30.

2009ko udabarriaGurasoentzako aldizkaria• Seihilabetekaria

Lea Artibai Amankomunazgoa • Prebentzio Zerbitzua

2 E g i t e k o P r e s t ! • 3 0 . z e n b a k i a • 2 0 0 9 k o u d a b a r r i a

Lege Gordailua BI-2770-01

Laguntzaileak• Guraso elkarteak / Ikastetxeak:Amorotoko Herri IkastetxeaBerriatuko Herri IkastetxeaEtxebarriko Manuela Zubizarreta EskolaIspasterko Eskola unitarioaLekeitioko Eskola PublikoaLekeitioko R.M. Azkue IkastolaLekeitioko Iturriotz InstitutuaMarkina-Xemeingo Bekobenta Eskola PublikoaMarkina-Xemeingo Berakruz IkastolaMarkina-Xemeingo InstitutuaOndarroako Zaldupe Eskola PublikoaOndarroako Zubi Zahar Ikastola Ondarroako Txomin Agirre IkastolaOndarroako Institutua

Maketazioa 11BARRI

Imprimategia GRAPHIDAPS imprimategia

Banatzailea Langile Batuak - GUPOST

EgileaLea-Artibaiko Amankomunazgoa• Droga Gaietako Prebentzio ZerbitzuaPatrokua Jauregia • Xemein Etorbidea, 1348270 MARKINA-XEMEINTf.: 94 616 90 78 • Faxa: 94 616 92 78prebentzioa@lea-artibai.orgwww.lea-artibai.org

Ekintza honek Foru Aldundiaren dirulaguntza jaso du

Babesleak

30. zenbakia

3 BarriakDrogen inguruan arazoak/kezkak atenditzekozerbitzua

4 0tik 5 urteraUmeen autonomiarengarapenaEstibalitz Vegas

6 6tik 11 urteraIkasteko motibazioapizten?Zaldupe Eskola Publikoa

8 Zeure TxokoaGurasoei erantzutenEtxadi

10 12tik 18 urteraFamiliako gatazkakbideratzen jakitekojarraibideak eta gakoakGorka Ruiz

12 DenentzatGurasoak, ereduEstibaliz Ansotegi

Gurasoentzako aldizkaria

barriak

3

Lea Artibai AmankomunazgokoDroga Gaietako PrebentzioZerbitzuak, drogen inguruko gaie-taz kezkatuta edota arazoren batbizitzen ari diren gazteei, gurasoei,senitartekoei edota pertsona guztieiarreta zuzena eskaintzen die, nor-banako laguntza, orientazioa etainformazioa emanez.

Arreta honen helburua drogen era-bilerarengatik edo menpekotasu-nengatik kezkatuta dauden herrita-rrak laguntzea eta orientatzea da,bai kontsumoak eta kalteak gutxi-tzeko edo uzteko, bai era prebenti-boan kontsumoak ekiditzeko.Atentzioa era ezberdinetan buru-tzen da, kasu bakoitzari egokituz,zuzenean eta konfidentzialtasunosoz.

Drogen inguruan arazoei buruzhitz egiten dugunean honi buruzhitzegiten dugu:

- Alkohola, tabakoa edota canna-bisarekin arazoak.

- Antsiolitikoak, antidepresiboaketa antzeko medikamentuekinarazoak.

- Droga bezala sailkatuta dagoenbeste edozein substantziarekinarazoak: speed, kokaina, heroi-na, ketamina, extasia,...

- Beste edozein substantzia adik-zio ahalmena duenarekin arazo-ak.

Nor etor daitekezerbitzu honetara:

- Bere kontsumoekin edota bestelagun baten kontsumoekin kez-katuta dagoen edozein gaztezein heldu.

- Inguruko norbaitengatik (fami-liako norbait, lagunen bat…) kez-katuta dagoen edozein gaztezein heldu.

- Seme-alabaren kontsumoakdirela eta kezkatuta dagoen edo-zein guraso.

- Kontsumoak prebenitzeko hartudaitezkeen neurriak ezagutzekoedozein guraso, irakasle, hezi-tzaile, eragile, pertsona.

- Drogen inguruan informaziogehiago edota materiala kontsul-tatu nahi duen edozein pertsona.

Nola erabili zerbitzu hau(txanda hartu beharra):

Telefonoz: 94 616 90 78

Emailez:prebentzioa@lea-artibai.org

Faxez: 94 616 92 78

Zuzenean:Lea Artibai AmankomunazgoaDroga Gaietako PrebentzioZerbitzuaPatrokua JauregiaXemein etorbidea 1348270 MARKINA-XEMEIN

Harrera ordutegia:Goizez 9:00etatik 14:00etara

Honen inguruan, zerbitzu hau eza-gutarazi eta bultzatu nahian, DrogaGaietako Prebentzio Zerbitzuakkanpaina bat abian jarriko du apirile-tik aurrera.

Drogen inguruan arazoak/ kezkak atenditzeko zerbitzua

• Hemen agertzen diren liburu, KD edotabideo guztiak Amankomunazgoko preben-tziorako zerbitzuan dauzkagu, zuotako edo-zeinen eskura erabili ahal izateko. Doanuzten dira denbora zati baterako. •

FAMILIENTZAKO ORIENTAZIO PSIKOLOGIKOA ZERBITZUA

“Egiteko prest!” aldizkaria Interneten:www. lea-artibai.org

Egiteko Prest!aldizkariari

dagokioninformazioa

Seme-alaben hazkuntzari buruzkoedozein galdera, kezka edota

arazoari erantzun bat emateko,eta baita etorkizunean sortu

daitezkeen arazoakprebenitzeko.

ANONIMOA eta DOAKOZERBITZU PROFESIONALA DA.

ARRETA ZUZENAeguaztenero:11:30-13:00 / 16:00-17:30

telefonoz:

94 405 15 49 postaz: ETXADI

Maximo Agirre, 18 bis,5. pisua, 10. dptoa.48011 Bilbo

internetez: www.etxadi.org

E g i t e k o P r e s t ! • 3 0 . z e n b a k i a • 2 0 0 9 k o u d a b a r r i a

0tik 5eraEstibalitz Vegas González

Psikologoa eta psikoterapeuta

• MUNITIBAR

0tik 5 urteraUmeen autonomiaren

garapenaNahasmen handia dagoumeen hazkuntzaren etaautonomiaren inguruan.Autonomiari buruz hitz egite-an, nagusien kasuan, adosta-sun nahiko zabala dago esa-nahiaren gainean: bizitzanondo moldatzeko gaitasuna,nork bere burua maila guztie-tan zaintzeko gaitasuna(esate baterako, bizitza osa-sungarria izateko ohiturakezartzeko edo helburuak lor-tzeko baliabide jakin batzukmartxan jartzeko). Horrela,bada, bizitzaren alderdi guz-tietan (lagunak, ikasketak,bikotekidea...) nork bere era-bakiak hartzea dakar, erabakiegokiak, eta erabaki horiekmartxan jartzea. Oso lotutadago independentziarekin etaardurarekin, eta, beraz, heldu-tasunaren gakoa da.

