NPAO 2015-03-02 33. zk. (VIII. leg)diren Euskara eta Literaturako testuliburuei dago-kienez eginiko...

A U R K I B I D E A

F SAILA:

Galderak:

—Galdera, Antolamenduaren eta Aukera Berdintasunaren Zerbitzuak araudi indardunera egokitzen ez direla

detektatu diren Euskara eta Literaturako testuliburuei dagokienez eginiko txostenari buruzkoa. Foru Dipu-

tazioaren erantzuna (2. or.).

—Galdera, Nafarroako Gobernuak Estatuaren 2015erako aurrekontuen proiektua dela-eta egiten duen balo-

razioari buruzkoa. Foru Diputazioaren erantzuna (3. or.).

—Galdera, 2014-2020 Osasun Planari gehitutako proposamenetatik Osasun Batzordeak onetsitakoen kostu

ekonomikoari buruzkoa. Foru Diputazioaren erantzuna (7. or.).

—Galdera, administrazio publikoen aurrekontuetako proiektu eta funtsezko ildoen gainean AIReFek eginiko

txostenari buruzkoa. Foru Diputazioaren erantzuna (11. or.).

—Galdera, jakiteko zergatik urriaren 15ean onetsi gabe dagoen 2015erako aurrekontuen aurreproiektua.

Foru Diputazioaren erantzuna (14. or.).

—Galdera, jakiteko ea zer jarduketa egin diren mozio bat betetze aldera, Nafarroako Gobernua premiatzen

duena Nafarroako Udal eta Kontzejuen Federazioarekin basobideen arauketa homogeneo bat adostu

dezan. Foru Diputazioaren erantzuna (15. or.).

G SAILA:

Txostenak, deialdiak eta Parlamentuko informazioa:

—Nafarroako Gobernuak gizartera tze-errenta kontrola tzeko eta iruzurraren aurka borroka tzeko duen neurri-

planari buruzko txostena, Nafa rro a ko Arar te ko a ren era kun de ak egina. (17. or.).

1

VIII. legegintzaldia Iruña, 2015eko martxoaren 2a 33. ZK.

NAFARROAKO PARLAMENTUKO

ALDIZKARI OFIZIALA

Nafarroako Parlamentuko A.O. / VIII. legegintzaldia 33. zk. / 2015eko martxoaren 2a

2

F saila:GAL DE RAK

Lege bil tza rre ko Erre ge la men du ko 114.1 arti ku -lu an eza rri ta koa betez, agin du dut Nafa rro a ko Par -la men tu ko Aldiz ka ri Ofi zi a le an argi ta ra dadinBakar txo Ruiz Jaso andreak egin da ko gal de ra reneran tzu na, Foru Dipu ta zio ak emana, Antolamen-duaren eta Aukera Berdintasunaren Zerbi tzuakaraudi indardunera egoki tzen ez direla detektatudiren Euskara eta Literaturako testuliburuei dago-kienez eginiko txostenari buruz koa. Gal de ra argi -ta ra tu zen 2014ko urriaren 17ko 111. Nafa rro a koPar la men tu ko Aldiz ka ri Ofi zi a le an.

Iru ñe an, 2014ko azaroaren 10ean

Lehen da ka ria: Alber to Cata lán Higue ras

ERAN TZU NA

Bildu-Nafarroa parlamentu-taldeari a txikitakoBakar txo Ruiz Jaso andreak ida tziz eran tzutekogaldera egin du, araudi indardunera egoki tzen ezdirela detektatu diren Euskara eta Literaturako tes-tuliburuei dagokienez Antolamenduaren eta Auke-ra Berdintasunaren Zerbi tzuak eginiko txostenariburuz (8-14/PES-00192). Hau eran tzun dio Nafa-rroako Gobernuko Hezkun tzako kon tseilariak:

Hezkun tzari buruzko maia tzaren 3ko 2/2006Lege Organikoaren laugarren xedapen gehiga-rriak, testuliburuei eta gainerako curriculum-mate-rialei buruzkoak, honako hau ezar tzen du:

1. Autonomia pedagogikoa baliatuta, ikaste txepublikoen koordinazio didaktikoko organoek hartubeharko dituzte irakaskun tzak gara tzeko erabilibeharreko testuliburuak eta gainerako materialak.

2. Testuliburuak eta gainerako materialak edita -tzeko eta har tzeko, ez da beharrezkoa izangohezkun tza-administrazioaren aldez aurreko bai-mena. Nolanahi ere, ikasleen adinari dagokionzehaztasun zientifikora eta hezkun tza-administrazio bakoi tzak onartutako curriculumera

egokituta egon beharko dute. Gainera, Konstitu-zioan jasotako prin tzipioekiko, balioekiko, askata-sunekiko, eskubideekiko eta betebeharrekiko, etalege honetan eta Genero Indarkeriaren aurkakoBabes Osoko Neurriei buruzko abenduaren 28ko1/2004 Lege Organikoan jasotako eta hezkun tza-jarduera osoak jarraitu beharreko prin tzipioekikoerrespetua islatu eta sustatu beharko dute.

3. Testuliburuen eta beste curriculum-materialba tzuen ikuskapena hezkun tza-administrazioakirakasteko eta ikasteko prozesuaren barruko ele-mentu guztiak ikuska tzeko gara tzen duen prozesuarruntaren zati izango da. Prozesu horretan, Kons-tituzioan jasotako prin tzipioekiko eta balioekiko,eta lege honetan xedatutakoarekiko errespetuazaindu beharko da.

Hezkun tza Sailaren egitura organikoa ezar tzenduen abuztuaren 24ko 132/2011 Foru Dekretuak10. artikuluan zehazten ditu Antolamenduaren etaAukera Berdintasunaren Zerbi tzuaren eginkizu-nak. Besteak beste, hau aipa tzen du: “Testulibu-ruak eta curriculumeko gainerako materialakazter tzea”.

Hezkun tza Departamentuak, zerbi tzu eskudu-nen bidez, azken sei urteetan gu txienez, alderdi-ren batek eskatuta edota ofizioz, testuliburuak etacurriculum-materialak berrikusten jardun du, legeabeteko dela berma tzeko helburuz, horixe izanbehar baitu irizpide nagusia.

Lehen Hezkun tzako “Euskara eta Literatura”arloan ikaste txe jakin batean erabil tzen zen testuli-buru bati buruzko salaketa ikusirik, sina tzaileakjarraibideak eman zizkion Hezkun tzaren, LanbideHeziketaren eta Uniber tsitateen zuzendari nagu-siari, esku-har tzea beste ikaste txe ba tzuetaraheda zedin, Hezkun tza Departamentuak zeukaninformazioaren arabera testuliburu bera erabil tzenzuten ikaste txeetara, hain zuzen. Geroago, egoki -

Galdera, Antolamenduaren eta Aukera Berdintasunaren Zerbitzuak arau-

di indardunera egokitzen ez direla detektatu diren Euskara eta Litera-

turako testuliburuei dagokienez eginiko txostenari buruzkoa.

FORU DIPUTAZIOAREN ERANTZUNA

tzat jo zen jarduketa heda tzea, Euskara eta Litera-tura irakasgaia emateko, Departamentuak zeukaninformazioaren arabera, Foru Komunitateko ikaste -txeetan erabil tzen ari bide ziren liburu guztietara.

Antolamenduaren eta Aukera BerdintasunarenZerbi tzuak egindako txostena eta ukitutakoargitale txeek aurkeztutako alegazioak eran tsi dira.

Hori guztia jakinarazten dizut Nafarroako Parla-mentuko Erregelamenduaren 194. artikulua betez.

Iruñean, 2014ko azaroaren 7an

Hezkun tzako kon tseilaria : José Iribas Sánchezde Boado

(Oharra: aipatu eranskina foru parlamentarieneskura dago, Ágora aplikazioan).


3

Lege bil tza rre ko Erre ge la men du ko 114.1 arti ku -lu an eza rri ta koa betez, agin du dut Nafa rro a ko Par -la men tu ko Aldiz ka ri Ofi zi a le an argi ta ra dadinMaiorga Ramírez Erro jau nak egin da ko gal de ra reneran tzu na, Foru Dipu ta zio ak emana, NafarroakoGobernuak Estatuaren 2015erako aurrekontuenproiektua dela-eta egiten duen balorazioari buruz -koa. Gal de ra argi ta ra tu zen 2014ko urriaren 10eko108. Nafa rro a ko Par la men tu ko Aldiz ka ri Ofi zi a le -an.

Iru ñe an, 2014ko azaroaren 11n


ERAN TZU NA

Bildu-Nafarroa parlamentu-taldeari a txikitakoforu parlamentari Maiorga Ramírez Erro jaunakida tziz eran tzuteko galdera aurkeztu du Nafarroa-ko Gobernuak Estatuaren 2015erako aurrekontuenproiektua dela-eta egiten duen balorazioari buruz(8-14/PES-00190). Galdera hori 2014ko urriaren1eko 2569 sarrera-zenbakiarekin erregistratu zen.Hona Nafarroako Gobernuko Ekonomia, Ogasun,Industria eta Enpleguko kon tseilariak ematenduen informazioa:

Administrazio publikoen tzat, oro har,2015erako ezarritako egonkortasun-helburua osozorro tza da: BPGd-aren % 4,2ko defizita.

Helburu hori lor tzeko, aurrekontuak her tsikigauzatu behar dira eta zenbait faktore bete behardira, bereziki honako hauek:

1. Halako moldez buru tzea 2014ko aurrekontu-bete tzea non aurtengo egonkortasun-helburua,ho ts, BPGd-aren % 5,5eko defizita, lortuko baitaeta abiapuntu ona izanen baita 2015eko aurrekon-tua bete tzeko.

2. Ekonomiaren susper tze ziklikoaren agertokimakroekonomikoa sendo tzea eta ekonomiakbeheran tz egiteko arrisku nagusiak ez gauza tzea.

Estatuaren 2015erako Aurrekontu Orokorren(EAO) proiektuan Administrazio Zentralak BPGd-aren % 2,9ko defizita aurreikusi du, MinistroenKon tseiluaren 2014ko ekainaren 27ko Erabakiarenbidez one tsitako egonkortasun-helburuarekin batdatorrena.

2015erako EAO proiektuak zehazten duenez,2015erako EAO proiektuari eran tsitako taulamakroekonomikoan isla tzen den hobekun tza pro-gresiboak eragin ona izanen du zerga-oinarrienbilakaeran eta, ondorioz, diru-sarreretan.

2015ean Andaluzia izanen da Estatuak zenbakiabsolututan gehien inbertituko duen erkidegoa,1.958,16 milioi euro inbertituko baititu, guztizkoa-ren % 17,4. Ondoren, Gaztela eta León dago,1.744,26 milioirekin (guztizkoaren % 15,5), etaGalizia, 1.385,78 milioirekin (% 12,3).

Horien a tzetik aipa di tzakegu Madrilgo Erkide-goa, 981,20 milioirekin (% 8,7), Euskal AutonomiaErkidegoa, 364,17 milioirekin (% 3,2), Asturias,333,43 milioirekin (% 3), Kantabria, 229,53 milioi-rekin (% 2), Nafarroa, 95,5 milioirekin (% 0,9), etaErrioxa, 94,87 milioirekin (% 0,8).

2014an, hasiera batean Estatuaren AurrekontuOrokorretan 46 milioi euroko inber tsioa ezarri zenNafarroaren tzat; 21 milioi gehiago esleitu zi -tzaizkion UPNk aurrekontuei egindako zuzenketenbidez, eta aurten 95,5 milioi jarri dira. Ukaezina dazenbateko izendatuaren hobekun tza, aurreko eki-taldikoaren aldean.

Aurrekontuan jasotako jarduketa hauek aipa di -tzakegu:

Galdera, Nafarroako Gobernuak Estatuaren 2015erako aurrekontuen

proiektua dela-eta egiten duen balorazioari buruzkoa.


Abiadura handiko trena (AHT) dela-eta.

– Zaragoza-Castejón tarteari dagokionez:

Adierazten da 2014an amaitu dela Tutera-Cas-tejón tarteari buruzko informazio azterlana, eta2015ean hasiko direla egiten Plasencia de Jalón(Zaragoza) eta Tutera arteko eraikun tza proiek-tuak. Adierazten da, halaber, TrenbideenZuzendari tza Nagusiak egin izan duela jarduketahori eta ADIFek jarraituko duela egiten.

– Castejón-Iruña tarteari dagokionez:

2015eko inber tsio errealen eranskinean, ADIF-Abiadura Handia ataleko inber tsioetan, 36 milioieuro jaso dira 2015erako; gure hi tzarmenerako 30milioi daude aurreikusita.

– Iruña-Euskal Y-a tarterako:

Informazio azterlanaren jarraipena aurreikusida 2015erako.

Ministerioak eta Foru Komunitateak 2011komaia tzean lankide tza protokoloa sinatu zuten Tute-rako eta Noaingo terminal logistiko intermodalengarapenerako. Ministerioak eginen ditu protokolohorretan aurreikusitako lanak.

Nafarroako ubiderako 23,9 milioi jarri dira2015eko aurrekontuan.

Foru Komunitateari eragiten dioten eta Estatua-ren 2015erako Aurrekontuen proiektuan diru-izen-dapena duten Nafarroatik kanpoko komunikazioeidagokienez, hauek azpimarra tzen ditugu:

- A-21, Jaca-Iruña:

“Jaca Oeste-Santa Cilia” tartearen “berraktiba -tzea”. 9 km dira, eta 6 milioi 2015erako

-A-23, Huesca-Jaca tartea:

“Alto de Monrepós-Caldearenas” tartearen“berraktiba tzea”. 4,1 km eta 10,7 milioi 2015erako,“Arguis-Alto de Monrepos” tartearen jarraipena, 3,2km eta 1,4 milioi, eta “Nueno-Congosto de Isuela”tartearen jarraipena. 4,4 km eta 4,6 milioi.

– LO-20 autobia:

Aurreikusita dago LO-20 autobia Recajoko lotu-neraino luza tzeko eta A-12arekin lo tzeko obrakamai tzea, zerbi tzuan jar tze aldera (Ebroko arku-zubi berria barne…).

– A-68:

Gallur-Mallen eta Figueruelas-Mallen tarteak.N-232 errepidea bikoizten jarraituko da Aragoin,Zaragoza alderan tz. Segida emanen lioke Nafarro-an jada bikoiztuta dagoen tarteari (orain A-68 dei -tzen zaio). Tarte horrek trafiko handia du, batez ere

ibilgailu astunena, eta istripu ugari gerta tzen dira.Aragoiko Gobernutik, eta geroago Sustapen Minis-terioaren lagun tzekin, kamioien bidesarirako diru-lagun tza ematen ari da autobidearen Aragoikotarte horretan, N-232ko trafikoa “arin tzeko”.

– A-15:

Soria hiriburuaren eta Medinaceli arteko tartea-71 kilometro- bukatuko da. Orain dela ia zor tziurte hasi zen egiten. Obretan etenaldiak izan dirakrisi ekonomikoagatik eta lur-mugimenduen faseanfran tziskotarren monasterio zahar bat agertu dela-ko; bi proiektu eraldatu ere izan dira, eta prezioenegunera tzeak, eta azken oztopo teknikoa Aragoikoautobiarekin lotura eginen duen zubi berriarenzimenduak jar tzean, Jalón ibarrean.

RENFEren aurrekontuan kontusail bat dagogeltokietan jarduketak egiteko (0,1 milioi euro), zir-kulazioaren segurtasuna hobe tzeko, materialmugikor berria erosteko eta egungo materialarengaineko jarduketetarako.

