UD7: REINO PLANTAS · UD7: REINO PLANTAS As plantas xurdiron hai 500 millóns de anos a partir duns...

1º ESO. UD 7: Reino Plantas Curso 2019/20

IES RAFAEL DIESTE. María Suárez Baúlde 1

UD7: REINO PLANTAS

As plantas xurdiron hai 500 millóns de anos a partir duns protistas similares ás algas verdes. Aínda que a maior parte das plantas son terrestres, as plantas máis primitivas todavía necesitan auga na súa reprodución.

1. CARACTERÍSTICAS

� Teñen células eucariotas vexetais � Son pluricelulares � E a súa nutrición é autótrofa

2. OS ÓRGANOS VEXETAIS

As plantas máis evolucionadas, as que máis adiante chamaremos espermatofitas, contan con órganos especializados denominados raíz, talo, follas e flores. � A raíz, parte subterránea que absorbe auga e sales minerais e que fixa a planta ao

terreo.

� O talo (tallo en castelán), parte aérea que serve de sostén á planta e que pode ser herbáceo (blando e verde) e realizar a fotosíntese, ou leñoso (ríxido e duro) e non realizar a fotosíntese. No seu interior contén vasos condutores polos que transporta a auga e as sales minerais (zume bruto, sabia bruta en castelán) dende a raíz ata as follas, e materia orgánica (zume elaborado, sabia elaborada en castelán), producida nas follas –mediante a fotosíntese- que é transportada ao resto da planta.

� As follas, parte aérea onde se capta a luz do sol e se produce o intercambio de

gases nuns orificios chamados estomas. Nas follas é posible distinguir as seguintes partes: � Peciolo, parte que une o limbo co talo (“o

rabillo”, vamos) � Limbo, parte plana na que se distingue a face

(haz en castelán), parte superior, e o envés, parte inferior. Na face é posible ver os nervios, que son vasos condutores. No limbo tamén atópanse os estomas.

� Vaíña (vaina en castelán), parte máis ancha do peciolo que se une co talo.

Reinos REINO ANIMAL

REINO PLANTAS

REINO FUNGOS

REINO PROTISTAS

REINO MONERAS

Tipo nutrición

heterótrofa autótrofa heterótrofa auto ou heterótrofa

auto ou heterótrofa

Organización celular

pluricelular pluricelular uni ou pluricelular

uni ou pluricelular

unicelular

Tipo de célula

eucariota eucariota eucariota eucariota procariota

Presenza de tecidos

si si non non non

Integrantes vertebrados e invertebrados

musgos,

fentos e

plantas

fermentos, mofos,

cogomelos

protozoos e algas

bacterias



� As flores, órganos reprodutores da planta. En elas ten lugar a producción de gametos, a fecundación e o desenvolvemento do embrión. As partes dunha flor completa son:

• Pedúnculo floral, prolongación que une a flor ao talo.

• Envoltura floral, protexe aos órganos reprodutores. Consta de: o Cáliz, conxunto de follas verdes chamadas sépalos. o Corola, conxunto de follas coloreadas, xeralmente en tonos vistosos,

chamadas pétalos. Na base de cada pétalo adoita haber un nectario, recipiente con néctar para recompensar aos organismos polinizadores, normalmente insectos.

• Órganos reprodutores: Masculinos: os estames, producen os gametos masculinos. Están formados por:

o Filamento, que sostén e eleva a antera para favorecer a dispersión do pole.

o Antera, contén os grans de pole que albergan os gametos masculinos. Femininos: o pistilo, produce gametos femininos. O pistilo é unha estrutura en forma de botella que se atopa no centro da flor. Está formado por:

o Estigma, parte superior ensanchada diseñada para captar o pole. Adoita estar recuberto por unha substancia pegañenta para atrapar o pole.

o Estilo, colo da botella. o Ovario, base da botella que contén os óvulos, gametos femininos.

As flores que teñen todas estas estruturas son flores completas e hermafroditas, por ter órganos reprodutores masculinos e femininos. Se falta algunha destas partes, a flor é incompleta. Curiosamente, as plantas poden acumular substancias en calquera destes órganos: na raíz, como as cenoiras, no talo, como as patacas ou nas follas, como nas cebolas. Incluso hai

substancias de reserva nas propias sementes. 3. AS FUNCIÓNS VITAIS NAS PLANTAS

As plantas, ao igual que calquer outro ser vivo, cumplen as tres funcións vitais. 3.1. Función de nutrición. Para nutrirse, as plantas levan a cabo so

seguintes procesos: absorción, transporte, fotosíntese, respiración e intercambio gasoso.

