profilaxis antiÉica euskera · Elena Zavala (Kalitate Unitatea eta Batzordearen idazkaria) Cástor...

27

Transcript of profilaxis antiÉica euskera · Elena Zavala (Kalitate Unitatea eta Batzordearen idazkaria) Cástor...

Page 1: profilaxis antiÉica euskera · Elena Zavala (Kalitate Unitatea eta Batzordearen idazkaria) Cástor Carvajal (Kirurgia Orokorra) Mikel Barriola (Kirurgia Pediatrikoa) Miguel Ángel
Page 2: profilaxis antiÉica euskera · Elena Zavala (Kalitate Unitatea eta Batzordearen idazkaria) Cástor Carvajal (Kirurgia Orokorra) Mikel Barriola (Kirurgia Pediatrikoa) Miguel Ángel

PROFILAXI PROFILAXI

ANTIBIOTIKOAREN ANTIBIOTIKOAREN

PROTPROTOKOLOAOKOLOA KIRURGIANKIRURGIAN

20042004

profilaxis anti…ica euskera.qxd 11/5/04 16:16 Página 1

Page 3: profilaxis antiÉica euskera · Elena Zavala (Kalitate Unitatea eta Batzordearen idazkaria) Cástor Carvajal (Kirurgia Orokorra) Mikel Barriola (Kirurgia Pediatrikoa) Miguel Ángel

2

Infekzioen Batzordea

Berta Castellano (Anestesia)

Ángel Mendía (Ardura Mediko Intentsiboak)

Alberto Piérola(Barne-medikuntza)

Jesús Mª Bidaguren (Barne-medikuntza)

Eukene Sáiz (Ebakuntza-geletako Erizaintza)

Miguel Ángel Goenaga (Etxeko Ospitalizazioa)

Gonzalo López Arzoz (Farmazia)

Marta Fernández Calleja (Ginekologia eta Obstetrizia)

Elena Zavala (Kalitate Unitatea eta Batzordearen idazkaria)

Cástor Carvajal (Kirurgia Orokorra)

Mikel Barriola (Kirurgia Pediatrikoa)

Miguel Ángel von Wichmann (Infekziosoen Unitatea)

Pablo Busca (Larrialdiak)

Marta Álvarez de Arcaya (Mediku Zuzendaritza)

Vega Berasaluce (Mediku Zuzendaritza)

José María García-Arenzana (Mikrobiologia eta Batzordearen

lehendakaria )

Hortensia Esparza (Prebentzio-medikuntza)

Pilar Rojo (Prebentzio-medikuntzako Erizaintza)

José Ramón Sáenz Domínguez (Prebentzio-medikuntza)

José Luis Martínez de Lizarduy (Urologia)

Alberto González (Mikrobiologiako BAME)

Koordinazioa:

J.M. García ArenzanaM.A. von Wichmann

Protokolo hau egiteko euren iradokizunekin eta dokumentuarenbalorazio kritikoarekin lagundu duten guztiei eskerrik asko.

profilaxis anti…ica euskera.qxd 11/5/04 16:16 Página 2

Page 4: profilaxis antiÉica euskera · Elena Zavala (Kalitate Unitatea eta Batzordearen idazkaria) Cástor Carvajal (Kirurgia Orokorra) Mikel Barriola (Kirurgia Pediatrikoa) Miguel Ángel

AURKIBIDEA

Sarrera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5

Arau orokorrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9

1. Kirurgia Ortopedikoa eta Traumatologia . .12

2. Neurokirurgia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13

3. Aurpegi-masailetako Kirurgia . . . . . . . . . .14

4. ORL Kirurgia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15

5. Kirurgia Plastikoa . . . . . . . . . . . . . . . . . .16

6. Toraxeko Kirurgia . . . . . . . . . . . . . . . . . .17

7. Kirurgia Ginekologikoa . . . . . . . . . . . . . .18

8. Urologia Kirurgia . . . . . . . . . . . . . . . . . .19

9. Kirurgia Orokorra . . . . . . . . . . . . . . . . . .21

10.Odol-hodietako Kirurgia . . . . . . . . . . . .23

11. Kirurgia Oftalmologikoa . . . . . . . . . . . . .25

3

profilaxis anti…ica euskera.qxd 11/5/04 16:16 Página 3

Page 5: profilaxis antiÉica euskera · Elena Zavala (Kalitate Unitatea eta Batzordearen idazkaria) Cástor Carvajal (Kirurgia Orokorra) Mikel Barriola (Kirurgia Pediatrikoa) Miguel Ángel

4

profilaxis anti…ica euskera.qxd 11/5/04 16:16 Página 4

Page 6: profilaxis antiÉica euskera · Elena Zavala (Kalitate Unitatea eta Batzordearen idazkaria) Cástor Carvajal (Kirurgia Orokorra) Mikel Barriola (Kirurgia Pediatrikoa) Miguel Ángel

Oso ezaguna da ebakuntza egiten den lekuan infekzionosokomialak (zauriaren azaleko infekzioa edo infekziosakona edo organo/lekuarena) prebenitzeko erabiltzen denantibiotiko perioperatorioen eragingarritasuna. KirurgiakoProfilaxi Antibiotikoaren (KPA) protokolo honen helburuakirurgian infekzioaren profilaxi gisa antibiotikoak era ego-kian erabiltzeko gida bat osatzea da, infekzioen prebentzio-an den eragingarritasuna eta antibiotikoen erabilera arrazio-nala kontuan hartuta eta gehiegikeriak (antibiotiko motariedo dosi kopuruari dagokionean) edo bere erabilera justifi-katuta ez dagoenean horiek baliatzea saihestuta. Ez da ego-kia infektatutako guneen kirurgian profilaxiari buruz hitzegitea, tratamendua baita hor garrantzitsua. Beraz, protoko-lo honetan ez dira kasu horiek aztertuko.

