1

2

Programa electorau entàs eleccions municipaus

LES 2015

Hè quauqui mesi que comencèrem a parlar. Der afan de melhorar eth pòble e dera volontat de méter ena practica es nòstes iniciatiues e inquietuds sorgic aguest projècte. Èm un grop de gent joena mès preparada. Auem era experiéncia d'auer participat es diferenti projèctes deth pòble e professionaus e, sustot, auem era illusion, era fòrça e es idèes e prepauses entà hèr de Les un pòble melhor.

Eth programa que vos presentam de contunh exprimís eth compromís collectiu de totes es persones qu'auem participat ena sua redaccion, e ei frut tanben des aportacions e suggeriments de diferenti vesins e vesies deth pòble que, de forma desinteressada, i an collaborat damb es enquèstes o damb aportacions dirèctes. Ei donques un document elaborat de forma participativa e a compdat damb aportacions de nombroses persones as que volem dar es gràcies.

Eth document qu'auetz enes mans s'organize a trauès deth desvolopament de diuèrsi èishi basics que representen, en sòn conjunt, un modèl de pòble concrèt. Son:

Les ei democratic e participatiu.

Les se promocione.

Les ei cultura e identitat.

Les planifique eth sòn futur.

Les ei sostenible.

Les suenhe ara sua gent.

Volem destacar era nòsta fèrma intencion d'aprigondir, sense complèxes, ena participacion ciutadana e en foment dera coesion sociau e dera bona convivéncia. Tot plegat, mentre velham entà mantier era personalitat d'un pòble que volem veir desvolopar-se en tot conservar eth sòn ritme de vida e era sua activitat.

Conscienti qu'era actuau crisi economica non permet granes òbres, auem sajat d'aportar prepauses que guarden peth collectiu, concrètes, aplicables e factibles. Mos auem volut aluenhar, donques, de prometudes malaisides de complir e de granes òbres publiques e apostar, basicaments, per ua naua manèra de hèr entà bastir amassa un pòble mès sociau, participatiu, sostenible, egalitari, integrador e transparent.

Vos animam a liéger eth present programa e a participar actiuaments ena vida politica de Les, donques toti èm de besonh, toti èm/hèm Les.

CORRÒP LES

3

4

LES EI DEMOCRATIC E PARTICIPATIU

Participacion ciutadana

Credem en ua forma de governar que permete era participacion activa des vesins e vesies de Les ena vida sociau e politica deth pòble. Ei per’mor d’açò que volem aufrir mecanismes reaus de participacion ciutadana e refortilhar es dinamiques que la favorisquen. Pensam qu'ei important informar puntuauments de tot aquerò que mos afècte e hèr usatge de critèris basics, mès massa soent desbrembadi, de transparéncia. Consideram, fin finau, que cau consultar, escotar e deishar participar actiuaments ara poblacion en govèrn municipau.

Desde CORRÒP LES comprenem e volem meter en practica era participacion coma via entara prenuda de decisions, eth debat public sus toti es encastres qu'afècten era vida vidanta des vesins e vesies de Les, e era dubertura deth govèrn ara ciutadania.

Objectius

Promòir e retornar ara ciutadania es valors democratics.

Daurir eth govèrn ara ciutadania, mejançant espacis de participacion dirècta e efectiva.

Enfortir e dinamizar eth teishut associatiu e velhar pera sua diuersitat, foncionament democratic e era sua implicacion ena gestion des ahèrs publics deth pòble.

Propòstes

Aprobacion e desplegament deth Plan Director de Participacion Ciutadana, que desde ua concepcion ampla e transversau permete estructurar eth procès de democratizacion que volem entath pòble.

Modificacion deth Reglament Organic Municipau (ROM) entà hèr-lo mès democratic e que facilite era participacion ciutadana, per'mor de garantir eth dret dera ciutadania e es entitats a poder intervier enes plens municipaus.