a) ABSORCIÓN, de auga e sales minerais pola raíz. Substancias que formarán o zume bruto.

b) TRANSPORTE do zume bruto ata as follas, e do zume elaborado dende as follas ao resto da planta mediante os vasos condutores.

c) FOTOSÍNTESE. A diferenza dos animais, que son heterótrofos, as plantas son autótrofas, é dicir, constrúen o seu corpo e o fan funcionar a partir de materia inorgánica, inerte. Materia inorgánica como a auga e as sales minerais que obteñen do chan, e como o dióxido de carbono, molécula que toman do aire. A partir destas moléculas que toman do sustrato e do aire, son capaces de

1º ESO. UD 7: Reino Planta

IES RAFAEL DIESTE. María Suárez Baú

formar materia orgánica mediante un proceso chamado fotosíntese. Para realizar a fotosíntese, as plantas necesitan a enerxía que proporciona a un pigmento chamado das súas células e que é respodas plantas. Neste proceso, libérase osíxeno.Esta é a reacción da fotosíntese:

MI + CO

d) RESPIRACIÓN. As plantas tamén respiran: absorben o osíxeno e liberan dióxido de carbono. Este proceso acontece nas proporciónalles enerxía

e) INTERCAMBIO GASOSOcoller o dióxido de carbono e desprender o osíxeno, incluso vapor de auga.

3.2. Función de relación Aínda que non o pareza, as estímulos (luz, temperatura, humidade…) e reaccionan ante eles, eso sí, de forma máis lenta e, ás veces, de maneira menos perceptible que nos animais. As respostas máis comúns as observamos, por exemplo, no crecemento da raíz cara zonas máis húmidas, ou no crecemento do talo cara á luz. Tamén, cando as plantas abren os pétalos polo día e péchannos pola noite, ou cando as plantas carnívoras pechan as súas follas para atrapar aos insectos. 3.3. Función de reproduciónA reprodución das plantas pode ser:

a) Asexual, intervén un único proxenitor, polo tanto, os novos individuos serán idénticos a él. � Reprodución vexetativa

característicos de reprodución asexual en plantas. Segundo este tipo de reprodución, os novos individuos se forman a partir do partes, xeralmente o talo. Como exemplo, as patacas ou cebolas e allos.

b) Alternante, onde as plantas alternan unha fase sexual, na que se producen gametos, con outra asexual na que se producen co masculino e forma unha estrutura que produce esporas. protexidas por unha cu

Musgos

Reino Plantas

María Suárez Baúlde

orgánica mediante un proceso chamado . Para realizar a fotosíntese, as plantas necesitan a

enerxía que proporciona a luz do sol, enerxía que é captada por un pigmento chamado clorofila que se atopa nos cloroplastos das súas células e que é responsable da cor verde característica das plantas. Neste proceso, libérase osíxeno. Esta é a reacción da fotosíntese:

MI + CO2→ MO + O2

. As plantas tamén respiran: absorben o osíxeno e liberan dióxido de carbono. Este proceso acontece nas mitocondrias das súas célulasproporciónalles enerxía. INTERCAMBIO GASOSO. A través dos estomas das súas follas as plantas poden coller o dióxido de carbono e desprender o osíxeno, incluso vapor de auga.

Aínda que non o pareza, as plantas tamén responden a estímulos (luz, temperatura, humidade…) e reaccionan ante eles, eso sí, de forma máis lenta e, ás veces, de maneira menos perceptible que nos animais. As respostas máis comúns as observamos, por exemplo, no crecemento da raíz

zonas máis húmidas, ou no crecemento do talo cara á luz. Tamén, cando as plantas abren os pétalos polo día e péchannos pola noite, ou cando as plantas carnívoras pechan as súas follas para atrapar aos insectos.

Función de reprodución antas pode ser:

, intervén un único proxenitor, polo tanto, os novos individuos serán

Reprodución vexetativa. É un dos exemplos máis característicos de reprodución asexual en plantas. Segundo este tipo de reprodución, os novos individuos se forman a partir do desenvolvemento dalgunhas das súas

, xeralmente o talo. Como exemplo, as patacas ou

, onde as plantas alternan unha fase sexual, na que se producen , con outra asexual na que se producen esporas. O gameto feminino únese

co masculino e forma unha estrutura que produce esporas. Estass por unha cuberta e son diseminadas en gran número polo vento para

garantir a supervivencia da planta.

