Tema 4. A arte exipcia
-
Upload
maikarequejo -
Category
Documents
-
view
928 -
download
4
Transcript of Tema 4. A arte exipcia
TEMA IVTEMA IV
A ARTE EXIPCIAA ARTE EXIPCIA
2. A arte exipcia
• a) Contexto histórico• b) A arquitectura–A arquitectura do “ka”–A morada da divinidade:
o templo
• c) A estatuaria
• d) O relevo e a pintura
a) Contexto histórico• Localización: nas beiras do río Nilo na zona nororiental de África
• Época: entre 4000 e 30 a.C. (momento no que pasou a formar parte do Imperio Romano)
• Periodización – etapas:
– Predinástica: Neolítico. Culturas Nagada. 4000-3100 a.C.
– Tinita: 3100- 2686 a.C. Época das dinastías I e II
– Imperio Antigo: dinastías III-IV. 2686- 2181 a.C.
– Imperio Medio:dinastías XI-XIII. 2181- 2125 a.C.
– Imperio Novo: dinastías XVIII –XX 1550-1069 a.C.
– Baixa época: dinastías XXI hasta conquista romana. 1069- 30 a.C.
• Política: xefe político = faraón con poder relixioso tamén
• Economía: viven da agricultura, a gandería e do comercio polo Mediterráneo e con Asia
• Sociedade: estamentaria: a autoridade máxima é o faraón, por debaixo están os nobres e sacerdotes, despois os funcionarios, o resto da poboación (comerciantes, agricultores, artesáns,etc) e por último os escravos.
• Cultura: Destacan as pinturas, as pirámides, os templos, a artesanía e a escritura todo mediatizado e controlado pola relixión que domina tódalas facetas e ámbitos da vida dos exipcios.
b) A arquitectura
Arte exipcia
Condicionantes xeográficos
Rodeado de deserto morte
Río Nilo
Delta 250 km. Ancho
Curso 15km Ancho
Enchentas xunio a setembro (auga e abono)
Lonxitude 6.500 Km(civilización exipcia menos da mitade)
Baixo Exipto(papiro)
Alto Exipto(Loto)
Ciclo de vida – morte (orden controlado polo faraón)
MentalidadeVida eterna Hai que respetar as regras
Ba almaKa enerxías vitais
Necesita soporte físico e reproducción de elementos da realidade
Arquitectura
materiaisAdobe ( ao principio)Pedra sensación de eternidade
Valoresestéticos
Formas nítidas, xeométricas, rotundasEstructuras adinteladas ( coñecían as bóvedas, pero líneas rectas dan sensación de eterno)Predominio da masa sobre os vanosMonumentalidade e colosalismo
CARACTERÍSTICASCARACTERÍSTICAS
Dúas enerxías
b) A arquitecturaCARACTERÍSTICASCARACTERÍSTICAS
Arte exipcia Arquitectura tipoloxía
tumbas
mastabasForma rectangularEstructura trapezoidal
Distribución interna:
cámara funeraria (subterránea), pozo, serdab (capilla do doble)falsas portas
pirámides
Escalonada ZoserRegulares Keops
Hipoxeos tumbas excavadas en roca (Valle dos Reis)
templos
Funcións: culto e económicas
Partes
Avenida de esfinxes ObeliscoPilonos (muro en talude) Refundimento centralPatio hipetro (descuberto ) rodeado de pórticosSala hipóstila (cuberta) bosque de columnasCapilla Residencia do Deus
Disminuye en tamaño
y en luminosidad
Tipos Exentos Karnak y LuxorSemiespeos( semiexcavados) reina HatshepsutSpeos (excavados) Ramsés II
b) A arquitectura
• “Ka” significa alma• O corpo e a alma do defunto renacerán tras a morte• Gran importancia aos lugares de enterramento
– MASTABA. • Para enterrar faraóns, nobres e altos funcionarios. • Pirámide truncada. • Interior con capela funeraria.• No Imperio Antigo.
– PIRÁMIDE GRADUADA. • Época da III dinastía. • Superposición de mastabas.
– PIRÁMIDE. • Coa IV dinastía. • Grandes cámaras funerarias con forma pirámidal. • No seu interior – medio- está o lugar de enterramento• Serie de galerías en forma de laberinto que conducen a diferentes
habitáculos.• Baixo terra ten unha segunda cámara mortuoria.• Integradas en conxunto funerario máis amplio: templo, calzada
hacia o río,etc– HIPOXEO
• No Imperio Medio.• Enterramento rupestre oculto ao exterior• Consta de capela, estancia para repouso da alma e cámara funeraria• Destacan os do Val dos reis
A ARQUITECTURA DO “KA”A ARQUITECTURA DO “KA”
CARACTERÍSTICAS
b) A arquitecturaA ARQUITECTURA DO “KAA ARQUITECTURA DO “KA””
MASTABAS
b) A arquitecturaA ARQUITECTURA DO “KA”A ARQUITECTURA DO “KA”
Construcción
Pirámide graduada de Zoser. Imperio Antigo, III dinastía.Século XXVII a.C. Saqqara, Exipto.
