalegaTítulo: «Corenta anos de arquitectura»Colaboración: Dirección Xeral de I+D+i da Consellería de Innovación e Indus-tria da Xunta de Galicia; Universidade da Coruña, Universidade de Santiago de Compostela, Universidade de VigoParticipantes: Manuel Gallego Jorreto, catedrático da Escola Técnica Superior de Arquitectura da Coruña; José María Barja, reitor da Universidade da Coruña

Manuel Gallego, Premio Nacional de Arquitectura 1997, afirmou na súa exposi-ción que «hoxe a arquitectura deriva a dimensión artística e se esquece do in-dividuo» . Gallego, autor dunha obra baseada na preocupación polo lugar como

41

Act

ivid

adessoporte da historia, subliñou o carácter e a función do proxecto como forma

de coñecemento da realidade . Defendeu unha arquitectura sen estridencias, aínda que estea rodeada do que cualificou como «arquitectura do exceso»: ex-ceso de volume, de ruído, de diñeiro .

Gallego ilustrou a súa conferencia, seguida por numerosos asistentes, con imaxes e esquemas dalgúns dos seus proxectos: desde a casa construída en Corrubedo ou o Museo de Belas Artes da Coruña á residencia do presidente da Xunta, en Compostela, a proposta para a Fundación Cunqueiro na cidade de Mondoñedo ou a lonxa de Lira . O arquitecto fixo gala do seu espírito independente e da súa visión lúcida e crítica, sempre preocupada pola idea do lugar e a noción da memoria .

Referencias de prensa: «Manolo Gallego . Cuarenta años de arquitectura» (Es-cola Técnica Superior de Arquitectura, A Coruña, s . d .); «O arquitecto Manuel Gallego Jorreto critica a “arquitectura do exceso que nos rodea”» (Galiciae, 25 de marzo de 2008); «Gallego Jorreto: ‘A arquitectura actual esquece o indivi-duo’» (A Nosa Terra, 26 de marzo de 2008); «“A arquitectura hoxe esquécese do individuo”» (Galicia Hoxe, 26 de marzo de 2008)

O(s) sentido(s) da(s) cultura(s)

Organización: Consello da Cultura GalegaCoordinación: Ramón Maiz

O ccg continuou co desenvolvemento do seminario interdisciplinar O(s) sentido(s) da(s) cultura(s) . O ciclo, que no ano 2007 contara coa presenza de figuras da re-levancia de Félix Duque, Slavoj Zizek, Alberto Ruiz de Samaniego, Héctor Díaz Polanco, Darío Villanueva e Josep Ramoneda, convocou ante un auditorio espe-cializado aos expertos Ernesto Laclau, Fernando Castro Flórez, Anne-Marie Thiesse, José Luis Villacañas e Anne Phillips . O coordinador do seminario, Ramón Maiz —membro do Plenario do ccg e catedrático de Ciencias Políticas e da Administración da Universidade de Santiago de Compostela—, subliñou que o

42

Act

ivid

ades propósito do foro foi tratar «os debates e investigacións máis recentes arredor

das plurais nocións e prácticas da cultura en ámbitos tan diversos como a filoso-fía, a antropoloxía, a arte, a xestión cultural, os estudos culturais ou as políticas do multiculturalismo, entre outros temas» .

Ernesto Laclau

Data e hora: 24 de xaneiro de 2008 ás 17 hLocalización: Biblioteca do Consello da Cultura GalegaTítulo: «Articulation and the limits of metaphor»Coordinación: Ramón MaizParticipantes: Ernesto Laclau, catedrático de Teoría Política da University of Essex; Ramón Maiz, coordinador do ciclo

O politólogo Ernesto Laclau explicou na súa conferencia que «as formas con-temporáneas de tecnocratismo expresan a disolución da política e a redución da xestión da comunidade a unha mera cuestión de habilidade» . Laclau argu-mentou que as tensións detectadas ao longo do continuum metáfora/metoni-mia poden ser vistas como plenamente operativas na estruturación dos espa-zos políticos, e puxo como exemplos a lóxica da folga xeral en Georges Sorel e a estratexia política do leninismo . Segundo o pensador de orixe arxentina, «unicamente por medio da confrontación xorde o momento especificamente político»: cando o que define o panorama social é o conflito entre grupos, ten lugar unha dicotomización dos seus elementos, dúas lóxicas opostas: a «lóxica da diferenza e da equivalencia» .

Laclau é autor de destacados estudos sobre teoría política e ideoloxía como Hegemonía y estrategia socialista, Misticismo, retórica y política ou La razón populista .

Referencias de prensa: «Continúa “Os sentidos das culturas”, con Ernesto La-clau» (A Nosa Terra, 24 de xaneiro de 2008); «O postmarxista Ernesto Laclau, en Compostela» (Vieiros, 24 de xaneiro de 2008)

43

Act

ivid

ades Fernando Castro Flórez

Data e hora: 19 de febreiro de 2008 ás 17 hLocalización: Biblioteca do Consello da Cultura GalegaTítulo: «La obra de arte en la era de la perogrullada incesante»Coordinación: Ramón MaizParticipantes: Fernando Castro Flórez, profesor titular de Estética e Teoría das Artes da Universidad Autónoma de Madrid; Ramón Maiz, coordinador do ciclo

«A arte contemporánea disolveu, desfixo a maxia e non estaría de máis re-tomalo todo desde o principio», Castro Flórez resumiu así a súa visión da si-tuación . Esta reflexión crítica do conferenciante apoiouse na consideración de Paul Virilio de que, «a semellanza dos medios de comunicación, que, para satisfacer as medicións da audiencia, só transmiten a obscenidade ou o es-panto, o nihilismo contemporáneo revela o drama dunha estética da desapa-rición que xa non só atinxe ao dominio da representación (política, artística, etc .), senón ao conxunto da nosa visión do mundo» . Insistiu, ademais, no «evi-dente culto ao voyeurismo» e nunha «simulación constante de proximidade» . O conferenciante afirmou que o código da arte contemporánea é o minimalista e referiuse á dimensión turística da cultura e á dimensión cultural do turis-mo, á importancia do escaparate e da embalaxe, do envoltorio . Para Fernando Castro a nosa cultura, máis que da construción, é unha cultura da demolición .

Fernando Castro Flórez, quen tamén é membro do Patronato do Museo Nacio-nal Centro de Arte Reina Sofía, ten publicados, entre outros, os libros Narci‑so y Acteón: el deseo y la mirada; Fasten Seat Belt. Cuaderno de campo de un crítico de arte; El texto íntimo: Rilke, Kafka y Pessoa; Demoliciones; Sainete ou Mensaje sin código. Notas sobre la fotografía .

Referencias de prensa: «Conferencia de Fernando Castro Flórez no Consello da Cultura» (Compostela Cultura, s . d .); «Conferencia sobre arte» (La Voz de Galicia, 19 de febreiro de 2008); «A cultura como espectáculo, como obxecto de consumo» (A Nosa Terra, 20 de febreiro de 2008)

44

Act

ivid

ades Anne‑Marie Thiesse

Data e hora: 24 de abril de 2008 ás 17 hLocalización: Biblioteca do Consello da Cultura GalegaTítulo: «La nation moderne, corps politique et communauté culturelle . Consé-quences et problèmes actuels»Coordinación: Ramón MaizParticipantes: Anne-Marie Thiesse, directora de Investigación do Centre Na-tional de la Recherche Scientifique; Ramón Maiz, coordinador do ciclo

«Xa non serve o lema “Unidade na diversidade” e faise necesaria unha mudanza conceptual tan radical como a que hai dous séculos inspirou a formación das na-cións», Anne-Marie Thiesse expresouse así na conferencia que pronunciou dentro do ciclo O(s) sentido(s) da(s) cultura(s) . A estudosa explicou que o «modelo nacional» ten que ver cunha forma que considera superada a respecto das relacións sociais e produtivas: «homoxeneización dun espazo xeograficamente circunscrito e de fron-teiras ben definidas, estritamente xerarquizado e monocéntrico» . Thiesse analizou o proceso da formación das identidades nacionais a finais do século xviii e a idea de nación como ariete dunha revolución ideolóxica dirixida contra os principios organi-zadores das sociedades monárquicas . A socióloga reparou na importancia determi-nante que a conformación do pasado e a cuestión lingüística tiveron na formación das culturas nacionais, e achegouse tamén ás dificultades de «facer coincidir nun territorio unha cultura homoxénea e unha comunidade política, así como o obxec-tivo de identificar Estado e nación» . En todo caso, concluíu, «a identidade nacional, sexa cal for a nación que se estea a analizar, é o resultado de procesos vinculados á modernidade, así como á dimensión transnacional da modernidade» .

Anne-Marie Thiesse é autora de, entre outros, o libro A creación das identida‑des nacionais .

Referencias de prensa: «“A nación moderna”, conferencia de Anne-Marie Thiesse» (Praza das Letras, s . d .); «Conferencia de Anne-Marie Thiesse no se-minario ‘O(s) Sentido(s) da(s) Cultura(s)» (Compostela Cultura, s . d .); «Confe-

45

Act

ivid

adesrencia de Anne-Marie Thiesse no seminario ‘O(s) Sentido(s) da(s) Cultura(s)’»

(Axenda Cultural de Compostela, 21 de abril de 2008); «La nación moderna (Thiesse)» (ComuniSfera, 22 de abril de 2008); «Anne-Marie Thiesse: “Europa ten que repensar e superar o vínculo entre Estado e monolingüismo”» (Galicia Hoxe, 25 de abril de 2008)

José Luis Villacañas

Data e hora: 22 de maio de 2008 ás 17 hLocalización: Biblioteca do Consello da Cultura GalegaTítulo: «Recordar y olvidar»Coordinación: Ramón MaizParticipantes: José Luis Villacañas, catedrático de Filosofía Moral e Política da Universidad de Murcia; Ramón Maiz, coordinador do ciclo

José Luis Villacañas falou no seu relatorio sobre a hipertrofia da memoria, ese «intento desesperado por vivir nun escenario familiar para escapar dun futu-ro completamente estraño» . O profesor Villacañas apuntou que a memoria é un vello mecanismo evolutivo destinado a mellorar as prestacións dos orga-nismos, e a súa tradución biolóxica é a memoria inmunolóxica . Obsesión polo pasado e hipertrofia da memoria foron explicados pola aceleración do tempo histórico presente, os profundos cambios sociais, a unificación e a homoxe-neización das formas de vida e o desarraigamento . Todo iso suscita inquietu-de e dese desacougo deriva a necesidade de memoria .

O conferenciante referiuse ás tres grandes variables da memoria e ás tres gran-des formas de constituír a identidade: moral-relixiosa, político-mítica e esté-tica, formas de recordo destinadas á configuración dunha memoria moral da humanidade . Aludiu, por último, aos estudos culturais que teñen como vértebra a cuestión da memoria e afirmou que configuran «comunidades de historia-me-moria, anticorpos que identifican as estruturas patóxenas do noso presente e que nos alertan contra os grandes perigos da especie humana, unha humanida-de sen conciencia moral, sen conciencia política e sen conciencia estética» .

46

Act

ivid

ades Referencias de prensa: «Relatorio de José Luis Villacañas no Consello da Cul-

tura Galega» (Axenda de Compostela Cultura, s . d .); «Conferencia: “Recordar y olvidar”» (Agenda de GaliciaDigital, s . d .); «‘Recordar e olvidar [sic]’» (Colexio Profesional de Xornalistas de Galicia, 21 e 22 de maio de 2008); «Villacañas Berlanga reflexiona sobre os mecanismos da memoria colectiva» (A Nosa Te‑rra, 22 de maio de 2008)

Anne Phillips

Data e hora: 11 de xuño de 2008 ás 17 hLocalización: Biblioteca do Consello da Cultura GalegaTítulo: «Multiculturalism without culture»Coordinación: Ramón MaizParticipantes: Ramón Villares, presidente do Consello da Cultura Galega; Ra-món Maiz, coordinador do ciclo; Anne Phillips, profesora de Teoría do Xénero no Gender Institute da London School of Economics and Political Science

Anne Phillips referiuse aos tres asertos en que se basea o multiculturalismo: o interese das persoas pola cultura, a multiplicidade de culturas e a atención prestada preeminentemente aos grupos culturais maioritarios . A confe-renciante considerou que estas tres características teñen unha implicación política abondo clara e expuxo a necesidade de se produciren mudanzas ins-titucionais e legais que contemplen a diversidade cultural . Defendeu o multi-culturalismo «sempre e cando nel non imperen as concepcións entronizadas e esenciais de cultura» .

Referencias de prensa: «Conferencia de Anne Phillips no Consello da Cultu-ra» (Axenda de Compostela Cultura, s . d .); «Conferencia: “O multiculturalismo sen cultura”» (Agenda de GaliciaDigital, s . d .); «Conferencia de Anne Phillips no Consello da Cultura» (Radiofusión, s . d .); «As mulleres entran no Consello da Cultura» (Vieiros, 2 de abril de 2008); «Multiculturalidad con cultura» (Comu‑niSfera, 11 de xuño de 2008); «Anne Phillips ve en crise o multiculturalismo» (Galicia Hoxe, 13 de xuño de 2008)

47

Act

ivid

adesENCONTROS E CONFERENCIAS

A candente cuestión da pertinencia e o modelo da reforma do voto emigrante suscitou un seminario de debate que contou coas achegas dos diversos grupos parlamentarios galegos . E outras achegas foron as feitas polos expertos que par-ticiparon no ciclo de mesas redondas con que o Consello da Cultura Galega com-plementou unha exposición conmemorativa dos seus primeiros vinte e cinco anos .

O pasado foi o obxectivo da cuarta Xuntanza da Rede de Arquivos e Escrita Popu-lar; e, máis especificamente, o pasado duns seres que por veces, inxustamente, foron parar ao pozo do esquecemento e cuxa memoria é agora recuperada polos investigadores . E, finalmente, nese mundo visto «a pequena escala», pasamos do persoal ao local para lles dar voz ás asociacións locais; máis unha vez, para falar-mos con elas do que foron, do que son e dos camiños do futuro .

A Conmemoración do Día Mundial da Poesía ou a Conmemoración do 60 Aniversa-rio da Declaración dos Dereitos Humanos, realizadas en colaboración con diver-sas institucións, protagonizaron actos de recoñecemento e homenaxe .

Finalmente, a intervención de Jorge A . Fernández, director da Bienal de Arte da Ha-bana de 2009, achegou unha destacada perspectiva crítica da arte cubana actual .

O voto emigrante

Seminario de debate O voto emigrante

Data e hora: 1 de febreiro de 2008 ás 10 hLocalización: Biblioteca do Consello da Cultura GalegaOrganización: Arquivo da Emigración Galega do Consello da Cultura GalegaCoordinación: Xosé Manoel Núñez Seixas, e Anxo LugildeParticipantes: Ramón Villares, presidente do Consello da Cultura Galega; Car-los Navarro Fierro (Instituto Federal Electoral de México); Anxo Lugilde, xorna-

48

Act

ivid

ades lista e politólogo; Xosé Manoel Núñez Seixas, catedrático de Historia Contem-

poránea da usc

Neste debate moderado por Ramón Villares e que contou tamén coa partici-pación do profesor Núñez Seixas, Anxo Lugilde analizou a situación do voto emigrante e as posibles modificacións lexislativas desde unha perspectiva comparada e fixo fincapé na necesidade de resolver o problema do encaixe dos emigrantes no xogo político galego, «do que non poden ser excluídos» . Por outra parte, Carlos Navarro Fierro, que falou do voto estranxeiro en perspec-tiva comparada, afirmou que non debe perderse de vista a dimensión e a com-plexidade do voto no exterior e lembrou que calquera decisión ao respecto «garda relación coas condicións e esixencias particulares de cada contexto» e que «non hai prescricións sobre dispositivos e prácticas de validez e alcance universal» . Representantes dos tres grupos parlamentarios galegos asistiron ao acto e concordaron na necesidade de reformar o sistema electoral para propiciar o voto dos residentes no exterior e poñerlles couto ás irregularida-des que, en cada consulta, son motivo de denuncia .

Referencias de prensa: «Seminario e debate sobre “O voto emigrante” con re-latorios de Carlos Marino Navarro Fierro e Anxo Lugilde» (cepam Migracións, 30 de xaneiro de 2008); «“O voto dos netos non terá repercusión real”» (A Nosa Te‑rra, 31 de xaneiro de 2008); «Carlos Marino reflexiona sobre o voto emigrante» (Galicia Hoxe, 1 de febreiro de 2008); «Nova discordia sobre o voto emigrante» (GZnación, 1 de febreiro de 2008); «El debate sobre el voto emigrante planteó de nuevo diferencias entre psoe, pp y bng» (La Región, 1 de febreiro de 2008); «Feijóo teme que os votos da diáspora veñan fóra de prazo» (Galicia Hoxe, 2 de febreiro de 2008); «Sólo 9 países del mundo tienen circunscripción para emigrantes» (La Opinión A Coruña, 2 de febreiro de 2008); «Voto emigrante» (El País, 9 de febreiro de 2008); «Carlos Marino reflexiona sobre o voto emi-grante» (Galicia Hoxe, 1 de febreiro de 2008); «Voto emigrante» (El País, 19 de febreiro de 2008); «Só Cabo Verde ten máis voto emigrante ca Galiza» (A Nosa Terra, 20 de febreiro de 2008)

49

Act

ivid

adesGalicia 25. Unha cultura para un novo século

Organizadas como actos paralelos á exposición Galicia 25. Unha cultura para un novo século, o Consello da Cultura levou a Vigo catro mesas redondas coas que pretendeu complementar os contidos ofrecidos na exposición, grazas á achega dos puntos de vista e as experiencias de profesionais e expertos recoñecidos en distintos campos da cultura galega .

Así, desde primeiros de outubro ata finais de novembro, o Centro Social Caixano-va ofreceu as súas instalacións para que todos os interesados puidesen escoitar, en primeira persoa, algúns dos nosos representantes máis destacados do mundo literario, científico, audiovisual e patrimonial .

Mesa redonda ¿Cara a onde vai a literatura galega?

Data e hora: 8 de outubro de 2008 ás 20 hLocalización: Sala de conferencias do Centro Social Caixanova (Vigo)Coordinación: Carlos LemaColaboración: CaixanovaParticipantes: Antón Figueroa, escritor e profesor; Suso de Toro, escritor; Rexina Vega, escritora e profesora; Carlos Lema, escritor e director de edi-cións de Editorial Galaxia

Segundo explicou Lema sobre a primeira das mesas redondas organizadas como actividades paralelas á exposición Galicia 25. Unha cultura para un novo século, «é de agardar que entre eles [os relatores] e o público que asista poidan botar un pouco máis de luz sobre que tipo de literatura precisamos, cal que-remos e que relacións debe ter coas literaturas do contorno e mesmo as máis afastadas […] . O que máis me interesa é ver como a xente implicada ve a cues-tión hoxe e que lle piden . O que está claro é que é unha literatura fortemente consolidada, cunha presenza importante na sociedade […] . Despois hai unha faceta que é o propio texto . A lectura e os textos . Na dialéctica entre estes dous polos é onde está o camiño a escoller» . Sobre o futuro da literatura ga-

50

Act

ivid

ades lega, Suso de Toro aseverou que «O traballo pendente quédalles aos autores»

e Antón Figueroa sinalou a vía que se está a seguir: «O camiño da literatura galega vai cara á súa liberdade» . Pola súa banda, Rexina Vega defendeu que «un dos puntos que máis precisamos é unha política de proxección exterior» .

Referencias de prensa: «¿Cara a onde vai a literatura galega?» (Editorial Ga-laxia, s . d .); «“Cara a onde vai a literatura galega?”» (Praza das Letras, s . d .); «Mesa redonda: ¿Cara a onde vai a literatura galega?» (Agenda de GaliciaDi‑gital, s . d .); «Mesa redonda ‘Cara onde vai a literatura galega?’» (A Nosa Terra, 8 de outubro de 2008); «Mesa redonda en Vigo sobre o futuro da literatura galega» (Asociación Galega de Editores, 8 de outubro de 2008); «‘Galicia 25’» (20 Minutos, 8 de outubro de 2008); «¿Cara a onde vai a literatura galega?» (Qué!, 8 de outubro de 2008)

Mesa redonda A cultura científica en Galicia nos últimos 25 anos. Museos, divulgación e medio ambiente

Data e hora: 15 de outubro de 2008 ás 20 hLocalización: Sala de conferencias do Centro Social Caixanova (Vigo)Coordinación: Francisco Díaz-Fierros ViqueiraColaboración: CaixanovaParticipantes: Xosé Antón Fraga, director da rede de Museos Científicos Co-ruñeses; Uxío Labarta, biólogo do Instituto de Investigacións Mariñas de Vigo e coordinador institucional do csic en Galicia e Daniel Soutullo, biólogo e pro-fesor .

Segundo Díaz-Fierros, «o obxectivo da mesa é expor sobre todo como evo-lucionou a cultura científica» no último cuarto de século, aclarando «a idea de cultura científica, que se adoita identificar co I+D»: coñecementos «po-pulares» sobre a ciencia, interpretación cultural que dela se fai mediante as ciencias humanas (historia da ciencia, importancia económica, como a ciencia constrúe valores sociais) . A integración de ciencia e cultura, apunta Díaz-Fie-rros, non sempre é equilibrada .

51

Act

ivid

adesPara Xosé Antón Fraga, un dos maiores expertos galegos en historia da cien-

cia, «hai que dotar a actividade científica de elementos que a acheguen á so-ciedade» . Da actividade de Fraga di Díaz-Fierros: «Os museos son un xeito moi importante de crear cultura científica entre a poboación» . Daniel Soutullo nota que, paradoxalmente, se tenta «trasladar ao ensino os avances científi-cos, pero as materias tradicionalmente científicas en si diminúen a súa pre-senza» . Profesor de ensino medio preocupado pola divulgación da ciencia en-tre a mocidade, Soutullo estivo en condicións de explicar que se fixo en Galicia a este respecto e que se pode facer mellor . Sobre a cuestión ambiental, Uxío Labarta destaca as «mobilizacións ambientais que demostraron a necesidade de que a ciencia estivese presente na xestión do país», xunto con experiencias divulgativas como ConCiencia, Climántica e Voz Natura . Moi implicado nos mo-vementos ambientalistas, Labarta puido achegar unha visión persoal da evo-lución da conciencia ambiental en Galicia que, segundo lembra o moderador, «hai vinte e cinco anos practicamente non existía e agora hai un movemento con asociacións e unha presenza mediática significativa» .

Referencias de prensa: «Mesa redonda en Vigo sobre a cultura científica en Galicia» (Asociación Galega de Editores, s . d .); «Mesa redonda sobre A cultura científica en Galicia nos últimos 25 anos. Museos, divulgación e medio ambien‑te» (Agenda de GaliciaDigital, s . d .); «Xosé Antón Fraga, Uxío Labarta, Daniel Soutullo e Díaz Fierros participan no debate ‘A cultura científica en Galicia nos últimos 25 anos’» (Vigometropolitano .com, 15 de outubro de 2008); «Qué hacer hoy en Vigo» (Faro de Vigo, 15 de outubro de 2008); «El laberinto de lo cotidiano y extraño» (20 Minutos, 15 de outubro de 2008); «Arredor da cultura da ciencia» (Editorial Galaxia, 17 de outubro de 2008)

Mesa redonda O audiovisual galego. Novas linguaxes para a cultura

Data e hora: 10 de novembro de 2008 ás 18 .30 hLocalización: Auditorio do Centro Social Caixanova (Vigo)Coordinación: Miguel Anxo FernándezColaboración: Caixanova

52

Act

ivid

ades Participantes: Pepe Coira, produtor, crítico e xornalista cinematográfico, res-

ponsable de desenvolvemento da produtora Filmax; Manolo Gómez, produtor de cine e presidente de Dygra Films e Antón Reixa, guionista, director de cine e presidente da produtora Filmanova .

A mesa redonda sobre O audiovisual galego. Novas linguaxes para a cultura contou coas intervencións de tres dos principais representantes do sector audiovisual do país, moderados por Miguel Anxo Fernández . Uns días despois —domingo, 16 de novembro— tivo lugar a proxección para o público infantil da película Espírito do bosque, da productora Dygra Films .

Referencias de prensa: «“O audiovisual galego”» (Editorial Galaxia, s . d .); «Mesa redonda en Vigo sobre o audiovisual galego» (Asociación Galega de Editores, s . d .); «Empresas do clag participan no 25 aniversario do Consello da Cultura Galega» (6 de novembro de 2008); «O audiovisual galego a análise» (Novaxove .com, 8 de novembro de 2008); «Mesa redonda ‘O audiovisual galego . Novas lin-guaxes para a cultura’» (A Nosa Terra, 10 de novembro de 2008); «Tres filmes gallegos, entre los españoles más taquilleros» (Faro de Vigo, 11 de novembro de 2008)

Mesa redonda Patrimonio. Memoria e identidade

Data e hora: 26 de novembro de 2008 ás 20 hLocalización: Sala de conferencias do Centro Social Caixanova (Vigo)Coordinación: Iago SearaColaboración: CaixanovaParticipantes: María Victoria Carballo-Calero, catedrática de Historia da Arte na Universidade de Vigo; Felipe Criado, arqueólogo e coordinador da Área de Ciencias Humanas e Sociais do csic; Anxo Fernández Ocampo, doutor en Tra-dución e profesor da Universidade de Vigo e Manuel Vilar, representante do Museo do Pobo Galego .

53

Act

ivid

adesUn grupo de expertos ligados á historia, a arqueoloxía ou a arquitectura (Ma-

ría Victoria Carballo-Calero, Felipe Criado, Anxo Fernández Ocampo e Manuel Vilar), xunto con Iago Seara, arquitecto, en funcións de moderador, reflexiona-ron e debateron sobre o patrimonio e os seus vencellos coa memoria e a nosa identidade nunha conferencia albergada polo Centro Social Caixanova (Vigo) . Esta foi a cuarta e última do ciclo de mesas redondas programadas ao abeiro da exposición Galicia 25. Unha cultura para un novo século, organizada polo Consello da Cultura Galega, que continuou aberta nas salas de Caixanova ata o 30 de novembro .

Referencias de prensa: «“Patrimonio . Memoria e identidade”» (Editorial Ga-laxia, s . d .); «Mesa redonda en Vigo sobre o patrimonio galego» (Asociación Galega de Editores, s . d .); «Mesa redonda: Galicia, unha cultura para un novo século. Patrimonio, memoria e identidade» (Agenda de GaliciaDigital, s . d .); «Unha cultura para un novo século» (VgoMagazineDigital, 21 de outubro de 2008); «Vigo acolle unha mesa sobre patrimonio, memoria e identidade» (Ga‑licia Hoxe, 26 de novembro de 2008); «Mesa redonda ‘Patrimonio, memoria e identidade’ (A Nosa Terra, 26 de novembro de 2008); «Qu[é] hacer hoy en Vigo» (Faro de Vigo, 26 de novembro de 2008)

Memoria escrita, historia e emigración

IV Xuntanza da Rede de Arquivos e Escrita Popular: Memoria escrita, historia e emigración

Data: 6, 7 e 8 de novembro de 2008Localización: Salón de actos do Consello da Cultura GalegaTítulo: Memoria escrita, historia e emigración: IV Xuntanza da Rede de Arqui-vos e Escrita Popular:Coordinación: Antonio Castillo Gómez (Universidad de Alcalá de Henares); Do-mingo González Lopo (Cátedra unesco da Universidade de Santiago de Com-

54

Act

ivid

ades postela); Xosé M . Núñez Seixas (Universidade de Santiago de Compostela e

Consello da Cultura Galega)Organización: Arquivo da Emigración Galega do Consello da Cultura Galega; Cátedra unesco de Historia das Migracións (Universidade de Santiago de Compostela); Red de Archivos de la Escritura Popular, Seminario Interdiscipli-nar de Estudios sobre la Cultura Escrita (siece), da Universidad de Alcalá de HenaresParticipantes: Antonio Castillo (Universidad de Alcalá de Henares); Martyn Lyons (University of New South Wales, Sidney); Xosé M . Núñez Seixas (Univer-sidade de Santiago de Compostela e Consello da Cultura Galega); Verónica Sierra Blas (Universidad de Alcalá de Henares); Óscar Álvarez Gila (Universi-dad del País Vasco); Laura Martínez Martín (Universidad de Alcalá de Henares); Raúl Soutelo Vázquez (Universidade de Vigo); Domingo González Lopo (Cáte-dra unesco da Universidade de Santiago de Compostela); Henrique Fernandes Rodrigues (I . P . Viana do Castelo); Jordi Curbet (Arxiu Municipal de Palafrugell); Juaco López Álvarez (Museu del Pueblu d’Asturies, Xixón); Gustavo Hervella (Proxecto de Investigación As vítimas, os nomes, as voces, os lugares, usc/uvi/udc – Xunta de Galicia); José Monteagudo (Archivo de la Escritura Popular del Bajo Duero)

Os Encontros Anuais da Rede de Arquivos e Investigadores da Escrita Popular teñen como obxectivo intercambiar experiencias verbo das múltiples posibi-lidades de investigación e análise interdisciplinar que ofrece a escrita popu-lar, para o que concorren participantes procedentes de varios países . Nesta cuarta edición, as xornadas, co título Memoria escrita, historia e emigración, abordaron dúas temáticas: por unha banda, a relación entre escrita popular, a memoria e a historia; pola outra, a importancia específica das fontes persoais e da escrita popular no estudo da emigración . Pechouse o encontro cunha mesa redonda en que se expuxeron diversas iniciativas locais de recuperación da memoria popular .

A Rede de Arquivos da Escrita Popular (reap) coordina e dálles visibilidade desde setembro de 2004 aos arquivos, asociacións, coleccionistas e inves-

55

Act

ivid

adestigadores comprometidos na procura, conservación, estudo e divulgación da

memoria escrita da xente común ao longo da historia . Creada por iniciativa do Seminario Interdisciplinar de Investigaciones sobre la Cultura Escrita da Universidad de Alcalá de Henares, dela forman parte once arquivos de todo o Estado español: o Archivo de la Escritura Popular del Bajo Duero (Zamora), o Arquivo da Emigración Galega (Santiago de Compostela), o Arxiu de la Me-mòria Popular la Roca del Vallès (Barcelona), o Centro de Investigación Manes (uned, Madrid), a Fundación 10 de Marzo (Santiago de Compostela), a colec-ción Monreal-Cabrelles (Museu Etnogràfic de València), o Museo Pedagógico de Zamora, os Museos de Terque (Almería), o Museu del Pueblu d’Asturies (Xixón) e mais a Unidad de Estudios Biográficos (Universitat de Barcelona) .

Referencias de prensa: «IV Xuntanza da Rede de Arquivos e Escrita Popular» (Ano da memoria, s . d .); «Memoria escrita, historia e emigración» (A Voz de Vi‑lalba, 4 de novembro de 2008); «A voz da memoria agachada» (Diario Cultural, 6 de novembro de 2008); «A Rede de Arquivos fala en Santiago da memoria escrita e da emigración» (El Correo Gallego, 7 de novembro de 2008)

Foro de cultura local

I Foro de Cultura Local

Data: 28 e 29 de novembro de 2008Localización: Salón de actos do Consello da Cultura GalegaParticipantes: José María Pérez —peridis— e Juan Carlos Prieto (Fundación Santa María La Real); Pablo Meira, profesor da Universidade de Santiago de Compostela; Carlos Méixome (Instituto de Estudos Miñoranos); Carlos Forca-dell, director do Instituto Fernando el Católico (Zaragoza); Manuel Gago (Con-sello da Cultura Galega); Alfredo Erias (Arquivo Municipal de Betanzos)

As asociacións e outras entidades de cultura local galegas desenvolven un insubstituíble labor de estudo e divulgación da historia e do patrimonio

56

Act

ivid

ades locais . Esta tarefa serviu tamén para conservar e poñer en valor o patri-

monio material e inmaterial, o cal, doutro xeito, desaparecería ou esque-ceríase .

O I Foro de Cultura Local tivo en conta os esforzos destas asociacións, mais tamén o feito de que as circunstancias sociopolíticas de Galicia mudaron moito nestes vinte e cinco anos . Foi un debate aberto entre representan-tes de asociacións culturais que permitiu reflexionar sobre experiencias doutras comunidades autónomas, sobre os estudos sociolóxicos e sobre os novos instrumentos de comunicación tecnolóxica . Intentouse identificar o novo contexto sociopolítico no que se desenvolve o traballo das asociacións, pero sobre todo definir novas vías, ferramentas e horizontes de actividade para o futuro .

Un estudo presentado durante o foro indica que, malia as carencias orza-mentarias, a pouca renovación xeracional e a reducida participación, as aso-ciacións culturais melloraron a xestión e a organización de actividades . Mais, no futuro, deberán ser máis activas e «menos reactivas» . Destacouse a súa cohesión interna e o compromiso dos xestores destas entidades, necesita-das de novos impulsos logo das mudanzas dos últimos vinte e cinco anos e no marco dos novos horizontes políticos e culturais . Neste sentido, a principal conclusión do foro foi que os centros de estudos locais deberán apostar pola coordinación, o traballo na Rede e a dixitalización . Outro obxectivo é chegar a novos públicos por parte de entidades caracterizadas, en boa medida, polos seus contactos visibles e directos co entorno .

Neste foro presentouse unha nova plataforma, promovida desde o Consello da Cultura Galega a través do seu portal Culturagalega .org, orientada á difu-sión das rutas culturais denominada “Roteiros” . Unha ferramenta útil para o desenvolvemento dos estudios locais .

Referencias de prensa: «Foro de Cultura Local» (A Voz de Vilalba, 20 de nov-embro de 2008); «O Consello da Cultura organiza un foro sobre “Cultura Lo-

57

Act

ivid

adescal” e outro sobre “Cultura e política» (Academia Galega do Audiovisual, 25 de

novembro de 2008); «O ccg acolle desde hoxe o I Foro de Cultura Local» (El Correo Gallego, 28 de novembro de 2008); «As asociacións de cultura local, a debate» (Galicia Hoxe, 28 de novembro de 2008); «Un foro analizará hoy y mañana la cultura local» (La Voz de Galicia, 28 de novembro de 2008); «A cultura local, a exame» (Galicia Hoxe, 29 de novembro de 2008); «Os centros de estudos locais deberán actuar de difusores culturais» (El Correo Gallego, 30 de novembro de 2008); «Renovarse ou morrer» (Galicia Hoxe, 30 de nov-embro de 2008)

Conmemoración do Día Mundial da Poesía

Data e hora: 28 de marzo de 2008 ás 19 .30 hLocalización: Salón de actos do Consello da Cultura GalegaOrganización: pen Clube de Galicia, Consello da Cultura GalegaParticipantes: Luís González Tosar, presidente do pen Clube de Galicia; Henri-que Monteagudo, secretario do Consello da Cultura Galega; Olvido García Val-dés, poetisa; Gastão Cruz, poeta, crítico literario e director de teatro; Antoni Marí, poeta, ensaísta e narrador; César Antonio Molina, ministro de Cultura e poeta; Gonzalo Navaza, poeta; Luz Pozo Garza, poetisa; María Xosé Queizán, escritora; Kamo Petrosyan, violinista da Orquestra Filharmónica de Ereván (Armenia)

O Consello da Cultura acolleu por oitavo ano consecutivo o acto conmemo-rativo do Día Mundial da Poesía, organizado polo pen Clube de Galicia . O acto abriuse cunha introdución a cargo de Luís González Tosar e coa lectura do ma-nifesto do director xeral da unesco, Koichiro Matsuura, con motivo desta ce-lebración, que correu a cargo de Xavier Castro Martínez, secretario técnico do pen Clube de Galicia . A continuación tivo lugar un recital poético, que concluíu coa actuación do violinista Kamo Petrosyan .

Referencias na prensa: «Versos para soster as linguas» (Vieiros, 28 de marzo de 2008)

58

Act

ivid

ades Conmemoración do 60 aniversario da Declaración dos Dereitos Humanos

Data e hora: 10 de decembro de 2008 ás 10 hLocalización: Salón de actos do Consello da Cultura GalegaOrganización: Consello da Cultura Galega, Seminario Galego de Edu-cación para a Paz – Fundación Cultura de Paz, Colexio de Avogados de Santiago .Participantes: Ramón Villares, presidente do Consello da Cultura Gale-ga; Manuel Dios Diz, presidente do Seminario Galego de Educación para a Paz; Evaristo Nogueira, decano do Colexio de Avogados de Santiago; Federico Mayor Zaragoza, presidente da Fundación Cultura de Paz e ex-director xeral da unesco; Manuel Ollé, presidente da Asociación Pro Dereitos Humanos (apdh); diversas personalidades institucionais e re-presentantes da cultura galega; Grupo de Música do ies A . Fraguas; gru-po musical No title.

«A Declaración Universal dos Dereitos Humanos é o acontecemento mais rele-vante do século xx, o de maior proxección de futuro», afirmou Mayor Zaragoza, que participou nunha conmemoración que incluíu música, lectura pública dos trinta artigos da Declaración e relatorios de Evaristo Nogueira, Manuel Ollé e o propio Mayor Zaragoza .

Estes subliñaron a necesidade de observar os mandatos da Declaración . No-gueira denunciou a «falsa dicotomía entre liberdade e seguridade» das me-didas antiterroristas . «Pode haber seguridade sen limitación de liberdades e dereitos», dixo, para engadir, aludindo a Guantánamo: «Non hai maior insegu-ridade que a derivada da arbitrariedade do poder» .

Ollé declarou que a Declaración «é básicamente un tratado de paz» e destacou a necesidade de cumprila para mellorar un escenario preocupante: «A inxusti-za, a desigualdade e a impunidade continúan a pesar de todo» .

59

Act

ivid

adesMayor Zaragoza, logo de recordar a relevancia da Declaración, aseverou: «De-

mocracia significa ter en conta o cidadán e agora, por vez primeira, os cida-dáns dispoñemos da posibilidade dunha participación non presencial e debe-mos facernos ouvir» . Zaragoza falou da necesidade de potenciar as funcións da onu, da vida como primeiro dereito, dos miles de millóns de dólares des-tinados á industria armamentista e das sesenta mil persoas que morren de fame diariamente: «Debemos ver o mundo no seu conxunto e recordar que non hai desafíos que excedan a nosa capacidade creadora» .

Ramón Villares afirmou a proxección da cultura como posibilidade para o diálogo, o entendemento e a paz e salientou a capacidade de acción da cidadanía . «Sempre podemos facer algo máis do que cremos poder facer», dixo .

Referencias de prensa: «Declaración Universal dos Dereitos Humanos . 60 aniversario (1948-2008)» (Seminario Galego de Educación para a Paz, s . d .); «Actos 60 aniversario da Declaración Universal do[s] Dereitos Humanos» (Cooperación Galega, s . d .); «O Seminario Galego de Educación para a Paz ce-lebra o Día dos Dereitos do Neno e da Nena» (Cooperación Galega, 19 de no-vembro de 2008); «No 60 aniversario da Declaración Universal dos Dereitos Humanos (1948-2008)» (transcend Media Service, do 24 ao 30 de novembro de 2008); «O Consello da Cultura celebra o 60 aniversario da dudh» (A Nosa Terra, 10 de decembro de 2008); «Celebración en Santiago da Declaración de 1948» (El Correo Gallego, 10 de decembro de 2008); «Os Dereitos Humanos cumpren 60» (Diario Cultural, 10 de decembro de 2008); «Federico Mayor Zaragoza reivindica el compromiso de la ciudadanía con los derechos huma-nos» (soitu.es, 10 de decembro de 2008); «Sesenta anos despois» (Galicia Hoxe, 11 de decembro de 2008); «Santiago festexa a carta dos dereitos hu-manos» (El Correo Gallego, 11 de decembro de 2008); «Política, sindicalismo e educación veneran os sesenta anos dos dereitos humanos na autonomía» (abc, 11 de decembro de 2008)

60

Act

ivid

ades Jorge A. Fernández Torres

Conferencia de Jorge A. Fernández Torres

Data e hora: 11 de novembro de 2008 ás 17 hLocalización: Biblioteca do Consello da Cultura GalegaTítulo: Relecturas críticas da arte producida en CubaParticipantes: Jorge A . Fernández Torres, crítico, comisario de exposicións e direc-tor do Centro de Arte Contemporáneo Wilfredo Lam; María Luísa Sobrino, coor-dinadora da Sección de Creación e Artes Plásticas do Consello da Cultura Galega

O Consello da Cultura Galega acolleu unha conferencia de Jorge Fernández na que o relator, presentado por María Luísa Sobrino, disertou sobre a arte con-temporánea emanada de Cuba .