Convocacion d'ua audiéncia publica annau, en tot coïncidir damb er inici deth cors politic, entà delimitar es principaus linhes der an e hèr era avaloracion dera gestion der an anterior.

Creacion de Fòrums Ciutadans sus diferenti encastres tematics, entà decidir amassa, en assemblada, eth modèl de pòble que volem: educacion, cultura e hèstes, miei ambient e urbanisme, joenessa, atencion sociau, eca.

Realizacion de consultes ciutadanes sus es projèctes estrategics deth pòble.

Penjar de manèra puntuau ena taula d'anóncies e en lòc web der Ajuntament es actes de cada Plen damb es sòns resumits e acòrds.

Model de gestion

Volem tanben un modèl de gestion que hèsque enfasi ena adeqüacion des salaris e es assignacions des còssos per rapòrt ath Salari Minim Interprofessionau. Tà nosati, eth compromís politic d'un ciutadan non a d’èster jamès eth sòn mode de vida e, donques, prepausam ua limitacion des legislatures e es salaris.

Era basa deth finançament des municipis es darrèri ans a estat, a mès des negòcis immobiliaris, es impòsti e es subvencions provenentes dera Administracion. Actuauments, mos trobam encara deuant d’ua fòrta crisi deth sistèma economic e d'un important grad d'endeutament

5

generau que supause fòrtes retalhades en aguest sens. En tot tier en compde aguesta realitat, credem de besonh, coma mesura de responsabilitat, amiar a tèrme ua politica generau de contencion de despenses e non hèr a pagar damb un aument d'impòsti es deficits pròpis dera administracion.

Objectius

Assegurar qu'es principis d'informacion e publicitat regisquen totes es accions, mesures e plens municipaus, ena linha d'arténher un Ajuntament mès transparent e democratic.

Amiar a tèrme ua politica generau de contencion de despenses.

Hèr uns pressupòsti participatius entà adaptar era despensa publica as besonhs reaus des ciutadans.

Propòstes

Realizacion de pressupòsti municipaus participatius, a on es vesins e vesies poguen opinar e decidir sus es prioritats deth pòble.

Melhorar era qualitat e era eficacitat dera atencion e agilizar e simplificar es tramits.

Aumentar e melhorar es punts d'informacion (lòc web, taula d'anóncies, hilats sociaus, eca.).

Potenciar eth lòc web coma estrument d'informacion der Ajuntament e coma canau de consulta e participacion en tot perméter er usatge d'aguesta via entà realizar cèrtes gestions.

Crear ua lista de corrèus electronics de vesins e vesies per'mor que, aqueri qu'ac volguen, poguen arrecéber tota era informacion municipau mejançant aguesta via.

Informar de manèra personau e dirècta a tota aquera persona afectada dirèctaments per quinsevolh mesura municipau que sigue prenuda.

Limitacion deth salari deth Baile e còssos damb foncions de govèrn, a un maximal de 2,5 còps eth Salari Minim Interprofessionau.

Limitacion des mandats des cargues elegidi a dues lesgislatures de 4 ans.

Amiar a tèrme ua politica generau de contencion de despenses.

Revision deth tipe e es tarifes que determinen es diferenti impòsti enes limits justi entath finançament des servicis municipaus.

Hèr arribar annauments enes cases un bulletin damb es pressupòsti publics explicadi detalhadaments e de forma comprensibla, partida a partida (ingrèssi e despenses).

Concorsar ad aqueres subvencions que poguen interessar e facilitar era informacion referent ad aguest apartat as associacions e particulars deth pòble que se ne poguen beneficiar.

6

LES SE PROMOCIONE

Comerç e artesania

En un scenari de crisi economica, es comèrci, autonòms e petiti empresaris, non an estat ua excepcion, coma tampòc ac an estat d’auti motors deth pòble coma era ja barrada Residencia de Temps Liure o es empreses dera antiga centrau de Cledes. Ad açò li cau híger un procès d’afebliment deth petit comèrç tradicionau, deuant de granes cadees e superfícies comerciaus, que a plaçat aguest sector deth pòble en ua situacion fòrça preocupanta. S'an perdut actius e era sua associacion ei aué per aué inactiva.