Sakkara. Aérea
PIRÁMIDE ESCALONADA
b) A arquitecturaA ARQUITECTURA DO “KA”A ARQUITECTURA DO “KA”
Pirámide escalonada Zoser
Sustitúese adobe por
pedra( caliza local recuberta de caliza fina
de Tura)
Superposición de seis mastabasde altura desigual Dimensións máis de medio
kilómetro de lonxitude por 277 m. de ancho (auténtica cidade
funeraria)
Muro de dez metros dealtura con contrafuertes
verticais. Catorce portas falsas e un único acceso de pequenas dimensións
Pórtico de acceso(54 m. lonxitude)
Patio do Hebsed(festa da
renovación)Mastaba
meridional Patio
meridional
Santuarios do Alto y Baixo Exipto
60 m.
Varias modificacións: Ao principio ía ser unha
mastaba de planta cadrada pero amplióuselle a base facéndoa
rectangular e añadieronselle os distintos corpos
Características xerais: formas nítidas, xeométricas puras,
líneas rectas e feitas en pedra (eternidade), predominio do macizo sobre vano, etc.
PIRÁMIDE DE ZOSER
b) A arquitecturaA ARQUITECTURA DO “KA”A ARQUITECTURA DO “KA”
Esquema dunha Pirámide.
Pirámides de Gizeh:
Mikerinos, Kefrén e Keops.
Imperio Antigo, IV dinastía. 2591- 2473 a.C. Gizeh. Exipto.
Pirámide. Sillares
PIRÁMIDES
b) A arquitecturaA ARQUITECTURA DO “KA”A ARQUITECTURA DO “KA”
Pirámides de Gizeh
Orientación hacia os catro puntos cardinais con só un
erro de 3´36´´
Proxección haciao celo (51º
de inclinación)
Sofisticados cálculos matemáticos e stronómicos
Conxunto de Gizeh. Aérea
Esquema interior da pirámide de Keops
Pirámide de base cadrada
146`59 m.altura
230 m
Cámara mortuoria ao final no centro da
pirámide, abandonándose a excavada no chan
Cámara de ventilación proxecta hacia estrellas
Nove grosas lascas rematadas por teito a
dúas augas soportan enormes presións da cámara
PIRÁMIDES DE GIZEH
b) A arquitectura
Templo = casa dos deuses
•Dous modelos de templos:
– Grandes santuarios/ temlos
– Speos: en memoria de faraóns falecidos
•Realizados en perpiaños de pedra
•Muros en forma de támara
•Non hai ningún vano
•Cubertas arquitrabadas
•Columna = elemento sustentante
– Fuste liso ou fasciculado
– Capiteis vexetais (palmiforme, lotiforme, etc)
– Capiteis de cabezas de Hator e Horus
• Partes dun templo ou santuario
– Avenida das esfinxes: comunica co río e rematada en obeliscos antes da entrada ao templo
– Pilonos :torres troncopiramidais na fachada principal principal, compostos por altas paredes e a entrada ao recinto sagrado.
– Patio de entrada: rodeado por un ou varios lados de columnas ou pilares, está descuberto e alberga o altar
– Sala hipóstila con fileiras de columnas que sosteñen o teito. Lugar de paso concibido para rituais
– Cella, naos ou santuario: acolle a imaxe do deus.É de tamaño reducido e só accesible para o faraón
• Speos: mesma organización ca templos pero de arquitectura rupestre coa fachad esculpida na rocha e o resto no interior.
Croquis dun templo
PILONOS
SALAHIPETRA
SALA HIPÒSTILA
CELLA
AVENIDAESFINGES OCARNEROS
A MORADA DA DIVINIDADE: OS TEMPLOSA MORADA DA DIVINIDADE: OS TEMPLOS
CARACTERÍSTICAS TEMPLOS
b) A arquitecturaA MORADA DA DIVINIDADE: O TEMPLOA MORADA DA DIVINIDADE: O TEMPLO
Esquema dun templo.
