2019-2020 ikasturteaGurasoentzako aldizkaria• Urtekaria

Lea Artibai Amankomunazgoa • Prebentzio Zerbitzua

40.

2 E g i t e k o P r e s t ! • 4 0 . z e n b a k i a • 2 0 1 9 - 2 0 2 0 i k a s t u r t e a

Lege Gordailua BI-2770-01Ikastetxe laguntzaileak

Lekeitioko EskolaMarkina-Xemeingo BHI Institutua

Ondarroako Zubi Zahar Herri Ikastola

Maketazioa: 11BARRI

EgileaLea-Artibaiko Amankomunazgoa• Adikzioen Prebentzio Zerbitzua

Patrokua Jauregia • Xemein Etorbidea, 1348270 MARKINA-XEMEIN

Tf.: 94 616 90 78 • Faxa: 94 616 92 78prebentzioa@lea-artibai.org

www.lea-artibai.org

Babesleak

3 BarriakArgazki mezularialehiaketa

4 0tik 6 urteraIkaskuntzaren arazoakhaurtzaroan (0-6)Ainhize Agirregoikoa Lopez

6 7tik 12 urteraIkaskuntzaren arazoakhaurtzaroan (7-11)Ainhize Agirregoikoa Lopez

8 Zeure TxokoaKontsultak, zalantzak...

10 12tik 18 urteraIkaskuntzaren arazoak nerabezaroan (12-18) Ainhize Agirregoikoa Lopez

12 DenentzatIkaskuntzaren arazoakhaurtzaroan etanerabezaroan Fernando Olabarrieta Artetxe

• Aldizkarian agertzen diren liburuen eta webguneeninformazioa, artikulu egileekgomendaturikoak dira.

Ekintza honek Foru Aldundiarendirulaguntza jaso du

40. zenbakia

Lea Artibai Amankomunazgoak,berau osatzen duten udalerrieta-ko DBH eta DBHOko ikaszentru

guztiei esker, ikasleek prebentzio zer-bitzuko kale hezitzailearekin elkarla-nean, adikzioen arriskuen ingurukoprebentzio tailerrak lantzen ari dira.

Tailer horienbarne, aurtengoikasturtean ere, 5.ikasturtez jada, DBH4. mailako gazteikasleekin “argazki

mezularia” deituriko lehiaketan partehartzea planteatu zaie ikasleei, azkenbatean, gelan egindako tailerretakolan horri, jarraipena emateko helbu-ruaz.

Adikzioen gaia oinarri hartuta, baidrogen kontsumoa, sare sozialen era-

bilera, menpekotasunemozionala erlazioe-tan… gazteen ikuspe-gia jasotzen duenargazki lehiaketa batda, argazki bakoitzakmezu bat eramaten

duelarik. Helburu orokor bezala, gazteikasleak adikzioen inguruko arriskupsikosozialetaz ohartzeko, informazioegiatia lantzen jarraitzeko, prebentzioeta osasuna bultzatzeko eta azkenbatean, eurei zuzenean dagozkien gaihauetaz hausnartzeko da.

Argazki bakoitzak, 150 €ko sariaizaten du, kopuru hori gelako ikasketabidairako erabilgarri izan daitekeelauste izanda. Azken 4 ikasturteetanparte hartu dutenen artean, ondoren-go lanak izan dira sarituak, horra horba horietako argazki batzuk:

barriak

3

• Hemen agertzen diren liburu, KD edotabideo guztiak Amankomunazgoko preben-tziorako zerbitzuan dauzkagu, zuotako edo-zeinen eskura erabili ahal izateko. Doanuzten dira denbora zati baterako. •

“Egiteko prest!”,Interneten:

www. lea-artibai.org

Egiteko Prest!aldizkariaridagokion

informazioa

E g i t e k o P r e s t ! • 4 0 . z e n b a k i a • 2 0 1 9 - 2 0 2 0 i k a s t u r t e a

ARGAZKI MEZULARIA lehiaketa

telefonoz: 94 405 15 49eguaztenero:11:30-13:00 / 16:00-17:30internetez: www.etxadi.orgpostaz: ETXADI Maximo Agirre, 18 bis, 5. pisua, 10. dptoa. 48011 Bilbo

GURASOENTZAKO PSIKOLOGOEN ZERBITZUA DOAN

0-18 urte bitarteko seme-alaben hazkuntzan laguntzeko.(Servicio gratuito de psicólogas y psicólogos dirigido a madres y padres

para ayudar en la crianza de los/as hijos/as de 0-18 años.)

0tik 6ra0tik 6 urtera

Ikaskuntzaren nahasmenduekumeek gaitasun akademikojakin batzuk eraginkortasunezbereganatzeko orduan erakus-ten dituzten arazo iraunkor,ustekabeko eta konkretuei egi-ten diete erreferentzia.Zailtasunek umeen eskolakoerrendimenduari nabarmen era-giten diete eta, batzuetan,euren eguneroko funtzionamen-duari ere. Aipatzekoa da zailta-sunak agertu egiten direla nahizeta umea era egokian eskolara-tuta egon, adimen normala izaneta testuinguru soziokulturalaaldekoa eduki.

Ikus daitekeenez, zailtasun horiekeskolako etapari lotuta egoten dira.Hala ere, badaude haurtzaroko lehe-nengo urteetan zehar era goiztiarre-an agertzen diren seinale batzuk,umearen ikaskuntza-prozesua, ibilbi-de normatiboarekin alderatuz, eraezberdinean garatzen ari dela adie-razten dutenak. Alterazio horiekumeek informazioa modu ezberdine-an hautematea, prozesatzea edokomunikatzea dakarte eta bai ikaste-ko abiadurari zein edukien eskura-tzeari eragiten diete.Haur batzuek era geldoagoan ikas-ten dute eta informazioa prozesatze-ko zein ezagutzak barneratzeko den-bora gehiago behar dute. Bestebatzuek, ordea, eduki berriak ikaste-ko zailtasunak dituzte, ulermen ara-zoak edota edukien barneratze ara-zoak direla medio. Gainera, ikasita-koa egunerokotasunean aplikatzekoeta erabiltzeko zailtasunak ere agerdaitezke. Hortaz, ikaskuntzaren zail-tasunak idazteko, irakurtzeko edomatematiketarako arazoetatik haragodoaz eta gaitasun akademikoetaninplikatuta dauden prozesuetan era-giten duten beste gaitasun batzuk

ere barne hartzen dituzte (hizkuntza,arreta edo oroimena, esaterako).

ZEINTZUK DIRAIKASKUNTZARENNAHASMENDUREN BATGARATZEKO ARRISKUADAGOELA ADIERAZTENDIGUTEN SEINALEGOIZTIARRAK?

• Arreta zentratzeko edota jardue-ra berean mantentzeko zailtasu-nak.• Hitzak errepikatzeko edo gerta-kari hurbilak oroitzeko zailtasunak.• Erantzuteko (hitzez zein ekin-tzaz) geldotasuna.• Atzerapena hizkuntzaren gara-penean.• Denbora-sekuentziak barnera-tzeko (gosaria-bazkaria-afaria;atzo-gaur-bihar), oinarrizko kon-trako kontzeptuak ezberdintzeko(handia-txikia) edo kontzeptuespazialak ulertzeko (kanpoan-barruan, goian-behean, aurrean-atzean…) zailtasunak.• Antzeko ahoskera duten hitzaknahastea: fonemen artean ezber-dintzeko zailtasunak.