Jorge Fernández, crítico e comisario de exposicións, impartiu conferencias en universidades españolas, colombianas, mexicanas e francesas . Foi vicepresi-dente nacional da Asociación Hermanos Saíz, institución que agrupa os novos artistas de Cuba, e director do Fondo de Desarrollo de la Educación y la Cultu-ra . Durante nove anos foi vicerreitor primeiro do Instituto Superior de Arte, e na actualidade ocupa o cargo de director do Centro de Arte Contemporánea Wifredo Lam, institución que organiza a Bienal de La Habana, e profesor de Estudios Teóricos de Arte no Instituto Superior de Arte (isa) .

O cac Wilfredo Lam estivo, desde sempre, interesado nos diferentes aspec-tos das artes visuais, así como no xeito en que estas circulan dentro e fóra do chamado terceiro mundo . É este o contexto xeográfico en que se enmarca o obxecto do seu nacemento: o de investigar e promover as artes visuais con-temporáneas de África, Asia, América Latina, o Caribe e Oriente Medio, sen es-quecer o estudo e a divulgación do pintor cubano —e universal— Wilfredo Lam .

Jorge Fernández achegou ante un auditorio especializado unha panorámica da expresión artística cubana contemporánea .

61

Act

ivid

adesReferencias de prensa: «Jorge Fernández: “Relecturas críticas da arte produ-

cida en Cuba”» (A Voz de Vilalba, 10 de novembro de 2008)

«“As novas linguaxes da cultura”, a debate hoxe no Consello da Cultura Galega» (abc, 10 de novembro de 2008)

EXPOSICIÓNS

A historia presentada de xeito visual . Este foi o eixo argumental das exposicións do Consello da Cultura Galega que viaxaron non só pola nosa terra, senón tamén polo resto do mundo, durante o ano 2008 .

Os emigrantes, o seu movemento asociacionista e a súa preciosa achega ao fi-nanciamento da educación dos que aquí quedaran; a visión do que foron estes últimos vinte e cinco anos de cultura, dos cales o Consello foi testemuña e que agora compilou para a sociedade; e, finalmente, a universalidade e a diversidade da cultura galega entre Daniel (no Pórtico da Gloria) e Daniel (Rodríguez Castelao) constituíron o eixo básico das exposicións organizadas polo Consello da Cultura Galega en 2008 .

Galicia, o sorriso de Daniel

Datas e localizacións: Do 15 de decembro de 2007 ata finais de febreiro de 2008 na Delegación da Xunta de Galicia en Bos Aires

Do 13 ao 24 de febreiro de 2008 na Feira Internacional do Libro da Habana Do 28 de xaneiro ao 25 de febreiro na Reitoría da Universidade Nova de Lisboa Do 6 ao 31 de marzo no Centro Galego de Rosario (Arxentina) Do 9 ao 31 de xullo na Intendencia Municipal de Montevideo (Uruguai) Do 15 de xullo ao 31 de agosto na Casa Museu de Monçao (Portugal)

Comisario: Ramón Villares, presidente do Consello da Cultura GalegaOrganización: Arquivo da Emigración Galega

62

Act

ivid

ades Participantes: En Bos Aires: Emilia García López, Arquivo da Emigración Ga-

lega do Consello da Cultura Galega; María Xosé Porteiro García, delegada da Xunta de Galicia en Bos Aires

Na Habana: Ramón Villares, presidente do Consello da Cultura Galega; Ánxela Bugallo, Conselleira de Cultura e Deporte; diversas personalidades da cultura galega

En Lisboa: Ramón Villares, presidente do Consello da Cultura Galega; António Manuel Bensabat, reitor da Universidade Nova; Enrique Panés Calpe, embaixa-dor de España en Portugal; Graça Videira Lopes, directora do Centro de Estu-dos Galegos da Universidade Nova

En Rosario: Martín Prieto, director do Centro Cultural Parque de España; Ca-rina Frid, directora do Centro de Documentación Histórica del Parque Espa-ña; Emilia García López, Arquivo da Emigración Galega do Consello da Cultura Galega

En Montevideo: Pilar Cagiao, membro do Arquivo da Emigración Galega; Hyara Rodríguez, viceintendenta do Palacio Municipal de Montevideo; Amparo Cas-taño, secretaria da delegación da Xunta de Galicia en Bos Aires; Carlos Zubi-llaga, director do Centro de Estudios Gallegos da Facultad de Humanidades y Ciencias de la Educación (Universidad de la República)

En Monçao: Ramón Villares, presidente do Consello da Cultura Galega; Viriato Capela, vicerreitor da Universidade do Minho e director da Casa Museu; Marce-lino Fernández Santiago, xerente do Consello da Cultura Galega .

Coas figuras do profeta Daniel (do Pórtico da Gloria) e Daniel Castelao como referentes, Galicia, o sorriso de Daniel foi deseñada para divulgar a realidade e a diversidade da cultura galega . Inaugurada en 2004 no Fórum das Culturas (Barcelona), durante o 2007 viaxou, anovada e actualizada, por Brasil e Por-tugal, países nos que recibiu varios milleiros de visitantes, para logo conti-

63

Act

ivid

adesnuar a súa andaina internacional no ano 2008 nun percorrido histórico para

divulgar o pasado e, sobre todo, presentar a riqueza e a diversidade de Galicia na súa identidade e universalidade . Tras o sorriso bíblico do profeta Daniel, proxección de Compostela como centro cultural e de peregrinación medieval, aparece Daniel Castelao, un dos construtores da identidade galega na primei-ra metade do século xx, enriquecida con múltiples influencias . Cinco bloques temáticos representativos dunha realidade aberta a mudanzas rápidas . Unha síntese dunha riqueza construída colectivamente e unha aposta polo diálogo intercultural .

Referencias na prensa: «Programa del Mes de Galicia en Uruguay» (Galiciaa‑berta, s . d .); «Exposição – O sorriso de Daniel . Sala de Exposições da Casa Mu-seu de Monção/Universidade do Minho terça-feira, 15-07-2008» (Casa Museu de Monçao, s . d .); «La exposición ‘Galicia, o sorriso de Daniel’ se exhibe en la localidad de Monçao» (Galicia en el Mundo, s . d .); «La Delegación de la Xunta en Buenos Aires acoge la muestra ‘Galicia, o sorriso de Daniel’» (España Exterior, núm . 548, 3 de xaneiro de 2008); «A Habana: de viveiro a escaparate da cultura galega» (Galiciae, 18 de xaneiro de 2008); «Galicia proxectará a súa cultura na Feira do Libro de La Habana» (Faro de Vigo, 19 de xaneiro de 2008); «Galicia será invitada de honor en la feria del libro de La Habana» (La Opinión A Coruña, 19 de xaneiro de 2008); «Galicia ofrecerá en la Feria del Libro de La Habana su “cultura diferenciada y abierta al mundo”, según Bugallo» (Europa Press, 9 de febreiro de 2008); «Ramón Villares abrirá o programa de actividades na Haba-na» (A Nosa Terra, 12 de febreiro de 2008); «XVII Feira Internacional do Livro de Havana» (Letras da Galiza, do 13 ao 24 de febreiro de 2008); «Galicia causa expectación» (Galicia Hoxe, 14 de febreiro de 2008); «Embaixada cultural de Galicia en Cuba» (Novaxove .com, 14 de febreiro de 2008); «Lisboa investiga la herencia de la colectividad gallega» (La Región Internacional, 14 de febreiro de 2008); «O sorriso de Daniel chega á Arxentina» (A Nosa Terra, 5 de marzo de 2008); «La muestra ‘Galicia, o sorriso de Daniel’ llega este mes a Rosario» (La Región Internacional, 6 de marzo de 2008); «A exposición ‘Galicia, o sorriso de Daniel’ chega a Arxentina» (Galicia Hoxe, 7 de marzo de 2008); «La Unión de Sociedades Gallegas comienza las actividades por el mes de Galicia» (Galicia

64

Act

ivid

ades en el Mundo, 7-13 de xullo de 2008); «Se inaugura en Montevideo la exposición

“La sonrisa de Daniel” del Consello da Cultura Galega» (Gabinete de Comunica-ción da Delegación da Xunta de Galicia en Bos Aires, 9 de xullo de 2008); «Ex-posición . Galicia en el atrio de imm» (El País [Montevideo], 9 de xullo de 2008); «Inauguran en el Palacio Municipal de Montevideo la exposición ‘O sorriso de Daniel’» (España Exterior, núm . 576, 15 de xullo de 2008); «Exposição O [s]orri-so de Daniel» (Umdicas – Desporto, Informação, Cultura, Acçao Social, 15 de xullo de 2007)

Ánxel Casal, un editor para un país

Data: 23 de abrilLocalización: Consello da Cultura GalegaTítulo: Ánxel Casal, un editor para un paísCoordinación: Consello da Cultura Galega, Alfonso Mato DomínguezOrganización: Consello da Cultura Galega, Seminario de Estudos Galego

Con motivo da presentación do libro Ánxel Casal, un editor para un país, cele-brada o 23 de abril, realizouse unha pequena exposición de carácter divulgati-vo composta por unha serie de paneis onde se describía a extensa actividade como editor de Ánxel Casal . Os paneis, que foron expostos no primeiro andar do Consello da Cultura Galega, ofreceron unha achega documental aos diver-sos proxectos editados, como Lar ou Nós .

Referencias de prensa: «Homenaxe e presentación do libro ‘Ánxel Casal, un editor para un país’» (Compostela Cultura, s . d .); «Presentación del libro Ánxel Casal, un editor para un país» (Agenda de GaliciaDigital, s . d .); «Ánxel Casal, un editor para un país» (Xornal, 22 de abril de 2008); «Día do Libro: As rúas cheas de letras» (A Nosa Terra, 23 de abril de 2008); «Homenaxe a Ánxel Casal do ccg e do Seminario» (El Correo Gallego, 23 de abril de 2008); «A cultura galega homenaxea no Día Internacional do Libro ao editor Ánxel Casal» (Asociación Galega de Editores, 23 de abril de 2008); «Ánxel Casal, protagonista do Día do Libro en Galicia» (Galiciae, 23 de abril de 2008);

65

Act

ivid

ades«Ánxel Casal, un editor para un país» (Galicia Hoxe, 24 de abril de 2008);

«Ánxel Casal, recoñecido como un referente dos editores» (La Voz de Ga‑licia, 24 de abril de 2008); «El renovador del libro» (El Correo Gallego, 24 de abril de 2008); «O editor de todos» (El País, 2 de maio de 2008); «“Ánxel Casal, un editor para un país”» (Brétemas, 2 de maio de 2008); «Ánxel Casal» (La Región, 3 de xuño de 2008)

Nós mesmos. Asociacionismo galego na emigración

Datas e localización: Do 27 de xuño ao 31 de xullo no Centro Galego de Lisboa Do 23 de xullo ao 30 de setembro na Delegación da Xunta de Galicia en Bos Aires Do 30 de outubro ao 16 de novembro no Círculo Mercantil e Industrial de Sevilla Do 15 de novembro ao 15 de decembro no Centro Galicia de Bos Aires

Título: Nós mesmos. Asociacionismo galego na emigraciónOrganización: Arquivo da Emigración Galega do Consello da Cultura Galega; Secretaría Xeral de Emigración da Xunta de GaliciaComisarios: Pilar Cagiao Vila, Vicente Peña SaavedraParticipantes: En Lisboa: Ramón Villares, presidente do Consello da Cultura Galega; Manuel Luís Rodríguez González, secretario xeral de Emigración; Vi-cente Peña Saavedra, comisario da mostra; Miguel Seco, presidente do Centro Galego Xuventude de Galicia; Marcelino Fernández Santiago, xerente do Con-sello da Cultura Galega .

Na Delegación da Xunta de Galicia en Bos Aires: Emilia García López, Arquivo da Emigración Galega; María Xosé Porteiro, delegada da Xunta de Galicia en Bos Aires; Manuel Luis Rodríguez González, secretario xeral de Emigración da Xunta de Galicia; Eduardo Blanco, actor arxentino de orixe galega; os membros do grupo musical Fía na Roca

En Sevilla: Pilar Cagiao Vila, comisaria da mostra; Carlos Sixirei Paredes, no nome da Secretaría Xeral de Emigración; Emilia García López, Arquivo da Emi-gración Galega .

66

Act

ivid

ades No Centro Galicia de Bos Aires: Ramón Villares, presidente do Consello da Cul-

tura Galega; Marcelino Fernández Santiago, xerente do ccg; Emilia García Ló-pez, Arquivo da Emigración Galega; Héctor Fernández Álvarez, presidente do Centro Galicia de Bos Aires; Guillermo Hernández Cerviño, conselleiro laboral da Embaixada de España en Arxentina .

Configurada en sete capítulos e presentada en 62 paneis verbo-icónicos que conxugan escenarios, momentos e os principais aspectos do tecido societario da Galicia interior, Nós mesmos permite percorrer a historia das sociedades fundadas polos emigrantes galegos e incorpora as imaxes e as voces dese «fe-nómeno de integración comunitaria», en expresión dos comisarios, segundo os cales, «nun fértil xogo de interaccións simbólicas, o visitante poderá enri-quecer a mostra coas experiencias, os coñecementos e os recordos que garda na súa bagaxe persoal» .

A exposición resume máis dun século de historia do asociacionismo gale-go na emigración, que cristalizou nos primeiros anos do século xx, particu-larmente en Arxentina e Cuba . «A experiencia compartida da emigración é a pedra fundante do edificio do asociacionismo . E este é o motivo central desta exposición temática, dedicada a rastrexar a particular historia da identificación e afirmación das colectividades galegas no exterior . Que o seu título sexa Nós mesmos, alén dun vago aceno irlandés, indica ben ás cla-ras que o que se pretende subliñar é xustamente, esta capacidade da emi-gración galega para autoorganizarse nos seus lugares de destino», afirma Ramón Villares .

Manuel Luís Rodríguez lembra que Galicia conta hoxe con 413 centros espalla-dos por catro continentes . «Semellante rede é unha regalía da que Galicia dis-pón gratuitamente e que representa un enorme potencial de oportunidades . Os centros non se limitan a ser hoxe lugares de xuntanza para matar saudades: son oficinas de turismo, plataformas de promoción da cultura galega, espazos de encontro empresarial e cobran múltiples facetas de grande importancia para o desenvolvemento de Galicia» .

67

Act

ivid

adesReferencias na prensa: «A exposición “Nós mesmos…” chega a B[o]s Aires» (A

Voz de Vilalba, 23 de xuño de 2008); «O secretario xeral de Emigración inau-gura no Centro Galego de Lisboa a exposición “Nós mesmos . Asociacionismo galego na emigración”» (Galiciaaberta, 27 de xuño de 2008); «O Consello da Cultura abre unha mostra en Lisboa» (Galicia Hoxe, 27 de xuño de 2008); «Hoxe inaugúrase a mostra “Nós mesmos” no Centro Galego de Lisboa» (A Voz de Vi‑lalba, 27 de xuño de 2008); «El ccg inaugura hoy en Lisboa “Nós mesmos . Aso-ciacionismo Galego na Emigración» (soitu.es, 27 de xuño de 2008); «O papel asociativo dos emigrantes galegos» (Galicia Hoxe, 28 de xuño de 2008); «Ar-xentina celebrará con cultura, deporte e relixión o “Mes de Galicia”» (Xornal, 28 de xuño de 2008); «Emigración inaugura no Centro Galego de Lisboa a expo-sición Nós mesmos. Asociacionismo galego na emigración» (Xornal Galicia, 28 de xuño de 2008); «O Centenario do Centro Galego de Lisboa» (MundoGaliza, 28 de xuño de 2008); «Galicia disfrutará su mes en Argentina» (Diario Hispano Argentino, 28 de xuño de 2008); «Manuel Luis Rodríguez inaugura la muestra ‘Nós mesmos’ en el Centro Gallego de Lisboa» (España Exterior, núm . 574, 1 de xullo de 2008); «Inauguración da Exposición nós mesmos» (Galeguidade.net, 19 de xullo de 2008); «Inaugúrase en Buenos Aires a exposición ‘Nós mesmos’» (A Nosa Terra, 23 de xullo de 2008); «Inaugúrase en Buenos Aires a exposición “Nós mesmos”» (Xornal, 23 de xullo de 2008); «Manuel Luis Rodríguez llama a poner en valor el patrimonio ‘histórico, ético y económico’ de la emigración gallega» (La Región Internacional, 24 de xullo de 2008); «La muestra ‘Nós mes-mos’ rememora durante un mes en Buenos Aires la historia del asociacionismo gallego en la emigración» (Europa Press, 24 de xullo de 2008); «Os colectivos galegos, nunha mostra en Bos Aires» (El Correo Gallego, 25 de xullo de 2008); «Manuel Luís Rodríguez inaugurou en Bos Aires a mostra ‘Nós [m]esmos’ sobre as entidades no exterior» (España Exterior, núm . 578, 29 de xullo de 2008); «62 paneis, en sete capítulos da historia do asociacionismo galego na emigración» (Xornal Galicia, 27 de agosto de 2008); «A exposición ‘Nós mesmos’ chega á cidade de Sevilla» (España Exterior, núm . 593, 11 de novembro de 2008); «In-auguración de la exposición “Nós mesmos”» (sice Prensa & Comunicación, 11 de novembro de 2008); «Bos Aires: “Nós mesmos . Asociacionismo galego na emigración”» (A Voz de Vilalba, 14 de novembro de 2008); «Ramón Villares ha-

68

Act

ivid

ades bla en Argentina del ‘legado de la emigración y su importancia para Galicia’»

(Crónicas de la emigración, 17 de novembro de 2008); «O presidente do Con-sello da Cultura Galega eloxia en Bos Aires o traballo dos centros galegos no exterior» (España Exterior, núm . 594, 18 de novembro de 2008)

Galicia 25. Unha cultura para un novo século. Consello da Cultura Galega (1983‑2008)

Datas e localización: Do 1 de outubro ao 30 de novembro no Centro Cultural e no Centro Social Caixanova (Vigo)

Do 15 de decembro de 2008 ao 18 de xaneiro de 2009 no Centro Cultural Caixanova en Pontevedra

Comisarios: Víctor F . Freixanes, Henrique Monteagudo e Iago Seara .Participantes: Emilio Pérez Touriño, presidente da Xunta de Galicia; Ramón Villares, presidente do Consello da Cultura Galega; Ánxela Bugallo, conselleira de Cultura e Deporte; Julio Fernández Gayoso, presidente de Caixanova; Xosé Luís Pego, director xeral de Caixanova; Víctor F . Freixanes e Iago Seara, comi-sarios da exposición .

«Non é un inventario, senón mais ben unha mensaxe de futuro e unha expre-sión da pluralidade e do policentrismo da cultura galega», aseguraba Ramón Villares no acto de inauguración da exposición organizada para celebrar as vodas de prata do ccg . Pero non se tratou unha mostra sobre a institución, senón unha revisión dos acontecementos económicos, industriais pero tamén culturais do último cuarto de século do noso país . Repartida en tres espazos e estruturada baixo as denominacións «Formas e espazos», «Palabras, imaxes e sons» e «Fíos e desafíos», a exposición pretendeu facer un percorrido extenso sobre toda a historia de Galicia, non entendida só desde o punto de vista das industrias culturais, senón tamén achegando arquitectura, cultura ambiental, espazos da comunicación, deseño e industria, banda deseñada e patrimonio .

Con este proxecto expositivo aspirouse a dar a coñecer a importancia que para o desenvolvemento da cultura de Galicia tivo a consecución da autonomía en

69

Act

ivid

ades1981 observando como, a partir do autogoberno, se elaboraron diferentes

proxectos para revalorizar o producido culturalmente no país, entrando así nos circuítos culturais europeos e fortalecendo a construción dunha identi-dade cultural . Este esquema argumental realizouse mediante a exhibición de diferentes materiais creativos e divulgativos, exemplos do progreso cultural da nosa terra nos últimos vinte e cinco anos en diversas disciplinas, áreas e campos de análise . A imaxe de Galicia como referente cultural no mundo, xera-dora de ideas e proxectos e asimiladora de culturas .

Referencias na prensa: «Inauguración de la exposición: Galicia 25. Unha cul‑tura para un novo século. Consello da Cultura Galega, 1983‑2008» (Galicia‑Digital, s . d .); «O Consello da Cultura e Caixanova inauguran a mostra ‘Galicia 25 . Unha cultura para un novo século’» (Vigonet, s . d .); «Exposición: “Galicia 25 . Unha cultura para [un] novo século» (Negocios Vigo, s . d .); «Galicia 25. Una Cultura para un nuevo Siglo» (La guía Go!, s . d .); «Una apuesta por la cultu-ra gallega» (Faro de Vigo, 4 de setembro de 2008); «Caixanova proyecta 50 actos culturales en Vigo» (El Correo Gallego, 4 de setembro de 2008); «Inau-guración de ‘Galicia 25 . Unha cultura para [un] novo século» (A Nosa Terra, 25 de setembro de 2008); «Unha exposición reflicte a evolución da cultura ga-lega desde o ano 1983» (La Voz de Galicia, 27 de setembro de 2008); «El ccg mira al futuro para repasar 25 años de su historia en Caixanova» (El Correo Gallego, 27 de setembro de 2008); «La historia del Consello da Cultura se ex-pone en Vigo» (El País, 27 de setembro de 2008); «Touriño destaca o éxito do Consello da Cultura Galega ao conxugar tradición, modernidade, calidade e pluralidade» (Xunta de Galicia, 1 de outubro de 2008); «O Consello da Cultura e Caixanova inauguran a mostra “Galicia 25 . Unha cultura para un novo sécu-lo”» (El Correo Gallego, 1 de outubro de 2008); «Exposición conmemorativa dos 25 anos de creación do Consello da Cultura Galega» (Xornal Galicia, 1 de outubro de 2008); «Unha exposición repasa o avance da creación en Galicia desde 1980» (La Voz de Galicia, 2 de outubro de 2008); «Touriño c[u]alifica de moderno e plural o Consello da Cultura Galega» (El Progreso, 2 de outu-bro de 2008); «Unha mostra para o futuro» (Atlántico Diario, 2 de outubro de 2008); «Una exposición recorre en Vigo los últimos 25 años de la cultura

70

Act

ivid

ades gallega» (Faro de Vigo, 2 de outubro de 2008); «Una muestra repasa en Vigo

la historia de la cultura gallega» (El País, 2 de outubro de 2008); «O Consello da Cultura e Caixanova inauguran a mostra “Galicia 25 . Unha cultura para un novo século”» (Vigometropolitano.com, 2 de outubro de 2008); «O Consello da Cultura e Caixanova inauguran a mostra “Galicia 25 . Unha cultura para un novo século» (NoticiasGalicia, 8 de outubro de 2008); «Á marxe dos 25 anos» (La Voz de Galicia, 13 de outubro de 2008); «Os 25 anos do Consello da Cultu-ra» (La Voz de Galicia, 22 de outubro de 2008)

Escolas de habaneiros. Memoria gráfica

Data: Do 22 de outubro ao 8 de novembro de 2008Localización: Casa da Cultura de Burela (Lugo)Organización: Arquivo da Emigración Galega; Concello de Burela; IES Monte Castelo

Con esta exposición, o Arquivo da Emigración do ccg pretendeu rescatar e di-vulgar a memoria e os testemuños da acción solidaria e altruísta dos nosos emigrantes no desenvolvemento do eido educativo na nosa terra . Este feito quedou reflectido na creación de numerosas escolas repartidas por toda Ga-licia . Na mostra presentáronse imaxes de varias escolas da Mariña que foron froito do legado dos indianos .

Referencias na prensa: «Exposición en Burela sobre as escolas de habanei-ros» (Crónica3 A Mariña); «Burela hace un recorrido por las escuelas de haba-neros» (La Voz de Galicia, 22 de outubro de 2008)

71

Act

ivid

adesOUTROS ACTOS REALIZADOS NO CCG

O Consello da Cultura Galega acolleu actividades de diversas institucións e co-lectivos culturais que abordaron aspectos dispares como a música, a proxección exterior da literatura, os valores ecolóxicos ou a xurisprudencia galega . Esta di-versificación contribúe a consolidar o Consello da Cultura Galega como lugar de referencia para a cultura do país e espazo central dos actos culturais da cidade de Santiago

Natalis. Dúo de piano a catro mans: Décima‑Cerviño

Data e hora: 3 de xaneiro de 2008 ás 17 hLocalización: Salón de actos do Consello da Cultura GalegaOrganización: Manos UnidasParticipantes: Lourdes Sánchez Décima e Antonio Cerviño Loira, pianistas .

O Consello da Cultura Galega acolleu un concerto conmemorativo do Nadal, organizado por Manos Unidas, que contou coa presenza dos pianistas Lourdes Sánchez Décima e Antonio Cerviño Loira .

Presentación do disco Cantares Galegos

Data e hora: 25 de febreiro de 2008 ás 19 hLocalización: Salón de actos do Consello da Cultura GalegaTítulo: Cantares GalegosAutor: ResonetEdición: OuvirmosOrganización: Consello da Cultura Galega, Fundación Rosalía de CastroColaboración: Fundación Rosalía de Castro, Asociación Galega da Lírica Tere-sa BerganzaParticipantes: Ramón Villares, presidente do Consello da Cultura Galega; He-lena Villar Janeiro, presidenta da Fundación Rosalía de Castro; Fernando Re-yes, membro do grupo Resonet .

72

Act

ivid

ades O grupo de música antiga Resonet presentou un novo disco que compila unha

interpretación musical de dezasete dos Cantares Gallegos de Rosalía de Cas-tro, tomando como punto de partida as melodías do tempo da escritora, que mesmo lle puideron servir a esta de inspiración .

O cd Cantares Galegos está editado pola discográfica Ouvirmos e conta cunha coidada presentación, cun libreto de oitenta e oito páxinas que ofrece os poe-mas orixinais e as súas traducións ao español, inglés e francés . Resonet está dirixido por Fernando Reyes, arranxista das pezas, que creou o grupo en 1990 en Santiago de Compostela tirando o nome dunha peza do Códice Calixtino.

Referencias de prensa: «‘Cantares galegos’ e un libro no 171 cumpreanos [sic] de Rosalía de Castro» (El Correo Gallego, 6 de marzo de 2008)

Presentación do libro Buenos Aires gallega. Inmigración, pasado y presente

Data e hora: 16 de abril de 2008 ás 13 hLocalización: Biblioteca do Consello da Cultura GalegaTítulo: Buenos Aires gallega. Inmigración, pasado y presenteAutor: Ruy Farías (comp .)Serie: «Temas de Patrimonio Cultural»Edición: Comisión para la preservación del Patrimonio Histórico Cultural de la Ciudad Autónoma de Buenos Aires (Ministerio de Cultura, Arxentina)Participantes: Ramón Villares, presidente do Consello da Cultura Galega; Rui Farías, compilador da edición; Xosé Manoel Núñez Seixas, catedrático de Historia Contemporánea da usc; Fernando Devoto, Instituto Ravignani da Universidad de Buenos Aires e Francisco Fernández Naval, escritor

O libro Buenos Aires gallega reúne os relatorios presentados nas xornadas do mesmo título celebradas en Bos Aires en agosto de 2007 para analizar o pasado e o presente da inmigración en Arxentina . No acto de presentación, presidido por Ramón Villares, os participantes destacaron a importancia da mestura das diferentes ópticas expostas nas xornadas, así como a signifi-

73

Act

ivid

adescación dun proxecto que resultou da cooperación de institucións arxentinas

e galegas . O libro aborda temas diversos no marco da inmigración galega en Arxentina: desde a perspectiva diacrónica ata a problemática específica da muller, pasando polo fenómeno cultural, a identidade ou a converxencia tecnolóxica .

Referencias de prensa: «Buenos Aires gallega» (Xornal, 16 de abril de 2008); «A pegada da emigración» (Galicia Hoxe, 17 de abril de 2008); «Un libro des-taca el protagonismo de la colectividad gallega en la formación de Buenos Aires» (La Región Internacional, 17 de abril de 2008); «A Bos Aires galega» (La Voz de Galicia, 18 de abril de 2008); «“Buenos Aires gal[l]ega” plasma o protagonismo dos galegos en Arxentina» (La Voz de Galicia, 22 de abril de 2008); «Editan las ponencias del congreso sobre el papel de la emigración gallega en Argentina» (España Exterior, núm . 564, 22 de abril de 2008); «El libro “Buenos Aires [g]allega» se presentó en España» (Boletín Digital, nº 56, 7 de maio de 2008)

Homenaxe e presentación do libro Ánxel Casal, un editor para un país. Catálogos de Lar e Nós

Data e hora: 23 de abril ás 12 .30 hLocalización: Salón de actos do Consello da Cultura GalegaTítulo: Ánxel Casal, un editor para un país. Catálogos de Lar e NósAutor: Alfonso Mato Domínguez (coord .)Edición: Consello da Cutura Galega / Seminario de Estudos GalegosParticipantes: Ramón Villares, presidente do Consello da Cultura Gale-ga; Francisco Díaz-Fierros, vicepresidente do Consello da Cultura Gale-ga e representante do Seminario de Estudos Galegos; Isaac Díaz Pardo, intelectual e artista; Jacobo Bermejo, presidente do Clúster do Produto Gráfico e do Libro Galego; Xaime Corral, presidente da Federación de Li-breiros de Galicia; Alfonso García Sanmartín, presidente da Asociación Galega de EditoresOrganización: Consello da Cultura Galega, Seminario de Estudos Galego

74

Act

ivid

ades A presentación do libro Ánxel Casal, un editor para un país converteuse

nun triple homenaxe ao editor, ao libro e á cultura . O libro, coordinado por Alfonso Mato, inclúe traballos de Ernesto Vázquez Souza, Mercedes Bangueses e María Lourdes Pérez González, e ábreno Isaac Díaz Pardo e Ramón Villares con cadanseu texto . Todos se felicitaron pola oportu-nidade dunha obra que dá testemuño do traballo de Ánxel Casal, «o re-novador do libro galego», en palabras de Isaac Díaz Pardo, memoria viva de Galicia e do traballo do editor . Ao acto tamén asistiron familiares do homenaxeado .

A gran contribución de Ánxel Casal á Galicia do século xx estivo no campo da industria cultural, no seu intento de dotar a Galicia, coa lingua galega como vehículo de comunicación, dunha estrutura editorial estable, tanto na edición propiamente dita de textos fundamentais para a cultura gale-ga moderna como na presentación estética desas obras, de acordo coas tendencias máis comúns da edición europea do momento . Neste catálogo móstranse por vez primeira os rexistros bibliográficos e as cubertas de case todas as publicacións que Casal editou e imprimiu, primeiro na edi-torial Lar, xunto con Leandro Carré Alvarellos, e logo, xa en solitario, na editorial Nós .

Referencias de prensa: «Homenaxe e presentación do libro ‘Ánxel Casal, un editor para un país’» (Compostela Cultura, s . d .); «Presentación del libro Ánxel Casal, un editor para un país» (Agenda de GaliciaDigital, s . d .); «Ánxel Casal, un editor para un país» (Xornal, 22 de abril de 2008); «Día do Libro: As rúas cheas de letras» (A Nosa Terra, 23 de abril de 2008); «Homenaxe a Ánxel Casal do ccg e do Seminario» (El Correo Gallego, 23 de abril de 2008); «A cultura galega homenaxea no Día Internacional do Libro ao editor Ánxel Casal» (Asociación Galega de Editores, 23 de abril de 2008); «Ánxel Casal, protagonista do Día do Libro en Galicia» (Galiciae, 23 de abril de 2008); «Ánxel Casal, un editor para un país» (Galicia Hoxe, 24 de abril de 2008); «Ánxel Casal, recoñecido como un referente dos editores» (La Voz de Ga‑licia, 24 de abril de 2008); «El renovador del libro» (El Correo Gallego, 24

75

Act

ivid

adesde abril de 2008); «O editor de todos» (El País, 2 de maio de 2008); «“Ánxel

Casal, un editor para un país”» (Brétemas, 2 de maio de 2008); «Ánxel Casal» (La Región, 3 de xuño de 2008)

Recital poético da aelg a cargo de Nancy Morejón

Data e hora: 25 de abril de 2008 ás 19 hLocalización: Salón de actos do Consello da Cultura GalegaTítulo: A beleza de todos os díasOrganización: Asociación de Escritores en Lingua GalegaParticipantes: Nancy Morejón, poetisa; Cesáreo Sánchez, presidente da Asociación de Escritores en Lingua Galega (aelg); Elvira Cienfuegos, en representación da Concellaría de Cultura do Concello da Santiago de Compostela .

A escritora cubana Nancy Morejón, galardoada en 2008 co premio da aelg á Escritora Galega Universal, ofreceu no Salón de actos do Consello da Cultura Galega unha lectura de poemas comentados baixo o título A beleza de todos os días . Nancy Morejón, Premio Nacional de Literatura 2002, é autora de nu-merosos poemarios, entre os que se achan Mutismos, Amor, ciudad atribuida ou Baladas para un sueño, e realizou, así mesmo, varios estudos sobre a obra de Nicolás Guillén .

Referencias na prensa: «Coloquio con Nancy Morejón no ccg» (Praza das Letras, s . d .); «Lectura de poemas de Nancy Morejón no Consello da Cul-tura Galega» (Compostela Cultura, s . d .); «Nancy Morejón recibirá o galar-dón “escritora galega universal” na Cea das Letras» (Xornal, 21 de abril de 2008); «A aelg entrega os seus premios a Nancy Morejón e á Mostra de Ribadavia» (A Nosa Terra, 24 de abril de 2008); «Nancy Morejón recibe o sábado o Premio Escritora Galega Universal» (Galicia Hoxe, 24 de abril de 2008); «A poesía de Nancy Morejón en Compostela» (A Nosa Terra, 25 de abril de 2008)

76

Act

ivid

ades Presentación das Actas do VII Congreso Internacional de Estudos

Galegos. Mulleres en Galicia. Galicia e outros pobos da Península

Data e hora: 23 de xuño de 2008 ás 12 hLocalización: Salón de actos do Consello da Cultura GalegaTítulo: Actas do VII Congreso Internacional de Estudos Galegos. Mulleres en Galicia. Galicia e outros pobos da PenínsulaAutores: Helena González Fernández, María Xesús Lama López (ed .)Edición: Sada (A Coruña): Ediciós do Castro, Asociación Internacional de Estu-dos Galegos, Filologies Gallega i Portuguesa (Universitat de Barcelona)Participantes: Henrique Monteagudo, secretario do Consello da Cultura Ga-lega; Helena González Fernández, coeditora do volume; Burghard Baltrusch, presidente da Asociación Internacional de Estudos Galegos

O Consello presentou este ano 2008 as Actas do VII Congreso Internacional de Estudos Galegos, celebrado en Barcelona do 28 ao 31 de maio de 2003 . O volume recolle as trece conferencias plenarias, que para esta ocasión xiraron arredor dos temas «Mulleres en Galicia» e «Galicia e outros pobos da Penín-sula», e que correron a cargo de investigadores e intelectuais destacados, entre os que se contan Margarita Ledo, María Ruido, Ramón Villares, Barreiro Fernández e Víctor Freixanes, entre outros . Ademais, co libro achégase un cd que contén as comunicacións presentadas no congreso, preto de cen . O libro apareceu cando se cumprían 40 anos da implantación dos estudos galegos e portugueses na Universitat de Barcelona .

Referencias de prensa: «Preséntanse as actas do VII Congreso de Estudos Ga-legos no Consello da Cultura Galega» (Vieiros, 18 de xuño de 2008); «Corenta anos da creación da Asociación de Estudos Galegos» (Galicia Hoxe, 23 de xuño de 2008); «Preséntanse as actas do VII Congreso Internacional de Estudos Ga-legos» (A Nosa Terra, 23 de xuño de 2008); «Preséntanse as actas do VII Con-greso de Estudos Galegos no Consello da Cultura Galega» (Vieiros, 23 de xuño de 2008); «Santiago será sede del IX Congreso de la aieg» (El Correo Gallego, 24 de xuño de 2008); «Galicia acollerá no ano 2009 o IX Congreso da aieg» (Galicia

77

Act

ivid

adesHoxe, 24 de xuño de 2008); «Helena González: ‘O traballo que se fai desde os

Estudos Galegos é transversal e dinámico’» (A Nosa Terra, 4 de xullo de 2008)

Elites emigrantes ibéricas no Río da Prata: patriotismo, intermediación política e proxectos culturais

Data: 9, 10 e 11 de xullo de 2008Localización: Salón de actos do Consello da Cultura GalegaCoordinación: Xosé Manuel Núñez Seixas, Marcela García SebastianiSecretario: Ruy FaríasOrganización: Universidade de SantiagoParticipantes: Gregorio de la Fuente, profesor titular de Historia dos Move-mentos Políticos e Sociais (Universidad Complutense de Madrid); Ángel Duarte, catedrático de Historia Contemporánea (Universitat de Girona); Marcela García Sebastiani, profesora de Historia dos Movementos Sociais e Políticos (Univer-sidad Complutense de Madrid); Ruy Farías, investigador en Historia Contem-poránea (Universidade de Santiago de Compostela); Gustavo Prado, doutor en Historia Contemporánea; Gabriela dalla Corte, profesora titular de Historia de América (Universitat de Barcelona); Javier Zamora, profesor titular de Histo-ria dos Movementos Sociais e Políticos (Universidad Complutense de Madrid); Anxo Lugilde, xornalista e investigador en Historia Contemporánea (Universi-dade de Santiago de Compostela); Xosé Manuel Núñez Seixas, catedrático de Historia Contemporánea (Universidade de Santiago de Compostela); Fernando Devoto, catedrático de Historia (Universidad de Buenos Aires); José C . Moya, catedrático de Historia das Migracións (Columbia University, Nova York)

Diversos historiadores analizaron o papel das elites emigrantes na historia dos países do Río da Prata neste curso de verán da usc celebrado no Consello da Cultura Galega, durante o cal os expertos debateron sobre xornalistas, in-dustriais e líderes políticos que desenvolveron un papel activo na emigración, realizando o seu labor a cabalo entre dúas (ou, por veces, máis) patrias de re-ferencia . Con isto pretendeuse afondar na historia da emigración ibérica no Río da Prata .

78

Act

ivid

ades Segundo os directores do curso, estes axentes influíron nas relacións cultu-

rais mantidas entre os países de destino e de orixe, na construción dun con-cepto da cidadanía e dos dereitos de participación política dos emigrantes nos países de adopción e no país de orixe, e na elaboración dun imaxinario so-bre as comunidades inmigrantes que fose aceptado na sociedade de acollida: «Será unha forma de historia transcultural e global, centrada na análise dos discursos identitarios das diásporas e na súa evolución» .

Referencias na prensa: «Inauguración do curso de verán ‘Elites emigrantes ibéricas no Río da Prata: patriotismo, intermediación política e proxectos cul-turais’» (Xornal da usc, s . d .); «Duplica con 64 cursos de verán e dezanove se-des a programación de anos pasados» (Xornal Galicia, 22 de abril de 2008); «A programación de cursos de verán na usc prosegue coa inauguración de cinco novos encontros en Compostela e Sarria» (Universidade de Santiago de Com‑postela, 8 de xullo de 2008)

Recital e presentación do poemario Estúrdiga materia, de Luís González Tosar

Data e hora: 11 de setembro de 2008 ás 19 hLocalización: Salón de actos do Consello da Cultura GalegaTítulo: Estúrdiga materiaAutor: Luís González TosarEdición: Vigo: Editorial GalaxiaParticipantes: Luís González Tosar, escritor, autor do poemario e presidente do pen Clube; Carlos Lema, director de edicións de Editorial Galaxia; Miguel Anxo Fernán-Vello, escritor e editor; Helena Villar Janeiro, escritora e profesora; Román Raña, escritor e profesor; Luciano Rodríguez, escritor; Gonzalo Navaza, escritor, tradutor e profesor; Miro Villar, escritor, tradutor, profesor e crítico literario

O xoves 11 de setembro celebrouse no ccg un recital de presentación do poe-mario Estúrdiga materia, obra de Luís González Tosar con limiar de Xosé Luís Méndez Ferrín e ilustracións do pintor compostelán Quintana Martelo . No re-

79

Act

ivid

adescital participaron unha serie de personalidades da escrita galega que leron os

versos do poemario xunto co seu autor, nun acto presentado por Carlos Lema . O director de edicións de Galaxia afirmou que este libro supón unha mudanza decisiva na traxectoria literaria de Tosar, e no que o poeta «busca as orixes e a transcendencia» . No limiar, Ferrín declara que o poemario constitúe «unha lección maxistral» na que o autor «traspasa a plenitude e a madurez», facén-doo «cunha visión cósmica, nostálxica, dorida, gozadora, única, que desde o primeiro intre se amosa ao mundo cunha enunciación diferente da de calquera outro anterior ou contemporáneo seu» .