PARTES DO TEMPLO
b) A arquitecturaA MORADA DA DIVINIDADE: O TEMPLOA MORADA DA DIVINIDADE: O TEMPLO
Falsa gola exipcia (especia
de moldura saínte)
Obelisco de forma prismática(símbolo de raio solar petrificado)
Bandeirola se estatuas adornan a puerta
Detrás: Sala hipetra (A), hipóstila (B)(bosque de inmensas columnas cilíndricas con fustes formados
con numerosos tambores,ricamente decorados con pinturas e relevos,
con capiteis papiriformes, lotiformes, etc, teitos adintelados con reproduccións do ceo
nocturno, disminución da luz (pequenos vanos cenitais con celosías) e altura ata chegar á sala de la barca –cella-
en total oscuridade
C
A
B
TEMPLO DE LUXOR
Vista aérea do templo de Luxor. Imperio Novo, 1400-1362 a.C. Tebas, Exipto.
b) A arquitecturaA MORADA DA DIVINIDADE: O TEMPLOA MORADA DA DIVINIDADE: O TEMPLO
TEMPLO DE LUXOR
b) A arquitecturaA MORADA DA DIVINIDADE: O TEMPLOA MORADA DA DIVINIDADE: O TEMPLO
Avenida das esfinxes, obelisco e pilonos do templo de Luxor. Imperio Novo. 1400- 1362 a.C.Tebas. Exipto
Columnata do patio con peristilo de Amenofis III. Templo de Luxor 1400-1362 a.C. Tebas. Exipto
TEMPLO DE LUXOR
b) A arquitecturaA MORADA DA DIVINIDADE: O TEMPLOA MORADA DA DIVINIDADE: O TEMPLO
Templo de Karnak. 1500-950 a.C. Tebas.Exipto
Avenida de esfinxes
Pilonos en talude
Interior de muros ócos con funcións
de almacén
No lateral estanque que simboliza augas
primixenias
Refundimento central onde se abre unha
porta (simbolizan as dúas montañas entre as cais
naceu o sol)
Sala hipóstila do templo de Karnak.
TEMPLO DE KARNAK
b) A arquitecturaA MORADA DA DIVINIDADE: O TEMPLOA MORADA DA DIVINIDADE: O TEMPLO
Semiespeos de Dayr al-Bahari. Templo de Mentuotep (2040 a.C.) e Templo de Hatshepsut ( século XV a.C.) Aérea e frontal
Acceso a través de rampas Doble terraza
Sala hipetraSala hipóstila e cella excavada no interior
da montaña
Características xerais: formas nítidas, xeométricas puras, colosalismo
líneas rectas (adintelada) e feitas en pedra (eternidade), etc.
Importancia da paisaxe:Perfecta integración no
acantilado de rochas brancas e vermellas
Avenida de máis dun kilométro
Templo de Mentuhotep
Templo de Hatshepsut
SEMIESPEOS
b) A arquitecturaA MORADA DA DIVINIDADE: O TEMPLOA MORADA DA DIVINIDADE: O TEMPLO
Semiespeo da Raíña Hatsepsut.
Imperio Novo, XVIII dinastía. Tebas.
Speo de Nefertiti.
Imperio Novo, XIX dinastía.
Abu – Simbel. Exipto
SEMIESPEOS
Gran espeo de Ramsés II. 1290-1224 a.C. Exipto
Pilono en forma de talude excavado na
rocha
Estatuas colosis deRamses II (máis de
vinte metros de altura) flanquean a entrada
Friso de 33 babuinos adorando ao sol
Estatuas da nai, esposas e fillos de
Ramsés a menor escala
Perfecta orientación hacia o leste: O templo ten unha profundidade de 65 m.
Na sala do fondo hai catro estatuas de Ptah, Ramsés, Amón e Re-Horakhte .
As dúas docentro son iluminadas directamente polo sol do amencer los días 20 de febreiro
(primeiro día do shemu: recolección da colleita) e 20 de outubre( primeiro día da estación
do peret : xerminación da semilla)
Enmarcado por dous contrafortes oblicuos
Estatua de Ra-Horakhte divinidade do templo
b) A arquitecturaA MORADA DA DIVINIDADE: O TEMPLOSA MORADA DA DIVINIDADE: O TEMPLOS
SPEO DE RAMSÉS II
b) A arquitecturaA MORADA DA DIVINIDADE: O TEMPLOA MORADA DA DIVINIDADE: O TEMPLO
Entradas da sepultura de Tutankamón. Imperio Novo, XVIII – XX dinastías. Val dos Reis, Tebas.Exipto
SEPULTURA TUTANKAMÓN
c) A estatuaria
• Imaxes idealizadas
• Homes xoves e intemporais
• Hieráticos, sen movemento
• Abundan representacións de faraóns e a súa familia
• Con atributos das súas funcións
• Tamén funcionarios: alcaldes, escribas, etc
• Avanzan cara o naturalismo co paso do tempo
• Materiais: Madeira e pedra
• Recúbrense de ieso ou pan de ouro
• Técnica: estatua bloque
• Lei do canon
• Lei da frontalidade
• Perspectiva xerárquica
• Dúas funcións:– Funeraria– Propagandística
• Evolución da escultura:– No Imperio Antigo:
• Formas cúbicas• Rixidez• Frontalismo• Ollos amendoados
– No Imperio Medio:• Maior naturalismo• Menos idealización• Figuras máis humanos
– No Imperio Novo:• Colosalismo• Aparece a sensualidade• Suavízanse os rasgos físicos• Con Amenofis IV- Akenatón
alóngase o canon
CARACTERÍSTICAS XERAISCARACTERÍSTICAS XERAIS
Escarabajo. Símboloresurrección
Portadora de ofrendas
CARACTERÍSTICAS
Esquema dunha estatua bloque. Foi a técnica máis usada na estatuaria exipcia. Consistía en buscar grandes bloques ou perpiaños de pedras e tallar sobre el a estatua. Só se talla polo lado frontal.