Fentos

Curso 2019/20

3

orgánica mediante un proceso chamado . Para realizar a fotosíntese, as plantas necesitan a

, enerxía que é captada por que se atopa nos cloroplastos

r verde característica

. As plantas tamén respiran: absorben o osíxeno e liberan dióxido de das súas células e

das súas follas as plantas poden coller o dióxido de carbono e desprender o osíxeno, incluso vapor de auga.

zonas máis húmidas, ou no crecemento do talo cara á luz. Tamén, cando as plantas abren os pétalos polo día e péchannos pola noite, ou cando as plantas

, intervén un único proxenitor, polo tanto, os novos individuos serán

, onde as plantas alternan unha fase sexual, na que se producen . O gameto feminino únese

Estas esporas están son diseminadas en gran número polo vento para

garantir a supervivencia da planta.



c) Sexual, interveñen dous órganos reprodutores: masculino e feminino, que producen gametos. Os descendentes presentan características semellantes aos proxenitores. A reprodución sexual das plantas consta de varias etapas: 1º) Formación de gametos na flor (masculinos nos estames, e femininos nos

ovarios) 2º) Polinización, proceso de transporte do pole desde as anteras dunha flor ata o

estigma doutra. Pode realizarse: a. polo vento. As flores que empregan este tipo de polinización non

acostuman a ser vistosas, carecen de cáliz e corola para non obstaculizar a acción do vento, teñen estames longos e pendulares, e producen grandes cantidades de pole moi pequeno para conseguir que polo menos uns poucos cheguen a fecundar outras flores. Estas flores rara vez despiden olores.

b. por animais (insectos xeralmente). Estas flores son vistosas, olorosas, e producen néctar para o deleite dos animais polinizadores. Mentres éstes se alimentan, imprégnanse do pole (ten substancias pegañentas).

3º) Fecundación, cando o gran de pole chega ao estigma, desenvolve un tubo polínico que percorre o pistilo ata un dos seus óvulos. O gameto masculino baixa por este tubo e únese ao óvulo para formar a semente. A fecundación, polo tanto, é a unión do gameto masculino é feminino.

4º) Formación de semente e froito. O óvulo fecundado da lugar a semente. Ésta está formada por: � embrión, a partir do cal desenvolverase unha nova

planta. � unha substancia de reserva, que alimentará á nova

planta ata que ésta desenvolva follas e poida realizar a fotosíntese.

� unha cuberta protectora que protexe a semente ata que xermine.

Ademáis, o ovario se transforma formando o froito que protexe as sementes e contribúe a súa dispersión.

5º) Dispersión das sementes

a. polo vento, neste caso as sementes adoitan ser pequenas e lixeiras. Se teñen froitos, éstes adoptan formas aerodinámicas, se non hai froito, as propias sementes adoptan estas formas.

b. por animais, os froitos adoitan ser carnosos e olorosos para atraer aos animais. Se non teñen froitos, as sementes son duras para resistir a dixestión dos animais.

6º) Xerminación da semente. Cando a semente cae á terra e encontra as condicións adecuadas xermina: absorbe auga e rompe a cuberta protectora. O embrión comenza a crecer aparecendo unha pequena raíz e un ou dous cotiledóns.



4. CLASIFICACIÓN DAS PLANTAS Segundo a súa reprodución as plantas se clasifican en dous grupos:

1) Plantas sen flores, se reproducen por esporas � Musgos (Briofitas) � Fentos (helechos en castelán) (Pteridofitas)

2) Plantas con flores ou espermatofitas, se reproducen por sementes (semillas en castelán) � Ximnospermas, sen froitos (frutos en castelán) � Anxiospermas, con froitos

5. PLANTAS SEN FLORES: briofitas e pteridofitas

Tanto os musgos como os fentos caracterízanse porque non teñen flores, tampouco sementes nen froitos.

5.1. Briofitas: musgos

Foron as primeiras plantas que colonizaron o medio terrestre aínda que seguen moi vinculadas á auga, tanto, que viven en ambientes moi húmidos como a codia das árbores, paredes sombrías, etc. A auga é necesaria para a fecundación.

Son as plantas máis sinxelas xa que carecen de órganos (raíz, talo e follas) e de tecidos condutores (vasos), así que deben tomar a auga e os sales minerais que precisan a través de todas as células que forman o seu falso talo e falsas follas. O rizoide que teñen, únicamente serve para que se poidan suxetar ao sustrato.

As súas esporas aparecen no alto dun filamento,

protexidas dentro dunha cápsula. Cando están

maduras, a cápsula ábrese liberando as esporas.

Aínda que a maioría das briofitas son musgos,

tamén hai outro grupo, as hepáticas. Mira que

forma tan curiosa: grandes follas planas das que

emerxen pequenas sombrillas!!!!

Musgo na codia dunha

árbore. Os musgos son máis

abundantes no lado norte.