Referencias na prensa: «Recital do poemario “Estúrdiga materia”» (Editorial Galaxia, s . d .); «Compostela: presentación de Estúrdiga materia» (Axenda cul‑tural aelg, s . d .); «“Estúrdiga materia” en recital» (Praza das Letras, s . d .); «Pre-sentación e recital do poemario Estúrdiga materia, de Luis González Tosar» (Agenda de GaliciaDigital, s . d .); «Presentación do libro[,] “Estúrdiga materia”» (Novaxove .com, s . d .); «Luís González Tosar recita ‘Estúrdiga materia’ no Con-sello da Cultura» (A Nosa Terra, 11 de setembro de 2008); «Versos feros de Luis G . Tosar» (El Correo Gallego, 12 de setembro de 2008)

Presentación dos libros A Galicia antillana: formación e destrución da identidade galega en Cuba, 1899‑1968 e Los gallegos en el imaginario argentino. Literatura, sainete, prensa

Data e hora: 7 de novembro de 2008 ás 12 hLocalización: Biblioteca do Consello da Cultura GalegaTítulos: A Galicia antillana: formación e destrución da identidade galega en Cuba, 1899‑1968 e Los gallegos en el imaginario argentino. Literatura, saine‑te, prensaAutores: De A Galicia antillana: José Antonio Vidal Rodríguez, antropólogo, doutor en Historia e especialista en migracións . De Los gallegos en el imagi‑nario argentino: Rosa María Lojo, doutora en Letras pola Universidad de Bue-nos Aires e investigadora do Consejo Nacional de Investigaciones Científicas y Técnicas de Argentina; Marina Guidotti, Ruy Farías

80

Act

ivid

ades Edición: A Coruña: Fundación Pedro Barrié de la Maza

Participantes: Ramón Villares, presidente do Consello da Cultura Galega; José María Arias, vicepresidente da Fundación Pedro Barrié de la Maza e presidente do Banco Pastor; Pilar Cagiao Vila e Xosé Manoel Núñez Seixas, catedráticos historiadores e prologuistas dos libros

Dentro da colección «Galicia Exterior», o ccg e a Fundación Barrié presentaron estas dúas publicacións importantes para rescatar a memoria da emigración galega en Cuba e na Arxentina .

A Galicia antillana segue o periplo dos máis de 400 .000 emigrantes galegos en Cuba, que desde primeiros do século xix ata 1960 participaron na vida cubana e mesmo na revolución socialista de 1959, que borraría os sinais de identidade do colectivo galego . Só a partir da visita de Manuel Fraga á illa (1991) puido recuperarse ese legado, estudado por Vidal . Pilar Cagiao desta-ca as súas análises do asociacionismo como mecanismo identitario, a cuanti-ficación do movemento migratorio, a tipoloxía dos emigrantes, o proceso de inserción na sociedade cubana e a intelixente combinación de fontes docu-mentais e orais .

Los gallegos en el imaginario argentino rastrexa as pegadas da incidencia demográfica e cultural galega no imaxinario arxentino a través da prensa, o sainete ou xénero chico criollo, así como na considerada «alta literatura» . Un itinerario revelador da tensión entre as imaxes estereotipadas ou brutalmen-te caricaturescas e a riqueza de tantos individuos, presentes nos xenes e na memoria arxentinas . O corpus, explica Núñez Seixas, demostra «a extraor-dinaria forza da presenza do galego na cultura e na vida arxentina desde o século xix» .

Ramón Villares agradeceu o traballo dos autores e a colaboración da Funda-ción Barrié . Pola súa parte, Arias lembrou os compromisos de cooperación coa Galicia exterior e subliñou a vontade de seguir nesta liña «para reivindicar o traballo e o legado de tantos miles de galegos emigrantes» .

81

Act

ivid

adesReferencias na prensa: «Presentación [de] dous libro[s] da serie ‘Galicia ex-

terior’ no Consello da Cultura Galega» (Compostela Cultura, s . d .); «Presenta-ción de dous novos libros da serie “Galicia Exterior”» (La Voz de Vilalba, 6 de novembro de 2008); «Ramón Villares presentou no Consello da Cultura dous libros sobre a Galicia antillana e os galegos no imaxinario arxentino» (El Correo Gallego, 7 de novembro de 2008); «Villares (ccg) destaca que as novas obras da Fundación Barrié contribúen á “epopea da emigración galega”» (Europa Press, 7 de novembro de 2008); «Dous novos títulos que contribúen á “epopea da emi-gración galega”» (El Correo Gallego, 8 de novembro de 2008); «Analizan la ima-gen de los gallegos en Cuba y Argentina» (La Voz de Galicia, 8 de novembro de 2008); «Dous novos libros da Colección sobre a memoria da emigración galega en Cuba e Arxentina» (A Voz de Vilalba, 8 de novembro de 2008)

V Simposio O libro e a lectura: «O libro galego no mundo: presente e futuro»

Data: 13 e 14 de novembro de 2008Localización: Salón de actos do Consello da Cultura GalegaOrganización: Asociación Galega de Editores (age) e Centro Español de Dere-chos Reprográficos (cedro)Colaboración: Consello da Cultura GalegaParticipantes: Mary Fé Boix, vicedirectora da Feira de Frankfurt; Alfonso G . San-martín, presidente da age / Edicións Rodeira; Ánxela Bugallo, conselleira de Cul-tura e Deporte; Ramón Villares, presidente do Consello da Cultura galega; Xosé Ballesteros (Kalandraka Editora); Paco Macías (Edicións Positivas); Arturo Casas, profesor de Teoría da Literatura na Universidade de Santiago de Compostela; He-lena González, profesora da Universitat de Barcelona; Xabier Cid, lector de Lingua e Literatura Galegas na Stirling University (Escocia); Fran Alonso, vicepresidente da age / Edicións Xerais de Galicia; Josep Bargalló, director do Institut Ramon Llull; Víctor F . Freixanes (Editorial Galaxia); Carlos del Pulgar (Nova Galicia Edicións); Pepe Puga (Editorial A Nosa Terra); Francisco Villegas (Edicións do Cumio); Belén López (Baía Edicións); Roberta Chinni, directora da Feira Internacional de Bolonia; Ana Guerra, secretaria da age / Edicións Obradoiro; Dolores Manzano (Projecto apex, Brasil); Miriam Gabbai (Editorial Callis, Brasil); Jose Luiz Goldfarb (Programa

82

Act

ivid

ades de Bibliotecas Públicas e Comunitárias do Estado de São Paulo); Luz Picos, secre-

taria técnica da age; Eva Mejuto, directora de oqo Editorial; Irene Pernas (Everest Galicia / directiva da age); Antonio María Ávila, director executivo da Federación de Gremios de Editores de España; Amelia Guardiola, directora para Europa da Feira de Guadalaxara (México); Miguel Anxo Fernán Vello (Edicións Espiral Maior)

Neste V Simposio o protagonista foi o libro galego no mundo e déuselles voz a representantes de feiras internacionais e a profesionais do sector editorial, que analizaron a situación e as posibilidades de promoción exterior .

Abriron as sesións a presenza do libro galego na feira de Frankfurt e a pro-moción e venda internacionais da literatura infantil e xuvenil, para, a seguir, cederlles a palabra á perspectiva catalá, á proxección exterior do libro e da literatura galegos e á experiencia editorial galega nas feiras internacionais . Outro importante tema de debate constituíuno a presenza do libro galego na lusofonía, xunto coas vivencias persoais e as diversas feiras nas que participa Galicia, como a de Guadalaxara (México) .

As conclusións do simposio subliñan que «os editores son os auténticos in-terlocutores do libro galego no mundo» e por iso se deben evitar as feiras de libros marcadas por criterios políticos ou institucionais . Destacouse, así mesmo, o papel «fundamental do comercio exterior para o desenvolvemento do libro e a consolidación da cultura e da lingua galegas», que require «apoio institucional» e unha «innegable dotación de recursos económicos» .

A age felicitouse polo número de asistentes e a súa participación, que fixeron posible un encontro moi proveitoso, e comprometeuse a «liderar o proceso de internacionalización que o libro galego demanda na actualidade» .

Referencias na prensa: «V Simposio O libro e a lectura “O libro galego no mundo: presente e futuro”» (Asociación Galega de Editores, 21 de outubro de 2008); «A si-tuación do libro galego no mundo actual e as súas posibilidades no exterior a deba-te en Santiago de Compostela» (Fervenzas Literarias, 28 de outubro de 2008); «O V

83

Act

ivid

adesSimposio ‘O Libro e a Lectura’ aborda a situación do libro galego no mundo» (A Nosa

Terra, 5 de novembro de 2008); «O libro galego no mundo: presente e futuro» (A Voz de Vilalba, 11 de novembro de 2008); «Luis Tosar y Iolanda Muíños protagonizan la lectura de ‘A Praza do Diamante’» (Artezblai.com, 11 de novembro de 2008); «Os editores debaten como lanzar o libro galego ao mundo» (Vieiros, 12 de novembro de 2008); «Luis Tosar y Iolanda Muíños leen A Praza do Diamante de Mercè Rodore-da en Vigo» (Xornal Galicia, 12 de novembro de 2008); «Luis Tosar y Iolanda Muíños leen A Praza do Diamante de Mercè Rodoreda en Vigo» (Institut Ramon Llull, 12 de novembro de 2008); «O descoñecemento do plurilingüismo, un atranco para o libro galego no exterior» (Radiofusión, 12 de novembro de 2008); «Ánxela Bugallo aboga por mantener la proyección exterior de la cultura gallega para llegar a nuevos mer-cados y audiencias» (Europa Press, 13 de novembro de 2008); «A proxección inter-nacional do libro galego» (Diario Cultural, 14 de novembro de 2008); «Mary Fé Boix: ‘El libro gallego se publicita poco’» (La Opinión A Coruña, 14 de novembro de 2008); «Os editores queren maior peso nas feiras do exterior» (Galicia Hoxe, 15 de novem-bro de 2008); «Piden alejar las ferias del libro de los criterios institucionales» (El Correo Gallego, 15 de novembro de 2008); «As editoriais, interlocutoras do libro galego no mundo» (A Nosa Terra, 17 de novembro de 2008); «Livros e lusofonia em Santiago de Compostela» (PublishNews, 18 de novembro de 2008)

Rolda de prensa e proxección do dvd Las montañas del Norte

Data e hora: 20 de novembro de 2008 ás 11 .30 e ás 19 .30 hLocalización: Salón de actos do Consello da Cultura GalegaOrganización: Plataforma para la Defensa de la Cordillera Cantábrica, Joaquín AraújoColaboración: RenfeParticipantes: Na rolda de prensa: Joaquín Araújo, naturalista e escritor; Javier Tascón, delegado de Comunicación, Marca e Publicidade de Renfe en Castela e León, Asturias e Galicia

Na proxección e o coloquio: Francisco Díaz-Fierros, vicepresidente do Conse-llo da Cultura Galega; Javier Tascón; Ernesto Díaz, membro da Plataforma para la Defensa de la Cordillera Cantábrica; Joaquín Araújo, naturalista e escritor

84

Act

ivid

ades O Consello da Cultura Galega acolleu dous actos para a presentación pública

do dvd Las montañas del Norte, elaborado pola Plataforma para la Defensa de la Cordillera Cantábrica en colaboración co naturalista e escritor Joaquín Araújo . O primeiro acto do día foi unha rolda de prensa, celebrada pola mañá, trala cal, xa pola tarde, se proxectou o dvd e se mantivo un coloquio .

O dvd Las montañas del Norte, presentado en galego, castelán, bable e éuscaro, chegará aos centros de ensino de primaria e secundaria de Ourense, Lugo, Astu-rias, Zamora, León, Palencia, Burgos, La Rioja, Cantabria, Araba e Bizkaia, grazas á colaboración de Renfe, que patrocinou a edición de seis mil copias, e á contribu-ción das Consellerías de Educación de Galicia, Asturias, Castela e León e La Rioja .

A Plataforma para la Defensa de la Cordillera Cantábrica é unha entidade non gobernamental que centra os seus esforzos na defensa dos valores naturais deste espazo .

Referencias na prensa: «“Las montañas del Norte” en Santiago» (Plataforma para la Defensa de la Cordillera Cantábrica, 13 de novembro de 2008); «Presentación del documental “Las Montañas del Norte”» (avafes Zaragoza, 14 de novembro de 2008); «Descubre ‘Cantabricae’» (Blog del Medio Ambiente, 17 de novembro de 2008)

Presentación do Dicionario xurídico dos medios de comunicación

Data e hora: 11 de decembro de 2008 ás 12 hLocalización: Salón de actos do Consello da Cultura GalegaTítulo: Dicionario xurídico dos medios de comunicaciónAutores: Renato Alberto Landeira Prado, Víctor R . Cortizo Rodríguez, Inés Sánchez ValleEdición: Santiago de Compostela: Edicións LeaParticipantes: Renato Alberto Landeira Prado, coautor da obra, xornalista e avogado; Víctor R . Cortizo Rodríguez, coautor da obra, avogado e profesor de Dereito da Información; Luis Barreiro, profesor de Dereito Constitucional da Universidade de Santiago de Compostela

85

Act

ivid

adesLogo dun rigoroso labor de anos de investigación e compilación de termos e

definicións xurídicos, tecnolóxicos e administrativos, dous dos autores deste dicionario presentaron a súa obra ao público e os medios . Tradución ampliada e revisada da súa versión castelá, é unha obra inédita na bibliografía xurídica gale-ga, con máis de 5000 entradas e presentación de Carlos Rogel Vide, catedrático de Dereito Civil da Universidad Complutense de Madrid; Domingo Bello Janeiro, catedrático de Dereito Civil da Universidade da Coruña; e Fernando Ramos Fer-nández, profesor titular de Dereito da Información da Universidade de Vigo .

Landeira salientou a «pouca xurisprudencia» existente sobre os medios, logo da «intensísima» época de creación lexislativa vivida entre 1995 e 2005; e apunta que a meirande parte das entradas do dicionario «veñen dadas pola propia norma xurídica, os convenios colectivos e, ás veces, pola moi creativa doutrina» . Tamén deu as grazas aos xuristas e profesionais que axudaron a definir diversos termos, como o profesor Agúndez Fernández, «que deu unha definición agudísima do autor apócrifo», Hugo Aznar con «autocensura»; a ex-plicación de «dereito da intimidade persoal», fornecida polo profesor Lete del Río, ou as contribucións de Rogel Vide no eido dos dereitos de autor .

Cortizo xulga esta obra, apoiada pola experiencia e a práctica profesional, de interesante para avogados, xornalistas, persoal da Administración e funcio-narios . Pediu, así mesmo, que se loite contra unha ignorancia que pode desem-bocar nunha mala calidade das informacións .

Na actualidade os autores están a traballar na versión catalá do dicionario .

Referencias na prensa: «O director de Santiagosiete presentou o seu Diciona-rio Xurídico dos Medios de Comunicación» (Santiagosiete, 12 de decembro de 2008); «O director de Santiagosiete e Amessiete presentou o seu Dicionario Xurídico dos Medios de Comunicación» (Amessiete, 12 de decembro de 2008); «Presentado en galego o dicionario xurídico da comunicación» (Galicia Hoxe, 12 de decembro de 2008); «Presentado el ‘Di[c]ionario Xurídico’ en lengua ga-llega» (El Correo Gallego, 12 de decembro de 2008)

86

Act

ivid

ades ACTOS INSTITUCIONAIS CELEBRADOS FÓRA DO CCG

Percorrendo Galicia, desde Santiago de Compostela ata Sada, Lalín, Amoedo, Vigo, Lugo, Pontevedra, Vilanova de Arousa, Boborás… e chegando ata Lisboa, Recife, Bos Aires, A Habana ou Barcelona . Estas poderían ser as coordenadas xerais do itinerario percorrido polo Consello da Cultura Galega en 2008 no seu obxectivo de proxección exterior da cultura galega .

As achegas e colaboracións da institución nos diversos puntos destes vieiros concretáronse en conferencias, congresos, celebración de homenaxes, conce-sións de premios, feiras e presentacións literarias e culturais, e a inauguración da exposición que conmemora un cuarto de século ao servizo da cultura .

Coloquio Galiza, os galegos e a súa cultura. Visións e experiencias desde o Portugal de hoxe

Data e hora: 14 de febreiro de 2008 ás 18 .30 hLocalización: Sede do Instituto Cervantes en LisboaTítulo: Galiza, os galegos e a súa cultura. Visións e experiencias desde o Por‑tugal de hoxeParticipantes: Rita Marquilhas, profesora asociada do Departamento de Lingüística Geral e Românica da Universidade de Lisboa; António Medeiros, profesor auxiliar do Departamento de Antropologia do Instituto Superior de Ciências do Trabalho e da Empresa (iscte); Constantino Costal, presidente da Assembleia Geral da Xuventude de Galicia / Centro Galego de Lisboa; Da-niel Lanero Táboas, investigador posdoutoral do Departamento de Historia Contemporánea e de América da Universidade de Santiago de Compostela

A sede do Instituto Cervantes en Lisboa acolleu unha mesa redonda sobre Galiza, os galegos e a súa cultura. Visións e experiencias desde o Portugal de hoxe. O acto formou parte do programa organizado paralelamente á exposición O sorriso de Daniel, iniciativa do Consello da Cultura Galega, inaugurada o 28 de xaneiro na Reitoría da Universidade Nova de Lisboa .

87

Act

ivid

adesReferencias na prensa: «Lisboa investiga la herencia de la colectividad ga-

llega» (La Región Internacional, 14 de febreiro de 2008); «O Instituto Cer-vantes de Lisboa acolle un debate sobre Galiza» (Galicia Hoxe, 14 de febrei-ro de 2008)

Conferencia inaugural de Ramón Villares na Feira Internacional do Libro da Habana

Data e hora: 14 de febreiro de 2008 ás 11 hLocalización: Sala Nicolás Guillén da praza San Francisco (antiga fortaleza de San Carlos de La Cabaña, A Habana)Título: «Unha cultura para un país»Participantes: Ramón Villares, presidente do Consello da Cultura Gale-ga; Ánxela Bugallo, conselleira de Cultura e Deporte; Xosé Neira Vilas, escritor

Galicia non se comprende sen América, pois a emigración tivo un efecto rebote na forma de ser dos galegos . Así o expresou Ramón Villares durante a inauguración do programa literario da XVII Feira Internacional do Libro da Habana . En «Unha cultura para un país», o historiador Villares referiu-se a unha Galicia «trenzada de mestizaxes», que é unha cultura milenaria e unha «nación cultura» en toda a súa dimensión e identidade nacional . Otero Pedrayo serviulle a Villares de referencia para citar que Galicia é a «paisaxe máis humanizada de Europa» e pasou a desenvolver a súa alocu-ción baseándose en tres asertos: o de que «a cultura galega é fondamente europea», «Galicia non se pode entender sen América» . Deixou claro que o país representa unha «porta de entrada e saída»: tras a entrada dunha ampla representación de etnias (celtas, suevos, romanos, etc .), chegou a saída da emigración, «forza transformadora de Galicia», que contribuíu a crear a identidade galega . Villares foi seguido con atención e interese por un amplo número de asistentes .

88

Act

ivid

ades Referencias na prensa: «Galicia en la filh» (Letras de Galicia, s . d .); «A Ha-

bana: de viveiro a escaparate da cultura galega» (Galiciae, 18 de xaneiro de 2008); «A Feira do Libro da Habana contará cunha vintena de actua-cións galegas» (Xornal, 11 de febreiro de 2008); «Cultura programa máis dun cento de actividades literarias para a Feira do Libro da Habana» (Con‑sellería de Cultura e Deporte, 12 de febreiro de 2008); «Ramón Villares abrirá o programa de actividades na Habana» (A Nosa Terra, 12 de febreiro de 2008); «Cultura galega: convidada na Feira do Libro da Habana 2008» (Granma, 12 de febreiro de 2008); «Esa enorme librería que es la Feria en toda Cuba» (Notinet de Cuba, 12 de febreiro de 2008); «Galician culture to feature at the 2008 International Book Fair in Havana» (Granma, 12 de febreiro de 2008); «Galicia en La Habana» (El País, 13 de febreiro de 2008); «Cultura galega: convidada na Feira do Libro da Habana 2008» (CubaInfor‑mación, 13 de febreiro de 2008); «Comenzará mañana jueves XVII Feria In-ternacional del Libro» (Cubatravel.cu, 13 de febreiro de 2008); «Por amor a la lectura» (Radio Reloj, s . d .); «A choiva tamén viaxa á illa» (Galicia Hoxe, 14 de febreiro de 2008); «Inaugúrase a Feira Internacional do Libro da Haba-na con Galiza como gran protagonista» (Consellería de Cultura e Deporte, 14 de febreiro de 2008); «Comeza a Feira Internacional do Libro da Habana con Galicia como protagonista» (Xornal, 14 de febreiro de 2008); «‘Descar-ga ao vivo’: primeiro proxecto conxunto de artistas galegos e cubanos» (Galiciae, 14 de febreiro de 2008); «La Feria del Libro de la Habana arranca hoy con la cultura gallega como invitada» (La Región, 14 de febreiro de 2008); «La Feria del Libro de la Habana arranca hoy con la cultura gallega como invitada» (Atlántico Diario, 14 de febreiro de 2008); «La Feria del Li-bro de la Habana arranca hoy con la cultura gallega como invitada» (Terra, 14 de febreiro de 2008); «Embajada cultural de Galicia en Cuba» (Novaxo‑ve.com, 14 de febreiro de 2008); «Abrirá hoy al público Feria Internacional del Libro Cuba 2008» (Prensa Latina, 14 de febreiro de 2008); «Comenzó fiesta del libro y la literatura» (Juventud Rebelde, 15 de febreiro de 2008); «Galicia: mestizajes y confluencias» (Radio Reloj, 15 de febreiro de 2008); «Cuba, una enorme librería por la Feria del Libro» (Pueblo en línea, 15 de febreiro de 2008)

89

Act

ivid

ades Homenaxe á colectividade galega en Cuba

Data e hora: 17 de febreiro de 2008 ás 12 hLocalización: Basílica de San Francisco de Asís (A Habana)Participantes: Ramón Villares, presidente do Consello da Cultura Galega; Ánxela Bugallo, conselleira de Cultura e Deporte; Xosé Neira Vilas, escritor; un representante das asociacións galegas en Cuba; Uxía e Paulo Borges, músicos; grupo de baile da Asociación Rosalía de Castro (Cuba)

No marco da Feira do Libro da Habana, Ramón Villares tomou parte, cun dis-curso, nun emotivo acto da delegación galega en homenaxe aos colectivos de Galicia establecidos en Cuba, acto en que tamén participaron a conselleira de Cultura da Xunta, un representante das asociacións galegas en Cuba, o escri-tor Neira Vilas, os músicos Uxía e Paulo Borges e un grupo de baile da Asocia-ción Rosalía de Castro de Cuba .

Homenaxe a Laxeiro en Lalín

Data e hora: 23 de febreiro de 2008 ás 12 hLocalización: Auditorio Municipal de LalínCoordinación: Carlos González ReigosaOrganización: Concello da LalínColaboración: Fundación Caixa Galicia, Deputación de PontevedraParticipantes: César Antonio Molina, ministro de Cultura; Ramón Villares, pre-sidente do Consello da Cultura Galega; Ánxela Bugallo, conselleira de Cultu-ra e Deporte; Rafael Louzán, presidente da Deputación de Pontevedra; José Crespo, alcalde de Lalín; Antón Lamazares, pintor; Isaac Díaz Pardo, artista e empresario; Carlos González Reigosa, xornalista e escritor; diversas persona-lidades da cultura galega

Os actos conmemorativos do primeiro centenario do pintor Laxeiro pretende-ron ser unha homenaxe ao grande artista lalinense e, asemade, unha reivindi-cación da súa plástica e da vangarda artística galega, da cal Laxeiro foi figura

90

Act

ivid

ades senlleira . Numerosos pintores, escultores, poetas e escritores desprazáronse

a Lalín para asistiren aos actos, que incluíron unha homenaxe no cemiterio mu-nicipal da Romea, en Botos, onde Plácido Rozas interpretou a súa Muiñeira a Laxeiro, e unha visita á casa natal do pintor en Donramiro . Os actos pecháron-se coas actuacións de Uxía Senlle e Xosé Manuel Budiño .

Referencias na prensa: «Lalín lembra a Laxeiro no seu centenario» (A Nosa Terra, 6 de febreiro de 2008); «De Lalín ao ceo» (Vieiros, 6 de febreiro de 2008); «A cultura galega reivindicará a figura de Laxeiro no centenario do seu nacemento» (Galiciae, 6 de febreiro de 2008); «…Lalín, centro da cultura galega para “pular” a Laxeiro…» (O blog de Crespo, 6 de febreiro de 2008); «Lalín ensalza el centenario de Laxeiro con un homenaje que reunirá a numerosas personalidades de la cultura» (La Voz de Galicia, 7 de febreiro de 2008); «Tributo da cultura galega a Laxeiro» (El Correo Gallego, 7 de febreiro de 2008); «Lalín prepárase para homenaxear no seu cente-nario o xenial Laxeiro» (El Correo Gallego, 22 de febreiro de 2008); «Cen anos de Laxeiro, pintor de Lalín e poeta do trazo» (El País, 22 de febreiro de 2008); «Lalín acogerá mañana un acto de homenaje y reivindicación de Laxeiro para “impulsar” su relevancia fuera de Galicia» (Europa Press, 22 de febreiro de 2008)

Os símbolos de Galicia

Os símbolos de Galicia é o título dunha obra froito da colaboración do Consello da Cultura Galega e da Real Academia Galega, así como do labor de investigadores e historiadores, na cal, segundo afirmou Ramón Villares durante a presentación do libro en decembro de 2007, se contextualiza historicamente o nacemento do himno, a bandeira e o escudo e se lles dá tamén dimensión institucional .

Nun ciclo de conferencias denominadas xenericamente igual que este volume, os diversos expertos que se mergullaron no noso pasado simbólico levaron a varias cidades de Galicia os seus estudos, análises e achados . Destacan neles o papel protagonista do rexionalismo e o dos colectivos que impulsaron os símbolos des-de a emigración, sen perder de vista, xaora, o pobo galego, punto de referencia .

91

Act

ivid

ades Conferencia inaugural «A produción de símbolos nacionais»

Data e hora: 2 de abril de 2008 ás 20 hLocalización: Centro Sociocultural Caixa Galicia (Vigo)Título: «A produción de símbolos nacionais»Organización: Consello da Cultura Galega, Fundación Caixa Galicia, Real Academia GalegaParticipantes: Ramón Villares, presidente do Consello da Cultura Galega

Ramón Villares inaugurou o ciclo de conferencias Os símbolos de Galicia, orga-nizado a raíz da publicación, por esta institución, do libro de título homónimo . Villares abriu coa conferencia «A produción de símbolos nacionais» este ciclo, no que tamén participaron Xosé Ramón Barreiro, Eduardo Pardo de Guevara, Xosé Luís Axeitos, Manuel Ferreiro e Fernando López Acuña, coautores todos eles das diversas seccións do volume .

Referencias na prensa: «“A produción de símbolos nacionais”, por Ramón Villa-res, en Vigo» (Fundación Caixa Galicia, s . d .); «A Fundación Caixa Galicia pon en marcha en [V]igo o ciclo de conferencias ‘Os símbolos de Galicia’» (NoticiasGa‑licia, 29 de marzo de 2008); «Unha serie de conferencias analizan “os símbolos de Galiza”» (GZnación, 31 de marzo de 2008); «Ramón Villares inaugura mañá o ciclo “Os símbolos de Galicia”» (Galicia Hoxe, 1 de abril de 2008); «Ramón Villa-res falará mañá da ‘produción de símbolos nacionais’ na Fundación Caixa Ga-licia» (El Correo Gallego, 1 de abril de 2008); «Ramón Villares habla sobre “Os símbolos de Galicia”» (La Voz de Galicia, 2 de abril de 2008)

«Os símbolos da nación»

Data e hora: 3 de abril de 2008 ás 20 hLocalización: Sede da Fundación Caixa Galicia na CoruñaTítulo: «Os símbolos da nación»Organización: Consello da Cultura Galega, Real Academia Galega, Fundación Caixa GaliciaParticipantes: Xosé Ramón Barreiro Fernández, presidente da Real Academia Galega

92

Act

ivid

ades O ciclo de conferencias inauguradas por Ramón Villares a principios de abril con-

tinuou nos días seguintes . A cargo de Xosé Ramón Barreiro correu a tarefa de presentar algunhas explicacións sobre os símbolos nacionais, ao tempo que, en Lugo, Eduardo Pardo de Guevara y Valdés reflexionaba sobre o escudo galego .

Referencias na prensa: «“Os símbolos da nación”, por Xosé Ramón Barreiro Fer-nández, en A Coruña» (Fundación Caixa Galicia, s . d .); «Conferencia sobre Os símbolos da nación» (Agenda de GaliciaDigital, s . d .); «Fundación Caixa Galicia: Os símbolos de Galicia . Ciclo de conferencias» (MundoArte, s . d .); «Unha serie de conferencias analizan “os símbolos de Galiza”» (GZnación, 31 de marzo de 2008)

«O escudo de Galicia, orixe, significados e evolución»

Data e hora: 3 de abril de 2008 ás 20 hLocalización: Sala de Conferencias do Centro Sociocultural Caixa Galicia en LugoTítulo: «O escudo de Galicia, orixe, significados e evolución»Organización: Consello da Cultura Galega, Real Academia Galega, Fundación Caixa GaliciaParticipantes: Eduardo Pardo de Guevara y Valdés, director do Instituto de Estudos Galegos Padre Sarmiento e membro do Plenario do Consello da Cul-tura Galega .

Ao tempo que Xosé Ramón Barreiro explicaba na Coruña diversos aspectos relativos aos símbolos nacionais, Eduardo Pardo de Guevara y Valdés presen-tou en Lugo as súas reflexións e estudos sobre o escudo galego: como naceu, como se desenvolveu e que significados se lle atribuíron ao longo dos tempos .

Referencias na prensa: «“O escudo de Galicia, orixe, significados e evolución”, por Eduardo Pardo de Guevara y Valdés, en Lugo» (Fundación Caixa Galicia, s . d .); «Charla sobre O escudo de Galicia, orixe, significados e evolución» (Agenda de GaliciaDigital, s . d .); «A Fundación Caixa Galicia pon en marcha en [V]igo o ciclo de conferencias ‘Os símbolos de Galicia’» (NoticiasGalicia, 29 de marzo de 2008)

93

Act

ivid

ades «As bandeiras do nacionalismo galego»

Data e hora: 4 de abril de 2008 ás 20 hLocalización: Salón de actos da sede da Fundación Caixa Galicia en Santiago de CompostelaTítulo: «As bandeiras do nacionalismo galego»Organización: Consello da Cultura Galega, Real Academia Galega, Fundación Caixa GaliciaParticipantes: Xosé Luís Axeitos Agrelo, secretario da Real Academia Galega e profesor do Instituto Rafael Dieste (A Coruña)

Continuando a senda iniciada por Ramón Villares, o académico Xosé Luís Axei-tos encargouse de desvelar algúns datos sobre as bandeiras do nacionalismo galego, dando a coñecer o seu contexto histórico e a súa evolución .

Referencias na prensa: «Unha serie de conferencias analizan “os símbolos de Galiza”» (GZnación, 31 de marzo de 2008); «“As bandeiras do nacionalismo galego”, por Xosé Luís Axeitos, en Santiago de Compostela» (Fundación Caixa Galicia, s . d .); «‘As bandeiras do nacionalismo galego’, por Xosé Luís Axeitos» (Compostela Cultura, s . d .); «Conferencia sobre As bandeiras do nacionalismo galego» (Agenda de GaliciaDigital, s . d .); «Axeitos falará sobre “As bandeiras do nacionalismo” na Fundación Caixa Galicia» (Xornal, 3 de abril de 2008)

«O Himno galego, historia, letra e música»

Data e hora: 4 de abril de 2008 ás 20 hLocalización: Sede da Fundación Caixa Galicia en PontevedraTítulo: «O Himno galego, historia, letra e música»Organización: Consello da Cultura Galega, Real Academia Galega, Fundación Caixa GaliciaParticipantes: Fernando López-Acuña, musicólogo .

94

Act

ivid

ades Xosé Luís Axeitos e Fernando López-Acuña interviñeron no último día de

conferencias do ciclo Os símbolos de Galicia, en Compostela e Pontevedra respectivamente. López-Acuña, musicólogo, presentou ante o público as análises incluídas no libro do mesmo nome que o ciclo e coas que se pecha o volume .

Referencias na prensa: «“O Himno galego, historia, letra e música”, por Fernan-do López-Acuña, en Pontevedra» (Fundación Caixa Galicia, s . d .)

Participación do Consello da Cultura Galega no XXVI Saló del Còmic de Barcelona

Data: Do 17 ao 20 de abril de 2008Localización: Palau 8 de Fira de Barcelona (Montjuïc)Organización: ficomicColaboración: Ministerio de Cultura, Conselleria de Cultura da Generalitat de Catalunya, Institut de Cultura do Ajuntament de Barcelona, adn, El Mundo, icat fm (grupo Catalunya Radio), Televisió de Catalunya, Carnet Jove da Generali-tat de Catalunya, Istituto Italiano di Cultura di Barcellona – Institut Italià o de Cultura de Barcelona, Embaixada de Francia, Institut Français de Barcelona – Institut Francès de Barcelona, TimeOutParticipantes: Xermán Hermida, redactor de Culturagalega .org

Un ano máis, a banda deseñada galega preparou a fondo o seu desembarco no Saló del Còmic de Barcelona . Preto de trinta autores achegáronse ao evento; David Rubín, o colectivo Polaqia e Miguelanxo Prado contaron con cadansúa mostra da man da organización do Saló, e Alberto Vázquez acaparou tres can-didaturas nos premios anuais . A maiores, a Consellería de Cultura achegou un posto promocional no que se puideron ver setenta publicacións de autores galegos e colaborou coas iniciativas de edición na montaxe —ata daquela in-édita— dun posto de venda conxunto . Sesións de sinaturas, presentación das novidades editoriais e unha mesa redonda na Galería Sargadelos completaron o programa galego no evento, no cal participou o Consello da Cultura Galega

95

Act

ivid

adescon abc bd, folleto que repasa o panorama actual da banda deseñada galega a

través dos seus creadores, obras, colectivos e revistas .

Referencias na prensa: «O comic galego terá unha forte presenza no Saló de Barcelona» (Xornal, 14 de abril de 2008); «O cómic galego ten posto propio no Saló de Barcelona» (A Nosa Terra, 16 de abril de 2008); «Galicia conquista el Saló del C[ò]mic» (Galiciae, 17 de abril de 2008); «Abre sus puertas el Salón Internacional del Cómic con muchas novedades» (abc, 17 de abril de 2008)

Presentación do libro Po de estrelas. Novas receitas científicas de «Os dados do reloxeiro»

Datas, horas e localización: 18 de abril ás 11 .30 h no I . E . S . Rosalía de Castro (Santiago de Compostela)

25 de abril ás 11 h no ies Paseo das Pontes (A Coruña) 16 de maio ás 12 h no ies Sánchez Cantón (Pontevedra)

Título: Po de estrelas. Novas receitas científicas de «Os dados do reloxeiro»Autor: Xurxo MariñoEdición: Consello da Cultura GalegaParticipantes: Xurxo Mariño, autor do libro; Santy Gutiérrez, ilustrador; Ma-nuela Mariño, autora das infografías; un representante de cada unha das insti-tucións organizadoras, do Consello da Cultura Galega e da Dirección Xeral de i+d+i; un representante dos institutos

O libro Po de estrelas. Novas receitas científicas de «Os dados do reloxeiro», editado polo Consello da Cultura Galega co apoio da Dirección Xeral de i+d+i, agrupa 32 artigos de divulgación científica publicados previamente polo autor na sección «Os dados do reloxeiro», creada no portal Culturagalega .org, que en 2006 xa publicara unha primeira serie dos artigos de Xurxo Mariño baixo o título que lle dá nome á sección . Da totalidade da edición (tres mil exemplares), a meirande parte destinouse á súa distribución nos centros de ensino grazas á colaboración da Dirección Xeral de i+d+i (in.ci.te) da Consellería de Innovación e Industria da Xunta de Galicia.

96

Act

ivid

ades Referencias na prensa: «Opinións recollidas no blog da Biblioteca do ies Sán-

chez Cantón no curso 2007-2008» (Galego: exercicios e pseudónimos, s . d .); «Xurxo Mariño presenta o libro divulgativo ‘Po de estrelas’» (A Nosa Terra, 18 de abril de 2008); «Xurxo Mariño brinda novas receitas científicas para enten-der o mundo en ‘Po de estrelas’» (Galiciae, 18 de abril de 2008); «Xurxo Mariño acerca la ciencia a los escolares» (El Correo Gallego, 19 de abril de 2008); «‘Po de estrelas’, a ciencia sinxela e con sentido do humor» (Galicia Hoxe, 19 de abril de 2008); «Xurxo Mariño divulga a ciencia con humor e rigor en 32 relatos» (La Voz de Galicia, 19 de abril de 2008); «“A ciencia sen misticismos é algo moi útil para todos”» (La Voz de Galicia, 19 de abril de 2008); «“P[o] de estrelas” acer-ca la ciencia» (abc, 19 de abril de 2008); «Po de estrelas» (Blog da Silva, 22 de abril de 2008); «“Estamos compostos de po de estrelas; en serio”» (Galicia Hoxe, 27 de abril de 2008); «Programa 81 (4-5-08): Deporte e modernidade» (Blog de Efervesciencia, 5 de maio de 2008); «Po de estrelas . Novas receitas científicas…» (Biblogteka 2 Bac, 10 de setembro de 2008)

Presentación do libro La feria del mundo. Crónicas desde Chile (1942‑1956)

Data e hora: 29 de maio de 2008 ás 20 hLocalización: Casa da Cultura de Sada (A Coruña)Título: La feria del mundo. Crónicas desde Chile (1942‑1956)Autores: Ramón Suárez Picallo; Carmen Norambuena Carrasco, Edmundo Moure Rojas (eds .)Edición: Consello da Cultura GalegaOrganización: Comisión Irmáns Suárez Picallo, Concello de SadaColaboración: Xunta de Galicia, Deputación da Coruña, Caixa GaliciaParticipantes: Edmundo Moure Rojas, profesor da Universidad de Santiago de Chile; Xosé López García, vicepresidente do Consello da Cultura Galega; Francisco Pita, membro da Comisión Irmáns Suárez Picallo; Abel López Soto, alcalde de Sada

O libro editado polo Consello da Cultura Galega La feria del mundo. Crónicas desde Chile (1942‑1956), unha escolma das crónicas e artigos escritos na prensa

97

Act

ivid

adeschilena polo destacado galeguista, republicano e exiliado Ramón Suárez Picallo,

foi presentado no marco das I Xornadas Irmáns Suárez Picallo e con el abríronse uns actos de homenaxe que se prolongaron durante tres días . O libro, editado e compilado por Edmundo Moure Rojas e Carmen Norambuena Carrasco, forma parte da colección «Base» das publicacións do Consello da Cultura Galega . A co-ordinación do traballo foi levada a cabo por Xosé López e Rosa Aneiros .

Xosé López participou, ademais, na inauguración das xornadas, no transcurso das cales, o venres 30, ás 19 h, tivo lugar unha mesa redonda na que participa-ron Avelino Pousa Antelo, Isaac Díaz Pardo, Xosé Neira Vilas, Anisia Miranda e Andrés Evade Dopico, moderados por Marcelino Fernández, xerente do Con-sello da Cultura Galega .