c) A estatuariaCARACTERÍSTICAS XERAISCARACTERÍSTICAS XERAIS
TÉCNICA ESTATUA- BLOQUE
c) A estatuaria
Lei da frontalidadeLei da frontalidade: Represéntase as esculturas e pinturas co corpo hacia adiante, frontalmente aínda que a cabeza estea de perfil
Eixe lonxitudinalsimetría
Línea recta: Hombros e cadeiras
Extremidades pegadas ao corpo
CARACTERÍSTICAS XERAISCARACTERÍSTICAS XERAIS
LEI DA FRANTALIDADE
c) A estatuaria
Mikerinos e a súa muller
2 puños
10 puños
6 puños
LEI DO CANON:LEI DO CANON: consiste en usar unhas medidas fixas para as diferentes partes do corpo coa finalidade de manter unha certa proporcionalidade.
CARACTERÍSTICAS XERAISCARACTERÍSTICAS XERAIS
LEI DO CANON
c) A estatuaria
Paleta de Namer
FrentePerfil
man
ollo
peito
cabeza
brazos
pernas
Dous pes apoiados
VISIÓN RECTILÍNEAVISIÓN RECTILÍNEA: personaxes apoiados sobre líneas rectas
CARACTERÍSTICAS XERAISCARACTERÍSTICAS XERAIS
VISIÓN RECTILÍNEA
c) A estatuaria
Superposiciónde fileiras
Inscripciónsxeroglìficas
Ausencia de profundidade
Bandas horizontaisFiguras iguais altura
CARACTERÍSTICAS XERAISCARACTERÍSTICAS XERAIS
PERSPECTIVA CONVENCIONAL
glagelo
cetro
Barba postiza
Ureus
Nemset
Corona blanca
Corona roja
Psen
c) A estatuariaCARACTERÍSTICAS XERAISCARACTERÍSTICAS XERAIS
ATRIBUTOS DO FARAÓN
Gran esfinge de Gizeh (Kefrén)
Exterior recuberto con granito rosado
Punta revestida de ouro para
provocar destellos e imitar raios do sol
Aproveitaron a forma dunha masa rochosa abandonada
polos canteros (a maioría do corpo non tiveron
que tallalo senón simplementerecubrilo cunna capa de ieso
57 m.
20 m.
Cabeza inspirada no faraón Kefrén
co nemes (pañuelo), o aureus( serpe) e
desaparece a barba postiza
Rodeada de rochas, só sobresae a
cabeza
c) A estatuaria
ESFINXE DE GIZEH
ESCULTURAS IMPORTANTESESCULTURAS IMPORTANTES
2 puños
10 puños
6 puños
Lei do Canon
18 puños(anchura nudillos
con pulgar)
Búsqueda perfección, a esencia (sin o temporal)para fusionarse co cosmos.
Empleo doutra medida: cúbito pequeno (desde óco de parte interior do codo ata uña do pulgar)Un home catro cúbitos
pequenos. O cúbito grande ( codo ata dedo corazón)empleado en arquitectura só se usará en escultura
ao final, alargando o canon a 21 puños
Sentado canon de 15 puños
Lei de frontalidade(Lange e Schäfer)
Cada obra é froito da visión desde catropuntos de vista (planos perpendiculares frontaisl, dorsais e dous laterais) que deben ensamblarse.
O eixe vertical dunha figura é a línea de intersección dos planos cruzados en ángulo
recto: eixe de simetría dende coronilla, frente, nariz, barbilla, esternón ata órganos xenitais.