Hala ere, guraso eta hezitzaile askokautonomiari buruz hitz egin edo galde-tzen dutenean, sarritan, ez dira eraba-kiak hartzeari buruz ari izaten, ezpadanagusiek ezarritako arauak onartzeariburuz, hau da, obedientziari buruz.Antza denez, epe laburrera ditugunhelburuak (umeak kasu egitea etaobeditzea) ez datoz bat epe luzerakogogoan omen ditugunekin (umeakbere erabakiak har ditzala eta berekabuz moldatu dadila).

Askotan, kontraesan horiek okerrekosuposizioetan oinarritzen dira.Autonomia irakatsi egiten da: horida kasu askotan oinarrian dagoenideia. Baina, egia esan, autonomiagaratu egiten den zerbait da, baldin-tza egokietan heldutasuna lortzekoprozesuen emaitza dugu. Autonomiaapurka-apurka garatzen da zenbaittrebetasunetan, bakoitzaren helduta-sun fisikoaren, psikologikoaren etaemozionalaren arabera; eta, horrela,aldi berean, hurrengo trebetasunetara-ko oinarria ezartzen da. Hasierakoakbizitzeko oinarrizko trebetasunekindaude lotuta: lo egitea, jatea...Gainera, garapena ez da lineala, etanormalean atzerapausoak ere izatendira salto handi bat eman aurretik.Itxura bateko atzerapauso horiekerrespetatu egin behar dira, izanere, garapenerako beharrezkoakizan daitezke (2 urte ingururekingertatzen dena esate baterako),edo segurtasun falta eragin deza-keen kanpo gertakizun batek sor-tutakoak izan daitezke (neba-arre-rabaren bat jaiotzea, adibidez).

Autonomia bultzatzeko baldintza ego-kiei dagokienez, aldatu egiten diragaitasunaren edo trebetasunarenarabera (oinez ibiltzea, jatea...),eta horietako bakoitza jorratzeakartikulu oso bat har lezake; bainabadago guztientzat balio duenoinarri orokor bat, hau da, umebakoitzaren erritmoa errespeta-tzea, beharrezkoa denean pro-zesu horretan lagunduz, umea-ren ekimenak ezereztu gabe.Umeek interes handia izaten dutegauzak beren kabuz egiteko, etanagusiok egiten ditugun gauzakegiteko.

Batzuetan, umeen gaitasuna kontuanizanda, ahal dutena baino gehiagoeskatzen diegu, eta horrek ondoriotxarrak izan ditzake umearen segurta-sun eta autoestimuan (esate baterako,umeek bakarrik lo egiteko Estivillmetodoa aplikatzen badugu, oraindikgure presentzia behar dutenean).Beste batzuetan, dagoeneko berenkabuz egiten dituzten gauzetan eskuhartzen dugu, horrela, ikasteko gogoakenduz, autonomiarako pausoak gel-diaraziz eta, batzuetan, lehenago ezzituen arazoak sortuz (adibidez,umeek hasiera-hasieratik jaten dutebakarrik, baina, hori bai, eskuekin;baina ume bati, arinago jan dezan,

gehiago jan dezanedo zikindu ez

dadin, ahorajaten ematendiogunean,b a l i t e k eaurrerantze-an bakarrikjan gura ezizatea).

4 E g i t e k o P r e s t ! • 3 0 . z e n b a k i a • 2 0 0 9 k o u d a b a r r i a

Berezko bide hori eragozten duten gauzabatzuei buruz hitz egin dugu. Orain bidehorretan lagungarriak izan daitezkeengauza batzuk aipatuko ditugu.

- Umeek, 2 urte bete arte, ez dituztearrazoiak ulertzen, ez dute denbora-ren noziorik eta ez dira bestearenikuspuntuan jartzeko gai.Trebetasun horiek guztiak hizkun-tzaren garapenarekin batera garatu-ko dira. Umeen jokabidea unean-unean sentitzen duten horretanoinarritzen da, eta kontua ez da ezindutela onartu, ezpada umearengarapenak ez diola uzten.

- Eredu ona izan behar dugu ume-entzat. Ezin diegu eskatu guk egitenez duguna, eta eraginkorragoa dageuk egitea, egin dezaten eskatzeabaino (adibidez, seme-alabek irakur-tzeko zaletasuna izatea nahi baduzu,ez behartu irakurtzen; irakur iezaiezuzerbait, besterik ez). Imitatzaile bikai-nak dira.

Hori horrela da bai ekintzetarako baieta jarreretarako ere. Umeak entzuteanahi baduzu, entzun umeari; errespe-tatu hitzez eta egitez, horrela jokadezan nahi baduzu.

- Ez gara dena jakinda jaiotzen etazerbait egiten ahalegintzen garenlehen aldietan, sarritan, kale egitendugu. Praktikatzea da ikastekogakoa. Beraz, errespetatu eginbehar ditugu zapatilak janzteko egi-ten dituzten ahaleginak, edo txan-pon bat zirrikitutik sartzeko ahalegi-nak... etorkizunean autonomoakizan daitezen nahi badugu. Onaritzazu laguntzeko egiten dituzten aha-leginak (ume guztiek gura izatendute), etorkizunean etxean laguntzeanahi baduzu. Pazientzia handia eska-tzen du horrek, eta ohituta ez gaudenerritmoa ere bai, baina merezi dueninbertsioa da.

- Ez kritikatu ezta zuzendu ere ema-ten duen pauso bakoitza, ahalegin-tzen jarraitzea nahi baduzu. Nahikoada eredu ona izatea. Esate baterako,galtzerdiak apur bat okertuta jartzenbaditu, ez zaitez korrika joan ondo jar-tzera (eskatzen ez badizu, behintzat);beste batzuek nola eramaten dituztenikustea edo erosotasuna nahikoaizango dira hurrengoan hobeto egindezan.

- Entzun seme-alabei, pauso jakin batemateko benetan prest dauden balo-ratzeko. Erraz jakingo duzu (esatebaterako, leku baten utzi eta agur esa-tean gustura geratzen bada, ez dagozalantzarik; baina negar egiten badu,horrek esan nahi du oraindik ez duelabeharrezkoa den lotura hori lortu gera-tuko den beste pertsona horrekin eta,beraz, egokitzeko epe luzeagoa beharduela).

- Ez da gauza bera une jakin bateanekintza zehatz bat egiteko gaitasunaizatea (janztea, adibidez) eta eguneroeta bakarrik hori egiteko ardura hartuahal izatea. Hasieran amaren edoaitaren laguntza eta/edo presentziabehar dute eskuratu berri duten trebe-tasun horietarako, edo kostatu egitenzaien horretarako. Umeek, 5 urte beteaurretik, biak behar dituzte.

