Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

244
8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 1/244 EL TEM DE NUESTRO TIEMO

Transcript of Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

Page 1: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 1/244

EL TEM DE NUESTRO TIEMO

Page 2: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 2/244

BRA É RA

P

MEDTACIONES DL QUJOTE. Vol ; 3 edicón. D

PERSONAS, OBRAS COSA;  28 edcón. 6

L sECTADOR Núm 1916 2" edcón. DContndo Vdd y pesecv- Nd •mdenmuy sil xx-Leyedo df,b de m

  stétlca -Ts d C -Ts cds d ds b BjE d ¡rr

sECTADOR Núm . 191 2. edcón..... D

ntndo: Demcrci sP ctd m- M y sccó z!: Pmesd I de uea y err m

ECADOR Núm. 192............ D

Contndo: Sb A .-Msc  l. DMdd Astus s ds isJes.- Bog y Pd¡ •Que e sc Mdó dm

AA NERTERADA 3 dcón. . .

VtEA NEA OÍTA

N PNA

L sECTADOR Nm. V

As TLNTDAS . (n um1 fguras d hna udán)

Page 3: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 3/244

L. 

O'

JosÉ ÜRTEGA G AsSETESTDS FLSÓS

EL TEMA{

DE NUESTR TIEMPE OCASO DE AS REVOUCIOESE S E IDO I S TÓR I COE A EORÍA DE EI SE I

P-

Page 4: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 4/244

popQe e póo qu m .

ARTS D L IUSTRCÓN ROVS 2W

Page 5: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 5/244

 DERTEN L LETOR

Page 6: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 6/244

 pmea pate de este lbo cotee

la edaccó u poco amplada de la

leccó uvstaa co ue augu mcuso habtual e el ejecco de 92-22.

Paa edactala ahoa me he sevdode los aputes mucosos y coectsmosue tomó e el aula uo de ms oyetesm uedo amgo D. Feado GacaVela

Al ofece hoy auela leccó a u público más dveso ue el cocuete a la

Uvesdad, he ced fozoso desaolla u poco más aluos pesametosue poda se meos aseuiles paa ctoes xños l estudo f losóf co A est

Page 7: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 7/244

DVRI T

 se reduce la amplacón hecha sobre eltexto pimitivo.

Siguen varos apéndices que insisten sobe cuestiones más concetas, todas ellasconexas con la doctina expuesta en la lec

ción De ellos me nteresa sobre todo elque pesenta bevemente una ntepetación losóca del sentido geneal latenteen la teoría física e Ensten. Creo que por vez pmea, se subaya aquí certo

carácter ideológco que leva en sí esta teoía y contadce las ntepretacone que hasta ahoa solan darse de ella.

Page 8: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 8/244

a da d lagnraons

o qe más impot n sistm cientco es qe se veddeo. eo l

eposición de n sistem cientfico impone éste n nev necesidd demás de

se veddeo, es peciso qe se com-pendido. No me efieo ho ls difi-cltdes qe el pensmiento bstco,sobe todo si innov, opone l mente,sino l compensión de s tendenci

pond, de s intención ideológic, p-die decise, de s fisonomí.

esto pensmiento petende se veddeo, esto es, efle con docilidd lo

ue ls coss son. eo s tópico,

po lo tnto lso spone qe p log

Page 9: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 9/244

1• OG Y GSSE

s petensión e pensmiento se ige ecsimente po s coss, tendiendosóo s contet Si e fiósofo se encontse soo nte os objetos, fiosofíseí siempe n fiosofí pimitiv Ms,

jnto s coss, h e inestigdo ospensmientos de os demás, todo e psdo de meditciones hmns, sendeos inmebes de epociones peis hes de ts ensds tvés de ete

se pobemátic, e consev sviginidd no obstnte s eited vioción

 Todo enso fiosófico tiende pe

do instncis o e coss so oe se h pensdo sobe e Est coboción de s meditcioes pecedentese sie, cndo menos, p evit todoeo cometido d cesión de

os sistems n cácte pogesioho bien, e pensiento de n épo

c pede dopt nte o e h sido pensdo en ots épocs do ctitdes cotpestsespecimente especto psdo inmedito, e es siempe e más efi

Page 10: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 10/244

L A D N O

ciente ev en sí intdo, encps-do, todo e petéito H, en eecto, épo-cs en s cs e pensmiento se consi-de sí mismo como desoo de idesgeminds nteiomente, épocs qe

sienten e inmedito psdo como goqe es gente eom desde s íqés son épocs de iosoí pcíicésts on épocs de iosoí beigente,qe spi esti e psdo mednte

s dic speción Nest époc esde este útimo tipo si se entiende pones époc no qe ho cb,sino qe ho empie

ndo e pensmiento se ve odo dopt n ctitd beigente cont elpsdo inmedito l coectividd intelect qed escindid en dos gpos Den do, gn ms moiti de os

qe insisten en ideoogí estbecidde oto, n escs minoí de coonesde vngdi de ms et qe vis-mbn o eos ons de pie ún intc-t Est minoí vive condend no seien entedid os gestos qe en e

Page 11: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 11/244

O GSS!

povoc l visión de los nevos pisesno peden se ectente intepetdospo l s de etgdi qe vn s g y ún no h llegdo l ltitddesde l cl l te incógnit se ote

De q qe l no de vnd viven n sitción de peligo ente el nevoteitoio qe h de conqst y el vlgotdtio qe hostili s espld Mient ediic lo nevo, tiene qe defendese

de lo vieo mndo n tiempo coolos econstctoes de eslén l dy el st

st discepnci es más hond y esen

cil de lo qe sele ceese Tté decl en qé sentidoo medio de l histoi inentmos l

compesión de ls viciones qe sobevienen en el espíit hno eo

necesitos pimeo dveti qe ess viciones no son de n mismo ngo ietos fenómenos históicos dependen deoos ás pondos qe po s peson independientes de qéllos L idede qe todo infye en todo de q todo

Page 12: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 12/244

D NO O

depende de todo, es n vg pondeción mstic qe debe epgn qienesee esetmente ve clo No; ecepo de lidd históic psee nntom pfectmnte qizd, n

oden de sbodinción, de dependenciente ls divess cses de hechos. s,ls tnsfomciones de oden indsti opoltico son poco pofnds: dependen des ides, de s pefeencis moles es

tétics qe tengn os contempoáneos.eo, s vez, ideolog, gsto molidd no son ms qe consecencis o especifcciones de l sensción dcl nte

vid, de como se sient l eistenci ens integidd indifeencid. Est qe lmemos «sensibilidd vitl es el fenómeno pimio en histoi o pimeoqe hbmos de defini p compen

de n épocSin embgo, cndo vición de

sensibildd se podce sólo en lgún in-divido, no tiene tnscendenci históic.

Hn soido dispt sobe e áe de lfilosof de histoi dos tendencis qe,

Page 13: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 13/244

O Y

m JUICO sin qe o peend hodso cesión, so pemeneeónes H hido n inepecióncoleciis o ndiidis de elidd hisóic qé e poceso

ssnio de hisoi es o de smchedmes difss; p és, losgenes hisóicos son ecsimene losindiidos El cáce cio, cedo del pesonidd, es, en efeco, demsido

eidene p qe ped cepse l imgen coeciis de hisoi Ls msshmns son ecepis: se limin opone s fo o s esisenci os homes

de id peson e inicido Ms, poo p, e indiido señeo es nscción. Vid hisóic es conienci id de l indiidlidd egegiconsise, pecismene, en n cción

omnímod soe l ms No ce, pes,sep os héoes de ls mss Se - de n didd esencil pocesohisóico hmnidd, en odos os esdios de s eoción, h sido siempen esc fncion en qe los hom

Page 14: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 14/244

Page 15: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 15/244

ORTEA Y CASS

minorí seect s mchedmbre qe hsido ndo sobre e ámbito de l eistenci con n trectori vit determi-nd. generción compro!iso dinámico entre ms e individo es e concepto

más importnte de l histori por deciro sí e gone sobre qe ést eects movimientos.

Un generció es n vriedd hm-n en e sentido rigoroso qe dn estetérmino los ntrlists. os miembros deel vienen l mndo dodos de cierosccteres típicos, qe es prestn nfisonomí comn dferenciándolos d l

generción nterior. Dentro de ese mrcde identidd peden ser los individosde más diverso temple hst el pnto deqe hbiendo de vvir os nos nto

os otros fer de contemporáneos se

sientn veces como ntgonists erobo l más vioent contrposición de osp os anti descbre fácimente l mird n comn figrn. Unos otros

son hombres de s tiempo por mcho qe se diferencien se precen más oda

Page 16: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 16/244

D NURO .O

v El eccionio el evocioniodel iglo

XIon mcho má fne ente

qe cqie de elo con cqiede nooto Y e qe, bnco o negopetenecen mim epecie, en no-

oto, nego o blnco, e inici ot di-tintMá imponte qe o ntgonimo

del p el ant dento de ámbito den geneción, e ditnci pemnen-te ente o individo eecto o vl-ge Fente doctin o qe i-lencin o niegn et eidente difeencide ng hitóico ente no oto hom-

be, e enti n tmente incitdo ege in embgo, e mimdifeenci de tl ponen qe e tibe o individo n mimo pno deptid, n lne común obe c e

eevn no má, _ oto meno, viene epeent e ppel qe e nive de men topogf Y en efecto, cd geneción epeent n ciet titd vitl,

dede l c e iente l eitenci den mne detemind i tommo en

Page 17: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 17/244

ORA Y A

s connto l evolción de n z cn de ss geneciones se nos pesentcomo n momento de s vitidd comon psción de s potenci ogánic. cd psción tiene n fisonom pec-

li nic es n ltido impemtble en seie del pso como lo es cd noten e desolo de n meod. emente podemos imgin cd geneción bo l especie de n poecti bio

ógico nzdo espcio en n instntepeciso con n vioenci n dieccióndeteminds. De n ot pticipntnto ss elemetos más viosos como

los más vlgesMs con todo esto co es no hce-mos sino consti figs o pint ilst-ciones qe nos siven p destc el hecho veddemente positivo donde l

ide de geneción confim s eidd.Es elo simplement qe

s geneciones

ncen ns de ots de sete qe nev se enent con ls foms qe

eistenci h ddo nteio. cd geneción vivi es pes n fen

Page 18: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 18/244

NSO O

de dos densones n de s cesconsse en ecb o dodes o-cones nsttcones ecpo nte-cedente; ot de f s pop espontnedd cttd no pede se

s nte o popo qe nte o ecbdoo hecho po otos eectdo pefec-to en e sentdo de concso se delnt hc nosotos con n ncón ptcu: pece coo consgdo puesto

qe no o heos bdo nosotos ten-deos cee qe no h do ob dende sno qe es edd s Hn oento en qe s des de nestos

estos no nos peen opnones denos hobes detendos sno e-dd s nónente descendd so-be te En cbo nest sensb-dd espontne o qe os pensndo

sntendo de nesto popo peco nose nos pesent nnc concd cope-to gdo coo n cos dent snoqe es n fenc nt de te e-

nos esstente Est dsent qedcopensd po o gosdd

Page 19: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 19/244

ORTEA AE'

dpcón neso cácte qe tenesiempe lo espontáneo

E espíit de cd enecón dependede eccón qe esos dos inedientesfomen de l cid qe nte cd no de

elos dope l moí de ss ndiidos.¿Se enteá o ecibdo desoen-do s íntms oces de o espontáneo?¿Seá fe ésts e ndóc l todddel psdo? H hbdo eneciones

qe sinteon n pefect homoeneidd ente o ecibdo lo popio. Enton-ces se e en écas cumulativas Otseces hn senido n pofnd heeoge

nedd ene mbos elemenos, sobe-nieon écas eliminatas  lémicasenecones de combte. En s pimes os neos óenes solddos conos ieos se spedn eos en l poí-

tic en cienc en s tes sien diiiendo os ncinos. Son tempos de eos. En ls sends como no se t deconse cm sino de mb

ss os eos qedn bdos polos oos Son tempos de óenes ed

Page 20: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 20/244

E EM DE UESRO EO

des de nccón begenc constct.

Es to de pocs de senectd pocs de jentd es n fenóeno tnptente o go de hsto qe so-

pende no ho detdo po todo endo L zón de est ndetencestá en qe no se h ntentdo n fo-ente nstcón de n nedscpn centfc qe pod seetaisoia c se s hstosconcets o qe es fsoog cn-c Un de s ás coss nestgco-nes ethstócs consst en e desc-

bento de os gndes tos hstó-cos. oqe h otos no enos edentes fndentes qe e ntedcho; poejepo e to se. e nsn enefecto n pendcón en hsto de

pocs soetds njo pedonntede ón pocs sbgds po nenc feenn. Mchs nsttconessos des tos hst ho nepc

dos se cn de ne sopendentecndo se ce en cent de qe cets

Page 21: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 21/244

J OG Y GS

époc hn ido egid moded po pemc de me eo no e hooción decd p intene en etcetión

Page 22: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 22/244

1

La pvi ió d futuro

cd geneción consiste en n pe-

ci sensiilidd, n n epetoio o-gánico de ntims popensiones qiee decise qe cd geneción tiene voc-

ción popi s históic misión Se cienesobe el e seveo impetivo de deol esos gémenes infeioes de nfoml eistenci en tono según e módlo des espontneidd ero contece qe ls

geneciones como os individos, ftn veces s vocción den s misiónincmplid H, en efecto, genecionesinfiees s misms, qe defdn l in

tención cósmic depositd en es nlg de comete esetmente t

Page 23: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 23/244

OG Y GS

qe es h sido refd, sords ls r-genes elcones de s voccón, eferen seser ods e des nsicones ceres credos or s neriors qe crecen de fnidd con s emer

meno r es qe es desecón deleso hsórico no se comee mnemene. L genercón dencene se rrsror l eisenc en ereo descerdoconsgo mism vmene frcsd

o creo qe en od Ero, ero mesecmene en Esñ, es l c nde ess genercons deserors. ocsveces hn vvdo os hombres menos en

cro consgo msmos cso nnc hsoordo hmnidd n dócimeneforms qe no e son fines, servivencis de ors genercones qe no responden s ido ínmo De qí e comen-

zo de í n crcerísico de nesroiemo or eemo, én oíc en re.

Nesrs nsicones, como nesros esecácos son resido nqosdo de

or edd. N hemos sbdo romer resemene con ess desvirds concrecio

Page 24: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 24/244

D NRO O

nes de psdo ni tenems psibiidd dedecnos es.

o se tes s cicnstncis n siste-m de pensmientos como e q desdee ños epongo en est cáted no

pede se fácimente compendido en sintención ideoógic en s sonom inteio. Se spi en é t vez sin ogo cmpi con tod pcitd e impeti-vo itóico de nest geneción eo

nest geneción pece obstind dicmente en deso s sgestiones dnesto comn destino He egdo pofe convencimiento de qe n lo

meoes de e svs my conds ecepciones no sospecn siqie qe ennesto tiempo sensibiidd occientce n vie cndo menos de n cdnte. He q po qé consideo nec-

sio nticip en est pime ecciógo de o q mi icio constitye etem esenc de nesto tiempo.� ¿ómo es posibe qe se e desconoc

tn po competo? ndo convessobe potic con gn coetáneo v

Page 25: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 25/244

J TG G

do , dic pogesistp poeos en e mejo csosge inevitbe discepci, pies esto iteocto qe est discepci sobe mteisde gobieno stdo es popimente

divegeci potic Ms pdece eo:esto descedo potico es cos msecndi cece po competo deimpotnci si o siviese de mifestción spefici n disenso mcho más

pofdo No o sepmos tto e potic como en os pincipios mismos depens de senti. ntes qe s doctis de deecho constitcio nos dist

cin difeete bioog, fsic, fiosofde histoi, étic ógic L posiciónpotic de tes ontempoáeos es cosecenci de ciets ides qe jtos ecibimos de os qe feon estos mes

tos Son ides qe tieo pen vigenci hci 890 ¿o qé se hn cotetdo con isisti en os pesmietos ecibidos, pes de ot eitedmte

qe no coiciden co s espotneidd?efieen sevi sin fe bjo ns bnes

Page 26: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 26/244

E MA E UERO EMO

eteñi cmpi e penoo eeoe evi lo pincipio ecibio ponién-oo pnto con íntimo enti. Lomimo qe en ibee o eccionio: en mbo co on ego El

etino e net geneción no e elibe o eccioi ino pecimenteeinteee e ete nico iem

No e miibe qe l peon oblig po elevnte coniione inte

ecte mi l eponbii eneto tiempo vivn como e vlgo, leiv, teni l peficile viciite e c momento in bc n i

goo mpi oientción en lo mbose l htoi oqe ét no e n po inócil o peviión No cbe,cietmente peeci lo hecho ingle qe mñn vn contece peo

tmpoco eí e veo inteé pepeicción E en cmbo peectmentepoible peve e entio tpico el póimo to nticip el peil genel e lépoc qe obeiene Dicho e ot mne : cecen n un époc mil e

Page 27: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 27/244

J. OG GS

mpevsles peo ell msm no es n, posee n contet e neq-voc s lo popo qe con los destnosndvdles nde se lo qe le v contece mñn; peo s se cá es s

cácte, ss petto, ss enegís, , polo tnto, cál seá el estlo de ss eccones nte qellos ccdentes Tod vdtene n ót noml peestled, enc líne pone el , sn desvtl

esenclmente, s snosddes e ndentcones

e en hsto l poec Más únl hsto es sólo n lo centc en

l medd en qe se posle l poecndo Schlegel do qe el hstodoes n poet del evés, epresó n detn pond como ect

L ntepetcón de l vd qe ten

el home ntgo, en go, nl l hs-to él l estenc consstí en nle psndo no coss Los contecmentos hstócos en contngencs e-

tnsecs qe cín scesvmente soetl ndvdo o tl pelo L podccn

Page 28: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 28/244

D NRO O

d n ob gen, c nnce,lo cmbo potco, ge, en enómeno de n mmo tpo, qe podemombo en l te qe pt n tnente De et ete, e poceo htó

co e n ee de pepec n le, nentdo No e poble, po tnto, cenchtóc, qe cenc óo e pobedonde ete lgn e qe ped decbe, go qe teng entdo qe

po tenelo, ped e entenddoeo vd no e n poceo etne

co donde mpemente e dconn contngenc L vd e n ee de hecho

egd po n le ndo embmo lmente de n ábo, pevemo todo elco noml de etenc N o pode-mo eve e o vendá o no ege con lne de ego colgdo l

nco de l nbe; peo bemo qe lmente de ceeo no llevá oe dechopo De mmo modo, el pebo om-no e n ceto epetoo de tendencvte qe e vn deenvolvendo en etempo, po po En cd etdo de

Page 29: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 29/244

J OG G

ese esaoo se haa pefomao esbsecene La via hmana es n poceso ineno en e os hechos esenciaesno caen ese fea sobe e sjeoini-vio o pebo sino e saen e ése

como e a semia, fo y fo Es enefeco n aa e en e sigo anes eesciso viviese n hombe con e geniosinga e Césa Peo o e Césa hiobianemene con s genio singa o

hbiean hecho sin ana biane ni peni oos ie o oce hombes, cyosnombes conocemos Un omano e sigo anes e Jesciso no poa peve

e esino nipesona e fé a via eCésa peo s poa pofeia e e sigo anes e Jesciso sea na época«cesaisa. Con no oo nombe, e«cesaismo ea na foma genéica e

via púbica e vena pepaánose es-e iempo e os Gacos. Caón pofeióbien caamene os esinos e ae f-o inmeiao

Po se a eisencia hmana popia-mene via, eso es, poceso ineno en

Page 30: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 30/244

L D NUO IO

e se cmpe na ey e esaoo espobe a cenca hsóca a sea cenca no es oa cosa e e esfeoe hacemos paa compene ago Yhemos compeno hsócamene na

sacón cano a vemos sg necesa-amene e oa aneo ¿Con é géne-o e neceafsca maemáca ógca? Naa e eso con na necesacoonaa a esas peo especfca: a ne

cesa pscoógca La va hmana esemnenemene va psca Can noscenan e Peo hombe nego hamaao a s vecno y ego avegamos

e e vecno haba shonao a a hjae Peo hemos compeno sfcene-mene ae aco homca La compen-són ha conso en e vemos sa ono e o oo a vengana e a eshon-

a en nevoca ayecoa y con ev-enca paeja a a e gaana as vea-es maemácas Peo con a msma ev-enca a sabe a eshona e a hjapmos peec anes e cmen ePeo maaa a s vecno En ese caso

Page 31: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 31/244

J OG T

se ve con oa caia cómo a profeiar e fro se hace so e a misma operación ineeca e para comprener epasao. En ambas irecciones hacia arás

o hacia aeane, no hacemos sino reco

nocer na misma crva psicoógica eviene, como a haar n oo e arcocompeamos sin vaciación s forma enera. Creo pes e no parecerá avenraa a epresión aneceene según a

ca a ciencia hisórica sóo es posibe ena mea en e es posibe a pofeca.Cano e senio hisórico se perfecciona, amena ambién a capacia e pre

visión (1).Pero ejano a n ao oas as cesiones secnarias e a pcra eposición e ese pensamieno paneara, recámonos a a posibiia e prever e

inmeiao fro. Cómo poceer en aempresa?

() omo e vee e o u po pó e pove o ee pe oo o

«poemo óo• qe em pomow pege

Page 32: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 32/244

L A NO O

Es evente e e prómo ftro ncee nosotros y consste en proongcóne o e en nosoros es esenc y nocontngente norm y no etoro. En rgor bstr ps con e ecenése·

mos propo corón y emnno cnto se fán nv prv preeccón prejco o eseo proongásemoss nes e nestros petos y tenencs esences hst vers converger en

n tpo e v Pero yo copreno eest opercón en prenc tn sencno o es pr en no esá hbto osrgores y precsones e náss pscoó

gco N menos hbt en efecto ees torsón e mente hc entro e sms E hobre se h formo en ch con o eteror y sóo e es fác scernr s coss e están fer A mrr

entro e s se e nb vst y pecevértgo

Pero yo creo e hy otro proceento objetvo pr escbrr en e presente

os sntoms e porvenr.

e cho ntes e e cero e

Page 33: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 33/244

J OG Y GSS

épcs psee n nm jei,e en é hy cies civies pimisy s secnis, eivs e ésegún s, s ccees e n eveine s hyn eg mnifesse

en s civies secnis e vi,e sn s más penes y nis, hbán cmen y h insinse en scivies pimis. L pc, pejemp, es n e s fncines más se

cnis e vi hisóic, en e seni e e es me cnsecenci e ems (1). Cn n es e espi eg infm s mvimiens pí

ics, h ps y p s s emásfncines e gnism hisóic L píic es gviión e ns mss sbes. h bien; p e n mificción e s sens hisóics ege

ms, ien e hbe nes inf en miní seec. Pe s miembs e éssn e s cses: hmbes e cción yhmbes e cnempción. N es s

( E o aq moio m aza iaa i azó mmo hóio

Page 34: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 34/244

T N P

e as nevas tenencias toava germinantes y éies, serán perciias primeropor os temperamentos contempativos epor os activos La rgencia el momentoimpi a homre e accin sentir as va

gas risas iniciaes e, por e pronto nopeen henchir s práctico veamenEn e pro pensamieto es, por consi-

giente, one imprime s primera heastisima e tiempo emergente on oseves rios e ea en a ieta pie eetane e sopo primerio E pensamiento es o más fúio e hay en ehomre por eso se ea empar fácimen-

te por as más igeras variaciones e asensiiia vitaEn sma: a ciencia e hoy se proce

es e vaso mágico one tenemos e mirar para otener na vismre e ftro

Las moifcaciones, acaso e aparienciatécnica, e eperimentan hoy a ioogao a fsica, a sociooga o a prehistoria,sore too a fiosofa, son os gestos pri

migenios e tiempo nevo La materiaeicasima a ciencia es sensie a

Page 35: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 35/244

OG Y G

as menoes epacones e a vaay pee sev paa egsa ahoa conenes sgnos o e anano os aos seveá poyecao gganescamene soe eescenao e a va pca Cena pes

a ancpacón e pven con n nsmeno e pecsón semejane a os apaaos sísmcos e evean con n eve emo o e a enomes sancas es nacaásofe eúca

Nesa geneacó s no ee eaa espaas e s popo esno ene eoenase en os caacees geneaes ea cenca e hoy se hace en ve e fja

se en a poíca e pesene e es oaea anacónca y mea esonanca e nasensa feneca De o e hoy seempea a pensa epene o e manase vá en as paeas

Fche nenó paa s empo na aopaeca en e famoso cso ego p-cao en omo soe os Caacees e aépoca aca eceno e empeo yonenaé ahoa soeamene esc oe conseo ema caa e a nesa

Page 36: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 36/244

111

Rela tivi s m o ra ciona lismo

L ATEbaj ch a spsc e

e ese a íma afa ee sssemas ceífcs as geeaces

épcas ¿Qee es ec e a ceca,

especamee a fsfía, sea cj e cvcces e s vae cmvea paa eema emp? iacpams e esa see e caáce as e a vea eaems e

as e as heses e a ca «eavsa, e es a e as más ípcasemaaces e s I. Meas habams e escapa a esa pca, haamss ec e ea

s es e a vea e aae

Page 37: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 37/244

J• OA Y ASE

cia inciena e caáce pameneécnico va a concinos en va ectahasa a a misma e ema e nesoiempo.

