Nutrizioa

NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILANutrizioa

HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET

IRTEN AURREKOA

IRAKURGAIA

ESKEMA

BALIABIDEAK

INTERNET

Nutrizioa



IRTEN AURREKOA

Lehen irakurgaia

Zumarra, Europako herri askotako paisaiaren eta kulturaren zati den zuhaitza da, baina ehun mila milioi ale baino gehiago desagertu dira, hori ekiditeko gauza handirik egin ezinik.Arrazoia grafiosi delako eritasuna da, “eritasun grafikoa” esan nahi du eta horrela deitzen zaio intsektu igorleek enborraren azalpean egiten dituzten irudi bitxiak direla eta. Udaberri hasieran, zumarreko pipiak deituriko kakalardo batzuk, grafiosiak jota hildako zuhaitzetatik jaiotzen direnak, euren galerietatik ateratzen dira hego txikietan eritasuna sortzen duen onddoa eramaten dutela, eta ale berrien adar edo enborrak bilatzen dituzte. Onddoa intsektu honen bitartez sartzen da enborrean eta azkar hedatzen da hodietan zehar, hauen buxadura eragiten du, sustraietaraino aurrera egiten du eta uraren eta elikagaien ohiko zirkulazioa eragozten du, eta ondorioz zuhaitza hil egiten da.Eritasuna Holandan agertu zen XX. mende hasieran. Ez dakigu bere jatorria ziurtasunez, nahiz eta badirudien Asiatik datorrela, non zumarrak sendoagoak diren. Hipotesietariko batek, Europara trenbideetan lan egitera etorritako txinatarrek sartu zutela dio. Haien ekipajeak zumar-egurrezkoak ziren eta beraietan heldu zen eritasuna sortzen duen onddoa.

Miraflores plazako zumarraMadril (1965)



IRTEN AURREKOA

Edukien eskema

Nutrizioa

Ezaugarriak

Digestioa

FaseakMotakDigestio-prozesuak

Arnasketa

EzaugarriakGas trukaketaMotak

Substantzien garraioa

EzaugarriakZirkulazio-aparatuak

Iraizpena

EzaugarriakIraizpen-aparatuak

Animalia-nutrizioa

Landare-nutrizioa

EzaugarriakElikagai xurgapenaGarraioaGas trukaketaFotosintesiaMetabolismoaIraizpena

HASIERA



IRTEN AURREKOA

Unitatearen azalpenerako baliabideak

Nutrizioaren funtzioa

Digestio-prozesua animalietan

Digestio-aparatu motak

Digestio-prozesu motak

Arnasketa motak animalietan

Substantzien garraioa animalietan

Arnasketa-aparatu motak animalietan

Iraizpen-aparatu motak

Iraizpena animalietan

Landareen elikadura

Elikagai xurgapena landareetan

Elikagai garraioa landareetan

Gas trukaketa landareetan

Fotosintesia Metabolismoa eta arnasketa zelularra landareetan

Iraizpena landareetan

Gas trukaketako azalerak

Arnasketa animalietan

Estekak

HASIERA



IRTEN AURREKOA

Nutrizio funtzioa

ORGANISMO AUTOTROFOAK

Organismo fotosintetikoak

Organismo kimiosintetikoak

ORGANISMO HETEROTROFOAK

Belarjaleak

Haragijaleak Iragazleak

Orojaleak Sarraskijaleak

ELIKADURAN PARTE HARTZEN DUTEN

PROZESUAK



IRTEN AURREKOA

Nutrizioan parte hartzen duten prozesuak

LANDARE-ELIKADURAANIMALIA-ELIKADURA

Digestio-prozesua

Gas-trukea

Garraioa

Metabolismoa

Iraizpena

Fotosintesia

Gas-trukea

Elikagai xurgapena

Arnasketa

Garraioa

Ebapotranspirazioa

ITZULI



IRTEN AURREKOA

Digestio-prozesua, animalietan

Digestio-prozesuaren faseak

1. IRENSTEA 2. DIGESTIOA

Zelulaz barnekoa

Barnekoa

3. XURGAPENA

ElikagaiakZelulak

4. EGESTIOA

Eginkari

fekalak

Zelulaz kanpokoa

Kanpokoa

Odola



IRTEN AURREKOA

Haragijaleen digestioa

Digestio hodia

Belarjale ez hausnarkarien digestioa

Belarjale hausnarkarien

digestioa

Digestio-aparatu motak

Barrunbe gastrikoa

Oskulua

Barrunbe gastrikoa



IRTEN AURREKOA


Ornogabe batzuen digestio-prozesua GEZIAK SAKATU

IRUDIA HANDITZEKO

Poriferoak Zelenteratuak

Moluskuak Artropodoak

Ornodun batzuen digestio-prozesua

Ornodunak



IRTEN AURREKOA

ZELULA BARNEK0 PROZESUAK


Koanozitoak

PORIFEROAK

Poroak

ITZULI



IRTEN AURREKOA


ZELENTEREOAK

ITZULI

Cnidoblastoak

Barrunbe Gastrobaskularra

Garroak



IRTEN AURREKOA

Entzimak(zelulaz kanpoko

digestioa)