• Jarraibideak ulertzeko eta,ondorioz, horiek betetzeko zailta-sunak.• Letrak identifikatzeko eta ikaste-ko zailtasunak.• Letra dagokion soinuarekinlotzeko zailtasunak.• Zenbakiak ikasteko zailtasunak:zenbatzeko, idatzizko irudikapenaezagutzeko eta zenbakia kantita-tearekin lotzeko arazoak.• Hitz berriak ikasteko zailtasunaketa hizkuntzaren erabilera sinplea,edukiari zein egiturari dagokienez.• Arrazoitzeko eta arazo errazakebazteko unean logika aplikatzekozailtasunak.• Beste umeekin erlazionatzekoarazoak.• Ulertzeko edo besteentzako eraulergarrian adierazteko zailtasu-nak dituenean, suminkortasunaedota jokabide moldakaitzak adie-raztea; edo uzkur agertzea.

ZER EGIN DEZAKEGU GURESEME-ALABARENGANZAILTASUNAK ANTZEMATENBADITUGU?Kontuan izan behar da umeek ezdutela gaitasun bera arlo guztietara-ko eta logikoa da gai batzuen esku-ratzea gehiago kostatzea. Hala ere,edozein susmoren aurrean, zalan-tzak argitzen lagunduko digutenpausu batzuk jarrai ditzakegu.Batetik, gure seme-alabaren hezitzai-leekin hitz egingo dugu, umeak esko-lan ematen dituen ordu mordoarekin,litekeena baita, alarma-seinalerenbat egonez gero, beraiek ere antze-man izana. Bestetik, gure kezkakerreferentziazko pediatrarekinkomenta ditzakegu, bestelako zailta-sunak (sentsorialak edo neurologiko-ak) baztertzeko.

Ainhize Agirregoikoa LopezPsikologian Lizentziatua eta Pedagogian eta aniztasunaren arretan aditua • Etxadi taldeko kolaboratzailea

• BILBO

Ikaskuntzaren arazoak

4 E g i t e k o P r e s t ! • 4 0 . z e n b a k i a • 2 0 1 9 - 2 0 2 0 i k a s t u r t e a

ikerketa

Gomend

atutako

liburua

ELIsABETH, T. y GINGER, F. (2008)Edades y Etapas. Narcea Ediciones.

Berebiziko garrantzia du eremu bihoriek (hezkuntzarena eta osasunare-na) mobilizatzea, arlo horietako deriba-zioek Aldundiaren Gizarte-Ekintzakobalorazio-zerbitzuetarako sarbideaerrazten baitute. Bertan 0-6 urte bitar-teko umeen garapenaren balorazioaegiten da eta, beharrezkotzat jotzendenean, umearen arreta goiztiarrekoesku-hartzearen gastuak ordaintzendira, doako sarbide unibertsala berma-tuz. Esku-hartze horietan hainbat arlolantzen dira: sozio-emozionala, moto-rra eta garapen fisikoa, kognitiboa,jokabidea, komunikazioa eta hizkuntzaeta autonomia pertsonala. Zerbitzuahitzartutako zentroetan eskaintzen daprofesional espezializatuen eskutik(logopedak, psikologoak, fisioterapeu-tak, psikomotrizistak edo pedagogoak,besteak beste). Baliabide honek haur-garapena indartzen laguntzen du eta,gainera, familiei orientazio zerbitzuaere ematen die, sor litezkeen zalantzakargitzeko eta kasu bakoitzean beha-rrezkoak diren jarraibideak eskaintze-ko.Bestalde, oso garrantzitsua da eskolakBerritzeguneko profesionalen balora-zioa ahalbidetuko duen protokoloamartxan jartzea, betiere gurasoen bai-menarekin. Horrela, umeak eskolanbehar dituen laguntzak jaso ahalko dituadin goiztiarretik hasita (PTa, logope-da, hezitzailea, fisioterapeuta edo tera-peuta okupazionala).

ZER EGIN DEZAKEGU ETXEANGURE SEME-ALABARILAGUNTZEKO?Lehenbizi, umearen zailtasunak ulertubehar dira, berarengan presio gehiga-rririk ez jartzea ezinbestekoa baita.Bere denborak errespetatu behar dira,informazioa prozesatzeko eta erantzu-teko tarte luzeagoak emanez; izan ere,presak umearen erantzuna zein ekime-na moztu ditzake. Kontziente izanbehar dugu zailtasunek sufrimenduasor dezaketela umeengan, sarritaneuren mugen jakitun baitira. Gainera,kasu batzuetan euren kideekiko ezber-dintasunak senti ditzakete, ez direlakoerraztasun berarekin moldatzen.Hortik abiatuta, gure ekintzen gakoajolasa izan behar da beti. Gure umea-ren arazo espezifikoak estimulatzerabideratutako ekintza orok osagai ludi-koa izan behar du, parte har dezanmotibatzeko eta umearen zailtasuneki-ko familia-giroa positiboki bizitzeko.Gainera, ulermena erraztuko dutenjarraibide labur eta argiak emango ditu-gu. Hauek dira egin ditzakegun ekin-tzetako batzuk:

• Oroimen-jolasak, bisualak zeinentzunezkoak. Ohiko bikote-jolasakerabil daitezke, baina elementuakgogoratzera ere jolas dezakegu.Adibidez, animalia bat esan etatxanda bakoitzean orduraino esan-dako animalia guztiak errepikatu.Amak: txakurra; aitak: txakurra,katua; umeak: txakurra, katua,tigrea, eta abar. Elementuak alda-tzen joan gaitezke (frutak, koloreak,arropak…).• Asmakizunak edo pisten bidez ele-mentuak asmatu.

• Letra eta soinuekin jolastu: ikusi-makusi, kateatutako hitza (aurrekohitzaren azken silaba/letrarekin has-ten den hitza esan: ona-nago-gorri…), zentzugabeko hitzak errepi-katu, silabetan zatitu…• Abestiek hitz berriak ikastea ahal-bidetzen dute, oroimena eta gogora-pena estimulatzen dute eta jarraibi-deen ulermenean lagun dezakete,abestiak umearen parte-hartzeaeskatzen duenean (adibidez, koreo-grafia daukatenean).• Liburuko irudiak behatu bitarteanelkarrekin ozen irakurtzeak testuin-guru partekatua sortuko du eta hiz-tegia, adierazpen-hizkuntza, letrenezagupena, arreta eutsia zein fone-men artean bereiztea estimulatukodu. Gainera, galderen, azalpenenzein deskribapenen bidez umearenparte-hartzea aktibatuz gero, esti-mulazioa indartuko dugu. •

Es importante estar atentos a lasdificultades, a veces sutiles, quepuedan aparecer desde edadestempranas para poder movilizarlos recursos necesarios que permi-tan trabajar estos problemas, yaque la intervención tempranapuede reducir y paliar los efectosnegativos de los mismos. Además,es posible estimular el desarrolloinfantil desde casa mediante eljuego y en un contexto lúdico deafecto y comprensión.

5

Dificultades en elaprendizaje (0-6)

E g i t e k o P r e s t ! • 4 0 . z e n b a k i a • 2 0 1 9 - 2 0 2 0 i k a s t u r t e a

Ainhize Agirregoikoa LopezPsikologian Lizentziatua eta Pedagogian eta aniztasunaren arretan aditua • Etxadi taldeko kolaboratzailea

• BILBO

Lehen hezkuntza hastea haur-ikaskuntzaren garapenean gako-etapa da, alfabetatzea eta ikas-kuntza matematikoa hasten bai-tira. Hortaz, logikoa da aurretiazsotilagoak ziren ikaskuntzaara-zoak momentu honetatik aurreranabarmenagoak izatea, irakur-tzen eta idazten ikasteak dakar-tzan exijentziak direla eta.