Bao e nombe vea se oca n

pobema smamene amáico. La vea a efea aecaamene o e ascosas son se obiga a se na e invaiabe. Mas a via hmana en s mifome esaoo es eci en a hisoia ha

cambiao consanemene e opiniónconsagano como «vea a e aopaba en caa caso Cómo compagina ono con o oo? Cómo avecina a

vea e es na e invaiabe eno dea viaia hmana e es po esenciamaia vaa e inivio a inivioe aa a aa e ea a ea? i eemos aenenos a a hisoia viva pese

gi ss sgesivas onaciones enemose enncia a a iea e e a vease ea caa po e home. Caa inivio posee ss popias conviccionesmás o menos aeas e son «paaé a vea En eas enciene s hoga

Page 38: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 38/244

L D NUO PO

ín, e e anene cá sbre eha e a esenca «La vera, pes,n ese n ha ás e veraes «rea-vas a a cncón e caa se Taes a crna «reavsa

Per esa rennca a a vera, an gen-ene hecha pr e reavs, es ásfíc e e parece a prra vsa epreene cn ea cnsar na fna -parcaa ane a chebre e s

fenóens hsórcs as a é csa?En prer gar, s n ese a vea npee e reavs arse a s sen ser En segn gar, a fe en a

vera es n hech raca a va hana s a apas ea ésa cn-vera en ag sr absr La a-pacón sa e eecas careceráe sen var E reavs es, a a

psre, escepcs, e escepcs,sfca c becón a a ería,e na ería sca

nspra, sn a, a a enenca reavsa n nbe ena e respear a aab vba ra a t va

Page 39: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 39/244

G G

Peo es n ensayo fracasao Como ecíaHeba: «oo ben inciiane es n es-céico, ero oo escéico es sóo ninciiane

Más honamene fe ese e ena-

cimieno o os senos e ama eroeaa enencia anagónica e raconaismoigieno n oceimieno ineso eacionaismo ara saa a ea, enn-cia a a ia e encenan ambas en

encias en a siación e e ísico oar aribye a os os Paas, séimo noeno e s nombe

Pío, per cnerva l sede erde fede pe conerr l ede perde l sede

ieno a ea na, absoa e inaiabe, no ee ser aribía a nesasesonas iniiaes, coribes maias Habrá e sone, más aá

as ifeencias e ene os hombres eisen na esecie e sjeo absaco, común a eroeo y a chino, a cone-oráneo e Perices y a cabaero Lis XV Descares amó a ese nesroono común eeno e aiaciones y e·

Page 40: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 40/244

L NUO IPO

ciaiaes iniviaes, af

aón,

Kan «e ene aciona.óese ien a escisión ejecaa en

nesa pesona. De n ao ea oo oe via conceamene somos, nesa

eaia ppiane e hisóica. De oo, esenúceo aciona e nos capacia paa alcana a vea, peo e, en camio, novive, especo iea e se esia inm-tae a avés e iempo, ajeno a as vicisies e son snoma e a viaia.

Peo no s compene poe a aónno ha escieo, es ego, e nive-so e as veaes. ¿Cómo es e aa

ano? ¿Cómo pemie e a hmaniase eneenga mienaiamene en seseaaaaa a os más vaios eoes? ¿Cómoepica a mcheme e opiniones e gsos e, según as eaes, as aas,

os inivios, han ominao a hisoia?Dese e pno e visa e acionaismo,a hisoia, con ss incesanes peipecias,caece e senio, es opiamene a

hisoia e os esoos pesos a a aón paa manifesase. E acionaismo es

Page 41: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 41/244

J• ORTEGA Y GASE

anhsórco En e ssea e Descares,pare e oerno raconaso a hsora no ene acooo o, á ben, easaa en n gr e casgo. «oo oe a raón concbece en a Me-

acón carao concbe, según e ebo, y no es posbe e yerre. ¿Dóne,pes, nacen s errores? Nacen spe-ene e e seno a vona chomás apa y ás eensa e e enen

meno, no la conengo en o smos les, sno e a eeno abén a cosas e no eneno a as cales, senoe syo nferene se escarra con sa

facla y escoge o faso coo veraero y el a por e ben: ésa es a casa ee e evoe y pee.

De sere e el error es n pecao ea vona, no n aar y an a ve n

sno e a negenca. no fera por ospecaos e la vona ya e prmer hombre habra escbero oas as veraese le son asebles no habra haopor ano varea e opnones, e eyes e cosbres en sma, no habra

Page 42: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 42/244

L MA D NUSTRO IPO

habi hisra Per cm a ha habin enems más reme e arbra apeca La hisria sera sbsanciamenea hisria e s errres hmans cabe aci más anihisrica, más an

via Hisria y va ean asraas cnn seni negaiv y saben a crmenE cas e Descares es n ejemp

ecepcina e e anes he ich sbre a psibe previsin e prvenir

 También ss cnempránes n viernpr prn en s bra sin na inn-vacn e inerés prmene cenficDescares prpna a ssicn e nas

crinas fsicas fisficas pr ras yse precparn an s e eciir si esas nevas crinas eran cieras err-neas L prpi ns acnece hy cn aseras e Einsein Per s abannan

n mmen esa precpacin y ejanen sspens a senencia sbre a vera faea e pensamiens caresia-ns, se s hbiese mra sipemene

cm snma nica e na neva sensibiia cm manifesacin germinaiva

Page 43: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 43/244

Page 44: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 44/244

L A NUSTRO TIMO

E entsiasmo e Descates po asconstcciones e a aón e evó a eje·cta na invesión competa e a pes-pectiva nata a hombe E m n oinmeiato eviente e contempan

nestos ojos papan nestas manosatienen nestos oíos se compone ecaiaes cooes esistencias sones et-cétea Ese es e mno en e e hombhabía vivio viviá siempe Peo a a-

ón no es capa e maneja as caiaesUn coo no pee se pnsao no peese enio Tiene e se visto si eemos haba e é tenemos e atene

nos a é Dicho e ota manea e cooes iaciona En cambio e númeo ane amao po os matemático «iacio-na coincie con a aón. in más eatenese a sí misma pee cea ésta e

niveso e as cantiaes meiante con-ceptos e agas caas aistas

Con heoica aacia Descates eciee e veaeo mno es e cantitati·

vo e geomético e oto e mno ca-itativo e nmeiato e nos oea eno

Page 45: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 45/244

J• G Y GSS

de gacia y sgesión, eda descaificadoy se e considea, en cieo modo comoisoio. Cieamene e a isión esáan sóidamene fndada en nesa naaea, e no basa econocea paa evi

aa. E mndo de os cooes y os soni-dos nos sige paeciendo an ea comoanes de descbi s amoya.

Esa paadoja caesiana sive de ci-mieno a a física modena. En ea hemos

sido edcados y hoy nos cesa abjoadvei s giganesca aninaaidad yvove a pone os éminos según esabananes de Descaes. Peo se compende

e na invesión an compea de a pespeciva esponánea no fé en Descaes yen as geneaciones sigiees n esado impeviso a e súbiamene se egaen visa de cieas pebas. A conaio

se comiena po esea, más o menos,consamene e as cosas sean de aciea manea, y ego se bscan as pebas paa demosa e as cosas son, enefeco, como nosoos deseábamos. Coneso o ieo en maea agna deci e

Page 46: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 46/244

 T D NSRO IKPO

s pres sen sors: es spemenhcer consr e no son s presenes nos scn  sn sno nosoros os e vos scrs ovospor prevos fnes Ne creerá e Ens

en f n en sorpreno por neces e reconocer e e no ene cr ensone3 Dese hce renos chos hores e er venn posno n sc e cro -

ensones. Ensen scó preeene coo no er n seo pos h enconro

L fsc fiosof e Descres fe

ron prer nfescón e n esoe espr nevo e n sgo ás reb eenrse por os s fors e v onr en e só en e esroen pe ceno converger os rs

gos e ese eso e espír se oene sens especfne «oern.spcc esn hc oo o espon-áneo e neo Ensso por oconsrccón rcon A hore cresno oeno e será npáco e p

Page 47: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 47/244

J ORE SSE

sa, pre en é n se hcern scsas «mre gemerc As, as ns-ces pcas racnaes e pareceránrpes e njsas Free a eas cree haer escer n ren sca efnv,

e ecvamee pr me e araón pra Es na cscó esemácamene perfeca, ne se spne es hmres sn «enes racaes, naa ms Am ese spesa«raón pra ene e parr sempre espess, cm e ajere, as cnsecencas sn nees eacas Eefc e cnceps pcs, as ea-

ra, es e na «ógca» maravsa, esecr, e n rgr neeca nsperaleAhra e e hmre caresan sóene sensa para esa vr a perfeccón neecal pra Para e

más es sr ceg Pr es, e preér- e presene n e merecen e menrespe A cnrar, ese e pn evsa racna, aeren n aspec crm

ns Urge, pes, aar e peca vgene prceer a a nsaracón el

Page 48: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 48/244

E ' EM

oen socia efiniio fo iea,conso po e ineeco po ebe spana a pasao y a pesene se ese empeameno e ea a as eociones acionaismo apicao a a po-

ica, es eocionaismo, y iceesa, noes eocionaia na época si no es a-cionaisa No se pee se eocionaiosino en a meia en e se es incapa eseni a isoia, e pecibi en e pasao

y en e pesene a oa especie e aón,e no es pa, sino ia

La asambea consiyene hace «soemne ecaación e os eecos e

hombe y e ciaano, a «fin e eos acos e poe egisaio y os epoe ejecio, pieno se en caainsane compaaos con e fin e «oainsición poica, sean más espeaos,

a fin e e as ecamaciones e osciaanos, fnaas en aeane sobepincipios simpes e iniscibes, ec,ecéea Diase e eemos n aaoe geomea Los ombes e 1790 nose conenaban con egisa paa eos no

Page 49: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 49/244

ORtGA Y GAS

só tn ni ps y psnt, sin q spin tbin histi t tn ó hb s t institión pti Hyns p si ptnt st ti

t Aás, ns p sth y .E n s h hh nsts jsás pj vst. Epzs ss-ph q histi, vi, ni p,ni b s i p pinipis,

s is tátis ()Es innsnt gitin pnip

y sstiti p pinipi Bj st, nns q n q, q vi sp-

it n gin bst Y st spisnt q n p s ni bstis inistq sv zón nii vi, ni tivis, qsv vi vpn zón

L snsibii p q hinz s tiz p s insisión s i N ps tistint instns n ningn ss tins

(1) Véase el 1 Apndice: c w

Page 50: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 50/244

V

Cultura vda

HEMOSvist ó pb v

ivi s hbs s gnins ntis nst n stnnis ntgónis tivis y

inis C n s nni q t tin E inis sq n v y bnn viE tivis pi vii istni qit intb v

Nsts n ps j nst s-pit n ningn s s psiinsn nsys ns p q s-is n tiión Vs n pn

i q hy psib n n yt, p q vtis ss p

Page 51: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 51/244

OGA Y:ASST

mentarias insuficiencias l hecho de queen otro tiempo pudieran los hombres mejores acomodarse plácidamente según sutemperamento en cualquiera de ellas indica que poseían una sensibilidad distinta

de la nuestra Somos de una época en lamedida en que nos sentimos apaces deaceptar su dilema y combatir desde unode los bordes en la trinchera que éste hatajado Porque vivir es en un esencialsentido que luego nos saldrá al pasoalistamiento bajo banderas y disposiciónal combate Vivere militare est », decíaSéneca haciendo un noble gesto de le

gionario o que no se nos puede pedir s que tomemos partido en una lidque dentro de nosotros hallamos ya resuelta ada generación ha de ser loque los hebreos llamaban N eftali, qu

quiere decir Yo he combatido mis combates»

Para nostros la vieja discordia etáresuelta desde luego: no entendemos cómo

puede hablrse de una ida humana aquien se ha amputado el órgano de la

Page 52: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 52/244

M DE NUESR EM

vda, ni de una verdad que para existirnecesita previamente dealojar la fuenciavital

l poblema de la verdad, a que someramente he aludido, es sólo un ejemplo

o mismo que con él acontece con lanorma moral y jurídica que pretende regirnuestra voluntad, como la verdad nuestropensamiento l bien y la justicia si sonlo que pretenden, habrán de ser únicosUna justicia que sólo para un tiempo ouna raza sea justa aniquila su sentido También hay un relativismo y un racionalismo en ética y en derecho También los

hay en arte y en religión s decir, que elproblema de la verdad se generaliza a todos aquellos órdenes que resumimos en elvocablo «cultura

Bajo este nuevo nombre, la cuestión

pierde un poco de su aspecto técnico y seaproxima más a los nervios humanos Tomémosla, pues, aquí y procuremos plantarla con todo rigor, con todo su agdo

dramatismo l pensamiento es una función vital como la digestión o la circula

Page 53: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 53/244

J &A Y SE

ción de a sange Q estas útimas c�sistan en pocsos espaciaes, copóeos aqéa no es na difeencia nada impotante paa nesto tema ando elbiólogo del sigo XX se niga a conside

a como fenómenos vitaes los qe notienen caácte somático, pate de n pejicio incompatibe con n igooo positivismo médico qe asiste al enfemono encenta menos inmediatamente ante

s e fenómeno de pensamiento qe el dela espiación Un jicio es na pociúnca de nesta vida na volición o mismo Son emanaciones o momentos de n

peqeño obe centado en sí mismo: elindivido ogánico Pienso lo qe pienso,como tansfomo os aimentos o bate lasange mi coazón n los tes casos setata d necesidades vitales ntende n

fenómeno bioógico es mosta s necesidad paa a pedación de individo olo qe es o mismo, descbi s tilidadvtal n m como individo ogánico

ncenta, pes, mi pensamiento s casa jstificación: es n instmento paa mi

Page 54: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 54/244

E EA NSiO PO

va, órgano de ea, que ela regula y goberna

Mas, por otra parte, penar es ponerante nuestra ndvdualdad as cosas se·gún ellas son l hecho d qu por veces

erramos, no hace sno confrmar el carác·ter verídco del pensamnto amamoerror a un pensamento fracasado a unpensamento que no lo es propamenteSu msón es reejar e mundo de las co 

sa, acomodarse a ellas de uno u otromodo en suma pensar es pensar la ver·dad, como dgerr s asmar os manjares Y el error no anula la verdad del

pensamento, como a ndgestón no suprme el hecho del proceso asmatoronormal

 Tene, pues, el fenómeno del pensamento doble haz: por un lado nace como

necesdad vta del ndvduo y está regdopor la ley de la utdad subjetva porotro lado, consste precsamente en unaadecuacón a las cosas y e mpera la ley

objetva de a verdado propo contece con nuestras vol·

Page 55: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 55/244

J RG Y G

cones acto de la voluntad se dspaade cento so del sujeto s una eanacón enégca un petu que ascendede las pofunddades ogáncas quee,en sentdo estcto, es epe un quee

hace algo l ao a una cosa, e eodeseo de que ago sea, ntevenen sinduda, en a pepaacón de acto vountao peo no son este so Queeospopaente, cuando, adeás de desa

que as cosas sean de una ceta aneadecdos ealza nuesto deseo ejecutaactos efcaces que odfquen a eadadn as vocones se anfesta pecaa

ente e pulso vtal del ndvduo Poedo de elas satsface coge, aplasus necesdades ogáncas

Peo anacese un acto de vountaddonde apaezca clao el caáte de sta

Po ejepo, el caso en que después devacacones ttubeos al tavés de unadaátca debeacón, nos decdos,po fn, a hace ago epos otsposbes esoucones ntonces notaosque nuesta decsón ha nacdo de que

Page 56: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 56/244

L M D NS IM

entre os propósitos concurrentes, uno nosha parecido el meor De suerte, que todoquerer es constitutivamente un querer hacer lo meor que en cada siuación puedeacerse, una aceptación de a norma obe

tiva del bien Unos pensarán que estanorma obetiva de a vountad, este biensuo es e sericio de Dios; otros supondrán que lo óptimo consiste en un cuidadoso egoísmo o, por e contrario, en el

áximo beneficio de mayor número desemeantes Pero, con uno u otro contenido, cuando se quiere ago, se quiere porceerlo lo meor, y sóo estamos satisfechos

con nosotros mismos , sóo hemos queridoplenamente y sin reservas, cuando nosparece habernos adaptado a una normade la voluntad que existe independiente mente de nosotros, más alá de nuestra

individualidadste dobe carácter que hallamos en los

fenómenos intelectuaes y vountarios seencuentra con parea eviencia en el sen

timiento estético o en a emoción religiosa s decir, que eiste toda una serie de

Page 57: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 57/244

ORGA Y GASS!

fenómenos vitae dotados de doble dinamiidad, de un extraño duaismo Por unaparte son produto espontáneo del sujetoviviente y tienen su ausa y su régimendntro de individuo orgánio; por otra,

levan en sí mimos la neesidad de someterse a un régimen o ey objetivos Y ambas instaniasnótese biense neitanmutuamnte No puedo pensar on tilidad para mis nes bioógios si no pienso

a verdad Un pensamiento ue normamente nos presentase un mundo divergente de verdadero, nos levaría a onstantesrrores prátios, y, en onseuenia a

vida humana habría desapareido n afunión inteletua pues, no ogro aomodarme a mí, serme útil, si no me aomodo o que no soy yo a las osa en tornomío a mundo transorgánio a lo que

transiende de mí Pero también vieversa:a verdad no existe si no a piensa el sujeto si no nae en nuestro ser orgánio elato mental on su faeta ineudibe deonviión íntima Para ser verdadero epensamiento, neesita oinidi on las

Page 58: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 58/244

L D NUSRO MO

cosas, con o tanscendente de m mas, apopio tiempo, paa que ese pensamientoexista, tengo yo que pensao tengo queadhei a su vedad, aojao ntimamenteen mi vida, haceo inmanente a pequeño

obe bioógico que yo soySimme que ha visto en este pobemacon mayo agudeza que adie, insiste muyjutamente en ese caácte extao de fenómeno vita humano a vida de hombe

o conjunto de fenómenos que integane ndividuo ogánicotiene una dmensión tanscendente en que, po decioas, ae de s misma y paticipa de ago

que no es ea, que está más aá de ea pensamiento a vounad, e sentmiento esttico a emoción eligiosa, constituyen esa dimensión No se tata de qunosotos, a anaia, po ejempo, e fenó

meno inteectua, aceptemos a existenciade a vedad que é petende conteneAunque nosotos como fiósofos no aconsideásemos justificada, el fenómenode pensamiento eva en s, queamos no esa petensión más aún, no con

Page 59: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 59/244

• OR Y SS

siste en otra cosa qe en esa pretensión cano el relativista se niega a admitir qe el ser viviente peda pensar lavrdad, está él, como ser vivient, convencido de qe es verdad esta s nea

ciónAparte pes, de toda teoría edcién·donos a los pros hechos, atenindonos almás rigoroso positivismoqe ls positivistas titlares no eercitan nnca, la vidahmana se presenta como el fenómeno deqe ciertas actividades inmanentes al or·ganismo transcienden de él a vida, decíaSimmel consiste precisamente en ser más

qe vida en ella, lo inmanente es ntranscender más allá de sí mismaAhora podemos dar s eacta significa·

ción al vocablo «cltra» sas fncionesvitales por tanto, hechos sbetivos

ntraorgánicos, qe cmplen leyes obetivas, qe en sí mismas levan la condicióne amoldarse a n régimen transvital sonla cltra No se dee pes, n vago con

tenido a este término a cltra consisteen ciertas actividades biológicas, nimás ni

Page 60: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 60/244

D NURO lPO

menos biológicas que digestión o locomoción Se ha hablado mucho en el siglo XX

de la cultura como vida espiritual»sobre todo en Alemania Las reflexionesque estamos haciendo nos permiten afor

tunadamente dar un sentido preciso a esavida espiritual, expresión mágica quelos santones modernos pronuncian entregesticulaciones de arrobo extático Vidaespiritual no es otra cosa que ese reperto

rio de funciones vitales, cuyos productoso resultados tienen una consistencia transvital Por ejemplo: entre los varios modosde comportarnos con el prójimo nuestro

sentimiento destaca uno donde encuentrala peculiar calidad llamada justicia» stacapacidad de sentir, de pensar la justiciay de preferir lo justo a lo injusto es, polo pronto, una facultad de que el organis

mo está dotado para subvenir a su propiae interna conveniencia Si el sentimientode la justicia fuera pernicioso al ser viviente o cuando menos superfluo, habríasignificado tal carga biológica, que la especie humana hubiera sucumbido Nace,

5

Page 61: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 61/244

ORGA Y GASET

pues, a usticia como simple convenienciavita sbetiva a sensiiidad rídica notiene orgánicamente más ni menos vaorque a secreción pancreática Sin embargo, esa sticia, na vez qe ha sido segre

gada por el sentimiento, adqiere n valorindependiente Va en la idea misma de losto, icsa la exigencia de qe debe serLo sto debe ser cmplido, auqe no econvnga a a vida Jsticia, verdad, rectitd mora, beleza, son cosa qe valenpor sí mismas, no sólo en la medida enqe son útiles a a vida onsecuentementelas fnciones vitales en qe esas cosas 'e

prodcen, además de s vaor de uilidadoógica, tienen n vaor por sí n camio, e páncreas no tiene más importanciqe a proveniente de su utiidad orgánica la screción de ta sbstancia es na fnción

qe acaba dentro de a vida misma Aqevaler por sí de a sticia a verdad, esasficiencia plenaria, qe nos hace preferirlas a a vida misma qe las prodce, es la

calidad qe denominamos espiritaidadn la ideoogía moderna, espíritu no

Page 62: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 62/244

NTO I

snfica ao así como alma Lo spra no s na sbsanca ncorpóra nos na radad Es smpmn na cadad q posn nas cosas oras no.sa cadad conss n nr n sndo

n vaor propo Los ros lamarían a aspralda d os modrnos ns prono psqama Ps bn snmno d o so conocmno o pnsar la vrdad a cracón oc aríscos

nn sno por sí an por sí msmosanq s absraa d s dad para lsr vvn q rca als fnconsSon ps vida sra o cra Las

scrcons a ocomocón a dsónpor conraro son da nfraspravda pramn boóca sn nnún sndo n valor fra dl oansmo A fn dnndrnos amarmos a os fnómnos

vas n cano no ranscndn d obiolóco vda sponána (1

Por tao-y sa adrcia caa as acti·dads sruas so ambé rmariam da

oáa. E coco uo d cica ac como amaacó soáa d sujo o msmo q a ágma

Page 63: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 63/244

ORE Y E

No creo qe el más escrploso beatode la ctra y de la espiritalidad echede menos priviegio algno en la anteriodefinición de estos términos Sólo q yohe cidado de sbrayar en los na faceta

qe el cltralista» pocra hipóritamente borrar y deja como en olvido nefecto cando se oye hablar de cltrad vida espirital», no parece sino qese trata de otra vida distinta e incomnicante con la pobre y desdeñada vida espontánea» alqiera diría qe el pensamiento, el éxtasis religioso, el heroísmomoral peden exstir sin la hmilde secre

ción pancreática, sin la circlación de lasangre y el sistema nervioso El cltralista se embarca en el adjetivo espiritaly corta las amarras con el sbstantivovida» sens stricto olvidando qe el

adjetivo no es mas qe na especificacióndel sbstantivo, y qe sin éste no hayaqé al es el error fndamental dl acionalismo en todas ss formas Esa rai

son» qe pretende no ser na fnciónvital entre las demás, y no someterse a la

Page 64: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 64/244

L FM D NUW IMPO

misma rgación orgánica q éstas noxist s na torp abstracción pramnt fictici

No hay ctra sin vida no ha spiritalidad sin vitidad n l sntido más

trr a trr» q s qira dar a stapaabra Lo spirital no s mnos vida nis más vida q lo no spirita

Page 65: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 65/244

V

E l d ob l imp ivo

Lo que ocurre e que el fenómeno viathumano iene do caraa biológica

a epiriua, eá omeido, por tano, a do podere ditinto que acúan obre é como do poo de atracción anagónica , a acividad inelectua gravia,de una pare, hacia e cenro de a neceidad bioógica de ora e requerida imperada por el principio uravital de a ee