Milioi bat euro inguru jarri dira Nafarroakobidaiari-geltokietan jarduketak egiteko (teleadie-razleak, monitoreak eta sorgailu mul tzoak Tuteraneta Iruñean).

Sare arrunta manten tzeko kontusailak aurre-kontuaren 7. kapituluan daude. Foru Komunitateak9 bat milioi euro jasoko ditu kontusail horietatik.

Orbaizetako arma lantegia birmolda tzeko jar-duketa bat ere jaso da aurrekontuetan, SustapenMinisterioaren % 1,5 kulturalaren kargura.

Aurrekoa kontuan izanik ere, gure iri tziz, akor-dio garran tzi tsu ba tzuk oraindik gauzatu gabedaude, denbora gehiegi hibernatuta egon direnzenbait lagun tza bizkor tu behar dira, etaNafarroaren tzat hil ala bizikoak diren zenbaitkomunikazio-azpiegitura –ba tzuk Nafarroan daudeeta besteak autonomia erkidego mugakideetan–bul tzatu beharra dago, gure komunitatea naziozgaindiko komunikazio sareekin lo tzen baitute.

Horregatik, Parlamentu-talde Mistoak, Unióndel Pueblo Navarroren (UPN) ekimenez, beheanazal tzen diren zuzenketak aurkeztu ditu, azter dai-tezen eta positiboki balora daitezen.

Estatuaren 2015erako Aurrekontu Orokorreiburuzko Lege proiektuaren atal ba tzuei:

– Inber tsio errealetan, Tiermasko lotunea -Sigüesko lotunea (A-21) tartearen proiektuarenegunera tzea sartu da, 500.000 euroko hornidura-rekin.

Tarte horrek badu proiektua; 2008tik one tsitadago, baina oraindik lizitatu gabe.


4

One tsitako proiektua eguneratu beharra dago,2015erako Aurrekontu Orokorrei buruzko Legeproiektuan jasota dagoen A-1601eko lotunea -Sigüesko lotunea tartearen proiektuari egoki tzeko.

Beraz, zuzenketa hau beharrezkoa da proiektuhori lizita tzeko eta horrela jarraipena eman ahalizateko Nafarroako mugatik Tiermaserainoko tarteoperatiboari. Tarte hori beharrezkoa da Esakourtegiaren inguruko egungo errepidea ordezteko,urtegia handi tzen denean desagertu eginen baita.

Gainera, istripu tasa handiko tartea da.

– Autonomia erkidegoen tzako kapitaltransferen tzietan 2 jarduketa jaso dira.

1.- 2013ko lehen seihilekoan Nafarroako ForuKomunitateko aipatutako herrietan uholdeek era-gin zituzten kalteak arin tzeko diru-lagun tza, 8,1milioi euro.

Zuzenketaren zenbatekoa kalkula tzeko, batuegin dira aipatutako uholdeek eragin zituzten kal-teen zenbatespenak, ukitutako herrietako udalekNafarroako Gobernuko Landa Garapeneko etaToki Administrazioko Departamentuari jakinarazita-koak.

2.- 2014ko uztailean Nafarroako Foru Komuni-tateko aipatutako herrietan uholdeek eragin zituz-ten kalteak arin tzeko diru-lagun tza, 2,9 milioi euro.

Iragan uztailaren 4an Nafarroako Foru Komuni-tatean eurite handiak izan ziren. Ondorioz Baztanibaiak segundoko 349,85 metro kubiko bainogehiago metatu zituen, 3,95 metroko mailan, etagainez egin zuen.

Uholde horietan Baztan ibaiak “trumoi-ekai tzkonbektibo geldia” dei tzen zaion fenomeno meteo-rologikoaren ondorioz egin zuen gainezka. Gorra-mendiko estazioan 107 l/m2 jaso ziren, horietatik37 l/m2 05:50etik 06:50era bitartean.

Oharrizko neurketa estazioa 1985ean zabalduzenetik Baztan ibaiak inoiz izandako emaririk han-diena erregistratu zen estazio horretan, 2009koeta 2011ko uholdeetan neurtutakoa baino handia-goa.

Urak kalte asko eragin zituen. Kale, e txepe etaeraikinak hartu eta errepideak eten zituen, etazenbait tokitan argindar hornidura ere bai. Gertae-ren larritasuna ikusita, Baztango eta Luzaidekoudalek Espainiako Gobernuari eta NafarroakoGobernuari lagun tza-neurriak eskatu zizkieten,eragindako tokietan normaltasunera i tzul tzeko etakalteak arin tzeko (kalteak izan ziren toki bideetan,zubietan, saneamendu sareetan eta hiri ekipa-menduetan, besteak beste).

Nafarroako Gobernuak, ondorio sun tsi tzaileakzuzen tzeko neurriak har tzeaz gainera, 2014kouztailaren 16ko bilkuran erabaki zuen -beste puntuba tzuen artean- Espainiako Gobernuari eska tzea,Barne Ministerioaren bitartez, presako neurriak etaaparteko lagun tzak ezar zitezela uholdeek ukituta-ko udalerri eta eskualdeetan izandako kalteakarin tzeko.

Inber tsio gehiena Baztango azpiegiturei dago-kie. Toki bideetarako eta zubiak konpon tzekoinber tsioa da.

Horregatik, hona zer eska tzen zaion Espainia-ko Gobernuari: lagun tzen araubide berezia ezardezala Nafarroako herri horien tzat, 2012an aben-duaren 26ko 14/2012 Legearen bitartez one tsi zenaraubidearen an tzekoa (lege horrek presako neu-rriak one tsi zituen baso suteek eta beste honda-mendi natural ba tzuek zenbait autonomia erkide-gotan eragindako kalteak arin tzeko), Nafarroakoherriek izandako kalteak arin tze aldera (kalte per -tsonal eta e txebizi tza nahiz lokaletako kalte mate-rialengatiko lagun tzak handi tzea, udal azpiegiture-tan, bide sarean eta nekazari tza zeinabel tzain tzako produkzioetan izandako kalteakkonpon tzeko diru-lagun tzak, eta abar).

– Ebroko Ur Konfederazioaren tzako kapitaltransferen tzietan 2 jarduketa jaso dira.

1. Nafarroan ibilguak manten tzea uholdeeiaurrea har tzeko. 2 milioi euro.

Erkidego arteko arroetan ur jabari publikoababestea Estatuaren eskumena da.

Nafarroan azken hamarkadan uholde asko izandira, eta kalte handiak eragin dituzte:

Uholdeen arriskuei aurrea har tzeko, per tsoneneta ondasunen segurtasuna ahalik ongien berma -tzeko eta ingurumenari, kultura ondareari eta jar-duera ekonomikoari horrelako arrisku naturalekekar tzen dizkieten ondorio negatiboak ahal denneurrian murrizteko, behar bezala zaindu behardira ur ibilguak eta haien babesak, une oro, uhol-dea zein urtetan gertatuko ote den zain egongabe. Horrela etorkizuneko uholdeen kalteak txikiagoak izanen lirateke.

Aurrekoa ikusirik, arroko erakunde eskuduna(Ebroko Ur Konfederazioa) ur ibilguak manten -tzeko kontusail batez horni tzea proposa tzen da,Nafarroan uholdeei aurrea har tzeko, honelako jar-duketak eginez: tapoiak sor di tzaketen landarehilak garbitu, ibilguak dragatu edota tapoiakkendu, lubetak a tzera ekarri, uholde eremu kontro-latuak sortu, babes dikeak sendotu edota handitu,etab.


5

2. Bardeako ubidea erabil tzen duten Nafarroa-ko urezta tzaile elkarteen ureztaketa hobetu etamoderniza tzeko jarduketen aurreproiektua.300.000 euro

Bardeako Ubideko Urezta tzaileen Elkar teNagusiak, Ebroko Ur Konfederazioko Zerbi tzu Tek-nikoekin batera, 2013an azterlan hau egin du:“Bardeako ubidea erabil tzen duten Nafarroakourezta tzaile elkarteen ureztaketa moderniza tzekosistema orokorraren ordezko aukeren azterketa”.

Orain 50 urte eraiki ziren ureztaketa azpiegitu-ra tradizionalak hobetu eta moderniza tzeko auke-rak zehazten ditu azterlan horrek. Beharrezkoa da,beraz, azpiegitura horiek egungo nekazari tzarenpremiei egoki tzeko eta haien eraginkortasun hidri-koa areago tzeko, Europako Parlamentuaren etaKon tseiluaren 2000ko urriaren 23ko 2000/60/EEZuzentarauak, ur politikaren arloan Erkidegoarenjarduketa esparrua ezar tzen duenak, eska tzenduena betez.

Beharrezkoa da, beraz, azterlanean planteatu-tako aukeren zehaztapenean aurrera egitea, etahorregatik eska tzen da Estatuaren 2015erakoAurrekontu Orokorren proiektuan 300.000 eurokohornidura ezar dadila “Bardeako ubidea erabil tzenduten Nafarroako urezta tzaile elkarteen ureztaketahobetu eta moderniza tzeko jarduketen aurre-proiektua” egiteko.

Lan hori egindakoan Estatuko Administrazioaeta Foru Komunitateko Administrazioa prest ego-nen dira urezta tzaileen elkarteei epe jakineko (5-

10 urte) jarduketa-plan bateratua eta berari aurreegiteko finan tza-formula proposa tzeko.

Ureztaketen Plan Nazionalean eta Ebro ArrokoPlan Hidrologikoan ezarritakoari jarraituz eginendira jarduketak.

Testu artikuludunaren zuzenketa gisa, xedapengehigarri hau aurkeztu da:

“Xedapen gehigarri berria. Ebola biruseanespezializatutako erreferen tziako zentro nazio-nalak.

Hilabeteko epean, Gobernuak zehaztu eginbeharko du zein diren Ebola birusak sortutako gai-xotasuna ikertu eta tratatuko duten nazio mailakoerreferen tziako ospitaleak, Espainiako alde guztie-tatik gaixotasun horren kasu egiaztatu guztiakjasoko dituztenak, gaixoak trata tzeko. Halaber,behar adina baliabide ekonomiko bideratu beharkoditu izendatutako erreferen tzia zentroren bat dutenautonomia erkidegoetan sor litezkeen gastuakkonpen tsa tzeko”.

Zuzenketa hori egin da azkenaldiko gertaerekagerian jarri dutelako Ebola birusak sortutako gai-xotasuna ikertu eta trata tzeko erreferen tziako zen-troak izendatu beharra.


Iruñean, 2014ko urriaren 28an

Ekonomia, Ogasun, Industria eta Enplegukokon tseilaria: Lourdes Goicoechea Zubelzu


6


7

(1) Nafarroako egoera ekonomikoaren adierazleak 2014ko urriaren 31nhttp://www.cfnavarra.es/estadistica/indicadores/icen_ien.pdf

Lege bil tza rre ko Erre ge la men du ko 114.1 arti ku -lu an eza rri ta koa betez, agin du dut Nafa rro a ko Par -la men tu ko Aldiz ka ri Ofi zi a le an argi ta ra dadin EvaMaría Gorri Gil andreak egin da ko gal de ra ren eran - tzu na, Foru Dipu ta zio ak emana, 2014-2020 Osa-sun Planari gehitutako proposamenetatik OsasunBa tzordeak one tsitakoen kostu ekonomikoariburuz koa. Gal de ra argi ta ra tu zen 2014ko urriaren3ko 105. Nafa rro a ko Par la men tu ko Aldiz ka ri Ofi zi a -le an.

Iru ñe an, 2014ko azaroaren 17an


ERAN TZU NA

Talde Popularreko foru parlamentari Eva MaríaGorri Gil andreak ida tziz eran tzuteko galdera egindu, 2014-2020 Osasun Planari gehitutako proposa-menetatik Osasun Ba tzordeak 2014ko irailaren16an one tsitakoen kostu ekonomikoari buruz (8-14PES-00182). Hona hemen Nafarroako Gobernu-ko Osasuneko kon tseilariaren eran tzuna:

Osasun Ba tzordeak Osasun Planari gehitutakoproposamenen kostuari buruzko PES 00182 parla-mentu-galderari eran tzuteko, egoki tzat jo da eran -tzuna hiru atal handitan zati tzea:

• Osasun aurrekontuaren gehikun tza progresi-boaren eragin ekonomikoa, 2020. urtean BPGd-aren % 7ra iri tsiko baita (80. zuzenketa)

• NUPen eskain tzari medikun tzako ikasketakgehi tzearen eragin ekonomikoa (79. zuzenketa)

• Osasun Planari gehitutako ekin tzek berekduten eragin ekonomikoa. (Ekin tzaren gainerakozuzenketak)

1.- Osasun aurrekontuaren gehikun tza progresi-boaren eragin ekonomikoa, 2020. urtean BPGd-.aren % 7ra iri tsiko baita:

80. zuzenketa, 184. orrialdea, Eragin ekonomi-koa. Hau dio hi tzez hi tz:

Plan hau garatu ahala, Nafarroako Osasun Sis-tema Publikoaren finan tzaketa gero eta handiagoaizanen da, eta BPGd-aren % 7ra iri tsiko da plana-ren indarraldiaren amaieran, hau da, 2020. urtean.

Horretarako, Nafarroako Gobernuak, hiru hila-beteko epean, plana behin betiko onesten denetikhasita, aurrekontu-egutegia aurkeztuko du, zergenbidez finan tzatua. 2015ean hasi eta 2020an amai-tuko da.

Zuzenketaren testuan azal tzen denez, 3 hila-beteko epea ezarriko da aipatutako aurrekontu-egutegia egiteko, eta horregatik hemen haren era-gin ekonomikoaren lehenengo zenbatespenabesterik ez dugu eginen.

Datu hauek hartu dira abiapuntu tzat zenbates-pena egiteko:

• BPGd-a:

– Nafarroako BPGd-a 2013ko urtarrilaren 1ean18.957,2 milioi eurokoa zen(1)

– Duela gu txi Nafarroako Gobernuak 1,1etik1,5era igo du BPGd-aren 2014ko gehikun tzarenaurreikuspena. Tasa hori erabili dugu kalkulurako.

– Gainerako urteetarako, PwCren “Espainiakoekonomia 2003an” txosteneko iragarpenak erabili-ko ditugu. Txosten horrek bi jokaleku plantea tzenditu, kontuan izanik lanak, lanaren kalitateak, kapi-tal kopuruak eta produktibitateak BPGd-ari egitendizkioten ekarpenen pisu desberdinak. Lehenengojokalekuan 2014-2020 bitarteko hazkundea 1,6koaizanen li tzateke eta bigarrenean 1,9koa.

• Osasun Departamentuaren gastua

– 2013ko aurrekontuetan osasun arloko aurre-kontua 856.595.556 eurokoa izan zen, hau da,BPGd-aren % 4,51, baina kontuan hartu behar daekitaldiko gastu erreala 904.020.600 eurokoa izanzela, ho ts, % 4,8.

– Beste horrenbeste gerta tzen da 2014kogastu errealarekin, aurreikusten baita 928.089.194eurora iri tsiko dela (BPGd-aren % 4,8)

• Osasun arloko gastu publikoa

– Nazioko eta nazioarteko serie estatistiko guz-tietan, osasun arloko gastu publikoa zehazterako-an kontuan har tzen dira esku har tzen duten sekto-re guztiak, tar tean toki entitateak, Gizar teSeguran tza, fun tzionarioen MUFACE, MUGEJU,ISFAS mutualitateak, Aseguru Berezia barne, etab.

Galdera, 2014-2020 Osasun Planari gehitutako proposamenetatik Osasun

Batzordeak onetsitakoen kostu ekonomikoari buruzkoa.