Ikaskuntzaren nahasmenduek eskolaadineko umeengan %5 eta %15 artekointzidentzia dutela estimatzen da.Horren arabera, 25 umeko gela bateanikaskuntzaren arazoren bat izangoduen kopurua 1 eta 3 artekoa izangoda. Datu horrek nahasmenduarenhedaduraren ideia ematen du, izan ere,umeak bi urte eskasetan irakurtzen etaidazten ikastetik, gaitasun horiek ikas-teko eta dakitena adierazteko erabiltze-ra pasatzen dira. Horrek gogoetagarrantzitsu batera garamatza: eskola-ereduak ezagutza nola ulertzen duenikusita, irakurtzeko, idazteko, ulertzekozein adierazteko zailtasunak dituztenumeentzat ezagutza eskuraezina izan-go da eta, ondorioz, eskola-arrakastaeskuragaitza.

Oro har, bi zailtasun-mota bereiztendira: komunikazioaren nahasmenduak(hizkuntzaren eta hizketaren nahas-menduak) eta ikaskuntzaren nahas-mendu espezifikoak (irakurketaren,idatzizko adierazpenaren eta matema-tiken nahasmenduak).

Lehenengo blokean ahozko zein ida-tzizko hizkuntzari lotutako zailtasunakegongo lirateke, bai jabetzeari eta baiulermen zein adierazpenari eragitendiotenak, eta umeek honako ezaugarrihauek izan ditzakete:

• Hiztegi-maila oso baxua• Hitzezko oroimen mugatua• Egitura gramatikal eskas eta sin-

pleak erabiltzea• Hizketa pobrea eta okerra• Fonemak ondo artikulatzeko ara-zoak• Toteltasuna• Hitzezko zein hitz gabeko komuni-kazioaren erabilera sozialerako ara-zoak

Bigarren blokeak gaitasun akademiko-etan eragin zuzena duten zailtasuniraunkorrak hartzen ditu. Irakurketa-arazoetan, ezaugarri hauek ikus ditza-kegu:

• Irakurketa-akats asko (zehaztasunfalta)• Irakurketa geldoa• sarritan hitzak asmatzen ditu• Irakurritakoaren zentzua harrapa-tzeko zailtasunak• Esaldiak zein horien arteko erlazio-ak ulertzeko arazoak• Testuaren zentzu sakonaren gale-ra

Zailtasun horiek ortografia eta idazme-neko arazoekin lotuta egoten dira, bes-teak beste:

• Idazmen-akats asko (letrak gehitu,ordezkatu edo kendu)• Hitz bera era ezberdinetan idaztendu (adib., arrautza arrautsa, harrau-tza, harrautsa...)• Gramatika- eta puntuazio-akatsasko

• Ideiak gaizki eta argitasunik gabeantolatzea• Parrafoen antolamendu eskasa

Zailtasun matematikotan, zenbakiak,kantitateak eta horien erlazioa ulertze-ko arazoak ikusiko ditugu:

• Digitu bakarreko gehiketak egitekoarazoak (sarritan, atzamarrak erabil-tzen ditu)• Kalkuluan zehar galdu egiten da• Momentu bakoitzean egin beharre-ko eragiketa ulertzeko zailtasunak• Arrazoiketa matematikoa nabar-men kaltetuta• Kontzeptu zein eragiketa matema-tikoen erabilera eskatzen duten ara-zoak ebazteko zailtasunak

Aipatutakoak ohikoenak diren arren,ikaskuntzari eragiten dieten bestearazo batzuk ere badaude. Izan ere,ume batek aldi berean nahasmendubat baino gehiago izan dezake edonahasmendua beste zailtasun batzueilotuta agertu. Adibidez, arreta-arazoekeragin zuzena izango dute ikaskuntzaneta eskola-errendimenduan. Pertsonaorok zeregin bat egiteko zailtasunakizango ditu ezin badio arretari eutsi edoez bada eginkizunean luze kontzentra-tzeko gai. Ikasgelara eramanda, zailta-sunak dituen umeak oztopoak saihestubehar ditu eduki zein trebetasunberriak ikasten saiatzen den bakoitze-

6

ikerketa Ikaskuntzaren arazoak

NONO GRANERO(2015). Bolobo. Editorial Milratones.6 urtetik gorakoentzat.ANNA sANs FITO(2012).¿ Por que me cuestatanto aprender?:Trastornos delaprendizaje.Editorial Edebe.

Gomend

atutako

bibliog

rafia

7tik 11ra7tik 11 urtera

E g i t e k o P r e s t ! • 4 0 . z e n b a k i a • 2 0 1 9 - 2 0 2 0 i k a s t u r t e a

an: ezin izango du ikasgaian arreta jarri,lanak egitean galdu egingo da, eta argibi-de konplexuak jarraitzeko zailtasunakizango ditu. Horrek guztiak ulermeneanzein emaitza akademikoetan ondorionegatiboak izango ditu. Memoriak erearretarekin harreman estua dauka eta ira-kurtzen, entzuten edota ikusten dugunagogoratzeko beharrezkoa da. Arreta jar-tzea ezinezkoa bazaigu, ez dugu era ego-kian gogoratuko eta eragin negatiboaizango du emaitza akademikoetan.Zailtasun hauek ohikoak dira hizkuntza-,irakurketa- edota matematika-mailan ara-zoak dituzten umeengan eta hainbat arlo-tan arazoak badaude, zailtasunak ugarituegiten dira.

ZER EGIN MAILA HAUETANZAILTASUNAK ANTZEMATENBADITUGU?Eskolaurrean ez badira detektatu, beha-rrezkoa izango da zailtasunon norainokoabaloratzea, kasu bakoitzean eskuhartzeegokiena ezarri ahal izateko. Laguntzabaliabideak eskolara iristeko, izaera ofi-ziala duen txostena egon behar da.Horretarako aukera hauek daude:

• Osasun-arlotik, pediatrarekin hitz egindezakegu, Haur eta GazteentzakoPsikiatriako Unitatera deriba gaitzan.Bertan, bestelako zailtasunak bazter-tzeko eta ikaskuntzaren nahasmenduadagoen ala ez argitzeko froga ezberdi-nak egingo dizkiote.• Hezkuntza-arlotik, gure seme-alaba-ren irakasleekin kontrastatuko dituguumearen ikaskuntza arazoak, eskolakoorientatzaileak balora ditzan.Baieztatuko balira, Berritzegunekobalorazioa martxan jartzeko protokoloaaktibatuko litzateke. Horren helburuaumearen zailtasunak gutxitzea etahorien ondorio negatiboak txikiagotzeaahalbidetuko duten baliabideak (mate-rialak zein laguntzarako profesionalak)jartzea da.

Aipatzekoa da irakasleek umearen zailta-sunak ulertzea eta bere gaitasunak eza-gutzea berebizikoa izango dela, bere arra-kasta-akademikoa erraztuko duten eba-luaketa-metodoak moldatu ahal izateko.

