A Infanta Dona Elena no Colexio La Inmaculada de Ponteareas

XORNAL CULTURAL PARA O LECER

Nº16Abril de 2018Prezo: 2 euros

Ribadaviaprepara a 55Feira do Viñodo Ribeiro

Páxina IV

Páxina VI

Páxina VIII

Páxina XIII

Páxinas XV

Feira da Carneao Caldeiro deCastroCarballedo

Verín marca ocomezo dasfeiras do librode Galicia2018

Vila Franca deXira organiza o Cartoon Xira

O Calvario, enVigo, celebra o25 de abril

Páxina XXII

A mostra«Nado enpedra» en AGuarda

Páxina XIV

Baseándonos nun conglomeradode historias, podemos establecerun pequeno recompilatorio dos

personaxes máis frecuentes da nosaterra. Protagonistas que gardan unharelación co elemento acuífero por ex-celencia.

Moradores das augas que outrorabrotaban veracidade no eido popular,se lle acataban o afundimento de bar-cos, a desaparición de persoas e inclusopoboacións que supostamente desa-pareceron misteriosamente. Outros quesimplemente gardaban unha relaciónmenos directa, igualmente nos somerxena un mundo abocado de fantasías eambientes descoñecidos.

Este espazo confórmano un amploabano de personaxes. Algúns universais,como as sereas, habitantes do marque engaiolaban ós mariñeiros, acción

parecida á das feiticeiras pero trans-corridas nos ríos e a paseantes. Taménen augas interiores, ríos e pozos, ha-bitaban os Xacios, seres antropófagosós que se lle achacaba a desapariciónde persoas.

En plena navegación, a apariciónou visualización de certos personaxes,aludían a infortunios, mesmo os mari-ñeiros se enfrontaban a figuras consi-deradas demoníacas.

Sinalado o inframundo, non se debeesquecer como o demo, pode adoptardiversas formas apreciables ó longode historias similares polo país. Mesmoaludiremos a informacións contraditoriassobre el e a auga, pois, se ben en na-rracións se sinala a existencia de portasde entrada cara o inferno no mar, enpozos... noutras asevérase que o demonon entra nos mares e nos océanos.

Rememorar a un personaxe popular, ocal tamén sae do mar en Galicia, é ocoñecido como Can do Urco.

A diferentes personaxes relixiosos,propios do catolicismo e ós que sehonra, inxíreselles nesta crenza popularseren os causantes de asolagamentoscomo forma de castigo, tamén os ca-paces de curar certas doenzas a travésda auga e da súa veneración.

Protagonistas con sobrenome sonas mouras, as cales se manifestabanen zonas acuíferas: ríos, pozas, la-gos… non só perante penedos ou má-moas. Dependendo da narración, podenpresentar poderes sobrenaturais, che-gando incluso a ser asociadas con ri-quezas; facultades que poden serlleatribuídas ós mouros.

Ó carón desas fontes, pozos, re-gueiros, ríos, tanques... podémonosatopar con serpes. En certas historiaspoden representar, persoas vítimas demeigallos, as cales lles fixeron queadoptasen esa aparencia. Este encantopodíase desfacer de varias formas, unexemplo era dándolle un bico á serpe.

Se ben sobre estemesmo animal, cón-tase algunha historiana que un exemplarmoi grande, pro-ducía certa teme-ridade a unha pa-rroquia, a cal erasalvada deste exemplar polas inter-vencións divinas.

A quen se lle atribúe forma de réptilé á famosa Coca. Lembremos a festaque porta o seu nome en Redondela.

Dado que na climatoloxía se atopaeste elemento en multitude de variedadee formas, falaremos do Nubeiro, ó quese lle atribúe ser o causante do malestado do tempo e polo tanto, quenestropea vendimas, froitos e polo tantocolleitas.

Todos eles conforman un conxuntodentro da nosa cultura de resultantecalado, do cal aínda que xa non se lledea tal veracidade, en certo momentoresultaron ser válidas para explicar su-cesos, empregar como pasatempo eoutras funcións.