Infekzioen Batzordea batik bat 1999an egindakoProtokoloan oinarritu da hau egiteko, baina ezagutzak egu-neratu ditu eta, Batzordeko kide ez izanda ere, tartean direnzerbitzu eta interesa duten pertsona guztiei eskaini zaieProtokolo haren moldaketan parte hartzeko aukera.Desadostasunak sortu direnean, bilerak egin dira adostasu-na lortzeko.

Hemen adierazitakoa ezin da estatiko eta iraunkortzat jo,ezagutza medikoak etengabe ari baitira aldatzen.Ospitaleetako mikrobio-flora ere azkar aldatu baitaiteke etaantibiotikoekiko erresistentzia duten bakteria-anduiak heda-tu daitezke.

KPA protokolo bat sortzeko kontuan hartu behar direngauzen artean, garrantzitsuenek oinarrian hau guztia izanbehar dute:

5

SARRERA

profilaxis anti…ica euskera.qxd 11/5/04 16:16 Página 5

Page 7: profilaxis antiÉica euskera · Elena Zavala (Kalitate Unitatea eta Batzordearen idazkaria) Cástor Carvajal (Kirurgia Orokorra) Mikel Barriola (Kirurgia Pediatrikoa) Miguel Ángel

- Ahalik eta ebidentzia onenak. - Ospitale bakoitzean infekzio kirurgikoetarako zaintza

aktiboa. - Tartean diren zirujauen lankidetza. - Ospitaleko zerbitzuen arteko diziplina ugariko parte

hartzea eta, bereziki, Mikrobiologia, Infekziosoen etaFarmazia sailekoena.

- Eragingarriena den eta, era berean, toxikotasun txikienaduen antibiotikoa erabiltzea, erresistentzia txikiena sort-zen duena, batez besteko bizitza luzeena duena eta mer-keena dena.

Ez dago esan beharrik infekzioak prebenitzeko modurikeragingarriena kirurgia tekniko egoki, azkar eta kalitateonekoa erabiltzean datzala, antiseptiko politika egokia era-biltzearekin batera.

Aipatu guztia kontrolatu ostean, kirurgia osteko infekzioahartzeko aukera kirurgiak helburu duen zatiaren bakteriaz-ko kutsadura mailaren araberakoa da batik bat. Klasikoki,kutsadura mailaren arabera, kirurgia motak era honetan sail-katzen dira:

-Kirurgia garbia: profilaxirik gabe, infekzioa hartzekoarriskua %1-5 bitartekoa da.

Kirurgia garbitzat hartzen da:- Ebakuntza egindako ehunak ez daudenean handituta.- Ez dagoenean mukosoen gaineko arnas, digestio edo

geniourinario ebakuntzarik. - Ez denean asepsia kirurgikoa apurtzen.- Ez dagoenean aurretiazko traumatismorik.

Ez da kimioprofilaxirik egin behar, protesi ezarpenak jar-tzen direnean eta antzeko kasu berezietan salbu.

6

profilaxis anti…ica euskera.qxd 11/5/04 16:16 Página 6

Page 8: profilaxis antiÉica euskera · Elena Zavala (Kalitate Unitatea eta Batzordearen idazkaria) Cástor Carvajal (Kirurgia Orokorra) Mikel Barriola (Kirurgia Pediatrikoa) Miguel Ángel

Kirurgia garbi-kutsatua: profilaxirik gabe, infekzioahartzeko arriskua %5-15 bitartekoa da.

Kirurgia garbi-kutsatutzat hartzen da: Mikroorganismoak dituen barrunbe batean edo muko-

soetan (heste lodia izan ezik) sartzen dena, baina ezdenean isuri handirik sortzen eta inflamazio zantzurikez dagoenean.

Ebakuntza mikroorganismorik gabeko ehunetan egitendenean, baina oso traumatikoa da.

Kimioprofilaxi kirurgikoa egin beharra dago.

Kirurgia kutsatua: profilaxirik gabe, infekzio arriskua%15-25 bitartekoa da.

Kirurgia kutsatutzat hartzen da: Zorne gabeko inflamazio larria dagoenean. Errairen bateko edukia isurtzen denean. Teknika kirurgikoa apurtzen denean. Duela gutxi zabaldutako zauriak direnean (4 ordu

baino gutxiagokoak).

Kimioprofilaxi kirurgikoa egin beharra dago.

Kirurgia zikina edo infektatua: tratamendu enpiriko anti-mikrobianorik gabe, infekzio arriskua %40tik gorakoa da.