ógica. Pareamene, o eético e, de unlado, deeie ubeivo de oro, beleza abeleza de cadro no coi en el hechoindiferene para e cuadrode que nocaue pacer, ino que, al revé, no parece un cuadro belo cuando enimo que

Page 66: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 66/244

ORG Y G

de él desciende suavemente sobre nosotros la eigencia de que nos coplazcams

a nota esencial de la nueva sensibilidad es precisamente la decisión de no

olvidar nunca y en ningún orden que lasfuncones espirituales o de cultura sontambién y a la vez que eso funcionesbiológicas Por tanto que la cultura nopuede ser regida clusivamente por sus

leyes objetivas transvitales sino que ala vez está sometida a las leyes de la vidaNos gobiernan dos imperativos contrapuestos l hombre ser viviente debe ser

buenoordena uno de elos el imperativo cultural o bueno tene que serhumano vivido, por tanto, compatiblecon la vida y necesario a elladice elotro imperatio el vital Dando a am

bos una epresión más genérica, llegaremos a este doble mandamiento la vidadebe ser culta pero la cultura tiene queser vital

Se trata, pues de dos instancias quemutuamente se regulan y corrigen ual

Page 67: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 67/244

D TR M

quier desequilibrio en favor de una o deotra trae consigo irreediableente unadegeneración La vida inculta, es barbarie la cultura desvitalizada, es bizantiso

Hay un pensar esqueático, foralista,sin anuencia vital ni directa intuición unutopio cultural Se cae n él siepreque se reciben sin previa revisión ciertosprincipios intelectuaes, orales, políticos

estticos o religiosos, y dndolos dedeluego por bues se insiste en aceptar susconsecuencias Nuestro tiepo padecegraveente de esta · orbosa conducta

Las generaciones inventoras del positiviso y el racionliso se plantearon contoda aplitud, coo cosa de iportanciavital pra elas, las cuestiones que esosisteas agitan, y de esta enérgica elabo

ración ntia extrajeron sus principios decultura Del iso odo, las ideas liberales y deocráticas nacieron al vivocontacto con los probleas radicales dela Sociedad Hoy casi nadie obra así Lafauna caracterstica del present es el na

Page 68: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 68/244

0RGA Y GASS

turalsta que jura por e postivismo, shaere tomado jamás e traajo de repantearse e tema que aqué formula esel demócrata que no se ha puesto nuncaen cuestión la verdad del dogma demo

crático De donde resua la uresca contradcción de que a cultura europea actua al tiempo que pretende ser a únicaracona, la única fundada en razones, noes ya vvda, sentida por su raconaidad,

sno que se a adopta místcamente Epersonae de o Baroja, que cree en lademocraca como se cree en a irgen delilar, es, junto con su precursor, el farma

céutco omas, representante ttular dela actuadad El aparente predomno quehan adqurdo en el continente as fuerzasretrógradas, no procede de que aportenprncpos superiores a os de sus contra

ros, sno de que, al menos, se halan liresde esa esenca contradcción y consttutva hipocresía El tradicionalsta está deacerdo consigo msmo ree en cosasmísticas por moti os ístcos En todomomento puede aceptar el comate sn

Page 69: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 69/244

TA TO TO

haar dentr de sí vaciacines reservas En cambi si aguien cree en e racinaism cm se cree en a Virgen delPiar quiere decirse que ha dejad en sufnd rgánic de creer en e racinais

m Pr inercia menta pr hábit prsuperticiónen definitiva pr tradicinaism sigue adhiriend a as viejastesis racinaes que exentas ya de a razón creadra se han anquisad hierati

zad bizantinizad Ls racinaitas dea hra presente prciben de una maneramás mens cnfusa que ya n tienenrazón Y n tant prque es fate frente

a sus adversaris c prque a hanperdid dentr de s misms Las dctrinas de ibertad y demcracia que definden es parecen a es misms insuficientes y n encajan cn a debida exac

itud en su senibiidad Este duaismintern es quita a easticidad necesariapara e cmbate y entran desde uegen a refriega medi derrtads pr sí

msmsn etas situacines de extrema anma

Page 70: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 70/244

ORG Y G

a se hace patente a necesidad de competar os imperativos objetivos con lossubjetivos. No basta por ejempo queuna idea científica o poítica parezca porrazones geométricas verdadera para que

debamos ustentara Es precio que ademá sucite en nosotros una fe penaria ysin reserva aguna uando esto no ocurre nuestro deber es distanciarnos deaquéa y modificara cuanto sea necesario

para que ajuste rigorosmente con nuestraorgánica exigencia Una mora geométricamente perfecta pero que nos deja frosque no nos incita a a acción es subjeti

vamente inmora E idea ético no puedecontntarse con ser é correctsimo: espreciso que acierte a excitar nuestra impetuosidad De msmo moo es funestoqu nos acostumbrmos a reconocer como

ejempos de suma beeza obras de artepor ejempo as cásicasqe acaso sonobjetiamente muy vaiosas pero que nonos causan deeite

Nuestras actividades ncesitan n concencia ser regidas or una dobe sri

Page 71: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 71/244

l D NUSO PO

de impeativos que podían ecibi lostítulos siguientes:

IIV

ulul l

Pmnto . . . . . . . . . . . Vrdd.. . . . . ScddVoluntd . Bodd IptuosddSntmo . . . . . Bz . . . Dt

Duante la dad con mal acuedo llamada modena que se inicia en el Renacimiento y posigue hasta nuestos día

ha dominado con ceciente exclusivismola tendencia unilateamente cultualistaPeo esta unilatealidad tae consigo unagave consecuencia Si nos peocupamos

tan sólo de ajusta nuestas conviccionesa lo que la azón declaa como eadcoemos el iesgo de cee que ceemosde que nuesta convicción sea fingida ponuesto buen deseo on lo cual aconte

ceá que la cultua no se ealiza en nosotos queda cmo una supeficie deficción sobe la vida efectiva n vaiamedida peo con mobosa exacebaciónduante el último siglo éste ha sido elenómeno caacteístico de la histoia eu

Page 72: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 72/244

ORGA Y GAST

ropea oderna Se creía que se creía ena cutua pero, en rgor, se trataba deuna ggantesca fccón coecta de que endvdo no se daba cuenta porqe erafraguada en as bases sas de su con

cenca Por n ado ban os prncpos, asfrases os gestosa veces herocospor otra, a readad de la extenca, avda de cada día cada hora l « cantngés, esa ecandaosa duadad entre o

qe se cree hacer lo que se hace, enefecto, no es, coo se ha sostendo, espe cfcaente nglés, sno genera a todauropa orenta, habtuado a no sepa

rar a cutura de a vda por haber exgdosepre a aqéla qe sea vta, ve en lacondcta de Occdente una radca, onoda hpocresía, no pede reprr alcontacto con lo europeo un sentento

de desprecoNo se habra egado a ta dsocacón

entre as noras su peranente cplento, s junto a peratvo de objetvdad se nos hubese predcado e de ealtadcon nosotros sos, qe rese la sere

Page 73: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 73/244

L M URO MO

de os imperativos vitaes Es menesterqe en todo momento estemos en carosobre si, en eecto, creemos o qe presmimos creer si, en eecto, e idea éticoqe oiciamente> aceptamos, interesa e

inita as energías prondas de nestrapersonaidad on esta contina mise a point de nestra sitación ntima, habramos ejectado atomáticamente na seeción en a ctra, y biéranse eimi

nado todas aqeas ormas de ea qeson incompatibes con a vida, qe sontópicas y condcen a a hipocresía Pootra parte, a ctra no haría ido qe

dando cada vez más distante de a vitidad qe a ngendra y, en s espectraejana , condenada a anqiosamieto As, en na de esas ases de drama histórico, en qe e hombre necesita para s

varse de circnstancias catastróicas todosss arestos vitaes y my especimenteos qe son ntridos y excitados por a een os vaores transcenentesesto es, en

a ctra, en na hora como a qe estáatraveando Eropa, todo ha aado Y,

Page 74: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 74/244

J GS

sin embago coyuntuas como la pesenteson la pueba expeimental de las cultuas Ya que no la popia diceción lohecho butalmente han impuesto a loseuopeos de ponto la obligación de se

lales consigo mismos de decidi si cíande manea auténtica en lo que ceían an descubieto que no A este descubimiento han llamado facaso de la cultua lao es que no hay tal lo que había

facasado mucho antes ea la lealta delos euopeos consigo mismos lo qu había facasado es su vitalidad

a cultua nace del fondo viviente del

sujeto y es como he dicho con delibeadaeiteación vida sensu esticto espontaneidad subjetividad oco a poco laciencia la ética el ate la fe eligiosa lanoma juídica se van despendiendo del

sujeto y adquiiendo consistencia popiavalo independiente pestigio autoidadlega un momento en que la vida mismaque cea todo eso se inclina ante ello seinde ante su oba y se pone a su sevicioa cultua se ha obetivado se ha conta

Page 75: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 75/244

NS P

pesto a la sbjetiidad qe la engendróObjeto, «ob-jectum» Gegensand» significan eso lo contrapeso, lo qe porsí mismo se afirma y opone al jeto comos ley, s regla, s gobierno n este pn

to celebra la cltra sazón mejor Peroesa contraposición a a ida, esa s dis

tancia al sjeto tiene qe mantenerse dentro de ciertos límites a cltra sóloperie mientras sige recibiendo cons

tante fljo ital de los sjetos andoesta transfsión se interrmpe, y la cltrase aleja, no tarda en secarse y hieratizarse Tiene, pes, la cltura na hora de

nacimientos hora líricay tiene nahora de anquilosamientos hora hierática Hy na cltra germinal y nacltura a hecha ( n las épocas de reforma como la nestra, es preciso descn

(1 Es inteesnte sist históicmente este pcesy ve cóm qe leg v se n pncip p de dee-ch, empez p se n s mágic n decntciónlegendi, el petit ptic de n gp, n cn-venenci pmente mtei msm cntece cn l

cienc m el te Hbí qe ce n geneg de cult.

Page 76: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 76/244

J OA Y A

fiar de la cultura ya hecha y fomentr lacultura emergenteo lo que es lo mismoquean en suspenso los imperativos culturales y cobran inminencia los vitalesontra cultura lealtad epontaneidad vi

talidad

Page 77: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 77/244

VI

a s d o i oía s , oSóa t s D o J ua

N

UCA han faltado a la vida humana susdos dimensiones: cultura y espontanei

dad pero sólo en uropa han llegado a plena diferenciación disociándose hasta elpunto de constituir dos polos antagónicos

n la ndia o en la hina ni la ciencia na moral han logrado nunca erigirse en poderes independentes de la vida espontánea y ejercer como tales su impero sobreésta l pensamiento del oriental más o

menos certero y profundo no se ha desprendido jamás del sujeto para conquistaresa clara existencia objetiva que tiene porejemplo una ley física ante la conciencia

del europeo aben puntos de vsta desdelos cuales pareca la vida de Oriente más

Page 78: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 78/244

4 0R Y S

perfecta que a Occdeta; pero su cutura es evdentemete mos cutura que auestra, reaza meos radcamente esentdo que damos a este térmno agora , ta vez a trageda de uropa

estrban, por e contraro en haber evado esa dmesó trascedente de a vdaa sus postreras cosecuencas a sabdura a mora orentaes no ha perddonunca su carácter tradcoasta cho

es capaz de formarse una dea de mudo fundádose sóo en a razón, en averdad de esa dea Para prestare su adhesón para convecerse necesta vera

autorzada por un pasado memora esdecr que ha de encotrar su fudamentoen os hábtos mentaes que a raz hadepostado en su orgasmo o que se espor tradcó o se es por cutura E tra

dconasmo o es mas que ua forma dea espotaedad os hombres de 789hceron satar todo e pasado fundándosepara su formdabe eversó en a razó

pura en cambo para hacer a útma revoucón cha fué precso predcara os

Page 79: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 79/244

M URO MO

trando qu ra rcomndada por os másauténticos dogmas d onfucio

oda a gracia y door d a historiauropa provinn acaso d a xtrmadisyunción y anttsis a qu s han vado

ambos términos a cutura a razón hasido purificada hasta mit útimo hastarompr csi su comunicación con a vidaspontána a cua por su part qudabatambién xnta brava y como n sado

primigno n sta suprativa tnsión sha originado incoparab dinamismo ainagotab pripcia y a prmannt vibración d nustra historia continnta

n a historia d Asia nos parc simprqu asistimos a procso vgtativo duna panta d un sr inrt sin rsort suficint para cmbatr contra Dstinost rsort vigoroso s dispara constan

tmnt a o argo d a ución occidnta y s dbido a dsniv nt osdos poos d a vida or so nada scarc mjor procso histórico d uropacomo fjar as distintas taas d a ración ntr cutura y spontanidad

Page 80: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 80/244

lC CSS

Porque no debe olidarse que la ultura la razón no han existido desde siepre en la tierra Hubo un oento deronología perfectaente deterinada enque se descubre el polo objtio de la

vida la razón Puede decire que en eseda nace uropa coo tal Hasta entons la existenia en nuestro ontinente seconfundía on la que había sido en Asiao en gipto Pero un día en las plazuelasde Atenas Sócrates desubre la razón

No reo que pueda hablar discretaente sobre los deberes del hobre atualquien no se ha hecho bien argo de lo

que signifia ese descubriiento socrátion él está enerrada la clae de la historia europea sin la ual nuestro pasado ynuestro presente son un jerogífio ininteligible

Antes de Sórates se había razonadoen rigor se lleaba dos siglos razonandodentro del orbe helénio Para desubriruna cosa es laro está enester que esta

osa exista de anteano Parénides yHeráclito haban razonado pero no lo a

Page 81: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 81/244

1 MA NSRO IO

bían Sócates es el pmeo en dase cuenta de que la azón es un nuevo unvesomá pefecto supe al que espontáeamente hallamos en tono nuesto ascsa vsbles y tangbes vaían sn cesa

apaecen y se consuen se tansfomanlas unas en las otas lo blanco se ennegece, el agua se evapoa, el hombe sucube; lo que es mayo en compaacóncon una cosa esuta se meno en comaacón con ota o popo aconteccon el mundo nteo de los hombes losdeseos y afanes cambn y e contadcen;e dolo al mengua, se hace pace; el

place, al etease fastda o duele N loque nos odea n lo que somos po dentonos ofece punto seguo donde asentanuesta mente n cambo, los conceptospuos los logoi consttuyen una clase de

ees nmutables, pefectos, exactos adea de blancua no contene sno banco; el movmento no se convete jamásen quetud; el uno es nvaablemente uno

como el dos es sempe dos stos conceptos entan en elacón nos con otos

Page 82: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 82/244

J ORG V GSS

sin turbase jamás ni padecer vacilaciones la grandeza epele inexorablementea la pequeñez en cambio la justicia seabraza a la unidad a justicia en efectes siempre una y la misma

Debió ser una emoción sin par la quegozaron estos hombres que por vez primera, vieron ante su mente erguirse losperfiles rigorosos de las ideas de las razones or muy impenetrables que do

cuerpos sean, lo son mucho más dos coceptos a Identidad, por ejemplo, ofreeuna absoluta resistencia a confundirse cnla Diferencia E hombre vituoso es sem

pre, a la vez, más o menos vicioo perola Virtud está exenta de Vicio os conceptos puros son pues más claros, másinequívocos más resistentes que las cosasde nuestro contorno vital y se omportan

según leyes exactas e invariablesl entusiasmo que la súbita revelación

de este mundo ejemplar produjo en lsgeneraciones socráticas llega estremecido

hasta nosotros en los diáogos de latónNo cabía duda se había descubierto la

Page 83: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 83/244

L EMA DE ESRO TMPO

vedadea reaidad, en confrontación cona ca a otra, a qe a vida espontáneanos ofrece, qeda atoáticaente descaicada Tal experiencia ipona a Sócates y a s época na actitd y caa,

según a ca a isión de hobre consisteen sstitir o espontáneo con o acionaAs, en el oden inteecta debe e individo reprir ss convicciones esontáneas, qe son sóo opinión doxa yadoptar en vez de eas os pensaientosde a razón pra, qe son e vedadeopitm Parejaente, en acondcta práctica tendrá qe nega y ss

pender todos ss deseos y popensionesnativos, paa segir dóciente los andatos acionaes.

E tma d timpo d Sócat consista, pes, en e intento de desaojar a vida

espontánea paa spantaa con a parazón Ahoa bien esta epesa tae consigo na daidad en nestra existencia,poqe a espontaneidad no pede se

anlada sóo cabe detenea confoe vapodciéndose frenara y cbira con esa

Page 84: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 84/244

O RTECA

vida segunda, de mecanismo refexi, quees a racionaliad A pesar de opérnico,seguimos viendo a so ponerse por Occidente pero esta eidencia espontánea denuestra visión queda como en suspenso

sin consecuencias Sobre ella tendmos laonvicción refexiva que nos proporcionaa razón pura astronómica El socratismoo racionaismo engendra, por lo tanto, unavida dobe, en la cua lo que no somosespontáneamentela razón puravienea sustituir a o que verdaderamente somosa espotaneidad al es el sentido de a ironía socrática Porque irónico

es todo acto en que suplantamos un movimiento primario con otro secundario, y,en lugar de decir o que pensamos, fingimos pensar lo que decimos

El racionalismo es un gigantesco ensao

de ironizar la vida espontánea mirándoadesde e punto de vista de a razón pura¿Hasta qué extremo es esto posibe?¿Puede la razón bstarse a sí misma?

¿Puede desaojar todo e resto de la vidaqu s irraciona y seguir viviendo por sí

Page 85: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 85/244

EM E E EM

soa? A esta pregnta no se poda respon·der desde ego; era menester ejectar egran ensayo Se acababan de descbriras costas de la razón, pero aún no se conoca s extensión n s continente Ha

can fata sglos y sgos de fanátca exploracón racionalst ada nevo descbriiento de pras deas amentaba la fe enas posbidades mtadas de aqel mndo emergente Las últmas centrias derecia inican la nmensa abor Apenasse aqeta sobre e Occdente la nvasióngermánica, prene a chspa racionastade Sócrates en s almas germinantes de

Franca Itaa, Inglaterra, Aemania, spaña Pocas centrias despés entre e Renacimiento y 7 00 , se constryen losgrandes sistemas raconaistas n eos arazón pra abarca vastsimos territorios

Pdieron n momento os hombres hacerse a lsión de qe a esperanza de Sócrates iba a cmse y a vida toda acaara por someterse a principios de pro

intelectoMas, conforme e ba tomando poein

Page 86: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 86/244

2 ORtG Y Gf

el nverso e o racona, y sobre tooa ía sgente e aqeas trnfles sstematzaconesDescartes, Spnoza, Lebnz, se avertía, con neva sorpresa, qeel terrtoro era mtao Dese 1700 co

menza el propo raconasmo a escbrr,no nevas razones, sno los ímtes e arazón, ss confnes con e ámbto nfntoe lo rracona Es e sgo e a fosofíacrítca, qe va a spcar con s magnífcooleaje la centra útma, para lograr ennestros ías na efntva emarcacóne fronteras

oy vemos claramente qe, anqe fe

cno, fé un error e Sócrates y lossglos posterores La razón pra no peespantar a a va a ctra e ntelectoabstracto, no es, frente a a espontáne,otra va qe se bate a sí msma y pea

esalojar a aqéa Es tan sóo na brevesa fotno sobre el mar e la vtaaprmara Lejos e poer sstr a ésta,tene qe apoyarse en ea, ntrrse e ea

como caa no e os membros vve eoransmo entero

Page 87: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 87/244

i D TO IPO 3

Es ése e etado de a evoución eroea que concide con netra generaciónos trminos del robema luego de recorrer un argo ciclo aarecen colocadosen na oición estrictamente inversa de

a qe resentaron ante e espíritu de Só·crate N estro temo ha hecho un descbrimiento ouesto a syo: él sorprendió a ínea en que comiena e oder dela raón a nosotros se nos ha hecho ver

en cambio la línea en qe termina N estra misión e ues contraria a a sya Altravés de a racionaidad hemos vuelto adesubrir a espontaneidad

Eto no significa na veta a la ingenuidad primignia semejante a a qe Rosseau retenda a raón la ctura me gemeti, es una adqisición eterna Peroes recio corregir e miticismo socráti

co racionaita cutralista que ignora oslímites de aqla o no dedce fiementeas consecencias de esa limitación Laraón es sóo una forma y función de la

vida a cutura es un instrmento biológico y nada má Situada frente y contra

Page 88: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 88/244

Y �

la v, representa una subversón lparte contra el too. Ure reucrla a supuesto y ofco

El tema de nuesto tempo consste ensometer la razón a la vtala, localzarla

entro lo bolóco supetarla a loespontáneo Dentro e pocos años parecerá absuro que se haya eo a la vaponerse al servco e la cultura a món el tempo nuevo es pecsamente

convertr la relacn y mostrar que es lacultura, la razón, el arte, la étca queneshan e servr a la va

Nuestra cttu contene, pues una

nueva ronía e sno nverso a la socrátca Mentras Sócrates esconfaba e loespotáneo y lo mrba al través e lasnormas raconales el hombre el presenteesconfía e la razón y la juza al tra

vés e la espontane No nea la raón pero reprme y burla sus pretensonese soberanía A los hobres el antuoestlo tal vez les parezca que es esto una

falta e respeto s posble pero nevtable Ha lleao rremsblemente la hora

Page 89: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 89/244

MA DE NUSRO IPO 5

n q la vida va a prsntar ss xigncias a a ctra Todo lo q hoy lamamos ctra, dcación, civiización tndráq comparcr n da ant l jz infalibl Dionysos» dca proféticamnt

Nitzsch n na d ss obras primrizas Ta s a irona irrsptosa d DonJan, figra qvoca q nstro timpova anando, pindo, hasta dotara d nsntido prciso Don Jan s rvvcontra a moral porq la mora s habaants sbvad contra a vida Sólo cando xista na ética q cnt, como snorma primra, a pnitd vital, podrá

Don Jan somtrs Pro so signicana nva ctra: la cltra bioógica arazón pra tin q cdr s imprio a aazón vital

Page 90: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 90/244

VII

ls loa c o-ne d   l vda

¿ e ? ¡Be ve vez!

ZH

se dice que el tea propio de

uestro tepo y la isió de las actuales geeracoes cosste e hacer ueérgico esayo para ordear el udo

desde el puto de vsta de la vida, exsteel grave riesgo de o ser be eteddoPorque se supoe que ese esayo ha sidohecho uchas veces ás aú, que el puto de vsta vtal es el ativo y prario e

el hobre l salvaje, e hobre ateriora la cultura, ¿qué hace sio eso?