Referencias na prensa: «Carta aos amigos de Sada» (Crónicas de la emigración, s . d .); «Lembrando os irmáns Suárez Picallo» (Vieiros, 21 de febreiro de 2008); «Recobrar a historia» (Galicia Hoxe, 23 de febreiro de 2008); «Sada lembra os irmáns Suárez Picallo» (A Nosa Terra, 27 de maio de 2008); «Homenaxe [a]os ir-máns Suárez Picallo en Sada» (A Nosa Terra, 27 de maio de 2008); «Sada lembra os irmáns Ramón e Xosé Antón Suárez Picallo» (El Correo Gallego, 27 de maio de 2008); «As ‘I Xornadas Irmáns Suárez Picallo’ principian o 29 de maio coa presen-tación do libro ‘La Feria del Mundo’» (Concello de Sada, 28 de maio de 2008); «O Concello de Sada e a Xunta repatriarán os restos mortais de Ramón Suárez Pi-callo o vindeiro 14 de outubro» (GZnación, 28 de maio de 2008); «“La feria del mundo” recopila trabajos periodísticos S . Picallo durante exilio» (adn, 28 de maio de 2008); «“Picallo cumplió lo de ser testigo insobornable de su tiempo”» (La Opi‑nión A Coruña, 28 de maio de 2008); «Presentación na Casa da Cultura do libro ‘La Feria del mundo’, que contén unha selección de artigos de Ramón Suárez Picallo» (Concello de Sada, 29 de maio de 2008); «Reúnen os artigos xornalísticos de Suá-rez Picallo» (Galicia Hoxe, 29 de maio de 2008); «O ccg presenta en Sada un libro sobre as crónicas chilenas de Suárez Picallo» (El Correo Gallego, 29 de maio de 2008); «Neira Vilas y Díaz Pardo debaten hoy sobre Suárez Picallo» (La Opinión A Coruña, 30 de maio de 2008); «El último regreso de Suárez Picallo» (El País, 3 de xuño de 2008); «Carta aos amigos de Sada» (Galizaustral, 28 de xullo de 2008)

98

Act

ivid

ades Presentación do libro‑disco Galicia e Europa

Data e hora: 29 de xuño de 2008 ás 13 hLocalización: Auditorio da Casa Museo Otero Pedrayo de Trasalba (Amoeiro, Ourense)Título: Galicia e EuropaAutor: Ramón Otero PedrayoColección: «As nosas voces»Participantes: Olga Gallego Domínguez, bibliotecaria, arquivista e documenta-lista gañadora do Premio Trasalba 2008; Ánxela Bugallo, conselleira de Cultura e Deporte; Padroado da Fundación Otero Pedrayo; Víctor Fernández Freixanes, presidente do Padroado da Fundación Otero Pedrayo; Xosé Ramón Barreiro Fernández, presidente da Real Academia Galega; Ramón Villares, presidente do Consello da Cultura Galega e vicepresidente da Fundación Otero Pedrayo; Craig Patterson, profesor na Cardiff University (Gales); Pablo Sánchez Ferro, bibliotecario, arquiveiro, documentalista, vogal técnico do equipo de direc-ción do Padroado e director do Arquivo Histórico Provincial de Ourense; Isaac Díaz Pardo, artista e intelectual; José Luis Baltar, presidente da Deputación de Ourense; Xosé Manuel Lence García, sacerdote; Banda de Gaitas e Danzas do Concello de Amoeiro; diversos representantes da cultura e da política galegas

A Fundación Otero Pedrayo decidiu outorgarlle o seu XXVI Premio Trasalba á bibliotecaria ourensá Olga Gallego . Con este galardón, a entidade recoñece o traballo que Gallego desenvolveu nas últimas cinco décadas a prol da recu-peración da nosa cultura, centrado especialmente no ámbito da arquivística .

A xornada comezou con música ás 9 .30 h, logo do cal se reuniu o Padroado da Fundación e se celebraron un concerto e unha misa votiva dedicada á memoria de Otero Pedrayo . A seguir empezou un acto literario ao que acudiu numeroso público e durante o cal Ramón Villares e Craig Patterson presentaron, respec-tivamente, a obra de Otero Pedrayo Galicia e Europa —libro e disco que conte-ñen unha conferencia do senlleiro patriarca das letras, en edición do Consello da Cultura Galega— e O devalar da idea. Otero Pedrayo e a identidade galega.

99

Act

ivid

adesAsí mesmo, a galardoada recibiu un exemplar de Olga Gallego Domínguez: o

tecido da historia asinado polos seus amigos .

Gallego foi homenaxeada cos discursos de Villares e Víctor Freixanes, cunha laudatio de Pablo Sánchez e cunha serie de premios, e na súa alocución lem-brou, emocionada, a Pedrayo e o traballo dos arquivistas . O souto de Trasalba acolleu un posterior xantar de amizade .

Referencias na prensa: «A arquiveira Olga Gallego recibe o XXVI Premio Tra-salba» (Asociación Galega de Editores, s . d .); «Olga Gallego recolle o domingo o Premio Trasalba» (A Nosa Terra, 26 de xuño de 2008); «Festa grande en Tra-salba arredor de Ramón Otero Pedrayo e a arquiveira Olga Gallego» (Editorial Galaxia, 16 de xullo de 2008)

Homenaxe a Ánxel Casal en Cacheiras

Data e hora: 19 de agosto ás 20 .30 hLocalización: Cacheiras (Teo, A Coruña)Organización: Fundación Castelao, Asociación pola Recuperación da Memoria Histórica A Oliveira, Concello de TeoParticipantes: Ánxela Bugallo, conselleira de Cultura e Deporte; Martiño Noriega, alcalde de Teo; Xaquín García Couso, alcalde de Arzúa; Mar Mar-tín, alcaldesa en funcións de Santiago de Compostela; Carme Hermida, con-celleira de Cultura, Deportes e Comunicación Social de Teo; Rafael Sisto, concelleiro de Urbanismo, Vivendas e Infraestruturas de Teo; Jano Leis, se-cretario xeral do psoe do Concello de Teo; Elvira Cienfuegos, concelleira de Medio Ambiente de Santiago de Compostela; Pilar Buela, vicepresidenta da Asociación A Oliveira; Xosé Luis Santos, secretario da Asociación A Olivei-ra; Isaac Díaz Pardo, artista, intelectual e fundador de Sargadelos; Avelino Pousa Antelo, presidente da Fundación Castelao; Ramón Villares, presiden-te do Consello da Cultura Galega; Xosé Ramón Fandiño, filólogo do Instituto Galego da Información; Jesús Busto, presidente da Fundación Amigos de Galicia; Luis Rial, xornalista; Pura Casal, irmá do homenaxeado; as sobriñas

100

Act

ivid

ades de Casal; José Castro, veciño de Vilantime (Arzúa) e coñecedor de Casal;

preto dun centenar de veciños

Baixo o lema Lembrando a Ánxel Casal celebrouse en Teo unha homenaxe ao último alcalde republicano de Santiago, «paseado» en 1936 no lugar que hoxe ocupa un pequeno monumento de pedra, á beira da estrada de Montouto . Editor da Xeración Nós e galeguista que loitou en prol do Estatuto de Galicia, foi asasinado poucos días despois do alzamento militar, logo de entregar nas Cortes o texto estatutario, de tentar organizar a resistencia republicana e de se refuxiar na aldea arzuá onde vivía coa súa familia .

Políticos, veciños e estudosos recordaron a relevancia do persoeiro e rati-ficaron a sonada frase de Castelao: «Ánxel Casal fixo moito máis por Galicia que todos nós xuntos» . Entre as numerosas intervencións, moi emotivas fo-ron as de Díaz Pardo e Pousa Antelo . Contouse tamén con textos enviados polos historiadores Alfonso Mato e Otilia Pérez, que retrataron a figura de Casal e a loita política republicana . Os organizadores salientaron a impor-tancia de Casal na cultura galega, o seu incansable labor de editor e a súa militancia no Partido Galeguista . Lembrouse tamén a José Devesa Areosa, que apareceu morto xunta Casal, e a todos os republicanos galegos vítimas da represión franquista .

O acto concluíu cunha ofrenda floral ante o monólito dedicado a Ánxel Casal, acompañada da música do himno galego .

Referencias na prensa: «Acto en lembranza de Ánxel Casal en Cacheiras o día 19 de agosto» (Radiobcn Estación Mediterránea abf, 17 de agosto de 2008); «Este martes, lembrando a Ánxel Casal» (A Oliveira, 18 de agosto de 2008); «A sociedade e as institucións homenaxean a figura de Ánxel Casal» (Conce‑llo de Teo, 19 de agosto de 2008); «Homenaxe a Ánxel Casal no concello de Teo» (A Nosa Terra, 19 de agosto de 2008); «A democracia lembra a figura do fusilado Ánxel Casal, hoxe en Cacheiras» (El Correo Gallego, 19 de agosto de 2008); «Homenaxe ao último alcalde republicano de Santiago, “paseado”

101

Act

ivid

adeshai 72 anos» (GZnación, 19 de agosto de 2008); «Cacheiras acolle hoxe unha

homenaxe a Ánxel Casal» (Galicia Hoxe, 19 de agosto de 2008); «La Fundación Castelao y el colectivo A Oliveira recuerdan en Montouto la figura de Ánxel Casal» (La Voz de Galicia, 19 de agosto de 2008); «Acto homenaje a la figura del editor Ánxel Casal en la Ribeira da Cacheiras» (Tierras de Santiago, 19 de agosto de 2008); «O Concello de Teo homenaxeou a Ánxel Casal» (Galicia Hoxe, 20 de agosto de 2008)

Participación do Consello da Cultura Galega no Festlatino

Data e hora: 3 de setembro de 2008 ás 10 .45 hLocalización: Recife (Pernambuco, Brasil)Título: «Os camiños do idioma: unha aproximación á historia e á actuali-dade da lingua galega» e «Algunhas claves da literatura galega contem-poránea»Participantes: Leopoldo Cañizo Durand, profesor de lingua do Centro de Estu-dos Galegos (Universidade de São Paulo); Anxo Angueira, profesor de Lingua e Literatura Galegas e escritor

O Consello da Cultura Galega enviou dous representantes ao Festlatino (II Fes-tival Internacional de Línguas e Literaturas Neolatinas), celebrado en Recife do 1 ao 5 de setembro de 2008 . Leopoldo Cañizo e Anxo Angueira tomaron parte na segunda mesa redonda do día 3, dedicada á lingua e á literatura gale-gas, e fixérono coas súas respectivas palestras: «Os camiños do idioma: unha aproximación á historia e á actualidade da lingua galega» e «Algunhas claves da literatura galega contemporánea» .

Referencias na prensa: «II FestLatino vai difundir culturas neolatinas na Aliança Francesa» (Fundação Joaquim Nabuco, 12 de agosto de 2008); «Pro-gramação II Festlatino» (Aliança Francesa – Alliance Française, Recife —Bra‑sil—, 28 de agosto de 2008); «Confira a programação do II Festlatino» (tv Jor-nal, 28 de agosto de 2008); «Festlatino discute importância de intercâmbio e compreensâo de línguas e literaturas neolatinas» (Universidade Federal de

102

Act

ivid

ades Pernambuco, 29 de agosto de 2008); «Literatura neolatina é tema de festi-

val internacional no Recife» (Diversão 360, 31 de agosto de 2008); «Italiano, português e demais línguas latinas: a intercompreensão, o ensino e a divul-gação em debate» (oriundi, 1 de setembro de 2008); «Rodada de palestras no Festlatino tem Espanha como destaque» (Folha de Pernambuco Digital, 2 de setembro de 2008)

Presentación aos medios da exposición Galicia 25. Unha cultura para un novo século

Data e hora: 26 de setembro de 2008 ás 11 horasLocalización: Sede central de Caixanova (Vigo)Participantes: Ramón Villares, presidente do Consello da Cultura Galega; Julio Fernández Gayoso, presidente de Caixanova; Víctor F . Freixanes e Iago Seara, comisarios da exposición

A exposición Galicia 25. Unha cultura para un novo século é «un fito histó-rico» para Fernández Gayoso; «unha mensaxe de futuro e proxección cara ao século xxi», segundo Villares; «unha mostra de autoestima» para Freixa-nes e «unha mirada intelixente e sensible» na expresión de Seara . Os catro presentaron en Vigo o proxecto e o catálogo dunha mostra que posterior-mente sería inaugurada nas salas de exposicións de Caixanova, en Vigo, o 1 de outubro . O Consello da Cultura Galega completou con esta exposición, de carácter itinerante, o programa de actividades e iniciativas que ao lon-go deste ano levou a cabo para conmemorar o seus primeiros vinte e cinco anos (1983-2008) .

A exposición, conformada por vinte e cinco módulos ou unidades temáticas, «non é un inventario, senón mais ben unha mensaxe de futuro e unha expre-sión da pluralidade e do policentrismo da cultura galega», en expresión de Ramón Villares, para quen o feito de comezar en Vigo o percorrido supón «un recoñecemento ao carácter desta cidade como motor económico, industrial e tamén cultural» .

103

Act

ivid

adesEstruturada baixo as denominacións «Formas e espazos», «Palabras, imaxes

e sons» e «Fíos e desafíos», a exposición abrangue arquitectura e identida-de, cultura ambiental, espazos da comunicación, deseño e industria, histo-rias debuxadas, o valor do patrimonio, a creación, a sociedade do coñece-mento, os sons do lugar, o territorio luminoso das palabras, a festa dos máis novos, o libro, imaxes e ficcións, artes escénicas e as diferentes posibilida-des e presenzas de Galicia no mundo por todos os camiños ou navegando outros mares .

Máis información: consellodacultura .org, www .culturagalega .orReferencias na prensa: «O Consello da Cultura e Caixanova repasan 25 anos de cultura» (Caixanova, 26 de setembro de 2008); «Unha ollada aos 25 últimos anos da cultura galega» (A Nosa Terra, 26 de setembro de 2008); «O Consello da Cultura presenta a exposición ‘25 anos de cultura galega’» (Galiciae, 26 de setembro de 2008); «O Consello da Cultura e Caixanova repasan 25 anos de cultura» (Vigonet, 26 de setembro de 2008); «Homenaje a la cultura gallega» (Televigo, 26 de setembro de 2008); «Presentación de la exposición: Galicia 25. Unha cultura para un novo século» (Agenda de GaliciaDigital, 26 de setem-bro de 2008); «Unha exposición reflicte a evolución da cultura galega dende o ano 1983» (La Voz de Galicia, 27 de setembro de 2008); «O Consello da Cultura fai balance dos seus 25 anos cunha mostra» (Galicia Hoxe, 27 de setembro de 2008); «O Consello da Cultura e Caixanova repasan en Vigo 25 anos de cultura» (Xornal, 27 de setembro de 2008); «O Consello da Cultura presenta a exposi-ción ‘25 anos de Cultura Galega’» (Galiciae, 27 de setembro de 2008); «Unha mostra percorre a cultura galega desde 1983» (Faro de Vigo, 27 de setembro de 2008); «O Consello da Cultura e Caixanova repasan 25 anos de cultura (No‑ticiasGalicia, 27 de setembro de 2008); «El ccg mira al futuro para repasar 25 años de su historia en Caixanova» (El Correo Gallego, 27 de setembro de 2008); «La historia del Consello da Cultura se expone en Vigo» (El País, 27 de setem-bro de 2008); «Vigo celebra as vodas de prata do Consello da Cultura Galega» (abc, 28 de setembro de 2008); «ccg e Caixanova presentaron en Vigo a expo-sición “Galicia 25 . Unha cultura para un novo século» (NoticiasGalicia, 29 de setembro de 2008)

104

Act

ivid

ades Inauguración da exposición Galicia 25. Unha cultura para un novo século

Data e hora: 1 de outubro 2008 ás 20 hLocalización: Auditorio do Centro Social Caixanova (Vigo)Participantes: Emilio Pérez Touriño, presidente da Xunta de Galicia; Ánxela Bugallo, conselleira de Cultura e Deporte; Ramón Villares, presidente do Con-sello da Cultura Galega; Julio Fernández Gayoso, presidente de Caixanova; Víc-tor F . Freixanes, un dos comisarios da exposición

Catrocentas persoas asistiron á inauguración da exposición Galicia 25. Unha cultura para un novo século («un escaparate da cultura galega, a imaxe dun país en marcha que ten algo que dicir e quere dicilo», en palabras de Freixa-nes) . Pérez Touriño e Bugallo loaron a función do ccg como «lugar de encontro» e «observatorio privilexiado», e pediron que se continúe ese compromiso que permite que Galicia se faga oír .

Ramón Villares referiuse á exposición como balance e proposta de futuro «de toda a fartura cultural que viviu a Galicia autonómica, que case coincide plena-mente coa vida do propio Consello da Cultura Galega» . «Se algo cómpre subliñar deste cuarto de século é, xustamente, o alargamento da cultura cara a capas sociais e referentes institucionais que tradicionalmente se mantiveran á marxe dela ou nun discreto luscofusco […] . Dáse como dato certo que a Galicia autonó-mica experimentou unha radical transformación económica, social e territorial nestes últimos tempos . Concordo coa diagnose . Pero nesa mudanza cómpre colocar tamén o sector da cultura, un sector que ten sido decisivo na configu-ración da autonomía galega, pero tamén no seu posterior desenvolvemento e asentamento», con «cultivadores que constitúen un valor colectivo, propiamen-te de país» e que «permiten andar coa cabeza ben alta polo mundo adiante» .

Villares agradeceu o traballo de todos os implicados e estableceu o obxectivo de seguirmos contribuíndo a fixar a nosa propia imaxe de país . A inauguración contou coa presenza de representantes de diversos sectores sociais, cultu-rais, empresariais e institucionais .

105

Act

ivid

adesReferencias de prensa: «Exposición: “Galicia 25 . Unha cultura para [un] novo sécu-

lo”» (Concello de Vigo, s . d .); «Inauguración de la exposición[:] Galicia 25. Unha cul‑tura para un novo século. Consello da Cultura Galega, 1983‑2008» (GaliciaDigital, s . d .); «El mi[é]rcoles 1 de octubre será inaugurada la exposición “Galicia 25[ . U]nha cultura para [un] novo século . Consello da Cultura Galega 1983-2008”» (Pintores de Galicia, s . d .); «O Consello da Cultura e Caixanova inauguran a mostra ‘Galicia 25 . Unha cultura para un novo século’» (Vigonet, s . d .); «Exposición: “Galicia 25 . Unha cultura para [un] novo século» (Negocios Vigo, s . d .); «Galicia 25. Una Cultura para un nuevo Siglo» (La guía Go!, s . d .); «Una apuesta por la cultura gallega» (Faro de Vigo, 4 de setembro de 2008); «Caixanova proyecta 50 actos culturales en Vigo» (El Correo Gallego, 4 de setembro de 2008); «Inauguración de ‘Galicia 25 . Unha cul-tura para [un] novo século» (A Nosa Terra, 25 de setembro de 2008); «Unha expo-sición reflicte a evolución da cultura galega desde o ano 1983» (La Voz de Galicia, 27 de setembro de 2008); «Touriño destaca o éxito do Consello da Cultura Galega ao conxugar tradición, modernidade, calidade e pluralidade» (Xunta de Galicia, 1 de outubro de 2008); «El Consello da Cultura y Caixanova repasan 25 años de cul-tura» (Caixanova, 1 de outubro de 2008); «O Consello da Cultura Galega celebra o seu vintecinco cumpreanos [sic] cunha exposición» (Asociación Galega de Edito‑res, 1 de outubro de 2008); «Inauguración da exposición “Galicia 25 . Unha cultura para un novo século”» (Asociación Galega de Editores, 1 de outubro de 2008); «O Consello da Cultura e Caixanova inauguran a mostra “Galicia 25 . Unha cultura para un novo século”» (El Correo Gallego, 1 de outubro de 2008); «25 anos de cultura ga-lega» (Editorial Galaxia, 1 de outubro de 2008); «Exposición conmemorativa dos 25 anos de creación do Consello da Cultura Galega» (Xornal Galicia, 1 de outubro de 2008); «“Galicia 25 . Unha cultura para un novo século”» (Brétemas, 1 de outubro de 2008); «Vigo acolle a exposición “Galicia 25 . Unha cultura para un novo sécu-lo”» (NoticiasGalicia, 1 de outubro de 2008); «Inauguración de la muestra: Unha cultura para un novo século» (Agenda de GaliciaDigital, 1 de outubro de 2008); «El Consello da Cultura Galega se atreve a salir de Santiago» (Qué!, 1 de outubro de 2008); «Modernizarse o morir» (Qué!, 1 de outubro de 2008); «La ponferradina Sarai Fernández expone junto a Verino y Adolfo Domínguez» (Diario de León, 1 de outubro de 2008); «A exposición de Galicia 25» (Blog do Espacio Literario Caixa‑nova, 2 de outubro de 2008); «A herdanza de Piñeiro» (Galicia Hoxe, 2 de outubro

106

Act

ivid

ades de 2008); «Unha exposición repasa o avance da creación en Galicia desde 1980»

(La Voz de Galicia, 2 de outubro de 2008); «O Consello da Cultura debuxa en Vigo as liñas de traballo para 2009» (El Correo Gallego, 2 de outubro de 2008); «Vigo acolle a mostra “Galicia 25 . Unha cultura para un novo século”» (Xornal, 2 de outu-bro de 2008); «Á marxe dos 25 anos» (La Voz de Galicia, 13 de outubro de 2008); «Exposición: “Galicia 25 . Unha cultura para un novo século . 1983-2008”» (Absolut España, 14 de outubro de 2008)

Intervención de Ramón Villares na clausura das xornadas As relacións institucionais entre os poderes das nacionalidades e do Estado: cara a un estado plurinacional

Data: 9 e 10 de outubro de 2008Localización: Hostal dos Reis Católicos (Santiago de Compostela)Dirección académica: Pablo González MariñasOrganización: Secretaría Xeral de Relacións Institucionais da Vicepresidencia da Igualdade e do Benestar (Xunta de Galicia)Participantes: Michael Keating, catedrático de Estudos Rexionais, Departa-mento de Ciencia Política e Social, European University Institute, Domenico di Fiesoli (Italia); Anxo Manuel Quintana González, vicepresidente da Xunta de Ga-licia; Xoán Antón Pérez-Lema López, secretario xeral de Relacións Institucionais (Vicepresidencia da Xunta de Galicia); Pablo González Mariñas, profesor de De-reito Administrativo da Universidade da Coruña, moderador e director acadé-mico das xornadas; Rainer Arnold, catedrático de Dereito Público da Universität Regensburg (Alemaña); Xosé Luís Barreiro Rivas, profesor de Ciencia Política da Universidade de Santiago de Compostela; Celso Cancela Outeda, moderador e profesor de Ciencia Política e da Administración da Universidade de Santiago de Compostela; Argimiro Rojo Salgado, catedrático de Ciencia Política da Uni-versidade de Vigo; Antonio Losada Trabada, profesor de Ciencia Política e da Administración da Universidade de Santiago de Compostela; Iñaki Lasagabas-ter Herrarte, catedrático de Dereito Administrativo da Universidad del País Vasco; Alfonso López Tena, notario e vocal do Consejo General del Poder Judicial ata setembro de 2008; Emilio Olabarría Muñoz, deputado no Congreso e profe-

107

Act

ivid

adessor de Dereito do Traballo da Universidad de Deusto; Marc Carrillo López, ca-

tedrático de Dereito Constitucional da Universitat Pompeu Fabra; Lluis Aguiló Lúcia, profesor de Dereito Constitucional da Universitat de València e letrado das Cortes Valencianas; Antonio Carlos Pereira Menaut, moderador e profesor de Dereito Constitucional da Universidade de Santiago de Compostela; Josep Vendrell i Gardeñes, secretario de Relacións Institucionais e Participación (Ge-neralitat de Catalunya); Begoña Pérez de Eulate, directora xeral de Política Au-tonómica e Desenvolvemento Estatutario (Goberno vasco); Fernando Ríos Rull, secretario xeral da Presidencia (Goberno de Canarias); Santiago Florit Gomila, director xeral de Relacións Institucionais (Goberno das Illas Baleares); Carlos Aymerich Cano, moderador, deputado do Parlamento de Galicia e profesor de Dereito Administrativo da Universidade da Coruña; Santiago Valencia Vila, le-trado xefe do Gabinete de Asuntos Constitucionais da Asesoría Xurídica da Xunta de Galicia; Jaume Galofré i Crespí, director do Gabinete Xurídico da Ge-neralitat de Catalunya; José Luis Maestro Castiñeiras, subdirector de Análise e Desenvolvemento Institucional (Vicepresidencia da Xunta de Galicia); Enoch Albertí Rovira, catedrático de Dereito Constitucional da Universitat de Barce-lona; Carme Adán Villamarín, secretaria xeral de Igualdade da Xunta de Galicia; Tereixa Novo Arrojo, delegada na Coruña da Vicepresidencia da Igualdade e do Benestar; Marta Selva Masoliver, presidenta do Institut Català de les Dones; Izaskun Moyua Pinillos, directora do Emakumearen Euskal Erakundea / Instituto Vasco de la Mujer; Soledad Pérez Rodríguez, directora do Instituto Andaluz de la Mujer; Ramón Villares Paz, presidente do Consello da Cultura Galega; Xavier Ferreira Fernández, secretario xeral da Vicepresidencia da Xunta de Galicia

Como se explicou desde a Xunta de Galicia, o obxectivo destas xornadas foi o de «[a]bordar o estudo, desde diferentes perspectivas, do estado actual de desenvolvemento institucional das autonomías, no marco das relacións inter-comunitarias e coa Administración do Estado» e «debater sobre as actuais pro-postas de reforma da cámara de representación territorial para finalizar cun módulo de igualdade nas administracións públicas» . Na clausura dos debates, o 10 de outubro ás 19 h, participou o presidente do Consello da Cultura Galega, Ramón Villares, xunto con Pablo González Mariñas e Xavier Ferreira Fernández .

108

Act

ivid

ades Referencias de prensa: «Expertos debatirán en Santiago sobre nacionalida-

des y Estado» (La Voz de Galicia, 6 de outubro de 2008)

Conferencia sobre Ramón Suárez Picallo e presentación posterior de Unha voz galega no exilio. Ramón Suárez Picallo e Ramón Suárez Picallo. Escolma de textos en galego

Data e hora: 13 e 14 de outubro de 2008 ás 20 .30 e 19 .30 h, respectivamenteLocalización: Casa da Cultura de Sada (A Coruña)Títulos: Unha voz galega no exilio. Ramón Suárez Picallo e Ramón Suárez Pica‑llo. Escolma de textos en galegoAutor: De Unha voz galega no exilio: Ramón Suárez Picallo (escolma e coordi-nación: Cristina Pujales); de Escolma de textos en galego: Ramón Suárez PicalloColección: De Unha voz galega no exilio: «As nosas voces»Organización: Comisión Irmáns Suárez Picallo, Concello de SadaColaboración: Xunta de Galicia, Deputación da Coruña, Concello de Sada, Caixa GaliciaParticipantes: Prudencio Viveiro, Xosé Manoel Núñez Seixas, Manuel Pérez Lorenzo e Francisco Pita .

Despois de corenta e catro anos repousando no cemiterio de La Chacari-ta, en Bos Aires, o 14 de outubro chegaron a Sada, a súa localidade natal, os restos de Ramón Suárez Picallo, que repousaron tras a exhumación no Centro Español Sada y Contornos . Coincidindo coa data, o ccg presentou dúas publicacións: Unha voz galega no exilio. Ramón Suárez Picallo, unha colección de fragmentos sonoros en cd de Suárez Picallo editada polo Ar-quivo Sonoro de Galicia, e Ramón Suárez Picallo. Escolma de textos en galego, coeditado polo ccg e o Concello de Sada . O disco fai o número 22 da colección «As nosas voces» e reúne pasaxes de once conferencias pro-nunciadas polo ilustre galeguista e republicano en Bos Aires entre 1959 e 1964 . O Concello de Sada colaborou nesta edición . Pola súa banda, Es‑colma de textos en galego agrupa textos xornalísticos, cartas e poemas de Suárez Picallo .

109

Act

ivid

adesNo mesmo escenario, o día anterior e ás 20 .30 h, o historiador Núñez Seixas

falou sobre «Ramón Suárez Picallo, emigrante e exiliado» . Presentacións e conferencia formaron parte do programa de actos das II Xornadas Suárez Pi-callo organizadas pola Comisión Irmáns Suárez Picallo, creada polo Concello de Sada, de onde eran naturais Ramón (1894-1964) e Xoán Antón (1907-1936) .

Referencias na prensa: «As II Xornadas Irmáns Suárez Picallo rematan hoxe, 13 de outubro, cunha mesa redonda na Casa da Cultura» (Concello de Sada, 13 de outubro de 2008); «O Consello da Cultura presenta dúas publicacións sobre Suárez Picallo» (A Nosa Terra, 14 de outubro de 2008); «Sada rinde ho-menaje a Suárez Picallo con el regreso de sus restos» (La Opinión A Coruña, 14 de outubro de 2008); «Benvido compañeiro!» (Desfacendo os cadullos, 14 de outubro de 2008)

Asistencia de Ramón Villares á repatriación dos restos de Ramón Suárez Picallo

Data e hora: 14 de outubro ás 18 hLocalización: Sada (A Coruña)Participantes: Anxo Quintana, vicepresidente da Xunta de Galicia; Ánxela Bu-gallo, conselleira de Cultura; Teresa Táboas, conselleira de Vivenda; Xoán An-tón Pérez-Lema, secretario xeral de Relacións Institucionais; Abel López Soto, alcalde de Sada; Ramón Tenreiro Suárez, sobriño de Ramón Suárez Picallo; Bieito Lobeira, deputado do Bloque Nacionalista Galego; Ramón Villares, pre-sidente do Consello da Cultura Galega; Isaac Díaz Pardo, intelectual e artista; representantes nacionalistas de todas as corporacións da comarca coruñesa

Falecido en Bos Aires o 14 de outubro de 1964 e enterrado no cemiterio de La Chacarita na mesma cidade, os restos mortais do intelectual Ramón Suárez Pi-callo regresaron a Sada o 14 de outubro de 2008, corenta e catro anos despois do seu pasamento . Cumpríase así o desexo do intelectual de ser enterrado na súa localidade natal . Este foi o acto central do Ano dos Irmáns Suárez Picallo, co que se pretendeu homenaxear a Ramón e Xoán Antón . Figura clave do exi-

110

Act

ivid

ades lio galego durante as décadas dos cincuenta e sesenta, e un dos impulsores do

Estatuto de Autonomía de Galicia, Picallo descansa xa no camposanto do Fiun-chedo, en Sada, onde foi recibido por máis de duascentas persoas: veciños, in-telectuais e políticos, ademais de Ramón Tenreiro, único descendente directo vivo do galeguista, e Ramón Villares, presidente do Consello da Cultura Galega .

Referencias de prensa: «Sada lembra os irmáns Ramón e Xosé [sic] Antón Suá-rez Picallo» (El Correo Gallego, 27 de maio de 2008); «O Concello de Sada e a Xunta repatriarán os restos mortais de Ramón Suárez Picallo o vindeiro 14 de outubro» (GZnación, 28 de maio de 2008); «El alcalde acuerda con la Xun-ta repatriar los restos de Suárez Picallo» (Sada Digital, 29 de maio de 2008); «Memorial do exilio» (Galicia Hoxe, 1 de xuño de 2008); «El último regreso de Suárez Picallo» (El País, 3 de xuño de 2008); «Suárez Picallo vuelve a Sada» (22 de xuño de 2008); «Exposición sobre os irmáns Picallo na Coruña» (A Nosa Terra, 5 de agosto de 2008); «Vidas de alén mar» (Galiciae, 17 de setembro de 2008); «Los restos del galleguista sadense Ramón Suárez Picallo serán repa-triados a Sada» (La Voz de Galicia, 21 de setembro de 2008); «Isaac Díaz Pardo sumouse ao acto inaugural das II Xornadas Irmáns Suárez Picallo» (Concello de Sada, 10 de outubro de 2008); «Abel López destaca que a retirada do ataú-de de Ramón Suárez Picallo “foi o acto máis emotivo que vivín como político”» (Concello de Sada, 10 de outubro de 2008); «Comezan os actos de repatriación dos restos mortais de Suárez Picallo» (Xornal, 10 de outubro de 2008); «Sada honra os irmáns Suárez Picallo» (Fina Quintáns, Portavoz Municipal do bng de Oleiros, 10 de outubro de 2008); «Os restos do dirixente galeguista Suárez Pi-callo regresan a Sada» (A Nosa Terra, 10 de outubro de 2008); «Sada agarda a chegada dos restos mortais do galeguista Ramón Suárez Picallo celebran-do actos de homenaxe» (Radiofusión, 10 de outubro de 2008); «Repatrían los restos mortales de Suárez Picallo» (La Voz de Galicia, 10 de outubro de 2008); «II Xornadas Irmáns Suárez Picallo en Sada» (Radiobcn Estación Mediterránea abf, 10 de outubro de 2008); «Os restos mortais do galeguista Suárez Picallo volven a Galicia» (Televisión de Galicia, 11 de outubro de 2008); «Achadas en Bos Aires gravacións de Suárez Picallo que levaban máis de 50 anos inéditas» (Concello de Sada, 11 de outubro de 2008)

111

Act

ivid

ades Presentación do libro Documentos da catedral de Lugo. Século xiv

Data e hora: 30 de outubro ás 20 hLocalización: Galería Sargadelos (Lugo)Título: Documentos da catedral de Lugo. Século xivAutora: María José Portela SilvaColección: «Fontes documentais para a historia de Galicia»Participantes: Ramón Villares, presidente do Consello da Cultura Galega; José López Orozco, alcalde de Lugo; Ramón Yzquierdo Perrín, membro do Plena-rio do Consello da Cultura Galega e profesor da Universidade de Santiago de Compostela; José García Oro, profesor da Universidade de Santiago de Com-postela

«Unha obra instrumental moi útil» e «rigorosísima», afirma Villares, na que a autora transcribiu, ordenou e anotou documentos procedentes da igrexa e do cabido referidos a bens patrimoniais de toda a provincia luguesa, ademais do-utras actividades das que nos chegou documentación . Son estas fontes ecle-siásticas, segundo Villares, as que, pola súa abundancia, mellor nos permiten coñecer a cultura medieval . Neste sentido, o presidente destacou a presenza dos bispos en Lugo e a grande pegada deixada pola catedral dunha cidade «que ten un lugar privilexiado na historia de Galicia e un grande atractivo para os historiadores» .

A obra, de máis de mil páxinas, é a continuación dun volume de 1998 dedica-do á documentación da catedral no século xv . Ambos foron editados polo ccg na colección «Fontes documentais para a historia de Galicia» («un dos grandes contributos para a cultura», segundo Villares) e poden consultarse tamén en formato dixital . Da autora, o presidente declara que esta profesora de Paleo-grafía «xunto a José García Oro traballou de forma moi pulcra e activa na recu-peración da documentación galega baixomedieval e do século xvi . A súa morte supón unha gran perda para a historia de Galicia . Esta edición é unha homenaxe á súa autora, colega da Facultade de Xeografía e Historia, que morreu xusto ao rematar o libro e non puido escribir a súa introdución . E ao traballo calado

112

Act

ivid

ades de moitos paleógrafos e expertos en fontes medievais que desenvolven unha

tarefa moi valiosa para a investigación histórica e artística, para a cultura» .

Referencias na prensa: «Presentación do libro de María José Portela Silva» (Sargadelos, s . d .); «Presentación do libro de María José Portela Silva[:] Docu‑mentos da catedral de Lugo. Século xiv» (Agenda de GaliciaDigital, s . d .); «O Consello da Cultura Galega presentou a obra “Documentos da catedral de Lugo, século xiv”» (La Voz de Galicia, 31 de outubro de 2008); «“A catedral gar-da unha das xoias da arquitectura galega, a capela da Virxe dos Ollos Gran-des”» (El Progreso, 31 de outubro de 2008)

Colaboración do Consello da Cultura Galega en Galicia pola radio. Dos anos trinta á actualidade

Datas e localización: 6 e 7 de novembro de 2008 no Auditorio da Facultade de Ciencias da Comunicación (Universidade de Santiago de Compostela) 8 de novembro de 2008 no Centro Sociocultural da Fundación Caixa Galicia en Santiago de CompostelaTítulo: Galicia pola radio. Dos anos trinta á actualidadeCoordinación: Manuel Rodríguez, Mónica ReboloPatrocinio: Secretaría Xeral de Comunicación da Xunta de Galicia, Fundación Caixa GaliciaAchega técnica e asesoramento: Facultade de Ciencias da Comunicación (Uni-versidade de Santiago de Compostela)Colaboración: Consello da Cultura GalegaParticipantes: Manuel Rodríguez, coordinador do congreso; Xosé Soengas, cate-drático da usc; Miguel Túñez, decano da Facultade de Ciencias da Comunicación; José Manuel García Iglesias, director de Acción Sociocultural de Caixa Galicia; Ma-nuel José Fernández Iglesias, director xeral de Comunicación Audiovisual; Mónica Rebolo, profesora da usc; Isaac Díaz Pardo, intelectual galeguista; Pilar Pereira (Radio Galicia de Santiago); Avelino Pousa Antelo, galeguista e presidente da Fun-dación Castelao; Xosé López, catedrático da usc e vicepresidente do Consello da Cultura Galega; Pilar Cañás (rne en Galicia); Xesús Mato (emisora parroquial Radio

113

Act

ivid

adesLalín, Radio Popular); Xerardo Rodríguez (Radio Popular, Radio Noroeste, Radio

Galega); Manuel Sicart (Radio Popular de Lugo, Radio Lugo, Radio Minuto); Tareixa Navaza, presentadora de radio e televisión; Arturo Cerviño (ser, Onda Cero, cope); Eugenio Giráldez (Radio Pontevedra [ser]); Moncho Lemos (Los 40 Principales, Radio Galicia, Radio Galega); Siro López (Radio Voz); Luís Rial (rne en Galicia, rce, Radio Galega); Marita Otero, profesora da usc; Gerardo González Martín (Radio Popular de Vigo, cope, Radio Voz); Fernando G . Macías (Antena 3 Radio, Radio Galega, cope, Onda Cero, Radio Líder – Punto Radio); Xavier Otero (Radio Galicia [Santiago]); Francisco Sarria (Ondas Galicia, Radio Minuto, cope, Cadena Rato, Onda Cero); Xosé María G . Palmeiro, director de Comunicación do Consello da Cul-tura Galega; Xulia Díaz (cope Ferrol); Antón Luaces (Radio Juventud, rne en Galicia); Paulino Novo (Radio Galega); Víctor F . Freixanes, profesor da usc; Xerardo Feijóo (Asociación Cultural e Pedagóxica Ponte… nas ondas!); Hugh McGinley (Asocia-ción Cultural Colectivo de Universitarios Activos); Henrique Sanfiz (emuga); Olga Vilar (Radio Obradoiro [Santiago]); Ana Isabel Rodríguez, profesora da usc; Mar-garita Ledo Andión, promotora de iniciativas radiofónicas galegas en Portugal e Barcelona; Concha Limia (programa Dende Ribadeo a Tui, A Pirenaica); Ana Belén Real (Espazos Radiofónicos Galegos en Catalunya); Toni de Seárez (programa Sempre en Galicia, Uruguay); Mónica Rebolo, profesora da usc; Pedro Díaz (Arqui-vo Sonoro de rne en Galicia); Arturo González Guerra, experto en documentación de radio; Arturo Maneiro, autor de Historia da Radiodifusión en Galicia (I); Cristina Pujales Prats (Arquivo Sonoro de Galicia); Luís Celeiro, profesor da usc; Xosé Ra-món Pousa, profesor da usc; Luis del Olmo, director do programa Protagonistas; Fernando Salgado, secretario xeral de Comunicación da Xunta de Galicia

O setenta e cinco aniversario da radio celebrouse en Galicia cun proxecto cultural, Galicia pola radio, concibido para recuperar as orixes deste medio e amosar a súa evolución . Os actos centráronse nun congreso e unha exposición pensada para o ano 2009 . Viva e fértil, como a definiu Fernando Salgado, a radio foi obxecto dunha homenaxe coa que se quixo arrequentar a memoria radiofónica galega e amosar aos novos a relevancia deste medio . Destacou Salgado o xurdimento da tvg e da Radio Galega, a primeira que se ofreceu in-tegramente no idioma do país .

114

Act

ivid

ades O congreso artellouse como contrapunto académico á exposición e nel par-

ticiparon máis de trinta estudosos e profesionais das emisoras galegas, que representaron a case todas as cadeas xeneralistas da comunidade e a emiso-ras xa desaparecidas . Así mesmo, houbo lugar para colaboradores históricos da radio, como Pousa Antelo, Díaz Pardo —que participaron no nacemento das primeiras emisoras galegas—, Freixanes ou Palmeiro . Temas tratados foron a historia da radio, a información, a documentación, o estado do patrimonio sonoro galego, o idioma, a radiodifusión local e alternativa, a liberdade de ex-presión e a independencia dos poderes económicos e políticos, a radio galega no exterior (con emotivos testemuños da emigración e o exilio), o futuro do medio e as últimas décadas da radio en España . Este último aspecto correu a cargo de Luis del Olmo, que constatou unha evolución positiva mais denunciou o sometemento de moitos medios ao goberno, á oposición e a despachos de empresarios, ademais de notar certa falta de liberdade de expresión .