Desde CORRÒP credem en Les e en sòn comèrç e apostam pera sua reviscolada, diversificacion e potenciacion dempús der Ajuntament.

Objectius

Palliar es efèctes dera crisi economica er aguest sector, e assegurar es bases entara sua continuitat e consolidacion.

Fomentar e acompanhar es formes comerciaus de tipe comunitari, coma es mercats e hèires en carrèr.

Retornar eth protagonisme ath comèrç ne lo centri deth pòble.

Propòstes

Creacion d’un servici de promocion economica.

Trabalharam pr'amor qu'eth petit negòci locau age protagonisme, en tot favorir condicions, espacis e permisi de besonh entà artenhé'c.

Sostieram e assessorament ath comèrç. En aguest sens, trabalharam amassa damb autes administracions, entà aufrir linhes de finançament entara melhora e renauiment deth comèrç tradicionau.

Promoiram campanhes entre comèrci damb ua politica hèta dempús der Ajuntament, coma per exemple en parc de Nadau, enes diuèrses sasons der an, pendent es hèstes, eca.

Actuaram de mediadors entre es proprietaris de locaus uets e es enterprenaires, entà facilitar era dubertura de naui comèrci damb condicions favorables.

Potenciaram es hèires.

Promocion e incentivacion dera venta dirècta en pòble des productes artesanaus e dera mèrca de garantia dera Val d’Aran, coma eth chuc de poma e era sidra e eth caviar.

Torisme

Eth sector toristic deth pòble tanben a estat tocat pera crisi economica generalisada. Eth modèl basat en torisme de termièra a perdut fòrça enes darrèri ans e fòrça des otèls e restaurants deth pòble non an hèt era adaptacion de besonh a d’autes formes de torisme globau que pòc a pòc an apareishut.

Un païsatge naturau excepcionau, ua identitat culturau unica, un passat istoric estacat ara termièra, un auviatge immateriau de prumèr ordre e un termalisme arraïtzat en pòble, son es principaus actius toristics que volem potenciar entà desvolopar ua alternatiua toristica en pòble. Tà hè'c, cau apostar per naues manères d'atrèir eth public, per ua imatge atractiua,

7

reau e virtuau, e pes infrastructures basiques que poguen assegurar era competitivitat de Les en un mercat globau.

Objectius

Apostar pera competitivitat deth sector damb hilats de servicis bàsics.

Potenciar eth torisme culturau, eth torisme actiu e eth termalisme.

Apostar peth torisme familhau e de descubèrta deth patrimòni e dera natura.

Melhorar es relacions damb es pòbles occitans vesins per'mor de crear sinèrgies e projèctes comuns.

Melhorar era imatge toristica deth pòble.

Propòstes

Creacion dera regidoria de torisme.

Implantacion de punts d’accès dubèrt de wifi d’usatge torístic.

Elaboracion d’un Plan de promocion toristic des actius deth pòble entara comercializacion de paquets.

Dubertura deth burèu d'informacion e torisme en epòca de nauta afluéncia toristica e damb oraris adaptadi as usatgèrs.

Mantenença des camins vesiaus e, damb era collaboracion d'autes administracions, restitucion deth camin vielh enquià Bossòst per Cledes.

Estudi entara redubertura dera aubèrja Matacabòs coma centre de torisme familhau e torisme actiu (trail, espòrts d'aventura, eca.).

Apòsta clara pera escòla d’Ostalaria e torisme e per un ampliament d'estudis professionaus de grad superior.

Creacion e consolidacion de rotes de descubèrta der auviatge culturau e naturau damb estrategies d'educacion ambientau pensades entath torisme familhau.