Kirurgia zikin edo infektatutzat hartzen da:

Zornea dagoenean. Errai huts bat zulatuta dagoenean. Lau ordu baino gehiagoko garapena duten zauri trau-

matikoak direnean.

7

profilaxis anti…ica euskera.qxd 11/5/04 16:16 Página 7

Page 9: profilaxis antiÉica euskera · Elena Zavala (Kalitate Unitatea eta Batzordearen idazkaria) Cástor Carvajal (Kirurgia Orokorra) Mikel Barriola (Kirurgia Pediatrikoa) Miguel Ángel

Azken kasu honetan ezin da profilaxiari buruz hitz egin,tratamenduaz baino.

Erakutsi denez, profilaxi antibiotikoaren kostu-eraginga-rritasun lotura ona, batik bat kirurgia garbi-kutsatuan gerta-tzen da eta, oro har, profilaxiaren onurak jasotzen dituzte,baita ere, kirurgia kutsatuak eta garbiak. Azken kasu horre-tan,infekzioa izanez gero ondorioak oso larriak diren prote-si ezarpenak egiten direnean soilik.

Kontuan hartu behar da kirurgia mota bat mailaz alda dai-tekeela ebakuntza egiten ari den bitartean, istripuzko kutsa-dura gertatzen bada.

8

profilaxis anti…ica euskera.qxd 11/5/04 16:16 Página 8

Page 10: profilaxis antiÉica euskera · Elena Zavala (Kalitate Unitatea eta Batzordearen idazkaria) Cástor Carvajal (Kirurgia Orokorra) Mikel Barriola (Kirurgia Pediatrikoa) Miguel Ángel

1. Antibiotiko perioperatorioak era prebentiboan erabil-tzearen helburu nagusia ebakuntza gunean (zauriarenazaleko infekzioa edo infekzio sakona edoorgano/lekuarena) ebakuntza osteko infekzioen eragi-na gutxitzea da.

2. KPA onuragarria izan dadin, ebakuntzak infekzio arris-ku handia izan behar du.

3. Kirurgia garbiko ebakuntzek ez dute KPA behar, prote-si ezarpenik egiten bada salbu, batik bat kirurgia orto-pedikoan eta bihotz-hodietakoan.

4. Antibiotikoaren aukeraketa egiterako orduan, hau guz-tia hartu behar da kontuan:

- Ebakuntza mota bakoitzean gehien agertzen direnmikroorganismo kutsatzaileen aurrean aktiboa izanbehar du. Komenigarria da erietxe bakoitzak erre-sistentzia bereziak dituzten bakterien prebalentzia-ri dagokionean dituen baldintzak kontuan hartzea.

- Antibiotikoaren kontzentrazio tisularrek eraginga-rriak izan behar dute ebakia egiterakoan eta eba-kuntzak irauten duen bitartean (zauriaren azkenjostura egin arte).

- Antibiotiko onena, gehien agertzen diren mikroor-ganismoen aurrean aktiboa izateaz gain, erresis-tentzia duten bakteria gutxien aukeratzen duena,pazientearen flora gutxien distortsionatzen duena,bigarren mailako ondorio gutxien sortzen duena,toxikotasun txikiena duena, batez besteko bizitzaluzeena duena eta merkeena dena izango da.

- Bena-barneko bidea erabiliko da, gehienetan, dosibakarrean eta hobe da dosi terapeutikoaren maila

9

ARAU OROKORRAK

profilaxis anti…ica euskera.qxd 11/5/04 16:16 Página 9

Page 11: profilaxis antiÉica euskera · Elena Zavala (Kalitate Unitatea eta Batzordearen idazkaria) Cástor Carvajal (Kirurgia Orokorra) Mikel Barriola (Kirurgia Pediatrikoa) Miguel Ángel

gorenean erabiltzea ( esaterako, 2 g Zefazolina).

- Ez dira KPArako erabiliko gehienetan erresistent-zia anitza egiten duten mikroorganismoek sortuta-ko infekzioak tratatzeko erabiltzen diren antiboti-koak.

- Ahal den neurrian, antibiotiko glikopeptidoak(Vankomizina eta Teikoplanina) profilaxietan era-biltzea ekidingo da erresistentzia duten bakteriak(batik bat enterokokoak) aukeratzeko duten arris-kua dela eta.

- Antibiotiko betalaktamikoei ustezko alergiarik otedagoen egiaztatu behar da antibiotiko alternatiboengehiegizko erabilera ekiditeko, gehienetan ez baiti-ra hain eragingarriak eta garestiagoak baitira.Alergien Unitateari kontsulta egitea gomendatzenda.

5. Berna-barneko bidezko kimioprofilaxiaren hasiera,ahal den heinean, ebakuntza hasi baino 20-30 minutulehenago egingo da, gehienetan, anestesia indukziobidez. Ebakuntzaren amaieran hastea ez da batere era-gingarria.Zefalosporinak infusio bidez ematen dira bost minu-tuan zehar, aminoglikosidoak eta Klindamizina 30minutuan eta Vankomizina eta Metronidazola 60 minu-tuko infusio motelean.