Línea de hombros e cadeiras perpendiculares ao eixe
Extremidades pegadas ao corpo para evitar
roturasHieratismo, rixidez,
antinaturalismo
Pe esquerdo adiantado (simboloxía) completamente apoiado. A
mujer pes xuntos ou adiantados pero lixeiramente por detrás
do pe do home
Tendencia á simplificación xeométrica do modelado
do cuerpo
c) A estatuaria
MIKERINOS E A SÚA ESPOSA
ESCULTURAS IMPORTANTESESCULTURAS IMPORTANTES
c) A estatuariaTRÍADA DE MIKERINOS
Características xeais: Hieratismo, rigixez, simetría, frontalidade, canon, etc.
Deusa Hathor con cornos de
vaca sagrada e o sol nacente (símbolo do xurdimento do
sol entre as montañas primixenias
Mikerinos pe esquerdo adiantado apoiado totalmente, deusa Hathor
tamén adiantado pero menose a deusa de Kynópolis parada
Altorrelevo dunha serie de oito. Realizado en pizarra
Tríada de Mikerinos. 2530 a.C. Lousa Templo do Val en El-Giza. Museo do Cairo. Exipto
Mikerinos con dúas deusas: Hathor e Nomo
Deusa de pé adiantado roza man de Mikerinos e asume o papel da súa raíña
Humanízanse as deusas e o faraón convértese en deus
Intento de reproducir formas suaves das deusas baixo as cinguidas vestiduras
Intento de estudio anatómico no faraón
ESCULTURAS IMPORTANTESESCULTURAS IMPORTANTES
Rahotep e a súa esposa Nofret. 2550-2160 a.C. Pedra calcárea policromada. Museo do Cairo.Exipto
Bloque de calizas pintadas
Forman un único bloque con asentos e respaldos (en realidade serían un
altísimo relevo)
Contraste entre formas máis angulosas do
home frente a redondeces da muller
Rasgo arcaico: tobillos moi anchos e orellas moi destacadas
Contrastes cromáticos: marido color marrón, muller amarillo envolto en manto
blanco (resalte de peluca negra, ojos, collar)
Ollos engastados de cristal de rocha
Eliminación de detalles ou elementos intrascendentes
(ex. Pliegues)
c) A estatuaria
RAHOTEP E A SÚA ESPOSA
ESCULTURAS IMPORTANTESESCULTURAS IMPORTANTES
Escriba sentado. Pedra calcárea.III milenio a.C. Museo de O Cairo. Exipto
Punzón e rollo(importancia da
súa actividad administrativa)
Bloque de caliza policromada
Ollos de cristal de rocha con
postizos (párpados)
Concéntranse especialmente no rostro: expresión de seguridade
e competencia
Características xerais: Hieratismo, rixidez, simetría, frontalidade, canon, etc.
c) A estatuaria
ESCRIBA SENTADO
CARACTERÍSTICAS XERAISCARACTERÍSTICAS XERAIS
Escriba sentado. III milenio a.C.Pedra calcárea pintada de pardo e ocre. Museo de El Louvre. Francia
Características xerais: Hieratismo, rixidez, simetría, frontalidade, canon, etc.
c) A estatuaria
ESCRIBA SENTADO
CARACTERÍSTICAS XERAISCARACTERÍSTICAS XERAIS
Realizado en madeira de sicomoro, despois
recuberto con placas metálicas
Madeira é máis fácil de traballar e pódese
facer por piezas
Características xerais: Hieratismo, rixidez, simetría, frontalidade, canon, etc.
Gran realismo do rostro
Personaxe groso polo emprego cómodo
que ocupa.
Para que o Ka non se confundira na
capela (serdab) había outra estatua con peluca e máis delgada
c) A estatuaria
SHEIK EL- BELED (ALCALDE DA VILA)
Sheik el –Beled.Madeira policromada. III milenio a.C. Museo de O Cairo. Exipto
CARACTERÍSTICAS XERAISCARACTERÍSTICAS XERAIS
Representación máis realista froito da
revolución relixiosaAmenofis IV (Akhenaton)
Realizada en caliza policromada
Canon moi estilizado: pescozo moi esbelto,
cabeza e orellas alargadas
Pómulos e mentón moi marcados
Leva o uareus na corona azul
Modelo realizado polo escultor Tutmés para
que lle servira de base para outros retratos (por eso nunca tivo incrustado o ollo esquerdo)
Collar policromadode follas de sauce
Pequeno tamaño(apenas 50 cm.)
c) A estatuaria
BUSTO DE NEFERTITI
Busto de Nefertiti, esposa de akenatón. 1362-1345 a.C. Pedra calcárea policromada. Museo de Ocairo.Exipto.