Potenciacion dera imatge de Les damb ua escomesa clara peth termalisme e eth benester.

Potenciar era Hèsta Major coma un referent culturau deth Pirenèu.

Estudi de viabilitat e finançament entara dubertura d'un equipament culturau restacat damb era interpretacion der auviatge immateriau e era termièra.

Installacion de lòcs de parcatge entà biciclètes que faciliten era arribada e estada de ciclotorisme.

Estudi dera connexion damb era pista ciclable dera Garona en Fronsac.

Estudi dera connexion damb transpòrt public damb França, en collaboracion damb d’autes administracions.

Elaboracion d'un plan de comunicacion digitau entara melhora deth posicionament web e enes hilats sociaus.

8

LES EI CULTURA E IDENTITAT

Era cultura ei un des elements principaus ara ora de bastir un modèl de societat integradora, solidària e dinamica. Comprenem qu'era cultura a d’èster entara ciutadania un mejan de relacion sociau, de participacion, de dialòg e de reflexion comuna.

Era cultura mos a de perméter arreconeisher-mos individuauments coma persones e collectiuaments coma membres d'ua comunitat damb identitat pròpia. Era cultura ei, donques, un estrument d'apregondiment democratic e de vertebracion sociau. Cau un supòrt mès intens e de mès apròp der Ajuntament entà potenciar es iniciatiues culturaus en pòble.

Damb era intencion de recuperar eth caractèr popular e participatiu des hèstes e es activitats culturaus, credem de besonh fomentar era implicacion e era participacion e escotar inquietuds e prepauses sorgides dera poblacion en generau e des associacions en particular (hemnes, joenes, culturaus, eca.) damb qui, coma Ajuntament, a d’èster puntuauments coordinat.

Comprenem es hèstes coma un element que a d’aprigondir ena coesion sociau, e coma un motor generador de complicitats entre vesins e vesies. Volem potenciar era autogestion des hèstes coma ua forma de hèr pòble, entà bastir ua comunitat egalitària, democratica, participativa e inclusiua.

Auem un patrimòni immateriau restacat damb era lengua e era cultura de prumèr ordre. Ei era nòsta volontat trabalhar entara sua conservacion, difusion e promocion.

Objectius

Apuar e promòir politiques de defensa dera lengua, cultura, tradicions e identitat aranesa.

Includir eth conjunt dera ciutadania e entitats ena definicion e organizacion des hèstes.

Apostar per un modèl hestiu descentralizat, accessible, diuèrs e de basa populara.

Aufrir un supòrt mès intens ara creacion e difusion culturau.

Propòstes

Hèsta Major e d’autes hèstes

Potenciar era Hèsta Major coma un referent culturau deth Pirenèu en tot apuar en tot çò de besonh era candidatura a patrimòni immateriau dera UNESCO.

Potenciar era occitanitat dera Hèsta Major.

Promòir era creacion d'ua comission de hèstes actiua, participatiua e implicada ena organizacion e era gestion des activitats des hèstes.

Promòir era participacion de diferenti sectors dera poblacion ena Hèsta, en coordinacion damb er Ajuntament e en tot establir sinèrgies.

Establir ua dotacion pressupostària ena Hèsta cossent damb era politica generau de contencion economica.

Aumentar era qualitat dera Hèsta en tot cercar ingrèssi extraordinaris dera administracion a faiçon de subvencion.

Promòir, recuperar o potenciar, segons eth cas, eth sens des hèstes tradicionaus que, ath marge des hèstes majors, son: castanhada, Cap d'an, Reis, Magràs, Shasclada, Era Carrèra, San Jaime.

9

Cultura, tradicion, lengua e país

Ordenar e digitalizar er Archiu Istoric Calzado entà poder èster consultat.

Sostier e promòir iniciatiues restacades damb era recuperacion dera tradicion, era istòria e era cultura deth pòble, d’Aran e d’Occitània.