6. Profilaxiaren iraupena. Orokorrean, ebakuntzarenaurreko dosi bakarrarekin nahikoa izaten da ebakuntzagehienetarako. Ebakuntzen osteko ohiko dosiek ezdute inolako onura gehigarririk ematen. Ebakuntzakohikoa baino iraupen luzeagoa badu, tartean bigarrendosi bat emango da lehena eman eta denbora tarte bate-ra, farmakoaren batez besteko neurriaren bikoitzabaino txikiagoa. Ebakuntzan zehar litro bat odol baino

10

profilaxis anti…ica euskera.qxd 11/5/04 16:16 Página 10

Page 12: profilaxis antiÉica euskera · Elena Zavala (Kalitate Unitatea eta Batzordearen idazkaria) Cástor Carvajal (Kirurgia Orokorra) Mikel Barriola (Kirurgia Pediatrikoa) Miguel Ángel

gehiago galtzen bada, ebakuntza egin aurreko dosiaerrepika daiteke.

Ez dago drainadura kirurgikoek dirauten bitartean pro-filaxi antibiotikoa luzatzeak onurarik ekar dezakeelaerakusten duen inolako frogarik, eta, aldiz, bakteria-floraren artean erresistentzia aukeratzeko faktore fabo-ragarria izan daiteke.

Antibiotikoen erabilerari lotutako arriskuak

� Kontrako ondorio alergiko edo toxikoak. � Ospitaleko floraren artean erresistentzia dutenen mikro-

organismoen aukeraketan eta barreiaduran laguntzendute.

� Antibiotikoekin tratatutako pazienteengan, onddo edoerresistentzia anitza duten bakterien bidezko gaininfek-zioak garatzea erraztu dezakete.

� Antibiotikoak erabiltzerakoan segurtasun falta sumadaiteke, arazo baskularrak direla medio, infekzioarengunera era egokian iristen ez denean.

� Justifikatu gabeko gastu altua antibiotikoak gehiegi era-biltzeagatik.

11

Antibiótico Batez besteko iraupena (o)Amoxizilina/klavuaniko 1Zefazolina 1,8Zefotaxima 1Zeftriaxona 8Zefuroxima 1,4Piperazilina/Tazobaktam 1Ziprofloxazino 4Klindamizina 2,5-3Gentamizina 2Tobramizina 2Metronidazol 7-8Vankomizina 6

Profilaxi kirurgikorako gomendatutako antibiotikoen batez besteko iraupena

profilaxis anti…ica euskera.qxd 11/5/04 16:16 Página 11

Page 13: profilaxis antiÉica euskera · Elena Zavala (Kalitate Unitatea eta Batzordearen idazkaria) Cástor Carvajal (Kirurgia Orokorra) Mikel Barriola (Kirurgia Pediatrikoa) Miguel Ángel

KIRURGIA GARBIA EZARPENEKIN:

2 g Zefazolina bena-barnetik anestesia dosi bakarreanemanda. Bigarrenez dosi bera jarri ebakuntza luzatzen bada(3 ordu baino gehiago) edo litro bat odol baino gehiago gal-tzen badu

Beta-laktamikoei alergikoak direnei:

Gramo 1 Vankomizina bena-barnetik 100 mililitrokodisoluzio salinoan diluitutako dosi bakarrean eta perfusiogeldoan, ebakuntza hasi baino 60 minutu lehenago.

Vankomizinarako jarraibideak izan daitezke, gainera,ezohiko egoerak aukeratzea, Metizilinarekiko erresistentziaduen Staphylococus aureus delakoaren intzidentzia altuakaltetutako gune edo zerbitzuan.

Protesia ordezkatu behar denean edo kasu zailetan, aipatubezala jokatuko da eta, mediku irizpideen bitartez, bakoi-tzean era ezberdinean jokatuko da

12

Adituen iritzi nagusiaren arabera, antibiotikoak emateakez dakar inolako onura gehiagarririk ebakuntza-gelan azkenjostura amaitu ostean.

1. KIR. ORTOPEDIKOAETATRAUMATOLGIKOA

profilaxis anti…ica euskera.qxd 11/5/04 16:16 Página 12

Page 14: profilaxis antiÉica euskera · Elena Zavala (Kalitate Unitatea eta Batzordearen idazkaria) Cástor Carvajal (Kirurgia Orokorra) Mikel Barriola (Kirurgia Pediatrikoa) Miguel Ángel

KIRURGIA GARBIA ETA GARBI-KUTSATUA:

kirurgia edo mukoso orofaringearen bitartez).

2 g Amoxizilina-klabulanikoa bena-barnetik dosi baka-rrean.

Azido klabulanikoak hesi hematoenzefalikoa nahikoazulatzen ez duenez, nerbio sistema zentralarekin kontaktu-rik izateko arriskua badago, hauxe da dagoen alternatiba:

2 g Zefotaxima bena-barnetik edo Zeftriaxona gramo 1bena-barnetik dosi bakarrean anestesia indukzioaren bitar-tez.

Shunt ezarketaren kasuan edo antibiotiko beta-laktamiko-ei alergiarik bada:

Gramo 1 Vankomizina bena-barnetik 100 mililitrokosoluzio salinoan diluitutako dosi bakarrean, ebakuntzabaino 60 minutu lehenago.

Aditu batzuek ez dute gomendatzen inolako profilaxiantibiotikorik egitea shunt-ak ezartzerakoan, kaltetutakoguneko infekzioa oso baxua denean.