– Estatu mailan autonomia erkidegoen osasunarloko aurrekontuek osasun arloko gastu publikoosoaren % 92,1 egiten dute. Nafarroan por tzentajehori handixeagoa da, % 94,7 hain zuzen, batik-batGobernuak udalei egiten dizkien transferen -tziengatik.

– Hori dela eta, estatistika ofizialetan osasunarloko gastura bideratutako BPGd-aren por -tzentajea zehazterakoan, Nafarroak osasun arlokogastura BPGd-aren % 5,2 bidera tzen duela agerida.

• Osasun arloko gastuaren % 7ra iri tsi artekoeboluzioaren zenbatespena

– Baldin eta, zuzenketaren testuak proposa -tzen duen bezala, osasun arloko gastu publikoosoa % 7 desiragarri horretara iristea nahi bada,Osasun Departamentuaren gastuak BPGd-aren %6,6ra iri tsi behar luke, eta gainerako % 0,4a besteeragile publikoei, mutualitateei eta abarrekoeilegokieke.

– Osasun Planari gehitutako zuzenketak gas-tuaren bilakaeran izanen lukeen eragina azal tzenda behean eran tsitako taulan.

– Kalkulua egiteko, progresiboki banatu duguOsasun Departamentuaren aurrekontuaren igoera.Aurrekontu hori % 4,51tik % 7ra igo da 2014-2020bitartean.


8

Ikusten denez, zuzenketa honen eragina osoadierazgarria da, eta aise gaindi tzen du OsasunPlanean berean jaso diren ekin tza guztietarakoaurreikusitako kostu osoa.

2.- NUPen eskain tzari medikun tzako ikasketakgehi tzearen eragin ekonomikoa (79. zuzenketa)

79. zuzenketa, 161. orrialdea, Tresna estrategi-koak, Prestakun tza eta ezagu tzaren kudeaketa

“NUPen eskain tzari medikun tzako ikasketakgehitu beharra dago”

NUPen medikun tzako ikasketak gehi tzeak osoeragin ekonomiko nabarmena izanen luke, bainaez luke zuzeneko eraginik izanen Osasun Depar-tamentuaren aurrekontuetan. Horregatik, ez dabidezkoa haien kostua Osasun Planaren berarengarapenari egoztea

Izcue & Asociados aholkulari tza enpresakUniber tsitatearen tzat 2009an egindako txostenaren arabera, Nafarroako Uniber tsitatePublikoan Medikun tzako karrera ezar tzearen kos-tuari aurre egiteko, 6 urtean 18,4 milioi eurokoinber tsioa egin beharko li tzateke.

Azterlan horretan honela banatu da kostua:15,1 milioi lehenengo urtean, 680.593 euro biga-rrenean, 644.212 hirugarrenean, 665.748 laugarre-nean, 652.706 bosgarrenean eta 661.904 seigarre-nean. Txostenaren arabera, inber tsioa 2,9 milioi txikiagoa izan liteke Osasun Ikasketen Uniber -tsitate Eskolako (edo Erizain tza Eskolako) egungoinstalazioak hobetuko balira.

2.- Osasun Planari gehitutako ekin tzek berekduten eragin ekonomikoa. (Ekin tzaren gainerakozuzenketak)

Osasun Ba tzordeak Osasun Planari gehitutakoproposamenen kostuari buruzko PES 00182 parla-mentu-galderari eran tzuteko, honako irizpidehauek hartu dira kontuan:

• Gastua eragiten duten ekin tza tzat jo diraEkin tza Planari, tresna estrategiko berrien garape-nari eta jokaleku ekonomikoaren kapituluaridagozkien zuzenketak.

• Arau orokor gisa, ez da ez egingarri tzat ezegoki tzat jo “Sarrera”, “Diagnostikoa” eta “Prin -tzipioak” kapituluei gehitutako zuzenketek sortukoluketen gastua kalkula tzea, nahiz eta ekin tza des-iragarr iak aipa tzen dituzten, uste baitugu

lehentasunezko tzat jo izan balira halako tzatzehaztu eta formulatu beharko ziratekeela Ekin tzaPlanean.

• Inber tsio berri nabarmenik edo eskura dau-den baliabideez haragokorik behar ez duten pro-posamenak ere ez dira kontuan hartu.

• Proposamen orokor ba tzuen kostua ere ezinda zenbate tsi, helburu orokorren inguruan formula-tu baitira. Horien kostua zenbate tsi ahal izateko,aurretiaz ikuspuntu teknikotik garatu behar diraekin tza plan zeha tz baten bidez, eta oraingoz ezdago halakorik.

Nolanahi ere, planari gehitutako ekin tza berrieneragin ekonomikoa ebalua tzeko garaian egoki tzatjo da planean berean ezarritako irizpide orokorrakhaiei aplika tzea, planaren eragin orokorra balora -tzeko. Hona irizpide horiek: (Ikus Osasun PlanarenEragin Ekonomikoaren 11. kapitulua)

– “Osasun planaren izaera estrategikoa delaeta, bidezkoa da eragin ekonomikoaren jokalekuaegitea, baina ezin da zehazki aurrekontu aurrei-kuspen batez min tzatu, hori gehiago dagokiolakoekin tza planei eta kudeaketaren eran tzukizunarenpean dagoelako”.

– “Osasun Plan integrala egin nahi denez,egoki tzat jo da haren eragin ekonomikoa fun tzioenarabera xehakatuta aurkeztea, agerian egon dadinzer garran tzi eman nahi zaien preben tzio eta sus-tapen, lagun tza, errehabilitazio eta prestakun tzapolitikei, informazio sistemen garapenari eta aba-rrekoei”.

Ez li tzateke ez bideragarria ez egokia izanenzenbait neurriren eragina xehetasunez azter tzea,neurri horiek helburu estrategikoari begira formula-tuta baitaude, eta ez hainbeste helburu operatiboeibegira. Ez li tzateke egokia izanen, halaber, planarigehitutako ekin tza berrien eragin ekonomikoaxehetasun handiagoz defini tzea jada planean zeu-den gainerako ekin tzena baino.

Beheko taulan kalkulatu da zenbateko kostuaizanen lukeen guztira, indarraldian zehar, 2014-2020 aldirako Osasun Planari Osasun Ba -tzordearen 2014ko irailaren 16ko zuzenketen bidezgehitutako ekin tza neurriak aplika tzeak. Parlamen-tuari aurkeztutako proiektuan hasiera bateanaurreikusi zen gastuaren aldean gastu berri horrekar lo fun tzional bakoi tzean eraginen lukeengehikun tza ere ageri da, ehunekotan.


9


10

Sustapenaren eta preben tzioaren atalean aipa-gai dira tratu txarrei eta genero indarkeriari aurreahar tzeko, sexu hezkun tzarako eta nahi gabekohaurdun tzen preben tziorako programa berriak etabizimoldeak hobe tzeko neurrietarako proposatuden indar tze orokorra, arreta berezia jarriz kolekti-bo behar tsuei edo gizartetik bazter tzeko arriskuandaudenei.

Osasun lagun tzaren atalean, i txarote-zerrenden inguruko helburu berriek eta haurrenhor tz-haginak zain tzeko programa 18 urtera arteluza tzeak izanen dute eraginik handiena. Osasunlagun tzako beste ekin tza ba tzuek eragin txikiagoaizanen dute, eta, baliabideak egoki antolatu etakudeatuz gero, ez lukete ondorio handirik ekarribehar aurrekontuan; esate baterako, haurdun -

tzaren borondatezko eteteen tratamendua O-NOZen, minbiziaren jarraipenerako berrikuspenenmaiztasun egokia berma tzea, gaixotasun arraroe-tarako arlo ani tzeko unitateen grapena, edo oina-rrizko lagun tza jarraituaren eta larrialdien errefor-ma.

Prestakun tzaren alorrean honako haueknabarmen tzen dira, duten garran tziagatik:prestakun tza irakasleen %25engana heda tzea, etapreben tzio eta sustapen programa berrietarakoeskatuko den prestakun tza-garapena.



Osasuneko kon tseilaria: Marta Vera Janín


11

Lege bil tza rre ko Erre ge la men du ko 114.1 arti ku -lu an eza rri ta koa betez, agin du dut Nafa rro a ko Par -la men tu ko Aldiz ka ri Ofi zi a le an argi ta ra dadinMaiorga Ramírez Erro jau nak egin da ko gal de ra reneran tzu na, Foru Dipu ta zio ak emana, administraziopublikoen aurrekontuetako proiektu eta fun tsezkoildoen gainean AIReFek eginiko txostenari buruz -koa. Gal de ra argi ta ra tu zen 2014ko urriaren 24ko113. Nafa rro a ko Par la men tu ko Aldiz ka ri Ofi zi a le an.



ERAN TZU NA

Bildu-Nafarroa parlamentu-taldeari a txikitakoMaiorga Ramírez Erro jaunak ida tziz eran tzutekogaldera egin du jakiteko ea Nafarroako Gobernuakzer balorazio egiten duen AIReFek egindako“Administrazio publikoen aurrekontuen proiektueieta lerro nagusiei buruzko txostena” dela-eta, etainformazioa jaso tzeko txosten horretan adierazita-ko baldin tzen bete tzeari buruz (8-14/PES-0194).Galdera hori 2014ko urriaren 16ko 2779 sarrera-zenbakiarekin erregistratu zen. Hona NafarroakoGobernuko Ekonomia, Ogasun, Industria etaEnpleguko kon tseilariak ematen duen informa-zioa:

Ongi dakizunez, aurrekontu esparru berriaEspainiako Konstituzioaren 135. artikulua errefor-matu zenean sortu zen, 2011ko irailean.

Manu hori garatuz, Aurrekontu Egonkortasuna-ri eta Finan tza Iraunkortasunari buruzko apirilaren27ko 2/2012 Lege Organikoa eman zen, aurrekon-tu-iraunkortasuna administrazio publiko guztienjarduna gida tzeko prin tzipio gisa ezar tzen duenabehin betiko, eta ez soilik aldi baterako, hazkundeekonomikoa eta enplegu sorkun tza susta tzekogako elementua delakoan.

Gero azaroaren 14ko 6/2013 Lege Organikoaone tsi zen, Eran tzukizun Fiskaleko Agintari tzaIndependentea (AIReF) sortu zuena, Ekonomiaeta Finan tza Kon tseiluak Espainiari berariazemandako gomendioak eta beste xedapen hauekbete tzeko: Ekonomia eta Diru Batasunaren Egon-kortasunerako, Koordinaziorako eta GobernurakoTratatua, Bruselasen egina 2012ko mar txoaren2an; Kon tseiluaren 2011/85/EB Zuzentaraua,2011ko azaroaren 8koa, estatu kideen aurrekontuesparruei aplikatu beharreko betekizunei buruz-

koa, eta Europako Parlamentuaren eta Kon -tseiluaren 473/2013 (EB) Erregelamendua, 2013komaia tzaren 21ekoa, aurrekontu planen proiektuenjarraipena eta ebaluazioa egiteko eta eurogunekoestatuetako gehiegizko defizita zuzen tzeko xeda-pen bateratuei buruzkoa.

Lege horren bidez, bada, autonomia etaindependen tzia fun tzionala duen erakunde batsortu da, eta horren helburua da, azken batean,administrazio publikoek aurrekontu egonkortasu-naren prin tzipioa eraginkortasunez bete dezatenlagun tzea, aurrekontu zikloaren eta zorpe tzepublikoaren etengabeko ebaluazioa eta aurreikus-pen ekonomikoen azterketa direla medio.

Lege horrek adierazten du zer txosten eginbehar dituen AIReFek: besteak beste, NaziokoGobernuak egindako aurreikuspen ekonomikoeiburuzko txostena, Egonkortasun eta Hazkunde Hi -tzarmenaren esparruan egindako EgonkortasunProgramari buruzko txostena, aurrekontu-bete -tzearen, zor publikoaren eta gastu-arauaren anali-siari buruzko urteroko txostena, eta ekonomia etafinan tza planak onartu aurreko txostenak. Halaber,AIReFi aukera ematen dio 2/2012 Lege Organiko-an aurreikusitako preben tzio-, zuzenketa- eta her -tsa tze-neurriak aktiba tzea komeni den edo ezadierazteko.

2/2012 Lege Organikoaren eta 6/2013 LegeOrganikoaren azken xedapenetan foru araubidea-ren aipamena egiten da, behar den bezala, etaadierazten da, Nafarroako Foru Komunitatearidagokionez, lege horietan xedatutakoa Estatuareneta Nafarroako Foru Komunitatearen arteko Hi -tzarmen Ekonomikoan xedatutakoari jarraituz apli-katuko dela.

Estatuaren eta Nafarroako Foru Komunitatea-ren arteko Hi tzarmen Ekonomikoari buruzko aben-duaren 26ko 28/1990 Legeak 67.2.1) artikuluan hi -tzarmeneko Koordinazio Ba tzordeari eslei tzen dioaurrekontu egonkortasunaren arloko lankide -tzarako eta koordinaziorako konpromisoak ados-tea.

Azkenik, 2014ko mar txoaren 28an AIReFenestatutu organikoa one tsi zen errege dekretubaten bidez.

Aurreko guztiarekin bat, AIReFek urriaren 15abaino lehen txostena argitaratu behar du, Estatua-ren Aurrekontu Orokorren proiektua eta autonomia

Galdera, administrazio publikoen aurrekontuetako proiektu eta funtsezko

ildoen gainean AIReFek eginiko txostenari buruzkoa.


erkidegoen nahiz toki korporazioen aurrekontuenildo nagusiak egonkortasun-helburuei, zor-helbu-ruei eta gastu-arauari zenbateraino egoki tzen zaiz-kien adierazteko.

Hori bete tzeko, aurten AIReFek EstatuarenAurrekontu Orokorren (EAO) proiektua eta autono-mia erkidegoen nahiz toki korporazioen aurrekon-tuen ildo nagusiak aztertu ditu, ea bat datozen2015erako ezarritako egonkortasun-helburuekin,zor-helburuekin eta gastu-arauarekin.

Kontabilitate nazionalean administrazio publi-koak azpisektoreka sailka tzen dira, eta sailkapenhorri jarraituz banatu dira txosteneko analisia etaondorioak: Administrazio Zentrala, Gizar teSeguran tza, autonomia erkidegoak eta toki korpo-razioak.

Administrazio publikoen sektorearen balorazioorokorra, gomendio orokorrak eta azpisektorebakoi tzerako gomendio berariazkoak bil tzen ditu txostenak.

Azpisektore bakoi tzerako, diru-sarreren etagastuen aurreikuspenen azterketa egiten du,abiapuntu tzat harturik 2014ko likidazio-aurreikus-penak, 2015eko zenbatespenak eta kontabilitatenazionaleko neurri eta doikun tzen aurreikuspenabi ekitaldietarako. Aurrekontu-bete tzea desbidera -tzeko arriskua duten eta, beraz, hurrengo urterakofinkatutako helburuak beteko ote diren ziurtasunikez duten atalak identifika tzen ditu.

Txostenak berak dioenez:

AIReFen esku jarritako informazioak muga tzendu txostenaren norainokoa.

Administrazio Zentralari eta Gizarte Seguran -tzari dagokionez, Gorte Nagusietan aurkeztutakoEAO proiektua jaso da, bai eta hainbat motatakoinformazio osagarriak ere.

Autonomia erkidegoen eta toki korporazioenkasuan, aurrekontuen ildo nagusiei buruzko infor-mazioaren edukia oraingoz osatu gabea da.