O FARELO | Abril de 2018II

Opinión

Rafael José Adalid Rodríguez

Algúns personaxes das narraciónspopulares

Colaboradores: GALIZA: Rocio Rodríguez – Montserrat Rodríguez – Porto Ucha – Raquel Vázquez – C. Méixome – M.

Xiraldez – M. Rguez. Alonso – X. Maure – Uxío Breogán – Pérez Lema – X. Glez. Mtnez. – M. Bragado – B. Iglesias (Mero) – Nemesio Barxa – Andrea Goro – Anxo Mena – I. Otero Varela – SusiRodríguez – Jesús Témez Fernández – Isidoro Gracia – Roberto Carlos Mirás – Rafael José Adalid – Laurade Cáceres – Kiko Neves – Ramón Mariño – Manuel Estévez – PORTUGAL:Hilaria Albertina Dantas Antelo- Viale Moutinho – Manso Preto – Isabel Varela – Manuel Gonçalves – João Martinho – MADRID: JuanLouzán – BARCELONA: Fdez. Valdeorra – PAIS BASCO:Nicolás Xamardo – CANARIAS: Fco. Puñal – NOVAIORQUE: Fco. Álvarez (Koki).

Fotografía: Hernández – A. Gutiérrez – M. Preto – Dpto. Propio.Humor: Tokio, Martirena – Pepe Carreiro – X. Marín – Xosé Manuel Fernández Montes (Hermanager

Producións) – Ignacio Hortas – Francisco Puñal –Felix Ronda – Fuco Prado – Sex – Ortifus (España) –Omar Pérez (Galicia) – Mauricio Parra (Colombia) – Cébula (Polonia) – J.Bosco e Fernández (Brasil) –Marlene – Pohle (Arxentina) – Guy Badeaux (Canadá).

Depósito legal: VG-14/2017

Imprime: Publicaciones Tameiga S.L.Publicidade: Departamento propio e axencias publicidade@novasdoeixoatlantico.comFotografía: Hernández e departamento propioDeseño e maquetación: Fran Eiró

Director: Guillermo Rodríguez Fdez. T. 658 58 50 49 guillermo@novasdoeixoatlantico.comEdita: Editorial NOVAS DO EIXO ATLÁNTICO S.L. Avda. Sarmiento Rivera, 4-4ºD

36860 PONTEAREAS - GALIZA - T. 986 64 12 69 redaccion@novasdoeixoatlantico.com

Xornal Cultural para o Lecer

Percibo frustración ao meu arre-dor. A emerxente ilusión polí-tica de hai catro ou cinco anos

esfumouse. Confiouse nas instanciaspolíticas e estas defraudaron. Posi-blemente a mellor imaxe da derrotasexa a de Alexis Tsipras asinando oterceiro rescate ao día seguinte deque millóns dos seus espartanos lledixesen que non o fixese.

Da frustración non saímos co ensi-mesmamento, con reproches ou auto-gabanzas, con desconfianzas e receos,senón con acción e atrevemento. Agorade novo terá que ser a mobilizaciónsocial a que abra o camiño ao cambiopolítico, como sempre, pero para unhanova frustración neste estado latenteno que leva o noso país nas últimas

catro décadas?Un territorio fracturado pola nava-

llada da autoestrada. A unha beira naprocura da supervivencia monotemáticaturístico –gastronómica ou nunha dasplantas de montaxe e distribución. Naoutra un deserto avellado en agardadalgún segredo mineiro agochado. Unhaxente sen confianza, nin esperanza,cuns cantos resistentes agardando polosacrificio persoal ou o momento doabandono. Unhas elites e uns mediospreocupados por prolongar o tempo deencher os petos.

Os que compartimos esta basta des-crición non temos moita marxe de ma-nobra: só podemos agrupar forzas edefinir obxectivos, ou permanecer nalatencia da derrota de quen nin concorre

á batalla. Só hai batalla se se podegañar. Coa derrota segura fica a super-vivencia, minorar os estragos ou a in-moral rexouba porque aos amigos llesfoi aínda peor.