13

Adituen iritzi nagusiaren arabera, antibiotikoak emateakez dakar inolako onura gehiagarririk ebakuntza-gelan azkenjostura amaitu ostean.

2. NEUROKIRURGIA

profilaxis anti…ica euskera.qxd 11/5/04 16:16 Página 13

Page 15: profilaxis antiÉica euskera · Elena Zavala (Kalitate Unitatea eta Batzordearen idazkaria) Cástor Carvajal (Kirurgia Orokorra) Mikel Barriola (Kirurgia Pediatrikoa) Miguel Ángel

KIRURGIA GARBIA:

Ez da gomendagarria ezarpen kirurgietarako. Kasuhauetan:

2 g Zefazolina bena-barnetik dosi bakarrarekin anestesiaindukzioarekin dosi bakarrean.

Beta-laktamikoei alergiarik izanez gero:

600 mg Klindamizina bena-barnetik dosi bakarrean 30minututan anestesia indukzio bidez.

KIRURGIA GARBI-KUTSATUA ETA KUTSATUA: (ezarpene-kin edo gabe):

2 g Amoxizilina-klabulaniko bena-barnetik anestesiaindukzio bidez, dosi bakarrean edo, gehienez ere, 6 ordurenburuan emandako dosi gehigarrian.

Beta-laktamikoei alergiarik izanez gero:

240 mg Gentamizina bena-barnetik + 600 mgKlindamizina bena-barnetik, 30 minutuan anestesia induk-zio bidez, dosi bakarrean, Y eran emanda.

14

Adituen iritzi nagusiaren arabera, antibiotikoak emateakez dakar inolako onura gehiagarririk ebakuntza-gelan azkenjostura amaitu ostean.

3. AURPEGI-MASAILETAKO KIRURGIA

profilaxis anti…ica euskera.qxd 11/5/04 16:16 Página 14

Page 16: profilaxis antiÉica euskera · Elena Zavala (Kalitate Unitatea eta Batzordearen idazkaria) Cástor Carvajal (Kirurgia Orokorra) Mikel Barriola (Kirurgia Pediatrikoa) Miguel Ángel

KIRURGIA GARBIA:

Ez da gomendagarria ezarpen kirurgietarako. Kasuhauetan:

2 g Zefazolina bena-barnetik anestesia indukzioarekin.

Beta-laktamikoei alergiarik izanez gero:

600 mg Klindamizina bena-barnetik 30 minutuan aneste-sia indukzioarekin.

KIRURGIA GARBI-KUTSATUA ETA KUTSATUA:

2 g Amoxizilina-klabulanikoa bena-barnetik anestesiaindukzio dosi bakarrean edo, gehienez ere, 6 ordurenburuan emandako dosi gehigarrian.

Garezur-barneko iragaitza arriskua duten ebakuntzetan: 2 g Zefotaxima bena-barnetik edo gramo 1 Zeftriaxona

bena-barnetik dosi bakarrean anestesia indukzio bidez.

Beta-laktamikoei alergiarik izanez gero:

240 mg Gentamizina bena-barnetik + 600 mgKlindamizina bena-barnetik, 30 minutuan anestesia induk-zio bidez, dosi bakarrean, Y eran emanda. Garezur-barnekoiragaitza arriskua bada: Vankomizina 1 g bena-barnetikdosi bakarrean, 100 mililitroko soluzio salinoan diluitutakodosi bakarrean eta perfusio geldoan, ebakuntza hasi baino60 minutu lehenago.

15

Adituen iritzi nagusiaren arabera, antibiotikoak emateakez dakar inolako onura gehiagarririk ebakuntza-gelan azkenjostura amaitu ostean.

4. CIRUGÍA O.R.L.

profilaxis anti…ica euskera.qxd 11/5/04 16:16 Página 15

Page 17: profilaxis antiÉica euskera · Elena Zavala (Kalitate Unitatea eta Batzordearen idazkaria) Cástor Carvajal (Kirurgia Orokorra) Mikel Barriola (Kirurgia Pediatrikoa) Miguel Ángel

KIRURGIA GARBIA:

Ez da gomendagarria ezarpen kasuetan ez bada. Kasuhorretan, kirurgia garbi-kutsatuaren edo kutsatuaren jarrai-bideak erabili

KIRURGIA GARBI-KUTSATUAREN ETA KUTSATUA:

2 g Zefazolina bena-barnetik anestesia indukzioarekindosi bakarrean.

Beta-laktamikoei alergiarik izanez gero:

600 mg Klindamizina bena-barnetik dosi bakarrean infu-sio bidez 30 minutuan.

Mukoso orofaringeo bidezko ebakuntzetan, aurpegi-masaileko kirurgia atalean zehaztutako jarraibideak erabili.

16

Adituen iritzi nagusiaren arabera, antibiotikoak emateakez dakar inolako onura gehiagarririk ebakuntza-gelan azkenjostura amaitu ostean.