- Zigorrek eta sariek menpekotasunabultzatzen dute, kanpo kontroleanoinarritzen direlako. Bestalde, norbe-raren jokabideak dakartzan ondoriopositibo eta negatiboek autonomiaindartzen duen iraungitze-datarikgabeko ikasketa dakarte. Adibidez,utzi diozun objektu bat apurtzearren 5urteko ume bat telebista ikusi gabezigortzea arbitrarioa da (egia esan,mendekua da); denbora baten antze-ko objektu bat ez uztea zentzuzkoa-goa da. Ondorioak aldez aurretik eza-gutu beharko lirateke.

Gaitasun berrien garapena etadagoeneko finkatuta dauden gaitasu-nen erabilera, gaitasun edo trebeta-sun horiek eragiten duten asebetetze-an oinarritu beharko litzateke, bestela,erraz gal daitezke. Esate baterako,umeek elikaduraren autoerregulaziogaitasuna daukate (betiere, eskain-tzen dieguna osasuntsua bada). Bainagaitasun hori galdu egin daiteke jatenbehartzen baditugu, sari edo zigorrenbidez.

- Umeek 4 edo 5 urte dituztenean,gauza txiki batzuk negoziatzen hasgaitezke. Aintzat hartzen ditugunean,umeen jarrera nabarmen hobetzen da.Adibidez, askoz errazagoa da parkebatetik alde egitea, alde egin aurretikzenbat minutu gehiago geldituko zare-ten negoziatuz gero. •

Se parte muchas veces de la idea deque la autonomía es algo que se ense-ña, cuando en realidad es algo que sedesarrolla, que es fruto de procesosmadurativos cuando las condicionesson idóneas.

Además el desarrollo no es lineal, ygeneralmente hay unos pasitos paraatrás, antes de cualquier gran salto.Estos aparentes retrocesos, que hande ser respetados, pueden ser evoluti-vos (como el que suele producirse entorno a los 2 años) o desencadenadospor cualquier acontecimiento externoque pueda producir inseguridad (naci-miento de un hermanito, por ejemplo).

Algo básico y generalizable a todasellas es el respetar el ritmo de cadaniñ@, acompañando su proceso mien-tras es necesario, y no impidiéndoloanulando sus iniciativas.

- Antes de los 2 años son bebés y noentienden de porqués, de tiempo y noson capaces de ponerse en el puntode vista del otro. Todas estas destre-zas comenzaran a desarrollarse para-lelo al desarrollo del lenguaje. Su com-portamiento se basa en lo que sientenen cada momento y no es que no quie-ran entender, simplemente que sudesarrollo cortical no lo permite.

- Hemos de ser un buen ejemplo.

- La práctica es la clave para aprender,por eso necesitan que respetemos susintentos de ponerse las zapatillas, demeter una moneda por una ranura, …si queremos que en eso sean autóno-mos en el futuro.

- No critiques ni corrijas cada paso, siquieres que lo siga intentando.

5

Autonomía

E g i t e k o P r e s t ! • 3 0 . z e n b a k i a • 2 0 0 9 k o u d a b a r r i a

liburu

gome

ndatu

ak GONZALEZ, Carlos,Bésame mucho,Ser Padres arg.

FABER, Adele y MAZLISH, Elaine, Cómo hablar par que tus hijoste escuchen y como escucharpara que tus hijos te hablen,Medici arg.

FERRUCCI, PieroNuestros maestros los niñosartikulua

BIZITZAKO LEHEN URTEAK

Ikas ohiturak txiki-txikitatik lantzenhastea komeni da. Horretarako ira-kasleak eta gurasoak eredu bezalaagertu behar gara. Ume-umetatikkomeni da etxean, egunero, tarte-txoa hartzea ipuinak kontatu edotairakurtzeko. Garrantzitsua da seme-alabekin egon eta beranduago ira-kurzaletasuna izango den hastape-nekin lehen baino lehen hastea.Haurrak nagusiak imitatzen ditu, gugara euren ereduak, horregatikkomeni da eurekin asko hitz egiteaeta gauzak kontatzea.

Batzuk haurreskolara joaten dira;beste batzuk urte bi bete arte gura-soekin edota aitita-amamekin ego-ten dira etxean. Nahiz kasu bataizan edo bestea, astia hartu behardugu egunean zehar egindakoariburuz hitz egiteko. Zer egin duten,norekin egon diren... atentzio pixkateskeiniz interesa sortarazten zaie,azken batean jakin-mina. Beti erekontutan izan behar dugu edozeingizakirentzat bizitzako lehen urteakguztiz garrantzitsuak direla eta zere-gin horretan aldamenean dituennagusiek bideratu beharko dutelabere ekimen hori, beti ere inposizio-ez baliatu beharrean eredu apropo-sak eskeiniz.

Aholku guzti hauek umearen eskolasasoi osorako dira baliagarriak.Denoi gustatzen baitzaigu inportan-teak izatea, etxekoak hurbil eduki-tzea eta honela maitatuak sentitzea.Gaur eguneko gizartean, zoritxarrezia ez daukagu astirik etxekoen arte-an hitz egiteko, elkarrekin lasai ego-teko... Ba, benetan hartu behar dugudenbora honetarako, hau guztiagarrantzitsua izango baita bizitzaosorako.

ESKOLAKO LEHEN URTEAK

Gaur egun umeak aurretik aipatuta-ko pausuak kontutan izanda, arinhasten dira irakurketa prozesuazinteresatzen. Txiki-txikitatik, egunerogelan egiten diren lanekin eta batezere euren eta euren lagunen izene-tatik abiatuta, ia konturatu gabeletrak ezagutzen dituzte eta pixkana-ka-pixkanaka irakurtzen hasten diraeta idazten grafiak imitatuz.

Nahiz eta txikiak izan, lagunekinjolasteak garrantzi handia dauka.Hau ere ikas ohituren barruan sar-tzen da, talde elkarreraginean askoikasten baita.

Arauak jartzea derrigorrezkoa daadin hauetan, umeak argi edukibehar du eta jakin behar du mugaknon dituen. Non eta zer egin ahalduen, zer dagoen ondo eta zer ez...

Baloreak lantzea ere komenigarriadenez, adin hauetan enpatiaz fun-tzionatzeko hastapenak lantzeaezinbestekoa da. Honetarako, bes-teen tokian ipintzea garrantzitsuada: zeuri gustatuko litzaizuke zeukegin duzuna beste batek zeuri egin-go balizu? Adibide honekin nahikogarbi ikusten da landu beharrekoa.