Esa permanente disputa entre os quecompartimos a substancia dos diag-nósticos e dos tratamentos só é expli-cable en termos freudianos. Persoais,xa que logo, inútiles para calquera pro-xecto de transformación social e moitomáis en situación extrema. E a nosa, ade Galicia como país e as súas clasepopulares éo, mesmo con ameaza deextinción das xentes, do territorio e dacultura propia. Estamos precisos dunhaampla conxunción de forzas nun proxectode salvación nacional-popular.

Non confío moito, mellor dito, nada,en que, entre elites que deciden sobreas precisas forzas a conxugar, haxa amáis mínima intención de considerar

esta posibilida-de. Así que sócabe agardar,con ilusión deiluso, a que amobilización so-cial llela acabeesixindo e as ba-ses desas forzasimpoñendo a través da rebelión, dunharebelión cívica interna para crear unhadesobediencia social construtiva quepermita inverter o proceso de exterminio.

Temos uns meses para facelo epoder ir á batalla en 2019. Hai gañasde facelo?

Estou seguro que agrupación e ob-xectivos podíanse acordar simplementetomando un café, por exemplo entreLuís Villares, Ana Pontón, Martiño No-riega e alguén máis que o desexase. Ocafé págoo eu.

A rebelión das bases

Carlos Meixome

Alguém, perguntou-me um diaporque abandonei sem remorsosa minha exuberante Patagónia

Argentina, aquela maravilhosa e amadaterra de América do Sul para terminarconfinada no Norte do Minho, onde nin-guém Dança o Tango, este céu e semprecinzento é inevitavelmente, cá chove ametade dos dias do ano.

Sinceramente, sempre me considereium bicho raro e confesso que porentão, não consegui responder aquelacapciosa pergunta do curioso amigolusitano ate que, na distância que im-pera o tempo, apareceram as palavrasna minha boca para o qual emulandoao famoso filósofo francês René Des-cartes, agora acordo e digo. - Penso,logo Existo…!!! - Cogito ergo Sum -(Renatus Cartesius 1596-1650)

É porque a dizer verdade, minha realmeta existencial nesta vida era viajarnão duvidei um instante a decidir meufuturo e carregando-me uma mochilanas costas, abordei um avião em BuenosAires e logo de cruzar o imponenteOceano Atlântico, desembarquei em Es-panha mais como Galiza também estavadentro de meus planos sentimentaisme acheguei a Compostela para cum-primentar ao Apostolo Santiago na suaprópria casa e desde lá, continuei meufascinante viagem ate Fatima é cá estouagora, partilhando algumas experienciasviageiras no meio do Ponte Internacionaldo Rio Minho a espera da bem-vindaprimavera europeia, pois estou farta dechuva e vento.

De facto, Eu sempre gostei de aven-turas e por esse lado pareço-me muitoaos meus ancestrais galegos e portu-gueses que desde longínquos temposimemoriáveis, se lançaram ao mar naprocura de novos horizontes.

Evidentemente, hoje devo admitirque minha vida foi surpreendente eagradeço a Deus que sempre me há su-jeitado na palma de sua misericordiosamão, permitindo-me fazer o que mevinha em ganas e cá de momento vai-se andando, descobrindo a cada passoinigualáveis belezas naturais em ambasbandas do Rio Minho.

Curiosamente, neste momento Eugostava de comentar-lhes que unsamigos de Monção, compraram há umtempo atras um grande terreno aban-donado no meio do Caminho Portuguêsde Santiago e lá fizeram um Empreen-dimento Turístico fantástico, convertendoesse deteriorado espaço agrícola naacolhedora Quinta do Caminho ondegalegos e portugueses se juntam comos peregrinos para desfrutar de umadelicada gastronomia minhota é ondese podem saborear também, deliciosospratos tradicionais num requintado SalãoComedor com Música ao Vivo a unspoucos passos da Pedreira em Cerdal,aquela singular Aldeia onde também sefaz a multitudinária Feira dos Santostodos os anos.