Referencias na prensa: «“Galicia pola radio . Dos anos trinta á actualidade”, en Santiago de Compostela» (Fundación Caixa Galicia, s . d .); «Congreso: Galicia pola radio. Desde os anos 30 á actualidade» (Agenda de GaliciaDigital, s . d .); «‘Galicia pola radio’, un recordo ós anos trinta» (El Correo Gallego, 15 de xuño de 2008); «Un congreso e unha exposición conmemoran os 75 anos da radio en Galicia» (Xornal da usc, 16 de xuño de 2008); «Galicia celebra 75 anos nas ondas» (Galiciae, 16 de xuño de 2008); «Unha exposición e un congreso recuperarán o patrimonio sonoro de Galicia no 75 aniversario da radio» (Vigometropolitano .com, 16 de xuño de 2008); «Galicia celebra el 75 aniversario de la radio con un proyecto cultural que pretende recuperar los orígenes y trazar su evolución» (GaliciaDigital, 16 de xuño de 2008); «ergac participa no congreso “Galicia pola radio”» (ErgacPress, 31 de outubro de 2008); «75 anos de radio en Galiza» (A Peneira Dixital, s . d .); «Congreso Galicia pola radio. Desde os anos trinta á actualidade» (Colexio Profesional de Xornalistas de Galicia, 6 de novembro de 2008); «Comeza en Compostela un congreso que repasará a historia da radio en Galiza» (GZnación, 6 de novembro de 2008); «Galicia conmemora 75 anos de radio» (Galiciae, 6 de novembro de 2008); «Quatre experiències radiofòniques gallegues amb connexió catalana» (Catalunya a Galícia, a Galiza en Cataluña, 10 de novembro de 2008)

115

Act

ivid

ades Simposio ilg 2008: Toponimia e cartografía

Data: Do 28 de outubro ao 6 de novembro de 2008Localización: Salón de graos da Facultade de Filoloxía (Universidade de San-tiago de Compostela)Título: Toponimia e cartografíaOrganización: Instituto da Lingua Galega (Universidade de Santiago de Com-postela), Asociación Galega de Onomástica, Consello da Cultura GalegaColaboración: Dirección Xeral de Promoción Científica e Tecnolóxica do Siste-ma Universitario de Galicia, Consello da Cultura GalegaParticipantes: Vicenç Rosselló i Verger (Universitat de València); Nerea Mu-jika Ulazia (Universidad de Deusto); José Ramón Morala (Universidad de León); Xosé Lois Vilar Pedreira (Instituto de Estudos Miñoranos); Jordi Bolòs Mas-clans (Universitat de Lleida); Paulo Martínez Lema (Instituto da Lingua Galega); Rocío Dourado Fernández (Instituto da Lingua Galega); Stefan Ruhstaller (Uni-versidad Pablo de Olavide, Sevilla); Jairo Javier García Sánchez (Universidad de Alcalá); Mikel Belasko Ortega (elea – Lingüística y Nuevas Tecnologías); Emili Casanova Herrero (Universitat de València); Gonzalo Navaza Blanco (Univer-sidade de Vigo); Luz Méndez Fernández (Asociación Galega de Onomástica); Xulio Sousa Fernández (Instituto da Lingua Galega)

Con Toponimia e cartografía, o ilg continuou a liña de simposios de temas rela-cionados coa investigación lingüística que resultan de interese para a comuni-dade científica . Este ano vinculouse a toponimia coa cartografía, pois a primeira sempre tirou proveito das achegas doutras disciplinas (antropoloxía, botánica, economía, lingüística, xeografía, etc .) para explicar o porqué, a historia e a distri-bución dos nomes de lugar; e, pola súa banda, a cartografía é un soporte, por ve-ces senlleiro, dos topónimos, sen os cales os mapas ficarían eivados . A utilidade de combinar ambas as disciplinas vese con maior claridade nos últimos decenios, coa aplicación dos sistemas de información xeográfica á análise da toponimia .

Por todo isto, o simposio pretendeu amosar unha visión multidisciplinar (dia-lectoloxía, historia, historia da lingua, xeografía) dos estudos científicos que

116

Act

ivid

ades se valen da combinación de toponimia e cartografía, así como informar do es-

tado de desenvolvemento dos proxectos principiados nestas diversas áreas, a súa metodoloxía, os resultados obtidos ata o momento e as perspectivas fu-turas . Os traballos presentados serán editados nunha monografía polo Con-sello da Cultura Galega .

Referencias na prensa: «Simposio ilg 2008 . Toponimia e cartografía» (Insti‑tuto da Lingua Galega, s . d .); «Simposio de Toponimia y Cartografía» (Agenda Universia, s . d .); «Simposio ilg 2008: Toponimia e cartografía» (Coordinadora de Traballadores/as de Normalización da Lingua —ctnl—, 16 de setembro de 2008); «O Instituto da Lingua da usc celebrará un simposio sobre ‘Toponimia e Cartografía’» (Universidade de Santiago de Compostela, 7 de outubro de 2008); «O simposio ‘Toponimia e Cartografía’, do Instituto da Lingua Galega da usc, bota a andar na Facultade de Filoloxía» (Xornal da usc, 27 de outubro de 2008); «Toponimia e cartografía, a estudo no Instituto da Lingua Galega» (A Nosa Terra, 28 de outubro de 2008); «El Instituto da Lingua Galega celebra desde hoy un simposio sobre toponimia y cartografía» (Europa Press, 28 de outubro de 2008)

Comparecencia de Ramón Villares no Parlamento de Galicia

Data e hora: 3 de novembro de 2008Localización: Parlamento de GaliciaParticipantes: Ramón Villares, presidente do Consello da Cultura Galega; Xosé Antón Orza, presidente da Comisión de Economía do Parlamento de Galicia; Xosé Ramón Fernández Antón, representante do grupo parlamen-tario do bng; Francisco Cerviño, representante do grupo parlamentario do psdeg-psoe; Ignacio López-Chaves, representante do grupo parlamenta-rio do pp .

O ccg afrontará as súas actividades en 2009 cunha redución orzamentaria su-perior ao 3%, pero pretende igualmente cumprir os obxectivos propostos . Así

117

Act

ivid

adeso expresou Ramón Villares na súa comparecencia anual diante da Comisión de

Economía do Parlamento galego .

Villares recordou a reordenación interna do Consello, a aprobación do novo re-gulamento e o reagrupamento das trece seccións en só seis . Resumiu despois algunhas das accións mais significativas realizadas, ou aínda pendentes, en 2008: os actos conmemorativos do vinte e cinco aniversario; a proxección ex-terior da cultura galega a través das exposicións organizadas; as publicacións e informes; e o «esforzo divulgativo» dos sitio web consellodacultura .org e o portal Culturagalega .org .

Para 2009 destacou a intensificación das funcións de alta asesoría e a es-pecial atención que se prestará ao patrimonio cultural galego, á situación do idioma e á memoria da emigración, ao reforzamento dos servizos culturais na rede e á proxección exterior . Atenderase ao diálogo entre as culturas ex-perimental e a humanística, á diversidade cultural europea e ás relacións de Galicia cos países da lusofonía . Editaranse en galego os clásicos grecolatinos, continuarase a publicación da obra completa do Padre Sarmiento, celebrarase o centenario do nacemento de Luís Seoane (2010) e dixitalizarase a colección «Fontes para a Historia de Galicia» .

Os representantes dos grupos parlamentarios do bng, psdeg-psoe e pp des-tacaron a actividade desenvolvida polo ccg e a súa traxectoria nos seus pri-meiros vinte e cinco anos, ante o cal Villares agradeceu a acollida e a axuda brindadas .

Referencias na prensa: «López-Chaves: Para viaxar a Cuba teñen 2 .000 .000 de euros pero para o Consello da Cultura só existen recortes» (Xornal Galicia, 3 de novembro de 2008); «Villares asume o recorte de fondos públicos ó Con-sello do 3%» (Galicia Hoxe, 4 de novembro de 2008); «La partida destinada al Consello da Cultura se reduce en un 3,18%» (El Correo Gallego, 4 de novembro de 2008); «El pp pide el aumento de las partidas del ccg ante un resignado Vi-llares» (abc, 4 de novembro de 2008)

118

Act

ivid

ades Visita de Ramón Villares a Bos Aires

Data: Do 11 ao 15 de novembro de 2008Localización: Bos Aires (Arxentina)Participantes: Ramón Villares, presidente do Consello da Cultura Galega; Mar-celino Fernández Santiago, xerente do ccg; Emilia García López, Arquivo da Emigración Galega; Liliana Barela, directora xeral de Patrimonio e do Instituto Histórico do Goberno da Cidade de Bos Aires; Aurora Barbeito, directora do Instituto de Cultura Gallega Argentino; diversos membros da directiva do Ins-tituto; Antonio Prats, conselleiro cultural da Embaixada Española en Arxentina

Durante a súa estadía na Arxentina, Ramón Villares visitou o día 13 o Instituto de Cultura Gallega Argentino, onde se entrevistou coa súa presidenta, Aurora Barbeito, e diversos membros da directiva . Tamén se reuniu con Antonio Prats e, o día anterior, con Liliana Barela, con quen falou da posibilidade de asinar cadanseu protocolo de colaboración .

Ese día pronunciou, no Centro Galicia de Bos Aires, a conferencia O legado da emigración e a súa importancia para Galicia, na cal destacou o que debe a nosa terra á emigración . Xa o 14, durante as celebracións do 87 aniversario da Federación de Asociaciones Gallegas de la República Argentina, Villares pre-sentou dúas publicacións editadas polo Consello en memoria de Ramón Suá-rez Picallo: o libro e cd Unha voz galega no exilio, que reúne pasaxes de once conferencias pronunciadas polo ilustre galeguista en Bos Aires, e o libro Es‑colma de textos en galego, que agrupa artigos xornalísticos, cartas e poemas .

O sábado 15 Villares inaugurou no Centro Galicia a exposición Nós mesmos. Asociacionismo galego na emigración, que resume máis dun século de histo-ria do asociacionismo e a capacidade autoorganizadora da emigración galega . Con anterioridade a mostra puido verse en Lisboa e Sevilla .

O presidente aproveitou esta viaxe para manter un encontro no Instituto His-tórico da cidade de Bos Aires con Carina Frid e Fernando Devoto, responsa-

119

Act

ivid

adesbles, respectivamente, de Estudos Migratorios da Universidad de Rosario e do

Instituto Ravignani da Universidad de Buenos Aires .

Villares viaxou a Arxentina acompañado polo xerente da institución, Marcelino Fernández, e Emilia García López, Arquivo da Emigración Galega .

Referencias na prensa: «Ramón Villares presenta libro y cd sobre Suárez Picallo» (Federación de Asociaciones Gallegas de la República Argentina, 10 de novem-bro de 2008); «Buenos Aires acolle hoxe a presentación de dous libros de Suárez Picallo» (A Nosa Terra, 14 de novembro de 2008); «Bos Aires: “Nós mesmos . Aso-ciacionismo galego na emigración”» (A Voz de Vilalba, 14 de novembro de 2008); «Ramón Villares habla en Argentina del ‘legado de la emigración y su importancia para Galicia’» (Crónicas de la emigración, 17 de novembro de 2008); «O presiden-te do Consello da Cultura Galega eloxia en Bos Aires o traballo dos centros gale-gos no exterior» (España Exterior, núm . 594, 18 de novembro de 2008)

Participación do Observatorio da Cultura Galega nas II Jornadas Internacionales de Trabajo con los Observatorios de Cultura (Bilbao)

Datas: 24 e 25 de novembro de 2008Localización: II Jornadas Internacionales de Trabajo con los Observatorios de Cultura (Bilbao)Participantes: Håkan Casares, Observatorio da Cultura Galega; Marcelino Fer-nández Santiago, xerente do Consello da Cultura Galega

Tal e como xa sucedeu na primeira edición, as II Xornadas Internacionais orga-nizadas polo OVC suscítanse como un encontro de traballo interno entre un grupo reducido de observatorios internacionais, que xa coñecen a experiencia vasca e que poden continuar achegando novas ideas . Os observatorios invi-tados foron os seguintes: Observatoire de la culture et des communications du Québec, Département des études, de la prospective et des statistiques (DEPS) de Francia, Osservatorio culturale del Piemonte e Departament de Cul-tura de la Generalitat de Catalunya

120

Act

ivid

ades Así, o obxectivo central destas xornadas foi compartir experiencias, esta vez

poñendo a énfase en achegar novos coñecementos a algún dos debates cen-trais das políticas culturais actuais . A vontade do OVC é consolidar este marco de encontro e por iso volveu a liderar a convocatoria destas xornadas .

Participación do Consello da Cultura Galega no Cultur.gal

Data: Do 4 ao 7 de decembro de 2008Localización: Palexco (A Coruña)Organización: Consellería de Cultura e DeporteColaboración: Coordinadora de Traballadores/as de Normalización da Lingua (ctnl), Rede Galega de Locais de Ensaio, Asociación de Escritores en Lingua Galega (aelg), Axencia Audiovisual Galega, Mesa Pola Normalización Lingüísti-ca, Asociación de Medios Escritos en Galego (ame), Radio Galega, Televisión de Galicia, Axencia Galega das Industrias Culturais (agadic), GalicianTunes, Con-sellería de Educación e Ordenación Universitaria, Consellería de Innovación e Industria, Dirección Xeral de Xuventude e SolidariedadeParticipantes: Setenta e cinco empresas e entidades que crean, distribúen, anuncian e ofrecen produtos e servizos relacionados coa cultura en Galicia

A cultura enfrontouse á crise e presentou a segunda edición do Cultur .gal, a gran feira da creación galega, onde as empresas da edición, a música, o audio-visual, as artes escénicas, as novas tecnoloxías e os servizos culturais deron a coñecer os seus produtos e servizos . Do 4 ao 7 de decembro ofrecéronse os produtos culturais galegos (libros, discos, vídeos…) e máis dun cento de actividades, entre proxeccións cinematográficas, presentacións, xornadas e obradoiros .

O Consello da Cultura Galega participou con espazo propio, no cal subliñou a dimensión conmemorativa dos vinte e cinco anos da institución (1983-2008) baixo o lema Crear cultura, imaxinar país, e presentou o audiovisual, o catá-logo e o folleto que acompañan a exposición Galicia 25. Unha cultura para un novo século, que iniciou o seu percorrido en Vigo e logo pasou a Pontevedra .

121

Act

ivid

adesOfreceuse tamén a Memoria de actividades 2007 e o Catálogo de publicacións

(1983‑2007), e presentouse unha serie de libros entre os que cómpre destacar Os símbolos de Galicia, Anuario de estatísticas culturais 2006, Ánxel Casal, un editor para un país, Primeiros diarios galegos (1908‑1909), Galicia e as Can‑tigas de Santa María, Situación do ensino da lingua e da literatura galega na Educación Secundaria Obrigatoria, Historia da meteoroloxía e da climatoloxía de Galicia ou Ramón Suárez Picallo. Unha voz galega no exilio (libro e cd) .

Referencias na prensa: «Cultur .gal 2008: Feira Galega das Industrias Culturais» (Galiciapms, s . d .); «Culturgal 2008 en A Coruña» (Web Educativa del Ayuntamien-to de La Coruña, s . d .); «A Coruña: o Culturgal 08 será en decembro» (Axenda cultural aelg, s . d .); «Cultur .gal 08» (Asociación de Gaiteiros Galegos —agg—, s . d .); «Presentación de la II Feira Galega das Industrias Culturais: Culturgal .08» (Agenda de GaliciaDigital, s . d .); «Cultur .gal . Feria Gallega de las Industrias Cul-turales en el Palacio de Congresos de A Coruña» (Go!, s . d .); «Culturgal aumenta o seu presuposto e celebrarase a finais deste ano» (La Voz de Galicia, 24 de marzo de 2008); «A II edición do CulturGal abrirase a todos os públicos» (A Nosa Terra, 18 de xuño de 2008); «Cultur .gal abre o seu prazo de inscrición» (Vieiros, 11 de setembro de 2008); «Culturgal convértese no escaparate da cultura galega» (Te-levisión de Galicia, 21 de novembro de 2008); «Bugallo confía en que Culturgal sirva para “mostrar la fuerza de la creatividad gallega”» (El Correo Gallego, 21 de novembro de 2008); «El II Cultur .gal mostrará las últimas tendencias de las in-dustrias culturales» (El Correo Gallego, 22 de novembro de 2008); «A Coruña es la ciudad de Galicia con más lectores y libros en gallego, según los editores» (Web Educativa del Ayuntamiento de La Coruña, 24 de novembro de 2008); «Culturgal ’08» (Asociación de Empresas Galegas do Audiovisual —aega—, 26 de novembro de 2008); «A capital das industrias culturais» (El Correo Gallego, 28 de novem-bro de 2008); «O Cultur .gal acollerá as II Xornadas da Industria Musical Galega» (Xornal Galicia, 28 de novembro de 2008); «Cultur .gal acollerá as II Xornadas da Industria Musical» (Academia Galega do Audiovisual, 28 de novembro de 2008); «agapi achegará as técnicas de sonorización de cine a Cultur .gal 08» (Asocia-ción Galega de Produtoras Independentes —agapi—, 28 de novembro de 2008); «O Cultur .gal apuesta por la grabación de entrevistas a escritores gallegos para

122

Act

ivid

ades apoyar a la literatura de la comunidad» (Europa Press, 29 de novembro de 2008);

«Escoitar e o ccg preséntanse en Culturgal Coruña» (alg‑a, 30 de novembro de 2008); «Editorial Galaxia fará varias presentacións e un acto cultural no Cultur-gal» (Xornal, 1 de decembro de 2008); «O Cultur .gal acollerá un obradoiro sobre o proceso de sonorización dun filme» (Xornal, 1 de decembro de 2008); «A feira Cultur .gal 08 achéganos ás novas tecnoloxías a través da cultura» (Código Cero, 1 de decembro de 2008); «Cultur .gal abre as súas portas cunha ampla oferta da cultura galega» (Xornal, 4 de decembro de 2008); «Presentacións de libros e múltiples actividades encherán o venres cultur .gal» (Xornal, 4 de decembro de 2008); «Inaugúrase Cultur .gal08: a Feira das Industrias Culturais» (Axencia Au-diovisual Galega, 4 de decembro de 2008); «Más de 500 profesionales gallegos se reúnen en A Coruña para “ver, participar y apoyar” la cultura gallega en Cultur .gal» (Europa Press, 4 de decembro de 2008); «A aelg emitirá en directo esta tar-de desde o Culturgal» (Axenda cultural aelg, 4 de decembro de 2008)

123

Act

ivid

adesOUTRAS ACTIVIDADES

Ademais de todos os actos que ata aquí referimos, o Consello da Cultura Galega traballou este ano a prol da comunicación e o intercambio de experiencias con Portugal e a República Árabe Saharauí Democrática, representados nas frutífe-ras visitas de Rosa Barreto e Jadiya Hamdi a esta institución . O ano pechou coa celebración do aniversario da Declaración dos Dereitos Humanos.

Visita de Rosa Barreto, directora da Bedeteca de Lisboa, ao Consello da Cultura Galega

Data e hora: 31 de xaneiro de 2008Localización: Consello da Cultura GalegaParticipantes: Ramón Villares, presidente do Consello da Cultura Galega; Rosa Barreto, directora da Bedeteca de Lisboa; o equipo do portal Cultura-galega .org

O Consello da Cultura Galega recibiu na mañá do último día de xaneiro a visita de Rosa Barreto, directora da coñecida Bedeteca (nome portugués referido ás bibliotecas especificamente dedicadas á banda deseñada) de Lisboa, que estivo no noso país convidada pola Consellería de Cultura . Ademais de se entrevistar co presidente da institución, Ramón Villares, Barreto tivo un en-contro co equipo do portal Culturagalega .org, durante o cal intercambiaron experiencias e Barreto se informou sobre o traballo deste sitio web no tocante á banda deseñada . O día anterior a directora participara, no marco do Salón do Libro Infantil e Xuvenil de Pontevedra, nunha xuntanza con distintos membros de colectivos da bd galega . Alí explicou a evolución e funcionamento deste centro de referencia internacional e perfilou a situación da banda deseñada no país veciño . Dos dous encontros saíu o acordo de manter contactos para futuras colaboracións .

124

Act

ivid

ades Visita de Jadiya Hamdi, ministra de Cultura da República Árabe

Saharauí Democrática, ao Consello da Cultura Galega

Data: 3 de marzo de 2008Localización: Consello da Cultura GalegaParticipantes: Ramón Villares, presidente do Consello da Cultura Galega; Jadi-ya Hamdi, ministra de Cultura da República Árabe Saharauí Democrática

A ministra de Cultura da República Árabe Saharauí Democrática, Jadiya Ha-mdi, visitou o 3 de marzo o Consello da Cultura Galega, onde foi recibida polo presidente, Ramón Villares . Tratouse dun encontro cordial que serviu para su-bliñar o valor da cultura como chave que abre portas á relación e ao entende-mento entre os pobos, e durante o cal se debateu a posible participación de representantes culturais saharauís en actividades que poida realizar o Con-sello da Cultura . A ministra agradeceu a acollida e asinou no Libro de Honra da institución .

Referencias na prensa: «Visita a Galicia da ministra de Cultura saharauí, Jadi-ya Hamdi» (El Correo Gallego, 4 de marzo de 2008)

Visita de Paul Bilbao, director de Behatokia, ao Consello da Cultura Galega

Data: decembro de 2008Localización: Consello da Cultura GalegaParticipantes na entrevista: Paul Bilbao, director de Behatokia; Beatriz Vila-verde Santamariña, coordinadora da Liña do Galego (A Mesa pola Normaliza-ción Lingüística); Marcelino Fernández Santiago, xerente do CCG; Hakan Casa-res Berg, técnico do CCG; Rosario Pérez Magdalena, técnica do CCG .

Paul Bilbao visitou o Consello da Cultura Galega co ánimo de se entrevistar con representantes desta institución e presentarlles os proxectos que actual-mente está a desenvolver Behatokia, a fundación da que é director . Paul Bilbao explicou as principais liñas de actuación que desenvolve Behatokia, fundación

125

Act

ivid

adesque vela polos dereitos lingüísticos dos cidadáns e cidadás de Euskal Herría .

Pola súa parte, os representantes do CCG expuxéronlle tamén o labor que des-envolve esta institución en materia de promoción e defensa do idioma galego, nomeadamente a través da súa sección de Lingua, Literatura e Comunicación e mais do Centro de Documentación Sociolingüística de Galicia . Tras a visita, os representantes das dúas entidades confirmaron a súa intención de continuar mantendo un intercambio fluído de publicacións e información .

Xxxxxxx Publicacións

127

Publ

icac

iónsCOLECCIÓN BASE

Papés d’emprenta condenada . A escrita galega entre 1797 e 1846 (I)La feria del mundo. Crónicas desde Chile (1942‑1956)Lingua, sociedade e medios de comunicación en Galicia

COLECCIÓN DOCUMENTOS E INFORMESAnuario de estatísticas culturais 2006Situación do ensino da lingua e da literatura galega na Educación Secundaria

ObrigatoriaTerritorios innovadores. Diagnose dos índices I+D+ i en GaliciaOcio e hábitos culturais dos galegosAnuario de estatísticas culturais 2007

COLECCIÓN FONTES PARA A HISTORIA DE GALICIACatálogo da Colección Guerra Campos do Arquivo‑Biblioteca da Catedral de

Santiago de CompostelaCatálogo de manuscritos do Arquivo‑Biblioteca da Catedral de Santiago de

CompostelaA Colección López Ferreiro do Arquivo‑Biblioteca da Catedral de Santiago de

Compostela

COLECCIÓN AS NOSAS VOCESRamón Suárez Picallo. Unha voz galega no exilio

128

Publ

icac

ións FACSÍMILES

Égloga de Belmiro e BenignoPrimeiros diarios galegos (1808‑1809)Almanaque Gallego por Manuel Castro López. Volume I, 1898-1902

CATÁLOGOS DE EXPOSICIÓNSNós mesmos. Asociacionismo galego na emigraciónGalicia 25. Unha cultura para un novo século. Consello da Cultura Galega

1983‑2008

PUBLICACIÓNS PERIÓDICASEstudos Migratorios. Revista Galega de Análise das Migracións. Vol . 1, n .º 1

(co-edición coa Universidade de Santiago de Compostela)

ACTAS DE CONGRESOSII Congreso galego audiovisual (CD)A comunicación no seu tempo (CD)

REEDICIÓNS E REIMPRESIÓNSCantigas de Santa Maria (2ª edición)Os símbolos de Galicia (1ª reimpresión)A natureza ameazada (1ª reimpresión)

129

Publ

icac

iónsCOEDICIÓNS

De historia natural y de todo género de erudición. Obra de 660 pliegos (vols . II, III e IV) (coed . co CSIC)

A patria enteira. Homenaxe a Xosé Ramón Barreiro Fernández (coed . coa Real Academia Galega e coa Universidade de Santiago de Compostela)

Dicionario enciclopedia do pensamento galego (coed . con Edicións Xerais)Ramón Suárez Picallo. Escolma de textos en galego (coed . co Concello de Sada)Costumbres populares. Apuntes acerca de juegos, diversiones, pasatiempos, en‑

tretenimientos y juguetes de mujeres y hombres, juveniles y de muchachos (coed . co Museo de Pontevedra)

A lexicografía galega moderna. Recursos e perspectivas (coed . co Instituto da Lingua Galega)

Perspectivas sobre a oralidade (coed . co Instituto da Lingua Galega)Historia da meteoroloxía e da climatoloxía de GaliciaMemoria de actividades 2007Catálogo de publicacións 1983‑2007

130

Publ

icac

ións Papés d’emprenta condenada. A escrita galega entre 1797 e 1846 (I)

Edición: Ramón Mariño Paz, Xosé Ramón Barreiro Fernández e Rosa Aneiros DíazColección: BaseFormato: 16 x 22,5 cmEncadernación: cartonéNúmero de páxinas: 654ISBN: 978-84-96530-69-0 (o .c .)

Contido: Recolle a escrita galega aparecida entre 1797 —coa publicación dun poema de Pardo de Andrade no Diario de Madrid— e 1846, ano da revolución frustrada de Solís . Foi nese tempo cando a nosa lingua abrolla timidamente na prensa acabada de nacer en Galicia . A loita física pero tamén dialéctica entre liberais e absolutistas afiaba as linguas e as plumas, o que deu lugar a unha guerra de papel periódico para gañar a nacente opinión pública . Homes como Pardo de Andrade, Fandiño, Freire Castrillón ou Pintos deixáronnos unha pro-dución literaria cargada de connotacións satíricas, de chamadas á acción po-pular e de exhortacións políticas que deixa patente unha intención didáctica e adoutrinadora para a difusión das ideoloxías en liza . E para iso a lingua falada polo pobo era, sen dúbida, a mellor ferramenta de comunicación .

La feria del mundo. Crónicas desde Chile (1942‑1956)

Autor: Ramón Suárez PicalloEdición: Edmundo Moure Rojas, Carmen Norambuena Carrasco, Rosa Aneiros Díaz e Xosé López GarcíaColección: BaseFormato: 16 x 22,5 cmEncadernación: cartonéNúmero de páxinas: 421ISBN: 978-84-96530-61-4Contido: Escolma das crónicas de Ramón Suárez Picallo escritas na prensa chile-na desde 1942 ata 1956 . Velaquí un mosaico de estilos e asuntos que constitúe

131

Publ

icac

iónsboa mostra do traballo xornalístico do autor sadense, reflexo da súa ollada nítida

e crítica sobre unha realidade amarga pola distancia forzosa . Tamén da dor polos ausentes, do seu profundo galeguismo e da esperanza, que se borra lentamente, de que os países democráticos acudan á chamada da España da posguerra .

Lingua, sociedade e medios de comunicación en Galicia

Autores: Anxo M . Lorenzo Suárez, Fernando Ramallo e Håkan Casares BergColección: BaseFormato: 16 x 22,5 cmEncadernación: cartonéNúmero de páxinas: 300ISBN: 978-84-96530-52-2

Contido: No ano 2000 o Consello da Cultura Galega decidiu abordar un proxec-to de avaliación das políticas lingüísticas galegas durante o período autonó-mico, dirixido por Henrique Monteagudo e o recentemente desaparecido Xan Bouzada . Daquela frutífera colaboración xurdiron tres volumes dentro do que se deu en chamar O proceso de normalización lingüística do idioma galego (1980‑2000) . O presente traballo completa as publicacións do proxecto, aín-da que o período estudado é máis amplo . Os resultados pretenden introducir claridade nun espazo que foi tradicionalmente moi polémico para a militancia lingüística, os responsables políticos, así como para os produtores, editores, profesionais e, en xeral, para todos os actores do ámbito .

Anuario de estatísticas culturais 2006

Autor: Consello da Cultura Galega, Observatorio da Cultura GalegaColección: Documentos e Informes, 6Formato: 21 x 28 cmEncadernación: rústicaNúmero de páxinas: 395ISBN: 978-84-96530-53-9

132

Publ

icac

ións Contido: Analiza as principais magnitudes estatísticas do sector cultural en

Galicia, procedentes das diferentes fontes de información dispoñibles para o ano 2006 . Compila os diferentes datos existentes sobre o sector cultural para o caso galego, estruturándoos de xeito que poidan ser comprensibles e útiles para os diferentes axentes do sistema cultural e para o conxunto da socie-dade galega, facendo fincapé na evolución temporal desde o ano 2000 ata o 2006 . Os sectores analizados son: Patrimonio cultural e museos, Bibliotecas, Libro e publicacións periódicas, Artes visuais e arquitectura, Artes escénicas e musicais, Audiovisual e Cultura científica . Tamén inclúe datos estatísticos relativos a dimensións transversais da cultura: Empresas culturais, Gasto público en cultura, Emprego cultural, Consumo, prácticas e hábitos culturais, Ensinanzas no ámbito cultura e Lingua .

Situación do ensino da lingua e da literatura galega na Educación Secundaria Obrigatoria

Autores: Bieito Silva Valdivia (dir .), Pilar Buela Piedra, Xaquín Loredo Gutiérrez e M . Carmen Morán de CastroColección: Documentos e Informes, 7Formato: 21 x 28 cmEncadernación: rústicaNúmero de páxinas: 332ISBN: 978-84-96530-62-1

Contido: Este informe recolle os aspectos básicos dun traballo realizado por un equipo de investigadores de distintas áreas de coñecemento e de varios ni-veis educativos entre os anos 2005 e 2007 a partir dun convenio entre o Con-sello da Cultura Galega e o Instituto de Ciencias da Educación da Universidade de Santiago de Compostela . É unha achega ao coñecemento da situación da lingua e da literatura galega na etapa crucial da Educación Secundaria Obri-gatoria para, a partir dese coñecemento, sinalar liñas de intervención e abrir expectativas de mellora .

133

Publ

icac

ións Territorios innovadores. Diagnose dos índices i+d+i en Galicia

Autores: Xosé Manuel García Vázquez, Albino Prada Blanco e María Quintás CorredoiraColección: Documentos e Informes, 8Formato: 21 x 28 cmEncadernación: rústicaNúmero de páxinas: 157ISBN: 978-84-96530-77-5

Contido: O obxectivo deste libro, estruturado en tres grandes capítulos (Os indicadores dos sistemas de I+D+i, Diágnóstico do sistema de I+D+i en Galicia e Conclusións), é analizar os indicadores de I+D+i máis relevantes e identificar cales son as carencias informativas na nosa Comunidade hoxe en día de cara a solucionar estas deficiencias no futuro e poder, daquela, facer unha diagnose máis completa do noso sistema de I+D+i; só así se poderán definir as políticas máis axeitadas ao noso contorno .

Ocio e hábitos culturais dos galegos

Autores: Consello da Cultura Galega, Observatorio da Cultura GalegaColección: Documentos e Informes, 9Formato: 21 x 28 cmEncadernación: rústicaNúmero de páxinas: 452ISBN: 978-84-96530-82-9

Contido: Trátase dunha análise específica do módulo de «hábitos culturais dos gale-gos» no ano 2006, correspondente á Enquisa de condicións de vida das familias que realiza todos os anos o Instituto Galego de Estatística . Abrangue todo o territorio galego, a través da análise das grandes áreas que agrupan aos concellos galegos, o que permite facer unha comparación desde o punto de vista xeográfico . O ámbito de estudo deste informe aborda tres aspectos fundamentais: Asistencia a espec-táculos e eventos culturais, Consumo de medios de comunicación e Libros e lectura .

134

Publ

icac

ións Anuario de estatísticas culturais 2007

Autores: Consello da Cultura Galega, Observatorio da Cultura GalegaColección: Documentos e Informes, 10Formato: 21 x 28 cmEncadernación: rústicaNúmero de páxinas: 370ISBN: 978-84-96530-84-3

Contido: Actualización do anterior anuario nos capítulos para os que se conta con datos novos (todas as fontes se atopan actualizadas con data do 22 de setembro de 2008) e ampliación de contidos coa introdución de novos estu-dos sectoriais específicos para este anuario, como por exemplo: Patrimonio natural, Fundacións culturais, Arquivos, Asociacionismo e Turismo cultural .

Catálogo da Colección Guerra Campos do Arquivo‑Biblioteca da Catedral de Santiago de Compostela

Autora: María Elena Novás PérezColección: Fontes para a Historia de Galicia, 8Formato: 17 x 24 cmEncadernación: rústica con lapelasNúmero de páxinas: 118ISBN: 978-84-96530-78-2

Contido: O Catálogo da Colección Guerra Campos do Arquivo-Biblioteca da Catedral de Santiago concíbese tanto como unha obra de investigación como unha ferramenta de consulta de cara aos investigadores interesados tanto na figura de Guerra Campos coma nos estudos xacobeos . Cunha introdución analítica, un catálogo integrado por fichas individualizadas e varios índices para facilitar as pescudas, esta obra recolle todas as referencias da documen-tación persoal dun dos máis senlleiros investigadores do fenómeno xacobeo e arqueólogos da Catedral compostelá . Este conxunto comprende non só as

135

Publ

icac

iónsinxentes e minuciosas notas persoais do autor, senón artigos nacionais e es-

tranxeiros, microfilmes de bibliografía e moi destacadas coleccións gráficas .

Catálogo de manuscritos do Arquivo‑Biblioteca da Catedral de Santiago de Compostela

Autor: Xosé M . Sánchez SánchezColección: Fontes para a Historia de Galicia, 9Formato: 17 x 24 cmEncadernación: rústica con lapelasNúmero de páxinas: 422ISBN: 978-84-96530-79-9

Contido: Este catálogo recolle a descrición indivualizada de todos os manus-critos que se custodian no Arquivo-Biblioteca da Catedral de Santiago, inte-grados nunha colección propia . Son obxecto do estudo todas as obras manus-critas de época medieval e moderna abranguendo un grande abano temático sistematizado en fichas catalográficas; nelas inclúese tanto a descrición mor-folóxica coma o contido . Incorpóranse finalmente unha serie de índices orien-tados a facilitar as pescudas .

A Colección López Ferreiro do Arquivo‑Biblioteca da Catedral de Santiago de Compostela

Autor: Xosé M . Sánchez SánchezColección: Fontes para a Historia de Galicia, 10Formato: 17 x 24 cmEncadernación: rústica con lapelasNúmero de páxinas: 221ISBN: 978-84-96530-80-5

Contido: No presente volume recóllense todas as referencias indivi-dualizadas dos documentos, unidades arquivísticas e libros que in-

136

Publ

icac

ións tegran a Colección López Ferreiro, no Arquivo-Biblioteca da Catedral

de Santiago . Esta colección, chegada ao arquivo por doazón dos PP . Xesuítas, e a eles pola irmá de López Ferreiro, Concepción, contén a documentación e bibliografía recompilada ao longo do tempo polo máis senlleiro investigador do fenómeno xacobeo e un dos primeiros —senón o primeiro— historiadores contemporáneos de Galicia . Este catálogo recolle e describe, en fichas individualizadas, todos e cada un dos elementos integrantes deste conxunto, buscando constituír tan-to unha obra de investigación coma de consulta . Incorpóranse índices que facilitan as pescudas .

Ramón Suárez Picallo. Unha voz galega no exilio

Autor: Ramón Suárez PicalloColección: As Nosas Voces, 22Formato: 1 libro + 1 CDEncadernación: cartonéNúmero de páxinas: 62ISBN: 978-84-96530-74-4

Contido: Nesta publicación da colección As Nosas Voces, a voz e a palabra son de Ramón Suárez Picallo, unha das figuras máis singulares e orixinais do s . xx galego .

Reúne treitos de conferencias pronunciadas por Suárez Picallo entre 1959 e 1964 en Bos Aires . Son expresións de amor á Terra que deixara e á que soña-ba con voltar algún día . Pero tamén son discursos a favor da esperanza e dun-ha nova alba de gloria para Galicia . Hoxe, grazas a estes fragmentos sonoros, podemos gozar da palabra do ilustre sadense e comprobar con canta ilusión polo futuro traballaban os nosos devanceiros .

137

Publ

icac

ións Égloga de Belmiro e Benigno

Autores: Nicomedes Pastor Díaz e Xosé María Álvarez BlázquezFormato: estoxo (17 x 22 cm)Encadernación: cartonéNúmero de páxinas: 2 librosISBN: 978-84-96530-59-1

Contido: Publicación conmemorativa do Día das Letras Galegas que permite unir os nomes de Nicomedes Pastor Díaz e de Xosé María Álvarez Blázquez . Contén os facsímiles do manuscrito autógrafo «Égloga Belmiro e Benigno», de Nicomedes Pastor Díaz, e dese texto impreso e editado xunto coa «Alborada» en 1951 por Edicións Monterrey, dirixida por Xosé María Álvarez Blázquez, au-tor das «Notas para unha edición crítica da ‘Égloga Belmiro e Benigno’ de Pas-tor Díaz», que se publicaron nos Cuadernos de Estudios Gallegos e se incluíron tamén nesta publicación que homenaxea a figura do editor, bibliófilo e erudito a quen en 2008 a Real Academia Galega lle dedicou o Día das Letras Galegas .

Primeiros diarios galegos (1808‑1809)

Coordinación: Rosa Aneiros Díaz e Xosé López GarcíaFormato: 17 x 24 cmEncadernación: cartonéNúmero de páxinas: 4 volumesISBN: 978-84-96530-64-5 (o .c .)

Contido: Edición facsimilar dos primeiros diarios en Galicia: Diario de Santia‑go, Apéndice al Primitivo Diario de Santiago, Gazeta de la Coruña, Telégrafo Político y Literario de la Coruña e Diario de la Coruña, xunto cun conxunto de estudos onde distintos expertos do ámbito histórico e xornalístico analizan o contexto en que apareceron, as características e o relevo destes medios im-presos .

138

Publ

icac

ións A recuperación destas primeiras cabeceiras galegas desenvolveuse mediante un

convenio de colaboración coa Secretaría Xeral de Comunicación da Xunta de Galicia .

Almanaque Gallego por Manuel Castro López.Volume I, 1898‑1902

Autor: Manuel Castro LópezFormato: 17 x 24 cmEncadernación: cartonéNúmero de páxinas: 659ISBN: 978-84-96530-88-1 (o .c .)

Contido: O Almanaque Gallego é unha publicación fundada polo lugués emi-grado en Bos Aires Manuel Castro López . Comeza a publicarse en 1898 e re-mata en 1927, ano da morte do seu fundador . O seu obxectivo era manter unha relación estable e permanente entre as dúas Galicias daquela existentes: a vella europea e a máis nova, feita en América polos inmigrantes galegos .

Esta edición facsimilar, que se completará con outros volumes máis, foi posi-ble a través dun convenio de colaboración coa Secretaría Xeral de Emigración da Xunta de Galicia .

Nós mesmos. Asociacionismo galego na emigración

Coordinación: Pilar Cagiao Vila e Vicente Peña SaavedraFormato: 17 x 30 cmEncadernación: rústicaNúmero de páxinas: 74ISBN: 978-84-96530-60-7

Contido: Configurada en sete capítulos e presentada en 62 paneis ver-bo-icónicos que conxugan escenarios, momentos e os principais aspectos do tecido societario da Galicia interior, a exposición Nós mesmos resume

139

Publ

icac

iónsmáis dun século de historia do asociacionismo galego na emigración, que

cristalizou nos primeiros anos do século xx, particularmente en Arxentina e Cuba .

Galicia 25. Unha cultura para un novo século.Consello da Cultura Galega 1983‑2008

Coordinación: Víctor F . Freixanes, Henrique Monteagudo e Iago SearaFormato: 23 x 27,5 cm . Inclúe CDEncadernación: rústica con lapelasNúmero de páxinas: 215ISBN: 978-84-96530-73-7

Contido: Catálogo da exposición, conformada por 25 módulos ou unidades te-máticas, que o Consello da Cultura Galega organizou dentro do programa de actividades que ao longo deste ano levou a cabo para conmemorar os seus primeiros 25 anos (1983-2008) .

O catálogo recolle, ademais do que visualmente se presenta na exposición, unha serie de ensaios sobre unha parte dos aspectos e problemáticas de maior relevo á hora de abordar a evolución da cultura galega nos últimos cinco lustros .

Estudos Migratorios. Revista Galega de Análise das Migracións. Vol. 1, n.º 1

Secretarios de redacción: Pilar Cagiao Vila e Xosé Manoel Núñez SeixasCoedición: Consello da Cultura Galega e Universidade de Santiago de CompostelaFormato: 17 x 24 cmEncadernación: rústica con lapelasNúmero de páxinas: 320ISSN: 1136-0291

Contido: A revista, de periodicidade semestral, será coeditada desde este nú-mero polo Consello da Cultura Galega e a Universidade de Santiago de Com-

140

Publ

icac

ións postela . A nova xeira permititrá continuar e reforzar o proxecto iniciado en

1992 desde o Arquivo da Emigración Galega .

Trátase dun número monográfico, «Gallegos e tanos», que recolle sobre todo os traballos de doce investigadores presentados nas Xornadas sobre Migra‑cións Italianas e Españolas a Arxentina (1830‑1930) .