NOLA ERAGITEN DIO HONEK GURESEME-ALABAREN ONGIZATEARI ETAZER EGIN DEZAKEGU UMEARILAGUNTZEKO?Ikaskuntzaren zailtasunen desabantaile-tatik abiatuz bizitza akademikoari aurreegiteak umeen ongizate-emozionalarieragin diezaioke. Jariotasunez irakurtze-ko, era egokian adierazteko, printzipiomatematikoak ulertzeko, ikusitakoa etaentzundakoa ulertzeko edota arreta man-tentzeko ezintasunei egunero aurre egiteaoso nekeza izan daiteke. Jarduera horiekberez esfortzu handia eskatzen dute, hor-taz, sarritan etengabeko erronka gaindie-zina da ume hauentzako. Porrot jarraituakhigadura eta frustrazioa eragiten die eta,gainera, osagai soziala ere badute, beretaldeko kideek arrakasta lortzen baitute.Horrek negatiboki eragin dezake umeenautoestimuan. Esfortzu handia egin arrenbehin eta berriz porrot egiteak antsietatea,etsipena eta tristura sor ditzake eta horrenadierazle dira: gehiegizko kezkak, nega-rra, tripako zein buruko mina edota jokabi-dearen alterazioak. sufrimendu horriaurre egitea eta umearen usteak aldatzeakonplexua eta neketsua da. Horretarako,honako gai hauek jorratuko ditugu umea-rekin:

• Bera ez dela gertatzen zaionarenerantzule• Zailtasunek ez diotela inolaz ereberekiko dugun maitasunari eragiten• Umearen erruduntasuna saihestu,zailtasunekiko jarrera positiboa eraku-tsiz• Bere ulermen-mailara egokituta, zergertatzen zaion azaldu• Argi utzi ez dela gainerakoak baino“tentelagoa”, gaitasun ezberdinakdituela baizik• Lorpenak (eskolakoak zein bestelakoarloetakoak) esplizituki baloratu• Norberaren balio-irudia berreraiki-tzen lagunduko duten sentimendupositiboak indartu• Erraz eta gogotsu egiten dituen ekin-tzak indartu, arrakasta-esperientziapositiboak pila ditzan

Arlo akademikoan, zailtasunen araberalagunduko diogu. Edozein kasutan,pazientzia eduki behar da eta etxekolanak egiteko zein ikasteko behar duendenbora eman. Holakoetan, zereginakhelburu txiki eta konkretuetan zatitzealagungarria da. Alde batetik, zaila den horiegingarri bezala hautematen lagundukodiogu eta, bestetik, helburu bakoitza lortuondoren atsedenaldiak izateko aukeraematen ari gatzaizkio. Halaber, zailtasu-nak profesionalen laguntzaz lantzea ezin-bestekoa da, baina etxean ere lan horiindar dezakegu. Edozelan ere, beti izangoda emankorragoa zailtasunak eguneroko-tasunean lantzeko aukerak aurkitzea (adi-bidez, jolasen, pelikulen edo komikienbidez, edota erosketa egin bitartean).Umearekin mahai batean dendora luzezjesartzea zailtasunak sortzen dizkion ari-ketak egiteko ez da komenigarria. Hobeda zailtasuna zuzenean lantzera eskaini-tako denbora laburra izatea (15 minutueguneko, adibidez) eta denbora hori luza-tzen joatea umea trebeago sentitu ahala,bere gaitasunekiko konfiantza irabaztenhasten denean eta jarduera berarentzakohain estresagarria ez denean. •

Las dificultades de aprendizaje sehacen más evidentes cuando los y lasmenores se inician en la educaciónprimaria, ya que comienza la instruc-ción de la lectoescritura y de las habi-lidades matemáticas. No obstante,otras dificultades como las linguísti-cas o las atencionales también influ-yen negativamente sobre su rendi-miento escolar. Todas estas dificulta-des impactan de forma negativasobre el bienestar emocional infantil,por lo que es necesario movilizar losrecursos de apoyo en el contextoescolar, recibir intervención profesio-nal y que el niño o la niña perciba unclima de apoyo y afecto positivo en elhogar.

7

Dificultades en elaprendizaje (7-11)

E g i t e k o P r e s t ! • 4 0 . z e n b a k i a • 2 0 1 9 - 2 0 2 0 i k a s t u r t e a

8 E g i t e k o P r e s t ! • 4 0 . z e n b a k i a • 2 0 1 9 - 2 0 2 0 i k a s t u r t e a

ZEURE TXOKOA kontsultak • zalantzak • kezkak...GALDERA/ EGOERA.4 URTEKO ALABA DAUKAGUETA EZ DU IKASTEKO INTERE-SIK ADIERAZTEN, EZ ZAIOGUSTATZEN KLASEKO EGINBEHARRAK EGITEA (FITXAK,ZENBAKIAK, LETRAK…)HORRELA JARRAITZEKOTANHAUR HEZKUNTZAKO AZKENURTEA ERREPIKATZEAGOMENDAGARRIA LITEKEELAESAN DIGUTE. ZER EGIN DEZA-KEGU? MILA ESKER.

ERANTZUNA/ORIENTABIDEAK:Lehenik eta behin, kontutan hartubeharrekoa da zuen alaba oraindikoso txikia dela eta oraindik deboradagoela Haur Hezkuntzako helburuakbetetzeko eta Lehen Hezkuntzarapasatzeko. Haurraren erritmoa erres-petatzea garrantzitsua da, baita gus-tuko ez dituen klaseko ariketa horiekegiten ez behartzea, gertatu balitekenahi denaren kontrakoa lortzea etahaurra larritu eta urduritzea. Hala ere,badira zenbait gauza familia bezalaegin ditzakezuenak zuen alabarengarapenean laguntzeko.

Auzoan zein etxean jolasteko espaziofisiko egokia izateak esploratzeko etaikasteko grina piztu dezake, baitaetxerako lanak edo eskolarekin harre-mandutako eginkizunak aurrera era-mateko beste espazio batek ere.Espazio horietan liburuak eta bestela-ko material eta joko didaktikoak iza-tea gomendatzen da; modu horretan,umeak bere eskura izango ditu, nahiedo behar dituenean erabiltzeko.Zenbait material egongo da zuenlaguntzarekin erabili beharko duena(ordenagailua edo tableta, esaterako)edo haien erabileran gida bat izanbeharko dutenak hasiera batean etaapurka-apurka, bakarrik erabiltzekogai izango dena (laguntza murriztuzkonpetentziak hartzen dituzten heine-an). Horiek erabili ahal izateko, lekuazgain, zuekin jokoan aritzeko denboraizatea ere ezinbestekoa da.

Klasean ematen den ikaskuntzahorretarako, zein beste batzuetarako,teknologia berriak erabilgarriak izandaitezke (bideoak, aplikazioak, pro-gramak…). Eskaintzen zaion material

hori benetan erabilgarria suertatzekoeta bere adinari, beharrei eta lortunahi ditugun helburuei egokitutakoakizateko, ezinbestekoa izango da,ematen duen denbora eta erabilerakontrolatzea. Horretarako, izpide izandezakegu "Academy of Pediatrics "elkarteak egiten duen gomendioa: 3-5 urte artean, gehienez, ordubeteematea pantailen aurrean.

Egoera eta estimulu berriak errazteaere baliagarria izan liteke, adinariegokitutako ekintza kulturalak eginez,kirola maiztasunez praktikatuz, libu-ruen erabilpena sustatuz edo istorio-ak eta ipuinak irakurriz, besteakbeste. Horretarako, umearen ideiak,iritziak eta lehentasunak ezagutu etakontutan hartzea gomendatzen da.