Y s ebargo o hay tal salvajeo ordea el uversotato exteror

coo teriordesde el puto de vista dela vda Toa u puto de vista iplica

Page 91: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 91/244

98

a adopcin de na actitd contempativateoética aciona n vez de pno dvista podíaos dei pincipio Ahobien no hay nada más opeto a a spontaneidad biogica a meo vivi a

vida qe bsca n picipio paa deivade é nestos pensamients y nestosactos La eeccin de n nto de vista ese acto inicia de a cta Po consi·giente e impeativo de vtaismo qe seeva sobe e destino de os hombesnevo no iene nada qe v con e e·tono a n estio pimitivo de eistncia

Se trata de n nevo sesgo de a ct

a S trata de consaga a vida q hastaahoa ea so n hecho ndo y como naza de osmos haciendo de a n pincipio y n deecho Paceá sopndntapenas se epae en eo mas e aso

qe a vida ha evado a ango de pinipio as más dvesas entidades eo no hensayado nnca hace de s misma n in·cipio Se ha vivido paa a eigin aa a

iencia para a mora paa a conomaast se ha vivdo aa sev anam

Page 92: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 92/244

i ! N IP

de are o pace; o úo qe no se antentado es vv debadamente paa avda Po fotna, eto se ha hecho ás oenos sempre, peo nderadamentean ponto com e hombe se dab cena

de qe o estaba hacendo se aegonabay sentía n extrao eordmentoEs demsado sorpende este fen

meno de a hstoa hmna paa qe nmereca agna medacn

a ran po a ca eeos a a dgndad d prncpo na end caqera,es qe hemo decbero en ea n vaospeo Poqe nos parece qe vae más

qe as otas cosas a prefermos haceos qe ésas e qeden sodnadasnto a os emenos reaes e componen o qe n oeto es, posee éste nasere de eementos rees qe constt

en o qe ese obeo vae eno, neas,cooes, fomas son os ngedentes reaesde n cad beea, armonía, gaca,sence son os vaores de ee cadona cosa no es, pes, n vao, sno qeene aoe, es vaosa Y estos vaores

Page 93: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 93/244

Y U

qe en s osas esiden son aidades d

ipo iea Se ven as íneas de adopeo no s beeza a beeza se siene se esima E esima es a os vaos oqe e ve os ooes y l o a s sonidos

Cda oeo goza po an, d naespeie de dobe exisenia Po na pae es na esa de aidades easqe podemos peibi po oa s n

esa de vaoes qe o se pesen·an a esa apaidad de esima omismo qe hay na expeienia pogesi·va de as popiedades de as osashoydesbimos en ea faeas, deaes qeaye no habamos viso, hay ambiénna expeienia d os vaoes, n desbimieno sesivo de elos, na mayofineza en s esimain sas dos expe

ieniasa sensibe y a esimaivaavanzan independienemene na de oa vees nos es pefeamene noia naosa en ss eemenos eaes y, sin mbago , somos iegos paa ss vaoes Pen·

diendo de as paedes, en esas iesia

Page 94: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 94/244

f Ü

y ars han estado durante más de dossios o uadros de Greco Sin embaro hasta a seunda mitad de a enturiapasada no fueron desubiertos sus vaoresespecfics n o que antes parecan de

fectos se revearon de pronto atsimas caidades estétias a facuad estimativaqu nos hae ver os vaoreses puesompetamente distinta e a perspiaciasensibe o inteetua Y hay enios deestimar omo os hay de pensamietouando esús soportano dócimente unabofetada descubre a humidad niqueceon un nuvo vaor a experiencia de nes

tras estimaiones De msmo modo hastManet nadie haba reparado en e encanto que posee a trivi circunstancia de ques osas vivan envuetas en a vaa uinosidad de aire Con a beeza de

peinair qudó denitivamente aumenado e repertrio de os vaores estéticos

Si e anaiza un poco más a naturaezade os vaores se encontrará ue ozan de

iertos arateres ajenos a as uaidadeseae Así e esencia a todo aor se

Page 95: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 95/244

j ORA CS

positivo o neativo no ha término medioa justicia es un vaor positivo una misma cosa e advetiro estimaro a injsticia, en cambo, es también un vaor,pero neativo: nuestra percepción de é

consiste en desestimaro Pero, además,todo vaor positivo es siempre sperior,equivaente o inferior a otros vaoresando tenemos a cra intuicón de doscaesquiera notamos que e uno se eevasobre e otro, se sobrepone a é quedando ambo sitdos en diferente rano aeeacia de un traje se impone a nuestraeimacin, poqe es un vor positivo

pero si a confrontamos con a honradezde n carcter vems que sin perdr aquea su cidad de estimabe se supedita aésta horadez vae más qe a eancia, es n vaor sprior a ésta Por esta

razón, estmaos abos, pero peferimosa aqué sta etaña actividad de nuestroespíritu, qe mamos preferir nos revea qe os vaores consitun na rio

rosa jerarqía d ranos fijos e inmutaes Podremos en cada caso equivocar

Page 96: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 96/244

L N

nuesta peeencia, anteponiendo o ineio a o supeio, lo mismo qe nos oce equivocanos en las centas sin queelo anue la vedad igoosa de os númeos uando se hace constitutivo en na

pesona, en una época, en un pebo,cieto eo de las peeencias y lega asee habitua antepone lo ineio a osupeio sbvitiendo los angos objetivosde los valoes, se tata de na pevesión,de una enemedad estimaia.

an inevitables etas beves noiciassobe el mudo de os valoes paa haceinteigibe e hecho de que hasta el pe

sente a vida o haya sido consagadacomo picipio capa de odena en tonoyo as demás cosas del univeso Ahoase hace posibe enteve de dónde puedeveni na eplcación a sopendente caso.

¿Seá tal ve qe no haban sido descu·bietos los valoes específicamente vitaes?¿ no habá aguna aó que haya moti·vado el etao de este descubimiento?

s sobeanea instuctivo digi naoeada, aque sea uy somea, a s dis·

Page 97: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 97/244

ORG Y

tita vaoacoe que e a eco de lavida. Bata paa ueto ugete meeteco ijao e aga cima de poceoitico.

La vida aiática cumia e el budimo

e éte a oma cáica, a uta maduade ábo de Oiete. Co a claidad, eciez peitud popia a todo caicimo, epea e é e ama aitica u adicae tedecia. ¿Y qué e a vida paae Buda?

o peeate miada opede Gautama a eecia de poceo vital o deie como ua ed. La vida e

ed, e aia, aá, deeo No e oga,poque o logado e covierte automáticamete e puto de aaque paa uueo deeo Miada a a eitecia, toete de ed iaciabe, apaece como u

puo ma tiee lo u vao aboutamete egatio. La ica actitud azoabe ate ea e egaa i Buda o ubiee cedo e a doctia tadcoa de

la eecaacio, uúnic'

ogma ubiee ido e uicidio Pea:u rt o

Page 98: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 98/244

L TEMA D NUiSf&O IEPO 10)

nula la vda el sujet ersnal tnsmr a existencis sucesivas, prsionero de 

la rued eterna que gr lc mpulsadpr la sed cósmica. ¿Cóm salvarse de lavd, cóm burlr a cadena sin in de los

renacimientos? Est es l nc que debeprecupar lo nic que en l vd puedetener vor: la huída, la ug de a existenci, l anquiacón. E sum n, e vlrsuprem que Orient pne a sumo maldel vivr es precismete el nvvr, elpuro n ser de sujet.

Nótese cómo sensiblidd del sático es en su raz últim de sgno nvers a

la eurpea. Mintr ésta magina la feli-cidd com un vd en penitud, cmouna vida que fuese l más vid posible, elafán más vtal del indo es dejar de vivir,borrrse de l existencia, sumrse en un

innito vcí dejr de sentirse a s mism.Así dce el Iluminado «Cmo el enormemr del universo sóo tiene un sbor, esbr a sl, así la Dctrina enter sólo un

sbr tene el sbor a salvción» Y estsalvció cnsste en l exición, nirvana,

Page 99: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 99/244

6 OC Y

aaa El budismo popocion ltctic p consuil l qu jcitsus pcptos lo d l id un sntido qu po s no tin: l conit n unmdio d nuls sí mism (1). id

budist s un sndo , un u hci lniquilción d l id Gutm ué l<msto dl sndo l u d ls clzds hci l Nih (2).

(1 L c v qució mc v C pcip u vj c

0 E Srapa m q h Í» ci q h ps p c e c p u vcó

2. E Sakgai q ú vv u v• h qu h c u y p p ú cv úm qu a c u v v mu

0 E aai q y vv c i p vv x v: m i

4 E rha m q ó pu m E cqu pm xció vá·c V Pich L Lh Bh pp 87-8,ñ 921

(2) U xpcó má muc ci úc hí hc q iaa c

pu vi i u ic E fc có ic u y p

Page 100: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 100/244

EL TMA U 107

enta e budta pte de un anáde a vda que da p eutad a vaacón negatva de éta eva a decuben e anquament e um ben e ctan caece pmaamente de acttud e

tmatva ante a etenca teena Quedec que e ctanm n parte de cn-deacne be a va n que dedeueg cmena cn a eveacón de unaupema eadad a eenca dvna centde tda a peeccne La nntud deete ben um hace de td demque puedan et cantdade dedeña-be Eta vda ue n va nada en

ben n en mal ctan n e pemtacm Buda pe en g tampc e unptmta de teena E mund e ep pnt ndeene L únc quepaa el hmbe tene va e la peón

de D a beatud que ó ga máaá de ta vda en una etenca pte que e ta vda a vta beata

p un op quivnt l to itnc o lo

cctsto qu tic ien s tnntv n conepto poto

Page 101: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 101/244

QS ó

a valoració de a exitnca terrncomienz para e citiano cando e peta en reación con a beatitd ntonceo qe por í e indierente carece dodo vaor propio e intrneco (inmanente)

pede convertire en n gran bie o en ngran ma Si etimamo a vida por o qeea e i a afirmamo por í mima noapartamo de Dio único vaor verdadero En ta cao e a vida n m incac

abe e n pro pecado Porque a eencia de todo pecado conte para e critiano en qe tribtemo a nuetra carreramndna etimación Ahoa bien en

deeo en e pacer va incda na táct hond aqiecencia a a vida pacercoo Nietzche deca qiere eternidadqiere pronda pronda eternidad pira a perpetar e deicioo momento

grita d c a a reaidad encantadoraor eo e critianimo hace de deeo deacere de a cpidita e pecado porexceencia ( l Si por e contrario nega

1 cHahes potolum rdim i l· pi»

Page 102: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 102/244

F�

mos a a vda todo vaor trseco adertmos que sóo adqere jstfcacónsentdo dgndad cuando se a medaza se ace de ea tempo de preba deecaz gmnasa para ograr a otra vda,

cobra n caracter atamente estmabe.E vaor de a exstenca es pue, parae crstano extrnseco a ea. N o en sí msma sno en su más aá no en ss cadades nmanentes, sno en e vaor ranscendente utravta anejo a a beattud encuentra a vda su posbe dgnfcacón

Lo tempora es na fenca de mserasue se ennobece a desembocar en o

eterno Esta vda es buena sóo comotránsto adaptacón a a otra En garde vvra por ea msma debe e hombreconvertra en n ejercc entrenameno constante para a merte, hora en qe

comenza a vda verdadera Entrenamento es, acaso, a paabra contemporáneaque mejor traduce o qe e crstano amaascetsmo

Sobe a arena de a Edad Meda comaten bravamente e ensasmo vta de

Page 103: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 103/244

Y

gmao y l dsdén cisiano hacia la idaAqllos sño dals, en cyo ogaismo jon hozan como ias n ss jalas los istintos pimaios n poco a pocosomtindo s indómita pjanza zoológica

al égimn ascético d a na ligiónSolía cosisti s imnto n can d ood cio d jabal Dita smjant lsobligaba a sangas todos los mss stasangía higiénica q itaba na xploión n s isiología llambs mintioPs bin, l cistianismo é la mntiointgal dl xcso biológico q l gmano apoaba d la sla

os silos odnos psntan naczada conta l cistiaismo a cinciala azón, han ido dmolindo s tasmndo clstial q l cistianismo había igido la onta d ltatmba. A m

diado dl siglo xm l más allá diino shabía apoado Sólo qudaa a los hombs sta ida Pac hab llgado lahoa n q los alos itals an a s

po in lados Sin mbago no paaaí l pnsaminto d las dos postas

Page 104: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 104/244

f

centa anqe e antctano adoptaante a vda na acttd my paecda a ade ctanmo áe on paa e ome modeno o vaoe tanvo? acenca a moa e ate a jtcao qe

e ha amado a cta. No on étaactvdade vtae? ietamente y en taentdo pede penae n momeno qea moendad ha conegdo decbvaoe nmanente a a vda Peo n pocomá de aná no meta qe eta ntepetacón no e exacta

a cenca e e entendmento qe a vedad po a vedad mma N o e

a ncón oógca de nteecto qecomo toda a demá potenca vtaee pedta a oganmo tota de e vvente y ece de é ega y módoAmmo e entmiento de a jtca y

a accone qe cta nacen en e ndvdo peo no veven a é como a cento no qe concyen en e vao etavta de o jto a óma peeat

mnd at jtta expea con adcamo enéto e dedén haca a da a

Page 105: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 105/244

Y B

oteo modrna de as nomas ctraes La ctra semo vaor veneradoo as dos centias positivas es amién entdad travita qe oca ena estimación modea eactamente e

mismo esto qe antes srctaa aeatitd Tamién para e eroeo de ayery de nteayer carece a vida de vaores inmanentes ropiamente vitaes

Sóo pest a s ervi c i o d e a ctrao Beno o Beo o Verdaderoadqiere peso stimativo y dignidad. Ectraismo es n cristianismo sin DiosLos atritos de esta soerana reaidad

Bondad Verdad Beezahan sido desarticados desmontados de a personadivina v na vez setos se es ha deiicado."

iencia derecho mora are etc. son actividades originariamente vitaes magn

cas y generosas emanaciones de a vida qee ctraismo no aprecia sino en a medida en qe han sdo de antemano desinte-gradas de roceso ntegro de a vitaidad

qe as engendra y ntre. Vida espiritasee marse a a vida de ctra. No ha

Page 106: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 106/244

P

an dsana n a a a baa" a n d a nanna na a n s aa s s a da s a bn ns ad a a n s nna n

na aadad E nt aa a dad j d anna s an fnn n aa fa a a n n ns asan a dgsn a naa sn d a dad s a n d s n ann na and n d an n sa

da a na s n d La d g a d a a d aana ad n n a da s ansaban a na naa a da

da jsa s nsgn n nn d a sa na a a sa s  gss nd a d a da a a

na aadad s aa n aana j a s8

Page 107: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 107/244

Y

aente Qeda a perpetdad a estna rea redda a r tránst aa nftr tp Ctras, prgress,ftrs, tps sn n s n Baj na tra dennan a

as sepre na attd para a esa da pr s sa ndferente s seae asa nstrent sbstratde ese s aá tra

Hasta é pnt s erer asarde a da ertas fnnes rgánas a ese da e nbre st de sprtaes, es st n terrbe edena en aen de Aeaa e franés

de sg m fé prgressta, e aeán de a sd trasta Td at pensaent gerán, desde antasta 900 pede renrse baj esta rbra Fsfa de a tra. A e

en é entráses eras s sjanzafra n a tega dea Haabd s na spantan de ntdades, dnde e ej penadr rstan

ea s e ntepráne aeán dedea (Hege, rad de a an

Page 108: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 108/244

át (Kant, Fht) ta (Chn,dbad, Rt) Esa dnan l·snaa d tas ngas tas a stad st sa dsntgan d slpd st jntna span

a saldad, jsta bn gmn ndnta sg ls gandsfaass gáns, s ngnts dmbants da mpn a tas ss atvdds n mpat d ntgdad dga s a na d llas tn aaa tdas

¿N s ntant la da d ntp plt a attd n z d bs

a fa d la da s sntd ala ala sa? ¿N s ta dgn d na gnan asst a a ss ás adald a sta dna ha n nsapst a a tadn d sta q

pasa s n ga d d a da paa alta ds la lta paa la da?

Page 109: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 109/244

V

V

HMS vito qe en to ctra

pretérita cano e a qio car e vaor e a via o como ee ecire entio jtiicación e arecrrio a coa qe etán m aá ea Siempre e vaor e ]a via preca

conitir n ao trancn étacia o ca a via ea óo camino ointrmento Ea o mim en inanncia e preentaa ena e caiae etimae ca o caraa excivamente e vaore nativo

a razón e ete pertinaz enómeno noe oa Ps qé no conite e vivireciamente en ocpare e o qe no e

ia Ver no e contempar e propio apto ocar, io arire a mno n to

Page 110: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 110/244

118   j. OREG Y CASlT

no ds iunda po e ujo macde s mas cósmicas E dese unión vit que mejor   simboiza a eseniade tods s dems es una constante miizción de nuesto se hci más aá de

é: sagitio intigbe nos dispa sin decanso sobe bncos incitnte�  De mismodo e pensmiento piens siempe  oque no s é Aun en e c de efexión n que  pensms nuest prpi

pens, tiene que osee éste un objetoque no se a su v penmiento

H sido u ero incacuabe sstenque vid bandond sí mi tiende

egosmo cundo  es en su z y esen-ci inevitbemente tuít.La vid e e hecho cósmico de tus

mo y existe sóo como pepetua emiga·cón de Y o vit hcia Ot

ste cáte tnsitiv de vitiddno h sido descontdo po s iósooque se pguntn po e vao de a vidaA nota ue no se puede vivir sin intee·se po uns u tas coss hn eídoe en efecto, l ineste e es

'

Page 111: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 111/244

B 19

co o e teeae mmo equocacó pareca coete qen pea ue o oo e e apmo e acma e a moa o aceóao e meta obr a a e preco

ta ea e e ej e upeo ejecta too mometo teore ee e extero era f comoee oa e peec e tubetoaope e torete Po to ec mbe cte qe ooar e propmeteo popmee o ooro hombre ooto mmo cuomo ueta eotea o

mo por ce po el te po atc Deto e eo mecm t o éta a co que ct uetrct o o que e pa Pero ma execa ee fea e

í mm emo que e mgic coao óo petexto qe e cre tap poo uo como e qero buc pr echa bco o o ue

o oe trceete qee ueo o eé m

Page 112: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 112/244

Q

abe genesdad de sa necesa n-sasase cn ag ajen a ea e- dec cn es e ds esas andescas sean ccaen asas s

neesa ade e n es ens as

ese pde de encendese p esabe cne a esenca de a daEs pes, necesa, cand se s

habase a deene a ada sbe s sn dejase aasa p ens en haca aa Acn-ce e cn e csa, ed anspane a as de ca es s deás bjes Si ns deas a a scd e

da anspaenca ns hace de pas-s p ea, sn adea, haca a csan eem nnca e csa aa ga apecb es pec e ns desenenda-s de d aqe a e e d ns

ea eagas sbe a ada, s-be s ónca sbsanca, e paece an-as a s sa, dejase as p acsas de ás aá

Un sfe semejane a d sa acdacn ca se ha f aa q·

Page 113: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 113/244

i

pla la da n z d ampaarlaslarzánds n ss mplss Enns dsbrs n lla ss plars ls

El prm lls a an a la da

sa ada n genee alqra qsa s drón nnd Basa nrna l d d la sna naln l pp a d rgas assa l ás snll pmgn pa b-n na lara nón d s alSpr q d ana dn pba-ms na drna d ang n ds sas; sp q al a n llas nsra

anón nms q spnánan ssbdnan la na a la a and naaqa s q s s als Yn paad la da ás dln sódda n la pdra más pa

nas al p la sp dgndad daqlla. Tan dn s sa sprdaddl sb d l q n s da, qn l bdsm n l sans an p

dd ngala Ya r ab nad q n'n l n n s san

Page 114: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 114/244

hablado, l pra anqlan de la da,o dcho de oro odo, no es la ereabsola Esen en la onepn asáadel ndo aaso eso sea lo ás asácodos foras de esena de da:

la nddal, en qe el ser o se seneoo na pare aslada del odo, la nersal, en qe se es odo, , por ano,nada deermnado l nn se redea la dsolucn de la da nddal en elocano ene del eso onsera,por no, ese caáce genrco de aldad qe, segn nesras opnones odenales, fala a la pedra nálogaene,

lo qe el cranmo preere a esa dano es la esenca eáne, sno precsamene la ra da, l cal podrá ser odolo ora qe se qera pero conde onsa en lo prncpal en ser da a benaenanza ene n carácer bolgo el da, l ez menos lejano de lo qe ellecor sospecha en qe se elabore na bologa general, de qe la sada slo será n

aplo, la fana la fsologa celesalesn dfndas eddas bolcae

Page 115: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 115/244

e omo na de nas omas posilesde vida.

o necesia pe a vida de ningnconenido demnadoasceismo o capaa ene valo senido. No me

nos qe a jsicia que la beleza o que labeaid la vida vale po s misma. Goehe ha sido al ve el pime homb queha enido la claa noión de eso ando esumiendo e eienca enea diceCuao más lo peso más evidene meaee que la vida eise simpemene paase vvida. Es suiciencia de via enl obe de las voaciones la liba del

sevilismo en que eóneaene se emanena de suee que sólo pueso aeviio de oa cosa paeca esimable el.

o qe acaece es que a sobe el pano

de la vida midiendo desde s alua eáquia como de un nive del ma se disinuen omas más o menos vaiosas del.

En ese puno ha sido Niezsche el smoidn. A é dbe e halazo d un

Page 116: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 116/244

R G

de los pesamienos más endos qe hanado en el egazo de nesa époa Meefeo a su disinión ene la ida asendene la ida desendene ene la dalogada a ida malogada

in neesidad de er a onsideaiones exaiaeseológias ulales e la ida misma seleiona eaquiza los aoes Iagnemos ne nosoos na mhedmbe de indiiduos dena espeie zoológia alquiea el aballo po ejempo un absaendo de odopno de isa uiliaio podeos odenaesos indiidos en una seie gadal don

de ada animal eesene na elizaiónmás pefea de las poenias equinas ieoeos la seie n senido eemosla ida en su dieión asenden eso essiendo ada ez más ida si la oeos

en senido ineso aisiemos l desensopogreio d la ialidad hasa llega a ladegeneaión dl ipo Y ene uno ooeemo podemos pefeamene ma

el pno en que l foma ial se inlinaiddamee haia la eón o hai

Page 117: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 117/244

P

deadena De ese pnto haa aajoos ndvdos de a espee no paeenes: en eos se €nve a potenaóga de tp. Po e ontao de esepnto haa aa se va jando e «pa

sange e ana noe en qen etpo se ennoee He aq dos vaoespostvo e no negatvo e oto paente vtaes a neza a veza Enno oto jegn avdades esttaente zooógas a sad a eza a eedad e o a oa de ena popoón ogána o en a ega ata deestos attos Ahoa en e hoe no

se esapa a esa pespetva de estaónpaente vta Es gente da n a atadona hpoesa qe nge no ve entos dvdos hanos taentepoo nada apeaes na agna

gaa ana Ben entenddo na gaaana hana a gaa de tpo hoe" en s aspeto esvaente zooógo eo on todas ss potenas espe

s a as aes en go no añae nnna ta (Ct es so na eta

Page 118: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 118/244

A Y

diección en el culivo de esas poenciasanimales El caso más nooio es Napoeón, ene a cuya deslumbane eemplaidad vial qieen apase los oos losbeaos de na oa obsevancia, el ms

ico y el emócaaEs inconcebibe la dificuad qu encenan alunas enes paa acepa laneviable dplicidad qe, a mendo, oeal nos pesena Ello es que sóo qieen edase con un haz de las cosas yniean o enubian el oo haz conadicoio Eica y judicamene podá se Napoleón un oaidocosa po lo demás

no an ácil e demosa paa quien no sehala inscio peviamene en deemiada paoqias; peo, qias o no esevidene que en el dió la esucua humana alsimas plsacines q u, como

Niezsche dice, el aco con máima ensión No es sólo el alo culual y obeio de la edad qien mide a ineliencia Miada sa como puo aibo ial,

s iud se llama desezaomo no eslo qe hace simable en el aballo la ce

Page 119: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 119/244

E D NUETRO O

erdad qe semos de ea para egaono a n so prefjado

No hay dda qe a vda anga se haaa menos penerada de vaore ransvaesregosos o de ra qe a n

ada por e rsansmo y s seenamoderna Un en gego n en romano esán más era de a desndez zooóga qe n rsano o n progressade nesros das Y sn emargo anAgsn qe haa permanedo argoempo nmerso en e pagansmo qe haa vso argamene e mndo por o oosangos no poda edr na honda es

maón por esos vaores anmaes de Grea y oma A a z de s neva fe aqea esena s Dos ena qe pareerena y vaa No osane era a a evdena on qe ane s nón se afr

maa a graa va de pagansmo qoa epresar s esmaón on na fraseeqvoa Vres ehnorm spenddavaas vdes de os paganos son

vos espnddos Vos noneson vaoes neavos splnddos n

Page 120: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 120/244

onces son valoes povos Esa valoaón conadcoa es lo más que se aoddo oene paa ]a vda Su gaca nvasoa se mpone a nuesa sensldadeo a la vez nuesa apoacón nos sae

a pecados Po qu no seá pecado decque el Sol umina en camo lo es pensa que la vda es esplndda qu va esada hasa los odes de valoes sucenes como las naos d Oi ogaan ca gadas de plas Vence esa nveeadapocesa ane la vda es acaso la alamsón de nueso po

Page 121: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 121/244

IXNv ína

descubimieno de los valoes inmanenes a la vida ué en Goehe en

iezsche una inuición enial que anicipaba un hecho uuo de la mao anscendencia: el descubimieno de esos va

loes po la sensibilidad comn a oda unaépoca. sa época evisa anunciada poquellos eniales auuios, ha lleado: esla nuesa

Vano seá el empeño que alunos po

nen en desconoce la ave cisis que hoaaviesa la hisoia occidenal Los snoas son demasiado evidenes el que másse obsina en nealos no dea de seni

los en su popio coazón Pco a poco seva eendiendo po áeas cada vez más am

Page 122: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 122/244

0 ORA Y A

pia d a oidad uopa un taño fnómno qu pda ama dointaión vita.