Txostenean ondorio hauek atera tzen dira anali-si horretatik:

1. Oso zorro tza da 2015erako finkatutako egon-kortasun-helburua, ho ts, BPGd-aren % 4,2ko defi-zita administrazio publikoen tzat, oro har. Aurrekon-tu-bete tze her tsia eska tzen du helburu horrek,i txuraz aurrezpenerako dauden aukerak baliatuahal izateko, beste atal ba tzuetan nabari tzen direneskasiak berdin tze aldera. Zenbait faktoreren ekar-penaren beharra dago helburua lor tzeko:

• Abiapuntu ona izatea, alegia, 2014ko aurre-kontu-bete tzeak finkatutako egonkortasun-helbu-rua lor tzea: BPGd-aren % 5,5eko defizita.

• Diru-sarreren jokalekura iristea. Horretarako,ekonomiaren susper tze ziklikoaren jokalekumakroekonomikoa berre tsi egin behar da eta ezdira gauzatu behar hura behera etor tzeko arriskunagusiak.

• Gizarte Seguran tzan, zuzeneko likidazioarensistema berria erabiliz eta gauzazko ordainsariosoak kotizazio-oinarrian aplikatuz, aurrekontuanjasota dagoena bete tzea, eta langabezia-presta-zioen gastuak gaur egun duen beheranzko joerarieustea.

• Estatuaren gastuen aurrekontuak, finan tza-gastuetan, fun tsean, i txuraz duen lasaitasunariesker, aurrekontuko gastuan aurrezpen eraginko-rra sor tzea, eta gastuaren hazkundea kontrola -tzeko neurri berriek muga jar tzea autonomia erki-degoen azpisektorean seguru asko 2015ekoegonkortasun-helburuaren aldean gertatuko direngoranzko desbidera tzeei.

2. Orain eskura dugun informazioaren arabera,ziur aski autonomia erkidegoen 2014ko i txierakodefizita 2013koaren parekoa izanen da, 2014rakofinkatutakoa baino askoz handiagoa. Desbidera tzenegatibo hori Estatuaren eta toki korporazioenazpisektoreen emai tzarekin orekatu behar li -tzateke, ematen baitu horiek badutela halako tartebat. Gizarte Segurtasuneko fun tsei 2014rako eza-rritako aurrekontu-helburua eskura dagoela dirudi,Estatuko Enplegu Zerbi tzu Publikoak (SEPE) iza-nen duen superabitaren eta Gizarte Segurtasunakizanen duen desbidera tzearen arteko konpen -tsazioa dela eta.

3. Autonomia erkidegoen azpisektorean dago2015erako egonkortasun-helburuak ez bete tzekoarrisku nagusia, 2014rako finkatutako BPGd-aren% 1etik BPGd-aren % 0,7ra jai tsi behar baitahaien defizita.

Beraz, aurreko atalean aipatu den bezala, ziuraski autonomia erkidegoen defizitak gainezka egi-nen du aurten, eta horren ondorioz are zorro -tzagoa izanen da autonomia erkidegoen tzat2015erako aurreikusitako ahalegina aurrekontu-kon tsolidazioari dagokionez.

4. AIReFek zenbait gomendio ematen ditu:

– 2/2012 Lege Organikoan aurreikusitakomekanismoak erabil tzea balizko desbidera tzeakgoiz detekta tzeko eta zuzen tzeko.

– Aurrekontu-prozesua epe ertainean integra -tzea.


12

– Gardentasuna hobe tzea, analisiaren noraino-koa zabaldu ahal izateko, eta urteko aurrekontuaEgonkortasun Programaren eta Aurrekontu Plana-ren esparruan azter tzea.

– Administrazio publikoen aurrekontu proiek-tuak aurkezteko egutegiak koordina tzea.

– Zorraren murrizpen bidea berrikusteko laneiekitea, halako moduan non hura erreferen tziasinesgarri eta zorro tza izanen baita, administraziopublikoei finan tza-iraunkortasuna berma tzea ahal-bidetuko diena.

– Administrazio publikoen sektorean eta azpi-sektoreetako bakoi tzean dauden entitateen zerren-da argitara tzea, indarra duen Nazio eta EskualdeKontuen Sistemaren (SEC 2010) arabera.

Autonomia erkidegoen 2015erako aurrekontuenildo nagusiei buruzko zatian, txostenak hau dio,beste gauza ba tzuen artean:

Txostena egiteko igorri den informazioak ezditu ematen eskatutako datu guztiak, eta horrekmugatu egin du azterketaren norainokoa: autono-mia erkidegoen azpisektorea bere osoan harturikaztertu da ea ildo nagusiak aurrekontu-egonkorta-sunerako finkatutako helburua bete tzeko egokiakdiren ala ez.

Horregatik guztiagatik, honako honetara muga-tu da txostena:

Azter tzea, azpisektore mailan, ea aurrekontu-egonkortasuneko helburua bete tzeko egokiak otediren autonomia erkidegoen 2015erako aurrekon-tuen ildo nagusiei buruzko informazio agregatuanjaso diren sarrera-aurreikuspenak eta gastu-horni-durak.

Egiazta tzea ildo horiek bat datozela 2014. urte-ko likidazioari buruz jakinarazitako aurreikuspena-rekin, eta aurreikuspen hori sinesgarria dela,2014ko lehen seihilekoko aurrekontu-bete tzea iku-sita.

Txostenak dio, halaber, 2014an eta 2015eanazpisektorerako aurreikusitako aurrekontu-jokale-kuaren arabera, azken ekitaldi horretako diru-sarrera ez finan tzarioen aurreikuspenek bilakaerapositiboa izanen dutela, 2014ko i txierarako esperozen % 1aren aldean. Txostenean azal tzen denez,emandako informazioarekin ezin da baloratu zeraukera dagoen aurrekontu-jokalekuaren barrukobeste diru-sarrera atal ba tzuk gauza tzeko, halanola Nafarroako Foru Komunitateari bere foruaraubidea dela-eta dagozkion diru-sarrerak(PFEZa, BEZa, zerga bereziak).

Diru-sarreren eta gastuen bilakaerak BPGdnazionalaren % 0,79ko aurrekontu-defizita eragindu.

Lortutako saldoari kontabilitate nazionalarendoikun tza zenbate tsiak gehituko li tzaizkioke.Horiek, emandako informazioaren arabera, bideemanen lukete, bai 2014rako aurreikuspenetan bai2015ekoetan, ekitaldi bakoi tzerako finkatutakoegonkortasun-helburua lor tzeko: BPGd nazionala-ren % 1 eta % 0,7, hurrenez hurren.

2015eko aurrekontu-egonkortasuneko helburuaez bete tzeko arriskuei, 2014ko egonkortasun-hel-burua bete tzeko probabilitateari eta 2015erakojokalekuaren arrisku gehigarriei dagokienez.

Txostenak dioenez, 2015ean egonkortasun-helburua bete tzeko probabilitatearen azterketak,planteatutako jokalekuan, ezinbestez hartu behardu abiapuntu tzat 2014ko helburua bete tzeko auke-raren balorazioa, 2015ean egin beharreko ahale-gin fiskala aldatu eginen baita aurreko ekitaldiarenamaierako zifren arabera. 2014ko ez-bete tzearenondoriozko arriskuari 2015erako aurreikuspenenjokalekuan berean ager daitezkeen arriskuak gehi -tzen zaizkio.

Halaber, txostenak aipa tzen du Europar Bata-suneko Justizia Auzitegiaren 2014ko o tsailaren27ko epaia bete beharrak baldin tzatu egin dezake-ela 2014ko egonkortasun-helburua. Epai horrekErkidegoaren araudiaren kontrako tzat jo du Zen-bait Hidrokarburoren Txikizkako Salmenten gaine-ko Zerga.

Azkenik, autonomia erkidegoen 2014-2015 aldi-rako plan ekonomiko-finan tzarioetan detektatutakoarriskuei dagokienez, zehazki Nafarroari dagokio-nez, txostenak hau dio:

• Gaztela-Man txako Autonomia Erkidegoan etaNafarroako Foru Komunitatean hurrenez hurrenerraz eta oso erraz gerta daiteke aurrekontu-egon-kortasuneko 2014rako helburua bete tzea, eta pla-neko neurriak aski izan litezke helburua betekodela berma tzeko.

Txosten berean azaldutako betekizunak etabaldin tzak bete tzeari buruzko informazioa delaeta.

AIReFek dioenez, 2013rako Ekonomia etaFinan tza Plana (EFP) egunera tzeko dokumentuak2014ko ekitaldiari buruz dakar tzan datuak kontuanizanik oso gertagarri tzat jo tzen du 2014ko aurre-kontu-egonkortasuneko helburua (BPGd-aren %1, txosten hau argitaratu den unean) bete tzea.

Adierazten du, gainera, dokumentu horrekdakar tzan neurriak aski izan daitezkeela 2013an


13


14

Lege bil tza rre ko Erre ge la men du ko 114.1 arti ku -lu an eza rri ta koa betez, agin du dut Nafa rro a ko Par -la men tu ko Aldiz ka ri Ofi zi a le an argi ta ra dadinMaiorga Ramírez Erro jau nak egin da ko gal de ra reneran tzu na, Foru Dipu ta zio ak emana, jakiteko zer-gatik urr iaren 15ean one tsi gabe dagoen2015erako aurrekontuen aurreproiektua. Gal de raargi ta ra tu zen 2014ko urriaren 24ko 113. Nafa rro a -ko Par la men tu ko Aldiz ka ri Ofi zi a le an.



ERAN TZU NA

Bildu-Nafarroa parlamentu-taldeari a txikitakoforu parlamentari Maiorga Ramírez Erro jaunakida tziz eran tzuteko galdera aurkeztu du, jakitekozergatik aurreikusitako datan one tsi gabe dagoen2015erako aurrekontuen aurreproiektua (8-14/PES-0193). Galdera hori 2014ko urriaren 15eko2766 sarrera-zenbakiarekin erregistratu zen. HonaNafarroako Gobernuko Ekonomia, Ogasun, Indus-

tria eta Enpleguko kon tseilariak ematen dueninformazioa:

Aurrekontuen aurreproiektua iragan urriaren22an one tsi zen. Kontuan izan behar da iraganurriaren 3an Foru Komunitateko jarduera Ekono-mikoa eta Enplegua Biziberri tzeko Akordioa sinatuzutela Komunitateko eragile ekonomiko eta sozialnagusiek eta Nafarroako Gobernuak, urtebetelehenago ekonomia, lan eta gizarte arloko hi -tzarmena lan tzeko sortutako Elkarrizketa Soziala-ren Mahaiaren esparruan lortu zen adostasunarenemai tza gisa.

Akordioak ekonomia biziberri tzeko jarduketaprograma ezar tzen du, neurri sorta bat aurreikus-ten duena, jarduera ekonomikoaren sustapena,industrializazioa eta enplegu-sorkun tza helburu.Aurreikusten du 12 jarduketa-lerrotan bildutako 41neurri garatuko direla 2015etik 2017ra bitartean.Kopuru horretatik 161 milioi 2015ean jarriko lirate-ke, 182 milioi 2016an eta gainerako 202 milioiak2017an.

Galdera, jakiteko zergatik urriaren 15ean onetsi gabe dagoen 2015erako

aurrekontuen aurreproiektua.


izandako desoreka zuzen tzeko, eta badirudi gauregun aurrekontu-bete tzeari buruz eskura daudendatuek berre tsi egiten dituztela aurrekontu-jokale-kuan i txierari buruz jasotako aurreikuspenak.

Komunitateak 0,5 milioi euroko gastu-neurriakaurreikusten ditu 2014rako, langile-gastuei eragi-nen dietenak 2013ko eragiketa ba tzuen ondoriozekitaldiko diru-sarrerak txikiagoak izan ziren, bainaeragiketa horiek ez dira errepikatuko 2014an.Horrek eta i txierarako aurreikusitako ez-bete tzeakjustifikatu egiten dute beharrezko ahalegin fiskala-ren lorpena. Ez-bete tze horri dagokionez, AIReFekdio zehaztu egin behar dela zein diren ukitutakogastu-kon tzeptuak eta horiek nola bideratuko direnaurrekontua kudea tzeko prozesuan, aplikazio osoaberma dadin.

Adierazten du, azkenik, aurreko guztia delaeta, kontuan izanik hartutako eta hartu beharrekoneurriei buruz eman den informazioa eta Nafarroa-ko Foru Komunitateak iragarri duen i txierako joka-lekua, eta Komunitateak aurreikusten duen ez-

bete tzeari buruz adierazitako salbuespenak salbu,oso gertagarria dela 2014rako finkatutako aurre-kontu-egonkortasuneko helburua bete tzea.

Adierazi beharra dago, hala ere, 2014ko ekai-naren 26an, Konstituzio Auzitegiak Energia elektri-koaren ekoizpenaren balioaren gaineko zergaarau tzeko 24/2012 Foru Legeari buruz emandakoepaiaren bitar tez, foru lege hori konstituzio-kontrako tzat jo zela.

Epai horren arabera, eta Estatuaren eta Nafa-rroako Foru Komunitatearen arteko Hi tzarmenEkonomikoan xedatuta dagoenez, Komunitateakzerga bildu ahal izan dezan, zerga hi tzartu eginbehar da.



Ekonomia, Ogasun, Industria eta Enplegukokon tseilaria, Lourdes Goicoechea Zubelzu

Behin akordio hori sinatutakoan, 2015erakoaurreikusitako neurriak hurrengo urterako aurre-kontuen aurreproiektuan sartu behar izan ziren.



Ekonomia, Ogasun, Industria eta Enplegukokon tseilaria: Lourdes Goicoechea Zubelzu


15

Lege bil tza rre ko Erre ge la men du ko 114.1 arti ku -lu an eza rri ta koa betez, agin du dut Nafa rro a ko Par -la men tu ko Aldiz ka ri Ofi zi a le an argi ta ra dadin EloyVillanueva Cruz jau nak egin da ko gal de ra ren eran - tzu na, Foru Dipu ta zio ak emana, jakiteko ea zerjarduketa egin diren mozio bat bete tze aldera,Nafarroako Gobernua premia tzen duena Nafarroa-ko Udal eta Kon tzejuen Federazioarekin basobide-en arauketa homogeneo bat adostu dezan. Gal de -ra argi ta ra tu zen 2014ko urriaren 30eko 116.Nafa rro a ko Par la men tu ko Aldiz ka ri Ofi zi a le an.



ERAN TZU NA

Nafarroako Parlamentuko Parlamentu-taldePopularrari a txikitako foru parlamentari Eloy Villa-nueva Cruz jaunak ida tziz eran tzuteko galderaegin du basobideen erabileraren arauketari buruz(8-14-/PES-00197). Hau eran tzun dio Landa Gara-peneko, Ingurumeneko eta Toki Administraziokokon tseilariak:

Nafarroako Udal eta Kon tzejuen FederaziokoBa tzorde Betearazleak, 2014ko mar txoaren 20anegindako bilkuran, Monteagudoko alkate etaNUKFko burua eta Ul tzamako alkatea izendatuzituen lantalde bat osa tzeko, Nafarroako basobideedo herri bideen erabilera modu homogeneoanarau tze aldera.

Halaber, Ingurumenaren eta Uraren Zuzendari -tzak lantaldeko kide izendatu zituen Mendi Zerbi -tzuko zuzendaria eta Oihan Kudeaketako Atalekoburua.

Lantaldea eratutakoan, Nafarroako Foru Komu-nitateak landa bideen arauketaren arloan duenaraudia azter tzeari ekin zi tzaion.

Ildo horretan, natura inguruneko jardueramotordunak, bai antolatuak bai askeak, o tsailaren14ko 36/1994 Foru Dekretuaren bidez arau tzendira, halako moduan non jarduera horiek naturaingurunean izan di tzaketen eraginak aldez aurretikazter tzen baitira, behar diren baimenak emanbaino lehen.