II Congreso galego audiovisual

Coordinación: Xosé López, Mamen Quintas e Susana PegoCoedición: Consello da Cultura Galega e Academia Galega do AudiovisualColección: BaseFormato: CDISBN: 978-84-96530-58-4

Contido: O II Congreso Galego Audiovisual tivo a vontade de se constituír como un foro de referencia para todos os sectores relacionados co au-diovisual, co obxectivo de conseguir crear unha industria cultural forte, con vocación internacional, con denominación de orixe e marca diferen-ciada no mundo e de coñecer a realidade audiovisual noutros países . Estas actas reflicten a riqueza dos diálogos xurdidos sobre o papel dos novos medios, dos perfís profesionais, dos contidos, da cadea de valor, das in-dustrias culturais e do patrimonio histórico . E, como idea subxacente a todo o discurso, a reivindicación do audiovisual como industria cultural e da diversidade cultural como principal fortaleza e oportunidade do sector audiovisual galego .

141

Publ

icac

ións A comunicación no seu tempo

Coordinación: Xosé López García, Rosa Aneiros Díaz e Marcos S . Pérez PenaColección: BaseFormato: CDISBN: 978-84-96530-75-1

Contido: Actas do encontro A Comunicación no seu Tempo, que contou con representantes de diversos espazos xeográficos e disciplinas (histórica, lin-güística, comunicativa) co obxectivo final de favorecer o intercambio de expe-riencias investigadoras e de aplicacións metodolóxicas .

As intervencións incluídas no CD supoñen unha interesante contribución para coñecer o estado da historia da comunicación en España desde a interdiscipli-nariedade —de áreas e espazos— e o diálogo necesario . Unha achega impres-cindible para entroncar camiños de estudo e situarmos os estudos de comuni-cación en Galicia no discurso comunicativo europeo .

Cantigas de Santa Maria. (2ª edición)

Autor: Afonso X o SabioFormato: 24 x 35 cmEncadernación: cartoné e teaNúmero de páxinas: XIII + 160vISBN: 978-84-96530-45-4

Contido: As Cantigas de Santa Maria constitúen un dos monumentos máis representativos da arte europea coeva, a maior colectánea mariana da idade media e un dos cumes da literatura galega de todos os tempos .

Edición facsimilar do Códice de Toledo, custodiado na Biblioteca Nacional de Madrid . Este Códice acolle unha primeira compilación de cen cantigas, pre-cedidas dunha Intitulatio, un índice e un prólogo, e seguidas dunha súplica a

143

Publ

icac

iónsmodo de epílogo . A esta colección orixinal engadíronselle tres apéndices con

dezaseis cantigas, o que dá un total de cento vinte e nove composicións .

Os símbolos de Galicia. (1ª reimpresión)

Edición: Xosé Ramón Barreiro Fernández e Ramón VillaresCoedición: Consello da Cultura Galega e Real Academia GalegaFormato: 24 x 33 cmEncadernación: cartonéNúmero de páxinas: 199ISBN: 978-84-96530-46-1

Contido: Reimpresión do libro editado no ano 2007 con motivo da conmemora-ción do primeiro centenario da estrea, na cidade da Habana, do himno galego . O libro estrutúrase en catro capítulos e un epílogo, dos que son autores Ra-món Villares (presidente do Consello), Xosé Ramón Barreiro Fernández (presi-dente da Real Academia Galega), Xosé Luís Axeitos, Manuel Ferreiro, Fernando López-Acuña e Eduardo Pardo de Guevara, e nos que se indagan os procesos mediante os que cada un dos tres grandes símbolos (o escudo, a bandeira e o himno) foi adoptando a súa versión definitiva, o contexto histórico en que aquela tivo lugar e mesmo as diverxencias e polémicas que provocaron .

A natureza ameazada. (1ª reimpresión)

Edición: Ernesto Viéitez Cortizo e José Miguel Rey SalgadoColección: BaseFormato: 16 x 22,5 cmEncadernación: cartonéNúmero de páxinas: 819ISBN: 84-95415-97-6

Contido: A perda xeneralizada da biodiversidade silvestre constitúe un pro-blema global que afecta a todo o planeta . Unha resposta a esta deterioración

144

Publ

icac

ións levou á aparición da Bioloxía da Conservación como ciencia ao servizo da

protección da natureza, co obxectivo fundamental de diagnosticar e previr as causas que a provocan . Galicia mantivo un patrimonio natural ben conser-vado, considerado como dos máis ricos do sudoccidente europeo . Malia a súa biodiversidade, como consecuencia do desenvolvemento económico sufriu unha progresiva e constante deterioración . Afrontar unha xestión realista co fin de paliar e contar tal detrimento esixe un primeiro diagnóstico, que é o que pretende este libro .

De historia natural y de todo género de erudición. Obra de 660 pliegos

Autor: Martín SarmientoEdición: Henrique MonteagudoCoedición: Consello da Cultura Galega e Consejo Superior de Investigaciones CientíficasFormato: 19 x 26 cmEncadernación: cartonéNúmero de páxinas: 3 volumes (II, III e IV)ISBN: 978-84-96530-34-8 (o .c .)

Contido: Foi redactada entre 1762 e 1776 e consta de cinco volumes . Cons-titúe unha especie de compendio da obra de Fr . Martín Sarmiento e, polo tanto, un dos traballos máis significativos do autor . Nela trata unha gran variedade de temas, desde a historia natural á economía ou a educación, pasando pola agricultura ou as orixes da poesía . A publicación consta da transcrición íntegra dos tomos acompañada da reprodución das figuras e debuxos que se atopan no orixinal, así como dunha selección de láminas ci-tadas polo autor .

145

Publ

icac

ións A patria enteira. Homenaxe a Xosé Ramón Barreiro Fernández

Edición: X . L . Axeitos, Emilio Grandío Seoane e Ramón VillaresCoedición: Consello da Cultura Galega, Real Academia Galega e Universidade de Santiago de CompostelaFormato: 17 x 24 cmEncadernación: rústica con lapelasNúmero de páxinas: 1163ISBN: 978-84-9887-000-8

Contido: Este libro é unha homenaxe, con motivo da súa xubilación, ao profesor Xosé Ramón Barreiro Fernández, historiador cunha obra publicada de enorme amplitude e calidade, que abrangue moitos eidos do saber histórico, e parceiro de varias institucións culturais galegas . Estruturado en oito grandes seccións, ademais de artigos de natureza científica, o libro inclúe outras contribucións, en forma de composicións poéticas ou de lembranzas persoais .

Dicionario enciclopedia do pensamento galego

Coordinación: Andrés Torres Queiruga e Manuel Rivas GarcíaCoedición: Consello da Cultura Galega e Edicións Xerais de GaliciaFormato: 15,5 x 21,5 cmEncadernación: cartonéNúmero de páxinas: 723ISBN: 978-84-96530-63-8

Contido: Este dicionario agrupa en máis de 700 páxinas as referencias bio-bibliográficas e a análise do legado de 110 pensadores significativos da cultura galega e ofrece, ademais, 16 monografías que analizan temas como o pensamento científico, a estética, a pedagoxía ou a relixión . A obra é froi-to do traballo de 46 especialistas, que fornecen unha análise temática que permite encadrar o labor filosófico no campo da cultura galega . Iso explica a división en dúas partes, das que a segunda, máis enciclopédica, comple-

146

Publ

icac

ións menta temas, ideas e persoeiros que propiamente non caben dentro do di-

cionario de autores .

Ramón Suárez Picallo. Escolma de textos en galego

Autor: Ramón Suárez PicalloCoedición: Consello da Cultura Galega e Concello de SadaFormato: 16 x 22,5 cmEncadernación: rústicaNúmero de páxinas: 175ISBN: 978-84-96530-76-8

Contido: Nas páxinas deste libro recóllese unha antoloxía dos textos escritos en galego por Ramón Suárez Picallo ao longo da súa vida . Trátase, maiorita-riamente, de artigos xornalísticos . Suárez Picallo viviu un tempo felizmente convulso e, ademais, escolleu participar da historia . Mais fíxoo como home de acción, como axitador obreiro, como orador en mitins e parlamentos . Non foi, nin o pretendeu, un ideólogo do galeguismo como Castelao ou Risco . Pero nunca un político espertou tanta paixón entre as clases populares, ás que el mesmo pertencía .

Costumbres populares. Apuntes acerca de juegos, diversiones, pasatiempos, entretenimientos y juguetes de mujeres y hombres, juveniles y de muchachos

Autor: José Casal y LoisEdición: Xosé Fuentes AlendeCoedición: Consello da Cultura Galega e Museo de PontevedraColección: BaseFormato: 16 x 22,5 cmEncadernación: cartonéNúmero de páxinas: 248ISBN: 978-84-96530-71-3

147

Publ

icac

iónsContido: Trátase da transcrición do orixinal de José Casal sobre xogos popula-

res e divertimentos que conserva o Museo de Pontevedra, precedida dunha in-trodución en que se estuda a personalidade e a obra do médico pontevedrés, así como o conxunto dos xogos recollidos por el, situándoo no contexto histórico . Na transcrición de cada xogo Xosé Fuentes introduce unha serie de notas en que recolle os distintos nomes e as variantes que aparecen en dicionarios e noutros traballos sobre a materia . O libro leva ao final un índice cos nomes dos xogos e divertimentos recollidos por José Casal e os que reciben noutros estudos .

A lexicografía galega moderna. Recursos e perspectivas

Edición: Ernesto González Seoane, Antón Santamarina e Xavier Varela Barrei-roCoedición: Consello da Cultura Galega e Instituto da Lingua GalegaColección: Base (Serie Lingüística, 6)Formato: 16 x 22,5 cmEncadernación: cartonéNúmero de páxinas: 425ISBN: 978-84-96530-85-0

Contido: A lexicografía é, nos estudos lingüísticos do galego, unha liña de atención preferente e incesante desenvolvemento . Neste volume reúnense 19 contribucións resultantes do convite feito polo Instituto da Lingua Galega a distintos investigadores co fin de facer unha instantánea do estado actual desta disciplina en Galicia e, a partir dela, planificar o traballo da súa sección de lexicografía para os próximos anos .

Pola súa temática, os traballos responden a tres grandes perspectivas: (a) a historiografía e a metodoloxía lexicográficas, (b) os recursos lexicográficos no presente e as súas perspectivas de futuro e (c) a lexicografía académica . A presenza fundamental do galego como obxecto de estudo vese enriquecida con olladas selectas a outras linguas como o portugués, o castelán, o catalán e o italiano .

148

Publ

icac

ións Perspectivas sobre a oralidade

Edición: Elisa Fernández Rei e Xosé Luís Regueira FernándezCoedición: Consello da Cultura Galega e Instituto da Lingua GalegaColección: Base (Serie Lingüística, 7)Formato: 16 x 22,5 cmEncadernación: cartonéNúmero de páxinas: 350ISBN: 978-84-96530-86-7

Contido: Este volume reúne dezaseis artigos orixinais sobre diferentes as-pectos da lingua e da comunicación oral, encargados expresamente a espe-cialistas neste campo: análise do discurso oral, a función estética da lingua oral, variación da lingua falada, a lingua oral nos medios de comunicación, a adquisición da lingua e aprendizaxe da expresión oral, o uso da voz na comu-nicación e uso de recursos non verbais, tecnoloxías da fala e a elaboración e etiquetaxe de córpora orais .

Estas contribucións mostran o estado da cuestión e as direccións cara ás que se está a encamiñar a investigación, polo que, ademais de representaren unha posta ao día, apuntan tamén os camiños de futuro para os novos investigado-res que se achegan ao galego .

Historia da meteoroloxía e da climatoloxía de Galicia

Coordinación: Francisco Díaz-Fierros ViqueiraFormato: 23 x 27,5 cm + 1 CDEncadernación: rústica con lapelasNúmero de páxinas: 209ISBN: 978-84-96530-72-0

Contido: Editado grazas a un convenio de colaboración coa Consellaría de Me-dio Ambiente e Desenvolvemento Sostible, o libro está estruturado en dúas

149

Publ

icac

iónspartes . A primeira estuda as principais etapas do desenvolvemento da meteo-

roloxía e da climatoloxía en Galicia, as primeiras estacións meteorolóxicas e o instrumental utilizado nos observatorios . A segunda trata sobre a historia da meteoroloxía e da climatoloxía no noso país .

Tamén inclúe un CD que contén os datos mensuais de precipitación e tempe-ratura dos observatorios así como outros documentos históricos sobre datos climatolóxicos (por localizacións e por anos) .

Memoria de actividades 2007

Autor: Consello da Cultura GalegaFormato: 22 x 22 cmEncadernación: rústica con lapelasNúmero de páxinas: 170

Contido: Recolle fundamentalmente as actividades promovidas e organiza-das polo Consello da Cultura Galega durante o ano 2007, que se centraron en ciclos e seminarios, congresos e foros de debate, conferencias e exposicións; ademais describe as competencias, composición e estrutura do Consello e os traballos desenvolvidos polos diferentes arquivos, proxectos e áreas .

Catálogo de publicacións 1983‑2007

Autor: Consello da Cultura GalegaFormato: 20 x 21 cmEncadernación: rústica con lapelasNúmero de páxinas: 66

Contido: O catálogo contén os datos de todas as publicacións editadas polo Consello da Cultura Galega desde o ano 1983 ata o 2007 incluído, ademais dun índice alfabético de autoras e autores e outro de títulos .

Biblioteca

Foto

graf

ía: X

urxo

Lob

ato

151

Bibl

iote

caHorario de atención ao público: de luns a venres, de 10:00 h a 14:00 h

Contacto:Área de Publicacións e DocumentaciónPazo de Raxoi, 2º andarPraza do Obradoiro15705 Santiago de CompostelaTeléfono: + 34 981 95 72 27Fax: + 34 981 95 72 05

Enderezo electrónico:biblioteca@consellodacultura .org

O Consello da Cultura Galega conta cunha biblioteca especializada en cultura galega e universal para uso exclusivo de investigadores adscritos aos seus pro-gramas, arquivos e seccións . A adquisición de fondos céntrase nas necesidades bibliográficas e documentais das distintas seccións, ao tempo que formamos un fondo de obras de autores galegos difíciles de conseguir neste momento por tra-tarse, ás máis delas, de primeiras edicións publicadas fóra de Galicia, especial-mente en América . Así mismo, contamos cunha sección de edicións facsimilares de obras que afectan a Galicia no seu contido . No ano 2008, a sección de facsí-miles ampliouse coa adquisición do Tombo A da Catedral de Santiago e o Atlas de Pedro Teixeira .

O servizo de documentación, dependente da biblioteca do ccg, encárgase da localización e solicitude de reprodución de documentos relativos a Galicia depositados en distintos arquivos e bibliotecas de toda España . É o caso, por exemplo, da recuperación dos primeiros documentos escritos en galego data-dos no século XIII e que se encontran no Arquivo do Reino de Galicia, Arquivo da Catedral de Ourense, Arquivo da Casa de Alba, Arquivo Histórico Nacional, etc . Tamén leva a cabo a localicación e solitude de reprodución e de edición de obras sobre Martín Sarmiento para a súa edición dixital na web do proxecto Obras de Martín Sarmiento .

152

Bibl

iote

ca Por outro lado, cumprindo coa función de asesoramento inherente ó Consello da Cultura Galega, o persoal da Biblioteca compartiu durante o ano 2008 co persoal da Biblioteca do Parlamento os labores de supervisión técnica da catalogación dos fondos bibliográficos e documentais de Ricardo Carballo Calero e dos irmáns Villar Ponte depositados no Parlamento de Galicia .

OBXECTIVOS

As actividades da biblioteca durante o ano 2008 estiveron dirixidas de forma prioritaria a conseguir os seguintes obxectivos: catalogación de fondos no pro-grama Absysnet da Rede de Bibliotecas da Xunta de Galicia; reorganización dos fondos bibliográficos e documentais, con incorporación de novos títulos; rendi-bilización dos fondos dispoñibles na biblioteca e no centro de documentación co fin de satisfacer as consultas de usuarios internos e dos distintos programas de investigación dependentes do ccg .

PRESUPOSTO

A biblioteca gastou durante o ano 2008 un total de 35 .884 € do presuposto do ccg, destinados a subscricións de publicacións periódicas, actualización do fondo de referencia e novas adquisicións para a Comisión de Igualdade, Autores Gale-gos, Observatorio da Cultura Galega e para os distintos arquivos dependentes da institución.

153

Bibl

iote

caFONDOS BIBLIOGRÁFICOS

Adquisición

Incorporáronse aos fondos da Biblioteca mediante compra, doazón ou intercam-bio, un total de 1167 títulos e actualizáronse todas as publicacións periódicas ás que está subscrita a biblioteca e os programas e arquivos dependentes do ccg .

Proceso técnico

Durante o ano 2008 catalogáronse arredor de 3000 exemplares correspondentes aos fondos de Xeografía de Galicia, Historia de Galicia, Camiño de Santiago, Bio-grafías, Lingua e Literatura, Traducións ao galego, Literatura Infantil e Xuvenil e Banda Deseñada .

O catálogo da Biblioteca do Consello da Cultura Galega pode consultarse no se-guinte enderezo electrónico: http://bibliotecas .absys .xunta .es

Consultas e usuarios

A biblioteca do ccg ofrece servizos ás persoas vencelladas á institución, tanto persoal laboral coma membros de seccións, programas, arquivos e proxectos de investigación .

Os fondos máis consultados son: publicacións periódicas, sección de referencia, sección de prensa, autores galegos, historia de Galicia, lingua e literatura . A con-sulta dos fondos realízase xeralmente na propia biblioteca . Os préstamos a domi-cilio son moi escacos e, durante o ano 2008, só 42 usuarios solicitaron préstamo fóra da biblioteca .

155

Bibl

iote

caA biblioteca ofrece tamén servizo de localización de documentación en arquivos e bibliotecas galegas, españolas e estranxeiras para usuarios vinculados á institu-ción . Tamén ofrece respostas documentais a consultas externas, que normalmen-te son solicitadas a través dos correos electrónicos biblioteca@consellodacultu-ra .org e correo@consellodacultura .org .

Así mesmo, atendemos usuarios externos que precisan consultar obras editadas polo Consello da Cultura Galega e ofrecémoslle servizo gratuíto de resprodución cando a obra está esgotada ou non está dispoñible en soporte dixital na mediate-ca da web institucional: www .consellodacultura .org

Portal culturagalega.org e páxina web

157

Port

al c

ultu

raga

lega

.org

e p

áxin

a w

ebAo longo de 2008, o Consello da Cultura Galega incrementou a súa presen-za en Internet de xeito considerable igual que o volume de contido produci-do pola institución . De acordo cos novos tempos da rede, o ccg esforzouse en incrementar o volume de recursos multimedia dispoñibles nos sitios web da institución e orientou os seus proxectos de investigación e divulgación cara á presenza web .

Culturagalega.org: un novo deseño e moita máis información diaria

En maio, culturagalega .org presentou un novo deseño do seu sitio web destinado a organizar e facer máis visibles os numerosos e diversos contidos do portal e a responder con máis axilidade á actualidade cultural galega . A páxina de inicio reformulouse completamente, centrándoa case en exclusiva no novo contido ac-tualizado a diario, e os internautas poden gozar de novos servizos de información cultural: unha recompilación sobre a cultura nos medios que se ofrece aos lecto-res a primeira hora da mañá, conexión automática entre as noticias de culturaga-lega .org e as doutros medios de comunciación .

O volume de información da edición diaria de noticias aumentou, prestándolle unha maior atención á actualidade informativa, pero tamén diversificando dia-riamente os formatos en sentido multimedia: reportaxes e entrevistas en vídeo, fotogalerías, entrevistas en audio ou elementos interactivos ou unha axenda da cultura con moita máis información de eventos . Nos contidos, as mostras, exhibi-cións, novos lanzamentos da industria cultural e novas iniciativas institucionais ou da sociedade civil no eido cultural contan con espazos destacados . Todo ao servizo da divulgación e da visibilidade da cultura galega .

XORNADAS Á CARTA

Co gallo do vinte e cinco aniversario da institución, o Consello da Cultura Gale-ga decidiu gravar e difundir en vídeo a través de Internet a integridade de cada

158

Port

al c

ultu

raga

lega

.org

e p

áxin

a w

eb un dos foros especiais que se desenvolveron na institución . O internauta pode acceder en calquera momento e lugar para seguir en formato audiovisual as inter-vencións e debates multisectoriais levados a cabo no ccg . Ao mesmo tempo, dixi-talizáronse en audio e puxéronse ao dispor público todos os eventos organizados polo ccg desde o 2007 .

Unha ampla mediateca

O web corporativo acolle na actualidade cento vinte e cinco volumes publicados pola institución . Ao longo de 2008 comezouse o proceso de dixitalización de volu-mes previos á existencia da edición dixital, co obxectivo de ofrecerlles aos intern-autas en breve o catálogo dixital completo de publicacións do ccg .

Observatorio da Cultura Galega

http://www .consellodacultura .org/observatorio

O recentemente constituído Observatorio da Cultura Galega creou un web que lle serve como plataforma de publicación dos seus informes periódicos e que come-zou co Anuario de Estatísticas Culturais 2006 . En 2009 realizaranse importantes obras de ampliación do web .

Proxecto Sarmiento en liña

http://www .consellodacultura .org/sarmiento

Un dos proxectos con máis traxectoria e bagaxe documental do ccg, o Proxecto Obras de Martín Sarmiento, dispón desde 2008 dunha versión electrónica na que os investigadores e interesados na vida e obra de Martín Sarmiento poden acce-der a un volume de información crecente, desde biografías e galerías fotográficas

159

Port

al c

ultu

raga

lega

.org

e p

áxin

a w

ebde carácter divulgativo ata bibliografías e publicacións completas e dixitalizadas do propio autor ou sobre a súa figura e obra .

As Escolas da Emigración

http://www .consellodacultura .org/escolas

Primeira versión dunha potente iniciativa de inventariado e catalogación do lega-do educativo da nosa emigración . Os internautas poden coñecer os pormenores do proxecto As escolas da emigración e coñecer os detalles de avance do proxecto .

Arquivo da Emigración Galega

161

Arq

uivo

da

emig

raci

ón g

aleg

a

Director: Ramón Villares Paz

Horario de atención ao público: de luns a venres, de 10:00 h a 14:00 h

Contacto:Arquivo da Emigración GalegaRúa Galeras, 13, 1º e 2º andar, porta 5CP 15705 Santiago de CompostelaTeléfono: + 34 981 55 73 51Fax: + 34 981 58 29 85

Enderezo electrónico:aemigración@consellodacultura .org

Páxina web:www .consellodacultura .org/arquivos/aeg

Proxectos realizados en 2008

Organización da exposición Nós mesmos. O asociacionismo galego na emigración, en colaboración coa Secretaría Xeral de Emigración . A mostra foi inaugurada en Lisboa: Centro Galego de Lisboa (28 de xuño-31 de xullo); Bos Aires: Delegación da Xunta de Galicia (23 de xullo-30de setembro), e Centro Galicia (15 de novembro-31 de decem-bro); e en Sevilla: Círculo Mercantil e Industrial (30 de outubro-16 de noviembre)

Incorporación de novos fondos hemerográficos coa microfilmación de El Dia‑rio Español de Bos Aires, 1905-1923

Continuación da publicación na web do Arquivo do Álbum da emigración . Es-tán dispoñibles 49 biografías de persoeiros destacados

Inventariado dos fondos procedentes da Hermandad Gallega de Venezuela .

162

Arq

uivo

da

emig

raci

ón g

aleg

a

Realización de varios proxectos froito da sinatura dun convenio coa Secreta-ría Xeral de Emigración, Xunta de Galicia: As escolas da emigración: publicación na nosa páxina web dos primeiros

contidos . Inventariado, catalogación e elaboración de fichas técnicas sobre as escolas construídas nas provincias de Lugo e Ourense polos emigrantes galegos .

Creación dun Espazo Virtual Educativo . Proxecto que permite un achega-Creación dun Espazo Virtual Educativo . Proxecto que permite un achega-mento dos alumnos da eso á historia da emigración galega e á diversida-de da inmigración contemporánea en todos os seus aspectos .

Elaboración do facsimilar do Almanaque Gallego, de próxima publicación .

Organización de xornadas, congresos, conferencias, etc.

O 1 de febreiro de 2008, Foro-debate O voto exterior. O 16 de abril, presentación do libro Buenos Aires Gallega, que recolle as Ac-

tas da Xornadas organizadas en Bos Aires coa colaboración do aeg . O 22 de outubro, inauguración da Exposición Escolas de Habaneiros. Memo‑

ria gráfica, na Casa de Cultura do concello de Burela . Do 6 ao 8 de novembro, Xornadas: Memoria escrita, historia e emigración . IV

Xuntanza da Rede aiep .

Asistencia a diversos congresos

Do 26 ao 29 de maio . Encontro Internacional: Emigração, Arquivos e Memória web, Fafe (Portugal)

163

Arq

uivo

da

emig

raci

ón g

aleg

a

Colaboración con diversas institucións

Posta en marcha dunha liña de colaboración entre o Arquivo da Emigración Galega e a Comisión arxentina para a elaboración do anteproxecto do Museo da Inmigración de Bos Aires .

Colaboración co concello de Sada nas diversas actividades realizadas en ho-menaxe a Ramón Suárez Picallo .

Colaboración co concello de Vedra para a organización das actividades para conmemorar o centenario das asociacións de emigrantes deste concello en Bos Aires .

Colaboración co concello de Burela e o ies Monte Castelo no proxecto Emi‑gración en imaxes, para a recuperación da memoria fotográfica dos emigran-tes-inmigrantes desta localidade .

Segue a expoñerse por España a mostra De la España que emigra a la España que acoge, organizada pola Fundación Largo Caballero, na que o aeg colabo-rou prestando parte dos seus fondos

Publicacións

Revista Estudos Migratorios, preparación dos tres primeiros números desta nova xeira froito do convenio asinado coa usc .

O 7 de novembro, presentación de dous novos libros da Colección Galicia Ex-terior, froito dun convenio coa Fundación Pedro Barrié de la Maza: A Galicia antillana: Formación e destrución da identidade galega en Cuba, 1899‑1968, de José Antonio Vidal e Los gallegos en el imaginario argentino. Literatura, sainete, prensa, dirixido por M .ª Rosa Lojo .

Servizos de atención ao investigador

Horario: de luns a venres, de 10:00 h a 14:00 h

164

Arq

uivo

da

emig

raci

ón g

aleg

a

165

Arq

uivo

da

emig

raci

ón g

aleg

a

Atención ás consultas por correo electrónico: recibíronse 205 consultas relativas aos nosos fndos, informacións varias sobre a emigración galega e os nosos fondos documentais e, sobre todo, consultas de documentación sobre familiares e ante-pasados .

Atención consultas en sala:

Consultas bibliográfi cas: 33 investigadores com préstamo de libros e foto-Consultas bibliográficas: 33 investigadores com préstamo de libros e foto-copiado de capítulos ou artigos .

Consultas de documentación e publicacións periódicas das asociacións de emigrantes galegos: 38 investigadores estiveron realizando consultas du-rante 85 días

Pedimento de fotografías do fondo gráfico do aeg: 15 solicitudes de inves-tigadores para a realización de documentais, traballos de investigación, artigos, etc .; e 7 de produtoras de televisión para a realización de documen-tais e programas sobre a emigración galega, cun total de 322 fotografías dixitalizadas

Xxxxxxx Arquivo de Comunicación

167

Arq

uivo

de

com

unic

ació

n

Director: Xosé López García


Contacto:Arquivo de ComunicaciónRúa Galeras, 13, 1º e 2º andar, porta 5CP 15705 Santiago de CompostelaTeléfono: + 34 981 55 73 51Fax: + 34 981 58 29 85

Enderezo electrónico:acg@consellodacultura .org

Páxina web:www .consellodacultura .org/arquivos/amc

Ademais do labor de arquivo documental, o Arquivo de Comunicación desenvol-veu ou deu cabo de proxectos que abranguen desde a historia dos primeiros dia-rios galegos e expresións xornalísticas en lingua galega ata a edición das actas de congresos centrados na documentación e o poder na sociedade da informa-ción e na metodoloxía da investigación en historia da comunicación . Ademais dos proxectos concluídos puxéronse en marcha a encarga e recompilación de novas achegas investigadoras para a edición do Informe da Comunicación en Galicia 2010 e a análise doutras vinte figuras egrexias da comunicación en Galicia que verán a luz na segunda parte de Xornalistas con opinión .

Actas do II Congreso galego do audiovisual. Coordinadas por Xosé López, Mamen Quintas e Susana Prego, preséntanse as actas que recompilan o material exposto no II Congreso Galego do Audiovisual . Este encontro tivo a vontade de se consti-tuír como un foro de referencia para todos os sectores relacionados co audiovi-sual co obxectivo de conseguir crear unha industria cultural forte, con vocación internaiconal, con denominacion de orixe e marca diferenciada no mundo e de

168

Arq

uivo

de

com

unic

ació

n

coñecer a realidade audiovisual noutros países . Estas actas reflicten a riqueza dos diálogos xurdidos sobre o papel dos novos medios, dos perfís profesionais, dos contidos, da cadea de valor, das industrias culturais e do patrimonio histórico .

Actas do congreso A comunicación no seu tempo. Celebrado o 30 de xuño e 1 de xullo de 2005, este congreso acolleu a un grupo de investigadores heteroxéneo da historia da comunicación que puxeron de manifesto as eivas e os avances que se produciron nos últimos anos na investigación histórica dos medios de comunica-ción . Estas actas constitúen unha boa ferramenta para analizar o estado da cues-tión e abrir vías de investigación futuras desde o punto de vista interdisciplinar .

Actas das xornadas Documentación e poder na sociedade da información: o pa‑pel dos arquivos e os observatorios de comunicación . A necesidade de reflexionar sobre o papel dos arquivos e os observatorios de comunicación, cunha función cada vez máis importante na actual sociedade globalizada, motivou ao Arquivo de Comunicación do Consello da Cultura Galega a organizar unhas xornadas en que teóricos e documentalistas puxesen en común as dificultades, retos e vías de futuro do labor documental . Así naceron as xornadas Documentación e poder na sociedade da información, coordinadas por Xosé López García, María do Carme Pérez Pais, María Antonia Pérez, Xosé Rúas e Rosa Aneiros Díaz, que se celebraron en Santiago de Compostela o 30 de novembro e 1 de decembro de 2005 e cuxas actas servirán para tender pontes entre o labor dos arquiveiro se os profesionais da comunicación .

La feria del mundo. Crónicas desde Chile (1942‑1956) de Ramón Suárez Picallo. Este libro recolle unha escolma das crónicas de Ramón Suárez Picallo escritas na prensa chilena desde 1942 ata 1956 . Velaquí un mosaico de estilos e asuntos que constitúe boa mostra do traballo xornalístico do autor sadense, reflexo da súa ollad anítida e crítica sobre unha realidade amarga pola distancia forzosa . Tamén da dor polos ausentes, do seu profundo galeguismo e da esperanza, que se vai bo-rrando lentamente, de que os países democráticos acudan á chamada da España de posguerra .

169

Arq

uivo

de

com

unic

ació

n

Papés d´emprenta condenada. A escrita galega entre 1797. Este proxecto, inicia-do en 2000 da man da Comisión Técnica de Prensa Histórica, recuperou exhaus-tivamente os primeiros textos escritos en galego na prensa desde 1797, data do primeiro poema publicado por Pardo de Andrade na prensa madrileña, ata 1846, ano do alzamento de Solís que pasaría á historia como a efeméride dos Mártires de Carral . A transcrición de todos os orixinais dos textos galegos coñecidos ata o momento aparece encabezada por pequenas fichas introdutorias de carácter filolóxico e histórico da autoría de Ramón Mariño Paz e Xosé Ramón Barreiro Fer-nández para facilitar a súa contextualización histórica e política .

Recuperación e edición facsímile dos primeiros diarios galegos. O Arquivo de Co-municación do Consello da Cultura Galega no seu interese de recuperación da his-toria da comunicación en Galicia considera de grande interese divulgar en edición facsímile as primeiras cabeceiras galegas nacidas en 1808 ao abeiro da Guerra da Independencia . Por tal motivo, e mediante un convenio de colaboración coa Secretaría Xeral de Comunicación, presentouse unha edición facsímile dos pri-meiros diarios galegos en 1808 . No marco de conmemoración do bicentenario de 1808, esta edición facsímile e estudos críticos sobre os primeiros diarios galegos contribuirá a un maior coñecemento das orixes da prensa galega pero tamén do marco político e histórico no que se enmarcaron . Os diarios que se recuperararon para a edición facsímile son o Diario de Santiago (1808-1809), Diario de La Coru‑ña (1808-1809), Gazeta de La Coruña (1809), Apéndice al Primitivo Diario de San‑tiago (1808) e Telégrafo Político y Literario de La Coruña (1808) . Os tres volumes de orixinais recuperados van acompañados dun volume de estudos críticos onde colaboran investigadores expertos na materia como Prudencio Viveiro, Xosé Ló-pez, Rosa Aneiros, Xosé R . Veiga Alonso, Elías Durán de Porras, Xosé ramón Ba-rreiro Fernández e Jesús de Juana .

Arquivo Sonoro de Galicia

171

Arq

uivo

son

oro

de G

alic

ia


Contacto:Arquivo Sonoro de GaliciaRúa Galeras, 13, 1º e 2º andar, porta 5CP 15705 Santiago de CompostelaTeléfono: + 34 981 58 69 85Fax: + 34 981 58 29 85

Enderezo electrónico:asonoro@consellodacultura .org

Páxina web:www .consellodacultura .org/arquivos/asg

ServizosAcceso gratuito, previa cita .Consta de 4 postos de escoitaServizo en sala . Non hai préstamo domiciliario .Acceso web ao inventario dos fondos: http://www .consellodacultura .org/arquivos/asg/Acceso aos fondos catalogados a través da Rede de Bibliotecas de Galicia:http://bibliotecas .absys .xunta .es/abnetopac/abnetcl .exe/O7072/ID2f793890/NT1

Obxectivos

O Consello da Cultura Galega, a través do Arquivo Sonoro de Galicia, impulsa a in-vestigación, conservación e difusión do noso patrimonio sonoro, producido dentro ou fóra de Galicia . Este patrimonio é un ben cultural formado polo amplísimo abano que constitúe a nosa cultura inmaterial: as palabras culta e popular, a lembranza das testemuñas dos que foron construíndo, día a día, a nosa historia; as músicas que espertaron e espertan todas as sensibilidades: popular, tradicional, culta; óperas xunto alalás; a riqueza e a diversidade da lingua galega; a memoria da emigración . . .

173

Arq

uivo

son

oro

de G

alic

ia

O obxectivo inicial é a recuperación desta multiforme historia sonora, directa ou indirectamente: a través de gravacións propias ou mediante a copia e a dixitaliza-cion dos materiais xa editados ou recollidos en moi variados formatos . Trátase de poder garantir a súa conservación mediante os medios técnicos máis avanzados en cada momento e posibilitar a súa difusión e o seu estudo . Para lograr esta im-prescindible recuperación, o Arquivo Sonoro de Galicia quere traballar arreo da man de particulares, institucións e todo tipo de axentes sociais que están persua-didos de que este labor é inescusable .

Fondos

Neste ano 2008 o Arquivo Sonoro de Galicia contou coa incorporación de valiosas e desinteresadas aportacións: a colección de Phyllis Santamarina procedente da emigración galega en Nova York e composta por máis dun cento de soportes au-diovisuais da Casa Galicia; a xenerosa colección de discos de lousa de Mato Diz, as doazóns das discográficas Falcatruada, Cumio, Pai Música, Babel de Sons, SPJ Pontevedra e Ouvirmos e gravacións históricas de Coral de Ruada, por citar só as más numerosas .

Os documentos sonoros do Arquivo Sonoro de Galicia reúnense en dous grandes gupos:

a . As gravacións inéditas: ao redor de 7000 documentos, dos que 400 corres-ponden as novas incorporacións de 2008 (produción propia, doazóns de par-ticulares de materiais musicais etnográficos e gravacións da emigración ve-nezolana e de Nova York) . Cabe destacar dentro deste grupo a colección de materiais de D . Schubarth-A . Santamarina dedicada a recolleitas de música tradicional galega e que consta de preto de 250 CD acompañados de cadan-súa transcrición e os fondos de Pablo Carpintero ou de A Regionalista (Teo) .

b . Os Fondos Editados: recollen a música galega sen discriminación de estilos e intérpretes e están formados por 2217 Cd, 290 pizarras, 1155 casetes, 537 singles, 990 Lp e 71 dvd . As incorporacións en 2008 suman 332 .

174

Arq

uivo

son

oro

de G

alic

ia

Equipamentos

Como segunda tarefa fundamental o Arquivo Sonoro de Galicia quere preservar e catalogar os seus fondos . Para o proceso de dixitalización, conservación e audi-ción de todos os soportes sonoros dispón do seguinte equipamento:

Dúas estacións de traballo para a dixitalización:

1 . unha especializada na dixitalización de discos de pizarra, vinilo, bobinas abertas ou calquera outro soporte:

ordenador Mac G5, convertidor METRIC-HALO de sinal analóxica-dixital, con-vertidor de sinal analóxica-dixital DIGI002, software Protools, plato para a lectura de discos de distintas velocidades (78, 33, 45 r .pm), ecualizador que trata as distintas gravacións dende a aparación dos discos, hardware POWERCORE para a edición e tratamento do son .

2 . ordenador Mac G5, convertidor de sinal analóxica-dixital DIGI002, software Protools .

2 lectores de bobina aberta Revox e Philips . 1 gramófono 2 platinas 3 platos xiradiscos 1 Dat 1 vídeo Betacam 1 vídeo VHS 1 monitor

Difusión

Os fondos documentais sonoros do ASG están a disposición de estudosos para as investigacións pertinentes e, tamén, para outros empregos que non teñan carác-ter comercial (exposicións, congresos, …) .

175

Arq

uivo

son

oro

de G

alic

ia

A consulta das listaxes e da catalogación do material inédito realízase a tavés da web do propio arquivo, (http://www .consellodacultura .org/arquivos/asg/) . No caso da catalogación de material musical discográfico editado, pódese consultar a través do catálogo da rede de Bibliotecas de Galicia . http://bibliotecas .absys .xunta .es/abnetopac/abnetcl .exe/O7072/ID2f793890/NT1

Na actualidade hai catalogados: 1052 casetes, 537 singles, 259 LP, 151 CD-L, 29 CD-DVD, 1923 CD . O nivel de catalogación é exhaustivo, cubrindo 24 campos do formato marc . A escoita das gravacións debe realizarse na propia sede do arqui-vo, atendendo á Lei de Propiedade Intelectual .

O Arquivo Sonoro de Galicia ofrece, ademais do servizo de consulta, a posibilida-de de dixitalizar todo tipo de gravacións históricas que supoñan a recuperación do noso patrimonio sonoro espallado e que permita a incorporación de novos fon-dos para o arquivo .

Centro de Documentación Sociolingüística de Galicia

177

Cent

ro d

e do

cum

enta

ción

soc

iolin

güís

tica

de

Gal

icia

Director: Henrique Monteagudo Romero


Contacto:Centro de Documentación Sociolingüística de GaliciaRúa Galeras, 13, 3º andar, porta 3CP 15705 Santiago de CompostelaTeléfono: + 34 981 56 47 65Fax: + 34 981 58 29 85

Enderezo electrónico:cdsg@consellodacultura .org

Páxina web:www .consellodacultura .org/arquivos/cdsg/

O cdsg está ao dispor de profesionais, especialistas e a cidadanía en xeral desde o 1 de setembro de 1996 . Co soporte do Consello da Cultura Galega, traballa para contribuír ao uso normal do galego en todos os ámbitos da sociedade .

Área de biblioteca e arquivo

A biblioteca xestionou este ano a compra de 61 monografías, 19 números de pu-blicacións periódicas e a subscrición á revista Longa Lingua.

Súmanse a estes os fondos procedentes de doazóns de particulares e colabora-cións con entidades, amais dos achegados nas tarefas de documentación .En ci-fras totais, os fondos do cdsg quedan como segue:

178

Cent

ro d

e do

cum

enta

ción

soc

iolin

güís

tica

de

Gal

icia

Tipo de rexistros Incorporacións en 2008 Total nos fondos

Monografías 120 títulos 1559 títulos

Publicacións periódicas 12 títulos e 175 números 391 títulos

Materiais especiais 658 documentos 6100 documentos

Documentación gris 277 documentos 1450 documentos

Canto á xestión de fondos, en 2008 iniciouse o proceso técnico de conversión das bases de datos de materiais especiais e documentación gris . Isto permitiranos en breve realizar unha catalogación máis eficaz, grazas á homoxeneización de campos e a asignación de descritores temáticos aos documentos, e, o que é máis importante, daralles aos usuarios e usuarias acceso á biblioteca directamente desde o web .