Hepatopankrea

UrdailaAhoa

Uzkia

ITZULI

MOLUSKUAK



IRTEN AURREKOA


ITZULI

Arandoia

Hestegorria

Papoa

Ahoa

Hestea

Uzkia

ARTROPODOAK



IRTEN AURREKOA


Urdaila

Heste lodia

Gibela

Hestegorria

FaringeaListu-guruina

Ahoa

Pankrea

ITZULI

ORNODUNAK



IRTEN AURREKOA

Arnasketa animalietan

Arnasketa zelularra

Oxigenoa

Energia

Karbono dioxidoa

Mitokondrioa

Arnas aparatua

O2

CO2

Gas-trukea



IRTEN AURREKOA

Gas trukaketako azalerak

Azalera meheak

Azalera beti hezeak

Odol-hodiz estaliak



IRTEN AURREKOA

Arnasketa motak, animalietan

LARRUAZAL-ARNASKETA ZAKATZ-ARNASKETA

TRAKEA-ARNASKETA BIRIKA-ARNASKETA



IRTEN AURREKOA

Gas-trukea

Anfibio helduak


LARRUAZAL-ARNASKETA

Lur-zizarea

ITZULI



IRTEN AURREKOA


Zakatz-arnasketa

Arrain hezurdunak

Axolotea Kanpo-zakatzak

Barne-zakatzak

Arrain kartilagodunak

Zakatza

Operkulua

Uraren zirkulazioa

Odol-zirkulazioa ITZULI



IRTEN AURREKOA

Intsektuak

Miriapodoak

Araknidoak


Trakeak

AireaEspirakulua

TRAKEA-ARNASKETA

ITZULI



IRTEN AURREKOA

Narrastia


BIRIKA-ARNASKETA

Birika trenkadaduna

Hegaztia

Birika-albeoloak

Ugaztuna

Aire-zakuak

Anfibioa

Pareta leuneko

birika

ITZULI



IRTEN AURREKOA

• Odola

• Hidrolinfa

• Hemolinfa

Hodiak

Bihotza

Substantzien garraioa, animalietan

Garraio likidoa

Arteria

Zaina

Zelulak

Likido interstiziala

Kapilareak



IRTEN AURREKOA

Oxigeno ugariko odola

Oxigeno urriko odola

Zirkulazio-aparatu motak, animalietan

Zirkulazio aparatu irekia Zirkulazio aparatu itxi bikoitza

Zirkulazio aparatu bakuna

Bihotza

Ostioloak

Hemolinfa

Bihotza

Bihotza

Zakatzak

Odol- zirkulazioaren

noranzkoa

Zirkulazio nagusia

Zirkulazio txikia



IRTEN AURREKOA

Kanpoaldea

• Karbono

dioxidoa• Amoniakoa

• Urea

Iraizpena animalietan

Hondakin produktuak

Truketako azalerak



IRTEN AURREKOA

Iraitz-aparatu motak

Intsektu baten iraitz-aparatua Ornodun baten iraitz-aparatua

Krustazeo baten iraitz-aparatua

Digestio-hodia

Guruin berdea

Malpighiren hodixkak

Ureterra Giltzurruna

Uretra

Gernu-maskuria



IRTEN AURREKOA

Landareen elikadura

Organismoautotrofoak

ELIKAGAI XURGAPENA

FOTOSINTESIA

GARRAIOA

ARNASKETA

IRAIZPENA

GEZIAK SAKATU HANDITZEKO

GAS TRUKAKETA

ELIKADURA HETEROTROFODUN

LANDAREAK IKUSI



IRTEN AURREKOA

Elikadura osagarria duten landareak

Landare haragijaleak:

• Elikadura autotrofoa• Intsektuen gatz mineralak hartzen dituzte

Landare parasitoak:

• Ez dute klorofilarik• Landare ostalariaren izerdi landua hartzen dute

ITZULI



IRTEN AURREKOA

Elikagai xurgapena

Ile xurgatzaileak

Izerdi gordinaren igoera

Ur eta gatz mineralen xurgapena

LANDAREEN ELIKADURA



IRTEN AURREKOA

Izerdi gordinaren

garraioa

Izerdi gordinaren

igoera

Elikagai garraioa

Xilema(zelula hilak)

LANDAREEN ELIKADURA

Floema(zelula biziak)



IRTEN AURREKOA

Azpialdea

Gas trukaketa

LANDAREEN ELIKADURA

Estomak

CO2

O2



IRTEN AURREKOA

Eguzki-argiaKloroplastoa

Estoma

Fotosintesia

Izerdi landugabea

Izerdi landua

Materia organikoa

O2

Gatz mineralak

CO2

O2

CO2 H2O

LANDAREEN ELIKADURA



IRTEN AURREKOA

Erreakzio anabolikoak

Metabolismoa eta arnasketa zelularra landareetan

EGUNA

GAUA

Fotosintesia

Arnasketa zelularra

Erreakzio katabolikoak

Energia

O2

CO2H2O

1

2

1

2

O2

Elikagai organikoak

Elikagai ez-organikoak

Elikagai organiko bakunak

Almidoia, zelulosa, entzimak, etab. LANDAREEN

ELIKADURA



IRTEN AURREKOA

Zelula arteko espazioa

Hondakin produktuak (oinarrizko olioak)

Iraizpena landaretan

Estomak

CO2

O2

BakuoloaLaranja

LANDAREEN ELIKADURA



IRTEN AURREKOA

Esteka interesgarriak

Elikadura prozesuak

WEB GUNE HONETARA JOAN

Landare-elikadura

WEB GUNEHONETARA JOAN

HASIERA

Nutrizioa

Education

Transcript of Nutrizioa