Araudiaren azterketaren lehenengo fasehorren ondoren, irailaren 10ean lantaldeak bileraegin zuen ondorioak ezar tzeko eta egin beharrekourra tsak zehazteko.

• NUKFk jakinarazi du basobideetako zirkula-zioa arau tzeko toki eskumena toki entitateei dago-kiela eta eskumen hori ezin dela ezbaian jarri.

• Lantaldeko kide guztiek adierazi dute anizta-sun handia dagoela, toki entitateek landa bide etabaso pistei buruz ematen dituzten arauei dagokie-nez.

• Horregatik, toki entitateek arlo horretan dituz-ten eskumenak deusetan ere galarazi gabe, hona-ko hau erabaki da:

1. Ez da beharrezko tzat jo tzen goian aipatutakoforu dekretua alda tzea.

2. Nafarroako Oihan Ondarea Babestu etaGara tzeari buruzko abenduaren 31ko 13/1990Foru Legearen 6. artikuluak honako hau dio hi tzezhi tz: “Foru lege honetan araututako gaietan eraginzuzena duen edozein foru edo toki araubidekoihan administrazioaren txosten lotesle eta agin-duzkoa beharko du aurretik” . Horrekin bat etorriz,Ingurumenaren eta Uraren Zuzendari tza Nagusiakgutuna bidaliko die gaiarekin zerikusia duten era-

Galdera, jakiteko ea zer jarduketa egin diren mozio bat betetze aldera,

Nafarroako Gobernua premiatzen duena Nafarroako Udal eta Kontze-

juen Federazioarekin basobideen arauketa homogeneo bat adostu

dezan.



16

gileei (NUKF, Toki Administrazioko zuzendari tzanagusiak), toki entitateek gogoan izan dezaten txosten lotesle eta aginduzko horren beharra. Jadaekin tza hori buru tzen ari da; prozedura bat ezarrida zeinaren bidez txosten hori eginen baita aurre-an xedatutakoari eragin diezaioketen arauakdetekta tzen direnean toki ordenan tzetan.

Landa Garapen, Ingurumen eta Toki Adminis-trazio Departamentuaren eskumenen eremuan etaaipatutako txostenak emanez homogeneotasunhandiagoa lor daiteke basobideen arauketan, baitabeste kontu ba tzuetan ere.

3. NUKFk adibideak bilduko ditu, toki entitateekbasobideen erabileragatik ezarritako kanoneidagokienez. Lan hori jada eginda dago, eta aurrei-kusita dago lantaldeak beste bilera bat egiteagomendioak ezar tzeko.

4. Urtea bukatu baino lehen sarrera publikoaonartuko da gaur egun sarrera murriztua dutenNLISeko basobideen geruzetako batean (zehazki,bide nagusien geruzan).

5. Nolanahi ere, “lurralde” informazio horrenguztiaren gainetik, goragoko arauak eman daitez-ke natura ingurunearen babes orokorraren i -tzalpean; esate baterako, suteen preben tzioakbide horien erabilera motorduna muga tzen etaarau tzen du aldi baterako.



Landa Garapeneko, Ingurumeneko eta TokiAdministrazioko kon tseilaria: José Javier EsparzaAbaurrea


17

G saila:TXOS TE NAK, DEI AL DI AK ETA PAR LA MEN TU KO INFOR MA ZIOA

Nafarroako Gobernuak gizartera tze-errenta kontrola tzeko eta iruzurra-

ren aurka borroka tzeko duen neurri-planari buruzko txostena, Nafa -

rro a ko Arar te ko a ren era kun de ak egina.

Nafa rro a ko Par la men tu ko Mahai ak, 2015ekourtarrilaren 7an egi ni ko bil ku ran, Ele du nen Ba tza -rra ri en tzun ondo ren, era ba ki hau hartu zuen, bes -te ak beste:

Iku si rik Nafa rro a ko Arar te ko a ren era kun de akemandako txostena, Nafarroako Gobernuakgizartera tze-errenta kontrola tzeko eta iruzurrarenaurka borroka tzeko duen neurri-planari buruzkoa,ERA BA KI DA:

1. Txos ten horren edu ki a ren jaki na ren gai ne andago e la adi e raz tea.

2. Era ba kia Nafa rro a ko Par la men tu a ren Aldiz -ka ri Ofi zi a le an argi ta ra dadi la agin tzea.

Iru ñe an, 2015eko urtarrilaren 7an


Nafarroako Gobernuak gizartera tze-

errenta kontrola tzeko eta iruzurraren

aurka borroka tzeko duen neurri-pla-

nari buruzko txostena, Nafa rro a ko

Arar te ko a ren era kun de ak egina

AUR KI BI DEA

I. Sarrera. Txostenaren arrazoia eta xedea(17. or.).

II. Metodologia (19. or.).

2.1. Gizarte Politiketako Departamentuariegindako informazio eskaria (19. or.).

2.2. Gizarte Politiketako Departamentuakemandako informazioa eta dokumenta-zioa (20. or.).

2.3. Behin-behineko txostena Gizarte Politike-tako Departamentuari helaraztea, alega-zioak aurkezteko (24. or.).

III. Eskatutako txostena dela-eta emandako infor-mazioari buruzko gogoetak (24. or.).

3.1. Nafarroako Gobernuak gizar tera tze-errenta kontrola tzeko eta iruzurrarenaurka borroka tzeko duen neurri-plana(24. or.).

3.2. Gizarte Politiketako Departamentuarenikuska tze-jardueraren gainbegira tzea,gizartera tze-errentari dagokionean (25. or.).

IV. Ondorioak (27. or.).

I. SARRERA. TXOSTENAREN ARRAZOIAETA XEDEA.

2014ko irailaren 1ean egindako bilkuran, Nafa-rroako Parlamentuko Eledunen Ba tzarrak honakoerabakia hartu zuen, Bildu Nafarroa parlamentu-taldeko foru parlamentari Bikendi Barea Aiestaranjaunak eskatuta:

“Nafarroako Arartekoari eska tzea txosten bategin dezan gizartera tze-errenta kontrola tzeko etairuzurraren aurka borroka tzeko Nafarroako Gober-nuaren neurri-planari buruz”.

Eledunen Ba tzarraren erabakia 2014ko iraila-ren 4an igorri zi tzaion Nafarroako Arartekoarenerakundeari, eta haren erregistroan alta eman zi -tzaion. Erabaki horri gehitu zi tzaion aipatutakoforu parlamentariak erakunde honi egindako eska-riaren idazkia, non eskariaren aurrekariak etaBildu Nafarroa parlamentu-taldearen gogoeta ba -tzuk ageri baitira. Idazki horrek 2014ko uztailaren22ko data dauka.

Aurrekariek honako arda tzak zituzten:

a) Gizarte Politiketako kon tseilariak 2014koapirilaren 23an egindako aurkezpen publikoa esa-nez, “exekutiboak areagotu nahi duela gizarteerrenta jaso tzen dutenek beren betebeharrakbete tzeari buruzko ikuska tzea, bai eta iruzurrarenkontrola tzeko neurriak, ezkutuko ekonomiaren

kontrako borroka edo fikziozko ezkontideen bereiz-keten gaineko zain tza ere. Eta Nafarroako Gober-nuaren webgunean aurkezpenaren egunean jarri-tako pren tsa-oharraren lerrokada ba tzuk bil tzenditu.

b) Gizar te Polit iketako Depar tamentuak,2014ko apirilaren 23an bertan, “Nafarroako Gober-nuaren gizartera tze-errenta kontrola tzeko eta iru-zurraren aurka borroka tzeko neurri-plana” delako-ari emandako publizitatea.

c) Gizarte Politiketako kon tseilariak, 2014komaia tzaren 21ean, Nafarroako Parlamentuan egin-dako agerraldia, “Nafarroako Gobernuarengizartera tze-errenta kontrola tzeko eta iruzurrarenaurka borroka tzeko neurri-plana” azal tzeko. Age-rraldi horretan, kon tseilariak adierazi zuen ez zi -tzaiola egokia irudi tzen “iruzur” terminoa, eta“Nafarroako Gobernuari ez dagokiola kalifikaziohori egitea; hori dela eta, 2013an gizartera tze-errenta erretira tzeko izan diren kasuetan, ez duguinolaz ere eta inoiz ere adieraziko halako per -tsonak iruzur egoeran daudenik, baizik eta ez-bete tze ba tzuk aurkitu direla legeak gizartera tze-errenta eskura tzeko ezarritako baldin tzetan”.

Bildu Nafarroa parlamentu-taldearen gogoetak,Nafarroako Gobernuaren gizartera tze errentakontrola tzeko eta iruzurraren aurka borroka tzekoneurri-planari buruzkoak, hiru ziren; honakoak, hi -tzez hi tz:

1. Edozein iruzur-jardueraren aurkako borrokaeta baliabide publikoen gaineko kontrol neurriekadministrazio publiko guztien betebehar bat izanbehar dute.

2. Beren egoera sozio-ekonomiko edo/eta ego-era desegituratua direla-eta ahuldade berezikoegoeran dauden populazio-sektoreen kasuan,administrazioen jarduketek egokiak, propor -tzionatuak eta bereziki arreta tsuak izan behardute, jasotako errenten gaineko kontroleko edo iru-zurraren aurkako jarduketen ondorioz iker tzendiren edo murr izketak nahiz gizar tera tze-errentaren erretira tzea aplika tzen zaizkien per -tsona bakarreko unitateen edo familien babesga-betasuna areagotu ez dadin.

3. Nafarroako Gobernuko Gizarte PolitiketakoDepar tamentuak, 2014ko apir i laren 23an,gizartera tze-errenta kontrola tzeko eta iruzurrarenaurka borroka tzeko neurri-planean iragarritakoneurriek, kasu ba tzuetan, propor tzio falta, anbi-guotasuna, babesgabetasuna, aldebakartasunaeta deskoordinazioa eragin di tzakete, eta berezzailak diren egoerak larriagotu di tzakete, per -tsonen eta familia-unitateen egoera larria den tes-tuinguru batean.

Barea Aiestaran jaunaren idazkiaren amaieran,eskari bat egiten zen Nafarroako Arartekoak txosten bat egin dezan Nafarroako Gobernuarengizartera tze-errenta kontrola tzeko eta iruzurrarenaurka borroka tzeko neurri-planari buruz, hainzuzen Nafarroako Gobernuak 2014ko apirilaren23an iragarritakoari buruz”.

Nafarroako Parlamentuko Eledunen Ba -tzarraren eskaera aztertuta, jo zen bat zetorrelaNafarroako Foru Komunitateko Arartekoari buruzkouztailaren 3ko 4/2000 Foru Legeko 16.d) artiku-luan xedatutakoarekin.. Arau horren arabera, Arar-tekoak txostenak egin di tzake bere eskumenenesparruan, zeina baita Konstituzioak eta Nafarroa-ko Foru Eraen tza Berrezarri eta Hobe tzeari buruz-ko Lege Organikoak babestutako eskubide etaaskatasunak defenda tzea eta hobeki babestea.

Eskaria herritarrek aipatutako gizartera tze-errenta jaso tzeari buruzkoa da. Gizartera tze-errenta prestazio ekonomiko bat da, publikoa,aldizkakoa, osagarria, beste prestazio ba tzuensubsidiarioa, eta, oro har, bahiezina. Hura lor -tzeko, eskubide subjektibo bermatu bat badago,baldin eta bete tzen badira urtarrilaren 23ko 1/2012Foru Legean ezarritako baldin tzak, eta kasuabada, haiei eusten bazaie.

Foru lege honen 1.1 artikuluak xeda tzen duhelburu duela aldizkako prestazio ekonomiko bate-rako eskubidea arau tzea, bai eta gizartera tze-neurriak eta lanera tzeko lagungarriak diren proze-su eta programak ezar tzea ere, per tsonen etafamilia-unitateen bazterketa saihestu, bazterketaegoerak aldatu eta gizartera tzea eta lanera tzeasusta tze aldera”.

Gizartera tze-errenta herritarren eskubide batdenez gizarte politikekin eta gizarte ongizatearekinlotutakoa, haren kontrolaren gaineko txosten bategitea guztiz sar tzen da Nafarroako administraziopublikoen jarduera ikuska tzeko Arartekoak dauzkaneskumenen barruan, Konstituzioak eta NafarroakoForu Eraen tza Berrezarri eta Hobe tzeari buruzkoLege Organikoak babestutako eskubide eta liberta-teak defenda tzearen eta babestearen eginkizunadela eta, Foru Komunitatearen eskumenen ere-muan (Foruaren Hobekun tzako 18.ter 1. artikulua).

Edukiari dagokionez, txostenak, sarrera honenondotik, hiru atal dauzka: a) lanketarako jarraituta-ko metodologia, administrazio publiko eskudunarieskatutako informazioa eta administrazio horrekemandako informazioa; b) Gizarte PolitiketakoDepartamentuak emandako informazioari buruzegiten diren gogoetak eta departamentu horrekgizartera tze-errenta dela-eta egiten duen ikuska -tze jardueraren gainbegira tzea; eta c) atera tzendiren ondorioak.


18

II. METODOLOGIA.

2.1. Gizarte Politiketako Departamentuariegindako informazio eskaria.

Nafarroako Parlamentuaren erabakia bete tzekoeta, horrenbestez, Nafarroako Parlamentuak eska-tutako txostena egiteko, erakunde honek, 2014koirailaren 5ean, Gizarte Politiketako kon tseilariarieskatu zion 2014ko urriaren 16a baino lehen infor-ma zezan planteatutako gaiei buruz.

Zehazki, Nafarroako Arartekoak egoki tzat jozuen Gizarte Politiketako kon tseilariari eska tzeahonako informazioa eman ziezaiola Eledunen Ba -tzarraren erabakian aipatutako gizar tera tze-errenta kontrola tzeko eta iruzurraren aurkaborroka tzeko Nafarroako Gobernuaren neurri-pla-nari buruz:

a) Gizartera tze-errenta kontrola tzeko eta iruzu-rraren aurka borroka tzeko Nafarroako Gobernua-ren neurri-planaren kopia bat, non haren edukiosoa jasoko baita.

b) Plan horren onespenari buruzko erabakia-ren edo foru aginduaren kopia bat, plan hori argi-taratu den Nafarroako Aldizkari Ofizialaren aipa-menarekin, kasua bada.

c) Gizarte Politiketako Departamentuan egoneta planean aipa tzen diren txosten tekniko eta juri-dikoen kopia bat.

d) Plan hori egiteko eta onesteko jarraitutakoespediente administratiboaren kopia bat.

e) Plana egiteko eta haren helburuetarako eza-rritako irizpide orokorrak, halakorik badago.

f) Plan hau bete tzeko edo haren jarraipenaegiteko edo haren aplikazioa dela-eta eratu direnba tzorde edo lantaldeen akordio eta aktak (Gara-penari Arreta Emateko eta Per tsonak Gizartera -tzeko Zerbi tzuko eta Oinarrizko Gizarte Zerbi -tzuetako lantaldeak, Gizarte Zerbi tzuakKoordina tzeko Ba tzordea).

Halaber, gizartera tze-errenta kontrola tzeko etairuzurraren aurka borroka tzeko neurriak ebaluatuahal izateko, errenta hori lortu eta erabil tzearidagokionez:

– Gizartera tze-errenta kontrola tzeko eta iruzu-rraren aurka borroka tzeko 2013an eta 2014anegindako kontrol eta ikuska tze kopurua.