Susvelhar qu'enes comèrci se retòle corrèctaments e en aranés. S’auferirà assessorament lingüistic e subvencions entath cambi des pannèus.

Apuar e promòir politiques de defensa dera lengua, cultura e identitat aranesa.

Organitzar corsi d’aranés gratuïts e volontariats lingüistics entàs nauvengudi coma mesura de coesion sociau e bona convivéncia.

Civisme e etica

Promòir un usatge civic e un manteniment collectiu des espacis e equipaments publics e des camins ruraus, especiauments en çò que tanh as residus e excrements d'animaus e as parcatges.

Tier en compde era perspectiva de genre e utilizar un lenguatge non sexista en toti es documents der Ajuntament.

Hèr usatge de critèris etics ena crompra de materiaus der Ajuntament.

10

LES PLANIFIQUE ETH SÒN FUTUR

Volem que Les sigue, cada còp mès, un bon lòc entà viuer-i. Pretenem qu'eth pòble creishe, que se reviscole economicaments e evolucione, mès qu'ac hèsque de manèra racionau e sostenible e, donques, sense pèrder era sua personalitat. Tot plegat, açò òc, sense renonciar ar imprescindible aument e melhora der espaci e es servicis publics e ath besonh de mès e melhors possibilitats e condicions d'abitatge.

Apostam per un urbanisme que respècte eth creishement naturau dera poblacion e que non sigue sometut ara especulacion immobiliària. Cau qu'era gent recupère es carrèrs e es places coma espacis de convivéncia, comèrç, léser e identitat. Volem méter en plaça es mecanismes de besonh entà preservar er encant deth pòble e proporcionar as vesins e veisies qualitat de vida.

Èm un pòble de montanha en un entorn naturau privilegiat, de grana riquesa ecologica e atractiu toristic, ei era nòsta responsabilitat velhar per ua adaptacion respectuosa ath miei e ua integacion païsatgistica que non maumete eth nòste tresaur, eth nòste patrimòni.

Objectius

Recuperar era nocion territoriau e víuer en nòste espaci d'ua manèra mès propèra e respectuosa damb er entorn e eth miei que mos entornege.

Promòir era mantenença e melhora dera identitat e era qualitat païsatgistica des ambients ruraus e urbans.

Auançar cap a un urbanisme democratic, participatiu e respèctuos damb er entorn. Un urbanisme planificat per instàncies ciutadanes e non ath servici d'especulacions e promotors immobiliaris.

Promòir un creishement sostenible e racionau deth pòble entà preservar era sua identitat, en tot sajar de conservar es bastisses e elements tradicionaus.

Velhar per ua politica de solèr e equipaments publics e peth dret ar abitatge.

Propòstes

Urbanisme

Impulsaram ua revision ciutadana deth planejament municipau, en tot adaptar-lo as besonhs dera poblacion e en tot hèr-lo ath maximal dinamic e participatiu possible. Eth POUM (Plan d’Ordenacion Urbanistica Municipau) ei un estrument imprescindible entà planificar eth futur deth pòble a miei e long tèrme.

Redaccion deth catalòg de bòrdes e cabanes, entà mèrcar en linhes entara sua conservacion e recuperacion.

Consultar e informar personalaments as vesins e vesies dirèctaments afectats, e ath pòble en generau, sus era realizacion de quinsevolh òbra.

Garantir e fomentar es drets de participacion ciutadana enes diferenti procèssi urbanistics que se poguen començar.

Recuperaram e mantieram eth hilat de camins publics ruraus entà facilitar es activitats esportiues e de léser.

11

Espaci públic

Potenciar es espacis publics coma lòcs de convivéncia e establir mecanismes efectius entara sua mantenença e conservacion (places, zònes de passejada, parcs infantils, eca.).

Mantenença des zònes verdes (arrossada, podatge, eca.).