Eskolan ikasten dutenaren inguruaninteresa adierazteak ere asko lagun-du dezake, zein interesgarria irudi-tzen zaizuen partekatuz, eta etorkizunhurbil batean izan dezakeen erabileraazalduz, gehiegi errepikatu gabe.Etxera heltzean egindakoa erakusteraanimatu dezakezue eta nola egitenden erakustera ere, gustatzen ezzaizkion jarduera horiek esperientziapositibo bihurtuz. Modu berean, lanegiteko denbora adostu dezakezue,zuek ere, idazteko edo irakurtzeko(adibidez) aprobetxatuz tarte hori,eredu bilakatuz zuen alabarentzako.Horren ostean, elkarrekin ondo pasa-tzeko joko edo ekintzaren batekinbukatu dezakezue.

Orientazioa erabilgarria izan zaizuela-koan, eskerrik asko gure zerbitzuaerabiltzeagatik.•

GALDERA/ EGOERA.LEHEN HEZKUNTZAKO 5. MAI-LAN DAGOEN SEMEA DAUKA-GU, DISLEXIA DUENA. ESKO-LAN LAGUNTZA GUTXI IZANDU ETA ESKOLAREKIKOJARRERA NEGATIBOA DAUKA,BAITA AUTOESTIMUA BAXUAERE. KLASEKO ERRITMOA ETAZENBAIT IKASKIDERENKOMENTARIOAK DIRELA ETAIKASLE ONA EZ DELA PENTSA-TZEN HASI DA. NOLA JOKATUDEZAKEGUN JAKIN NAHIKOGENUKE. ESKERRIK ASKO.

ERANTZUNA/ORIENTABIDEAK:Dislexiak, eskolan ematen diren edu-kien ikaskuntzan zailtasunak izateasuposatzen du. Batez ere, gaur egun-go hezkuntza antolatuta dagoenmoduagatik. Umea nagusi egin ahala,gero eta argiago ikusten ditu berezailtasunak eta horrek, eskolako egin-beharren eta horiek aurrera eramate-ko norberak dituen gaitasunen ingu-ruan ikuspuntu negatiboa garatzeraeraman dezake. Ez dago gaitasunintelektualarekin harremanduta;umea gainerakoek ikasten dituzteneduki berdinak ikas ditzake, bainahauek aurkezteko moduak ikasketahori baldintzatzen du, errazagoa edozailagoa eginez prozesua.

Garrantzitsua da familia eta eskolarenarteko komunikazioa mantentzea,informazio eta estrategiak trukatzeko;eskolatik kanpo aditu baten laguntzaizanez gero, honen eta tutore edokontsultorearen arteko bilerak apro-posak lirateke. Modu honetan, umea-rekin funtzionatzen duten estrategiaketa orientazioak eman daitezke: egin-kizunak helburu txikiagoetan zatitzeaeta ahozko argibideak ematea, arike-tak egiteko denbora gehiago eskain-tzea, testuak irakurri ordez, entzutekoaukera ematen dituzten programakerabiltzea edo azterketetan ariketadesberdinak proposatzea (lotzekoak,marrazkiekin lagundutakoak…).

Modu berean, badira zenbait gauzafamiliak etxean egin ditzakeenak:eguneroko errutinetan etxerako laneta ikasketei lehentasuna eman,umearen gaitasun eta indarguneakezagutu, baliagarriak zaizkion ikaske-ta metodoak identifikatu, frustrazioatransmititzea ekidin (horrela umearenfrustrazioa murrizteko), bere abileziaeta zailtasunak identifikatu (profesio-nal eta eskolarekin bat estrategiakgaratzeko), bere gaitasunak erabiliarazo eta zailtasunei aurre egiteko etaemaitzak baino esfortzua baloratu.

Bere burua modu positibo bateanbaloratzea eta autokontzeptu etaautoestimua egokia garatzea dadenetan garrantzitsuena. Horreta-rako, kontutan hartu beharreko lehe-nengo gauza ondorengoa da: zaila dagure seme-alabek bere buruarenikuspuntu positiboa izatea, guk geuk

ez baldin badugu eta ez badioguadierazten. Etengabeko kritikak aldebatera utzi eta lorpenak goraipatubehar dira, errefortzu positiboari arre-ta berezia eskainiz. Esan bezala, aha-leginetan jarri behar da arreta eta lor-tzen dituen eta modu egokian bete-tzen dituen gauza txiki zein handieigarrantzia eman eta horregatikzoriondu. Modu honetan, bere ahal-men eta gaitasunetan zentratukogara eta bere balioari garrantziaemango zaio, autokontzeptua egoki-tuz eta autoestimua indartuz.

Umeak berak zien ikaskideek dislexiabere osotasunean uler dezaten,honen azalpen bat ematera animatudezakegu umea. Irakasle zein profe-sional baten laguntzaz tutoretzakosaio batean honen inguruko aurkez-pen bat planteatu daiteke, umeakbere egunerokotasunean topatzendituen zailtasunak azalduz eta disle-xia duten pertsonaia famatuak bila-tuz.

Bukatzeko, dislexiaren inguruko weborrialde bat errazten dizuegu, Bertan,orientabide praktikoak aurkitzeazgain, bideoak eta erabilgarria suerta-tu ahal dakizukeen materiala duzue:https://www.disfam.org/.

Espero dugu orientazioa baliagarriaizatea eta eskerrik asko zerbitzuanjarritako konfiantzagatik.•

GALDERA/ EGOERA.14 URTEKO ALABA DUT. IKAS-TOLAN BETIDANIK ESAN DIDA-TE OSO DESPISTATUTA DAGO-ELA ETA ARRETA MANTENTZE-KO ARAZOAK DITUELA, ETXE-AN ERE IKUSI DUGUNA. IAZ,IKASTOLAN FROGAK EGIN ETAARRETA GABEZIA ZUELA ADIE-RAZI ZIGUTEN, BAINA EZDUTE BESTERIK EGIN ETAAURTEN BERDIN DABIL IKAS-KETETAN. LAGUNTZA BEHARDUT. ESKERRIK ASKO.

ERANTZUNA/ORIENTABIDEAK:Aldez aurretik, jakinarazi nahi dizugu

Arreta Gabeziaren diagnostikoa osa-suneko espezialista batek egin beharduela, eskolak adierazleak ikusi badi-tu ere. Horretarako, Berritzegunea-rekin edo Bizkaiko PiskologoenElkargo Ofizialarekin kontaktatudezakezue, jarraitu beharreko proto-koloa zein den azaldu diezazueten,(diagnostikoa pediatrek, neuropedia-trek edo psikiatrek egiten baitute).Mota desberdinak daude eta bakoi-tzak ezaugarri propioak ditu, batzue-tan medikazioarekin laguntzen dela-rik.

Ezaugarri iraunkor bat da, bizitzaosoan zehar mantentzen da eta bizi-tzaren eremu desberdinetan eragitendu, eguneroko funtzionamenduaoztopatuz. Honek ez du esan nahi,bizitza osoan zehar zailtasunak izan-go dituenik, estrategia desberdinakerabiltzen baitira eta arreta manten-tzeko gaitasuna garatzen baita. Halaere, kontutan hartu beharrekoa da,entrenamendua eta esfortzu handiabehar duela.

Alde batetik, gurasoen heziketa esti-loak eragina dauka, haurrengan, zuenautoritatea bermatu behar duzue,laguntza emozional eta mugekinoreka mantenduz. Modu honetan,zuen alabak mugak errespetatzen etaondorioak onartzen ikasiko du, gura-soen sostengua eskura izanik.Horretarako, lagungarria izan daite-ke, errutinak jartzea, berarekin hitzegiteko momentuak izatea (nonaukera duen berak nahi duena konta-tu eta partekatzeko, epaiketarikgabeko testuinguru batean), alderdipositiboei arreta jartzea, arau etamugak zehaztea eta hauei lotutakoondorioak adostea.