Talde lanerako, beharrezkoa daerrespetoa, besteek egindako lanaaintzat hartu, ez apurtu, baloratu...

Behin Lehen Hezkuntzan hastendirenean, komeni da ikasleekin egu-nero irakurtzea, honetarako guraso-ak seme-alaben tutoreekin kontak-tuan egon behar dira. Honela seme-alabek ikusten dute gurasoek eurenhezkuntzaz arduratu egiten direlaeta hobeto erantzuten dute.Irakurketa egunerokoa izan behardu, baina bakarrik baino nagusiekinaritzea hobe da, elkarrekin komenta-tu, zer irakurri duen, gustatu zaion

Ikasteko motibazioa pizten?

6tik 11ra6tik 11 urteraZaldupe Eskola Publikoa

Irakasleak

• ONDARROA

6 E g i t e k o P r e s t ! • 3 0 . z e n b a k i a • 2 0 0 9 k o u d a b a r r i a

edo ez... honetarako etxean telebis-ta edota “makinitak” itzali, apur batbaztertu eta seme-alabei eskainiune bat; etxeko lanak gainbegiratu,egunean zehar egindakoa komen-tatu...

EZIN DUGU AHAZTUHEZKUNTZA GUZTIONLANA DELA, ETXEKOENAETA ESKOLAKOENA

Ikasle batzuen gurasoak ezin izatendute lagundu euren seme-alabeibatzutan hizkuntza dela medio,beste batzutan beste arazobatzuengatik. Hori dela eta, interes-garria izan daiteke etxeko lanakbakarrik egin beharrean, lagunenbatekin edota taldeka egitea.Honetarako eskoletako liburutegiakzabaltzea egokia da egunero, kla-seak amaitu ondoren bertan nahiduten ikasle guztiek etxeko lanakegin, informazioa bilatu, talde lanakegin... ditzaten. Elkarri lagunduzikasketak bizkortu egiten dira bailaguntzen duen ikaslearen aldetikbai lagundua izan denaren aldetik.Lagunen artean erabiltzen dutenhizkuntza hurbilak, kontzeptuakasko argitzen ditu askotan nagusienhizkuntzak lortzen ez dituenak.Ikasitakoa taldekideei azaltzekoegin beharreko esfortzu eta haus-narketak finkatu egiten ditu ezagu-tzak, honela ba gehiago sakontzen

dira. Elkarren artean lan eginda tre-betasun hauek lantzen dira: hizkun-tzarako gaitasuna, informazioakohesionatzea... Gainera, taldekideguztiek errespetatzen dute ikaski-deek esandakoa, azaldutakoa etahonela autoestimua indartzen da,giza trebetasunak indartzen dira,eta guztien espektatibak handitzendira. Bakoitzaren gaitasunetatikabiatuta ziurtasuna indartzen da.Laburpen gisa zera esan dezakegu:elkarrekin hitz egiten, elkar errespe-tatzen eta elkar baloratzen ikastendutela.

Etxeko lanak etxean egiten badira,zaindu behar dira lanerako tokia etaordua (beti ordu berdintsuan izateada egokiena, eta batez ere nekatue-gi egon baino lehen). Toki erosoa,argitsua eta garbia izan behar da(entretenigarri diren trasteetatikurrun).

Azterketa garaian edo lan asko pila-tzen zaienean eta nekatuz gero,paseatu, musika pixkat entzun,arnasketa eta luzaketa batzuk egineta, berriro indarberrituta bueltatu.Dena den lan gehiegi ez pilatzekoegokiena da ez uztea dena azkenegunerako. Adibidez, beste arloaskotan bezala, hobe da egunerotxirula entsaiatzeari bost minutueskeintzea, ariketa honi egun bate-an hogeita hamar minutu dedika-tzea baino.

Ikas ohitura onak jarraitzekoorduan, eta eguna ondo hastekoere ezinbestekoa da baita ondogosaltzea, lotarako orduak zaintzeaeta behar beste lo egitea.

EGINDAKO ESFORTZUAKBALORATU BEHAR DIRA

Umeek egiten duten lana positibokibaloratu behar da. Honela haurrapoztu egiten da eta ilusioz jarraituahal izango ditu ikasketak. Etxekolanak, eskolan egindako lana erre-forzatzeko balio dute. Halaber, ohi-tura egokiak eta baliozkoak diraikasten jarraitzeko. Ondo antolatu-tako lana eta arduraz egindakoaoinarri sendoa da ikasten jarraitze-ko eta euren burua ikasteko gaidela sentitzeko. •

Es conveniente empezar desde muy pequeñi-tos en esta tarea. Para eso, los padres y pro-fesores debemos ser buenos modelos enquienes pueden fijarse. Hay que hablarles yalentarles mucho y bien. También hay queleerles cuentos para que vayan familiarizán-dose y aficionándose a la lectura que luegoles servirá de gran ayuda para muchascosas.

En general, a la hora de hacer los deberes encasa, hay que cuidar el sitio, procurando quehaya claridad y que no haya cosas que pue-dan distraerles. También procuraremos res-petar el mismo horario cada día. Es impres-cindible, dormir y desayunar bien.

Si los deberes se hacen en la biblioteca, valo-raremos mucho el trabajo hecho en grupo yaque la interacción entre los compañeros esuna buena costumbre que ayuda a fortalecerla autoestima, desarrollar habilidades socia-les, capacitarse para una convivencia positi-va. En resumen, aprenden a ser competentespara la vida. También es muy importante valo-rar positivamente el trabajo que se hace yaque eso motiva mucho a todas / os.

El trabajo bien organizado y realizado res-ponsablemente es una buena base paraseguir aprendiendo y para sentir que soncapaces de seguir adelante.

7

Buenos hábitosa la hora de aprender

E g i t e k o P r e s t ! • 3 0 . z e n b a k i a • 2 0 0 9 k o u d a b a r r i a

artikuluaartikulu eta helbide interesgarriak

• Las comunidades de aprendizaje comoexpertas en resolución de conflictos. Laeducación en la sociedad de la información

• ¿Por qué hay la necesidad de unaescuela diferente? / José Ramón FlechaGarcía En: Aula de innovación educativa

• La comunidades de aprendizaje : Unaapuesta por la igualdad educativa / JoséRamón Flecha García, Lidia Puigvert MallartEn: REXE: Revista de estudios y experien-cias en educación,

• El aprendizaje dialógico como "experto"en resolución de conflictos/ José RamónFlecha García

• Transformar dificultades en posibilida-des / José Ramón Flecha García

• Sociología de la Educación: aprenderenseñando / Jordi Lleras, José RamónFlecha García, Olga Serradell, Lidia PuigvertMallart

www.educapadres.com/info

Nire bikoteak aurrekoezkontza batetik 3 urtetakoalaba bat dauka. Orain dela2 hilabete elkarrekin bizigara eta umeak hilabetekoasteburu bat gurekin pasa-tzen du. Jokaera erasokorbat azaltzen du bai aitaren-ganantz zein nireganantz.Bikote berriaren umea maitatzera ez dainor estutua sentitu behar, era bereanlehenengo egunetik, betidanik ezagutu-ko balitu, ezin dugu neskatila egoeraeta pertsona berriak onartzera behartu.