5. KIRURGIA PLASTIKOA

profilaxis anti…ica euskera.qxd 11/5/04 16:16 Página 16

Page 18: profilaxis antiÉica euskera · Elena Zavala (Kalitate Unitatea eta Batzordearen idazkaria) Cástor Carvajal (Kirurgia Orokorra) Mikel Barriola (Kirurgia Pediatrikoa) Miguel Ángel

EZARPENIK GABEKO KIRURGIA GARBIA:

Ez da profilaxirik behar.

KIRURGIA GARBI-KUTSATUA ETA KUTSATUA:

2 g Amoxizilina-klabulaniko bena-barnetik anestesiaindukzio bidez dosi bakarrean edo, gehienez ere, 24 orduanzehar zortzi orduro dosi bera ematen jarraitu.

OHARRA: gaixoak ospitaleratuta astebete baino gehiagobadarama, duela gutxi gehiagotan ospitaleratu badute edoPseudomona aeroginoso bidezko kolonizazio arriskua izandezakeela uste bada, Piperazilina-tazobactam erabil daite-ke anestesia indukzioaren bitartez bena-barnetik 4,5 gramo-ko dosi bakarrean edo, gehienez ere, 24 orduan zehar zor-tzi orduro dosi bera ematen jarraitu.

Beta-laktamikoei alergiarik izanez gero:

600 mg Klindamizina bena-barnetik + 240 mgGentamizina bena-barnetik dosi bakarrean anestesia induk-zioa egin baino 30 minutu lehenago eta Y eran emanda.

Klindamizinarekin bakarrik jarrai daiteke zortzi orduro bidosi gehiago emanda.

17

Adituen iritzi nagusiaren arabera, antibiotikoak emateakez dakar inolako onura gehiagarririk ebakuntza-gelan azkenjostura amaitu ostean.

6. TORAXEKO KIRURGIA

profilaxis anti…ica euskera.qxd 11/5/04 16:16 Página 17

Page 19: profilaxis antiÉica euskera · Elena Zavala (Kalitate Unitatea eta Batzordearen idazkaria) Cástor Carvajal (Kirurgia Orokorra) Mikel Barriola (Kirurgia Pediatrikoa) Miguel Ángel

KIRURGIA GARBI-KUTSATUA ETA KUTSATUA:

2 g Amoxizilina-klabulaniko bena-barnetik dosi baka-rrean anestesia indukzioaren bitartez.

Beta-laktamikoei alergiarik izanez gero:

Gramo 1 Metronidazol bena-barnetik anestesia induk-zioa egin baino 60 minutu lehenago + 240 mg Gentamizinabena-barnetik anestesia indukzioa egin baino 30 minutulehenago, Y emanda.

Lehen hiruhileko abortuen kasuan: 10 mg Doxiziclinabena-barnetik, abortua egin baino 30 minutu lehenago.

OHARRA: zesareak egitean antibiotikoak zilborresteanpintza jarri ondoren eman behar dira.

18

Adituen iritzi nagusiaren arabera, antibiotikoak emateakez dakar inolako onura gehiagarririk ebakuntza-gelan azkenjostura amaitu ostean.

7. KIRURGIA GINEKOLOGIKOA

profilaxis anti…ica euskera.qxd 11/5/04 16:16 Página 18

Page 20: profilaxis antiÉica euskera · Elena Zavala (Kalitate Unitatea eta Batzordearen idazkaria) Cástor Carvajal (Kirurgia Orokorra) Mikel Barriola (Kirurgia Pediatrikoa) Miguel Ángel

KIRURGIA GARBIA:

Ez da beharrezkoa, protesi ezarpenak daudenetan salbu.Kasu horretan, 2 g Zefazolina bena-barnetik anestesiaindukzioarekin batera edo alergikoen kasuan gramo 1Vankomizina bena-barnetik, biak dosi bakarrean.

KIRURGIA GARBI-KUTSATUA ETA KUTSATUA:

Hodi urinogenitaleko mukosoa behar den kasu hauetangomendagarriena ebakuntzaren aurretik urokultibo bat egi-tea da (ahal izanez gero, aurreko astean).

a) Urokultiboaren emaitza negatiboa bada, profilaxia 2 gAmoxizilina-Klabulaniko bena-barnetik emango da edo,bestela, 240 mg Gentamizina bena-barnetik anestesiaindukzioarekin dosi bakarrean.

b) Urokultiboaren emaitza positiboa bada, tratamenduaantibiogramaren arabera egingo da ebakuntzaren bezperatikegokitzat jotzen den arte (tratamendua, ez profilaxia).

Aurretik urokultiboa egiten ez bada, gernua jaso behar daebakuntzaren bezperan edo egun berean urokultiboa egitekoeta pazienteak bi taldetan banatuko dira:

1) Iraupen luzeko (>15 egun) gernu-zundaketa dutenak:Profilaxia 240 mg Gentamizina bena-barnetik 24 ordu-ro emanda hasiko da, urokultiboaren emaitzak jaso arte.Emaitza positiboa bada, antibiogramaren arabera jarraitu beharda tratamendua eta negatiboa bada, berriz, profilaxia eten.

19

Adituen iritzi nagusiaren arabera, antibiotikoak emateakez dakar inolako onura gehiagarririk ebakuntza-gelan azkenjostura amaitu ostean.