Beste alde batetik, garrantzitsua daerantzukizunak hartzeko aukera sus-tatzea, hauei lotutako ondorioakonartuz. Mota desberdinetakoak izandaitezke, ez soilik ikasketei lotutako-ak, etxeko eginbeharrekin harrema-natutakoak ere gomendagarriak dira.Erantzukizunarekin betetzeak ala ez,berehalako ondorioa ekarriko du,modu honetan, autonomoagoa iza-ten erakusten eta bere gustuak eza-gutzen ari garela. Eginkizunekin lotu-tako ondorioak izatea gomendatzen

da, adibidez, zaborra jaisten ez badu,bertan utziz berak batu arte, edomahai atondu behar badu, afalorduaatzeratuz bere eginbeharra bete arte.Proposamen hauek berarekin ados-tea gomendatzen da, zenbait auke-ren artean hautatzera gonbidatuz.

Bukatzeko, eskolako eginkizunekinlaguntzeko orientazio batzuk propo-satzen dizkizuegu.

• Etxean ikasketarako giro apropo-sa sortzea, beharrezkoa duen mate-riala eskura izatea, arretan eragindezaketen estimuluak ekiditea, ikas-ketarako leku egokia izatea (zaratariketa entretenimendurik gabekoa, ilu-minazio egokiarekin…)

• Gurasoak eredu izatea, kultura-rekiko ardura erakutsiz, irakurketaneredu izanez, hau da, berari eskatzenzaionarekin koherenteak izatea.

• Ikasketa tekniken erabilpena sus-tatzea, teknika horiek erakutsiz etaberarentzako egokienak direnakidentifikatuz.

• Ikasketa aurrera eraman dezananimatzea, erretolikan erori gabe,esfortzua baloratuz, emaitzen gaine-tik, “bainarik” gabeko errefortzupositiboa emanez eta alderdi positi-boetan arreta jarriz.

• Beharrezkoak dituen laguntzapedagogikoak eskaini, bere indargu-neak eta zailtasunak identifikatuz etaonartzen lagunduz. Laguntza akade-mikoa ematen duen profesional batere bilatu dezakezue, ikasteaz gain,ikasketa tekniketan eta arretarenentrenamenduan lagunduko diona.

• Eguneroko lanaren jarraipenaegin, larritu eta urduritu gabe eta beregaitasunen garapena eta autonomiasustatuz.

Bizkaian, TDAHko elkarte bat dago,AHIDA, beren web orrialdea luzatzendizuegu, bertako informazioa ezagu-tu dezazuen eta nahi edo behar izate-kotan beraiekin harremanetan jartze-ko.: http://tdahbizkaia.blogspot.com/

Mila esker gure zerbitzua erabiltzea-gatik, espero dugu orientazioak era-bilgarriak topatu izana. •

9E g i t e k o P r e s t ! • 4 0 . z e n b a k i a • 2 0 1 9 - 2 0 2 0 i k a s t u r t e a

Gurasook, seme-alabak hezitze lan honetan,kezka eta zalantza asko izaten ditugu. Beraz,horiek Gurasoentzako Orientazio Psikologikoazerbitzura bidaltzera gonbidatu nahi zaituztegu.Kontutan izan anonimoa dela. Hortaz, badaki-zue, bidali zuen galderak honako helbidera etaerantzuna ahalik eta arinen emango dizuegu; ezduzue zertan hurrengo aldizkariaren zain egonbehar: Postaz: Etxadi. Maximo Agirre, 18, bis.5. pisua, 10 dptoa. 48011 Bilbo. Telefonoz: 94405 15 49 eta internetez: www.etxadi.org

Ainhize Agirregoikoa LopezPsikologian Lizentziatua eta Pedagogian eta aniztasunaren arretan aditua • Etxadi taldeko kolaboratzailea

• BILBO

12tik 18ra12tik 18 urtera

Ohikoa da nerabezaroan ikusditzakegun ikaskuntza-arazoakarreta-, irakurketa-, idazmen-zein matematika-arazoetatikharago joatea. Exijen-tziaridagokionez, lehen- eta biga-rren-hezkuntzako etapen arte-an dagoen saltoa kontuan izan-da, ikasteko motibaziorik gabe-ko gazteak aurkitzea nahikoohikoa da. Motibazio ezaren oinarrian hauekegon daitezke:Batetik, aurreko urteetatik datozenikaskuntza-arazoen ondorioa izanliteke. Gure semeak/alabak lehenhezkuntzan eboluzio-akademikoaoztopatu dioten zailtasunak izanbaditu, bigarren hezkuntza aldapangora egin dakioke. Horregatik, beharduen arloetan laguntzen jarraitzeaezinbestekoa da (eskolako baliabi-deak, kanpoko esku-hartzea, etxekolaguntza, etab.).Beste arrazoi bat ikasteko eta lanpertsonala egiteko ohitura falta izandaitezke. Derrigorrezko bigarrenhezkuntzan askoz gehiago eskatzenzaie, bai edukiei baita konpetentziapertsonalei dagokienez ere. 12 eta16 urteen artean gazteak hurrengoetaparako prestatzen dira: batxiler-gorako (unibertsitatera sartzeko),lanbide heziketarako edota lan mun-durako. Edozelan ere, adin honetanautonomoak eta konstanteak izatenbehar dute bai lanak egiteko, baiebaluaziorako materia antolatzekoeta prestatzeko. Gure semeak/ala-bak ez badu aurretiaz modu autono-moan lan egin, gerta liteke antola-tzeko arazoak izatea etapa honetaneta horrek bere errendimendu-aka-demikoan eragina izatea.Ikasketeekiko motibazioa gal ezdezan, garrantzitsua da konstanteizaten, materia eta lanak eguneaneramaten eta era autonomoan lanegiten ikastea. Horrek ez du esan

nahi behar duenean ezin dueniklaguntza eskatu, emaitza-akademi-ko onak lortzeko helduarekiko men-pekotasuna hautsi behar duela bai-zik.Aitzitik, batzuetan, nahiz eta dizipli-na akademiko egokia eduki eta egi-tekoak gauzatzeko konstantea izan,lortutako emaitzak ez dira onak iza-ten. Kasu horietan, erabilitako ikas-keta-teknikak egokiak diren edo ezikusi beharko dugu, materia ez ezik,umea ebaluatuko duen metodoa erekontutan hartuta. Gainera, norbera-ren ikasteko moduari ere aditu beharzaio, izan ere, guztiok ez dugu eraberean ikasten eta hori ebaluazioaprestatzeko eta materia barneratze-ko garaian kontuan izan beharrekoada. Ikasteko estilo ohikoenak hauekdira:

• Entzutezkoa: entzumenarenbitartez iristen den informazioahobeto ikasten eta gogoratzenda. Horregatik, ikasketa bestepertsona batzuekin parteka deza-kegu, ozen ikasi edo ikasgaiagrabatu ondoren entzun ahal iza-teko.• Bisuala: ikusten den informa-

zioa hobeto gogoratzen dutebeste bide batzuetatik iritsitakoa-rekin alderatuz. Oso baliagarriada koloreen bidezko kodea erabil-tzea gaika, bideoak ikustea, edoeskemak, taulak, irudiak eta hola-koak erabiltzea.• Irakurketa eta idazmena: infor-mazioa hobeto gogoratzen da ira-kurtzen, azpimarratzen eta ikas-gaia berridazten, horiek eginbitartean informazioa oroimeneangordetzen baitute.• Praktikoa: esperientziaren bitar-tez hobeto ikasten dute, posibledenean metodo praktikoak erabi-liz (adibidez, antzerkia, galdera-erantzunak edo ariketak egin,esaterako).• Multimodala: ikasle malguakdira ikasteko garaian eta hainbatbide erabiltzen dituzte