Fento común, Pteridium

aquilinum. Piñeiro, planta con flores, as

piñas, e sen froito.

Peral, planta con flor e

froito.



5.2. Pteridofitas: fentos Son as primeiras plantas que tiveron órganos (raíz, talo e follas) e tecidos

condutores. Estes órganos reciben o nome de raíz, rizoma (talo subterráneo) e frondes. Tamén habitan zonas húmidas e necesitan auga para a fecundación.

As frondes dos fentos caracterízanse por ter unha distribución pinnada e crecemento circinado. A distribución pinnada significa que conta con pequenas follas dispostas paralelamente a ambos lados do nervio central. O crecemento circinado, pola súa banda, significa que as follas desenrólanse desde o seu ápice ata a base a medida que crecen. No envés das frondes están os soros, estruturas nas que se forman as esporas.

4. PLANTAS CON FLORES: espermatofitas

As espermatofitas son as plantas máis evolucionadas. Contan con verdadeiros órganos especializados: raíz, talo, follas e flores. A flor é o órgano que permitiu a reprodución sexual das plantas sen a necesidade de auga para a fecundación (os gametos masculinos van polo aire dentro dos grans de pole!).

4.1. Ximnospermas, sen froitos

Estas plantas foron as primeiras plantas con flores. Nelas as sementes non están recubertas por un froito. Ademáis, as súas flores son incompletas, sen cáliz nin corola, só teñen as partes reprodutoras: só os estambres se son flores masculinas, para facilitar a dispersión do pole polo vento, ou só os pistilos se son flores femininas. Estas flores adoitan agruparse en conos, de ahí que aos seus representantes se lles denomine coníferas. � Os conos femininos, son as piñas, e conteñen gametos

femininos. � Os conos masculinos, son pequenos e producen os grans microscópicos de pole

que conteñen os gametos masculinos. As ximnospermas son árbores ou arbustos de talos leñosos que forman

importantes bosques e cuxas follas recoñécense por ter forma de agulla (acículas) ou escamas. Algúns exemplos son os piñeiros, abetos, cipreses, secuoias…

Fronde pinnada

Crecemento circinado

Soros, no envés do fento e de

forma redondeada. Tamén

hai fentos con soros

alongados, en forma de

media lúa… Eso sí, son

exclusivos dos fentos!

Unha ximnosperma que non é conífera e

que é considerada un fósil viviente é

Ginkgo biloba, tedes un exemplar moi

cerca do instituto, á entrada do

Conservatorio superior de música

Á esquerda flor

feminina do piñeiro,

á dereita flor

masculina.



4.2. Anxiospermas, con froitos

As anxiospermas, son as espermatofitas máis evolucionadas. Teñen un tamaño moi variado, poden ser herbas como a margarita, arbustos como o rosal ou árbores como o manzano.

As sementes destas plantas están rodeadas de froito. Este froito pode acompañar á semente na súa dispersión para proporcionalle reservas ou atraer aos animais que as diseminarán máis lonxe. Exemplos: as mazás, as cereixas, as peras, as sandías… Noutros casos os froitos sécanse, ábrense e deixan escapar as sementes como nas noces, améndoas…

Segundo o número de follas ou cotiledones que producen cando xermina a

semente, as anxiospermas clasifícanse como monocotiledóneas (a semente só ten unha folla) ou dicotiledóneas (a semente ten dúas follas). Estas son as diferenzas principais entre ámbolos dous tipos de plantas:

MONOCOTILEDÓNEAS DICOTILEDÓNEAS

1 cotiledón 2 cotiledones

As raíces son todas iguais e parten do talo, sen ramificar

A raíz principal ramifícase noutras secundarias

As follas acostuman ter forma de cinta e os nervios son paralelos ou radiais

As follas son de formas variadas e nervios ramificados

Corolas con 3 pétalos ou múltiplos Corolas de 4-5 pétalos ou múltiplos

Para axudar a ter as cousas claras, este video:

https://biologia-geologia.com/BG1/1042_angiospermas.html

5. ESQUEMA

Si, hai que facer un esquema outra vez! Xa sabes!

Á esquerda flor feminina do ciprés, á dereita flor masculina.

Froito, a ciruela. A semente é o que

chamamos óso

Froito da amendoeira. A parte exterior do

froito secarase e deixará caer a semente, a

améndoa, que é o que nos comemos.