A maiores deste traballo, estamos a procesar os carteis e o fondo dixital do cdsg, composto por todos os materiais que chegan ao centro neste formato, polos que localizamos a través de internet e mais pola copia dos materiais especiais en so-portes obsoletos, de xeito que tamén estean adaptados ás posibilidades que nos ofrecen as novas tecnoloxías .

No ámbito da normativa legal, clasificamos e indexamos documentación de conti-do lingüístico, tanto de rango autonómico coma estatal e internacional .

Área de documentación

O cdsg ocúpase a diario da localización e adquisición de toda a documentación nova que produce o proceso de planificación e normalización lingüísticas, tanto a través de buscas periódicas en internet como do contacto continuado cos dife-rentes axentes normalizadores que interveñen neste proceso .

179

Cent

ro d

e do

cum

enta

ción

soc

iolin

güís

tica

de

Gal

icia

Isto permítenos atender as consultas externas e tamén participar na actividade que o Consello da Cultura Galega desenvolve arredor da lingua:

Selección de documentos gráficos que ilustran o proceso de normalización lin-güística dos últimos vinte e cinco anos (para a exposición Galicia 25. Unha cultura para un novo século. Consello da Cultura Galega 1983‑2008)

Caderno documental sobre o anuncio de creación do Consorcio de Planificación Lingüística (ccg)

Informe sobre as ordenanzas municipais de normalización lingüística (para o dita-me do ccg sobre o proxecto de ordenanza do Concello da Coruña)

Informe valorativo sobre o status actual da lingua galega e as súas perspectivas de futuro (contribución do ccg aos actos conmemorativos do vintecinco aniversa-rio de Nova Escola Galega)

A xestión das bases de datos referenciais é outra tarefa que precisa facerse de-contino, se ben é certo que se lle presta unha especial atención á base de servizos de normalización lingüística, xa que nela se compila información moi demandada polos usuarios/as do centro .

Para aumentar a eficiencia deste traballo, cómpre sinalar que en 2008 iniciamos, en colaboración coas outras áreas e departamentos do ccg, un novo proxecto de xes-tión en liña das bases de datos, o que permitirá que estean accesibles no noso web e, polo tanto, darmos un gran salto cualitativo no tipo de servizos ofertados polo cdsg .

Área de prensa

Seleccionamos e rexistramos diariamente a información de temática sociolingüísti-ca que xeran os principais medios de comunicación galegos: Culturagalega .org, Faro de Vigo, Galicia Hoxe, A Nosa Terra (diario e semanario), Vieiros e La Voz de Galicia .

180

Cent

ro d

e do

cum

enta

ción

soc

iolin

güís

tica

de

Gal

icia

Área de difusión

O mellor espazo para coñecer os resultados do traballo do cdsg é o noso web . A través del pódese seguir a actualidade canto a iniciativas, formación, ofertas la-borais, lexislación . . . que se producen no ámbito da sociolingüística galega; pes-cudar de forma organizada nos máis de 300 recursos lingüísticos en internet que presenta De Bolina; localizar as últimas Publicacións e introducirse en planifica-ción lingüística a través do Kit.

Entre as novidades deste ano atópase o Catálogo de publicacións periódicas, con acceso directo ás publicadas en soporte dixital .

E se se precisa unha visión panorámica e multidisciplinar da nosa lingua, cómpre entrar en Loia. Guía aberta á lingua galega,

Servizo de consultas

O CDSG desenvolve tamén un traballo de asesoramento sociolingüístico e docu-mental demandado especialmente polas diferentes institucións ou colectivos que están a traballar ou investigar no ámbito da planificación e normalización lingüística do galego .

No ano 2008 resolvéronse un total de 112 consultas, 20 delas realizadas por per-soas ou entidades de fóra de Galicia .

Eventos

Programamos dúas actividades extraordinarias que se van desenvolver en 2009:

XI Encontros para a Normalización LingüísticaInforme sobre a política lingüística en Galicia

181

Cent

ro d

e do

cum

enta

ción

soc

iolin

güís

tica

de

Gal

icia

Asistencia a cursos e congresos

Sindicación de contidos (egap, 4 de abril de 2008)Ferramentas colaborativas da web 2 .0 para bibliotecas e servizos de informa-

ción e documentación (egap, 4, 5 e 6 de xuño de 2008)Foro de debate “Sociedades plurilingües: da identidade á diversidade” (ccg, 19 e

20 de xuño de 2008)II Encontro de política lingüística desde as administracións locais da Coruña (De-

putación da Coruña, 22 de outubro de 2008)

Servizos lingüísticos

Estudantes

Estudantes

Institucións

Particulares

Centros de ensino

Asociacións / fundacións

Investigadores

Administración pública

Empresa

Observatorio da Cultura Galega

183

Obs

erva

tori

o da

cul

tura

gal

ega

Contacto:Observatorio da Cultura GalegaConsello da Cultura GalegaPazo de Raxoi, 2º andarPraza do Obradoiro, s/n15705 Santiago de CompostelaTeléfono: + 34 981 95 72 17Fax: + 34 981 95 72 05

Enderezo electrónico:observatorio@consellodacultura .org

Páxina web:www .consellodacultura .org/observatorio/

O Observatorio da Cultura Galega foi creado no 2007 ao abeiro dun convenio de colaboración coa Consellería de Cultura e Deporte e o Instituto Galego de Estatística co fin de compilar as principais estatísticas culturais de interese para Galicia, detectar as necesidades informativas neste eido e constituírse nun punto de referencia e coordinación dos estudos empíricos relacionados coa cultura .

O produto principal deste proxecto é a elaboración dun informe anual e unha base de datos de acceso público en internet que constitúa unha ferramenta de consulta útil para os actores do sistema cultural e para o conxunto da sociedade galega en xeral .

O obxectivo central consiste en fornecer dunha base de coñecemento cuan-titativo sobre a situación do sector cultural en Galicia, de xeito que permita dispor dun panorama xeral do sector, coñecer a evolución das principais varia-bles nos últimos anos e posibilitar a comparación con outros territorios (espe-cialmente cos datos referidos ao conxunto de España, doutras comunidades autónomas e Europa) .

184

Obs

erva

tori

o da

cul

tura

gal

ega

Outros obxectivos relacionados con este son detectar necesidades estatísticas (é dicir, determinar sectores culturais que carecen de información estatística, asesorar ao goberno en materia de estatísticas culturais, coordinar as operación estatísticas de cultura, promover a análise dos datos estatísticos e elaborar in-formes cos resultados .

De acordo con estes obxectivos o Observatorio da Cultura galega elaborou os se-guintes traballos:

Anuario de estatísticas culturais 2006, no que se compilan datos estatísticos de Galicia e España, facendo fincapé na evolución temporal desde o ano 2000 ata o 2006 nos seguintes sectores culturais: Patrimonio cultural e museos, Bibliotecas, Libro e publicacións periódicas, Artes visuais e arquitectura, Ar-tes escénicas e musicais, Audiovisual, Cultura científica .

Tamén se inclúen datos estatísticos relativos a dimensións transversais da cultura: Empresas culturais, Gasto público en cultura, Emprego cultural, Consumo prácticas e hábitos culturais, Ensinanzas no ámbito cultura, Lingua .

Anuario de estatísticas culturais 2007, no que se actualizan os datos do ante-rior anuario nos capítulos nos que existen datos novos e se engaden outros como por exemplo: Patrimonio natural, Fundacións culturais, Arquivos, Aso-ciacionismo .

Ocio e hábitos culturais dos galegos . Trátase dunha análise específica do módu-lo de “hábitos culturais dos galegos” no ano 2006, correspondente á Enquisa de condicións de vida das familias que realiza todos os anos o Instituto Ga-lego de Estatística . Abrangue todo o territorio galego a para os efectos do seu estudo todos os concellos galegos se agrupan en grandes áreas, o que permite que se faga un estudo comparativo desde o punto de vista xeográfi-co . O ámbito de estudo deste informe abrangue tres aspectos fundamentais: Asistencia a espectáculos e eventos culturais, Consumo de medios de comu-nicación, Libros e lectura .

185

Obs

erva

tori

o da

cul

tura

gal

ega

Informe sobre a situación internacional dos consellos da cultura e outras ins‑titucións análogas. Neste informe faise unha descrición da situación dos organismos que teñen función semellantes ás do Consello da Cultura Ga-lega no ámbito internacional e que desenvolven competencias consultivas e informativas en materia cultural . O obxectivo deste informe é ofrecer un directorio o máis exhaustivo posible deste tipo de institucións no que se ofrece información sobre a súa estrutura interna, funcións, competencias e obxectivos de cada un, lexislación que os regula e principais actividades que desenvolven .

Colaboración con culturagalega.org. En colaboración co portal culturagalega .org, elaboráronse algún monográficos de interese relacionados cos datos publicados no anuario de estatísticas culturais, entre os que destacan: Há-bitos de lectura dos galegos, Turismo cultural en Galicia, O mercado do libro .

Mapa cultural de Galicia. Directorio de infraestruturas culturais. Trátase dunha base de datos de consulta pública (visible durante 2009) a través de internet que ofrece información sobre todas as infraestruturas culturais que exis-ten en Galicia . Para estes efectos, infraestrutura cultural considérase como un espazo público ou privado no que se desenvolven ou existe posibilidade de desenvolver actividades relacionadas co ámbito cultural tal e como se define no Anuario de Estatísticas Culturais 2006 . Os obxectivos principais deste proxecto son os seguintes: elaborar e manter un conxunto organizado de información sobre infraestruturas culturais en Galicia, proporcionar un marco de referencia para a realización de enquisas de mostraxe e elevación de datos, satisfacer a demanda externa de información sobre as infraestru-turas culturais de Galicia, subministrando datos básicos de identificación e clasificación, normalizados por territorio, actividade e características rele-vantes para a programación de actividades culturais .

Informe sobre o sector creativo en Galicia. O enfoque económico da cultura sus-cita cada vez un maior interese por parte de estudosos e actores do sector cultural . As institucións europeas, a partir da Estratexia de Lisboa, preten-

186

Obs

erva

tori

o da

cul

tura

gal

ega

187

Obs

erva

tori

o da

cul

tura

gal

ega

den facer da economía creativa o motor económico europeo dos vindeiros anos . Dentro deste ámbito, o papel das industriais culturais é central como catalizador da actividade económica no ámbito privado .

Os obxectivos principais deste proxecto son os seguintes: ordenar e explotar a información das diferentes fontes estatísticas relacionadas coas industrias culturais e a economía creativa; descrición da importancia económica das industrias culturais en Galicia, contribución á riqueza, traballo, etc .; estudar a relación da competitividade das industrias culturais con outros sectores; describir o papel do gasto público na economía creativa; realizar un estudo comparativo con outras rexións, xposición de casos e boas prácticas; elabo-ración dun panel de expertos en industrias culturais; ealizar un dafo e pro-postas de actuación .

Xxxxxxx Proxectos

Foto

graf

ía: X

urxo

Lob

ato

189

Prox

ecto

s

COMISIÓN DE IGUALDADE

Integrantes

María Xosé Agra Romero, Pascuala Campos de Michelena, Aurora Marco López, Encarna Otero Cepeda, Carmen Pérez Pais, Ana Romaní Blanco, María Luisa Sobri-no Manzanares, Carme Vidal Lage, Dolores Vilavedra Fernández

Liña de actuación

Elaboración de vías e medidas que desde un enfoque de xénero permiten poñer en valor e visibilizar a presenza e contribucións das mulleres á cultura galega e universal proporcionando recursos e materiais que reflictan a pluralidade de rea-lidades vividas por elas .

Actividades e proxectos realizados no ano 2008

Déuselle continuidade as liñas de actuación e proxectos iniciados en anos ante-riores e leváronse a cabo outras achegas .

Continuación de proxectos

Elaboráronse as Recomendacións para unha linguaxe non discriminatoria no Consello da Cultura Galega . Esta actividade enmárcase nas vías de transver-salización da perspectiva de xénero iniciadas pola Comisión dentro do ccg .

Seguiuse a ampliar o fondo da sección temática feminismos, xénero e mulle-res situado na Biblioteca do ccg .

Atendéronse as solicitudes de investigadoras e investigadores que re-quiriron consultar o fondo bibliográfico e os baleirados de libros e publi-

190

Prox

ecto

s

191

Prox

ecto

s

cacións periódicas promovidos pola Comisión e depositados na Bibliote-ca do ccg .

Atendéronse pedimentos e consultas procedentes de persoas concretas, organizacións, editoriais e institucións que empregan o Álbum de mulleres como base para a realización de exposicións, investigacións e publicacións de e/ou sobre mulleres .

A sinatura dun convenio coa Universidade da Coruña en xullo de 2008, per-mitiu afianzar o proxecto de Recuperación dos documentos do Movemento Feminista Organizado en Galicia (1968‑1995) iniciado en 2005 . Entre xullo e outubro de 2008 leváronse a cabo catas e rexistros de arquivos de persoas, colectivos e institucións; e realizáronse tamén as primeiras catas de entre-vista como fonte documental . Os datos obtidos son a base que serviu para a elaboración e posta a proba de modelos de planiñas técnicas de fichas, rexistros, entrevistas, solicitudes, autorizacións, convenios, doazóns, etc . Dotouse entón ao proxecto de soportes técnicos elaborados de forma que a recuperación dos documentos do mfog se leve a cabo de forma estruturada, ponderada e ordenada .

Canto ao Álbum de mulleres, mantivéronse as ampliacións e revisións pe-riódicas establecidas para o funcionamento dos diferentes apartados que compoñen este centro de documentación dixital .

A galería biobibliográfica: contén na actualidade 65 biobibliografías . No ano 2008 déuselle saída ás entradas de: Pura Vázquez, María Luz Morales, Rita Amparo Ló-pez Jeán, Juana de Vega, Urraca, Corona González, Inés de Castro, Exeria, Marisa Villardefrancos, Clara Corral Ayer, María Vinyals, Concepción Sáiz, María Francis-ca de Isla y Losada, Isabel Zendala, Placeres Castellanos, Concha Vázquez e Galai-cas . Tamén se ampliaron os documentos asociados aos extras das entradas de: Rosalía Castro e Francisca Herrera Garrido .

Liñas do tempo: revisouse o texto da súa forma abreviada e ilustrada . E, o 12 de marzo de 2008 publicouse a quinta revisión-ampliación do documento As mulle‑res na historia (pdf) .

192

Prox

ecto

s

As ligazóns de interese: desde as últimas actualizacións-revisións realizadas en 2008 agrúpanse en dezanove categorías .

Especiais: Actualizáronse e revisáronse: 8 de marzo. Día da muller, Día internacio‑nal da muller traballadora ou Día das mulleres; As letras das mulleres; e De nenas e de libros .

Son de nova creación: Mulleres e ciencia en Galicia e Ano María Mariño: un balance .

En torno á celebración do 8 de marzo de 2008 e a pedimento da Asociación cul-tural Civitas Limicorum acudimos a un acto celebrado en Xinzo da Limia no que se presentou ao público asistente a creación e funcionamento do Álbum de mulleres .

Outras achegas

Déuselle corpo a unha proposta de candidaturas para os Premios Nacionais da Cultura Galega .

Por requirimento da Comisión non Permanente para a Igualdade e para os Dereitos das Mulleres acudiuse, en setembro de 2008, á comparecencia par-lamentar sobre a Participación e empoderamento das mulleres na vida so‑cial, política, cultural e económica de Galicia .

Compiláronse e elaboráronse materiais para “Donas de seu”; un espazo situa-do no marco da exposición Galicia 25. Unha cultura para un novo século. ccg (1983‑2008) dedicado a amosar os cambios e avances socioculturais relacio-nados coas mulleres galegas nestes últimos vinte e cinco anos .

193

Prox

ecto

s

OBRAS DE MARTÍN SARMIENTO

Investigador principal Henrique Monteagudo Romero

Convenios

Convenio de colaboración entre o Consello da Cultura Galega e a Universidade de Santiago de Compostela .

Coedición da Obra de 660 pliegos co Consejo Superior de Investigaciones Cien-tíficas.

Obxectivos e resultados

O proxecto Martín Sarmiento. Obras completas, nado en 2002, acomete, por me-dio dun equipo interdisciplinario de especialistas, a tarefa de recuperación e edi-ción da obra escrita de Sarmiento, consistente na súa dixitalización, transcrición e estudo, ademais da elaboración dun rexistro exhaustivo de fondos manuscri-tos . Martín Sarmiento (1695-1772) é un dos referentes da Ilustración española e unha figura esencial na elaboración dun saber e dunha conciencia especificamen-te galegos . Os indisolubles vínculos entre a obra de Sarmiento e Galicia quedan plasmados nas palabras do estudoso Antolín López Peláez, que en 1895 sostiña: “Sarmiento y Galicia, dos nombres que no pueden andar separados . Sarmiento consagró toda su erudición, que era inmensa y su actividad, que puede justamen-te clasificarse de milagrosa, a la mayor honra y gloria de Galicia” . Trátase dunha vasta produción que vai máis alá dos eidos literario e humanístico para introducir-se dun xeito moi persistente en aspectos de índole social e científica .

Ata a posta en marcha do noso proxecto, se se fixese unha estimación, poderíase calcular que a obra publicada de Sarmiento non superaba unha quinta parte do

194

Prox

ecto

s

total que nos legou, fundamentalmente pertencente aos terreos filolóxico e hu-manístico . Así, da súa obra máis extensa (Obra de 660 pliegos), que ocupa cinco volumes da Colección Medina Sidonia, só foran publicados uns poucos fragmen-tos . No tocante a esta Obra, ao longo deste ano 2008, o traballo centrouse prin-cipalmente na preparación do tomo XV . Un latinista especializado confeccionou o complexo aparato de notas a pé de páxina coa tradución e aclaración do enorme número de latinismos que enchen a obra de Sarmiento . A minuciosidade deste la-bor vén determinada tanto polas propias dificultades da lingua latina como polas posibles deturpacións do texto en tanto que se trata de copias e non de orixinais . Actualmente, este tomo, que corresponde ao volume III, xa está no prelo .

Así mesmo, no ano 2008, comezouse a transcribir parte da correspondencia de Sarmiento cos seus amigos, na que intercambia comentarios sobre cuestións va-rias que estes lle formulan .

No relativo á Guía de fondos, deuse comezo á realización do índice completo dos escritos de Sarmiento, que inclúe referencias ás copias e ás edicións existentes de cada un deles, amais doutras indicacións e observacións pertinentes (data, ex-tensión orixinal, coleccións, edicións, etc .) .

Amais, e sendo fieis á dupla natureza —divulgativa e científica— do proxecto, púxose en funcionamento a súa páxina web: www .consellodacultura .org/Sar-miento/ . Este espazo convértese en parada obrigada para calquera investigador ou persoa interesada na vida e obra do bieito . Esencialmente, a web divídese en tres grandes bloques: un biográfico, de carácter divulgativo, acompañado dun-ha fotogalería con imaxes relativas ao contexto vital e intelectual de Sarmiento; outro de bibliografía, primaria e secundaria, orientado a especialistas investiga-dores, desde o que mesmo se pode acceder a artigos e traballos de investigación sobre o autor; e un terceiro que acollerá a colección documental dos textos que se están a editar, coa reprodución dixital da edición impresa e dos manuscritos, e que contará nun futuro próximo cunha exhaustiva guía de fondos . Loxicamente, este sitio está marcado polo seu carácter aberto e dinámico, de maneira que será actualizado e ampliado pertinentemente .

195

Prox

ecto

s

Publicacións derivadas

As diversas publicacións foron coeditadas polo CCG e o CSIC en virtude dun con-venio asinado entre as dúas institucións .

Páxina web: www .consellodacultura .org/Sarmiento/Volume II De historia natural y de todo género de erudición. Obra de 660 pliegos

ISBN: 978-84-96530-36-2NIPO: 472-08-001-2Volume IV De historia natural y de todo género de erudición. Obra de 660 pliegos

ISBN: 978-84-96530-38-6NIPO: 472-08-003-3

Colaboracións con outras institucións, convenios e informes

Foto

graf

ía: X

urxo

Lob

ato

197

Cola

bora

ción

s co

n ou

tras

inst

ituc

ións

, con

veni

os e

info

rmesSINATURA DE CONVENIOS

Na procura do seu obxectivo de defensa e promoción dos valores culturais do pobo galego, no ano 2008 abríronse varias vías de colaboración entre o Consello da Cultura Galega e diferentes institucións de ámbito galego . Os convenios, pro-tocolos e xuntanzas de colaboración orientáronse, principalmente, a achegar á sociedade a obra de varios dos nosos intelectuis senlleiros, recuperar a memoria da emigración en Cuba e Arxentina, facer unha lembranza das escolas impulsadas no país, etc . Por outro lado, o ccg seguiu presente nos xurados e premios vence-llados coa cultura galega e promoveu a elaboración de distintos informes de Bens de Interese Cultural .

1 . Protocolo de colaboración entre a Consellería de Cultura e Deporte e o Con-sello da Cultura Galega e o Instituto de Literatura y Lingüística José Antonio Portuondo Valdor (15 de febreiro 2008) .

2 . Acordo de colaboración coa Secretaría Xeral de Comunicación para a elabo-ración dun estudo sobre os primeiros diarios editados en Galicia (28 de fe-breiro 2008) .

3 . Protocolo de colaboración entre o Consello da Cultura Galega e o PEN Clube de Galicia (27 de marzo de 2008) .

4 . Protocolo de colaboración co Parlamento para a catalogación, ordenación e integración dos fondos bibliográficos e documentais de Carballo Calero e dos irmáns Villar Ponte de cara a súa divulgación científica e social (30 de abril de 2008) .

5 . Convenio de colaboración coa Secretaría Xeral de Emigración para a elabo-ración dun catálogo de construcións escolares, a publicación facsimilar de Almanaque gallego e a creación dun espazo virtual educactivo (8 de maio de 2008) .

6 . Convenio de colaboración coa Universidade da Coruña para a recuperación de documentación do movemento feminista galego (27 de maio de 2008) .

7 . Protocolo de colaboración coa Consellería de Innovación e Industria para a creación dunha plataforma Web de roteiros culturais de Galicia (27 de maio de 2008) .

198

Cola

bora

ción

s co

n ou

tras

inst

ituc

ións

, con

veni

os e

info

rmes 8 . Convenio de colaboración coa usc para a realización dun proxecto de inves-

tigación da obra de Frei Martín Sarmiento (27 de maio de 2008) . 9 . Convenio de colaboración co csic para a coedición da obra 660 pliegos de

Martín Sarmiento (30 de maio de 2008) . 10 . Convenio coa Universidade de Vigo para a realización dunha investigación

aplicada á situación sociocultural dos concellos galegos (6 de xuño de 2008) . 11 . Convenio coa usc para a coedición da Revista de Estudos Migratorios (23 de

xuño 2008) 12 . Convenio de colaboración con Caixanova para o desenvolvemento da exposi-

ción “Galicia 25 . Unha cultura para o novo seculo” (10 de setembro de 2008) . 13 . Protocolo de colaboración co Seminario Galego de Educación para a paz (27

de outubro de 2008) . 14 . Protocolo de colaboración coa Fundación 10 de marzo (28 de outubro de

2008) 15 . Convenio de colaboración coa USC para a elaboración dunha guía bibliográfi-

ca sobre sociolingüística (5 de decembro de 2008) 16 . Convenio coa Fundación Luís Seoane para a edición do epistolario de Luís

Seoane (4 de decembro 2009)

199

Cola

bora

ción

s co

n ou

tras

inst

ituc

ións

, con

veni

os e

info

rmesInstitucións en que está representado o Consello da Cultura Galega

Nome do representante Institución Data do nomeamento Decreto DOG/Estatutos etc.

Presidente ou persoa na que delegue

Fundación Carlos Casares Artigo 10 Estatutos da Fundación creada o 09-09-2002

Presidente ou persoa na que delegue Fundación Curros Enríquez

29-10-2002 (data na que se invita ao Consello a formar

parte da Fundación)

Presidente ou persoa na que delegue Fundación Otero Pedrayo

Artigo 14, apdo . b dos seus Estatutos (DOG nº 153, de 8

de agosto de 2003)

Francisco Fariña Busto Ramón Yzquierdo Perrín

Comisión Superior de Valoración de Bens Culturais de Interese

para Galicia

Comisión Executiva do 21-12-2004

Decreto 112/1992, do 30 de abril (DOG nº 90, de 13

de maio de 1992)


Consello Galego do Voluntariado

Artigo 26 da Lei 3/2000 do 22 de decembro do Voluntariado

de Galicia


Xunta de goberno do Instituto da Lingua Galega (ILG)

Comisión Executiva do 10-04-2007 (Apróbase a

continuidade do Consello na Xunta de Goberno do ILG)

Artigo 6º, apdo . f) do seu Regulamento de Réxime Interno

200

Cola

bora

ción

s co

n ou

tras

inst

ituc

ións

, con

veni

os e

info

rmes Nome do representante Institución Data do nomeamento Decreto DOG/Estatutos etc.

Pegerto Saavedra FernándezComisión de traballo para o desenvolvemento científico

do centro de investigación do patrimonio de Galicia

Comisión Executiva do 08-05-2007

Iago Seara Morales (titular) Xosé Manuel López Vázquez (suplente)

Comité Asesor do Camiño de Santiago 18-Xuño 2007

Decreto 46/2007 do 8 de marzo, DOG nº 60 do 26

de marzo de 2007

Ramón Yzquierdo Perrín (titular) Clodio González Pérez (suplente)

Comisión Territorial do Patrimonio Histórico

Galego da CoruñaOrde do 21 de xuño de 2007

Decreto 39/2007, do 8 de marzo, DOG nº 59 do 23

de marzo de 2007

Fernando Arribas Arias (titular) Antonio Reigosa Carreiras (suplente)

Comisión Territorial do Patrimonio Histórico

Galego de LugoOrde do 21 de xuño de 2007


de marzo de 2007

Carlos Valle Pérez (titular) José Fuentes Alende (suplente)

Comisión Territorial do Patrimonio Histórico Galego

de PontevedraOrde do 21 de xuño de 2007


de marzo de 2007

Susana Reboreda Morillo (titular) Ladislao Castro Pérez (suplente)

Comisión Territorial do Patrimonio Histórico Galego

de OurenseOrde do 21 de xuño de 2007


de marzo de 2007

Presidente Fundación Rosalía de Castro Artigo 14 dos Estatutos da Fundación

201

Cola

bora

ción

s co

n ou

tras

inst

ituc

ións

, con

veni

os e

info

rmesNome do representante Institución Data do nomeamento Decreto DOG/Estatutos etc.

Helena Villar Janeiro Consello de Bibliotecas de GaliciaComisión Executiva do 18

de decembro de 2007Artigo 6º, apdo b) da Lei

14/1989, do 11 de outubro, de Bibliotecas de Galicia

Clodio González Pérez Comisión Técnica de Etnografía

Comisión Executiva do 18 de xuño de 2008

Artigo 7 Decreto 60/2008, do 13 de marzo de 2008

Rosario Álvarez Blanco Padroado Fundación Penzol Comisión Executiva do 21 de outubro de 2008

Rosa Aneiros Díaz Consello de Compostela Cultura

Comisión executiva do 7 de outubro

Mª Xosé Agra RomeroComisión non permanente para a igualdade e para os

dereitos das mulleres

202

Cola

bora

ción

s co

n ou

tras

inst

ituc

ións

, con

veni

os e

info

rmes Representación do ccg en xurados e premios

Nome do representante Premio Data do nomeamento Bases

Henrique Monteagudo Romero Premio Antón Losada Diéguez 18-febreiro-2008 Punto 7 das bases do premio Antón Losada Diéguez


Premio de Xornalismo Lite-rario e de Opinión Roberto

Blanco Torres

Punto 5 das bases do premio Roberto Blanco Torres


Premios da Crítica-Galicia (Fundación premios da Crítica)

Bases do Premio da Crítica


Premio de investigación Antonio Fraguas (Fundación

A . Fraguas)

Punto 7 das bases do premio Antonio Fraguas

Xosé Fuentes AlendeCertame Traxe Tradicional

galego (Asociación do Traxe Galego)

1-xullo-2008

Xosé María Palmeiro Premio Valle-Inclán Comisión Executiva do 18 de setembro de 2008

Punto 5 das bases do Premio Valle-Inclán


Premios Nacionais da Cultura Galega

203

Cola

bora

ción

s co

n ou

tras

inst

ituc

ións

, con

veni

os e

info

rmesInformes de Bens de Interese Cultural

Durante o ano 2008, o equipo de técnicos vencellados ao Consello da Cultura Ga-lega realizou os seguintes informes BIC:

1 . Informe declaración de BIC de Ferrol Vello: Ramón Yzquierdo Perrín, Alfredo Vigo Trasancos, Iago Seara

2 . Informe Santo Estevo de Ribas de Miño, (O Saviñao, Lugo): Ramón Yzquierdo Perrín

3 . Informe ordenanza do uso do galego no concello da Coruña: Henrique Monte-agudo Romero

4 . Informe traslado cruceiro da Ribela, (Moncelos, Lugo): Fernando Arribas Arias

5 . Informe declaración BIC da casa de Castelao en Rianxo: Henrique Monteagu-do Romero

6 . Informe favorable sobre o traslado dun hórreo no lugar de Mirón (Pontecal-delas): Carlos Valle Pérez

7 . Informe traslado de dous cruceiros na parroquia de Armenteira (Meis): Carlos Valle Pérez

8 . Informe Declaración BIC do Pazo de Meirás (Sada): G . Quiroga, P . Saavedra, A . Vigo Trasancos, M . García-Alén, I . Seara

9 . Informe declaración BIC a favor do Castro de Viladonga (Castro de Rei): F . Arribas Arias

10 . Informe declaración BIC dos Castros de Neixón (Boiro): B . Outeiriño 11 . Informe declaración BIC do Mosteiro de Santa Cristina de Ribas do Sil (Para-

da de Sil): Susana Reboreda, Augusto Pérez Alberti 12 . Informe sobre o traslado dun hórreo na avda . Médico Ballina, 47 (Ponteve-

dra): Carlos Valle 13 . Informe declaración BIC do cuartel de San Fernando de Lugo: F . Arribas 14 . Informe delaración BIC do Castro de Saceda (Cualedro): Ladislao Castro 15 . Informe Castro Fazouro (Foz): F . Arribas

Memoria económica

205

Mem

oria

eco

nóm

ica

GASTOS DE PERSOAL

Crédito inicial Crédito vixente 31/12/2008

Transferencias Gasto executado

Saldo 31/12/2008

Execucion

Persoal eventual de gabinete 31 .250,00 31 .250,00 0,00 31 .212,00 38,00 99,88

Persoal laboral 943 .250,00 943 .250,00 0,00 918 .064,87 25 .185,13 97,33

Seguridade Social 275 .000,00 275 .000,00 0,00 243 .136,17 31 .863,83 88,41

Total gastos de persoal 1.249.500,00 1.249.500,00 0,00 1.192.413,04 57.086,96 95,43

GASTOS EN BENS CORRENTES E SERVIZOS



Saldo 31/12/2008

Execucion

Alugamentos e canons 45 .000,00 46 .050,00 1 .050,00 45 .998,80 51,20 99,89

Reparacións, mantemento e conservación

53 .500,00 53 .500,00 0,00 50 .504,27 2 .995,73 94,40

Material, subministracións e outros

Material de oficina 47 .000,00 47 .000,00 0,00 67 .724,78 -20 .724,78 144,10

Subministracións 64 .000,00 64 .000,00 0,00 33 .011,01 30 .988,99 51,58

Comunicacións 37 .600,00 37 .600,00 0,00 28 .280,51 9 .319,49 75,21

Transportes 36 .000,00 36 .000,00 0,00 26 .645,23 9 .354,77 74,01

Primas de seguros 20 .000,00 20 .000,00 0,00 20 .844,60 -844,60 104,22

Tributos 8 .000,00 8 .000,00 0,00 6 .393,76 1 .606,24 79,92

206

Mem

oria

eco

nóm

ica Gastos diversos



Saldo 31/12/2008

Execucion

Reunións, confe‑rencias e cursos 350 .000,00 350 .000,00 0,00 263 .117,59 86 .882,41 75,18

Outros. Gastos diversos 74 .000,00 74 .000,00 0,00 68 .703,89 5 .296,11 92,84

Traballos realizados por outras empresas

Estudos e traballos técnicos 475 .000,00 475 .000,00 0,00 449 .971,85 25 .028,15 94,73

Limpeza e aseo 29 .500,00 29 .500,00 0,00 27 .294,12 2 .205,88 92,52

Outros. Traballos realizados 13 .700,00 13 .700,00 0,00 23 .695,54 -9 .995,54 172,96

Indemnizacións por razón de servizo

180 .000,00 180 .000,00 0,00 88 .289,66 91 .710,34 49,05

Total gastos en bens correntes 1.433.300,00 1.433.300,00 0,00 1.200.475,61 233.874,39 83,69

207

Mem

oria

eco

nóm

ica TRANSFERENCIAS CORRENTES



Saldo 31/12/2008

Execucion

Axudas á investigación 160000,00 158950,00 -1050,00 133368,35 86 .882,41 83,91

Total transferencias correntes

160000,00 158950,00 ‑1050,00 133368,35 86.882,41 83,91

INVESTIMENTOS REAIS



Saldo 31/12/2008

Execucion

Investimento novo asociado funcio‑namento opera‑tivo dos servizos

95000,00 95000,00 0,00 94684,68 315,32 99,67

Investimentos de carácter inmaterial

315000,00 449500,00 134500,00 432357,44 17142,56 96,19

Total investi-mentos reais 410000,00 544500,00 134500,00 527042,12 17457,88 96,79

TOTAL 3252800,00 3387300,00 134500,00 3053299,12 334000,88 90,14

Recompilación de prensa

209

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa

Galicia Hoxe 12 .1 .2008 Galicia Hoxe 11 .1 .2008

210

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa

El Correo Gallego 1 .5 .2008 Galicia Hoxe 12 .1 .2008

211

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa

Galicia Hoxe 27 .2 .2008

212

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa

El Correo Gallego 1 .4 .2008

213

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa

El País 12 .3 .2008 Galicia Hoxe 4 .3 .2008

214

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa


215

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa


216

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa


217

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa


218

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa

La Voz de Galicia 13 .9 .2008 Galicia Hoxe 2 .4 .2008

219

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa

Galicia Hoxe 16 .4 .2008 La Región 16 .4 .2008

220

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa


221

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa


222

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa

La Voz de Galicia 24 .4 .2008

223

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa


224

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa

La Opinión 9 .5 .2008 Galicia Hoxe 30 .4 .2008

225

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa

El Progreso 14 .5 .2008

226

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa

Faro de Vigo 1 .6 .2008

227

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa


228

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa

Atlántico 12 .7 .2008 El Ideal Gallego 12 .7 .2008

229

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa

La Opinión 6 .8 .2008 Diario de Ferrol 25 .7 .2008

230

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa

Faro de Vigo 6 .9 .2008 La Opinión 6 .9 .2008

231

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa


232

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa

La Voz de Galicia 27 .9 .2008

233

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa

La Voz de Galicia 22 .10 .2008 Atlántico 27 .9 .2008

234

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa


235

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa

Atlántico 2 .10 .2008

236

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa


237

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa


238

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa


239

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa

Galicia Hoxe 15 .10 .2008 El Progreso 10 .10 .2008

240

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa

Diario de Pontevedra 4 .11 .2008 Galicia Hoxe 24 .10 .2008

241

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa

El País 4 .11 .2008

242

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa

Galicia Hoxe 10 .11 .2008 El Correo Gallego 8 .11 .2008

243

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa


244

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa


245

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa


246

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa


247

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa

Diario de Pontevedra 16 .12 .2008

248

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa

Xornal de Galicia 20 .12 .2008 Faro de Vigo 17 .12 .2008

249

Reco

mpi

laci

ón d

e pr

ensa

El País 20 .12 .2008

Xxxxxxx Lexislación

Foto

graf

ía: X

urxo

Lob

ato

251

Lexi

slac

ión

O Consello da Cultura Galega foi creado conforme ao artigo 32 do Estatuto de Autonomía de Galicia .

O Parlamento de Galicia aprobou a Lei do Consello da Cultura Galega o 8 de xullo de 1983 (Lei 8/1983)

Lei 8/1993, do 8 de xullo, do Consello da Cultura Galega

A existencia do Consello da Cultura Galega vén determinada polo artigo 32 do Estatuto de Galicia, e responde ás obrigas e facultades que, para a defensa e promoción dos valores culturais do pobo galego, corresponden á Comunidade Autónoma .

Como os órganos análogos de Estados, Comunidades e Corporacións ha de ser entendido como un corpo asesor e consultivo, con capacidade de iniciativa, in-vestigación e organización, dotado de personalidade xurídica e composto por membros representativos de entidades dos diversos campos da cultura e tamén por personalidades sobranceiras que contribuirán ao desenvolvemento da cul-tura de Galicia .

As áreas de acción do Consello son moi variadas . A acción cultural atinxe ás múl-tiples facetas da vida do home e das sociedades . Por iso, as leis das nacións e os tratados e convenios defenden, a un tempo, o dereito de todos a seren parceiros do cultivo do espírito, a asumir os seus valores vixentes, a gozar, xeración tras xeración, dos bens da memoria histórica e do acervo das creacións, a recibir a benfeitoría do progreso das ciencias e das súas aplicacións e da protección e de-fensa de canto lles é propio nos campos da lingua, das letras e das artes . Un pa-trimonio cultural tan vizoso coma o que posúe e caracteriza a nosa nacionalidade e o programa, fondo e de alongados horizontes, que ten de ser desenvolvido pola nosa Comunidade, requiren a formación dun órgano cualificado, tal como conci-be o Estatuto .

Foto

graf

ía: X

urxo

Lob

ato

252

Lexi

slac

ión

O Consello da Cultura Galega créase nunha etapa histórica na que os poderes pú-blicos, lonxe de se afastar dos problemas culturais e de desatendelos, tenden a interesarse afincadamente neles . Por sorte, os procesos de rexurdimentos das comunidades con personalidade histórica e a súa autonomía lexistaltiva e polí-tica, son unha forma de salvagarda, liberación e achego cultural fronte ás nive-lacións igualadoras e monopolizadoras dos poderes centralizados . No caso de Galicia, mercé ao Estatuto e ás transferencias xa recibidas, a case totalidade da acción cultural poder ser atinxida pola Comunidade Autónoma .

O Consello que esta lei crea procura valiosas colaboracións para os órganos da comunidade para cumprimento de fins e desenvolvemento de facultades, nos campos da vida popular, no vizoso inzamento das institucións e dos movementos espontáneos e no cultivo de todos os bens do espírito nos que se afinca a nosa identidade galega .

Polas devanditas razóns, o Parlamento de Galicia aprobou e eu, de conformidade co artigo 13 .º,2 do Estatuto de Galicia e co artigo 24 da Lei 1/1983, do 23 de fe-breiro, reguladora da Xunta e do seu Presidente, promulgo, en nome de El-Rei, a Lei do Consello da Cultura Galega .

Título Preliminar

Artigo 1.º

Coa finalidade de defender e promocionar os valores culturais do pobo galego, conforme co previsto no artigo 32 do Estatuto de autonomía de Galicia, consti-túese o Consello da Cultura Galega, co carácter, composición, competencias e funcionamento que se establecen na presente Lei .

253

Lexi

slac

ión

Artigo 2.º

O Consello da Cultura Galega é un órgano con personalidade xurídica propia e ple-na capacidade para o cumprimento dos seus fins .

Título I Da composición do Consello

Artigo 3.º

1 . A Composición do Consello da Cultura Galega estruturarase desta forma:

a . O Presidente, que será elixido polo Consello en votación secreta, e nomeado por Decreto da Xunta de Galicia .

b . O Vicepresidente ou Vicepresidentes, que serán elixidos polo Consello en vo-tación secreta entre os seus membros .

c . O Secretario, que será elixido en votación secreta entre os seus membros .

d . O Conselleiro de Cultura .

e . Os representantes das Entidades seguintes, por designación das mesmas: Un representante da Real Academia Galega . Un representante da Academia de Xurisprudencia e Lexislación de Galicia . Dous representantes da Universidade galega, elixidos entre os seus profe-

sores . Un representante do Instituto Padre Sarmiento de Estudos Galegos . Un representante do Seminario de Estudos Galegos . Un representante da Academia de Ciencias . Un representante do Instituto da Lingua Galega . Un representante do Instituto de Estudos Xacobeos .

254

Lexi

slac

ión

Un representante dos museos de Galicia . Un representante do “Patronato Rosalía Castro” Dous representantes das fundacións culturais de interese galego, elixidos

en votación secreta polo Consello .

Personalidades destacadas nos campos da cultura, elixidas polo Consello en vo-tación secreta en número de dez .

2 . O Consello poderá invitar a representantes de centros de investigación, me-dios de comunicación social, asociacións culturais ou profesionais e outras insti-tucións galegas, para ser ouvidas ou pora participar nas Ponencias .