Akenatón e Nefertiti
CARACTERÍSTICAS XERAISCARACTERÍSTICAS XERAIS
c) A estatuaria
OUTROS EXEMPLOS
Sesostris I .Imperio Medio. XII dinastía.Museo de O Cairo. Exipto
Soldados Nubios. Imperio Medio. X dinastía. Museo de O Cairo.Exipto
Outshebis Akhenaton y Nefertiti
Portadora de ofrendas
CARACTERÍSTICAS XERAISCARACTERÍSTICAS XERAIS
d) O relevo e a pintura
• Acompañados por escritura xeroglífica• Relevo ocupa lugar privilexiado nas tumbas e nos templos• Relevos ensalzan figuras deuses e faraóns. Tamén describen
escenas cotiás• Perspectiva xerárquica: Maior a figura de maior importancia• Perspectiva lineal• Fontalidade das figuras• Técnicas de relevo:
– dous planos : resaltar as figuras sobre o fondo– Afundido: escavar o perfil das figuras
• Técnicas de pintura:– Fresco: pintar directamente sobre parede
Coitelo de Gebel el Arak. Predinástico. Museo de O Cairo. Exipto
CARACTERÍSTICAS XERAISCARACTERÍSTICAS XERAIS
CARACTERÍSTICAS
d) O relevo e a pintura
CARACTERÍSTICAS RELEVOS
Relevo Akhenaton e a súa esposa
Para que a parede non perdera o seu sentido arquitectónico ao decorala
preferíase facer relevos que apenas sobresairan (baixorrelevos
e incluso relievos ócos
Reflexo do naturalismo vemos a flacidez da
barriga do faraón
Asno cargadoRelevo óco
RELEVORELEVO
d) O relevo e a pintura
EXEMPLOS RELEVOS
Paleta de Narmer. Imperio Antigo, I dinastía. Museo de O Cairo. Exipto
Akhenatón e familia.
Imperio Novo, XVIII dinastía.Museo Louvre,Francia.
Relevos da Mastaba de Ti. Imperio Antigo. Saqqara. Exipto
RELEVORELEVO
d) O relevo e a pinturaCARACTERÍSTICAS PINTURA
Banquete. Características formais
Lei da frontalidade
Perspectivaxerárquica
Isocefalia
Estatismo
División en franxas
Ausencia de profundidade
Xeroglíficos
PINTURAPINTURA
d) O relevo e a pinturaPINTURAPINTURA
Convencionalismos
Muller pielmáis clara
Home pielmáIs oscura
Pelucas negras
Predominio do debuxo
Pastores
Escravos libéranse de algúns
convencionalismos de visión rectilínea (tronco
de perfil)
Psicostasia. Pasaxe das almas
Temática funeraria
CARACTERÍSTICAS PINTURA
Tumba Nebamón. Caza nos pantanos
Caza ritual con boomerang en pantanos
Características xerais: visión rectilínea, perspectivaxerárquica, xeroglíficos intercalados, contorno do debuxo, cores planas, etc.
d) O relevo e a pinturaPINTURAPINTURA
Creación disco solar
21 portales de casa de Osiris
CARACTERÍSTICAS PINTURA
Pobreza de paleta. Técnica ao temple
ocres
amarillo
blanco
azul
verde
rojo
d) O relevo e a pinturaA PINTURAA PINTURA
Tumba de Nefertari
CARACTERÍSTICAS PINTURA
5. Vocabulario• Adobe: ladrillo de arcila e palla secado ao sol • Alintelada: arquitectura cuberta por un elemento horizontal ou lintel• Aliñamento: conxunto de menhires colocados en liñas paralelas.• Anaglíptico: debuxo en relevo sobre pedra propio dos selos reais mesopotámicos.• Antropomorfo: de forma humana.• Apadana: sala hipóstila( cuxa cuberta está sostida por columnas) dos palacio
persas , usada como sala do trono e que estaba rodeada de habitacións máis pequenas, ás veces precedidas dun pórtico.
• Arquitrabada: arquitectura cuberta por un elemento horizontal chamado lintel ou arquitrabe.
• Baixorrelevo: escultura realizada sobre unha superficieda que sobresae menos da metade do seu volume.
• Cachotería: aparello irregular formado por unha serie de pedras sen labrar ou pouco labradas unidas con xeso ou cal, sen orde de tamaño nin de fiada
• Canopes (vasos): cada un dos catro recipientes nos que os exipcios depositaban as vísceras que se extraían do cadáver, antes de embasamalo e convertelo en momia. Xeralmente eran de arxila, alabastro ou arxila cocida. Situábanse nas catro esquinas do interior das tumbas ou sarcófagos.
• Ciclópea: construcción feita con grandes pedras sen argamasa como elemento de unión.