Etamo ointado uando no xitpaa nooto la mno duda ob dónd

a Not dónd Su mta tima qu ivn d ida punto d miapaa ndza nuta aión moviminto Po a vida tan niantto aión moiminto l itma dmta haia a ua dipaan nutoato avanzan nuto moviminto una pat intant d oganimo vivint La oa a qu apia a oa

n qu a oa qu pta adoa han ido ada n tono d nuta individuaida po nuta mima potnia oána ontitun omo una nvotua bioóia indioublmnt unida

a nuto upo a nuta alma. Vivimo n funión d nuto ontono lua a u vz dpnd d nuta nibidad No l mimo «mundo d la

aaña qu d ti o l d homb. No l mimo «mundo d aiátio qu

Page 123: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 123/244

EL EA E ERO EO

e de n gigo socático o el de un contempoáneo

Esto quie deci qu confom volcion el se vivo s modifc tmbin sucontono, sob todo v pspcti

v d ls coss n l mgns un momento d tnsición dunt l cul lsgnds mets qu dbn un cl qitect nsto pis hn pdido s billo, s pod tctivo, su utoidd sob nosotos, sin qu tovn lcnzdo complt vidni vigo sufcintes ls qu vn ustituils.E tl szón, pece el pis dsicu

ls, cil, stmcse n tono l sueto los psos de st seán tmbin vcilntes, puesto que osciln s bon lospuntos cdnles ls uts misms se s-qivn ondulntes como hundo de l

plnt.Est es l situción n q ho s hlll xistnci euop. l sistm d vlos qe disciplinb su ctividd tint

ños hce, h pedido vidnci fuz dtccón, vigo imptivo. E homb de

Page 124: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 124/244

32 RE

Occidene pdece na radica desoienación poqe no sabe hacia qé eseas.

Pecisemos an hce ina aos a inmens mo de hmnidd eope

iva p a c. Ciencia ae sicien coss qe pecn bsse s mismas n vid qe se veiese negameneen eas qedb ane s popio eo sisech No se ddba de a sficienci deesos ms pesigios. Pod cieamenee individo desenenese de eos y vac a oos ineeses menos imes peo ahceo se db cena de qe obedeca

n cpicho béimo bo e c connab inconmovibe a siiccin cr de exisenci. Sen a posibiidad deon en odo momeno a a oma canónic y sega de ida. De mismo modo

en edd cisian de Eop vea e pecdo s popi vida pecdo ondosobe e ondo de iva e en ey deDios qe ocpb s cencs de s am

Eo es qe en os connes de sigo XIXcon e neso e poico qe en na

Page 125: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 125/244

A DE NUSR TEPO 33

asambea eocas a «jusicia socia, asibeaes pbicas, a sobeanía popua, haaba en a nima sensibiia eauioio sinceas, eficaces esonancias Lomismo e hombe que con saceoa geso

se ampaase en a ignia humana eae. Ho no aconece eso. Po qu? Esque hemos ejao e cee en esas ganes cosas? Es que no nos ineesa a jusicia, ni a ciencia, ni e ae?

La espuesa no ofece ua. S, seguios ceeno, sóo que e oa manea como a oa isancia. a ez e ejempoque acaa mejo e móuo e a nuea

sensibiia se encuena en e ae joen.Con una sopenene coinciencia, a geneación más eciene e oos os pases occienaes pouce un aemsica,pinua, poesaque pone fuea e s a

os hombes e as geneaciones aneioes. Aun as pesonas mauas, más esueas a empea a mejo ouna no oganacepa e ae nueo po a sencia a

ón e que no egan a eneneo. No esque es paezca mejo o peo es que no

Page 126: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 126/244

J ORTG Y CT

es pece te, consecenteente ceende ben e qe se tt de n s gigntesc que h extendio ss etcs deconnienci po tod Eop Aic

No es difci de expic est iedcti

be sepción de iejos jóenes nte ete de ho pesente En os estdiosnteioes de eoción tstic, s iciones de estio, eces ponds (ecdese tción de onticisoente os gstos neocásicos) se iiton siepe n cbio sstitción deos objetos estticos Ls os de bee qe en cd oento eon pee

ids en distins Ms ts de estsiciones en e objeto tstico penecn inibes ctitd distncide sjeto nte e te En e cso de geneción qe ho coenz s id,

tnsoción es cho ás dic Ee joen no se difenci de tdiciontnto en ss objetos coo en e cbiodic de ctitd sbjeti nte e te

E snto gene de neo estio qetspece en tods ss tifoes ni

Page 127: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 127/244

EL TMA D NU5TRO IMP

ftci cit qu l t h ilj l z «i l vih j u ct vitcóvit các mili lvptm qu hc i h

b quii l tétic h i xip tmt El t l ti l t uv cvit filitm t t pt cm ltm si i qul p p j ut xitci hbi l t icpz pt l p ut vi Cu l itt fc pi u ci ci i

p cti plzm cupció tétic l ct ut vi fim pifi i vz tm i l t tmm cm qu cm u ttimit u

ju u ivió l b ttic cbá t u ct vbció ml itlici qu l

éti t vij jóv pu

mi ic p qu s piblil P l vij flt s

Page 128: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 128/244

36 OR

redad de nuevo arte es n deeto queasta para anuara en tanto qe para osóvenes esa ata de seredad es e vaorsumo de ate, onseuentemente prouran ometera de a manera más ded

da prmedtadaste vrae en a attd rene a arteanuna uno d os rasgos más generaesen e nevo modo de sentr a exstenao que he amado tempo hae e sentdodeportvo estva de a vda progresmo tura, que ha sdo a regón deas dos tmas enturas, no poda estmaras atvdades de homre sno en vsta de

s esutados a neesdad e deer detura mponen a a hmandad a eeuón de ertas oras E eserzo que seempea pra dares ma es, pues, ogado te esuerzo ogado, mpuesto po

determnadas naddes, es e taao go XIX onseentemente, ha dvnzadoe traao Nótese que ste onsste en nesuerzo no uaiado, sn prestigos pro

pos, que ree toda su dgndad d aneesdad a que srve Por esta razón tene

Page 129: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 129/244

NUEStRO TIMPO

un caáce homogneo meamene cuaniaio que pemie meio po hoas

emunealo maemicamene.A abao se conapone oo ipo de

esfueo que no nace de una imposción

sino que es impuso libimo geneosode la poencia ia: es e depoeSi en e abao es la fnaidad de la oba

quien da senido alo al esfueo ne depoe es el esfueo esponáneo quiendignifca el esuado Se aa e un esfueo luoso que se enega a manos lenas sin espeana de ecompensa comoun ebose de nimas enegas De aqu

que la caidad de esfueo depoio seasimpe egegia equisia No es posibeomeea a la unidad de peso medidaque ige la usual emuneación de baoA las obas edadeamene aioas slo

se llega po mediación de ese anieconóico esfueo: a ceación cienfca asica e heosmo poico moal asanidad eligiosa son los subimes esu

ados de depoe Peo adiase que aos n se a de una mnea peconceb

Page 130: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 130/244

J• ORTGA Y GAST

a. Na ha ub ua l famm habél u máb l ha halla m al mv qu a aóza aa l fm

la NaualzaPu b ua va qu ua máa val u rq a fala aañ ña mar aá a u fuz l arval a buló qu al muá bl l aba q ufa aéa a

b l b huma la aaa labr la ulua aá u éa a m bma al amaa El aaá u a a ua l m u bu

fballa E l I m a m u ama a lab la v ua a a a la va u a m

ubab a faN a fl ma

Page 131: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 131/244

T STR TEO

lí ua vaa aaa a má v la la ua añ u S ham la qu 900 ha m u uga. Na a

lla la fl mza a uzgau ul qu u abul a maa la baaa a laa fmula h ual.M h l qu h a mabl aqulla féa a l lg mul qu l lvaba a buala mu. El mv amb aa lva. a « lba ua a mu

blmáa val uma quv amb l hm blmamá v qu l hmb aa u a va fua ua gaa val mabl a ha bla

l lm ua añ a l uam l Jug PlaRué l ua qu u l lu ául ué l

g ala aéa qu aqulla alza u a gla. El

Page 132: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 132/244

40 Sl

aco msmoun uamenoevea que sedaba a a potca una mpotanca egosa. Qun no advete a dstanca a quenos haamos de ta manea de sen Peoepo no se taa de que os pncpos

potcos haan peddo vao sgnfcacón. a bead sgue paecndonos unacosa eceente peo no es más que un esquema una fómua un nstumento paaa vda. Supeda sta a aqua dvnza dea poca es doata.

os vaoes de a cuua no han mueo,peo s han vaado de ango. En toda pespecva cuando se ntoduce un nuvo

mno camba a eaqua de os demás.De msmo modo en e sstema esponáneo de vaoacones que e hombe nuevotae consgo que e hombe nuevo es hapaecdo un nuevo vaoo vtaque

po su smpe pesenca depme os estantes. a poca anteo a a nuesa seengaba de una manea ecusa unaea a a estmacón de a cutua ov

dando a vda. En e momento en que saes sentda como un vao ndependene

Page 133: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 133/244

L EA lR EO

apare e sus oeos, auque savaledo lo msmo la ea, el are laolía valrá meos e la perspevaoal e ueso orazó

Page 134: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 134/244

X

La rna pn va

CONTPONE la ulua a la va e

lama aa éa la leu e ueeh ee a aquélla e hae eó e e aulual S e eeaa l h aemee e aa uaeea eveaó Quea a

l vale e ulua amee e ea u euvm Duae e vee habla eluvamee e la ea que la va ee e la ulua Sevua l má mm ea eea,e ee aqu que la ulua eeame e la va mb eeel mee e l bló el aee e la uluaquea e ea uee

aa a aa uale ul, ue

Page 135: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 135/244

J RTG Y T

aó u a r Es ra la eambs rm aar ua maraara rbma sus ras rarar ua ss más fraa sóa

Ruérs mz s su

a raó mra s fr smrs uas har fr a a ama r va ulura Ua as raam ara salvar a uura -a a a va a ra ravsm aa a raó va sva valr bv uura arajr as a l va mbas susqu a las ras arrs ar

a suf ura usra ssba Ua ra vv asa uras mmaras Cmusr m a sas bubas m v a ara s

ambas as sav a aar qu la vra qu a jus qu a blza s a vars qu ara sr sa s

r a vala.larms s u rás

Page 136: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 136/244

l.

a la or mejor eble e la lrael oomeo

El oomeo es la aqs everaes, e las veraes se os maesa el verso raseee (rasb

jevo) e la reala as veraes soeeras, as e varables. Cmo esosble s sala ero el sjeo?a resesa el raoalsmo es aavaslo es osble el oomeo s la reala ee eerar e él s la meoreforma. El sjeo ee es qeser meo rasaree, s elara o olor algo, aer gl a ho a

mañaaor ao, lraval erahsro. Va es elara, ambo, esarrolloe alabra hsora

a resesa el relavsmo o es meos aaa El omeo es mos

ble; o ha a reala raseeeorqe oo sjeo real es reo elarmee moelao l erar e él lareala se efrmaría esa eforma

vual sería lo qe aa vez omaseo la reedda reala

Page 137: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 137/244

46 • V GASE

s neesane adve ómo en esosmos empos sn omn aedo npeedaón psooa booa eoa d onomeno a evsa os hehosde qe ambas ades paan han en

do qe efaos ondendo en naneva manea de panea a esón seo n es n medo nspaene

n o po déno e nvaabe n seeón de a eadad pode en ésadeomaones Los hehos mponen naeea opnón sness eempa de amas. Cando se nepone n edazo o ea en na oene dea pasa nas

osas deene oas se dá qe as seeona peo no qe as deoma sa esa nón de seo, de se vvene anea eadad ósma qe e nda N sedea aspasa sn más n más po ea

omo aoneea a manao ene aona eado po as deniones aonasas n ne é na eadad soa nón es aamene seeva De a

nnd de os eemenos qe nean areadad e ndvdo apaao eepor

Page 138: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 138/244

E MA E UEO O

deja paa u e me de e,ua fma ed de amaa de u eua ebe a demáafeme, heh, vedadequeda fuea, ada, pebda

U ejemp eemea uameef e euea e a v aaud. E apaa ua e audvde a epee humaa ebe da vbaa dede ea vedad mmahaa ea vedad máma e d que quede má aá máaá de amb me e dedP a, u euua va fue e a

eep de a eadad; pe e quee de que u fuea eve aa ua defma. Tdu amp epe de e deae, pefeamee eae ea a u

e abe de eC e d aee a vedade a euua pqua de ada dvdu vee a e u

ga pee, dad de ua fmadeemada, que peme a mpe

Page 139: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 139/244

CA Y CA

de eas edades esá ondenado anexoable eguea paa oas. Assoada pueblo ada poa enen su alapa es de una eula on allas deaplud pefl defndos que le pesan

goosa afndad on eas edades enoegble neud paa llega a easoas Eso sgnfa que odas las poas odos los pueblos han gozado su ongua poón de edad no en sendoque pueblo n poa algunos peendanoponese a los deás oo s a ellos solos les hubese abdo en el epao laedad enea Todos enen su pueso de

enado en la see hsóa nngunopuede aspa a salse de ella poqueeso equalda a onvese en un eneabsao on nega enuna a la exsena

Desde dsnos punos de vsa doshobes an el smo pasae n ebago no en lo smo a dsna suaón hae que el pasae se ogane ane

abos de dsna anea o que paauo oua el me mno ausa on

Page 140: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 140/244

A

vgor odos us dealles, ara e oro ehalla e el mo queda oburo o borroso. demá, oo l osa ueaua derá de ora e oua e odo oe are, ada uo de ello erbrá or

oe del aae que al oro o lega¿Teda edo que ada ual dearaefalso el aae aeo Evdeemee, oa real e e uo oo el oro Pero aoo edra edo que uesos de auer-do, e vsa de o odr u aae,o uzae uoro Eo uora queha u erer aae auéo, el ual oe hala omedo a ma odo

e que l oo ds hora be, ese ae arqueo o ese uede era realdad óma es a, que ólo uede er va bao ua deemada ereva a esea e uo de os omo

ees de la readad eos de er u de-formaó e u orazaó Ua realdadque vsa dede uaqur uo reulaesemre déa, e u oeo absurdo

o que aoee o a vó orórea umle ualmee e d o demá

Page 141: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 141/244

OR'EA A

Too oomto lo u uto vta trmao a speces entts Soza l uto vtaubuo aboluto o t roamt u uto vta fto abrato

No uamo u uta trumtaara rto mtr oomto,ro ro o olvar qu élo v lo ral El uto vta abrato lo rooroa abtro

Eta mara ar llva ua rforma raal la floofa l qu morta má ura a ma

a uaa aa uto ra

ra omabl torbo qu a tra ttual lo ltmo tmo oraba ara qu l oomto u utfar u rt ogur lavra Do uto fr eabagará a vra vrgtAhora vmo qu l vrga ro muo o uto o mla afala uo lo A otraro,

ramt orqu lo qu aa ual v ua rala o ua f,

Page 142: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 142/244

1L l D NUSRO IO

que er u aeo o e que oroerbe Ea verea o e oraó o omlemeo S el uverohubee reeao ua faz a a oojo e u reo oráo qu a lo e

u aqu ebeamo ear que el uvero o e veraera reaa, eeee e lo ueo Porque eaoea e aeo ae o hombre oloao e uo a veroomo o a ea e o v la Nueva York el xx ara que o e raaba e ua reala eera a elo o eua maaó que or azar e roua

éamee e o ueoCaa va e u uo e va obreel uvero E ror, lo que ela ve o ouee ver ora Caa vueroauebo, éoae u órao uu

be ara la oqua e a era Heaquí ómo éa, que or mma eaea a a varaoe hóra aquere ua meó va S l e

arrolo, el ambo ereuo a agoable aveura que oue la va e

Page 143: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 143/244

Q9

verso la omnímoda verdad qedaragnorada.

El error nveterado consstía en spone qe la realdad tena por sí msma endependentemente del pnto de vsta

qe sobre ella se tomara na sonomapropa. Pensando as claro está toda vsón de ella desde n pnto determnadono cncdría con ese s aspecto absolt por tanto sera alsa. Pero es el casoqe la realdad como n pasaje tene nntas perspectvas todas ellas galmente verdas aténtcas. La sola perspectva alsa es esa qe pretende ser la únca.

Dco de otra manera lo aso es la topía la verdad no locazada vsta esdelgar nngno. El topsta esto asdo en esenca el raconalsmoes el qemás era porqe es el ombre qe no se

consera l a s pnto de vsta qe eserta de s pesto (.1 Dede 1913 epng e mis rss niersitar

sta dtin de perspetis qe e El Eped (1916 pre ttimente rmda Sbre l magníi

a nirmin de tera pr a r d Esté el apd

Page 144: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 144/244

IL EMA DI NSTRO TMP 153

Hasa ahora la losofía ha sido siempreuópica Por eso pretenda cada sistemavaler para odos los iempos y para odoslos hombres Exenta de la dimensión vital, histórica, perspecivista, haca una y

otra vez vanamne su gesto definitivo. Ladoctrina del puno de vista exige, en cam-bio que denro del sistema vaya aricula-da la perspectiva vital de que ha emana-do, permitiendo as su ariculación con

otros sistemas futuros o exóicos. La raznpura iene qu ser susitu da por una razónvial donde aquélla se localice y adquieramovilidad y fuerza de tranformación.

Cuando hoy miramos las filosofas delpasado, incluyendo las del último siglo,noamos en ellas ciertos rasgos de primitivismo Empleo esta palabr en el esricto senido que iene cuando es referida a

los pintores del cuatrocento. ¿Por qué lla-mamos a ésos «primitivos»? ¿En qué con-siste su primitivismo? En su ingenuidad,en su candorse dice Pero ¿cuál es larazón del candor y de la ingenuidad, cuálsu sencia? Sn dud, es el olvido de sí

Page 145: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 145/244

Page 146: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 146/244

2   D NUO O

lena e reservas, encrucjadas, escotlo-nes movernos en nuestro mbto vtasentmos éste como ago mad, ndomable, egroso dcl En cambo, aasomarnos al unverso de nño o del n

tor rmtvo vemos que es un equeñocrcuo, erectamente concuso domnabe cn un reertoro reucdo de ob-jetos recas La vda mgnara quellevamos durate el rato de esa cotemacón nos arece un juego ácl que momentáneamente nos berta de nuestra gave robemtca esenca La gracade candor es, ue, la delectacón de

urte en la laqueza e débEl atractvo que sobre nosotrs tenenlas osoís retértas s del msmo tou caro senco esuemasmo, su ngenua lusón de aber descuberto toda

a verad, la segudd con q se asentan n órmulas que suonen nconmovbles nos dan la mresón de un orbe concluso, dendo entvo done y noh pobems

onde todo está a resueto Nada más rato que asear unas

Page 147: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 147/244

J ORA S

horas por mndos tan caros tan mansos Pero cuando ornamos a nosotrosmsmos vovemos a sentr e nversocon nesra roa sensbdad vemos qe mno dendo por esas osoas no

era en verdad e mndo sno e horzontede ss ators Lo qe eos nerpreabancomo me de nverso ras e ca nohaba nada más era sóo a nea crvacon qe s perspecva cerraba s pasaje oa osoa qe qera crars deese nveerado prmtvsmo de esa pernaz topa necesa corregr es rror evando qe o que es bando daabe

orzonte se anquose en mndoora ben a redccón o convesónde mndo a orzne no resa o másmnmo de readad a aqé spemeneo reere a sjeo vvente co mndo

es o doa de na densón vta o ocaza en a corrnte de a va qe va deespece en espece de ebo en pebode generacón en generacón de ndvdo

en ndo apoerándose de a readadnversa

Page 148: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 148/244

L FA E E10

De esta manea la peclardad de cadaser s derenca ndvdal lejos de estorbarle para captar la verdad es precsa-mente el órgano por el cua pede ver laporcón de realdad qe le corresponde

De esta manera aparece cada ndvdocada generacón cada época como naparato de conocmento nsstble Laverdad ntegral sólo se obtene artclando lo qe el prójmo ve con lo qe o veo así scesvamente ada ndvdo es npnto de vsta esencal Yxtaponendolas vsones parcales de todos se lograríaejr la verdad omnmoda absolta

ora ben esta sm de las perspectvasndvdales este conocmento de lo qetodos cada no an vsto saben estaomnscenca esta verdadera razón absolta es el sblme oc qe atrbmos

a Dos Dos es tambén n pnto de vs-ta pero no porqe posea n mrador fera del área mana qe le aga ver drec-tamente la realdad nversal como s

era n vejo raconalsta Dos no es ra-conalsa _ nt de vsa es el de cada

Page 149: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 149/244

J SS

no e nosoros nesr ver prcl esmbién ver pr Dos. ¡De l moe veric nesr perspecv énicnesr rel Sólo qe Dos comoice el cecismo esá en os pres

por eo goz e oos los pnos e vs en s lm vili recoge rmonz oos nesros orizone. Doses el smbolo el orrene vil l rvés e cs inns recls v psno poco poco el nverso qe qes mpregno e vi consgro esecr vso mo oio srio gozo

osen Mlebrnce qe s nosorosconocemos lgn ver es porqe vemos ls coss en Dios ese el pno evis e Dos. Más verosmil me prece lonverso qe Dos ve ls coss l rvés e

los ombres qe los ombres son los órgos vsles e l iniPor eso convene no efrr l

blime necesi qe e nosoros iene

e ncánonos ben en el lgr qe nosllmos con n pon el

Page 150: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 150/244

EL TE E NUETO TO 9

nestro organismo, a lo qe vitalmetesomos, abrir bien los ojos obre el cotoro aceptar la aena qe nos propone el destino el tema de nesrotiempo.

Page 151: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 151/244

A P É N D

Page 152: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 152/244

L O A O D L A R V O L I O N

ábdo por dhombr hho; no hombpo � d ábdo. •

·227

Page 153: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 153/244

pR deinir na época no basta con saber o qe en ela se a eco es me

nester además qe sepamos lo qe no aeco lo qe en lla es imposible Esto seatojará peregrino pero ta es la condición de nestro pensamiento Deinir esexclir negar ata más realidad po-sea o qe definimos más exclsiones

negaciones tendremos que ejectar. Poresto a más pronda definió de Diossprema realidad es a qe daba el indoYanavalkia: «Na t, a t» «Nada deeo nada de eso Observa Nietzsce

stimente qe inle en nosotros más oqe no nos pasa qe o qe nos paa según el rito egcaco de los mertoscando el doble abandona el cadáver tiene qe acer la ga defnición de sísmo ante los jeces de ltratmba s

Page 154: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 154/244

OGA GS!

nfesa al eés es de enmea ls peads que n a mtd. Paejamental delaa qe un nd nest es naeeente pena ¿qué qeems desn qe n baá n mataá que s de

sea a la muje de s pójm n se le neá m?Este aáte pst n qe se p

senta la negaón n es sn embag meaexgena mpuesta p l nde de nes-t nteet P l mens en l as dels sees entes a nest nept ne-gat espnde na fueza eal de negaón S ls ans n nentan el

atmó n fé p saldad Un dels ngedetes qe atúan en la stamana es la apadad del latn paala téna En la deadena dl mdantgu fué esta npttd n de ls fates más enégs.

Una épa es n epet de tendenas pstas negaas es n sstemad€ agudezas aenas und a n

sstema de tpezas egueas N es sóln qee as sas sn també

Page 155: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 155/244

MA N MP

ciio no qurr otras A iniciars untimpo nuvo, o primro qu avrtimoss la prsncia mágica stas propnsions ngativas qu mpizan a iminar lafaun la fora la época antrior como

l otoño avirt n a uga las goonrina la caía las ojasEn t sntio naa calica mjor l

a qu albora sobr nustro vijo continnt como notar qu n Europa anacabao as rvolucions on llo incamos sólo qu co no las a sinoqu no as pu br

a vz a plnitu signiicao qu

st augurio ncirra no s ac sugo patnt porqu s sl nr as rvoucions a má vaga noción Noac muco un cnt aigo mío nación uruguao m asguraba con

lao orgulo qu n mnos un siglo aba surio su pas asta cuarnt rolucions Eintmnt mi amigo smsuraba Eucao, como o buna art

os qu m ln, n un culo irrfivoaca }q a d lq vluión $aba

Page 156: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 156/244

68 J GA Y GST

trótcamente ornar s stora naconal conel maor número posble de ellas estefn sguendo n vulgar so llaaba revolcón a todo ovmento colectvo en qese emplea la volenca contra el poder

establecdo Mas la stora no puede contentarse con nocones tan mrecsas Necesta nstrumentos ms rgorosos, conceptos más agdos para orentarse n la selade los acontecmentos manos. No tooproceso de volenca contra el poder públco es revolcón No o es por ejempoque na parte de la socedad se reveecontra los gobernantes volentamente

los ssttya con otros as convlsones de los peblos amercanos son cassempre d este tpo ay empeño enconservar para ellas el ttuo de evocón no ntentaríamos acer na más a fn

de mpedrlo pero tendrems qe bscarotro nombre para denomnar otra clase deprocesos esencalmente dstntos a la epertenecen la revolucón nglea del s

glo las catro francesas dl XX, n eneal toa la vda úbca de ·

Page 157: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 157/244

TA UST T

roa tr 750 900, q a 830ra ilada por Agso omt omo scialm rvolcioaria Los mismos motivos q idc a psar qu Eropo abrá a rvolcios, obliga a crr

q América o las a abido todavíaLo mo scial las vrddas rvolcios s la violcia q llo sapoco probabl, cab iclsi imagaq a rvocó s cmpla sco, sia ota d sagr La rvolció o s labrricada, so stado d sprit Eststado d spit o s proc calir timo omo las rtas ti s s

tació Es cioso advrir q todoslos rads cclos istóicos scitm coociosmdo igo, doromao mdo ropos llga a pto q cmiza, o a rvolció,

sio toda a ra rvolcoaria q rados o trs siglos acaba por trascurridiiivamt

mplica a complta crncia d pr-

cpc istórica cosdrar los latai d camsios viao l

Page 158: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 158/244

0 J C Y

Edd Med como ecos precrsore del moern revocón on coss qe noene nd mporne qe ver enre sE ombre medevl cndo se ebel,s rebel conr ls bsos de lo señores.