Orokorrean, neskatilaren erreakzioanormala da, segur aski, ez da oso segu-ru sentituko. Lasaitasuna agertu etasegurtasuna emanez jokatu beharduzue:

• Hasiera batean, umeek erreferentziaz-ko irudi berriei uko egitea ohikoa da,euren eratxikipenak eta autoritateazalantzan jarriz, edota haserrealdienbidez eraso egin (zuen kasuan gerta-tzen ari den moduan). Umeek erainkontziente batez, bere gurasoarenbikote berria aurkari edo ustezko ordez-kari bat bezala ikus dezakete eta per-tzepzio hau jokaeren bidez adierazidezakete.

• Umeei horrelako aldaketek sufriaraziegiten dietela ezin da ahaztu, baita ezsegurtasuna ematea ere zeren etaeuren gurasoak bikote moduan galtzeakonfirmatzen baitiete.

• Ama edo aitaren lekuan jartzea ere ezda helburua, ezin izango baita ordezka-ria izan. Bizi ez den gurasoarekin erla-zioa onartzea eta indartzea hobeagoda, zeren eta ukaezinezko toki bat bai-tauka bere psikologian.

• Nahiz eta banaturik egon alabarenhezkuntzari buruzko erabakirik garran-tzitsuenak ama eta aitaren artean ados-tu beharko lirateke. Honek familiarenarau berriak bete behar direla ez duzertan baztertu behar.

• Neskatilak erabaki ahal izango dubere aitaren bikote berriarekin manten-du nahi duen erlazioa. Beraz, ez zaio“aita” edo “ama” deitzea inposatu behar,ezta bere izena erabiltzen badu kritika-tu ere. •

8

Ainhoa Manzano Fernandez eta Juan Luis Martin AialaFamilia-Psikologia Unibertsitate zentroa • ETXADI

• BILBO

ZEURE TXOKOAg u r a s o e n g a l d e r e i e r a n t z u t e n

Gure 18 hilabetetako alabakez du lehenengoko platerikjaten. Telebista jartzen dioteta laztanak egiten dizkiotbaina ezer ez. Bi koilarakadahartu ostean, eta tarte luzebatez itxaroten egon ostean,bigarren platerera pasatubehar izaten dut, orduan baijaten duela zerbait gehiago.

Guztiori gustatzen zaizkigu platerbatzuk beste batzuk baino, eta umetanlantzean behin gehien gustatzen zaienaaukeratzen utz ditzakegu (etxean).Denetarik jaten ohitu beharra daukagu.

Gutxi jaten duten umeak, gainera, baz-kalorduak luzatzen dituztenak izatendira. Eurekin dagoen pertsona bereonetik atera ohi dute: zerikusirik ezduten gauzei buruz hitz egiten dute,txantxak egiten dituzte eta barregarriakizaten saiatzen dira.

Askotan liskarrak izaten dira zeren etafamilia umeak jan behar duena jandezala ahalegintzen baita eta umeakbere ezetza tinko mantentze baitu. Etaumeari jateko gero eta gehiago esan,are okerrago. Momentu horietan, jada-nik berarentzat janaria ez da garrantzi-tsuena, baizik eta borroka nork irabaz-ten duen, nor den indartsuagoa froga-tzea. Boterearengatik borroka bateansartzen gara. Helduak, bere onetik ate-rata oihukatzen, mehatxuak egitenedota platera indarrez kentzen amai-tzen badu, galdu egingo du, umeakjakinda irabaziko duela.

Beraz, aurrea hartu beharra dago:

1. Txarto janarazi egiten dion gaixo-tasunik ez duela konprobatu.Pediatra.

2. Telebista piztuta edo jostailuekinez jan. Elementu hauek arreta gal-tzen lagunduko diote.

3. Bazkalorduko ordutegiak zorrozta-sunez errespetatu. Orduen arteanezer ez jatea guztiz beharrezkoa da.Bazkalorduko ordu erdi bat geroxea-go gustatzen zaion zerbait izangoduela jakinez gero, ez du jango. Eraberean, bazkaldu edo afaltzeko uneabaino lehenago litxarreriak edo gozo-kiak hartzen baditu, jateko gogoajoango zaio eta ez du jango honetanere.

4. Bere gerran ez sartu. Nahiz etaberak ez jan guri ez zaigula ezerpasatuko jakin behar du, zeren etabera izango da gose izango dena, ezama edo aita.

5. 10 edo 15 minutu pasa ondorenplatera kentzea errepikatu. Platerhori jan gabe ez dela beste ezeregongo ikasiko du. Modu bereanjokatzen jarraitu, bi, hiru aldiz.Gerrarik ez dela egongo eta janezean, galtzen duena bera dela ikusdezan.

6. Umeari janari neurri arduratsu batipini beharra dago. Umeak ez du zer-tan neurri handiak jan behar, baiziketa korrika egiteko, jolasteko, ikaste-ko eta ume osasuntsu bat bezalabizitzeko behar duen indarra lortze-ko.•

E g i t e k o P r e s t ! • 3 0 . z e n b a k i a • 2 0 0 9 k o u d a b a r r i a

9

kontsultak • zalantzak • kezkak...Gurasook, seme-alabak hezitze lan honetan, kezka eta zalantza asko izaten ditugu. Beraz, horiek aldizkarirabidaltzera gonbidatu nahi zaituztegu. Kontutan izan anonimoa dela. Hortaz, badakizue, bidali zuen galderakhonako helbidera eta erantzuna ahalik eta arinen emango dizuegu; ez duzue zertan hurrengo aldizkariaren zainegon behar: Lea Artibai Amankomunazgoa. Prebentziorako zerbitzua. Patrokua Jauregia, 48.270 Markina-Xemein. Faxa: 94 616 92 78. Posta elektronikoa: prebentzioa@ lea-artibai.org

Gure 15 urtetako alaba bere35 urtetako irakasleaz mai-temindu egin da, gainerahonek jolasa jarraitzen dio(elkarri deitzen diote, txatea-tzen dute...). Txarrena ira-kaslea ezkondurik dagoelaeta seme-alabak dituela da.Ez zaiola komeni gero etagehiago esan, berarekingehiago egon nahi du.

Bakoitza bere buruarekin zintzoa izateaeta “erremedio bakarra” ez dagoelaezta “jarraibide bakarra” ere egoeraaldatzeko garrantzitsua da. Hala ere,bai egon daitezkeela bira txiki batzukegunero sartzen joan gaitezkeenakzuen alabari segurtasuna emateko hel-buruarekin eta apurka-apurka bizi ariden egoera hausnartu ahal izateko.