Aipatu beharra dago norbere gaita-sunei hobekien moldatzen zaienikaskuntza-estiloa aprobetxatzeazeta erabiltzeaz gain, berebizikogarrantzia duela bere kasuak erabili-ko den ebaluazio-metodoari molda-tzea. Trebetasunak ez dira berberakariketa praktikoak egiten ditugune-an, galdera teorikoei idatziz erantzu-ten diegunean edo ahozko azterketabat egiten dugunean. Zenbaitetan,materiaren balorazioa lan bakarbatean datza. Orduan, edukia ego-kia izateaz gain, era landu eta uler-garrian adieraztea ere eskatzen da.Ebaluatzeko modu asko daude,baina ebaluazio hori pertsonarengaitasunetara oso gutxitan molda-tzen da. Albert Einstein-ek esatenzuen jende guztia dela jenioa, bainaarraina zuhaitzera igotzeko duengaitasunean oinarrituta epaituzgero, bizi osoa inozoa dela pentsa-tzen emango duela. Esaldi honekgarrantzi berezia dauka ikaskuntzaarazoak dauzkaten gazteen kasuan,izan ere, ikasteko modu asko egon-

10

Ikaskuntzaren arazoak

E g i t e k o P r e s t ! • 4 0 . z e n b a k i a • 2 0 1 9 - 2 0 2 0 i k a s t u r t e a

ikerketa

MARIA LUIsA VELAscOcAMPOs (2009). ¿Cómo

enfrentar el fracaso escolar?Guía para padres y maestros.

Ed. Trillas.

Gomend

atutako

bibliog

rafia

da ere, ebaluazio-metodoa guztien-tzako berdina baita. Hortaz, arrakastaedo porrota oso lotuta egongo dafroga horri era egokian aurre egitekogaitasunari.

NOLA LAGUNDU GURE SEMEEDO ALABARI BIGARREN HEZKUNTZAN ARRAKASTA AKADEMIKOA LORTZEN?Lehenengo pausua zailtasunen zer-gatia ulertzea izango da. Esan bezala,motibazio eza ikaskuntza oztopatzenduten gaitasun espezifikoen faltagatikedo ikasteko teknika eta ohitura falta-gatik den jakin beharko dugu. Behinjatorria identifikatuta, errazagoa izan-go da gure semeari/ alabari ikaskun-tzan laguntzea, baina horretarakobeharrezkoa izango da zein metodo-rekin ebaluatuko duten ezagutzea.Informazio hori umeak berak eskura-tzea komeni da bere autonomia indar-tzeko, eta irakasleekin beharrezkoabada bakarrik hitz egingo dugu. Berezailtasunei aurre egiteko kanpokolaguntza izatea erabakitzen baduguere, esku-hartze horiek etxean sendo-tu ditzakegu, guraso bezala ekintzahauek eginez:

• Errutinak ezarri, denbora egitura-tzen eta konstanteak izaten lagun-tzeko: asteko ordutegia egin, etxe-kolanak egiteko eta ikasteko den-bora zehaztuz. Umearekin bateraegingo dugu eta atsedenaldiak erejasoko ditugu. Horrela, autonomiaematen ari gatzaizkio, baina truke-an ordutegia betetzeko erantzuki-zuna eskatzen diogu.• Gogoratzea errazteko estrategiaaurkitu: ikasteko era ezberdinakfrogatu ondoren, gure seme-alaba-rentzako egokiena hautatuko dugu.• Oroimen-trikimailuak erabili,gogoratu beharreko elementuenlehen hizkiarekin hitzak sortu, infor-mazio garrantzitsua duten istorioaksortu edo gogoratzea erraztukoduten abestiak asmatu, esaterako.• Ebaluazio-metodo bakoitza eza-gutu eta bakoitzean beharrezkoak

diren gaitasunetan trebatu prakti-karen bidez.• Lortu daitezkeen helburu errea-listak ezarri, norbere gaitasunetanzein kanpoko eskakizunetan oina-rrituz: hau gakoa da autoestimuaindartzeko eta ikasketekiko motiba-zioari eusteko. Ez dugu esperokoingeniaria izatea matematiketarakozailtasunak baditu, edo itzultzaileaizatea hizkuntzekin trebea ez bada.Era berean, ez diogu lor dezakee-na baino gehiago eskatuko, aitzitik,bere esku dagoena lor dezan saia-tuko gara (nahiko batek ez du zer-tan porrota izan).• Zailtasun espezifikoak daudene-an (matematikekin, irakurketarekin,hizkuntzarekin, arretarekin, etab.)irakasleari esango diogu, ebalua-zioa umearen gaitasunetara mol-datzeko ahal den neurrian.Hezitzaileek umeak bere ezagupe-nak erraztasun gehien dituen bide-tik adieraztea ahalbidetzen badute,umeari bere potentzial handienaerakusten, zailtasunak saihesteneta sarri urteetan zehar beraiekindaramaten eskola-porrota ekiditenlagunduko diote. Dena den, hori ezda beti lortzen eta familiek maizborrokatu beharreko gaia izatenda.

Aldi berean, ez da arlo emozionalabaztertu behar. Zailtasun akademiko-ek eta motibazio faltak negatiboki era-gin dezakete gure seme-alabarenongizatean. Beraz, komenigarria datristura, antsietatea, umore aldaketaedo frustrazioa adieraz dezaketen zei-nuei adi egotea, izan ere, nerabezaro-an beste arlo garrantzitsu batzuk erejokoan daude (identitatea, taldekokide izatea zein onarpenaren beharra,kasu). Hori dela eta, umeari kontzien-te izaten lagunduko diogu, uler dezan:

• Bere emaitzek ez dutela defini-tzen (bera ez da porrota, zerbaite-tan porrot egin du).• Porrot egiteak ez dio pertsonabezala balioa kentzen. Denok ditu-gu alde indartsuak eta ahulak.

• Edukia edo ebaluazio-metodoamoldatzen bazaio, era ezberdineanikasten duelako da eta horrek ezdu esan nahi bere kideekiko ezber-dina denik.• Bere lagunek den bezala babes-tu eta onartuko dute. Horrela ezbalitz, laguna izateak edo klaseki-de soila izateak berarekin zerdakarren errebisatu beharko dugu.• Alderdi jakin batzuk kostatzenzaizkion arren, beste gauzabatzuetan ona da. Hemen gurepaper indartzailea jokoan sartzenda, umearen lorpen eta aurrerape-nak esplizituki baloratzeko. •

En la adolescencia los problemas deaprendizaje están más ligados a la des-motivación, la cual puede ser conse-cuencia de las dificultades de aprendi-zajes arrastradas de años anteriores ode la falta de hábitos de estudio. Enocasiones, a pesar de tener una buenadisciplina y organización no se obtienenbuenos resultados, en estos casos esnecesario revisar las técnicas de estu-dio utilizadas.¿Cómo ayudar en los problemas deaprendizaje?

• Establecer rutinas• Encontrar la estrategias adecuadas• Usar trucos memorísticos• conocer los métodos de evalua-ción y entrenar las habilidades paracada uno• Establecer metas alcanzables yrealistas• Adaptar el método de evaluación alas necesidades específicas• Valorar los logros y avances• Reconocer las dificultades y forta-lezas• Diferenciar los resultados obteni-dos de la valía personal.