– Gizarte Politiketako Departamentuak irekitakoespediente administratibo osoen kopia bat:2013ko urtarrilaren 1etik aurrera kontrol, ikerketa,ikuskapen eta abarrekoak egiteko espedienteak,gizartera tze-errenta kontrola tzeko eta iruzurraren

aurka borroka tzeko neurri-planean zehazten direnarrazoietatik edozein dela-eta abiatutakoak.

– 2013an eta 2014an gizartera tze-errentarenkontrolarekin eta iruzurraren aurkako borrokarekinlotuta eman diren ebazpenen kopurua.

– Gizarte Politiketako Departamentuak irekitakoespediente administratibo osoen kopia bat; hainzuzen, 2013ko urtarrilaren 1etik aurrera errentaerretira tzeko, murrizteko, uka tzeko, a tzera bota -tzeko, berrikusteko, gu txi tzeko i tzul tzeko edo an -tzekoetarako ebazpenak eman direneko espe-dienteak, gizartera tze-errenta kontrola tzeko etairuzurraren aurka borroka tzeko neurri-planeanzehazten diren arrazoietatik edozein dela-etaabiatutakoak.

Horretarako, garran tzi tsu tzat jo tzen dira planhorretan gizartera tze-errenta kontrolatu edoerretira tzeko jokabide tzat jasota ageri diren arra-zoiak, eta ez 2014ko apirilean plana one tsi izate-ren egitate administratiboa.

– Gizarte Politiketako Departamentuak ezarridituen berme, mekanismo edo neurri berariazko-ak, gizartera tze-errentaren ematea kontrola tzekoeta iruzurraren aurka jo tzeko hartutako neurrienaplikazioa egokia, propor tzionatua eta berezikiarreta tsua dela segurta tzekoak, iker tzen diren edomurrizketak edo erretira tzea aplika tzen zaizkienper tsona bakarreko unitateek edo familia-unitate-ek daukaten babesgabetasuna ez areago tzearibegira, eta, halaber, saihesteari begira aplikaziohorrek eragin di tzan propor tziogabetasuna, anbi-guotasuna, babesgabetasuna, aldebakartasuna,deskoordinazioa edo egoeren larri tzea, zeren etaegoera horiek berez zailak baitira per tsonen etafamilia-unitateen egoera larrien kasuetan.

– Behar litekeen beste edozein argitasun.

Informazioa eska tzeko idazki horretan, Nafarro-ako Arartekoak gogorarazi zuen “interesdunendatu per tsonalak ezagututa –Nafarroako Ararteko-aren erakundeak legez haietarako sarbideadauka–, erakunde honek erreserba guztizkonfiden tzial bat eginen du; izan ere, gure aldetikhonako konpromisoa har tzen dugu: datu horiek ezdira inon ere azalduko Departamentuaren tzat egi-ten den txostenean, halako moduz non datuakezagu tzen diren per tsonen identifikazioa gordekobaita”.

Emandako epean eskatu genuen informazioaeskuratu ez genuenez, 2014ko urriaren 23an eska-ri hori berre tsi zen, eta eskatu zen hamabost egunbaliodunen epean eskatutako informazioa emate-ko.


19

2.2. Gizarte Politiketako Departamentuakemandako informazioa eta dokumentazioa.

2014ko azaroaren 14an, Nafarroako Arartekoa-ren erakundeak Gizar te Polit iketako kon -tseilariaren txosten bat jaso zuen, honako hamahi-ru dokumentu hauekin batera:

1. Gizartera tze-errentaren kudeaketari buruzkoeskuliburua (2014ko uztaileko 2.3 ber tsioa).

2. 2014ko gizartera tze-errentaren onuradunenikuska tze-prozesuko fluxu-eskema (fluxugrama);gizartera tze-errenten prozesuaren onespena,2014ko ekainaren 11koa.

3. Ikuska tze-prozesuaren fi txa (prozesuarenonespena 2014ko ekainaren 11koa da).

4. Garapenari Arreta Emateko eta Per tsonakGizartera tzeko Zerbi tzuko zuzendariaren idazkibat, 2014ko ekainaren 30ekoa, non jakitera ema-ten baita Plangin tza, Kalitate eta Ikuska tze Zerbi -tzuaren ofizioa, 2014rako one tsitako Gizarte Politi-karen ar loko Ikuska tze Planari dagokiona(apirilaren 25eko 262/2014 Foru Agindua).

5. Plangin tza, Kalitate eta Ikuska tze Zerbi tzukozuzendariaren 2014ko azaroaren 14ko idazki bat,zeina hirugarren per tsona bati zuzendutako gutu-naren eredu gisa erabil tzen baita. Bertan, 2014anone tsitako ikuska tze-plana aipa tzen da, etagizartera tze-errentaren jaso tzaileen artean laginaleatorio bategin dela, eta idazkiaren har tzaileariikuska tze bat eginen zaiola, fede emateko moduanjustifika di tzan jaso tzen aritu den gizartera tze-errentaren baldin tzak.

6. Gizarte Politiketako kon tseilariaren apirilaren25eko 262/2014 Foru Agindua, Nafarroako gizartepolitikaren arloko ikuska tze-plana onesten duena2014. urterako (2014ko ekainaren 5eko NafarroakoAldizkari Ofizialean argitaratu da).

7. Gizarte Politiketako kon tseilariaren o tsailaren28ko 199/2013 Foru Agindua, Nafarroako gizartepolitikaren arloko ikuska tze-plana onesten duena2013. urterako (2013ko apirilaren 9ko NafarroakoAldizkari Ofizialean argitaratu da).

8. 1/2012 Foru Legea, ur tarrilaren 23koa,gizartera tze-errenta arau tzen duena

9. Oinarrizko errenta arau tzen duen apirilaren19ko 120/1999 Foru Dekretua.

10. Eskola-absentismoko kasuetan jardutekoprotokoloa, 2014ko o tsailekoa. Protokolo hori Nafa-rroako Gobernuko Hezkun tza DepartamentukoAbsentismoaren eta Eskola-uztearen aurkako Ba -tzordeak landu du.

11. Gizarte Politiketako kon tseilariaren espe-diente administratiboa, Nafarroako gizarte politika-ren arloko ikuska tze-plana onesten duena 2013.urterako. Espediente horrek foru agindu bat etaPlangin tza, Kalitate eta Ikuska tze Zerbi tzuarenproposamen- txosten bat dauzka.

12. Oinarrizko Lagun tzako Koordinazio Ba -tzordeak 2014ko apirilaren 30ean egindako bilera-ren akta bat, eta haren eranskin gisa, Gizarte Poli-tiketako kon tseilariaren foru aginduaren proiektubat, zeinak arau tzen baitu Nafarroako Foru Komu-nitateko Administrazioaren Gizarte Zerbi tzuenOinarrizko Lagun tzako Koordinazio Ba tzordea.Akta horretan, ez da inongo puntur ik ager igizartera tze-errentaren kontrolari buruz, errentahori jaso tzearen arloko iruzurraren aurkako borro-kari buruz edo gai horien gaineko neurrien bera-riazko plan baten lanketari buruz.

13. “Gizartera tze-errentaren arloko ez-bete -tzeak” izenburua daraman orria, 2014ko urriaren15eko data duena, non datu ba tzuk ageri baitira,2013an eta 2014an ez-bete tzeren bat tarteko eze -tsitako espedienteen kopuruarekin eta 2013an eta2014an ez-bete tzeren bat tarteko baja eman zaienespedienteen kopuruarekin, bai eta ez-bete tzehorien arrazoiekin ere.

Gizarte Politiketako kon tseilariaren txostenean,honakoa azal tzen da:

“Erakunde horrek dokumentazioa eta zenbaitinformazio igor tzeko egindako eskabideari dago-kionez, Nafarroako Parlamentuko lehendakariakegindako eskaerari eran tzuna eman ahal izateko–Nafarroako Parlamentuko Eledunen Ba tzarrarenirailaren 1eko erabakiari jarraituz, Nafarroako Arar-tekoari eska tzen zaio txosten bat egin dezangizartera tze-errenta kontrola tzeko eta iruzurrarenaurka borroka tzeko Nafarroako Gobernuaren neu-rri-planari buruz (i14-07 espedientea)–, bidezkoada honako argibideak ematea, eskabideko alderdibakoi tzari dagokionez:

a) Gizartera tze-errenta kontrola tzeko eta iruzu-rraren aurka borroka tzeko Nafarroako Gobernua-ren neurri-planaren kopia bat, non haren edukiosoa jasoko baita.

Gizartera tze-errenta kontrola tzeko neurri-planaNafarroako Gobernuko Gizarte Politiketako Depar-tamentuko Gizarte Zerbi tzuen ikuska tze planarenbarruan dago.

Gizartera tze-errenta kontrola tzeko NafarroakoGobernuaren neurri-plana ez da berariazko planbat, baizik eta Departamentuaren jarduketa-mul -tzoaren atal bat. Jarduketa horiek orientatutadaude berma tzera baliabide publikoak eskubideaduten per tsonengana eta familia-unitateenganahel tzen direla.


20

Gizartera tze-errentaren prestazioen kontrol-,berrikuspen- eta ikuskapen-jarduketa horiek guz-tiak bi zerbi tzuek egiten dituzte, eta bi une des-berdinetan:

1.- Garapenari Arreta Emateko eta Per tsonakGizartera tzeko Zerbi tzua: Kontrol-jarduketak pres-tazioa eska tzeko espedientea izapide tzen denbitartean egiten dira, eta honako honetan dau tza:1/2012 Foru Legean eta 120/1999 Foru Dekretuanaraututa dagoen gizartera tze-errenta ematekolegez ezarritako prozesuari lotutako kudeaketaadministratiboari dagozkion egiaztapen eta azter-ketak. Aipatutako arauetan jasota daude bai pres-tazioa eskura tzeko eskubiderako kasuak, bai huraemateko baldin tzak ere. Jarduketa horiek honako-ak dira: batetik, eman aurretiko egiaztapen-lanak;bestetik, jaso tzeko baldin tzak bete tzeari buruzkokontrol-lanak.

Gizartera tze-errenta eska tzeko espedienteakizapide tzeko prozesuko fi txa eran tsi dugu. (1.dokumentua)

Errenta eskuratu ahal izateko baldin tzen bete -tzearekin lotutako ohiko lanei dagokienez, horiekbeste entitate eta erakunde ba tzuekiko lankide -tzan egiten dira: espedientean jasotako dokumen-tazioa azter tzen da; argitasunak eska tzen zaizkie,kasua bada, oinarrizko gizarte zerbi tzuari edozuzenean interesdunari; informazio osagarriaeska tzen da informazioa falta den kasuetan; doku-mentazioa eska tzen zaie Zerga Ogasunari, Gober-nuaren Ordezkari tzari –A tzerritarrak–, NafarroakoEnplegu Zerbi tzuari eta abarrei, eta beharrezkoadenean kasuko helbidera bisita egiten da, oinarriz-ko gizarte zerbi tzuetako gizarte langileek ere eskuhartuta.

Espedienteak kontrolatu eta azter tzeko laneidagokienez, gizartera tze-errenta azken tzen dabaldin tza horien ez-bete tzeak aurki tzen direnean.

Gizartera tze-errentak azken tzeko kasuen kopu-rua oso txikia da, zeren eta hura emateko proze-suan eskura tze-baldin tzak bete tzeari buruzkoegiaztapena exhaustiboa baita, eta, horrenbestez,gu txitan gerta tzen baita geroztik egiazta tzea ez-bete tzeren bat dagoela, eta horren ondorioz pres-tazioa kendu beharra dagoela.

Prozesuan zehar zehatu beharreko egitaterenbat gerta tzekotan, kasuko zehapen-espedienteaabiatuko da. Espediente horien izapideetan, ahalden guztian berma tzen dira interesdunen eskubi-deak eta haien defen tsa, bereziki, interesdunaren -tzako jakinarazpenari dagokionez (lehenengo,posta ziurtatu bitartez; i tzul tzen bada, NAOnargitara tzen den eta, halaber, kasuko udale txekoiragarki oholean jar tzen den ediktu baten bidez).

2.- Plangin tza, Kalitate eta Ikuskapen Zerbi -tzua. Gizarte Politiketako Departamentuaren oina-rrizko egitura ezar tzen duen uztailaren 25eko73/2012 Foru Dekretuak Plangin tza, Kalitate etaIkuska tze Zerbi tzuaren eginkizunak ezar tzen ditu.Eginkizun horiek Gizarte Politiketako kon tseilariakurtero foru agindu bidez onesten duen ikuska tze-planaren bitartez zehazten dira.

Ikuska tze-plan guztiek eska tzen dute zehaztuedo finka dadin zein alderdi ikuskatuko diren one -tsitako ikuska tze-planaren erreferen tziako urteanzehar, bai zerbi tzuen prestazioan, bai prestazioekonomikoetan.

Bat baino gehiago dira plangin tza hori egitura -tzen duten elementuak; honakoak, esate baterako:eskura dauden baliabideak; azken urteetan ikus-katu ez diren zerbi tzu edo prestazioen ikuska tzea;salaketek zer eragin duten bai zerbi tzu jakin ba -tzuetan, bai aurreko ekitaldietan aurkeztu diren gaiba tzuetan, zerbi tzuak ematen ari diren moduadela-eta behin eta berriz ematen diren edo gerta -tzen hasi diren alderdi edo kasuistikak adieraz di -tzaketelako.

Sistemaren osotasunean eragina duten zerbi -tzu edo prestazio edo alderdi zeha tzen egoeraorokorrari buruzko ezagu tza bat eskura tzekobeharra –horrek, izan ere, gaiaren araberakoikuska tzeak ekar tzen ditu– ikuska tze-plangin tzaneragiten duen beste alderdi bat da.

Ez da ikuska tze-plan berariazkorik egitenzerbi tzu jakinetarako, zerbi tzuen mul tzo baterakoedo prestazio ekonomiko jakin ba tzuetarako–esate baterako, gizartera tze-errenta–.

Gizartera tze-errentari dagokionez, oinarrizkoikuska tze-ildoei eu tsi zaie azken ekitaldietako urte-ko ikuska tze planen barruan (prestazio ekonomi-koetatik handiena baita).

Nafarroako Gobernuko Gizarte PolitiketakoDepartamentuaren 2014rako ikuska tze-planakhonakoa jaso tzen du jarduketa-programa gisa:

“VII.1. programa.

Helburua: Lagun tza ekonomikoak jaso tzekoexiji tzen diren baldin tzen bete tzeari buruzkoegiaztapena.

– Jarduketaren edukia:

Ikuskapen zerbi tzuak egiaztatuko du –egokienjo tzen dituen bitartekoak erabiliz– modu frogaga-rrian bete tzen direla lagun tza ekonomikoak jaso -tzeko ezarrita dauden betekizunak.

– Jarduteko eremua.

Jasotako lagun tza ekonomikoen har tzaileak.”


21

2014ko ikuska tze-protokoloa honako dokumen-tu hauek (eran tsitakoak) osa tzen dute:

Ikuska tze-prozesuaren fluxugrama (2. doku-mentua)

Prozesuari buruzko fi txa, 2014-06-11n one tsia(3. dokumentua)

Ikuska tzeari buruzko ofizioa (4. dokumentua)

Jakinarazpenaren gutuna (5. dokumentua)

Protokoloak dioen bezala, gizartera tze-errentajaso tzen dutenen lagin aleatorio bat hartu zen,zein espediente ikuskatuko ziren hauta tzeko.

Jarduketa plana, horrenbestez, honakoek osa -tzen dute: gizartera tze-errenta kudea tzeko arduraduen atalak, organo eskudunekin datuak trukatuondoren, espedienteen gainean egindako azterke-tek, eta berezko ikuska tze jarduketa arruntak.

b) Plan horren onespenari buruzko erabakia-ren edo foru aginduaren kopia bat, plan hori argi-taratu den Nafarroako Aldizkari Ofizialaren aipa-menarekin, kasua bada.