Zure alaba nerabearen kasuan, nerabe-en %99ari gertatzen zaien moduan,lehenengo amodioa agertzen denean,

indartzen agertzen da, sumendi batenantzera, non zentzumenekin erlaziona-tutako guztia handitzen den.

Maitemintzen diren nerabeak gainez-kako sentimendu baten aurrean aurki-tzen dira, hezigaitza eta bizi-bizia, nonsartu nahi duten nahiz eta arriskuakegon. Maite duten pertsonarekin egonnahia hain handia da non azkeneanfamilia arazoak egon daitezkeen.

Zuen alabarekin hitz egin honako hiruhelburu hauek aintzat hartuta:

1. Zuen ikuspuntua komunikatu eta,era berean, entzun ezazue, urduri-tzen zaituzten arren.

2. Lasaitasuna mantendu, zeren etaheldu batekin erlazio bat finkatu nahiduen adin txikiko pertsona bat baitaeta ageriko da, legearen aurrean,hau delitu bat izan daitekeela. Beraz,haserretu barik, trankiltasunez, infor-mazio hau eman iezaiozue.Informazioa lasaitasunez eman,

beste pertsona iraindu gabe, zereneta honek beste pertsonarekingehiago lotzeak eragin baitezake.Zigor baten irudia ezin du izan.

3. Berak bere heldu adinera heltzea-ren asmoa agertzea posible da. gaihoni buruz ez eztabaidatu, honenordez gaur egun, itxaroten ari denhorren gainetik, bere erantzukizunak(ikasketak, etxeko bete beharrak...)ezin dituela ahaztu gogora iezaio-zue. Itxaroten ari den bitartean lagu-nekin irten daiteke, bere gauzakeurekin konpartitzeko.

Mutil honen zain egoteak ez duela ozto-patzen beste gauzak egitea esaniezaiozue. Pertsona bat hasieran maite-mintzen denean normala dela berarekinbakarrik egon nahia hori baina, astiro-astiro berarengan pentsatzeaz gain,(hitz hauekin bere lekuan jarriko zareteeta berak konfiantza eta laguntza senti-tuko du) beste gauzak batzuk egitea ereposiblea dela esan iezaiozue. •

E g i t e k o P r e s t ! • 3 0 . z e n b a k i a • 2 0 0 9 k o u d a b a r r i a

Hurrengo lerroetan, zuenfamiliako gatazkak bidera-tzen laguntzeko gako etajarraibide batzuk eskainikodizkizuegu.

Baina errezeta txiki horiek ematen hasibaino lehen, mahai gainean gogoeta egi-teko oinarrizko hiru kontu jarri nahi ditu-gu, zuen seme-alabekiko harremanetansakontzeari dagokionez:

• Zer egin nire seme edo alaba zorion-tsua izan dadin, bizitza osoan pertso-na gisa egunero garatzeko, handitze-ko, besteekin batera eta besteentzat?

• Zer egin orain dituen gatazka horiekhazten, handitzen, lagundu diezaio-ten?

• Zer egin bizitzan izango dituengatazkek garapenean aurrera egitekobultzada eman diezaioten, gaurtikhasita?

Badakigu bidea konplexua dela, bainabeharrezkoa da ekitea, ezagun baitagaizki bizi izandako gatazkek, amaigabeluzatuta, kasurik gehienetan ez dutelagauza onik ekartzen.

Jarraian, zenbait jarrera aurkeztuko diz-kizuegu, gure ustez familian giro egokia,hau da, tolerantziazko elkarrizketanoinarritutakoa, lortzeko lagungarriak izandaitezkeenak, familiako kide guztienartean gatazkei modu egokian aurre egi-teko bidea eskaintzeko.

• Egiazkotasuna: Garrantzitsua daharremanak egian oinarritutakoak iza-tea; ez da komeni gertakariak etapentsamenduak desitsuratzea edofaltsutzea. Askotan errealitatea mozo-rrotu edo gezur “zuriak” esaten ditu-gu, horrela gure seme-alabei lagundu

egingo diegula uste baitugu, edo guremezuak indartsuagoak direla irudi-tzen baitzaigu, baina jarrera hori,luzera begira, gure asmo onen aurka-ko bihurtzen da.

• Jolasezko ikuspegia: Ilusioaeta alaitasuna transmititu behar da.Bizitzako gauza positiboetan oinarri-tuta, garatzen ari diren pertsona txikihoriei aurrera egiteko gogoa eta ilu-sioa eskaini behar dizkiegu.

• Justiziazko ikuspegia:Orekatuak izan behar dugu sariakemateko orduan edo zigortzerakoan,eta baita erabakiak hartzerakoan ere.Gaur egun, familia barruko hezkun-tzaz ari garela, garbi ikusten den gau-zetako bat da gurasook gehiegi balia-tzen ditugula sariak, bigunak garelazigorrekin (zenbat aldiz mehatxatzendugu, baina bete ez?), eta konprome-tituak diren erabakiak hartzea saihes-tu egiten dugu. Neurriz zigortzeko etasaritzeko modua bilatu behar da, ezda beldurrik izan behar erabakiak har-tzeko; akatsen bat eginez gero, horiekaitortzen jakin behar da, baina unean-unean erabakiak hartu egin behardira.

•• EEnnppaattiiaa:: Beste pertsonarenegoeran jartzen jakin behar dugu.Badakigu zaila dela, haurtzaroa etanerabezaroa berehala ahazten direnadinak direlako, baina ez da ezinez-koa. Garrantzitsua da zer diotenentzuten jakitea, nola pentsatzenduten ulertzeko, eta horrela, haiensentimenduekin errazago bat egiteko.

• Bi norabide dituen komunika-zio afektiboa: Eman egin beharda, baina baita jaso ere, eta batez ereafektua. Gure seme-alabei hitz eginbehar diegu, baina baita diotena

entzun ere. Maite ditugula erakutsibehar diegu, baina ez hitzez bakarrik;maitasuna adierazteko modu askodaude, eta seguru asko ez dutehitzen beharrik: muxuak, besarkadak,mimoak, e.a. Gu eredu izanda, seme-alabei afektuen berri ematen erakus-ten badiegu, ez ditugu beharbadagatazkak konponduko, baina horieiaurre egiteko giro egokia sortzekobaliagarria izango da.

• Proiektu eraldatzaileak iza-teko ilusioa piztu: Benetako alda-ketak izateko aukeren berri emanbehar diegu. Beren proiektuen aldeegin behar dugu, gureak balira beza-la.