El revolconro en cmbo no rebeconr los bsos sno conr los oHs no ce mco e comenzb so de l Revolcón Frnces presenndo los ños en orno 780 como nempo de mse de depresón socl dengs en los de bjo de rn en osde rrib Por gnor l esrcr esecfc de ls ers revolconrs se ce

necesro r corender l sbversónerrerl como n movmeno d proes conr n oreón necedene.H se reconoce qe en ep rev gerl levneno gozb l ncón

frnces de ms rqez meor jcqe en emo e L V n veces se dco qe l revolcón esb ecen los esr nes de qe comenz en

ls clles e br nlzdo beno e en e ereó o s

Page 159: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 159/244

1 D USTO M

abra descberto la sologa de las revolcones.

oas en eeco s lo son en veraspone na peclar nconnble sposcón de los esprs Para comprendrla

be convene acer resbaar la mraasobre el desarrollo de los grans organsmos tórcos qe an cmpldo scrso completo Entonces se advrte qeen caa n de esas gandes colectvdaes el ombre a psado por tres sacones esprtaes stnas o dco deotra maera qe s va pca a grvao scesvamente aca tres centros

dversos (De n estado e esrt traconalpasa a n estado e esprt raconalsta, e éste a n rémen e mstcsmo Son

) E ir ha q disir mcs más mdificcis d la siq maa a lar d ccl his-tóric cmlt; y si hl sól d trs d drs st mr triádic valr clstic l Siica rmt q fiáds sas trs rms xtras d avlció siclóia tms s s d cm-

ció sicit ra carar mi óm históric trs Si s rtas cmrdr

Page 160: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 160/244

GA Y GSS

por decrlo as tre orms derentes delmecasmo psqco tres maneras dstntas de nconar e aparato mental delombre

Drante los sglos en e se orma or-

anza n gra cerpo sórcoGreaoma nestra Eropa qé régmengoberna l espt de ss membros? Losecos nos responden del modo más sor-prendente ando n eblo es joven

se está acendo es cando tene sobre élmaor nfo el pasado A prmera vstaparecera más ntra lo contraro qeera e peblo vejo con n largo pasado

tras s el más smso a gravmen de lopretéto n embargo no ocre tal cosaobre la nacón decrépta no tene el me-nor nflo e pasado en cambo en la co-lectvdad ncpente todo se ace n vsta

nómn d mnrs rcns tndríms q crcrns más a ár histórca y ss trs cmartimnts ssubdvdan n muchs trs Ccts qu ccdncn a radad cuand s mr a ésta dsd crt dstncia tinn qu sr susttuds r ts cnd a dstnc

s acrt y vvrsa E nsmint va rid r u d sctva ms qu a su

Page 161: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 161/244

D O O 3

e pasado Y no de n pasado breve, snode n pasado tn laro, de tan vago

remoto orzonte, qe nade a vsto nrecerda s comenzo En sma o nme-mora

Es croso estdar esta pscooga domnada por lo ancestra en os pebosqe, por na otra razón e cqea stórca, se an qedado para sempre detendos en ese estado nant Uno de ospebos más prmtvos qe esten es elde os nígenas astralanos. nvestgamos cómo ncona s actvdad nteectal, nos encontramos con o sgente

ante n problema calqera, n enómeno de a natraeza, por ejemplo, eastralano no bsca na epcacón qepor sí msma satsaga a la ntegencaPara é expcarse n eco, verbgraca,

a estenca de tres rocas en pe sobre lalanra, es recrdar na narracón mtoó-gca qe a oído desde s nanca segúnla ca en la antgedad, o, como elos

cen, en acheng

tres ombres qeeran angros se convrteron en aqelas

Page 162: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 162/244

J RtGA Y CAi

pdras Esta xplcacón satsac a smnt prcsamn porq no s na razón o pnsamnto comprobabl La urzad la pruba consst n q la ntlgnca nddal la cra por sí msma sa or

gnalmnt sa racndo l razonamnto obsracons q la ntgran. El gord la razón nac d la conccón qu n ndduo prooca. ora bn l australano no snt so q nosotros llamamos nddualdad s la snt s n laorma mdda q un nño cuando squda solo abandonado dl grupo amlar Uncamnt como soldad como ds-

gajamnto prcb l prmto s pr-sona sngular. Lo nddal canto nlo nddal s unda l prodc trror s snónmo para l d dbldad nscnca. Lo rm sguro s alla n la

colctdad ca xstnca s antror acada ndduo qu ést alla a cacando dsprta a la da. omo llcontcó galmnt a los jos d la

rbu la colctdad aparc como algod orgn nmmoral Ella s la q pn

Page 163: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 163/244

L A R 5

a po cada no con s tsoo d mtos ndas tanmdo po tadcón aa q ca as manas jídcas socasos tos as danzas os gstos E astaano c n a pcacón moógca

pcsamnt poq no a a nnadoé pcsamnt poq no tn bnsntdo acona La accón d s ntcto ant os casos d a da no conssn aponta n pnsamnto spontáno popo sno n ta na fóma pxstn cbda Pnsa q snts pa stos ombs cca po cacspfomados pt n sí msmos n n

tado ptoo d acttds Lo spontáno n st modo d s s a foosa smsón adaptacón a o cbo a a tadcón dnto d a ca nddo nmso q s paa é a

nmtab adads s stado d spít tadco

nasa q a acado n nsta Edadda dgó a stoa gga asa

go v a omana asa tco ants E conndo d stas épcas s

Page 164: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 164/244

76 J RfG Y GAT

natuamente mo más rco compejo decado qe el del alma salvaje pero eltpo del mecansmo psqco, s modo denconar, es e msmo Sempre el ndvdo se adapta en ss reaccones a n re

petoro coectvo qe es recbdo portransmón desde n sagrado pretértoE ombre medeval para decdr n actose orenta en lo qe ceron los «padres .La stacón es déntca en ste pnto a arenante en e alma de nño ambén enño cre más lo qe recbe de ss padresqe ss propos jcos ando ante losnños se centa n sceso, selen drgr

na mrada nterrogatva aca ss padrespara saber de eos s deben creer o qeesccan s es «de verdad o de ment-r. El ama de nño tampoco gravta sobre s propo centro ndvdal sno e

pondera sobre ss gentores como e amamedeval sobre e so costmbre deos padres. En nngna jrsprdencatene tanta mportanca el dereco con

setdnaro el so nmeorl como enéstas de ormacón e ncorporacn stó

Page 165: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 165/244

A D UTO PO

ri l mero heho de l ntiüedd eonierte en títuo de dereho No l jutii no l equidd e fundment jurídio io el heho irrionlquierodeir terilde l etutez

n el orden oltio el lm trdiionlit iir omodndoe reetuomentedentro de lo ontitudo o otituídoreimente or erlo tiene un retiioinulnerdo e lo que hllmo hehoundo nemo e lo heho or lo dre undo un neeidd nue e eent ndie e le oure rformr l eutur de lo ontituído lo que e he

e r en él bid l nueo heho lojrlo en el loque inmmril de l trdiión

n l éo de lm trdiionlit

e orgnizn l nione Por et rzónigue ell un eíodo de lenitud enierto modo l hor de ulminión hitóri El uero nionl h lledo u

erfeto derrllo z de td u órno y h ondendo un t teoro de

Page 166: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 166/244

8 • RG Y G

ener un eedo otenil e emmento de emer to oreo no een e m udbe bite Pebim meo lud delimo ud éte etendo hi

ue en ete hñ e deiundo omien ede tndoon mnio io de diidi it nin no e ontent on ueie iteio e inii un éo deenin

Con e oiide o imero tom o de un nueo tdo de eitu mei tiionlit del lm

er utitud o ot méni ouet iontn nueto tiemo eite tmbién un

trdiionimo oniene eitr u onfuin on lo que en ete eno he lmdo tdiionlimo ontemorneno e m que un teo filoi oíti trdiionlimo de que o hloe or el ontio un relidd e e

menimo rel que he funcon lm durnte iert éo

Page 167: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 167/244

D UO IO

Mnt t l mo d l t-cón mn d homb ntdon l bloqu d l tn olt No nd o t l uo olNo otot d u oo to

u onldd no u dnt dl dm no qu n homb t un mm lm con u nmnto uo do moon D qu qu n lo lo tionlt no uln nd ud fonom onl Poo m o mnotodo lo mmbo dl uo ol onlo mmo L n dn mo

tnt on l d tdo no oio ocn mbo dnto d t lm o

t td d tdon qu d d uno comnz dd luo fo•

un quño nlo cntl l nmnto d ndduldd t ntnto on un tndnntónc d l qu do lmndo

lm tdconl H do un uo ouon qu oncnc d l o

Page 168: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 168/244

80 OA Y S

indiidulidd er un nocin rimri ycomo brien en el hombre e retendíque el er humno e iente oriinrimente indiiduo y que lueo buc otrohombre r formr con elo ociedd

erdd e lo contrrio comienz el u-eto or entire elemento de un ruo ylo deué erndoe de él y conquitndo oco co l concienci deu inulridd Primero e el «nootroy lueo el «yo Nce éte ue con el crcter ecundrio de ecein Quiero decir que el hombre decubriendo u indiidulidd en l mdid en que intién

de hotil l colectiidd y oueto ltrdcin Indiidulimo y ntitrdicionlimo on un y mim fuerz icolic

Ete ncleo de l indiidulid queermin dentro del lm trdicionlitcomo l lr de un inecto en el centrodel fruto e contituye ultinmente ennue intnci rinciio o imertiorente l trdicin Aí el modo trdi

cionlit de reccionr intelectulmeneno me ro llmle enmn

Page 169: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 169/244

A O O 8

oconite en ecod e eetoio deceenci ecibid de lo ntedo Encmbio el modo indiiduli uee leld odo lo ecibido eudindoloecimente o e ecibido en u lu

g i oduci un enmiento nuo que g o u oio conteidoEte enmiento que no ien de colectiidd imemoil que no e e de ode et ideción in bolengo ingeneogí in etigo de blone tieneque e hijo de u ob oenee ou eicci conicti o u eeccioneumente intelectule En un lb

tiene que e un ónEl lm tdicionlit uncionb gobed o un olo nciio oeí unnico cento de gedd tdiciónDede ete momento en e lm de cd

hombe ctn do ue ntgónic ltdición ón Poco oco i étgnndo teeno quél lo cul imicque l id eiitul e h conetido en

uch íntim

de uniti e h diocido do endenci enemig

Page 170: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 170/244

8 J T Y ASS

Mintrs el lm rimiti l ncercet el mundo que hll contituído elncimiento de l indiidulidd contienedsde luego l negción de ese undoPero l reudir l trdicionl se encuen-

tr el ueto forzdo reconstruir el uniero or í mismo con u rzóne cmrende que uet en t e

eño el íritu humno logre derrolrmrillomente l fcultd intelectuon iemre ésts ls éoc ms gloriossdel enmiento El mito irrcionl quedrrumbdo en su lugr l concecióncintfc del coms erigiend sus d

mirbles edfici teóric e siente lesecífic fruición de l ides se llegen l inención mnejo de ésts unirtuoismo ortentoo

Concle el hombre creendo que o

ee un fcultd ci diin cz de reelrle de un ez r siemre l eenciltim de ls c Est fculd tendrque er indeendiente de l exerienci

l cul en us contnte riciones odrí modificr quel reelción esr

Page 171: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 171/244

A S 183

te llmó son o pue ntecton etfultd y Knt m reimente rzón ur

L <rzón ur no e el entendimintoino un mner extremd de funionr

éte undo Robinón li u inteligeni reoler lo urente roblemque l il deiert le lnte no u del rzón ur Imone u inteeto l t·re de moldre l relidd iundntey u funionmiento e redue ombinrtrozo de e relidd L rzón ur eor el ontrrio el entendimiento bndondo í mimo que ontruye de u

roio fondo rmzone rodigio deun extitud de un rigor ublime Enez de bur ontto on l o edeentiende de ell y rour l m exluxi idelidd oi leye inter·

n L mtemti e el roduto ejem-lr de l rzón ur u oneto ononeguido de un ez r emre yno hy eliro de que un dí l relidd

lo ontdi orque no hn ido tomdo de ell En l memi nd hy

Page 172: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 172/244

i8 O Y É

ilnte y oo m o meno Todo ero orque todo e etremo Lo rndelo e ininitmente y o equeño e boutmente equeño L et e rdilmente ret y ur in mezl l ur

L rzón ur e muee iemre entre uerltio y boluto Por o e llm í mim ur inorrutble y no ndon otemlione undo deie unoneto le dot de tributo eretoólo be enr yéndoe l último lmiterdilmente omo oer in ontr onnd m que onio mim no le uetmuho dr u rione el mimo u

limento í en el orden de l uetioneoti y oile ree hber deubierto un onituión ii un dereho ereto deinitio lo nioque te nombre mereen ete uo

uro de inteleto ete enr moregeometrco e uele llmr rionlmoTl ez uer m luminoo llmrle rdilimo

Todo e mundo etr de uerdo neonoer que reoluione no on en

Page 173: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 173/244

L Sf

en otr o qe rdiimo oítioPero t ez no todo el mndo dierte elerddero entido de et fórm rdilimo oítio no e n titd oriinri ino m bien n oneeni

N o e e dc en olíti orqe e erdil potc ino orqe te e erdil en enmiento Bjo etode n tiez et ditinión e deii r omrenión de fenómenohitório roimente reoionrio een qe iemre en él e rodententn n riz tn tétio qe noentimo inindo br e orien de

l reolión en n etdo ion noern en l exloión de ierto heroímoii el motor del rn onteimientoNoleón en mbio deí « niddh heho reolión; libertd fé óo

e retexto o no nieo qe n otrin en inrediente de l reolione Pero en tod l rnde éo hitóri bndn el heroímo l nidd

in qe l berión etlle Pr qemb oteni feti früen n re

Page 174: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 174/244

86 J G G

volución e ecio que funcionen denode un eiu udo de e en l ónu

e exlic que en odo gn ciclohióico llegue un momeno en que iemiiblemene e di el mecnimo evolucionio Lo mimo en Geci que enRom que en ngle o en el coninene euoeo l ineligenci iguendo unoml deollo b un edio enqu decube u oio ode de conui con u medio excluivo gnde

feco edicio eóico H enonce viv od en l obevcione delo enido ieme lucune·tuns ds sensuum dec Dece de del modeno cionlimo o en el

egio enimenl de l dicón olic eligio M he qu que eceimene un de e quiecuideológic conud o l u

zóncomo fueon lo iem filoócogiego del iglo v el VI o l mecnica

Page 175: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 175/244

A D USO IO 8

Kl Glilo ec o l eechn d lo iglo Ltnnci l exctitd el igo l intgd itmtic to ob i fbicdo e geec on

incombl d n nto de itintlctl no cbe imgin nd mlioo Nót q l clidd nn-cid on ecíficmnt intlctl;on diímo l itd ofeionl l intlignci itmnt qe n lnio xitn mcho oto loe tcti clidd q no tinn q con l entendmiento l fidelidd l ho

no l feo mítico l continidd conl o el odío Po cndo gn l gnde ccion cionl loomb tn n oco cndo d co L n clidd d e

ci intlectl tn con diente xcliimo lo íit oben n x-tño dedén hci l lidd; lto ld ell lo homb nmo

n d l id como tl L efcciónd it gométic lo ntim

Page 176: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 176/244

J• O Y

ht el unto de odr que en den·t l món de l de e ondr conl redd ue en ell ed

En tone e rodue l otl nerónde eret eontne Ht en

tone e bí udo de de omode mer ntrmento r el ero del needde tle Ahor h·er que l d e on l ero d lde Ete ueo rd de l reo·ne entre d e de e l erddereen del eírtu reolonro

o momento de buruee y ·eno en dd Med no e roonen

l trnformón de rémen oíto yo no ontrro o ben e m·n oeur l orreón de n buoo e roonen onqut de benefortue de rleo dentro de ré

men etbledo y or no dndoéte or bueno e nmute en u urener Nde mednmente enterdoe tree hoy mrejr olít de

lo onejo y omun de o o

l XIV con demor moderns s

Page 177: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 177/244

M NUSO MO 89

ceo que ét hn roecho muhoe l ténc jurí que onejo omun elorron; ero el eritu eello el moerno on comletmenteno No en le l conttuone

urn e llmron en ñ fueroe trt recimente e molr elrégmen etleo l nue neee etto l e juríc l l fuero e rilego eto ehueo legl que e he en el tem eoere rconle l nue energllo e que ét en ez e trnformrquel tem e ml él lojndoe

en u etutur Por ot rte el tem ee ej r l rel oreen

olt e lo «urguee» meele no fué otr que ooner lo r

ego el nole oto el mmo to ogremo urnos l omun herongl e n nmo n m etrecho ucz egot que lo feule l meor

conoeor e l un en l e l elg Henr Prenne ce

Page 178: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 178/244

90 ORGA Y CI

notr que l omun en u éo msdemorti rtiaron un eluivimo olti inreble y e hiieron menooed del etño y reién venidoque nun. Ht el unto de que mien·

tr l blione rurale en torno u-mentn de denidd en el interior de lmural l fr de buruee no uent nd l etrño fenómeno de l ee de veindario en l urbe de quellosiglo e debe ue l reiteni quel vil ofreen der que nuev ente entren or de u fnquii Le-jo de rourar etender mlimente

entre lo mino u derecho y u in·tituione l vila e reevaron el monoolio m elomente a medid quedentro de ella e afirmaba y derrollbael réimen oulr E m retendieron

imoner la ete del amo lbre uaominión muy rvoa o trtarocomo bdito y lledo el cao lo obliban on l violenia a ariare en u

benefiio onlumo ue que lsemocracia urbanas e la Ea Media

Page 179: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 179/244

TA NUESTRO TIMPO

no fueron en um no uderon erotr o que demori de riileido hr bien demri en enidomodern riileio n l m omlet ontrdiión que e ued iminr

« no eroiue Pirenneue l teo-rí del obierno demrtio fee inrd en l Edd Med Lo ilóofo deltiem l ormulron lrmene imitión de lo ntiuo En Liej n meiode l ion iie el buen nóio Jen Hem emin remente lomério reeio de rtocrt del ogc de l democrt e ro

nuni inmente r et ltim Porotr rte hrto bido e que m de unoltio h reonoio frmlmente loberní del ueblo u dreho dioner del oder Pero et teorí no

ejerieron l menor ión obre l burgueí e uede in dud orrender influenia durnte el ilo en ero nfleto olítio en lun or

literri ero e omletmente iertoen cmio que no eron ando me

Page 180: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 180/244

92 • OTGA Y G

no en lo Pe Bjo m mim ión obe l Comun» (1)

ide que luno dile» eñole hn tenido de enlz u oltidemot on e entmiento de lo

omuneo ee euimente inoni de l hitoi que omo un

ntio dit l dilimo. demoi moden no oiene

dietmente de ninun demoi ntiu ni de mediee ni de l ie omn Et tim óo hn ooiondo l nuet un teminoloíteid el eto etói (2) L

Edd Medi oede o oeone éimen Nuet e en mbio h o

(1 Her Pree: e nenne re dePy-B páas 133 7, 1, 200.

(2) Qede pr tra csó el áliss de ls dere-as etre ests demcrcias ls de trs tempsjtmete c el estd de s géess. rcl sbretd et las ces más css A mchs cspcsacale e pregtd qé etede p demcrac pr bersm s ceg más qe respests de vage eptbe si embarg, s ds css per

ectamete clara cya evidete geelga es e veddl qe mes sspecha s demótas uso.

Page 181: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 181/244

L UT

cdido or evoucoes; dcir u nlur d dtr l réimen l riddocil ha routo dtr ét unidl um

Cundo lo ñor fudl n u

lo ntorio rrn l mrdur dlcolono int ét l nturl iritcin ir nr o i n lo futuo ldmn Pro lo qu no l ocurr qu r imdi tl mn concrtourido n u hbr o n u ron rcio trnformr rdicmnt l ornizcin ntr d l ocidd n nutro timo or l contrrio l ciuddno

qu ufr un iotn int rofund irno contr l i qu l h ido inocontr l rquitctur totl d un uniro dond lo ioton on oibl Port rzn dio qu l hombr mdil

irrit contr lo buo (d un réimn) l modrno cont lo uo ( dcircontr l réimn mimo)

Quir l tmrmnto rcionlit

qu l curo ocil mold cut loqu cut l cudrícul d concto3

Page 182: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 182/244

9 J OGA Y GASST

que u rzón ur h forjdo El lor del ley e r el reolucionrio reexitente u congruenci con l id L leybuen e buen or í mim como urde Por eo dede hce iglo y medio

l olític euroe h ido ci excluimente oc d des n olític derelidde en que no e ir hcertriunfr un ide como tl recí in-morl No e eto en modo lguno decirque de hecho no e hy rcticdo ubretiimente un olític de intereey de mbicione Pero lo intomtico delco e que et olític r oder n

egr y hcer u rut tn que utorizre con lgún bellón des y difrzr u efectio deignio

Ahor bien un ide forjd in otrintención que l de hcerl erfect como

ide culquier que e u incongruencicon l relidd e recimente lo quellmmo utoí El tringulo geométricoe utóico no hy co lgun iible y

tngible en quien e cuml l definicióndel tringulo No e ue el toim

Page 183: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 183/244

E A DE USO O 95

n fección eclir ciert olític ee crcter roio cnto ebor l r-zón r Rcionlimo rdiclimo en-r e geec on toimo T ezen l cienci qe e n fnción con

temti ten e toimo n miiónneceri erdrble M l olític erelizción ¿ómo no h de retr contrdictorio con e e erit toit

En efecto cd reoción e roone n qimer de reizr n toí mo meno comet El intento inexorblemente frc E frco cit el fenómeno emelo ntitético de tod reol

ción l contrrreolción er intereante motrr cómo ét no e menotoit qe hermn ntónic ncndo e meno eti enero e inteinte El entimo or rzón r

no e iente encido ee l lidOtr reolción etl co otr toíincrit en endone modiicción de rimer Neo fco ne rec

ción

í ceimente ht qe lconcienci socil emiez oechr qe

Page 184: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 184/244

96 J A

ml éxito no e dido l intrig do enemigo ino l contrdicción m-m de roóito des oltic ir-den rillo y fuerz trci miza dertir todo lo qu en el hy d f

cil y ueri equemtimo E rogramutóico rl u intrno formlimo uorz u qudd en comrcióncon l rud juo y éndido d id r reolucionri concuye encilmnte in fre in gto reorid or un niilidd nu A o ic de ide ucede un oltic de co y de homre e c or decurir

que no e id r id ino de intituión l norm r id como dic e Engio que el do or cu del homre hecho no omr or cu d do

ore todoy é un noma muymortnt otc tod ierde re-ión drece de rimer lno d lrocucion humn y qued coner-

tid en un mentr como tnto oroque on ineudil ero no atren

Page 185: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 185/244

ZL A D NT T 97

tuimo ni obrrgn d un ttimo olmn y i rlgioo Porq nót qu n r roionri l olti lb intd n tro d lofn umno El rto q mjor

rgitr l jrrqu d nutro timo itl rimnt mrtr o m mortnt n nutr idqulo or q mo d mo-rir n fto hombr modrno uto ho n brrid d roión dmotrndo inqomnt qu rb d oti l fiidd Cundo g oo d r

oluion r l gnt t frod l gnrion ntior n idnt brrión d rti ntimntl olti no o qu ud rxltd tn to rngo d rnz y

rto El m rionlit h dod quiio rndo dmido d lCundo t nminto ominz gnrlzr onuy l r d l rol-

ion l olti d id y l luh o� dr

Page 186: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 186/244

Page 187: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 187/244

D U T 199

umment pobb que e tenden uego lo gnde puebo de entoy e note Peo todo ello e fugz y mque ot o ud mte quepeede empe l ogo de un nueo

qulbo Al m eoluon no hueddo nun en hto un lmeon no m enmente unlm deluond E l netble oneuen poóg que dejn lo eplnddo glo delt ont entu de pón ogn bohde onfnz de egudd en í mmgnde bebedo de uopí e luón

fonomí del lm tdonlty eoluon que he dlnedo nteomente onde n dud n e de

olo de hto euope dee 1 500ht nueto dí Lo heho pnpede eto últmo go on demdo notoo p que no hyn uddo mnte

de leto popoonndo un onetªuentdd euem gene o í t, �

Page 188: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 188/244

00 OTA " CAT

zdo de un eritu reolucionrio Per m interente ht inquietdor dertir que el mimo equem e cume exc-tmente en lo otro cico hitórico quecon lgun roximción concemo Ad

quiere entonce el fenómeno eiritul de l reolución un crcter de e cómicde etdio unier or e que tdocuero ncionl e trnito de trdicionimo rdicimo rece como unritm iológico que ule en hitoriinexorlemente mner que e ritmode etcione en l id eget

oniene ue recordr guno h

cho de hitori grieg romn queencjndo con rr reciión en el equem ntecedente contituen u m cumd rue Eto me ermitir ezrncriir lguno rrfo de grnde

hitoridore que tento óo u meneter in uc como o generizcione hitóric decrien t cumomento de l id en Greci en Rom

i e utore no dndoe de el cruent imremeidente e n it

Page 189: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 189/244

EL TMA D NU!SRO IPO 201

oligdo uoner r el co concreoque nrrn e mimo mecnimo de uneíriu reoucionrio que o he deinidocomo un e unierl de hitorino e negr coincidenci un lor

emorio de lo rngoEn hitori grieg y romn e hadecido h no hce mucho un errorque hor e comienz corregir Rdicen creer que l hor de eitud en Greciy en Rom coincide con éoc de quehn llegdo h nootro uene hióric undnte Todo lo nterior e jug iemo de inicición étnic y como

un rehiori de m ncione Porun iuión óic mu recuente en ecienci l hiori conund l inexienci de do con l inexienci de lo hecho Un rectiicción de ee error moró

que relidd er mu diin éoc de que e emiez ener grn coide notici on éoc en que exiten yhioridoe que e encrgn de coner

r Ahor ien cundo emiez her hiordor en un ueo e qu

Page 190: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 190/244

20 ORGA Y ASi

te ueblo h jo y e jon ehl n ln muez tl ez inici cnci hitoi como l ulici e lo otoño