1. Ikuska tze-prozedura.

Honakoak eran tsi ditugu: Gizarte Politiketakokon tseilariaren apirilaren 25eko 262/2014 ForuAgindua, Nafarroako gizarte politikaren arlokoikuska tze-plana onesten duena 2014. urterako.2014ko ekainaren 5eko 109. Nafarroako AldizkariOfizialean argitaratua (6. dokumentua).

Gizarte Politiketako kon tseilariaren o tsailaren28ko 199/2013 Foru Agindua, Nafarroako gizartepolitikaren arloko ikuska tze-plana onesten duena2013. urterako. 2013ko apirilaren 9ko NafarroakoAldizkari Ofizialean argitaratu da (7. dokumentua).

2. Gizartera tze-errenta azken tzeko prozedura.

Honakoak eran tsi ditugu: - 1/2012 Foru Legea,urtarrilaren 23koa, gizartera tze-errenta arau tzenduena 2012ko o tsailaren 3ko Nafarroako AldizkariOfizialean argitaratua eta azaroaren 26ko 36/2013Foru Aginduaz aldatua (2013ko abenduaren 4koNAO) (8. dokumentua).

– Oinarrizko errenta arau tzen duen apirilaren19ko 120/1999 Foru Dekretua. 1999ko maia tzaren3ko Nafarroako Aldizkari Ofizialean argitaratua;aka ts zuzenketa 1999ko uztailaren 30eko Nafarro-ako Aldizkari Ofizialean argitaratu zen (9. doku-mentua).

– Eskolako absentismo kasuetan jarduketa-protokoloaren kopia (10. dokumentua).

c) Gizarte Politiketako Departamentuan egoneta planean aipa tzen diren txosten tekniko eta juri-

dikoen eta haiek egin eta onesteko jarraitutakoespediente administratiboaren kopia bat.

d) Plan hori egiteko eta onesteko jarraitutakoespediente administratiboaren kopia bat.

Nafarroako Gizarte Politikaren arloko 2013rakoikuskapen planaren onespenerako jarraitutakoespediente administratiboaren kopia eran tsi dugu.(11. dokumentua).

e) Plana egiteko eta haren helburuetarako eza-rritako irizpide orokorrak, halakorik badago.

Dokumentu honen a) letran adierazi bezala,bat baino gehiago dira ikuska tze-lanaren plangin -tza determina tzen duten elementuak, eta, horren-bestez, ez dago zertan haiek errepikatu.

Nafarroako Gobernuaren Gizarte PolitiketakoDepartamentuko gizarte zerbi tzuen ikuskapenplanaren helburuei dagokienez, helburu duegiazta tzea lagun tza ekonomikoak jaso tzeko exiji -tzen diren baldin tzak bete tzen direla.

Hartara, Ikuskapen Zerbi tzuak egiaztatuko du,egokien jo tzen dituen bitartekoak erabiliz, modufrogagarrian bete tzen direla lagun tza ekonomiko-ak jaso tzeko ezarrita dauden betekizunak.

Garapenari Arreta Emateko eta Per tsonakGizartera tzeko Zerbi tzuak egindako kontrolari etaberrikuspenari dagokionez, jarduteko irizpidenagusia da legezkotasunaren prin tzipioaerrespeta tzea eta gizartera tze-errenta arau tzenduen legean ezarritakoa bete tzea. Zehazkiago,prestazioa eskura tzeko baldin tzei, onuradunenbetebeharrei eta prestaziorako eskubidea azken -tzeari dagokienez.

Helburua hauxe da: berma tzea baliabidepublikoak eskubidea duten per tsonengana etafamilia-unitateengana hel tzen direla.

f) Plan hau bete tzeko edo haren jarraipenaegiteko edo haren aplikazioa dela-eta eratu direnba tzorde edo lantaldeen akordio eta aktak (Gara-penari Arreta Emateko eta Per tsonak Gizartera -tzeko Zerbi tzuko eta Oinarrizko Gizarte Zerbi -tzuetako lantaldeak, Gizarte Zerbi tzuakKoordina tzeko Ba tzordea).

Ez da inongo berariazko ba tzorde edo lantal-derik eratu.

Aipatu bezala, gizartera tze-errentaren kontrolaez da berariazko plan bat, baizik eta Departamen-tuak arloari buruz egiten dituen jarduketen mul tzobat.

Gaiari buruzko informazioa Gizarte Zerbi tzuenKoordinazio Ba tzordearen 2014ko apirilaren 30ekobileran eman zen. Ba tzordearen akta eran tsi da.


22

Hartan, izan ere, gizartera tze errenta emateko pro-zesuari buruzko alderdi praktiko ba tzuk landuziren. (12. dokumentua).

Halaber, gizartera tze-errenta kontrola tzeko etairuzurraren aurka borroka tzeko neurriak ebaluatuahal izateko, errenta hori lortu eta erabil tzearidagokionez, honako informazio gehigarria eskatuda:

– Gizartera tze-errenta kontrola tzeko eta iru-zurraren aurka borroka tzeko 2013an eta 2014anegindako kontrol eta ikuska tze kopurua.

2013. urtea

Egindako kontrol kopurua (izapidetutako espe-dienteak): 16.734 espediente.

Ikuskapen Zerbi tzuak aztertutako espedientekopurua: 247 espediente.

2014. urtea (urriaren 15ean)

Egindako kontrol kopurua (izapidetutako espe-dienteak): 13.533 espediente.

Ikuskapen Zerbi tzuak aztertutako espedientekopurua: 427 espediente.

– Gizarte Politiketako Departamentuak ireki-tako espediente administratibo osoen kopiabat; hain zuzen, 2013ko urtarrilaren 1etik aurre-ra kontrol, ikerketa, ikuskapen eta abarreko bategiteko espedienteei dagozkien espedienteak,gizartera tze-errenta kontrola tzeko eta iruzurra-ren aurka borroka tzeko neurri-planean zehaz-ten diren arrazoietatik edozein dela-eta abiatu-takoak.

Kontroleko eta ikerketako ekin tzek, aurrekopuntuetan jada azaldu dugun bezala, gizartera tze-errenta izapide tzeko espediente guztiak har tzendituzte, eta efizien tzia- eta ekonomia-prin tzipioaaplikatuta, ezin dugu 30.267 espediente osoenkopiarik igorri; edonola ere, zure esku daude era-bat, edozein kon tsulta edo egiaztapen egiteko.

2014ko ikuskapen-planaren ikuskapen proze-durari dagokionez, oraindik ez da hura amaitu;horrenbestez, urte horretan hasitako espedienteaki txi gabe daude. Haren amaierako txostena amaitubezain laster helaraziko dizugu.

– 2013an eta 2014an gizartera tze-errentarenkontrolarekin eta iruzurraren aurkako borroka-rekin lotuta eman diren ebazpenen kopurua.

2013. urtea

Ez-bete tzeren bat dela-eta eze tsi diren espe-dienteen kopurua: 457

Ez-bete tzeren bat dela-eta baja eman zaienespedienteen kopurua: 61

Arau-hausteengatiko zehapen espedienteenkopurua: 20

2014. urtea (urriaren 15ean)

Ez-bete tzeren bat dela-eta eze tsi diren espe-dienteen kopurua: 712

Ez-bete tzeren bat dela-eta baja eman zaienespedienteen kopurua: 94

Arau-hausteengatiko zehapen espedienteenkopurua: 17

– Gizarte Politiketako Departamentuak ireki-tako espediente administratibo osoen kopiabat; hain zuzen, 2013ko urtarrilaren 1etik aurre-ra errenta erretira tzeko, murrizteko, uka tzeko, a -tzera bota tzeko, berrikusteko, gu txi tzeko i tzul -tzeko edo an tzekoetarako ebazpenak emandireneko espedienteak, gizartera tze-errentakontrola tzeko eta iruzurraren aurka borroka -tzeko neurri-planean zehazten diren arrazoieta-tik edozein dela-eta abiatutakoak.

Errenta erretira tzeko, gu txi tzeko, uka tzeko, a -tzera bota tzeko, berrikusteko, murrizteko, i tzul tzekoedo horien an tzekoetarako espediente administra-tiboei dagokienez, aurreko puntuetan jada adiera-zi den bezala eta efizien tzia- eta ekonomia-prin -tzipioak aplikatuta, ezin dugu bidali 1.361espediente osoen kopia; espediente horiek, nola-nahi ere, zure eskura jar tzen ditugu, edozein kon -tsulta edo egiaztapen egiteko.

– Plan horretan gizartera tze-errenta kontro-latu edo erretira tzeko jokabide tzat jasota ageridiren arrazoiak, eta ez 2014ko apirilean planaone tsi izateren egitate administratiboa.

Arrazoi substantiboak dira gizartera tze-errentaarau tzen duen urtarrilaren 23ko 1/2012 Foru Lege-an jasotako ez-bete tze kausak.

2013an eta 2014an an tzemandako ez-bete -tzeen arrazoien xehetasunak eran tsi ditugu. (13.dokumentua)

– Gizarte Politiketako Departamentuak eza-rri dituen berme, mekanismo edo neurri bera-riazkoak, gizartera tze-errentaren emateakontrola tzeko eta iruzurraren aurka jo tzeko har-tutako neurrien aplikazioa egokia, propor -tzionatua eta bereziki arreta tsua dela segurta -tzekoak, iker tzen diren edo murrizketak edoerretira tzea aplika tzen zaizkien per tsona baka-rreko unitateek edo familia-unitateek daukatenbabesgabetasuna ez areago tzeari begira, eta,halaber, saihesteari begira aplikazio horrek era-


23

gin di tzala propor tziogabetasuna, anbiguotasu-na, babesgabetasuna, aldebakartasuna, desko-ordinazioa edo egoeren larri tzea, zeren eta ego-era horiek berez zailak baitira per tsonen etafamilia-unitateen egoera larrien kasuetan.

Bermeak legezkotasun-prin tzipiotik berezheldu direnak dira; izan ere, Administrazioakhorren arabera jokatu behar du, eta horri dagokio-nez, ez dira legeak ikuskapen bat jaso tzen duenbeste edozein herritarri ematen dizkion bermeezoso bestelakoak.

Horixe da informatu beharrekoa.”

2.3. Behin-behineko txostena Gizarte Politi-ketako Departamentuari helaraztea, alegazioakaurkezteko.

Behin erakunde honek behin-behineko txostenbat egin duenean Nafarroako Parlamentuak eska-tutako behin-behineko testuari buruz, 2014ko aza-roaren 24an Gizarte Politiketako Departamentuariigorri zi tzaion, hark, egoki tzat ikusten bazuen,hura zela-eta, 2014ko abenduaren 18a bainolehen, ohar edo alegazioak egiteko.

2014ko abenduaren 22an, Gizarte Politiketakokon tseilariaren oharrak jaso dira; haietatik ba tzukkontuan hartu dira behin betiko testuan.

III. ESKATUTAKO TXOSTENA DELA-ETAEMANDAKO INFORMAZIOARI BURUZKOGOGOETAK.

Nafarroako Parlamentuari txostena egitekoeskaria oinarrituta dago “Gizartera tze-errentakontrola tzeko eta iruzurraren aurka borroka tzekoNafarroako Gobernuaren neurri-planean”.

Horrenbestez, ezer baino lehen, zehaztu beha-rra dago neurri-plan hori existi tzen ote den, harenedukia ezagutu beharra dago eta jakin behar dazer eragin dauzkan gizartera tze-errentaren onura-dun direnen eskubideetan.

3.1. Nafarroako Gobernuak gizartera tze-errenta kontrola tzeko eta iruzurraren aurkaborroka tzeko duen neurri-plana.

Aipatu beharreko lehenengo ondorioa da ezen,termino juridiko eta administratiboetan, Administra-zioak ez duela dokumenturik izapidetu “NafarroakoGobernuak gizartera tze-errenta kontrola tzeko etairuzurraren aurka borroka tzeko duen neurri plana”izenarekin.

Ez legoke, horren arabera, halako planik, izeneta eduki zeha tz eta berariazko horrekin, hau da,organo eskudunak prozedura administratibo batenarabera one tsitako dokumentu gisa, horrek berma-tuko bai tzuen herritarrek edo ekin tza zuzen tzen

zaien beste hirugarrenek hura ezagu tzea. Horren-bestez, ez dago espediente administratiborik, foruagindurik edo bestelako xedapenik NafarroakoParlamentuko Eledunen Ba tzarrak eskatutako txostenaren xedea den plana onesten duenik.

Gizarte Politiketako kon tseilariak honakoainforma tzen du horri buruz:

– Gizartera tze-errenta kontrola tzeko neurri-plana Nafarroako Gobernuko Gizarte PolitiketakoDepartamentuko Gizarte Zerbi tzuen ikuska tze pla-naren barruan dago.

– Gizartera tze-errenta kontrola tzeko Nafarroa-ko Gobernuaren neurri-plana ez da berariazkoplan bat, baizik eta Departamentuaren jarduketa-mul tzoaren atal bat. Jarduketa horiek orientatutadaude berma tzera baliabide publikoak eskubideaduten per tsonengana eta familia-unitateenganahel tzen direla.

Hala eta guztiz ere, Gizarte Politiketako Depar-tamentuak jo tzen du gizartera tze-errenta kontrola -tzeko neurri-plan bat badagoela: berariazko planikez dagoen arren, baliabide-publikoak eskubideadutenengana iristen direla berma tzera orientatuta-ko jarduketa administratiboen mul tzoaren atal batdira. Horri dagokionez, baiezta tzen da plan horiexistitu egiten dela, kon tzeptu material moduan,halako tzat ulertuta erabakien eta berariazko ekin -tzen eta ekin tza koherenteen mul tzo bat, xedejakin bati edo xede ba tzuei baliabideak eslei tzeko,nahiz eta dokumentu bakar batean –aldi baterakoanahiz iraunkorra– ida tzita, zabal tzera emanda etaezagututa ez egon.

Erakundeak Nafarroako gobernuaren webgu-nean dokumentu bat aurkitu du, honako izenbu-ruarekin: “Gizarte Politikak. Gizartera tze-errentakontrola tzeko eta iruzurraren aurka borroka tzekoNafarroako Gobernuaren neurri-plana 2014ko api-rilaren 23koa da eta Gizarte Politiketako Departa-mentuak egindakoa da, azalean daukan ikurrarierreparatuz gero; hain zuzen ere, hura pren tsaaurrean aurkezteari eta pren tsa-ohar bidez iragar -tzeari begira egindako azala.

Honakoa da agiri horren helbide elektronikoa(2014ko azaroaren 20an oraindik ere internetbidez kon tsulta zitekeen):

http://www.navarra.es/NR/rdonlyres/F73E6384-4CE8-4329-967C-44F645BC71E0/281453/230414ps80.pdf

Hamar diapositiba dira esaldi labur eta marraz-kiekin; haietan, “kontroleko neurri-plana” eta “iruzu-rra kontrola tzea” ideiak errepika tzen dira.


24

Badirudi, horrenbestez, plan gisa iragarri zela2014ko ikuskapen planaren atal arrunt bat dena.Plan hori aurreko ekitaldietan bezala one tsi zen,eta bere edukiko berariazko neurri gisa ageri diraDepartamentuaren jarduketari buruzko urtekoikuskapen-plana osa tzen duten neurriak, zeinakez baitagozkio berariaz gizartera tze-errentari.

Hartara, 2014. urterako Nafarroako gizarte poli-tikaren arloko ikuska tze-plana onesten duenGizarte Politiketako kon tseilariaren apirilaren25eko 262/2014 Foru Aginduaren VII.1 atalean,honakoa zehazten da:

“VII.1. programa.