Dificultades en elaprendizaje (12-18)

11E g i t e k o P r e s t ! • 4 0 . z e n b a k i a • 2 0 1 9 - 2 0 2 0 i k a s t u r t e a

Barruko orrialdeetan azaldu den bezala,gure seme-alabak ez dira zoriontsu izangoeskola mailan edota beraien ikaskuntzaprozesuan arazoren bat badute. Arazoakmota askotakoak izan daitezke eta edozeinadinetan agertu, baita hauen sustraiak ani-tzak izan, batzuetan, ezagutzeko zailakedota argi ikusten ez direnak. Hori dela-eta, guraso eta irakasleek adi egon behar-ko dute lehenbailehen antzemateko etabehar duten laguntza eskaini ahal izateko.Batetik, garapenean nahasmenduak eta hezkuntzabeharrizan bereziak dituzten ikasleak aurki daitezke,eskola mailan zailtasun desberdinak dituztenak.Hauek antzemateko nabariagoak izaten dira kasugehienetan, ez horrenbeste behar duten laguntzaespezifikoa ematerako orduan. Badira nahasmenduorganikoren bat dutenetatik hasita (haur itsuak,gorrak, garuneko paralisidunak, funtzio motorrarengarapen-nahasmendu espezifikodunak, adimen urri-tasuna dutenak…), arrazoi argia oraindik ezagutzenez den arazoren bat dutenera arte (autismo-espek-troarenak, arreta-defizitaren eta hiperaktibitatearennahasmenduak…).Baina, badira beste arazo mota batzuk hain “age-riak” ez direnak ere, eta haurraren eskolabideangaraiz antzematen eta ondoren behar den bezalaartatzen ez badira oztopo larriak jar ditzaketenak.Multzo zabal horretan sartzen dira oro har “ikastekoarazoak” edo b “garabide arazoak” deitu ohi direnak.Batzuetan heltze prozesuari lotutako atzerapen sin-pleak dira, besteetan haur jakin batek ikasteko izanditzaken berezko zailtasunak, komunikatzeko gaita-sunekin erlazionatuta edota gaitasun sozio afektibo-ekin lotutakoak, ikasteko motibazioan oinarrituak,eskola-sistemaren hutsuneen ondorioz eratorriak…Behin eta berriz adierazi den bezala, garrantzizkoada lehenbailehen detektatzea, antzematea, edobehar bada diagnostikatzea eta modu egokian “bide-ratzea” edo artatzea.0-6 urte bitarteko haurrak

• Garabidearen aro honetan, haurrak (gero etagoiztiarrago) eskolaratzen direnean behintzat,ematen diren zailtasunak ezin dira batzuetan“ikasteko arazotzat” jo zentzurik zuzenean, bainageroko arazoen adierazle esanguratsu izatendira askotan.• Adi aipatu diren seinale goiztiarrekin: hizkun-tzarekin eta komunikazioarekin lotutakoak, ahos-kera, idazkera, arrazonamendua, harremanak,arreta, psikomotrizitatea eta abar.• “ARRETA GOIZTIARRA” izeneko zerbitzuadago familien eta eskolen eskuragai. EAEn Foru

Aldundiek ematen duten zerbitzua da eta “0-6bitarteko haurrei, beren familia eta testuingurueizuzendutako esku-hartzea da, haurrek berengarabidean dituzten edo izan dezaketen beharri-zan iraunkor edo iragankorrei lehenbailehenerantzuteko helburua duena. Zerbitzu hau, diszi-plina arteko profesional talde batek emango du”(Arreta Goiztiarraren liburu zuritik hartuta).

7-11 urte bitarteko haurrak• “Benetako eskolaroa” kontsideratu daiteke etahemen agertzen dira, askotan, “ikasteko arazo-en” edota “nahasmenduen” inguruko kezkak,gurasoen zein irakasleen aldetik. Aurretik,“Artatze Goiztiar” zerbitzuak detektatu eta bide-ratu dezakeena ahaztu barik, kasuan kasukohaur bakoitzaren zailtasunak aztertu behar diraeta “eskola inklusibo” bezala dabilen hezkuntzazentroak neurri egokiak indarrean jarri beharkoditu haur horri laguntzeko.• Adi haurraren hitz egiteko eta komunikatzekomoduarekin (hiztegia, ahoskera, egitura gramati-kalak…), irakurketarekin (zehaztasuna, abiadu-ra, ulermena…) eta idazkerarekin (ordezkape-nak, paragrafoak, ideiak adierazteko moduak…).Adi, baita ere, arreta arazoekin, ikaskuntza pro-zesua asko zaildu baititzakete. Gainera, garran-tzizkoa da umea pozik ikustea eta ez gogo edomotibaziorik gabe.

•“BERRITZEGUNEAK” (www.berritzeguneak.net) deitzen diren esku-hartze zentroak daudeEAEko hezkuntza-sisteman. Prestakuntzan etaHezkuntzaren Berrikuntzan LaguntzekoZentroak dira. Hauek ere profesional talde batezosotuak, gai honen inguruan arazoak dituztenhaurrak diagnostikatzeko eta bideratzeko prestdaude.

12-18 urte bitarteko nerabeak• Aldaketa garaia da, euren nagusiaroranzkogarapenean. Aro honetan ere, ikaskuntza arazo-ak eman daitezke eta, askotan azpimarratu denlegez, lehenbailehen aurre egin beharko diegu.Arazook konpondu gabe atzetik datozenak izandaitezke, eta eskolaren exijentzia maila altuagoadenez, arazoa loditu egin daiteke, nerabearenmotibazioa itzaltzera arte.• Adi eskolatik dakartzan emaitzekin, etxekolanak egiteko tankera eta ohiturekin, jateko etaosasun ohiturekin, bere izaeran eta egunerokoelkarrekintzetan eman daitezkeen gora behere-kin, lagunarteko harreman edota gatazkekin…• Adin honetan badira hezkuntza zentroetan pro-fesional “ORIENTATZAILEAK”, psikologo edopedagogoak direnak. Prest izaten dira familiekinzein irakasleekin hitz egiteko edo bitartekari lanaegiteko, nerabearen arazoak konpondu edobideratu asmoz. •

Denentzat

12

Familia

Ikaskuntza arazoak haurtzaroan eta nerabezaroan

Fernando Olabarrieta ArtetxeHaezi-Etxadiko zuzendaria • EHU

• BILBO

E g i t e k o P r e s t ! • 4 0 . z e n b a k i a • 2 0 1 9 - 2 0 2 0 i k a s t u r t e a

En todos los casos, en cualquiera de las etapas de lasque hemos hablado, ante un problema de aprendizajeque se presente, sea cual sea el origen y profundidaddel mismo, lo primero que familias y profesorado han dehacer es hablar y compartir los pormenores de dichasdificultades entre ellos, llevando la iniciativa inicial el pri-mero de los agentes en detectar el problema, con el finde tratar de solucionarlo en auténtica “coeducación”,

contribuyendo cada uno desde su contexto con lasmedidas a tomar y las posibles actividades a realizar. ycuando esta vía no lo permita, hay que acudir siempre ysin tardar a buscar la ayuda de un profesional de la edu-cación (psicólogo/a, psicopedagogo/a, orientador/a…)del propio centro escolar, si lo tuviera, o del entorno máscercano al contexto en el que vive el niño o la niña (ser-vicios municipales, comarcales, provinciales…).

Dificultades de aprendizaje en la niñez y en la adolescencia