8. UROLOGIA KIRURGIA

profilaxis anti…ica euskera.qxd 11/5/04 16:16 Página 19

Page 21: profilaxis antiÉica euskera · Elena Zavala (Kalitate Unitatea eta Batzordearen idazkaria) Cástor Carvajal (Kirurgia Orokorra) Mikel Barriola (Kirurgia Pediatrikoa) Miguel Ángel

2) Iraupen laburreko (15 egun baino gutxiago) gernu-zun-daketa dutenak edo zundaketarik gabekoak: urokulti-boaren emaitzek negatibo emandakoen kasuan (a tal-dekoak) bezala jokatu behar da.

Kasu bereziak:

- Kirurgia baginala: kirurgia ginekologikoaren protoko-loa aplikatu.

- Uretrozistoskopia, zistografia eta azterketa urodinami-koen kasuan: 3 g Fosfomizina dosi bakarrean gutxie-nez ordubete lehenago. Alternatiba: 500 mgZiprofloxazino aho bidez ordubete lehenago.

- Prostataren ondeste bidezko biopsia: Bezperako gaue-an 2 Mikralaxeko mikroenema eta Ziprofloxazino 500mg aho bidez biopsiaren egunean (gutxienez ordubetelehenago).

- Hestearekin lotuta dagoen kirurgia: kolon-ondeste-uzki atalean bezala. Nahiago bada, heste prestaketaaho bidezko Eritromizina eta Neomizinarekin egindaiteke ebakuntzaren bezperatik, polietilenglikol solu-zioarekin egiteaz gain.

OHARRA: zundaketa urinarioarekin jarraitzea ez da pro-filaxi antibiotikoa luzatzeko seinalea.

20

Adituen iritzi nagusiaren arabera, antibiotikoak emateakez dakar inolako onura gehiagarririk ebakuntza-gelan azkenjostura amaitu ostean.

profilaxis anti…ica euskera.qxd 11/5/04 16:16 Página 20

Page 22: profilaxis antiÉica euskera · Elena Zavala (Kalitate Unitatea eta Batzordearen idazkaria) Cástor Carvajal (Kirurgia Orokorra) Mikel Barriola (Kirurgia Pediatrikoa) Miguel Ángel

KOLON, ONDESTE ETA UZKI KIRURGIA.

KIRURGIA GARBI-KUTSATUA ETA KUTSATUA:

Hautapenezko kirurgian profilaxia egin nahi bada, polie-tilenglikol soluzio batekin edo, ezin bada, enema xaboitsueneta libragarrien bitartez egindako kolon garbiketa mekanikobaten ostean egin behar da beti.

2 g Amoxizilina-klabulaniko bena-barnetik dosi baka-rrean anestesia indukzioarekin edo, gehienez ere, dosi gehi-garri bat emango da 6 orduren buruan.

Alternatiba gisa, batik bat antibiotiko beta-laktamikoeialergiarik dutenen kasuan:

1,5 g Metronidazol bena-barnetik ebakuntza baino 60minutu lehenago. Y eran 240 mg Gentamizina jarri ahalizango zaio edo, bestela, 1,5 g Metronizadol ebakuntzabaino 60 minutu lehenago infusio motelean eta ondoren 1,5g Zefuroxima infusio azkarrean (5 minutu) anestesiaindukzioarekin. Bi jarraibideak dosi bakarrean.

21

Adituen iritzi nagusiaren arabera, antibiotikoak emateakez dakar inolako onura gehiagarririk ebakuntza-gelan azkenjostura amaitu ostean.

9. KIRURGIA OROKORRA

profilaxis anti…ica euskera.qxd 11/5/04 16:16 Página 21

Page 23: profilaxis antiÉica euskera · Elena Zavala (Kalitate Unitatea eta Batzordearen idazkaria) Cástor Carvajal (Kirurgia Orokorra) Mikel Barriola (Kirurgia Pediatrikoa) Miguel Ángel

KIRURGIAHEPATOBILIARRAETA PANKREATIKOA

KIRURGIA GARBI-KUTSATUA ETA KUTSATUA:

2 g Amoxizilina-klabulaniko bena-barnetik edo 1,5 gZefuroxima bena-barnetik anestesia indukzioarekin dosibakarrean edo, gehienez ere, dosi gehigarri bat emango da6 orduren buruan.

Beta-laktamikoei alergiarik izanez gero:

240 mg Gentamizina bena-barnetik.+ 600 mgKlindamizina bena-barnetik, biak dosi bakarrean, anestesiaindukzioa baino 30 minutu lehenago eta Y eran emanda.

KIRURGIAESOFAGIKOAETAGASTRODUODENALA

KIRURGIA GARBI-KUTSATUA ETA KUTSATUA:

2 g Amoxizilina-klabulaniko bena-barnetik anestesiaindukzioarekin dosi bakarrean edo, gehienez ere, dosi gehi-garria sei orduren buruan.

OHARRA: gaixoak ospitaleratuta astebete baino gehiagobadarama, duela gutxi gehiagotan ospitaleratu badute edoPseudomona aeroginoso bidez kutsatzeko arriskua badu,Piperazilina-tazobaktam erabili daiteke bena-barnetik 4,5gramoko dosi bakarrean edo, gehienez ere, 24 orduan zeharzortzi orduro dosi bera ematen jarrai daiteke.