El tiemo en que l i ie y om

n e cl o comlto nueto ojo y zón etmbin Que e l t e llá ci ínt l hitoie eto ueblo juentu y infn·ci Reult e qu que l imen ecoomn nt l cul e hn extio loilo ltimo un fz má qu mon l u hbn intlo y fiu ométic ime ino l i

iz céic n q nnci lid menuntMommen fé el imeo en ectiic l

ecti e l hitoi omn El nEuo Meye hizo lo mimo o má

txtimnt con l e Geci A él ebe n e l má imotnte y fecn innocione el enmiento hitóico eioizción e l hitoi uni

l en ntiu mi y mon nucl onncionl cicho u

Page 191: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 191/244

A D SO O 23

ee e ilo XVI e inruta omo amartilo en el uero ontinuo de a hioria Reontruendo la ida heéniaMeer enontró que lo heleno habanaao or una éoa batante areida

a nuetra Edad Media e atreió a haar e una Ead Media riea Eto traaonio la traoiión de la tre edaea ada io hitório naional Todo uelo iene u edad antiua u edad mediau edad moderna Con ete uo amiaor omleto el entido de a eriodizaión tradiional u tre etadio dejande er rótulo externo onenionale o

dialétio ara arare de un entidom real omo biolóio on a infania la juentud la madurez de ada uelo ()

La Edad Media de Greia ermina en el

io VII E la rimera enturia de queoeemo notiia abundante exatain embaro no e trata de una auroranaional Por e ontrario aitimo a la

(1 De ea dea de eyer a emaad e gran parte aªe a de Sler La decadencia de Ocente�

Page 192: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 192/244

204 OC Y CA5S

go d lrgo prtrito y dsptr d timpo vo. s ss d ostitció potic mdiv srso dstrds. domiio d lols o s y xprsió dcd

ls cirstcis rits os itsd los gorts d os godo oiid. tigo rgim d vid d dro d s omiddfdds cosgiidd pird sstido y s covirt tr. omr o prmac y srimtdsrito l rclo q ido Cdl s iform s propio dstio; idi·

vido s mcip soci spirit polticmt l q o coqist vtr s patri v scrl tr loxtros. Ngocios d diro ( oom crmtstic prc st poc

y d rditos so teidos por imorls ytodo mdo prcib ss fstos tos pro adi pd sstrrs llos l o ms cosrvdor s rd m·

co d dsdr s grjr Chee áe- i dio

Page 193: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 193/244

I TA ! RO O 205

ombre ; ta es e ema de tiempo; y esmy siifiativo qe o aamos pestoe boa de espartao (Aeo frameto 49 o de arivo (Pdaro 2). Etre a obeza y os abradores

se presta as evas ases de os idstriaes y meraderes o s apédiede aresaos oeros marios y etreeos ae s apariió e avetrero qeomo Arqoo de Tasos esaya dodeqiera s forta y siete dobemetee peso de a miseria y e someimietoCree as idades dode imira osampesios para aar as s pa m

imte; extrajeros qe e s patria otviero serte o biero de ir por aa de os partidos, se aveida eeas Todos ombate a a e réimeobiiario os ampesios aspira a ier

tarse de a isoportab opresió eoóia; os idadao eriqeidos a partiipar e e oder; os desedietes deos imirados qe a vees spera e

mero

os atios idadaos preee s eqiparaió o e veidario de

Page 194: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 194/244

206 OREA ASS

rcia. Todos stos mtos so ridos ajo l omr d demos como timpos d a Rvoció fracsa ajol omr d es . A la mara qst, l demos grigo o costit ada

itario por s poiió i por ss fispotcos socials; sóo a oposició cotra os mejoe mati jtos ta trogos mtos» (1.

N o ca parlismo ms miiosco la composició d stras aiosmodras la vspra d la ra rvolcioaria. S iicia o la graiaiód la moda l capitalismo. Co srg

l imprialismo. Proto va omar laració d grads flotas. a rra aallrsca d ol mdivaao dGrcias sstitda por tra q o s

ac a caalo i homr a omr. A lapom o id sigar scd l aivto: la faag d oplitas l rpotctico d ifatra. Al mismo impo disociaió mdival rmi mpi

() dud Mey Geschichte de Aeum,

Page 195: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 195/244

EA E SRO O 207

todos los grgos a amars osBajo a dad d s ombr st sroda adad stórca

: s como d las sbtastrasormacos lgslatvas d las cos

tcos ¿Sr azar? lo s q a sas costtcos vadas» va dosmpr omr d ósoo. Porqso s olvd sglo d os st sabos y d los prmros psadors jócosy dórcos Dod ay radcal mtacó dlys vas abas d rgm stsmpr paado oclo algú sao os st abos so os s grads

lcals d la poca lo dscrdorsd la razó dl ogos r a mthos otradcó

Por rara ora os daos os prmasstr docmtamt a la prmra

corporacó d ama dvdalsta y ra·coal q s rvv cora ama da radcó s prmr psador cyagra a llgado asa osoros co pa

sorcdad cao d lo aor d ro sor os os popars q

Page 196: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 196/244

08 OT Y SST

ornbn l vd grg. El lbro, dl qsóo qdn mnmos frgmnos, mn d modo: As hbl o dlo Esbo odo o sgn e pró vrdd; porq ls nrrons d los

grgo son, en nn onrdor y rdls.» Ess plbrs son lno mnl dl gllo ndvdls, loq d dn dl ronlsmo Por vprmr q n ndvdo s rvlv sro onr l rdón, vso mndo mlnro n q hbín hbdo nmmorlmn ls lms d Gr.

D rform n rform ps n sgo, y

llgmos l ms fmos, l d Clsn. q ómo sbo s sndo y l polog d s or Wllmowllndorf Clsns l Almónd, d l mspodros nr l nobls fmls rvls

q Pssro hb dsrrdo logró, onyd d Dlfos y d Espr, drror lrno; pro no omó s pso n ho dAns n Esdo rsoro omo Es

pr sprb, sno q, mbn xldo n so por Dlfos, l doó d ons

Page 197: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 197/244

T D NR

titción pnamente democrtica nicaqe conocemos ien. Porqe f noSoón s progenitor... Si en oto tiemposóo a e no escrita a reigión e sooigaan son aora as ees ecritas os

verdaderos rees. Pero no son s trasmertas inscritas en piedra traas de aiertad sino normas de vaidez generaas qe se aan escpidas en e corazónde civi cidadano. adie sio e peoas a estaecido; pero no as qeranta·r aritrariamente sino qe sern modifi·cadas en forma ga cano aan dejadode ser jstas» . E po se as a apro

piado a jraras; pro n egisladorqe as a eco. Para qe e peo asaceptase iremente tenan qe estroientadas en a dirección de ss senti·mientos deseos; mas a idea creadora a

a encontado en s el egisador; o mismo qe en e manitrismo de viejo de·reco tico trasparece e carcter ando iadoso de saio poeta Soón a en aconstitción de Cstenes rasgos de navioenta constrcción ógcoaritmtica

14

Page 198: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 198/244

210 J• ORTEA Y ASS

ivia a ddir osios sor mpramo d s aor Dió dra s dsirro aorar proyosqmáio, y sóo a rgaadis apó aq o al ag ompromiso o a

raidad ado o pdo xirpara oro mos s dia, i mo dom o a spaió arimiofosóia q os omzaa y proo ia a var a a f a raidadd o mros vo, fo, oxios o Samos, paria os piagóriosE s vioo radiaismo s advr arr d os soisas y fósofos, simpr

obsiados o ógiam dmorado sa impso a mdo ra para ssad Pas ta aros rrda fm as fmras osiios d raia rigiro r a aiga moar

a y Napoó (1No ro sa sario aadr ms

(1 ridad hta d q abCít todc cocó it dcm

U o WowtMdof Saa und Geselhafr Gehen.

Page 199: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 199/244

L T NRO MO 211

a rforma d Csts s fómotpicamt vocioario más istrd a arga sri q o coc astaPrics. Bajo apas o ptamosco a mirada vmos fcioar a mt

gomtrica radicaismo fiosófico araó pra».

a itció d st sao ra mos

trar q a ra d fómo rvocioario a d bscars a dtrmiadaafcció d itigcia. ai roósta ida a mar as casas d a gra

rvoció; mas por otra par aó sagdo dscbimito crdo q strataba d a modaidad pciar a amafracsa. No vió q s tata d a istórica gra. odo pbo co d

saro o aa sido votamt prtbado ga s voció itctaa stadio racioaista. Cado racioaismo s a covrtido modogra d fcioar as amas procsorvolcioario s dispara atomáticam

Page 200: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 200/244

E Y GE

te ineluiblemente No e oiin uee l oeión e lo ineioe o lo eib ni en el enmiento e un uuet enibili m exquiit juiieeni e uo ionlit nti

hitói ni iquie e que nuele oile oben ujn uiiente p ebt el oe l ue tiionle De et o lo umo onlun heho onoitnte el eitu eoluionio en e e e uu on tbién u oneueni

e oien inteletu e l eoluione eibe elente omobión

uno e iete que el ilmouión móulo e quéll on ooionle lo que e l intelieniento e R oo inteliene on oo eoluion l o e

ñ e bien lo e hn en etemete en nueto tooo oto toe que e uelen onieeiio p que l eoluión elote

in ebo no h hbio poienteeitu eoluionio Nuet intelien

Page 201: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 201/244

EL TMA DE NUESRO TIEP 1

i étni ido iemre un funióntrofid que no tenido un normlerrollo o oo que bido deemermento uberio e redujo eedue reflejo del de otro e

Extmente lo mimo que ontee onnuetr inteieni l o que y erflejo de otr utur

E o de nterr e muy uetioNo e uede deir que el uebo inlée muy inteliente Y no e qu flteinteieni e que no le obr Poee ljut que etritmte he flt riir Por eto mimo u er reoluio

ni id l moderd y teñidiemre de un mti onerdoLo roio onteió en Ro

ueblo de ombre no y fuerte orn etito de iir y d mndr ero

oo inteliente S ertr nteetul e trdío y e rodue en onttoon l ultur rie r l oinión ququí utento tiene umo interé reun

tre undo e Rom l idede Gre y undo o l reolu

Page 202: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 202/244

I J. ORTA Y ASST

ó. Ua oiidia d amas fasra d aor proatorio xpioa

Como s aido a ra roioaria romaa mpiza sigo atd C. timpo d os Graos.

Por tos a sitaió tpia (1 dRoma s xatat a misma q a dGria sigo v-v y a d Fraia v E rpo istório d Roma agado a a pitd d s dsarroo i

trior; Roma s ya o q a a sr ast f. Ha ozado as primras grads xpasios. Como Gria a os prsas Fraia gatrra a Espaa Roma

() Pemítaseme emplea el voablo « ípio � en seto sentido De odnio s e usa on la ignióontia la debid Po lo típio� e entende lo ife-enl ente un os y ota uando e más bien o omún lo ue oeponde un <ipo� o «le genel» doss Así a fiiologí uele abl oy de l dgetión t-

p (en genel de funiones típis; oite éta en eonjunto de eiones y :movmiento ue n de elzae en toa digetión nomal Cad ndivuo, aun siendnomal, añade ese poeso tpo fenómenos ue le sopeulie, peo ue no son eeniales funión dgestiva En e mismo sentido .me eeo yo etuu de

Rom en o u enía de sen, ulesuie uen ussinguaddes

Page 203: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 203/244

E TEM E UESO TEPO ll

a anlado l mpralsmo artagnsólo ay na dfrna l ntlto o·mano s aún toso largo áramdval Un gran sntdo para la urgna práta falta d agldad mntal

an qu l romano no snta sa spfa fón n l manjo d las das aratrza a los pulos más ntlgnts omo l grgo y l frans Hastala poa d qu aora alo s aa

prsgudo n Roma on saa toda opaón puramnt ntltal El gstoonvnonal d odo d dsdn al arty al pnsamnto durará asa Augusto.

Aun Crón r forzoso dsulparsporqu n vz d asstr al nadoprman n s srndo unlro

n margo la rstna s vana a

ntlgna dl largo romano torp ylnta od al lo nxoral y almnos n forma ptva dsprta unda Es aa l 150 ats d C Povz prmra ay n Roma n rulo s·to qu s ntrga on ntusasmo a la

Page 204: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 204/244

IV J TG y GSST

clra grega esao la hoslae a masa racoalsa Ese crclo es ms lsre e e ms alo rago socaqe ha e la Reúblca Escó Emao el esrcor e Carago Nmaca

es el prmer romao oble qe sabe hablar e grego El hsoraor Polbo elflósofo Paeco so ss cosejeros abales E s erla se aba e poesa eflosofa e es éccas mlares (a

geera amrable q a reelao lasexcaacoes e los camameos maos) Como e Greca la esaarcóe la Ea Mea coce co la s

có e lapromaqui

o baalla e forma e combaes sglares por el cerpo cco e la falage comea ahore Roma la orgacó e ejérco reolcoaro e forma e coores Maro

e Lafaee romao ser s efcreaorEscó es eoo semeal e

las eas ócas qe Greca le ea Segú arece la frase Hmas m qea a ar ego el So hombre a

Page 205: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 205/244

E E D ESRO TPO V

hmo e es eo se por e pri

mer e s cs hor bie es frse eel etero em del cosmopoitismo hmitrio qe ietó e Greci qe s tiempo reietr os ideóo

gos igleses oltire Diderot osseEs frse es el em de todo esprit reoliorio.

Pes bie e ese primer crco heleit idelist se edc los Grcos

promotores de primer gr reolcióS mdre Corei es segr prim deEscipió Emiio (1) iberio Grco tocomo mestros migos dos flósofoso e griego Dioftes otro el iticolossis mbos fticos de ideoog potic costrctoes de topsDespés del frcso de iberio se diri·gó este timo l si eo dode

coqistó l prcipe Aristóico prqe hiciese co ss sieros coloos eso de Estdo tópico l Cidd

(1 Sabdo es que éste, oundo de la

aula Emlana enó o adopón en a amla de los Espones

Page 206: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 206/244

ORTG Y GSST

de Sol» (1), u falastero como e deourer ua caa como a de Cabe t

Se ree, ues e oma e msmomecasmo fucoa las msmas ruedasque e Ateas e raca. El fósofo,

e telectua, ada semre etre os bastdores revoucoaros. Sea dcho e

hoor. Es l e rofesoal de la raóura, cume co su deber hadosee la brecha attradcoasta Puede

decrse que e esas etaas de radcalsmoal f al cabo las ms gorosas detodo cclo hstórcocosgu el teectua el mum de tervecó autordad. Sus defcoes, sus cocetosgeométrcos» so la substaca elosva que, ua ve otra hace e a hstorasatar las ccóeas orgaacoes de atradcó. Así e uestra Euroa surge e

gra evatameto fracés de a abstractadefcó que los eccoedstas dabade hore Y el últmo coato, el soca

(1) Rosenberz: H de Repúbc Romn pá·gia 59 (12.

Page 207: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 207/244

T STRO PO I

sa, rocede guamee de a decó,o meos absraca, orjada or Mrde hombre que o es so obrero, deobrero uro»

E e ocaso de as revoucoes va

dejado as deas de ser u acor hsórco rmaro, como o o era amocoe a edad radcoasa.

E P Í L O G OS O B R E E L A L M A D E S I L U S I O N A D A

E ema de ese esayo se educía aear ua decó de esru revo

ucoaro y aucar su eecmeo eEuroa Pero he dcho a comeo queese esru es a sóo u esado de aórba que recorre odo gra cco hsórco. Le recede u ama racoasa e

sgue u ama msca, ms eacameesuerscosa Ta ve e ecor sea a-gua curosdad or coocer qué sea eseama suerscosa e que desemboca eeríodo de as revoucoes. Per acaeceque o es osbe habar sobre e asu

Page 208: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 208/244

V . ORGA Y GSS

de otro modo que rgamente Las éo-cas ostrevouconaras tras una horamy fuga de aarente eslendor, sontemo de decadenca as decadencas,como os nacmentos, se envuelven hstó

rcamente en la tnebla y el slenco Lahstora ractca un etraño udor que lehace correr un velo adoso sobre la merfeccón de los comenos y a fealdadde las decnacones naconles Elo es

que los hechos de la éca heenstca»en Greca, de medo y bajo mero enoma son mal conocdos or los hstoradores y aenas sosechados or a ge

neradad de los cutos No hay uesmanera de oder referrse a ellos en formade breve alusón

Sólo a resgo de adecer snnúmero demalas nterretacones me atrevera a sa

tsfacer la curosdad del ecor (hay ennuestro aís ectores curosos?) dcendoo sguente:

El alma tradconalta es un mecanmode confana, orque toda su actvdadconsste en aoyarse sobre la sabduría n

Page 209: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 209/244

L d D UT TM IX

dubtaa el retérto El alma racoalsta rome esos cmeos de cofazaco el mero de otra ueva la fe e laeerga dvual, e que es la razómometo sumo Pero el racoalsmo es

u esayo ecesvo, asra a lo mosbleEl roósto e sulatar la realad cola dea es bello or lo que tee de eléctrca lusó, ero est coeao semreal fracaso Emresa ta esmea deja

tras de s trasformaa la stora e urea e eslusó esués e la deaque sufre e su auaz teto ealsta, elhomre queda comletamete desmora

lao Pere toa fe esote, o creee ada que sea ua fura clara y dsclaa e la tradó e la razó e la colectva e el dvduoSus resortes vtaes se aloja, orque, e

deftva, so ls ceecas que abrguemos quees los matee teos ocoseva esuerzo sufcete ara sosteeua acttu dga ate el mstero e lava y el uverso Físca y metalmeteegeera E estas éocas quea agos

Page 210: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 210/244

j OR Y SS

tada a oseha humana a naón se desueba No tanto or hambre este uotros reveses, uanto orque dsmnuyee oder genesíao de hombre Con éengua e orae vr Comna e re

ado de a obardíaun fenómeno etra-ño que se rodue o msmo en Greaue en oma y aún no ha sdo justamente subrayado En temos de saudoa e hombre medo de a doss de va

or ersona que basta ra afrontaronestamente os asos de a vda Enestas edades de onsunón e vaor seonverte en una uadad nsóta quesóo

agunos oseen La vaentía se tornarofesón y sus rofsonaes omonena sodadesa que se aa ntra todo eoder úbo y orme estúdamente ereto de uero soa

Esta unversa obardía germna en osmás delados e íntmos nterstos dema. Se es obare ara todo E rayo y truno vueven a esantar omo en ostemos ms rmtvos Nade onfía entrunfar de as dutades or medo de

Page 211: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 211/244

A STR T Xl

roo vgor e ste a vda como terrbe aar e qe e hombre deede dvotades msterosas, atetes, qe oera segú os ms eres carchos Eama evecda o es caa de ofrecer re

ssteca a desto, bsca e as rctcas serstcosas os medos ara soborar esas votades octas os rtos sabsrdos atrae a adhesó de as masas E oma se staa jates todas

as mostrosas dvdades de Asa qedos sgos ates hbera sdo dgamtedesdeñadas

E ma: caa e esrt de mate

erse or s msmo e e, bsca a taba dode savarse de afrao escrae toro, co hmde mrada de ca, ae q e amare E ama serstcosa es, e efecto, e ca qe bsca

amo Ya ae recerda sqera os gesto obes de orgo, e meratvo debertad, qe resoó drate cetras, ohaara a meor comresó A cotraro, e hombr sete crebe af deservdmbre Qere servr ate todo

Page 212: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 212/244

ORTGA Y ASS

otro hombre a u emerador a u bruo u ídoo Cuaquer cosa ates que ser e terror de arotar sotaro, co eproo echo, os embates de a esteca

Ta ve e ombre que mejor cuadra aesírtu que se ca tras e ocaso de asevoucoes sea e de esírtu serv

Page 213: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 213/244

E L S E N T I D O H I S T Ó R I C O

DE LA TEORIA DE EINSTEIN

Page 214: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 214/244

LA eoría de a reavdad, e hecho eecua de ms rgo que e rese-

e uede osear, es ua eora, orao, cabe dscur s es verdadera o erróea Pero, aare de su verdad o su error,ua oría s u cuero de esamosque ac u ama, e u esru

a coceca, o msmo que e fruo e rbo. Ahora be, u fruo uevo dca ua esece vegea ueva que aarecee a fora Podemos, ues, esudar aquea oría co a msma có que e

boco cuado descrbe ua aa:rescdedo de s e fruo es saudabeo ocvo, verdadero o erróeo, aeosecusvamee a far a ueva esece, e

uevo o de ser vvee que e é sor-redeos Ese ass os decubrr

Page 215: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 215/244

ORA AE1

e setdo hstórco de a eora de a reatvdad o que ésta es como feómeo hstórco.

Sus ecuardades acusa certas e-decas esecfcas e e ama que a ha

creado Y como u edfco cetfco deesta mortaca o es obra de u soohombre, so resuado de a coaboraódeberada de muchos, recsamete deos mejores, a oretacó que reveeesas tedecas marcar e rumbo de ahstora occdeta.

No quero decr co esto que e trufode esta teora fur sobre os esrus

moédoes determada ruta Esto esevdete y baa Lo teresate es o -verso: orque os esrtus ha tomadoesoteamee detrmada ruta, haoddo acer y trufar a teora de a rea-

vdad. Las das, cuato ms sutes yéccas, cuao ms remotas arezca deos afectos humaos, so stomas msautétcos de as varacoes rofudas

que se roduce e e ama hstórcaasa co subrayar u oco as ede

Page 216: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 216/244

É Dl NUR T 1

as geeraes que ha actuado e a vecó de esta teoría; basta co rologar brevemete sus íeas ms all delrecto de a físca, ara que aarezca auestos ojos el dbujo de ua sesbldad

uev, atagóca de a reate e osltmos sgos.