• Gatazkekin ohitu: Horiei aurreegin eta erantzuten jakin behar dugu,eta gertakari natural gisa hartu beharditugu. Pertsonen arteko harremane-tan, gatazkak arruntak dira, eta beraz,horientzako irtenbideak aurkitzenohitu behar dugu.

• Koherentzia: Esaten duguna egi-ten saiatu behar dugu. Garrantzitsuada gure seme-alabek ikustea loturadagoela esaten nahiz batzuetaneskatzen diegunaren eta guk geukegiten dugunaren artean. Kea bota-tzen dugun artean ez erretzeko esa-teak ez du ezertarako balio, edo osogutxirako.

• Sentsibilitatea: Aurrez aurredugun pertsona edo egoerarekikojarrera irekia izan behar dugu, etaulertzeko nahia. Sentsibilitatea trans-mititu, eta gero haiena jasotzekomodua da; gure inguruko arazoekikointeresik erakusten ez badugu, nekezjakinaraziko dizkigute dituzten arazo-ak, edo pentsatu ere ez dute egingoarazoak ditugunik.

10

Familiako gatazkak bideratzenjakiteko jarraibideak eta gakoak

Gorka Ruiz SantanaBakeola Taldearen zuzendaria

• PORTUGALETE

12tik 18ra12tik 18 urtera

E g i t e k o P r e s t ! • 3 0 . z e n b a k i a • 2 0 0 9 k o u d a b a r r i a

• Loturak eten beharra ulertu(autonomia): Gure seme-alabak libreizateko sortu direla ulertu behar dugu. Ezdira gure jabetzakoak, eta hori hala delaulertzen dugun neurrian, gure harremanaorduan eta egokiagoa izango da.

• Kritikoa eta beti esanekoa ezdena: Pertsona asertiboak izaten eraku-tsi behar diegu; ez diezaietela gauzaguztiei baietz esan, zalantzan jarri gabe.Zaila da, baina gure seme-alabek gukesandakoa ez betetzearekin ohitu beha-rra daukagu, horren bidez gure akatsakkonpontzen ere ikasiko dugulako.

• Norberaren gorputza maitatueta errespetatzen lagundu:Gurasoak garenez, hezkuntza sexu-afektiboa eta higieneari eta norberarenburua zaintzeari buruzko ohitura onakerakusteko hezkuntza ere gure eginkizu-nen barruan daude.

• Natura eta ingurumena maitatueta defendatu: Kontua ez da basoko

edo baserri inguruetako zuhaitzak erres-petatzea, baita bizi garen auzunekoak,herrikoak edo hirikoak ere, eta horretangure eginkizuna erabakigarria da.

• Norberaren barnekotasuna lan-tzen eta traszendentziaren berriizaten lagundu: Otoitz edo gogoetaegiteko uneak dira, natura aurrean dugu-la pentsatzeko uneak, edo traszenden-tzia familia osoarekin bizitzeko besteaukera batzuk.

• Pertsonei buruz ikuspegi sin-pleak ez ematen saiatu: onak edotxarrak direla, gauzak zuriak edo beltzakdirela, e.a. Pertsona guztiak, gertakariguztiak konplexuak dira, era askotakoxehetasunak dituztenak, kolore anitz, etaondorioz, ezin esan norbaitek egindakoaona edo txarra denik, besterik gabe, edozuria nahiz beltza...

• Norbera dena eta norberakduena elkarbanatzea. Balore, senti-mendu edo jarrerekin batera ondasunak

eta aberastasuna ere gure inguruan pre-miak dituzten pertsonekin elkarbanatzenbaditugu, elkartasuna gogoko duten per-tsonak izaten lagunduko dugu.

Guk ere ekarpen txiki bat egin nahi izandugu, eta familian hezteko eginkizun zailaknolakoa izan behar duen azaltzen saiatugara. Gakoa diren osagaien zerrenda hauirekita geratu da, zuen ekarpenak jaso ahalizateko, eta tresna bat izan nahi du, elka-rrizketaren bidez gero eta gehiago zehaztueta familia bakoitzaren testuingurura egoki-tu ahal izateko. Prestatu beharreko edozeinjanarirekin gertatu ohi denez, zein osagaierabili, denbora eta kopuruak sukaldariak,hau da, zuok, erabakiko dituzue.

Zorte ona izan, ondo ibili, eta on dagizuela.••

1. Ez iezadazu garrasirik egin.Gutxiago errespetatzen zaituthala egiten duzunean. Eta niriere garrasi egiten erakustendidazu, nahiz eta nik hori egi-teko gogorik ez izan.

2. Atsegina eta adeitsua izannirekin, zure lagunekin bezala.Familiakoak izateak ez duesan nahi lagunak izaterik ezdugunik.

3. Gauza txarren bat egitenbadut, ez galdetu zergatik eginnuen. Batzuetan nik neuk ereez dut jakiten.

4. Ez esan gezurrik nire aurre-an, eta ez eskatu zugatik nikhalakorik egiteko, nahiz etazuri estuasun batetik irtetenlaguntzeko izan.Aurrerantzean ez dut federikizango esaten duzun horretan,eta gaizki sentituko naiz.

5. Zerbaitetan hanka sartzenbaduzu, onartu. Zuri buruzdudan iritzia hobea izango da,

eta nik neuk nire akatsakonartzen irakatsiko didazu.

6. Ez ibili ni inorekin erkatzen,batez ere anaia edo arrebekin.Gainontzekoak baino hobeanaizela erakusten badidazu,norbaitek sufritu egingo du(eta okerragoa naizela ikusa-razten badidazu, ni izango naizsufritzen duena).

7. Utzidazu ni neu moldatzen.Zuk egiten baduzu nik eginbeharreko guztia, ezin izangodut ikasi.

8. Ez ibili beti niri aginduakematen. Zerbait egiteko aginduordez, eskatu egingo bazenit,azkarrago eta gusturago egin-go nuke.

9. Ez aldatu hainbeste aldiz nikegin beharrekoari buruz duzuniritzia. Erabaki, eta erabakita-koari eutsi.

10. Emandako hitza bete, onaizan zein txarra izan. Sari batagintzen badidazu, emaidazu,baina baita zigorra ere, halaerabaki baduzu.

11. Ni ulertzen eta niri lagun-tzen saiatu. Arazo-ren batenberri ematen dizudanean, eziezadazu esan: “horrek ez dugarrantzirik”. Niretzat garran-tzitsua da.

12. Ez eskatu zuk egiten ezduzun zerbait egiteko. Nik betizuk egiten duzuna ikasi etaegingo dut, nahiz eta zuk ezeresan ez. Baina ez dut inoiz ereegingo zuk esan baina egitenez duzunik.