Amiar a tèrme un plan de melhora des vies mès vielhes o en mau estat (acères, engodronat, canalizacions d'aigües, eca.) e, se cau, hèr es bastiments jos critèris basadi ena arquitectura tradicionau.

Assegurar era limpiesa dera via e des bastisses publiques.

Adaptar es naui espacis as besonhs des persones damb problèmes de mobilitat.

Abitatge

Promocion dera reforma d’abitages vielhs damb critèris d’eficiéncia energetica e conservacion der auviatge tradicionau damb bonificacions tributàries.

Gratuïtat deth permís d’òbres de reabilitacion d’abitatges tradicionaus, en tot conservar eth sòn caractèr, entà menors de 35 ans damb un empadronament en Les non inferior a 3 ans.

Impulsaram linhes d'ajuda entà evitar situacions de praubesa energetica, en tot trabalhar damb servicis sociaus e entitats.

Dessenh d'un Plan Locau d'Abitatge, imprescindible entà poder hèr politiques estrategiques, elaborat damb un procès participatiu, de forma conjunta damb era ciutadania e es actors implicadi.

Equipaments e òbres publiques

Acabar es òbres dera bastissa de "es Monges" e avalorar, prepausar e discutir era futura installacion en aguest equipament de servicis coma ua ludoteca, sales polivalentes o d’autes besonhs identificadi pera poblacion.

Adaptacion normatiua deth pati dera Escòla Publica Alejandro Casona, damb ua pavimentacion non agressiua.

Naues tecnologies

Disponibilitat de connexion wi-fi a internet en espacis publics coma er Ajuntament e es locaus d'associacions mejançant eth profitament deth hilat municipau.

Assegurar era cobertura mobila e eth 4G en toti es punts deth municipi.

Fomentar er usatge des naues tecnologies entre toti es sectors dera poblacion (mès que mès era gent mès grana) mejançant corsi d'informatica e d’autes tecnologies en Punt Òmnia Eth Haro.

12

LES EI SOSTENIBLE

Les ei un pòble damb ua longa tradicion agricòla e pagesa qu'eth desvolopament toristic a anat afeblint practicaments enquiara sua desaparicion. Maugrat tot, era zòna d'Era Lana encara conserve importanti valors agraris, ambientaus e païsatgistics que cau conservar. Es ièrles son espacis inondables a on se pòt hèr ua gestion actiua e sostenible deth risc d’inondacion. Es prats e peisheus son espacis de naut valor païsatgistic que cau conservar. Es bòsqui mos aufrissen matèries prumères (lenha, misharnons, caça, eca.) e son un actiu toristic important. En definitiua, er entorn deth pòble ei part dera esséncia deth nòste territòri e dera nòsta identitat.

Apostam peth besonh de promòir era activacion dera agricultura, per petita que sigue, pera mesa en valor deth païsatge naturau e per un entorn cuedat, a on i pogam víuer de forma sostenible.

Objectius

Deféner e collaborar actiuaments damb era pagesia.

Impulsar ua gestion sostenible des bòsqui e era recuperacion des peishèus e camps abandonadi.

Hèr dera gestion deth païsatge un actiu de desvolopament deth pòble.

Propòstes

Pagesia

Hèr préner consciéncia ara poblacion des valors qu'actuauments a er espaci d'Era Lana e promòir-ne era sua descubèrta.

Promòir era creacion de uarts municipaus sociaus pr'amor qu'era poblacion pogue accedir a auer eth sòn pròpri espaci a on gaudir der entorn, dera pagesia e deth autoconsum, en tot activar finques abandonades.

Collaborar damb era pagesia en tot defener-la, coma Ajuntament, deuant es institucions e en tot apuar-la enes sues reivindicacions.

Velhar peth bon estat des camins d'usatge agricòla.

Promòir es productes agricòles locaus, mejançant hèires e punts de distribucion.