1º ESO. UD 7: Reino Planta

IES RAFAEL DIESTE. María Suárez Baú

1. Cita os órganos das plantas2. Que son e en que se diferenzan o3. Debuxa unha folla e indica as súas partes4. Emprega a clave da páxina 159 para clasificar as follas que se te indican5. Que significa cunha flor sexa feminina? E masculina? E he6. Debuxa unha flor na que aparezan estas

pistilo, estame, cáliz, pole7. Observa o esquema e explica o que ocorre en cada unha das partes sinaladas (1, 2,

3, 4, 5)8.realizan a fotosíntese. Por iso, de noite expulsan dióxido de carbono. É isto certo? Explícao9.10.11.planta, como fan as árbores de folla caduca parinverno?12.estomas, por que?

13. Observa as raíces desta árbore. A que función vital fai referencia? Por que?

polinización, a que se deben as súas unha?

19. Os froitos desenvólvense a partir das flores. A partir da imaxe, trata de identificar o pedúnculo floral, o ovario, os óvulos e os sépalos que aínda se

20. Observa os froitos da páxina 167, que tipo de dispersión sofre cada un?21. En que se parecen e en que se diferenzan os musgos dos fentos22. Busca o significado etimolóxico de anxiosperma e ximnosperma23. De que se alimenta o embrión mentres a pl

Salix atrocinerea

Reino Plantas

María Suárez Baúlde

EXERCICIOS Cita os órganos das plantas Que son e en que se diferenzan o zume bruto e o zume elaborado? Debuxa unha folla e indica as súas partes Emprega a clave da páxina 159 para clasificar as follas que se te indicanQue significa cunha flor sexa feminina? E masculina? E hermafrodita?Debuxa unha flor na que aparezan estas estruturas: estigma, antera, pétalos, estilo, pistilo, estame, cáliz, pole Observa o esquema e explica o que ocorre en cada unha das partes sinaladas (1, 2,

3, 4, 5) 8. De noite as plantas seguen respirando pero non realizan a fotosíntese. Por iso, de noite só toman osíxeno e expulsan dióxido de carbono. É isto certo? Explícao9. É bo durmir con plantas na mesma habitación?10. Escribe a reacción da fotosíntese e explícaa11. Se a fotosíntese prodúcese nas partes verdes da planta, como fan as árbores de folla caduca parinverno? 12. Cando escasea a auga as plantas pechan os seus estomas, por que?

Observa as raíces desta árbore. A que función vital fai referencia? Por que?14. Explica a diferenza entre espora e gameto15. Explica a relación entre soro, esporanxios e 16. Que parte da planta é a pataca? Como se pode reproducir vexetativamente? 17. En que consiste a fecundación dunha planta? Onde están os gametos femininos? E os masculinos?18. Observa estas dúas flores. En relación á

polinización, a que se deben as súas diferenzas? Que tipo de polinización ten cada

Os froitos desenvólvense a partir das flores. A partir da imaxe, trata de identificar o pedúnculo floral, o ovario, os óvulos e os sépalos que aínda se observan na mazá. Observa os froitos da páxina 167, que tipo de dispersión sofre cada un?En que se parecen e en que se diferenzan os musgos dos fentos? Busca o significado etimolóxico de anxiosperma e ximnosperma De que se alimenta o embrión mentres a planta non poida facer a fotosíntese?

Veña, xa queda menos da metade!

Taraxacum officinale

Curso 2019/20

8

Emprega a clave da páxina 159 para clasificar as follas que se te indican mafrodita?

estruturas: estigma, antera, pétalos, estilo,

Observa o esquema e explica o que ocorre en cada unha das partes sinaladas (1, 2,

De noite as plantas seguen respirando pero non só toman osíxeno e

expulsan dióxido de carbono. É isto certo? Explícao É bo durmir con plantas na mesma habitación? Escribe a reacción da fotosíntese e explícaa Se a fotosíntese prodúcese nas partes verdes da

planta, como fan as árbores de folla caduca para sobrevivir ao

Cando escasea a auga as plantas pechan os seus

Observa as raíces desta árbore. A que función vital fai referencia? Por que? Explica a diferenza entre espora e gameto Explica a relación entre soro, esporanxios e esporas Que parte da planta é a pataca? Como se pode

En que consiste a fecundación dunha planta? Onde están os gametos femininos? E os masculinos?

Observa estas dúas flores. En relación á diferenzas? Que tipo de polinización ten cada

Observa os froitos da páxina 167, que tipo de dispersión sofre cada un?

anta non poida facer a fotosíntese?

Veña, xa queda menos da metade!

UD7: REINO PLANTAS · UD7: REINO PLANTAS As plantas xurdiron hai 500 millóns de anos a partir duns...

Documents

Transcript of UD7: REINO PLANTAS · UD7: REINO PLANTAS As plantas xurdiron hai 500 millóns de anos a partir duns...