3 . O Consello poderá incorporar novas entidades . Para isto será preciso abrir unha información na que se xustifique a conveniencia da incorporación . A incorpora-ción requirirá a maioría absoluta dos membros do Consello .

Artigo 4.º

O Presidente da Xunta de Galicia exercerá a Presidencia de Honor do Consello da Cultura Galega .

Artigo 5.º

O mandato dos membros do Consello non será superior a catro anos .

Os representantes adscritos nos parágrafos e) e f) do artigo 3 .º, serán renovados de por metades cada dous anos, podendo ser reelixidos .

Os membros do Consello a que se refire o apartado e) do mesmo artigo, perderán a condición de tales no momento en que decida substituílos a entidade que os designara .

255

Lexi

slac

ión

Título II Competencias

Artigo 6.º

Compete ao Consello da Cultura Galega:

a . Analizar cantas cuestións se refiran ao patrimonio cultural e fomentar a lin-gua e a cultura galegas .

b . Investigar e valorar as necesidades culturais do pobo galego . c . Organizar actuacións culturais adecuadas aos fins do Consello dentro ou

fóra de Galicia . d . Asesorar e consultar aos poderes da Comunidade Autónoma no que xulgue

preciso para a defensa e promoción dos valores culturais do pobo galego . e . Elevar aos poderes da Comundiade Autónoma informes e propostas a favor

da defensa e promoción dos valores culturais do pobo galego .

Título III Do funcionamento

Artigo 7.º

O Consello funcionará en Pleno a través da executiva, da que formarán parte, polo menos, o Presidente, un Vicepresidente e o Secretario; así mesmo, poderá fun-cionar en Ponencias, Comisións Técnicas, fixas ou circunstansciais, e en seccións .

Artigo 8.º

O Pleno reunirase polo menos unha vez cada trimestre e sempre que o Presidente o convoque .

As reunións plenarias serán convocadas e presididas polo Presidente .

256

Lexi

slac

ión

Artigo 9.º

1 .- As deliberacións e acordos do Consello en Pleno requiren a presenza da meta-de máis un dos seus membros, incluídos necesariamente o Presidente e o Secre-tario . Dado o carácter do Consello non se admiten votos delegados .

2 .- Os acordos adoptaranse por maioría de votos dos asistentes . O Presidente de-cidirá, co seu voto de calidade, os empates .

Título IV Financiamento

Artigo 10.º

O Consello da Cultura Galega, de acordo coa Xunta de Galicia, elaborará o seu presuposto, que figurará como unha unidade orgánica dentro dos Presupostos Xerais da Comundiade Autónoma .

Ao seu Presidente, de conformidade coa executiva, correspóndelle desenvolver a estrutura presupostaria do Consello .

Disposición Transitoria

No prazo dun mes a partir da entrada en vigor da presente Lei, o Consello da Cul-tura Galega será constituído provisionalmente, baixo a presidencia do Conselleiro de Cultura, polos membros que foran designados de acordo co apartado e) do ar-tigo 3 .º, que no prazo dun mes procederán a elixir as personalidades que forman parte do apartado f) do artigo 3 .º .

257

Lexi

slac

ión

No mes seguinte ao día no que se produza a elección a que se refire o apartado anterior, procederase á constitución formal do Consello baixo a presidencia de honor do Presidente da Xunta de Galicia .

Disposicións Finais

Primeira.‑

Previa consulta ao Consello da Cultura Galega, o Goberno de Galicia queda facul-tado para o desenvolvemento regulamentario da presente Lei .

Segunda.‑

Esta Lei entrará en vigor aos vinte días da súa publicación no Diario Oficial de Ga-licia .

Santiago de Compostela, oito de xullo de mil novecentos oitenta e tres .

A institución réxese, alén de pola citada Lei, polo Regulamento aprobado pola Xunta de Galicia o 10 de xullo de 2008 .

258

Lexi

slac

ión

Decreto 162 /2008, do 10 de xullo, polo que se aproba o regulamento de organización e funcionamento do Consello da Cultura Galega.

PREÁMBULO

En desenvolvemento do mandato contido no artigo 32 do Estatuto de autonomía de Galicia, a Lei de Galicia 8/1983, do 8 de xullo, constituíu o Consello da Cultura Galega .

O Decreto 127/1984, do 19 de xullo, segundo o previsto na disposición derradeira primeira do devandito texto legal, aprobou o primeiro regulamento da Lei do Con-sello da Cultura Galega . Este regulamento posibilitou o funcionamento regular do Consello ao longo dos seus primeiros quince anos de vida .

Polo Decreto 237/2000, do 29 de setembro, derrogouse a anterior norma . A exten-sión progresiva de obxectivos e a crecente actividade do Consello, co inevitable aumento da súa complexidade orgánica e funcional, aconsellaban naquel momen-to dotar a institución dun novo marco regulamentario . Un marco normativo pro-lixo que regulou dun xeito case exhaustivo a súa organización e funcionamento .

A definitiva consolidación institucional e social do Consello na defensa e promo-ción dos valores culturais do pobo galego, os importantes cambios normativos e institucionais vividos nos últimos anos, xunto coa experiencia do seu funciona-mento ao longo destes anos poñen de manifesto a necesidade de dotar o Consello dun novo regulamento que garanta unha organización e funcionamento máis sim-ple, áxil e eficaz e que, respectuoso coa súa Lei de creación, amplíe a súa capaci-dade de autoorganización .

Deste xeito, o presente Decreto simplifica e clarifica notablemente a complexa estrutura organizativa do Consello, define e concreta as atribucións de cada un

259

Lexi

slac

ión

dos seus órganos e fixa as liñas xerais do seu funcionamento e da súa administra-ción, deixando ao regulamento organizativo interno o desenvolvemento destas .

Este novo regulamento supón unha reforma importante do aprobado no ano 2000, aínda que se manteñen moitos dos preceptos daquel . Non obstante, por razóns da súa aplicación e de técnica normativa, entendeuse máis acaído a derro-gación completa daquel e a súa substitución polo que agora se aproba .

Na súa virtude, elevado polo Consello da Cultura galega, por proposta da Conse-llería de Cultura e Deporte e logo de deliberación do Consello da Xunta de Galicia na súa reunión do día dez de xullo de dous mil oito .

Dispoño

Artigo único. Aprobación do regulamento de organización e funcionamento do Consello da Cultura Galega .

Apróbase, en execución e desenvolvemento do previsto na Lei 8/1983, do 8 de xullo, do Consello da Cultura Galega, o Regulamento de organización e funciona-mento do Consello da Cultura Galega que se xunta a este decreto .

Disposición derrogatoria.‑ Disposicións que se derrogan .

Queda derrogado o Decreto 237/2000, do 29 de setembro, polo que se aproba o regulamento da Lei do Consello da Cultura Galega .

Disposición derradeira .- Entrada en vigor .

O regulamento que se aproba entrará en vigor ao día seguinte da súa publicación no Diario Oficial de Galicia .

260

Lexi

slac

ión

TÍTULO I Disposicións xerais

Artigo 1º.‑ Concepto e natureza xurídica.

1 . O Consello da Cultura Galega, constituído pola Lei de Galicia 8/1983, do 8 de xullo, é un órgano estatutario que ten personalidade xurídica propia e plena capa-cidade para o cumprimento dos seus fins .

2 . O Consello da Cultura Galega goza de plena autonomía orgánica e funcional, e actúa con independencia e obxectividade respecto dos poderes da Comunidade Autónoma e da súa Administración .

Artigo 2º.‑ Competencias e fins.

1 . Correspóndelle ao Consello da Cultura Galega a defensa e promoción dos valo-res culturais do pobo galego e, en particular:

a . Analizar cantas cuestións se refiran ao patrimonio cultural de Galicia e fo-mentar a lingua e a cultura galegas .

b . Investigar e valorar as necesidades culturais do pobo galego . c . Organizar actuacións culturais adecuadas aos fins do Consello dentro ou

fóra de Galicia . d . Asesorar e consultar os poderes da Comunidade Autónoma no que xulgue

preciso para a defensa e promoción dos valores culturais do pobo galego . e . Elevar aos poderes da Comunidade Autónoma informes e propostas a favor

da defensa e promoción dos valores culturais do pobo galego .

2 . Para o desenvolvemento das súas competencias o Consello da Cultura Galega poderá relacionarse directamente cos poderes públicos da Comunidade Autóno-ma, así como cos da Administración xeral do Estado ou doutras comunidades au-tónomas e con organismos internacionais .

261

Lexi

slac

ión

Artigo 3º.‑ Sede.

A sede do Consello da Cultura Galega radica en Santiago de Compostela .

Artigo 4º.‑ Réxime xurídico.

O Consello da Cultura Galega réxese pola súa lei constitutiva, polo presente regu-lamento e mais polas normas de réxime interior aprobadas por el .

TÍTULO II Organización

Capítulo I Órganos do Consello

Artigo 5º.‑ Órganos do Consello da Cultura Galega.

Son órganos do Consello da Cultura Galega:

a . O Pleno e os conselleiros e conselleiras b . A Comisión Executiva c . A Presidencia d . A Vicepresidencia ou Vicepresidencias e . A Secretaría f . As seccións

262

Lexi

slac

ión

Capítulo II Do Pleno e dos seus membros

Artigo 6º.‑ Composición do Pleno do Consello.

1 . Integran o Pleno do Consello da Cultura Galega a totalidade dos seus consellei-ros e conselleiras .

2 . Son conselleiros/as do Consello da Cultura Galega e membros do seu Pleno:

a . O Presidente ou Presidenta do Consello, que será elixido/a polos seus mem-bros en votación secreta e nomeado por decreto da Xunta de Galicia .

b . O/A titular da Consellería responsable de Cultura da Xunta de Galicia . c . Os/As representantes das entidades seguintes, por designación destas:

Un ou unha representante da Real Academia Galega . Un ou unha representante da Academia Galega de Xurisprudencia e

Lexislación . Dous/dúas representantes da Universidade galega, elixidos entre o seu

profesorado . Un ou unha representante do Instituto Padre Sarmiento de Estudos Galegos . Un ou unha representante do Seminario de Estudos Galegos . Un ou unha representante da Real Academia de Ciencias . Un ou unha representante do Instituto da Lingua Galega . Un ou unha representante do Instituto de Estudos Xacobeos . Un ou unha representante dos museos de Galicia . Un ou unha representante da Fundación Rosalía de Castro . d . Dous representantes de fundacións culturais de interese galego, elixidos en

votación secreta polos membros do Pleno . e . Dez personalidades destacadas nos diversos campos da cultura galega,

elixidas polo Pleno en votación secreta .

3 . Correspóndelle ao Presidente ou Presidenta da Xunta de Galicia a presidencia de honra do Consello e do seu Pleno .

263

Lexi

slac

ión

4 . Por proposta do/a Presidente/a, o Pleno do Consello elixirá en votación secreta de entre os seus membros o seu Secretario ou Secretaria e o seu Vicepresidente/a ou Vicepresidentes .

Artigo 7º. Do mandato e renovación dos seus membros.

1 . O mandato dos conselleiros e conselleiras será de catro anos, que poderá ser renovado por unha soa vez .

2 . As e os conselleiros sinalados nos parágrafos c), d) e e) do apartado 2º do artigo 6 serán renovados por metades cada dous anos .

3 . As e os conselleiros sinalados no parágrafo c) do apartado 2º do artigo 6 per-derán a condición de membros do Consello no momento en que a entidade que os designase decida substituílos .

Artigo 8º.‑ Incorporación de novos membros.

1 . O Consello poderá incorporar ao Pleno representantes de novas entidades .

2 . O procedemento para a incorporación será o seguinte:

a . A proposta poderá ser formulada pola propia entidade, por un terzo dos membros do Pleno, pola Comisión Executiva ou pola Presidencia .

b . A proposta será remitida á Secretaría do Consello, que ordenará a apertura dun expediente informativo que xustifique a conveniencia da incorporación da nova entidade .

c . A proposta, unha vez completo o expediente, será elevada ao Pleno e para ser efectiva deberá ser aprobada pola maioría absoluta dos seus membros .

3 . Se o acordo for desestimatorio da solicitude, non poderá presentarse unha nova proposta de incorporación da mesma entidade nun prazo de dous anos, con-tados a partir da data do dito acordo .

264

Lexi

slac

ión

Artigo 9º.‑ Competencias do Pleno.

Corresponde ao Pleno do Consello:

a . A aprobación do seu Regulamento de réxime interno así como das demais normas de organización e funcionamento de carácter interno que afecten a órganos do Consello da Cultura Galega .

b . A elección da Presidencia, da ou das Vicepresidencias e da Secretaría do Consello .

c . A aprobación da programación plurianual da actividade do Consello, así como o control do seu cumprimento .

d . A aprobación do anteproxecto de orzamento anual do Consello e a súa liqui-dación .

e . A creación e supresión das seccións . f . A aprobación dos informes e ditames que deba emitir a requirimento do-

utros poderes ou da Administración autonómica . g . O exercicio das accións xudiciais e administrativas en materia da súa compe-

tencia . h . A resolución dos recursos de alzada que se presenten contra os acordos da

Comisión Executiva . i . A aprobación dunha memoria anual . l . A formulación das iniciativas e propostas que considere pertinentes no eido

cultural . m . A decisión final sobre a incorporación de novas entidades ao Consello . n . O establecemento das indemnizacións que, polo exercicio das funcións pro-

pias do seu cargo, deban percibir os e as membros do Consello e das súas seccións ou comisións técnicas .

ñ . O control xeral da actividade dos demais órganos do Consello .

265

Lexi

slac

ión

Artigo 10º.‑ Competencias de conselleiras e conselleiros.

Corresponde a conselleiros e conselleiras o exercicio das seguintes funcións:

a . A asistencia, con voz e voto, ás sesións dos órganos do Consello dos que son membros .

b . A participación nos debates do Pleno . c . A formulación, de ser o caso, en tempo e forma, de voto particular razoado no

caso de discrepancia respecto do parecer da maioría . d . O estudo e a preparación dos ditames relativos aos asuntos en que lles co-

rresponde ser relatores no Pleno . e . A coordinación das seccións para as que fosen nomeados .

Capítulo III Da Comisión Executiva

Artigo 11º.‑ Composición da Comisión Executiva.

A Comisión Executiva terá un máximo de sete compoñentes, entre os cales estará o/a Presidente/a, o/a Vicepresidente/a ou Vicepresidentes/as, o/a Secretario/a do Consello, que tamén o será desta, e os membros que para tal efecto elixa o Pleno por proposta do Presidente .

Artigo 12º.‑ Competencias da Comisión Executiva.

1 . Corresponde á Comisión Executiva:

a . A elaboración para a súa presentación ao Pleno dos proxectos de regulamen-tos e normas que lle corresponde aprobar ao Pleno .

b . A elaboración para a súa presentación ao Pleno da proposta de anteproxecto de orzamento que aproba o Pleno .

266

Lexi

slac

ión

c . A elaboración para a súa presentación ao Pleno da proposta de programa-ción plurianual de actividades do Consello que aproba o Pleno .

d . A preparación das sesións do Pleno e o estudo e a emisión de informes sobre os asuntos sobre os que fose adoptar acordos .

e . O seguimento da actividade ordinaria do Consello, entre outras: aprobación e proposta de gastos, participación e representación do Consello en xura-dos, premios e outras actividades, realización de publicacións, programa-ción de actividades organizadas ou participadas polo Consello, recepción e trámite de solicitudes de informes .

f . A proposta de creación das seccións ou comisións do Consello . g . A aprobación do organigrama administrativo e da relación de postos de

traballo do Consello, así como da oferta de emprego público, as bases das convocatorias de selección e provisión de postos de traballo, a separación do servizo do funcionariado, o despedimento do persoal laboral e o réxime disciplinario do seu persoal .

h . Todas as decisións en materia de persoal que non estean atribuídas a outros órganos .

i . Os convenios, contratacións e concesións, así como a xestión, adquisición e alleamento do patrimonio, a concertación de operacións de crédito, de acor-do co previsto no orzamento .

l . O desenvolvemento da xestión económica e orzamentaria do Consello . m . Elevar ao Pleno, por proposta da Xerencia, o sistema de indemnizacións de

conselleiros e conselleiras, así como dos e das membros dos demais órganos do Consello .

n . O exercicio das accións xudiciais e administrativas en materia da súa compe-tencia .

ñ . A designación de coordinadores e coordinadoras das seccións e dos e das membros destas por proposta do coordinador ou coordinadora .

o . A creación e supresión das comisión técnicas específicas e a designación das e dos seus membros .

2 . A Comisión Executiva poderá delegar nas súas e nos seus membros ou nos órga-nos directivos do Consello as funcións enumeradas nos parágrafos d), e), i), l) e ñ) .

267

Lexi

slac

ión

Capítulo IV Da Presidencia

Artigo 13º.‑ Presidente/a.

1 . O Presidente ou Presidenta do Consello da Cultura Galega será elixido polo Con-sello en votación secreta, de acordo co procedemento que estableza o Pleno .

2 . Nomearase por decreto da Xunta de Galicia, por proposta do ou da responsable en materia de cultura .

3 . O seu mandato será de catro anos e poderá ser renovado por unha soa vez .

4 . Non serán aplicables ao Presidente ou Presidenta as previsións dos apartados 2 e 3 do artigo 7 .

5 . Para os efectos do disposto no artigo 52 .10 da Lei 4/1988, do 26 de maio, da función pública de Galicia, a Presidencia terá a consideración de cargo político in-compatible co exercicio da función pública .

Artigo 14º.‑ Competencias do Presidente/a.

1 . Corresponde á Presidencia do Consello:

a . A dirección do goberno e da administración do Consello, sen prexuízo das atribucións que neste eido lle correspondan á Comisión Executiva .

b . A representación do Consello . c . Velar polo cumprimento das disposicións polas que se rexe o Consello e os

acordos adoptados por el . d . O establecemento das directrices xerais da acción de goberno do Consello e

a vixilancia do seu cumprimento . e . A convocatoria e a presidencia das sesións do Pleno, da Comisión Executiva

e a decisión dos empates co seu voto de calidade .

268

Lexi

slac

ión

f . O exercicio da superior dirección do persoal ao servizo do Consello . g . A resolución dos recursos administrativos que se interpuxeren contra os ac-

tos do Consello, agás os reservados ao Pleno . h . O exercicio das accións xudiciais e administrativas en materia da súa compe-

tencia . i . Calquera outra función que lle corresponda ao Consello e que non estea atri-

buída a outro órgano .

2 . A/o Presidenta/e poderá delegar as súas competencias na Comisión Executiva, nos seus membros ou nos órganos directivos do Consello, con excepción das sina-ladas nos apartados a) e e) .

Artigo 15º.‑ Gabinete de asesoramento.

O/a Presidente/a poderá estar asistido/a por un Gabinete de asesoramento, que estará composto por un máximo de tres membros, designados libremente por aquel/a . Estes membros cesarán cando o fixer o/a Presidente/a ou ben por libre decisión deste/a .

Capítulo V Da Vicepresidencia

Artigo 16º.‑ Vicepresidente/a.

1 . O/A Vicepresidente/a ou Vicepresidentes/as serán elixidos/as, por proposta do Presidente ou Presidenta, polo Pleno do Consello de entre os seus membros, en votación secreta .


269

Lexi

slac

ión

Artigo 17º.‑ Competencia do/a Vicepresidente/a ou Vicepresidentes/as.

Correspóndelle ao/á Vicepresidente/a ou, se é o caso, Vicepresidentes/as, substi-tuír pola súa orde de antigüidade no seu nomeamento e, se procede, polo de maior idade, ao/á Presidente/a nas súas funcións, nos supostos de ausencia ou vacante .

O exercicio daquelas funcións que lle sexan delegadas .

Capítulo VI Da Secretaría

Artigo 18º.‑ Secretaría

1 . O Secretario ou Secretaria será elixido/a por proposta do ou da Presidente/a polo Pleno do Consello, entre os seus membros, en votación secreta .


3 . Para os efectos do disposto no artigo 52 .10 da Lei 4/1988, do 26 de maio, da función pública de Galicia, a Secretaría terá a consideración de cargo político in-compatible co exercicio da función pública .

4 . No caso de ausencia do Secretario ou Secretaria, procederase á súa substitu-ción pola persoa que propoña a Presidencia de entre os membros da Comisión Executiva .

270

Lexi

slac

ión

Artigo 19º.‑ Competencias do Secretario ou Secretaria.

Corresponden ao Secretario/a as seguintes funcións:

a . Preparar a orde do día das sesións do Pleno e da Comisión Executiva, aten-dendo, se for o caso, as propostas dos seus membros e da Presidencia, e so-meténdoa á previa aprobación desta .

b . Tramitar as convocatorias das xuntanzas do Pleno e da Comisión Executiva coa debida antelación, acompañadas da correspondente orde do día .

c . Por encargo da Presidencia, realizar tarefas de coordinación entre as diver-sas seccións .

d . Asistir, con voz e voto, ás sesións do Pleno e da Comisión Executiva e redac-tar a acta de cada unha delas, que será sometida á aprobación na seguinte sesión .

e . Levar os libros de actas do Pleno e da Comisión Executiva, paxinados e visa-dos polo/a Presidente/a .

f . Expedir certificacións de actas, acordos, ditames e as súas copias, co visto e prace do Presidente/a .

g . Asinar, xunto ao Presidente ou Presidenta, os informes e ditames aprobados polo Consello, así como as súas posibles modificacións .

h . Exercer calquera outra atribución que lle sexa delegada .

Capítulo VII Das Seccións

Artigo 20º.‑ Seccións.

1 . O Pleno do Consello poderá acordar a constitución de seccións encargadas de estudar, elevar informes ou promover actividades en relación cun ámbito concre-to de actuación do Consello .

271

Lexi

slac

ión

2 . Cada sección estará integrada por membros do Consello e por personalidades destacadas, membros de centros de investigación, medios de comunicación so-cial, asociacións culturais ou profesionais ou doutras institucións galegas, que serán designados pola Comisión Executiva, por proposta dos coordinadores ou coordinadoras das respectivas seccións ou da Presidencia .

3 . O mandato dos membros das seccións será de catro anos, que poderá ser reno-vado por unha soa vez .

4 . A coordinación de cada sección deberá recaer, en todo caso, nun membro do Pleno do Consello da Cultura Galega que será designado polo mesmo .

TÍTULO III Funcionamento

Artigo 21º.‑ Funcionamento do Pleno.

1 . Sen prexuízo do disposto neste artigo o funcionamento do Pleno axustarase ao disposto no seu regulamento interno .

2 . O Pleno do Consello reunirase con carácter ordinario polo menos unha vez cada trimestre e sempre que a Presidencia o convoque . Con carácter extraordinario reunirase cando, debido á urxencia dos temas que se van tratar, fose convocado pola Presidencia por propia iniciativa ou por proposta da terceira parte dos seus membros .

3 . As sesións do Pleno serán convocadas pola Presidencia con, polo menos, oito días de antelación, fóra dos casos de urxencia, nos que a antelación mínima será de dous días .

272

Lexi

slac

ión

4 . Para a válida constitución do Pleno, para os efectos da celebración de sesións, deliberacións e toma de acordos, requirirase a presenza do Presidente/a e do Secretario/a ou, se é o caso, de quen os substitúa, e de polo menos a metade dos seus membros .

5 . Os acordos adoptaranse por maioría dos votos da asistencia, excepto nos casos en que a Lei de creación esixa outra maioría .

6 . O Secretario ou Secretaria redactará acta da sesión, na que se consignarán, sucintamente, as deliberacións que precederon á decisión definitiva e os acordos adoptados .

Artigo 22º.‑ Funcionamento dos restantes órganos colexiados do Consello.

O funcionamento da Comisión Executiva e das seccións axustarase ao disposto nas correspondentes normas de funcionamento interno e, agás no relativo á pe-riodicidade das súas sesións, ao que establece o artigo anterior para o Pleno .

TÍTULO IV Estrutura administrativa

Artigo 23º.‑ Dos órganos directivos.

1 . Corresponde aos órganos directivos do Consello a xestión e dirección ordinaria da administración do Consello .

2 . A Comisión Executiva establecerá o número e competencias dos órganos direc-tivos do Consello .

273

Lexi

slac

ión

Artigo 24º.‑ A Xerencia.

1 . A Xerencia é o órgano superior da estrutura administrativa, encargado do re-gular desenvolvemento das actividades do Consello baixo a inmediata dirección da Presidencia .

2 . O/A Xerente será nomeado polo Pleno do Consello, por proposta da Presidencia .

3 . Ao/Á Xerente correspóndenlle as funcións de xefe/a do persoal e do réxime económico e administrativo de todos os servizos e dependencias do Consello, sen prexuízo da superior autoridade da Presidencia e das atribucións do Pleno, da Comisión Executiva e dos conselleiros e conselleiras .

4 . O/A Xerente vincularase ao Consello por medio dun contrato de alta dirección .

Artigo 25º.‑ Arquivos.

1 . Para o estudo e preparación de determinados asuntos da competencia do Pleno ou da Comisión Executiva, o Pleno, cando o estime oportuno e por proposta da Comisión Executiva, poderá acordar a constitución de arquivos de carácter per-manente que, en todo caso, serán dirixidos por un membro do Pleno .

2 . Estes arquivos, para o estudo, documentación e recuperación da memoria cul-tural galega nos seus diversos campos de actuación, terán capacidade para poñer ao dispor de investigadores o seu material documental recuperado .

3 . A designación dos membros que formarán as comisións técnicas asesoras dos arquivos será feita pola Comisión Executiva, entre persoas pertencentes ou non ao Pleno, logo de considerar, neste último caso, o seu currículo .

4 . Estes arquivos poderán ter un secretario/a, designado/a pola Comisión Execu-tiva por proposta do/a director/a do Arquivo, que formará parte da correspon-dente comisión técnica asesora, e tamén será secretaria ou secretario desta .

274

Lexi

slac

ión

TÍTULO V Persoal

Artigo 26º.‑ Persoal ao servizo do Consello.

1 . O persoal do Consello da Cultura Galega desempeñará as funcións técnicas, administrativas e auxiliares que lle correspondan de acordo coa súa categoría e co previsto no organigrama administrativo e na relación de postos de traballo do Consello .

2 . O persoal do Consello da Cultura Galega poderá estará integrado por:

a . O persoal laboral propio do Consello da Cultura Galega . b . O persoal procedente doutras administracións, funcionario ou laboral, des-

tinado no Consello da Cultura Galega . Este persoal terá, en todo caso, unha relación xurídico laboral co Consello da Cultura Galega, quedando na súa ad-ministración de orixe na situación prevista na súa normativa de persoal .

3 . O persoal do Consello rexerase pola lexislación laboral xeral e, agás no caso do persoal eventual e do vinculado por contratos de alta dirección, polo convenio co-lectivo propio .

Artigo 27º.‑ Relación de postos de traballo

1 . O Consello contará cunha relación de postos de traballo na que se describirán os distintos postos de traballo do persoal laboral propio do Consello, os reserva-dos ao persoal doutras administracións públicas e os do persoal eventual .

2 . Xunto co orzamento o Consello aprobará o cadro do persoal que presta os seus servizos no Consello .

275

Lexi

slac

ión

Artigo 28º.‑ Selección de persoal.

A selección do persoal propio laboral do Consello da Cultura Galega farase por convocatoria pública de acordo con sistemas baseados nos principios de mérito, capacidade, igualdade e publicidade .

Artigo 29º.‑ Incompatibilidades.

O persoal ao servizo do Consello da Cultura Galega estará afectado polas incom-patibilidades establecidas con carácter xeral para o persoal das administracións públicas .

TÍTULO VI Réxime económico‑financeiro

Artigo 30º.‑ Recursos financeiros.

Os recursos financeiros do Consello da Cultura Galega estarán compostos por:

a . A dotación anual que se estableza nos orzamentos xerais da Comunidade Autónoma .

b . Os rendementos de dereito privado do seu patrimonio . c . Os rendementos das actividades que desenvolva . d . As contribucións voluntarias das entidades con dereito a representación . e . As doazóns, legados, herdos ou calquera achega que reciba a título gratuíto .

276

Lexi

slac

ión

Artigo 31º.‑ Capacidade xurídica.

O Consello da Cultura Galega ten plena capacidade para adquirir, gravar, transmi-tir e posuír calquera clase de bens ou dereitos . Así mesmo poderá exercer todo tipo de accións e contraer obrigas a través dos seus representantes legais, debi-damente apoderados e autorizados polo Pleno .

Artigo 32º.‑ Orzamento.

O orzamento do Consello da Cultura Galega figurará como unha unidade orgánica dentro dos orzamentos xerais da Comunidade Autónoma .

Artigo 33º.‑ Anteproxecto de orzamento.

O anteproxecto de orzamento anual do Consello da Cultura Galega, elaborado segundo o establecido no texto refundido da Lei de réxime financeiro e orzamen-tario, será remitido polo seu Presidente ou Presidenta á Consellería de Economía e Facenda da Xunta de Galicia para a súa integración nos orzamentos xerais da Comunidade Autónoma nunha sección específica diferenciada .

Artigo 34º.‑ Autorización e disposición dos gastos.

A autorización e a disposición dos gastos, así como o recoñecemento das obrigas e a ordenación dos pagamentos do Consello correspóndelle ao seu Presidente ou Presidenta, sen prexuízo das delegacións que para o efecto entenda oportunas .

277

Lexi

slac

ión

Artigo 35º.‑ Tesourería.

As dotacións consignadas na sección orzamentaria específica do Consello da Cul-tura Galega serán entregadas pola Consellería de Economía e Facenda por peti-ción do organismo e ingresadas na tesourería propia do ente .

A Consellería de Economía e Facenda determinará o procedemento para o seu libramento e para a imputación da execución do Consello da Cultura Galega na contabilidade da Comunidade Autónoma .

Artigo 36º.‑ Intervención.

1 . Todos os actos, documentos e expedientes do Consello da Cultura Galega dos que se deriven dereitos e obrigas de contido económico serán intervidos e con-tabilizados nos termos descritos no texto refundido da Lei de réxime financeiro e orzamentario de Galicia .

2 . A función interventora será exercida pola Unidade de Control Interno .

Artigo 37º.‑ Contabilidade.

O Consello da Cultura Galega axustará a súa contabilidade ao réxime de contabi-lidade pública nos mesmos termos ca os descritos no texto refundido da Lei de réxime financeiro e orzamentario de Galicia .

Artigo 38º.‑ Indemnizacións.

1 . Os membros do Consello, así como as persoas alleas a el que se incorporen ás súas seccións, arquivos ou comisións técnicas, percibirán indemnizacións polo desempeño das funcións que establece a Lei de creación ou o presente regula-mento .

278

Lexi

slac

ión

2 . O alcance e contía das ditas indemnizacións será obxecto dun acordo do Pleno, por proposta da Comisión Executiva .

3 . O sistema de indemnizacións comprenderá, ademais das correspondentes por asistencia ás xuntanzas e axudas de custo que o Pleno entenda conveniente fixar, os suplidos que o Pleno considere procedente reintegrar .

4 . Tales contías poderán ser revisadas periodicamente polo Pleno, por proposta así mesmo da Comisión Executiva .

Artigo 39º.‑ Contratación.

Serán aplicables ao Consello da Cultura Galega as normas que sobre contratación son aplicables á Xunta de Galicia .

279

Lexi

slac

ión

DISPOSICIÓN ADICIONAL.

No momento de aprobación do presente regulamento forman parte do Consello, ademais das institucións previstas no mesmo, as seguintes:

a . A Fundación Barrie de la Maza e a Fundación Penzol, en virtude do previsto no artigo 3 .1, apartado e), parágrafo final da Lei 8/1983, do 8 de xullo, do Consello da Cultura Galega .

b . A Real Academia de Belas Artes, en virtude do previsto no artigo 3 .3 da Lei 8/1983, do 8 de xullo, do Consello da Cultura Galega .

DISPOSICIÓN TRANSITORIA.

Sen prexuízo do disposto no artigo 7 do presente Regulamento, todos os membros e cargos do Consello no momento da aprobación deste, poderán optar a un novo mandato, esgotado o cal seralles de aplicación o disposto no devandito artigo .

A Conselleira de Cultura .

Seccións e Comisións

Foto

graf

ía: X

urxo

Lob

ato

Foto

graf

ía: X

urxo

Lob

ato

281

Secc

ións

e c

omis

iónsSECCIÓNS

Sección Ciencia, natureza e sociedadeDíaz-Fierros Viqueira, Francisco (coord .)Barja Pérez, Xosé MaríaBarro Ameneiro, SenénBallester Álvarez-Pardiñas, AntonioBermejo Patiño, ManuelCarracedo Álvarez, AnxoFraga Vázquez, Xosé AntónJiménez Aleixandre, MarilarMariño Alfonso, XurxoPrada Blanco, AlbinoRigueiro Rodríguez, AntonioRomay Coca, XanUrgorri Casado, VictorianoVales Vázquez, CarlosVarela López, Tito Antonio

Sección Creación e artes visuais contemporáneasSobrino Manzanares, María Luisa (coord .)Franco Iglesias, CamiloLópez Silvestre, FedericoNogueira, CarmePatiño, AntónPenelas, SeverinoPoncela, NataliaPrado, Miguel AnxoRosón, Carlos

282

Secc

ións

e c

omis

ións Sección Lingua, literatura e comunicación

Fernández Freixanes, Víctor (coord .)Álvarez Blanco, RosarioBragado Rodríguez, ManuelFernández Fernández, Miguel AnxoLedo Andión, MargaritaLópez García, XoséLorenzo Suárez, Anxo M .Monteagudo Romero, HenriquePereira Fariña, XoséVilavedra Fernández, DoloresVillar Janeiro, Helena

Sección Música e artes escénicasCastromil Ventureira, Ramón (coord .)Jiménez Gómez, EnriqueMera Naveiras, LuisPorral Mato, RodrigoRodríguez Ruibal, EuloxioTrillo Pérez, JoamZumalave Caneda, Maximino

283

Secc

ións

e c

omis

iónsSección Patrimonio e bens culturais

Seara Morales, Iago (coord .)Escrigas Rodríguez, GuillermoGarcía-Alén García, MaríaGarcía Martínez, CarlosGondar Portasany, MarcialLópez Alsina, FernandoNárdiz Ortiz, CarlosPardo de Guevara y Valdés, EduardoPérez Alberti, AugustoPérez Outeiriño, BieitoQuiroga Barro, GabrielSaavedra Fernández, PegertoVarela Orol, ConcepciónVigo Trasancos, AlfredoYzquierdo Perrín, Ramón

Sección Pensamento e sociedadeMáiz Suárez, Ramón (coord .)Agra Romero, María XoséÁlvarez Villalaín, DamiánÁlvarez Yagüez, JorgeBaamonde, AntónFernández, CarlosLópez Souto, África

284

Secc

ións

e c

omis

ións COMISIÓNS

Comisión Arquivo da Emigración GalegaVillares Paz, Ramón (dir .)Axeitos Agrelo, Xosé LuísCagiao Vila, PilarDurán Villa, FranciscoFernández Santiago, MarcelinoIzquierdo Escribano, AntonioNúñez Seixas, Xosé ManoelPeña Saavedra, Vicente

Comisión Arquivo de ComunicaciónLópez García, Xosé (director)Caeiro, LuisCampos Freire, FranciscoDíaz, CaetanoNoia Álvarez, SoedadeOtero, XavierPena Rodríguez, AlbertoPérez Pais, María do CarmoPousa, Xosé RamónRuas Araujo, XoséSan Juan Pérez, AntonioSoengas Pérez, XoséTuñez López, MiguelVilela Conde, Xosé Luis

285

Secc

ións

e c

omis

iónsComisión Centro de Documentación Sociolingüística de Galicia

Monteagudo Romero, Henrique (director)Bermúdez Blanco, ManuelCochón Rodríguez, ConcepciónFernández Paz, AgustínGarcía Gómez, ValentínLorenzo Suárez, AnxoMayo Redondo, SusanaSanmartín Rei, GorettiVidal Barral, Manuel

Comisión de IgualdadeAgra Romero, María Xosé (coord .)Campos de Michelena, PascualaMarco López, AuroraOtero Cepeda, EncarnaPérez Pais, María do CarmeRomaní Blanco, AnaSobrino Manzanares, María LuisaVidal Lage, CarmeVilavedra Fernández, Dolorez

Comisión Estudos LocaisDíaz-Fierros Viqueira, Francisco (coord .)Erias Martínez, AlfredoFernández Fernández, ÁngelMeixome Quinteiro, CarlosNuevo Cal, Carlos

286

Secc

ións

e c

omis

ións Comisión de Publicacións e Biblioteca

Monteagudo Romero, Henrique (coord .)Barreiro Fernández, Xosé RamónFernández Santiago, MarcelinoGarcía Sumai, AnxosPardo de Guevara y Valdés, EduardoTajes Marcote, BegoñaValcarcel, MarcosVillar Janeiro, Helena

Comisión Comunicación en InternetLópez García, Xosé (coord .)Fernández Freixanes, VíctorFernández Santiago, MarcelinoGago Mariño, ManuelMáiz Suárez, RamónMonteagudo Romero, HenriquePereira Fariña, XoséRíos Paredes, XulioRomaní Blanco, AnaVillarez Paz, Ramón

287

Secc

ións

e c

omis

iónsCOMISIÓNS TEMPORAIS

Comisión da Situación do fondo documental do arquivo de RTVE en GaliciaLópez García, Xosé (coord .)Aneiros Díaz, RosaBasalo, CarlosDíaz, PedroHueso Montón, Ángel LuisLedo, RamiroPérez Pais, María do CarmePujales Prats, CristinaSempere, Isabel

Comisión exposición “Tesouros de Galicia”Villares Paz, Ramón (coord .)Axeitos, Xosé LuisBarreiro Fernández, Xosé RamónCabano Vázquez, IgnacioEscrigas, GuillermoLópez Alsina, FernandoMonteagudo Romero, HenriqueQuiroga Barro, GabrielRegos, Xosé A .Saavedra Fernández, PegertoVarela Orol, Concepción

Comisión Informe para a declaración do pazo de Meiras como Ben de Interese CulturalSeara Morales, Iago (coord .)García-Alén García, MaríaQuiroga Barro, GabrielSaavedra Fernández, PegertoVigo Trasancos, Alfredo

288

Secc

ións

e c

omis

ións XUNTANZAS

Durante o ano 2008, realizáronse no Consello da Cultura Galega as seguintes xuntanzas correspondentes a plenarios, seccións, comisións técnicas e arquivos .

Arquivo da Emigración 17-4-08



CDSG 22-2-08

CDSG 2-7-08

CDSG 5-9-08

CDSG 2-10-08

Comisión Temporal Estudos Locais 9-4-08



Comisión Temporal TVE-G 6-5-08

Comunicación e Internet 2-12-08

Creación e Artes Visuais Contemporáneas 7-11-08

289

Secc

ións

e c

omis

ións

Creación e Artes Visuais Contemporáneas 22-12-08

Comisión de Igualdade 9-4-08



Comisión de Publicacións 16-4-08

Pleno do ccg 1-4-2008



Sección de Ciencia e Sociedade 11-3-08

Sección de Ciencia e Sociedade 13-11-08

Sección de Patrimonio e Bens Culturais 25-9-08

Sección de Pensamento e Sociedade 12-11-08

Contactos

291

Cont

acto

s

CONSELLO DA CULTURA GALEGA

Pazo de Raxoi, 2º andarPraza do Obradoiro, s/n15705 Santiago de Compostela

TELÉFONOS E ENDEREZOS ELECTRÓNICOS

Central: 981 957 202correo@consellodacultura .org

Gabinete da presidencia: 981 957 207presidencia@consellodacultura .orggabinete@consellodacultura .orgsecretaria@consellodacultura .org

Actividades: 981 957 209 / 981 957 210actividades@consellodacultura .org

Biblioteca: 981 957 227biblioteca@consellodacultura .org

Gabinete de prensa: 981 957 228medios@consellodacultura .org

Informes: 981 957 216 / 981 957 217informes@consellodacultura .org

Portal culturagalega.org: 981 957 219redacción@culturagalega .org

292

Cont

acto

s

Publicacións: 981 957 218publicacións@consellodacultura .org

Rexistro: 981 957 223rexistro@consellodacultura .org

Seccións: 981 957 215seccións@consellodacultura .org

Xerencia: 981 957 203xerencia@consellodacultura .org

Xestión económica: 981 957 212contabilidade@consellodacultura .orgFax: 981 957 205Sitio web: http://www .consellodacultura .orgPortal: http://www .culturagalega .org

Arquivos

Arquivo da Emigración Galega: 981 557 351aemigracion@consellodacultura .org

Arquivo de Comunicación: 981 557 351acg@consellodacultura .org

Arquivo Sonoro de Galicia: 981 586 985asonoro@consellodacultura .org

Centro de Documentación Sociolingüística de Galicia: 981 564 765cdsg@consellodacultura .org

memoria_ccg_2008

Documents

Transcript of memoria_ccg_2008