Recuperacion dera hèira dera oelha aranesa que s’hège en Les.

Recuperar era hèira dera oelha aranesa que s’hège en Les.

Incentius fiscaus e subvencions per'mor de recuperar finques agricòles abandonades, peishèus e apraiar marges de pèira shuta.

Entorn naturau e païsatge

Amiar a tèrme ua conservacion, catalogacion e senhalizacion des elements arquitectonics tradicionaus e païsatgistics d'interès que se tròben laguens eth nòste tèrme e siguen dignes d'èster preservadi.

Aufrir as vesins era possibilitat d’obtier lenha des comunaus en cas de non auer-ne de propietat.

Estudi entara elaboracion d’ua Carta de païsatge deth Baish Aran, en collaboracion damb d’auti Ajuntaments deth terçon, damb un catalòg previ des bèns d’interés patrimoniau.

Dar prioritat, enes zònes ajardinades, as espècies autoctònes.

13

Melhora dera imatge deth pòble ena N-230, especiauments en çò que tanh as entrades ath pòble e ara publicitat.

Lordères

Promòir e facilitar era recuelhuda selectiva des residus en cases, pagesia e comerci.

Garantir un nuclèu urban e un entorn net e sense dèishes, damb era installacion de paperères.

Promòir un manteniment collectiu des espacis e equipaments publics, especiauments en çò que tanh as residus e excrements d'animaus.

Aigua

Velhar per ua prestacion adequada deth servici tant a nivèu de sanejament dera aigua (potabilitat) com per çò qu'ei dera sua sufisença (pression).

Realizar trabalhs de mantenença e conservacion deth hilat d’escoladèrs.

Energia

Establir uns nivèus racionaus d’enlumenat nocturn en tot redusir er excès de lum de determinades zònes e en tot aumentar-la en d’autes.

Priorizar, entath futur nau enlumenat public, lantèrnes fotovoltaïques e lums de baish consum (leds).

Promòir, informar e educar en estauvi d'energia, entà promòir bones practiques energetiques e mostrar er efècte dirècte qu'an aguestes mesures d'estauvi ena economia familhau e municipau.

14

LES SUENHE ARA SUA GENT

Era activitat esportiua a representat, es darrèri ans, ua des prepauses sociaus e integradores mès importantes deth pòble e, coma tau, refortilhar-a e mantier-la a d’èster ua prioritat, donques pòt convertir-se tanben en un èish estrategic de desvolopament toristic.

Era gent grana e era joenessa an estat es sectors dera poblacion tradicionauments desbrembadi, tot e que son part indispensabla deth pòble. Er Ajuntament a d’atier es sòns besonhs. Entàs joeni, era participacion ei un element clau entà assegurar er exit des politiques de joenessa. Sense era participacion era programacion ei unidireccionau e non promò era implicacion ciutadana.

Pensam qu'eth foment dera adequada convivéncia entre es ciutadans e es bones relacions d'aguesti damb er Ajuntament an d’èster un des pilars deth bon govèrn municipau. Les ei un pòble damb ua nauta taxa de nauvenguts que demanen integrar-se, son de besonh donques politiques actiues qu’ac hesquen possible entà fomentar era coesion sociau.

Objectius

Enfortir e dinamizar eth hilat associatiu e velhar pera sua diuersitat, foncionament democratic e era sua implicacion ena gestion des ahèrs publics deth pòble.

Plaçar ara ciutadania coma subjècte de drets e de déuers, ath delà dera sua situacion d'edat, sociau, genre e procedéncia.

Fomentar era coesion sociau, era integracion e era convivéncia en pòble.

Fomentar er espòrt e eth léser coma pratiques sociaus integradores entà artenher salut e benèster.

Propòstes

Ensenhament

Establir un marc de relacions estables damb era escòla e er AMPA en tot atier es sues prepauses ena mesure des possibilitats der Ajuntament.

Avalorar era adaptacion d'un espaci municipau coma ludoteca.