Helburua: Lagun tza ekonomikoak jaso tzekoexiji tzen diren baldin tzen bete tzeari buruzkoegiaztapena.

– Jarduketaren edukia:

Ikuskapen zerbi tzuak egiaztatuko du –egokienjo tzen dituen bitartekoak erabiliz– modu frogaga-rrian bete tzen direla lagun tza ekonomikoak jaso -tzeko ezarrita dauden betekizunak.

– Jarduketa-esparrua:

Jasotako lagun tza ekonomikoen har tzaileak”.

Gizartera tze-errenta kontrola tzeko eta iruzurra-ren aurka borroka tzeko Nafarroako Gobernuarenneurri-plan hori, berariaz taxuturik eta one tsirik,existi tzen ez denez, erakunde honek ezin dusakondu prestazio publiko hori jaso tzen dutenherritarren eskubideetan dauzkan eraginei buruz.

Ez dago jasota, ezta ere, Garapenari ArretaEmateko eta Per tsonak Gizartera tzeko Zerbi -tzuaren eta Oinarrizko Gizarte Zerbi tzuen lantaldebat eratu denik (Gizarte Zerbi tzuak Koordina tzekoBa tzordea), iragarrita zegoen arren.

3.2. Gizarte Politiketako Departamentuarenikuska tze-jardueraren gainbegira tzea,gizartera tze-errentari dagokionean.

Gizarte Politiketako Departamentuak igorritakodokumentazioa aztertu du gure erakundeak.

Dokumentazio horrek aukera ematen duegiazta tzeko gizartera tze-errentaren gaineko kon-trolak egiten direla: batetik, eskariak izapide tzeazardura tzen den unitate kudea tzaileak egiten ditu(aipa tzen da 2014an 13.533 kontrol egin direla;hau da, espediente guztia kontrolatu direla), eta,bestetik, Ikuskapen Zerbi tzuak egiten ditu (aipa -tzen da Ikuskapen Zerbi tzuak 2014an 427 espe-diente aztertu dituela).

Bistan denez, bi unitateen gaineko kontrolgehienak unitate kudea tzaile batek eginen lituzke,

zeren eta izapidetutako espediente guztiakkontrolatu tzat jo tzen baitira; Ikuskapen Zerbi tzuakegiten dituen kontrolak, berriz, parte txikiena dira.

Atera tzen den beste ondorio bat da eze tsitakoespediente kopurua handitu egin dela etagizartera tze-errentaren gaineko ikuska tzeek ere2013tik 2014ra gora egin dutela.

Eta hirugarrena da aipatutako dokumentazioansaihestu egiten dela gizartera tze-errenta dela-eta“iruzurraz” hi tz egitea, eta, horren ordez, “ez-bete -tzearen” kon tzeptuaz hi tz egiten dela (zeina, ageri-koa denez, ez baita berdina, zeren eta legearenez-bete tze oro ez baita iruzurra).

Hartara, Gizarte Politiketako Departamentuakemandako datuek aukera ematen dute honakoaegiazta tzeko:

A) Izapidetutako espedienteak.

2013an, guztira, gizartera tze-errentaren 16.734espediente izapidetu ziren; 2014an, berriz, urriaren15era arte, 13.533 espediente izapidetu dira.

B) Eze tsitako espedienteak.

Izapidetutako espediente guztietatik posiblediren arrazoi guztiengatik honakoak eze tsiziren: 2.142 espediente 2013an eta 2.499 espe-diente 2014an; hau da, guztizkoaren % 12,80 eta% 18,47, hurrenez hurren.

Halaber, Departamentuaren arabera, 1/2012Foru Legearen edo 120/1999 Foru Dekretuaren“ez-bete tzeren bat” dela-eta honakoak eze tsiziren: 457 espediente 2013an eta 712 espediente2014an (urriaren 15era ar te). “Ez-bete tzeak”egiazta tzeko fase arrunt honetan eze tsitako espe-diente kopurua nahiko txikia da: % 2,73, 2013an,eta % 5,26, 2014an, izapidetutako espediente guz-tiak hartuta.

“Ez-bete tzearen” arrazoien artean, handitik txikirako ordenan, honakoak ageri dira, espedientekopuruari dagokionez:

– Familia unitatean izandako aldaketak ez jaki-naraztea ezarritako epeetan.

– Beharrezkoak diren datuak ezkuta tzea edoinformazio okerra ematea.

– Gizartera tzeari buruzko akordioa ez bete -tzea.

– Egoera ebalua tzeko lana ez erraztea etalagun tzarik ez ematea.

– Gizartera tzeari buruzko akordioa ez sina tzea.

– Ondarea ez aurkeztea gizartera tze-errentaeman aurreko aldian.


25

– Lan eskain tza egoki bati uko egitea.

– Zehapenaren aldian eskari bat egitea.

Nolanahi ere, kalifikatu beharko bali tz zeindiren arrazoi horietatik balizko “iruzur” batekin(engaina tzeko asmoa) lotuta egon daitezkeenak,erakunde honen ustez, aipatutakoetatik, gehienezere, beharrezkoak diren datuak ezkuta tzearekinlotutako arrazoiak leudeke; eta horrek kasuakmurriztuko lituzke: 2013an, 124 izanen lirateke eta2014an, berriz, 189 kasu; hau da, izapidetutakoespediente guztien % 0,74 eta % 1,40, hurrenezhurren.

Bestelako arrazoi ba tzuk gehituta ere, ehune-koak oso baxua izaten jarraituko luke, izapidetuta-ko espedienteen kopuruaren propor tzioan.

C) Egindako ikuska tzeak.

2013an, Ikuskapen Zerbi tzuak 247 espedienteberrikusi zituen. 2014an (urriaren 15era arte), Ikus-kapen Zerbi tzuak 427 espediente berrikusi zituen.

Departamentuak baiezta tzen du aukeraketamodu aleatorioan egin zela.

Horrenbestez, Ikuskapen Zerbi tzuaren berri-kuspenek espedienteen guztizkoan egiten dutenpor tzentajea ere baxu samarra da: % 1,48, 2013aneta % 3,16.

D) “Ez-bete tzea” dela-eta baja emandakoespedienteak.

2013an, ez-bete tzeren bat tarteko, 61 espe-dienteri baja eman zi tzaien. Eta 2014an (urriaren15era arte), ez-bete tzeren bat tarteko, 94 espe-dienteri baja eman zi tzaien.

Por tzentaje txikiak dira izapidetutako espedien-teen guztizkoan: % 0,36, 2013an, eta % 0,69,2014an.

13. dokumentuaren azterketak aukera ematendu egiazta tzeko gizartera tze-errenta jaso tzearenarloko bajak, bai 2013an, bai 2014an, ez daudelaher tsiki iruzurrarekin lotuta.

Honakoak dira baja-arrazoiak:

– Betebehar edo baldin tzak ez bete tzea (3,2013an; 12, 2014an).

– Gizar tera tze-akordioa ez bete tzea (6,2013an; 13, 2014an).

– Familia unitatean izandako aldaketak ez jaki-naraztea ezarritako epean (24 eta 37, hurrenezhurren).

– Gizartera tze eta lanera tze akordioa ez bete -tzea (3, 2014an).

– Datuak ezkuta tzea edo informazio okerraematea (24, 2013an; 21, 2014an).

– Enplegu eskain tza bati ezezkoa ematea (2,2013an; 4, 2014an).

– Onuradunari legokiokeen prestazio, lagun tzaedo subsidioari uko egitea (1, 2013an; 4, 2014an).

Ikus daitekeen bezala, bajaren arrazoietako ba -tzuk onuradunaren ukotik (4, 2014an) edo enple-gu-eskain tzei ezezkoa ematetik ere heldu dira.Kasu gehienen arrazoia da familia unitatean izan-dako aldaketak ez jakinaraztea ezarritako epeetan(37, 2014an; hori, askotan, ez-bete tze formal batizan daiteke, ez-bete tze substantiboa baino gehia-go).

Egiazki, iruzurrarekin lotutakoak izanen liratekedatuak ezkuta tzetik heldu direnak, eta hori delaeta kasuak 2013an 24 izatetik 2014an 21 izaterapasatuko lirateke.

E) Zehapen-espedienteak

2013an, arau-hausteengatiko 20 zehapen-espediente izapidetu ziren. 2014an (urriaren 15eraarte), 17 zehapen espediente izapidetu ziren.

Beste behin, por tzentaje txikiak dira izapidetu-tako espedienteen guztizkoan: % 0,12, 2013an; eta% 0,13, 2014an.

Zehapen espediente guztiak iruzurretikheldutako tzat hartuta ere –eta hori gehiegizkopresun tzioa da–, iruzur kasuak 44 izanen lirateke2013an, eta 38, berriz, 2014an, urriaren 15eraarte.

F) Ezespenen, ikuska tzeen, bajen eta zeha-pen espedienteen ugal tzea.

2014an (urriaren 15era arte), Gizarte Politiketa-ko Departamentuak gizartera tze-errentaren gaine-ko kontrola areagotu du, 2013. urtearekin alderatu-ta.

– Edozein arrazoirengatiko ezespenak gehiagoizan dira, eta 2.142 izatetik 2.499 izatera pasa dira(% 16,67 gehiago), aldi laburrago batean.

– “Ez-bete tzeengatiko” ezespenak gehiago izandira, eta 457 izatetik 712 izatera pasa dira (% 55,8gehiago), aldi laburrago batean.

– Ikuska tze gehiago egin dira, eta 247 izatetik427 izatera pasa dira (% 72,87 gehiago), aldi labu-rrago batean.

– Ez-bete tzeren batengatiko espediente gehia-gori baja eman zaie, eta 61 izatetik 94 izaterapasa dira (% 54,1 gehiago), aldi laburrago batean.


26

– Zehapen-espedienteen kopuruak 20tik 17raegin du behera (% 15 gu txiago), baina denbora-tartea laburragoa izan da; horrenbestez, azkene-an, zehapen-espedienteen 2014ko kopurua2013koa baino handiagoa izan daiteke.

G) Iruzurra egotea.

Datu horien zehaztasunaz haratago, erakundehonek balora tzen duena, emandako informaziotikabiatuta, da gizartera tze-errenta lor tzearen arloko“iruzurra” (engainuaren kon tzeptu juridikoari erre-paratuta) oso txikia dela, izapidetutako eskarieneta jasotako lagun tzen guztizko kopuruari errepa-ratuta.

H) Ikuska tze- eta berrikuspen-jarraibide oro-kor, arrunt eta homogeneoak

Aztertutako informazio honek guztiak aukeraematen du esateko gizartera tze-errentaren kontro-la 2014an, berariazko plan baten araberakoa bainogehiago, 2013ko arau- eta administrazio-jarraibideeta jarraibide orokor beren araberakoa izan dela.

Kontrol hori unitate kudea tzaile batek moduarruntean garatu du, eskariak izapide tzearenkarietara, eta neurri txikiagoan, Ikuskapen Zerbi -tzuak, urtero Gizarte Politiketako Departamentuakonesten duen ikuskapen planaren esparruan.

Ikuskapen Zerbi tzuaren 2014ko jarduketa2013an egin zen modu arrunt eta ohiko berarenarabera gauzatu da, Departamentuak aleatorio tzatjo tzen dituen irizpide ba tzuen araberako ikuska -tzeen bitartez; izan ere, foru legean ezarritakobaldin tzak onuradunek ez-bete tzearen ondoriozkobaja ba tzuk aplikatu dira prestazioaren ordainke-tan, eta urtarrilaren 23ko 1/2012 Foru Legearenarabera izapidetutako zehapen espediente ba tzukireki eta eba tzi dira.

Nolanahi ere, ikusten da 2013tik 2014ragizartera tze-errentari buruzko ikuska tzeen kopu-ruak gora egin duela.

IV. ONDORIOAK.

Aurrekotik guztitik, honako ondorioak atera tzenditugu:

Lehena. Termino juridiko eta administratiboeierreparatuta, ez da existi tzen “Nafarroako Gober-nuak gizartera tze-errenta kontrola tzeko eta iruzu-rraren aurka borroka tzeko duen neurri-plana” ize-nekorik, hari buruzko txostena eskatu baituNafarroako Parlamentuko Eledunen Ba tzarrak.

Gizarte Politiketako Departamentuak ez zuenegin “Gizartera tze-errenta kontrola tzeko eta iruzu-

rraren aurka borroka tzeko neurri-plana” izanekodokumentu administratiborik.

Hala eta guztiz ere, Departamentuaren ustezplan hori existitu egiten da, kon tzeptu materialmoduan, halako tzat ulertuta erabakien eta bera-riazko ekin tzen eta ekin tza koherenteen mul tzobat, xede jakin bati edo xede ba tzuei baliabideakeslei tzeko, nahiz eta dokumentu bakar batean–aldi baterakoa nahiz iraunkorra– ida tzita, zabal -tzera emanda eta ezagututa ez egon.

Garapenari Arreta Emateko eta Per tsonakGizartera tzeko Zerbi tzuaren eta Oinarrizko GizarteZerbi tzuen lantaldea (Gizarte Zerbi tzuak Koordina -tzeko Ba tzordea) ez da sortu, iragarrita zegoenarren.

Bigarrena. Gizarte Politiketako Departamen-tuak gizartera tze-errentaren gainean 2014an eginduen kontrolak 2013ko araugin tza-jarraibide etajarraibide administratibo eta orokor berei jarrai tzendie, eta gizartera tze-errentaren gaineko kontrol jar-duketa horiek unitate kudea tzaile batek moduarruntean gara tzen ditu, eskariak izapide tzearenkarietara, eta neurri txikiagoan, Ikuskapen Zerbi -tzuak, urtero Gizarte Politiketako Departamentuakonesten duen ikuskapen planaren esparruan.

Hirugarrena. Gizarte Politiketako Departamen-tuak gizartera tze-errentaren gainean 2014an egin-dako kontrol-jarduketa 2013koa baino handiagoaizan dela jo daiteke, egindako ikuska tzeen kopu-ruari eta betebeharren ez-bete tzeagatik izandakobajen kopuruari begiratuta.

Laugarrena. Gizartera tze-errenta jaso tzearenarloko iruzurraren kon tzeptu zeha tzari buruzkodatuak eskatu direnean, Departamentuak ez duzehaztu kon tzeptu horri buruzko inongo daturik,zeren eta “ez-bete tzeen” adierazpidean sar tzenbaititu kasu guztiak, modu orokorrean.

Bosgarrena. Depar tamentuak emandakodatuetatik abiatuta, erakunde honek jo tzen duesan daitekeela oso txikia dela onuradunek (balia-bide oso eskasak dituzten per tsonak eta familia-unitateak, gizarte-bazterketaren arrisku-egoerandaudenak) gizartera tze-errentaren eska tzeareneta lor tzearen arloan dagoen “iruzurraren” bolume-na (prestazioa lor tze aldera engaina tzeko boron-datea eduki tzea dela ulertuta).

Eta hori guztia jakinarazi behar diot NafarroakoParlamentuari erakunde horrek egin digun txosten-eskariari eran tzuteko.

Iruñean, 2014ko abenduaren 23an

Nafarroako Arartekoa: Francisco Javier EnérizOlaechea


27


28

ISSN: 2254–1950Lege Gordailua: NA – 363-1995

NPAO 2015-03-02 33. zk. (VIII. leg)diren Euskara eta Literaturako testuliburuei dago-kienez eginiko...

Documents

Transcript of NPAO 2015-03-02 33. zk. (VIII. leg)diren Euskara eta Literaturako testuliburuei dago-kienez eginiko...