5. Vocabulario•Cigurat: construcción artificial en forma de montaña, propia de Mesopotamia, que tiña un templo na súa parte superior. Accedíase mediante ramplas e escaleiras. Crese que, ademais de ter finalidades relixiosas, se utilizaba como observatorio astronómico.•Criselefantino: realizado en ouro e marfil.•Crómlech: conxunto de menhires colocados en forma circular. A palabra procede do céltico crum e lech, que significan respectivamente, curvado e pedra.•Cuneiforme: escritura inventada en Mesopotamia. Escribíase sobre unha táboa de arxila cocida e cun estilete en forma de cuña (de aí o seu nome).•Diaglíptico: debuxo afundido sobre pedra, propio dos selos reais mesopotámicos.•Dolmen: monumento megalítico propio da Prehistoria, formado por pedras verticais cravadas no chan sobre as que descansan unha ou máis pedras postas en forma horizontal.•Dromos: avenida flanqueada por esfinxes que conduce a un templo. É habitual na arquitectura exipcia.•Esfinxe: escultura propia do antigo Exipto, que pode chegar a ser monumental, na que se representa unha cabeza e busto de muller con corpo de león, ás veces con ás de grifón ( animal mitolóxico que tiña ás de aguia).•Estatua: escultura exenta de arxila, madeira, pedra, mármore ou metal, de forma animal ou humana, tallada a imitación do natural.•Estela: monumento constituído por un único bloque de pedra erixido para gravar nel algún tipo de inscripción co fin de lembrar ou conmemorar algo. Xeralmente son de carácter funerario.
5. Vocabulario•Exenta (escultura): escultura que non está pegada a un muro e que se pode contemplar desde tódolos seus ángulos.•Gravado: Procedemento polo que se consegue unha estampa mediante a obtención previa dunha matriz ou prancha.•Hípetra (sala): gran recinto sen teitumes e cunha gran fileira de columnas.•Hipóstila (sala): estancia cuxo teito se sostén mediante columnas.•Hipoxeo: tipo de sepulcro escavado na rocha ou subterráneo.•Ka: alma ou forza vital. A figura do Ka é a estatua que alberga a alma do defunto na civilización exipcia.•Kalathos/kalathoi: vasixa en forma de sombreiro e copa propia da arte íbera•Kudurru: estela oval con inscripcións relixiosas ou xurídicas na que se consignaban doazóns de terras. Servía para delimitar as propiedades na antiga Mesopotamia.•Lauda: Cuberta ou tapa dun sarcófago normalmente gravada.•Lintel: Pedra ou viga horizontal que se coloca sobre unha porta ou ventá.•Ma´at: no antigo Exipto concepto de xustiza universal.•Mastaba: sepulcro no antigo Exipto, propio das primeiras dinastías que tiña forma de pirámide truncada ou banco. Adoitaba a edificarse en torno ás pirámides dos faraóns.•Medio relevo: escultura realizada sobre unha superficie de xeito que a metade do seu volume sobresae dela.•Menhir: monumento megalítico consistente nunha pedra cravada no chan e disposta en forma vertical
5. Vocabulario•Monocromo: dunha único cor.•Naveta: monumento megalítico propio da Prehistoria das Illas Baleares, que ten forma de nave invertida, de onde procede o seu nome.•Nurague: monumento megalítico propio da Prehistoria da illa de Sardeña e que consiste nunha torre troncocónica•Obelisco: monumento xeralmente feito dunha soa pedra, con base rectangular de forma piramidal e terminado en punta, erixido por motivos relixiosos e políticos.•Ourivería: arte de traballar metais preciosos, paricularmente o ouro e a prata.•Pasta vítrea: pasta de cristal empregada na escultura da Antigüedade especialmente en Exipto para realizar o iris e a pupila dalgunhas figuras.•Perpiaño: pedra cortada de cantos vivos en forma de prisma rectangular de seis caras utilizada na construcción de piares, muros,etc.•Perspectiva xerárquica: recurso plástico no cal as figuras máis importantes socialmente, son de maior tamaño que as outras figuras que as acompañan.•Piar: elemento sustentante exento, como a columna pero de sección rectangular ou cadrada con capital segundo as ordes clásicas.•Pilastra: piar pegado ao muro.•Pirámide: construcción moumetal propia do antigo Exipto destinada a sepulcro dun faraón ou dalgún membro da súa familia. Consiste nun poliedro cunha nase poligonal e unhas caras triangulares que conflúen na súa parte superior nun único vértice cómún.