Apostar per Institut Escòla d’Ostalaria de Les e sollicitar ath Conselh Generau d’Aran er ampliament der ensenhament a grads de cicle superior, coma ua apòsta de futur entath pòble.

Dubertura dera escòla mairau de titolaritat municipau.

Supòrt ath minjador escolar, en tot establir un sistèma d’ajudes entàs familhes qu’ac agen de besonh.

Associacions

Apuar totes es associacions coma garantia entà auer ua cultura participativa, dinamica e diuèrsa.

Dar eth maximal supòrt uman, logistic e economic as associacions e méter ath sòn servici era infrastructura der Ajuntament, tant umana coma materiau.

Destinar ua partida pressupostària minima fixa e annau a cada associacion en base as sues activitats e besonhs.

Subvencionar parciauments activitats concrètes qu'es associacions amien a tèrme e agilizar e simplificar es gestions burocratiques entara sua adjudicacion.

15

Estudiar eth despartiment de locaus d'associacions entà que sigue equitatiu e avalorar era possibilitat e foncionalitat d'un centre associatiu compartit.

Dubèrtura dera radio municipau de Les entà que sigue gestionada pes associacions, especiauments era des joeni de Les. Era radio ei un iniciativa entara difusion dera cultura locau e un estrument de coesion sociau e foment d'ua joenessa activa e participativa

Espòrts

Promòir era activitat fisica damb era creacion e condicionament de rotes mercades entà caminadors, corredors e ciclistes damb panèus informatius e indicacions referents a mètres recorrudi.

Trabalhar pera continuitat e er impuls dera activitat esportiua.

Atier e melhorar es installacions deth camp de futbòl en basa a critèris de viabilitat economica.

Melhorar es infrastructures dera zòna esportiua laguens des possibilitas economiques der Ajuntament.

Apuar e promòir un torisme actiu en Baish Aran (espòrts aventura, excorsionisme, BTT, trail running, eca.).

Joenessa

Garantir un locau entar joenessa, mantengut e gestionat de manèra responsabla.

Implicar ara joenessa ena organizacion des hèstes e d’autes activitats sociaus, culturaus o esportiues deth pòble, entà fomentar era participacion e integracion ena vida deth pòble e reforçar es valors de cooperacion, convivéncia, solidaritat e egalitat.

Estudiar es equipaments de besonh e es sues possibilitats de dubèrtura en terrens e bastisses municpaus (skateparc, ludoteca).

Atier es demandes e suggeriments dera joenessa.

Organizacion de corsi de formacion e talhèrs específics entara joenessa.

Promocion d'iniciatiues d'òci public e privat pr'amor que s'assolide ua bona aufèrta d'òci ath municipi.

Ajudes a projèctes impulsadi per joens.

Gent grana

Promòir e era gimnastica de mantenença entà gent grana e adults.

Promòir charrades e facilitar informacion ea matèria de salut e prevencion d'accidents ara poblacion en generau, damb especiau incidéncia ena gent grana.

Fomentar era creacion d'un centre de dia entara gent grana, en collaboracion damb d’autes administracions.

Evitar er isolament dera gent grana, mejançant programes normalizadi e espacis entara relacion entre diferentes generacions.

Convivéncia e coesion sociau

Promòir plans comunitaris entar includiment e era coesion sociau, entà corbir e coordinar sus eth terren tot eth conjunt de servicis sociaus e lutar contra era exclusion sociau dempús der Ajuntament.

Corbiram era demanda d'aprendissatge dera lengua occitana, donques ei un des prumèrs elements coesionadors e d’integracion.

Velhar pera integracion e era bona acuelhuda de nauvengudi:

Hèr-les conéisher es servicis publics e comèrci deth municipi.

Integrar-les en hilat associatiu.

Ensenhar-les er entorn naturau e eth patrimòni istoric.

Ensenhar-les era lengua.