22

Adituen iritzi nagusiaren arabera, antibiotikoak emateakez dakar inolako onura gehiagarririk ebakuntza-gelan azkenjostura amaitu ostean.

profilaxis anti…ica euskera.qxd 11/5/04 16:16 Página 22

Page 24: profilaxis antiÉica euskera · Elena Zavala (Kalitate Unitatea eta Batzordearen idazkaria) Cástor Carvajal (Kirurgia Orokorra) Mikel Barriola (Kirurgia Pediatrikoa) Miguel Ángel

Beta-laktamikoei alergiarik izanez gero:

240 mg Gentamizina bena-barnetik. + 600 mgKlindamizina bena-barnetik, biak dosi bakarrean, anestesiaindukzioa baino 30 minutu lehenago eta Y eran emanda.

Ez da profilaxirik behar ezarpenik gabeko eta arrisku txi-kiko odol-hodietako kirurgia periferikoan (karotida etagoialdeko gorputz-adarrak).

Antibiotikoak profilaxian erabiltzea gomendatzen da pro-zedura hauetan:

- Abdomeneko aorta berreraikitzean. - Iztondoan ebakidura egitea behar den orotan. - Ezarpenak egiten diren bakoitzean. - Behealdeko gorputz-adarrak iskemiagatik moztu behar

direnean. - Behin betiko pauso-markagailu bat jartzean arazoak

sortzen direnean.

Kasu horietan:

2 g Zefazolina bena-barnetik dosi bakarrean eta, eba-kuntzak 3 ordu baino gehiago irauten badu nahiz odol kopu-ru handia galtzen bada (litro 1) bigarren dosi bat eman ahalizango da.

23

Adituen iritzi nagusiaren arabera, antibiotikoak emateakez dakar inolako onura gehiagarririk ebakuntza-gelan azkenjostura amaitu ostean.

10. ODOL-HODIETAKO KIRURGIA

profilaxis anti…ica euskera.qxd 11/5/04 16:16 Página 23

Page 25: profilaxis antiÉica euskera · Elena Zavala (Kalitate Unitatea eta Batzordearen idazkaria) Cástor Carvajal (Kirurgia Orokorra) Mikel Barriola (Kirurgia Pediatrikoa) Miguel Ángel

Iskemia, oso kirurgia korapilatsua denean edo iztaieanebakiduraren bat egin beharreko kasuetan, 240 mgGentamizina ere eman behar da bena-barnetik dosi baka-rrean, anestesia indukzioa baino 30 minutu lehenago.

Beta-laktamikoei alergiarik izanez gero:

Gramo 1 Vankomizina bena-barnetik dosi bakarreaneman 10 mililitroko soluzio salinoan diluituta, anestesiaindukzioa egin baino 60 minutu lehenago.

Aurreko paragrafoan esandakoaren arabera,Gentamizina gehitu daiteke edo ez, Vankomizina infusioaamaitu eta 30 minutura.

Beraz, Vankomizina eta Gentamizina ematekotan, gramo1 Vankomizina bena-barnetik ematen hasi behar da, eba-kuntza baino ordu eta erdi lehenago eta 60 minutuko infusiomotelean. Ondoren, berriz, 240 mg Gentamizina emango dabena-barnetik 30 minutuko infusioan.

Kirurgia kutsatuaren (edo zikinaren) kasuan, tratamenduajarriko da eta ez profilaxia.

24

Adituen iritzi nagusiaren arabera, antibiotikoak emateakez dakar inolako onura gehiagarririk ebakuntza-gelan azkenjostura amaitu ostean.

profilaxis anti…ica euskera.qxd 11/5/04 16:16 Página 24

Page 26: profilaxis antiÉica euskera · Elena Zavala (Kalitate Unitatea eta Batzordearen idazkaria) Cástor Carvajal (Kirurgia Orokorra) Mikel Barriola (Kirurgia Pediatrikoa) Miguel Ángel

Edonolako begi-barneko kirurgia motan, ezarpenak eginedo ez:

Kirurgia eremua prestatu behar da, ebakuntza gauzatzera-koan begi-globoa isolatuta izan behar da, %10eko pobidonaiododunarekin betazala, zati ziliarra, periziliarra eta sudu-rrekoa desinfektatu ostean, eta %5ean orekatutako soluziosalinoan pobidona iododuna konjuntiba-instilazioan eba-kuntzaren aurretik eta ondoren eman ostean.

25

11. KIRUGIA OFTALMOLOGIKOA

Adituen iritzi nagusiaren arabera, antibiotikoak emateakez dakar inolako onura gehiagarririk ebakuntza-gelan azkenjostura amaitu ostean.

profilaxis anti…ica euskera.qxd 11/5/04 16:16 Página 25

Page 27: profilaxis antiÉica euskera · Elena Zavala (Kalitate Unitatea eta Batzordearen idazkaria) Cástor Carvajal (Kirurgia Orokorra) Mikel Barriola (Kirurgia Pediatrikoa) Miguel Ángel

26

OHARRAK

…………………………………………………

……………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

…………………………………………………

……………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

…………………………………………………

……………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

…………………………………………………

……………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

…………………………………………………

……………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

profilaxis anti…ica euskera.qxd 11/5/04 16:16 Página 26