13. Ez iezadazu eman eskatzendizudan guztia. Batzuetan,zenbat jaso dezakedan jakitekobaino ez dut eskatzen.

14. Maita nazazu eta esadazu.Gustuko dut zuk hori esatea,nahiz eta zuretzat beharrezkoaizan ez.

Os presentamos una serie de actitudesque pensamos pueden ser de ayudapara lograr un clima familiar basado enel dialogo tolerante y en el abordajesatisfactorio de los conflictos para todaslas personas que convivís en el núcleofamiliar:

- Veracidad, sentido lúdico, sentido dela justicia, empatia, comunicación bidi-reccional afectiva, coherencia, sensibili-dad…

- Fomentar y entender la autonomía yactitud crítico-desobediente.

- Ayudar a amar y respetar el propiocuerpo.

- Tratar de no transmitir visiones sim-plistas sobre las personas.

- Compartir lo que se es y lo que setiene.

- Ilusionarse en proyectos transforma-dores.

- Familiarizarse con los conflictos.

- Ayudar a cultivar la propia interioridad.

- Amar y defender la naturaleza y elmedio ambiente.

Resoluciónde conflictosen la familia

11E g i t e k o P r e s t ! • 3 0 . z e n b a k i a • 2 0 0 9 k o u d a b a r r i a

artikulua

Seme-alaba batek munduko guraso guztiei idatzitako eskutitza

Gure seme-alaben heziketazhitz egiteak lehentasun etagarrantzi handia du. Familiarenbitartez, heziketak gure seme-alaben garapena modu garran-tzitsu eta lagungarri bateanalda dezake.

Familia batean, garrantzitsuena,gure seme-alabentzako eredu onakizatea da, nahi eta nahi ez, umeakgugandik ikasten baitute. Egiten ditu-gun gauza guztien bitartez, gure seme-alabei pentsatzeko, sentitzeko etajokatzeko moduak bidaltzen dizkiegu,askotan horretaz konturatu ez arren.Ezer egiten ez dugunean ere transmiti-tzen dugu.

Familia barruan, ereduek egiten dutenaeta esaten dutena ikusiz ikasten da,kasu honetan ereduak gurasoak, neba-arrebak, etab. izango gara. Umeak,egoera ezberdinetan guk dauzkagunerantzuteko eta komunikatzekomoduak ikusten ditu, baita hauen ondo-rioak ere. Era berean, beraiek, jarrerak,portaerak eta egoera ezberdinen aurre-an erantzuteko moduak ikasiko dituzte.

Ume batek, gure helburuak garrasienbidez lortzen ditugula ikusten badu,litekeena da berak ere zerbait lortu nahiduenean, garrasien bidez eskatzea,eta berak nahi duena lortzen badu,bere portaera errepikatuko du, jarrerahoni gero eta indar gehiago emanez.

Askotan entzuten ditugun erantzunhauek: “geneetan darama”, “berahorrelakoa da”, “bere aita edo amarenmodukoa da”, erantzun okerrak dira.Horrek, egoeraren aurrean amoreematera, egoera normaltzat hartzeraeta ondorioz egoera hobetzeko ezer ezegitera eraman gaitzake. Baina gauregun, frogatuta dago, ume baten jarre-

ra alda daitekeela, baita guztiz kenduere, eta beste berri batzuk gehitu.

Askotan, gurasoen lana dudan jar-tzen da, seme-alabak zaintzeko etahezteko dituzten moduak zalantzanjarriz. Historian zehar, inoiz ez da ikusigaur eguneko ume eta gazteek dituz-ten beste arretarik, eta gurasoak inoizez gara izan hain ezinbestekoak gureseme-alaben heziketan.

Askotan, arduratuta, larrituta, nahastu-ta dauden gurasoak ikusten ditugu,beraien seme-alabekin komunikatzekobide egoki bat sortzeko zailtasun han-diekin, bereziki seme-alaba nerabeakdituzten gurasoak. Baina guraso per-fekturik badago? Nolakoak dira?Hauek ere:

• Okertzen dira

• Onartzen eta zuzentzen dakite

• Euren seme-alaben aurrean onar-tzen eta zuzentzen dakite

• Euren seme-alaba den moduanonartzen dute

• Maite dutela adierazten diote

SEME-ALABEN HEZIKETANGURASO HOBEAGOAKIZATEKO GOMENDIO BATZUK:

• Seme-alabekin ondo pasa.Gurekin ondo pasatzen zuten oroi-tzapenak geratu behar zaizkie.Errieta eta liskarrak baino, barregehiago egotea oso garrantzitsuada.

• Seme-alabekin denbora pasa:Gurasoek, euren denborarekin egi-ten dutena, seme-alabentzat adie-razgarria izango da. Beti lanpetutabazaude, eta beraientzat denborarik

ez baduzu jaramonik ez eginda sentidaitezke. Seme-alabekin egon ahalizateko, askotan beste gauza batzukalde batetara utzi behar dira, bainadenbora seme-alabekin pasatzeaezinbestekoa da.

• Familian, elkarrizketa egoeraksortu behar ditugu, baina derrigortugabe. Gure seme-alabekin asko hitzegin behar dugu. Honek ez du esannahi seme-alabei hitz egitea, bai-zik eta seme-alabekin hitz egitea.

• Erabiliko ditugun arauak aukera-tzeko beraiekin tratua egin. Arauhauek ulergarriak izan behar diraeta beraien adinerako egokiak.Mugak argi izan behar dituzte, txiki-tatik jakin behar dute zer egin deza-keten eta zer ezin dezaketen egin.

• “Ezetz” esaten jakin. Eskatzenduten eta nahi duten guztia ezindutela izan irakatsi behar diegu.

• Gauza guztientzat erantzunakizatea ezinezkoa da.

• Eurentzat eredu bat izan: Gurasomaitekor batekin dagoen ume batek,beste pertsonekin horrela jokatzeraikasiko du. Errespetuz, erantzukizu-nez, zintzotasunez jokatzera ikasikodu.

Azkenik, gure seme-alaben eredu onakizatearen garrantzia azpimarratu beharda. Gure seme-alaben lehenengo ira-kasleak gara, gure portaerekin ira-kasten diegu. Gure seme-alabekgure jokaera negatibo eta desego-kiak (agresiboak, autoritarioak,mehatxuzkoak...) ikusten dituzte,baita ikasi ere. Berdin gertatzen dagure jokaera positibo eta egokiekin.••

Denentzat

12

Familia

Gurasoak, eredu

Estibaliz Ansotegi GuruziagaOrtzadarreko psikologoa

• BILBO

E g i t e k o P r e s t ! •

FABER, Adele y MAZLISH, Elaine.Cómo hablar para que sus hijos le escuchen y cómoescuchar para que sus hijos le hablen. Ed. Medici. 1997

EDEX. Habilidades para la vida:Manual para aprender y enseñarles. EDEX, 2006.

ALDECOA, Josefina. La educación de nuestros hijosde 0-14 años. Ed. Temas de hoy, S.A. 2005lib

uru go

mend

atuak