Absoutsmo

l ervo de todo el sstema es e ladea de reatvdd. Todo deede, ues,de que se eteda be la fsoomía queeste esameto ee e a obra geal

de ste No sería fato de toda mesuraafrmar que éste es el uto e que la gealdad ha srtado su dva fuerza, suaveturero emujó, su audaca ublmede arcgel Dado este uto, el esto de

la teoría oda haberse ecargado a amera dscrecó.La mecca sca recooce gua

mete a relavdad de todas uestras de

termacoes sobre el movmeto, ortato, de toda oscó e e esaco e

Page 217: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 217/244

8 ORECA CASSE

e temo que sea observable or osotrosCómo a teora de ste, que, sgúoímos, trastora todo el csco edfcod a mecca, destaca e su ombre roo, como su mayor caractestca, la rea

tvdad? Este es el multforme equívocoque covee, ate todo, deshacer E e·t de Enten e etrctente ne de Ge y Newtn Para éstos,as determacoes emrcas de duracó, colocacó y movmeto so reatvas orque cree e la esteca de uesaco, u temo y u movmeto asolutos Nosotros o odmos legar a és

tos a o sumo, teemos de elos otcasdrectas (or ejemo, as fueras cetrífugas) Pero s se cree e su steca,todas as determacoes que fctvamete oseemos quedar descalfcadas

como meras aarecas, como vaores relatvos a uto de comaracó que eobservador ocua elatvsmo aquí sgfca, e cosecueca, u defecto afísca de Galleo y Newto, dremos, esreatva

Page 218: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 218/244

T USTO TO 29

Supogamos que, o uas u otas aoes, algue cee ooso ega la esteca de esos asequbles absolutos ee esaco, e emo y la taseca. Eel msmo state, las detemacoes

cocetas, que ates aecía elatvas e el mal sedo de la alaba, lbes de lacomaacó co lo absoluo, se covee e las úcas que eesa la eal-dad No hab ya ua ealdad absolua(asequble) y oba elava e comaacó co aquéla Hab ua sola eadady ésta se la que la sca postva ao-madamete dscbe Ahoa be, esta

ealdad es la que el obsevado ecibedesde el luga que ocua; o tao, uaealdad elava Peo como esa ealdadelatva, e el suuesto que hemos toma-do, es la úca que hay, esulta, a la ve

que elatva la ealdad vedadea, o, loque es gual, la ealdad absoluta ela-vsmo aquí o se opoe a absolutsmo; cn se ude co éste, y lejos de su

ge deeco de uesto coocmeole ooga ua valde absouta ·

Page 219: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 219/244

J. OA Y A

Ta es e caso de a mecca de sten. Su físca o es latva, so eatvsta, y meced a su eatvsmo cosgueua sgcacó absouta

La ms trva tergvesacó que puede

suf la uea mecca es que se a teete como u egedo ms de ejoeatvsmo flosóco que recsametevee ella a decata Paa e vejo eatvsmo, uesto coocmeto es eatvopoque e aspamos a cooce (laealdad temoesacal) es absouto y oo cosegumos Paa a fsca de Este,ueso coocmeto es absouto a ea

dad es a elatva.Por cosguete, covee ate tododestaca como ua de as faccoes msgeunas de a ueva teoa su tedecab e e ode de coocmeto

Es cocebbe que esto no haya sdodesde uego subrayado o os que tepea a sgcacó flosófca de esta geal nnovacó Y, s ebargo, est be

claa esa tedenca e a fórmua captade toda a teora as eyes fscas so e

Page 220: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 220/244

A US 221

daderas cuaquera que sea e ssea dereferenca usado, s ec, cuaquea queea e uga de a oseracón Hace cncuenta años reocuaa a os ensadores s «desde e nto de vsta e Sro

as verdades huanas o sera. Esto equvaía a degradar a cenca que e horehace atruyéndoe un vaor mraenedoméstco. La mecca de Ensten ermte a nuesras eyes fscas amona conas que aaso crcuan en as mentes deSro.

Pero este nuevo bsolutso se dferenca radcamente de que anmó a os esí-

rtus raconastas en as ostreras centu-a Cean éstos que a homre era dadosorender e secreto de as cosas sn msque usca en e seno de roo esírtuas vedades eternas de que est hench

do As escartes crea a fsca sacndoa,no de a exeenca, sno de o que é amae éo de on espt. Estas verades,que no roceden de a osevacón snode a ura aón, tenen un vaor unve-a en ve de apenderas nosotos de

Page 221: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 221/244

222 • RTG Y G

las cosas, e ciero modo as imoemosa ellas: so verdaes a p. E e roio Neto se ecuetra frases reveladoras de ese esritu raioalisa «E laflosofa de la auralea, dice hay que

hacer abstracció de los setidos Dichoe otras alabras ara averiguar lo queua cosa es, hay que voverse de esaldasa ella U ejemlo de esas mgicas verdades es a ley de iercia seg ella, ucuero libre de todo iflujo, si se mueve,se mover ideidamee e seido ectileo y uiforme Ahora bie, ese cueroeeto de todo ifljo os es descooci

do Por qué a afirmació? Secillamete orque el esacio iee ua estrucurarectiea, eucidiaa, y, e cosecueciaodo movimieto esoteo> que oesté desviado or algua fuera se aco

modar a la ley del esacioPero esta dole euclidiaa de esacio,quié la gatia? La eeriecia? Emodo alguo la ura raó es la que re

viamee a oda eeriecia resuelv sobre la absolua ecesidad de que el esa

Page 222: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 222/244

A NURO TPO 223

cío q s mv os cros fícosa cdao E hombr o d eso saco cdao Esta ardad d habtat d a trra vadaor racoasmo a y d todo cos

mos Los vjos abottas comto todos os órds a msma gdad Part d a csva stmacód hombr Hac d é ctro dvrso, cado s sóo rcó Y sts rror ms grav q a toría dEst v a corrgr

2 Peecf

E srt rovcao ha sd smr, co a raó, cosdrado como atora Cosst rror d ótcaE rovcao o ca a cta d q

mra mdo dsd a ocó cétrca o, or cotraro, q st ctro d orb jga d todocomo s s vsó fs ctra D aqía dorab sfcca q rocctos ta cómcos Todas s oos

Page 223: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 223/244

224 ORA A

ace fasfcadas orque are de useudocero E cambo e hombre dea caa sabe que su cudad or gradeque sea es so u uo de cosmos urcó ecérco. Sabe adems que e e

mudo o hay cero y que es or o a-o ecesaro dscoar e odos uesrojucos a ecuar ersecva que a rea-dad ofrece mrada desde uesro uode vsa Por ese movo a rovcaoe veco de a gra cudad arece em-re escéco cuado sóo es ms av-sado

La eora de Ese ha vedo a re-

vear que a ceca modera e su dsca ejemara n cenz deGaeo gorosa físca de Occdeeadecía u agudo rovcasmo. a geo-mera eucdaa que sóo es acabe a

o cercao era royecada sobre e u-verso Hoy se emea e Aemaa a amar a ssema de Eucdes geomería deo rómo e ooscó a oros cueros

de aomas que como e de Rema sogeomerías de argo aa

Page 224: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 224/244

. ' R IP 25

Como todo rovcasmo, esta geometría rovcal ha sdo sueada merceda ua aarete ltacó, a u eerccode modesta. Est se ha covecdode que habar de Esaco e ua me

galomaía que lev eoablemete aeror. No coocemos ms etesoes quelas que medmos, o odemos medrms que co uestros strumetos. Estosso uestro órgao de vsó cetífca;eos determa la estructura eacal demudo que coocemos. Pero como omsmo acotece a todo otro ser que desdeotro ugar de orbe quera costrr ua

físca, resuta que esa mtacó o o esen verdad.No se trata, ues, de recd e ua

trretacó subjetvsta del coocmeto, segú a cua la verdad sólo es verdad

ara un determado sujeto. Segú a teoría de a reatvdad, e suceso A quedesde e uto de vsta terrqueo recedeen el temo a suceso , desde otro ugar

de uverso, Sro, or ejemo, aarecersucededo a No cabe vrsó msl

Page 225: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 225/244

j, ORGA GAt

complta d la raldad. ¿Qu sto cr qu o ustra mag s falsa o la dlavcdado Sro? D gua mara.N l sujto humao l d Sro dfrma lo ral. Lo qu ocurr s qu ua d

las cualdads propas a la raldad cosst tr ua prspctva, sto s, orgazars d dvrso modo para sr vsta dsd uo u otro lugar. Espaco y tmpo so los grdts objtvos d laprspctva fsca, y s atural qu varsgú l puto d vsta.

E la troduccó a m prmr d aparcdo ro d 1916, cua

do aú o s haba publcado ada sobrla tora gral d la rlatvdad (1), xpoa yo brvmt sta doctra prspctvsta, ddol ua ampltud qu trascd d la fsca y abarca toda raldad.

Hago sta advrtca para mostrar hastaqué puto s u sgo d os tmpos parja mara d psar.

(1) L ime ccón de insein oe u e

cene decuimeno De Gndage der almRelavheo, e uó dento d ee ño

Page 226: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 226/244

L MA NUTRO O 227

lo que ms me sorrede es que ohaya rearado ade odavía e ese rasgoaal de la obra de se S ua solaeeóque yo sea uao se haesro sobre ella errea el gra desu

brmeo omo u aso ms e el amodel ubjevsmo odas las leguas y eodo los gros se ha reedo que sevene a ormar la dora kaanaor lo mos e u uo: la subjevdad

de esao y emo Me mora delararaavamee que esa reena me aree 'la ms abal omresó del sedo que la eora de la relavdad e

erra.Presemos la uesó e oas alabras ero del modo ms laro osble aeseva es e orde y orma que larealdad oma ara el que la oemla

S varía el lugar que el oemlador oua vara ambé la erseva ambo s el oemlador es susudo ororo e el msmo lugar la ersevaermaee déna Ceramee s nohay u sujeo que oemle a que la

Page 227: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 227/244

28 J ORA Y CA

realdad aareca, o hay ersectva¿Quere esto decr que sea subjetva?Aqu est el equívoco que durate dossglos cuado meos ha desvado toda aflosofía y c ella la acttud de hombre

ate el uverso. Para evtaro, basta cohacer ua secla dstcó.Cuado vemos queta y soltara ua

bola de bllar sólo ercbmos sus cualdades de color forma. Mas he aquí queotra bola de blar choca co a rmeraEsta es desedda co ua veocdad roorcoada al choque. Etoces otamosua ueva cualdad de la bola ue aes

ermaeca ocuta su eastcdad. Peroalgue odra decros ue a elastcdadno es ua cualdad de la bola rmera,uesto que sólo se reseta cuado otrachoca co ella. Nosotros cotestaramos

rotamete que o hay tal. La eastcdad es ua cuadad de a bola rmera,o meos que su color y su forma, eroes ua cualdad reactva o de resuesta a

la accó de otro objeto Así, e e hom1 t lo ue solemos lamar su carcter e

Page 228: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 228/244

U A NURO PO 229

su maera e reaccoar ae o eteriorcosas, ersoas, sucesos.

Pes bie: cuao ua reia erae choqe co ese oro objeo qe eo-mamos sujeo cosciee, a reaia

resoe pcéno La aariecia esua cuaia objetva e o rea, es su res-esa a u sjeo. Esa resuesta es, aemás iferee segú a coició ecotemaor or ejemo, segú sea eugar ese que mira. Véase cómo aersectiva, e to e vista aqiereu vaor objeivo, mieras hasta ahorase os cosieraba coo eformacioes

qe e sujeo imoa a a reaia. Tiem-o eacio vuve, coa a esis kaaa, a ser formas e o rea

Si hubiese etre os iios uos devista o ececioa, a que cuiese ari-

buir ua cogruecia sueior co as cosas, cabría cosiderar os emás comoeformaores o meramee subjeivos».Esto creía Gaieo Newo cuao

hababa e esacio absoo, es ecir,qe u eacio coemao ese u u

Page 229: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 229/244

0 J O! S

o de vsa que o es guo cocreoNewo llama a esaco absouo sesorum De» e órgao sua de Dos odríamos decr, la ersecva dva eroaeas se esa hasa el fal esa da

de ua ersecva que o es omadadesde gú ugar deermado y excusvo se descubre su ídoe coradcoray absurda No hay u esaco absouoorque o hay ua ersecva absoluaara ser absoluo, e esaco ee que dejar de ser reaesaco leo de cosasy coverrse e ua absraccó

La oría de Ese es ua maravlo

sa jusfcacó de la mucdad armó-ca de odos os uos de vsa me-se ea dea a o moral y a lo eséco y sdr ua ueva maera de ser la hsora y a vda

El dvduo ara coqusar e mxmum osble de verdad, o deber, comodurae ceuras se le ha redcado suaar su esoeo uo de vsa or

oro ejemlar y ormavo, que solía laarse vs de a& cosas b pee er-

Page 230: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 230/244

IL TA ! ESTRO TMO

n� E uto de vsta de a eterdads cego, o ve ada, o este. E ve deesto, rocurar ser fe a meratvo uersoa que rereseta su dvduadad

o roo acotece co os uebos

E ugar de teer or brbaras as cuturas o euroeas, emearemos a resetaras como estos de efrotameto coe cosmos equvaetes a uestro Hayua ersectva cha ta justfcada comoa ersectva occdeta

3 Anps ncn.

a msma tedca que e su formostva coduce a ersectvmo, e sforma egatva sgnfca hostdad a utosmo

a cocecó utóca es a que se

crea desde gú sto y que, s em-bargo, retede vaer ara todos A uasesbdad como esta que tasuce ateoría de a reatvdad, smejate doc

dad a a ocaacó tee que arecerea avte E e esectcuo csm

Page 231: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 231/244

22 J• ORTEGA GASET

no ay esecador s localdad deerm-nada Querer ver algo y o quere vrlodede u recso lugar, es un absurdoEsa uer sumsó a las codconesque la realdad nos moe esa caac

dad de acea alegremee el deso;sa reesó geua de crer que escl sulaarlo or uesros srles deseos, so rasgos de u esíru que aoraenece, dejando su ueso a oro comleamene aagóco

La roensó uóca a doado enla ee euroa durae oda la épocaodera e cca, e moral, e relgón

are. Ha sdo eeser de odo el co-aeso que el eorme a de doma loal ecífco del euoo oonía, arque la cvlzacó occdeal o aya co-cludo e u ggaesco racaso Porque

lo ms grave del uosmo o es qu désolucoes falsas a los roblemasceí-cos o olícos, so algo eor e quo acea el roblemalo realseg

se resa, aes be, dsde luegole mone ua carcos

Page 232: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 232/244

A NURO PO

S se comara la vda de Occdeeco a de Asados, chos, sorrede a uo a esabdad esrtuade euroo fre a rofudo equbrode ama orea. Ese equbro revea

que, a eos e os mmos robemas de a vda, e hombre de Oree haecorado fórmuas de ms erfecoajuse co a readad. E cambo, eeuroeo ha sdo frívoo e a areciacód os facores meaes de a vda, seha fraguado de eos erreacoes carchosas que es foroso eródcameesusur.

La desvacó uosta de a egeca humaa comea e Greca se roduce dodequera egue a eacerbacóe acoasmo. La raó ura cosruyeu mudo ejemarcosmos fsco o cos

mos o coco a creeca de que é esa verdadera readad y, or ao debeuaar a a efecva. La dvergeca ere as cosas as deas uras es a, que

uede evarse cofco Pero e racual o gu¿ de u e �1 rr

Page 233: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 233/244

3 RCA CA

onde edr lo el Est cnvccón es ccteístc de tepeent cnst

lro e que l relidd oee durzobrd r reitir o embte de l

ide Enone el rionlimo bu unlid reonoe que p e ent lide no e uede relizr ero que lolorr en un roeo infinito (eibnitzKnt El utoimo tom l form de c

ns Durnte lo do ilo medioúltimo todo e rrelb reurriendo linfinito o or lo meno erodo deun lonitud indetermind (n el drwi

nimo un eei ne d otr in mque intelr entre mb luno milenio omo i el tiemo eetrl ueni imlemente orriendo udiee eru de nd her eromil lo que e

n l tulidd inonebibleNo e omrende que l ieni uoúnio ler e oneir un imen erte de l o ued limntr de

iluione Reuedo que obe mi enento eerió u nueni u dl

Page 234: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 234/244

!L EMA DE NUESTRO IPO 235

Hac muchos años lía yo ua cofee-ca del fólogo Loeb sobe los tosmoss el tomo u coceto co que seha tetado descb y claa la ley queg lo movmetos elemetales de los

fusoos Mal que be, co coeccoes aaddos, este coceto sve aa comede alguos de esos feómeos Peoal al de su cofeeca, Loeb agega:Llega el temo e que lo que hoy lla-mamos actos moales del hombe se exlque secllamete como tosmossta auaca me quetó sobemaea,oque me abó los ojos sobe otos

mucho jucos de la ceca moea quemeos ostetosamete, comete la msmaalta ¡e modoesaba yoque ucoceto como el tosmo, caa aeasde eeta el seceto de feómeos ta

secllos como los bcos de los fusoos, uede basta e u vago futuo aaexlca cosa ta msteosa y comlejacomo los actos étcos del hombe! Quetdo te esto? La ceca ha de eolve ho sus oblemas o tansfeo

Page 235: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 235/244

236 J• RGA Y CS

a as caedas gegas. S sus métodosctuaes o basta aa doma hoy osegmas de uveso, o dscreto es susttuos o otos más efcaces Peo aceca uada está ea de obemas que

se deja tactos o se comatbesco os métodos ¡Como s fuese aquéos os obgados a suedtarse a éstos, o a evés! La ceca está eeta deucosmos, de caedas gegas

Cuado samos de esta beateía cetífca que de doátco cuto a o métodos estabecdos y os asomamos aesameto de Este, ega a osotos

como u fesco veto de mañaa. La actud de Este es cometamete ds-tta d a tadcoa o ademá djove ateta, e vemos avaa ecto a osobemas usado de medo más a

mao, cogeos o os cueos De oque aecía defecto y mtacó e aceca, hace é ua vtud y ua táctcafca

U bee odeo os aaá a ueó

Page 236: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 236/244

L TA DE NUTRO TO 23

D la obra d Ka quedar merecedero u gra descubrmeo que la eereca o es sóo el moó de daosrasmdos or los sdos, so u roduco de dos facores El dao sesble

ee que ser rcogdo, flado, orgaadoe u ssema de ordacó. Es ordees aorado or el sujeo, es a pror. Dcho e ora forma: la ereca fsca eu comueo de oseracó y geome-ría. La geomera es ua cuadrcula elaborada or la raó ura; la obseracóes aea de los edos Toda ceca elcaa de los feómeos maerales ha

coedo, coee y coedr esos dogredeesEsa dedad de comoscó que a

lo largo de su hsora ha mafesadosemre la físca modera, o ecluye ,

emero las ms rofuda varacoesdero de su esíru. E eeco la reacó que guarde ere sí sus dos gredees da lugar a erreacoes muy

dsare De ambos, cul ha de suedarse al oro? Debe ceder la obsracó

Page 237: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 237/244

J ORA ASS

a as egecas de a geometría o a geometra a a observac? Decdrse or ouo o o otro sgca erteecer a dostos tagócos de tedeca teectua. Detro de a msma y úca físca

cabe ds castas de hombres cotra-puestasSabdo es que e eermto de M-

cheso tee e rago de ua eerecacruca: e é se oe etre a esada y aared a esameto de fsco. La eygeométrca que rocama a homogeedad aterabe de esaco, cuaesquerasea os rocesos que e é se roduce

etra e cocto rgoroso co a obser-vacó co e hecho, co a matera Uade dos: o a matera cede a a geomtría,o ésta a aquéa

E este agudo dema sorpredemos a

dos temerametos teectuaes y asstmos a su reaccó. Loret y Este, s-tuados ate e msmo epermeto tomaresoucoes ouestas Loret, rerese

tado e este to e vejo racoasmo,cee foroso admtr que es a matera

Page 238: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 238/244

TA SO iO

que ede se otrae. La famosa o-traó de Loret» es u ejemo admrable de utosmo. s el Jurameto delJuego de Peota traslatado a a físaste adota la soluó orara La

geometría debe eder, e sao urotee que arse ate a observaó,tee que eurvarse

Suoedo ua erfeta ogrueae e arter, evado Loret a la olíta, dría erea las aoes que sesave os ros ste, e ambo,sostedría: es rso busar rosara que se salve las aoes, orque

ara eso est os rosNo es f exagerar la mrtaa deste vraje a que ste somte la ea físa Hasta ahora el ae de la geometría, de la ura raó, era ejerer ua

dsutda dtadura e leguaje vulgar queda la huela del subme oo quea a raó se atrbuía e vugo haba deos dtados d a raó Para ste,e ae de a raó es muho ms modesto: d dtadora asa a ser humde

Page 239: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 239/244

2 RT Y GSS

nstumento que ha de confrmar en cadacaso su ecaca

Gaeo y Neton hceron eucdanoal unverso smlemente porque la razónlo ctaba así Pero la razón pura no pe

e hacer otra cosa que nventar sstease orenacón stos puen ser my n-merosos y ferentes. La geometría ecl-ana s uno otro la e Remann la deLobatchesk etc Más claro está que noson ellos qe no es la razón pura quenresuelve cóo es o real. Por el contrarola realad seleccona entre esos órdenesposbles entre esos esquemas el que le

e más afín. Esto es o qe sgnfca la teo-ría e a reatvad Frente al pasao rac�nalsta d catro sglos se opon genalmente Ensten e nverte la relacónnveteraa que exsta entre razón y oser

vacón. La razón eja e ser norma mperatva y se converte en arsenal de nstrmentos; a observacón preba éstos yece sobre cál es e oportno Reslta

pes la cenca e una ma seleccónentre las eas puras y los puros hechos

Page 240: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 240/244

M !M 241

Este s uo de o rasgos u s iporta subrayar e e pesaieo d Ei·tei porque e é e icia toda ua ueactiud ate a ida Dea a cutua de srcoo hasta u ua ora iperatia a

que uestra existcia ha de aodarseAhora etrees ua reació etr a·bas s deicada y s justa De etras coas de a ida so seeccioadas a·uas coo posibes foras d cuturapero de ere estas posibes foas dcuua seecio a su ez a ida as ica ue deber eaizarse

4° Fnitsmo.o queo trar esa fiacó de a

tdec pdas que afora ateora de a reaidad si audi a a

ca y patee Mietras e pasado uopisa o arregaba todo ecredo a i-ito e e espaco y e e tiepo a fsicade Eisiy a ateca eciete d

Brour y Wey lo isoacota uierso E do d Eistei ti16

Page 241: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 241/244

42 J Oé Y l

rvatra, , por anto, s rrado nto (1).

Para qn ra q as dotrnas ntífas nan por graón spontána,sn más q abrr os ojos la mnt sobr

los os sta nnovaón ar d mportana S rd a na modfaónd la forma q sola atrbrs a mndo.Pro l spsto s flso na dotrnanífa no na, por obvos q paran los os dond s fnda, sn nalara prdsposón dl sprt aa laEs prso ntndr la génss d nstros pnsamntos on oda s dlada

dpdad. No s dsbrn más vdads q las q d anmano s bsanLas dmás, por m vdnts q san,nntran go al spr

Esto da n norm alan al o d

q sbamnt, n a fsa n a matmáta, mp na marada prfrnapor o nto un gran dsamor a o nf

() Po tod parts en t d Est p·

u l fto í, po po qud umd l p·dd d vodad ts

Page 242: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 242/244

SR 24

ito ¿Cabe iferecia más raical etreos almas que roeer u a la iea eque el uiverso es ilimitao y la otra a setir e su erreor u mo cofiao?La ifiitu el cosmos fué ua e las

graes ieas ecitates que roujo elReacimieto. Levataba e los corazos atéticas mareas y Giorao Bruosufrió or ella muerte cruel Durate toala éoca moea bao los afas elhombre occidetal ha latio como ufoo mágico esa ifitu el aisajecósmico

hora e roto el muo se limita

es u huerto co muros cofiates es uaoseto u iterior ¿No sugiere estuevo eceario too u estilo e viaouesto al uso Nuestros ietos etrará e la eiecia co esta oció y susgestos acia el esacio terá u setiocotrario a los uestros ay evietemete e esta roesió al fiitismo uaclara voluta e limitació e ulcritu

srea e atiatía a los vagos suerlativos tirroticiso El hombre rie

Page 243: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 243/244

J• O Y A

go el cláico viv tambié e u uivero limitado. Toda la cultua griegaalita de orror al iito bca elen, la mera.

Fera i embargo uerficial creer

que e alma umaa e irige acia uevo claicimo No a abio amáeocaicimo qe o fuee a frivolidad El cláico buca el lmite ero eorqe o a vivido uca la ilimitacióNetro cao e ivero: el lmite igicaara ootro a amutació, e mudo cerrado fiito e que aora vamo areirar eá irremediabemete m

ó de ivero (1

() Otr do uto fur nrio to r qul ln nr d l mt qu h rdo l tor dl rtidd qudn mt Uno d lo l uÍ·ddo on qu ubrn dconnudde n lo rlfrt l rurto d lo ontnuo qu domn l nminto

d lo último io Et dconnímo trun l rn biolo y n tori El otro punto tl z l má r- d todo tndi urimr l cdd quor n form ltnt dntro d l toí d Eitin Lf qu omnó or r mecánc y luo fué dmctnd n Eintin ort n mr cnemc Sobr

bo uto o ud blr rurrindo dflcsos qu n l txt rur mn

Page 244: Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

8/19/2019 Ortega y Gasset - El Tema de Nuestro Tiempo

http://slidepdf.com/reader/full/ortega-y-gasset-el-tema-de-nuestro-tiempo 244/244