1.- Materiaren definizioa eta propietateak(9.):

Zer da materia?: Espazioan dagoen eta masa duen guztia da materia. Kasu guztietan,materiak bolumen bat okupatzen du eta masa zehatza dauka.Materiaren propietateak:a) Propietate orokorrak: Propietate orokorrak dira substantzia bat identifikatzeko baliorik ez dutenak.Masa,bolumenaeta gorputzentenperaturadira.Substantzia guztiek bolumen bat edo beste okupatzen dute, masa daukate eta tenperatura zehatz bat izaten dute; magnitude hauen arabera, ezin dugu substantzia desberdinak bereiztu eta identifikatu.b) Propietate bereizgarriak: Substantzia mota bakoitzak dituen propietate bereziak dira. Dentsitatea, fusio-puntua, irakite-puntua, gogortasuna, disolbagarritasuna (uretan) eta eroankortasun elektrikoa propietate bereizgarriak dira. Adibidez: 10g urre eta 10 g ur hartzen baldin badugu, bietan masa berdina (propietate orokorra da eta) izango dugu, baina dentsitatea, fusio-puntua .... desberdinak dira, bakoitzak berezko balioa baitu.Propietate bereizgarri artean,dentsitatea ongi menperatu behar duzu: magnitude honen esanahia ulertu eta neurtzen jakin behar duzu, neurri unitateak modu egokian erabiliz.Uraren dentsitatea = 1 g/mLedo= 1kg/L ,honek esan nahi du mililitro bakoitzaren masa 1g-koa dela, edo Litro baten masa 1kg-koa dela.Uretan flotatzen duten gorputzek, dentsitate txikiagoa izaten dute (urak baino); ura baino dentsitate handiagokoak ez dira flotatzen eta uretan hondoratzen dira.

2.- Materiaren egoerak(32.):

Materiak lau egoera izan ditzake:solidoa, likidoa, gasaetaplasma. Maila honetan hasierako hiruak landuko ditugu. Plasma egoera batxilergorako utziko dugu (egoera horretan dago materia izarretan;ekaitzen tximistek ere, plasma egoera sortzen dute airean. Plasma-telebistetan erabiltzen den tentsio handiko korronte elektrikoak, materia ionizatzen du eta plasma egoera lortzen da pantailan).Egoera fisikoaSOLIDOALIKIDOAGASAPLASMA (*)

PropietateakForma konstanteaBolumen konstantea (tenperatura aldatzen ez den bitartean)Ez dira hedatzen (tenperatura aldatzen ez bada)Ez dira konprimitzen.Forma aldakorraBolumen konstantea( tenperatura aldatzen ez den bitartean)Ez dira hedatzen (tenperatura aldatzen ez denean).Nekez konprimitzen dira.Forma aldakorra (ontziarena hartzen dute)Bolumen guztia okupatzen dute, berez.Hedatzn dira.Konprimitzen dira.Gas bat tenperatura oso handietan jartzen denean, molekulak elkarren artean oso distantzia handietan (gasetan baino handiagoa) eta desordenatuta aurkitzen dira, independienteak dira eta elektroi askeak sortzen dira (ionizatuta daude).

AdibideakIzotza, burnia, marmola ....Ura, alkohola, amoniakoa ..Ur-lurruna, oxigenoa ...Izarretan. Plasma-telebistan, gasa ionizatzeko eremu elektromagnetiko intentso bat erabiltzen da, ez tenperatura.

3.- Materiaren egoerakTeoria zinetiko molekularrarenikuspegitik(32.-33.):

XIX. mendearen amaieran,James C. Maxwell eta Ludwig E. Boltzmanngaratu zuten. Teoria honen arabera:a)Materia osatzenduten partikulen arteko lotura-maila handiagoa edo txikiagoa izango da, materiaren agregazio-egoeraren arabera.b)Egoera zein den arabera, partikulak askatasun handiagoz edo txikiagoz higitzen dira. Zenbat eta arinago higitu, orduan altuagoa izango da substantziaren temperatura

4.- Egoera gaseosoaren azterketa: Gaseen Legeak. (28.-31.)Teoria Zinetikoak diona gasei aplikatzen zaienean, zera hau esan daiteke:a) Gasak osatzen dituzten partikulak oso txikiak dira, bereizita daude eta etengabe higitzen ari dira.b) Gasek haiek barruan dituzten ontzien bolumen guztia hartzen dute: ontzien bolumen osoa okupatzen dute beti.c) Gasek presioa eragiten diete ontzietako hormei. Gasaren partikulek hormekin egiten dituzten talkek sortzen dute presio hori.d) Zenbat eta arinago higitu gasaren partikulak, orduan eta altuagoa da tenperatura.Ikusten denez, magnitude hauekin jokatuko ditugu: ontziarenbolumena, gasarenpresioaetatenperatura. Hauekin jokatuz hiru lege hauek erabiliko ditugu:

Hiru magnitudeak aldakorrak direnean, hau da erabiliko dugu ekuazioa:P1 V1/ T1= P2 V2/ T21.- Zer gertatzenzaio tenperaturari presioa handitzen dugunean? (masa eta bolumena egonkor mantentzen direla jakinda):La presin del gas es directamente proporcional a su temperatura:Si aumentamos la temperatura, aumentar la presin.Si disminuimos la temperatura, disminuir la presin.

Zein da erabiltzen ari garen legea? Gay-Lussac

2.- Presioaegonkorra bada, zer gertatzen da bolumenarekin tenperatura handitzen dugunean? (masa aldatu gabe):El volumen es directamente proporcional a la temperatura del gas:Si la temperatura aumenta, el volumen del gas aumenta.Si la temperatura del gas disminuye, el volumen disminuye

Zein da erabiltzen ari garen legea? ley de Charles. 3.- Tenperatura aldatu gabe, zein da presioaren eta bolumenaren arteko erlazioa? (masa aldatu gabe), zuzenki proportzionala ala alderantzizkoa?:El volumen es inversamente proporcional a la presin:Si la presin aumenta, el volumen disminuye.Si la presin disminuye, el volumen aumenta.

Zein da erabiltzen ari garen legea? ley de Boyle.