5. Vocabulario• Policromía: aplicación de cores en xeral.•Polícromo: de varias cores•Sarcófago: arca, xeralmente de pedra destinada a conter nela un cadáver•Sillaría: conxunto de perpiaños.•Speos: tumba e santuario do antigo Exipto escavado na rocha que presentaba na súa fachada esculturas monumentais dos faraóns ou das súas esposas.•Taula: monumento megalítico propio da Prehistoria das Illas Baleares, consistente nunha pedra disposta en forma vertical cravada no chan e con outra plana que a cobre orizontalmente na súa parte superior.•Teitume alintelada: tipo de cuberta plana que serve de elemento constructivo para pechar de forma horizontal a parte superior dunha apertura ou espazo.•Terracota: arxila cocida utilizada en escultura e cerámica.•Tholos:edificio de forma circular de orixe prehistórica. Aparecen tamén na antiga Grecia destinado ao culto relixioso ou funerario.•Vulto redondo: escultura exenta, é dicir, que nos está pegada a un muro e que se pode contemplar desde tódolos seus ángulos.
6. Actividades 1. Identifica as seguintes obras e establece as características comúns que todas elas comparten. Sitúaas cronolóxicamente. 2 . Explica a evolución das construccións exipcias desde a mastaba ata a pirámide.
6. Actividades 3 . A partir da análise da seguintes imaxes indica as partes principais do templo exipcio, sinalando as características básicas deste tipo de construccións.
6. Actividades 4. ¿Cales son as principais características da escultura exipcia? Aplícaas á primeira imaxe. 5. Explica qué función tiña cada unha das seguintes imaxes.
9. Modelo de examenNOME: Nº:
APELLIDOS: CURSO:
EXAMEN TEMA 2 OS INICIOS DA ARTE: A ARTE PREHISTÓRICA E DO PRÓXIMO ORIENTE
1. Elixe unha das seguintes imaxes e fai o comentario da mesma: (4 ptos)
2. Elixe unha das seguintes imaxes e fai o comentario da mesma: (4 ptos)
3.Elixe catro dos seguintes conceptos e defíneos: (2 ptos) ostostato, cobixa, mastaba, canon,
perspectiva xerárquica, lei de frontalidade, talayot, naveta
a) Identificar obra
b) Contexto histórico e artístico
c) Contexto estilístico e formal
a) Identificar obra
b) Contexto histórico e artístico
c) Contexto estilístico e formal
10. Para ampliar e consultarBIBLIOGRAFÍA:
- ALVAR EZQUERRA, J.: Las claves del arte mesopotámico y persa. Ariel, Barcelona,1989.
- BENDALA GALÁN,M.: Arte egipcio y del Próximo Oriente. Historia 16, Madrid, 1994.
- BERMEJO TIRADO, J.: Breve historia de los íbero: la apasionante historia de los pueblos más florecientes de la Iberia pre-romana. Mnowtilus, Madrid, 2008
- BELTRÁN, A.: El arte rupestre del levante español. Ediciones Encuentro. Madrid, 1982.
- CALZADA, C.: Arte prehistórico en la vanguardia artística de España. Cátedra, Madrid,2006
- CHAPA BRUNET. T. e MENÉNDEZ FERNÁNDEZ, M.: Arte paleolítico. Madrid,1994
- DE CLOTTES,J.: La prehistoria explicada a los jóvenes. Paidós Ibérica. Barcelona, 2008
- EGGEBRECHT,A.: El antiguo Egipto. Plaza y Janés. Barcelona, 1987
- FERNÁNDEZ CASTRO, Mª C.: La edad de los metales. Historia 16. Madrid, 1989
- FERNÁNDEZ MARTÍNEZ, V., JIMENO MARTÍNEZ, A. E MENÉNDEZ FERNÁNDEZ ,M.: Diccionario de prehistoria.Alianza editorial. Madrid.1997
- GIEDION,S.: El eterno presente. El nacimiento del arte. Alianza, Madrid, 1981
- GIEDION, S.: El presente eterno: los comienzos de la arquitectura. Alianza, Madrid, 1986
- LARA PEINADO, F.: El arte de Mesopotamia. Historia 16, Madrid, 1989
- MOSCATI,S.: Cómo reconocer el arte mesopotámico. Médica- Técnica. Barcelona,1980
- RIPOLL PERELLÓ, E.: El arte paleolítico. Historia 16, Madrid, 1989
10. Para ampliar e consultarINTERNET:
-Museo Arqueológino Nacional de Madrid:
http://man.mcu.es
FILMOGRAFÍA:a) ANNAUD, JEAN-JACQUES ( dir.): EN BUSCA DEL FUEGO ,1981
CONXUNTOS PARA VISITAR:a)STONEHENGE (Amesbury, Gran Bretaña, Reino Unido)
b)CARNAC ( Montignac, sur de Francia)
c)COVA DE LASCOUX (Francia)
d)COVA DE EL COGUL ( Lleida, Cataluña, España)
e)COVA DE ALTAMIRA ( Santillana del Mar, Cantabria, España)