Atenta a isso e fazendo-se-me agua

na boca porque estou de Dieta, igualvou falar de comidas é não quero deixarpassar os últimos dias de inverno paraconvidar-lhes a degustar em Valençaou Caminha uns ricos petiscos do típico“Manjar dos Deuses” que por certo é aLampreia do Rio Minho, convidando avos para deliciar-se com os secretos deeste - famoso peixe de puro-sangueque nasce e vive em agua doce - mais– também se habitua a nadar nas pro-fundezas do mar ate atingir a maturidadesexual e finalmente, voltam aos riospara desovar nos seus ninhos de mile-narias pedras.

Portanto, este domingo vou aceitaro convite de minha amiga Fatima deAncora Praia, festejando juntas osnossos recentes Aniversários e degus-

tando cerimoniosamente este indescri-tível prato da cozinha portuguesa, fa-zendo gala de o nosso nobre paladarao melhor estilo das expertas gastró-nomas de cinco estrelas ou das ricassenhoras de antanho, ainda reconhe-cendo intrinsecamente a esta raraespécie das cavernas marítimas, como

os exóticospeixes primiti-vos das Raias do Minho.

De igual maneira, louvando a tradi-cional cozinha lusitana, posso sugerir-lhes se quiserem que provem sem nenhumdesperdício em qualquer Restaurante doConcelho de Viana do Castelo o riquíssimoBacalhau assado nas brasas com bata-tas-doces e couves-galegas que tambémse prepara nestas bandas do Mar Atlântico- mais – logo, não deixem de choupa-rem-se os dedos para não sujar a toalhade mesa.

Do mesmo modo, aproveito agoraesta oportunidade que nos brinda a Di-reção das Novas do Eixo Atlântico paralhes insinuar com total confiança quenão se permitam confundir ao momento

de eleger o prato que mais se adapta avosso paladar optando sempre por aque-les produtos frescos da época por exem-plo o Porco nas Brasas ou Arroz de Ca-bidela e também o Sarabulho, acom-panhando de ser possível com umasensaladas de época combinando os sa-bores e cores como dizia a minha avo-zinha galega, assegurando dessa maneiratodas as calorias, minerais e proteínasque seu corpo necessita para ser feliz.

Então, agora que vamos chegandoao fim da pagina, levanto o meu Copode Espumante do Minho para brindarconvosco assim continuamos logo, an-dando juntos e partilhando o Caminhode Santiago desde este Jornal Galego-Português da Gallaecia que nos transportatodos os meses pela Raia de ambospaíses com aquela saudosa musica quefez namorar aos nossos antepassadosceltas e lusitanos.

Ate breve …!!!

IIIO FARELO | Abril de 2018

OpiniónO GIROSCOPIO

Peregrinando pelo Alto Minho

Hilaria Albertina Dantas Antelo

Lambendo os dedos com a Lampreia de minha Amiga Fatima…!!!

O FARELO | Abril de 2018IV

Redacción OURENSEGalicia

Ribadavia organiza a 55edición da Feira doViño do Ribeiro para

os días 28, 29 e 30 de abril e1 de maio. Celebraranse cataspopulares e exaltación e de-gustación de viños a nivelprofesional; Ribeirolandiapara os máis pequenos; ban-das de gaitas, zona de arte-sanía, food trucks decomida, showcookings e vi-sitas guiadas teatralizadaspolo castelo. Ademais, oscarteis participantes no con-curso colocaranse nunha ex-posición aberta. Asactividades enogastronómi-cas comezarán o día 28,cunha cata concurso por pa-rellas, impartida por MiguelAnxo Bicada. Ese mesmo díacelebrarase un showcookingcon Antonio Botana. A xor-nada do 29 comezará cun ta-ller formativo de cociña acargo do Estrela MichelínMarcos Morán; pola tarde,

unha cata con Xoan Cannas,director do Instituto Galegodo Viño, seguida dunha de-mostración de cociña conJorge Gago. O luns 30, osmáis pequenos aprenderántrucos de cociña nun obra-doiro impartido por Fran So-telino e Manuel Ángel GareaRodríguez. Algunhas destasactividades teñen aforamentolimitado polo que se cobrarápola entrada, que se poderáadquirir na Oficina de Turismoou na caseta de venda de tic-kets na feira.

Polo que atinxe ás actua-cións musicais, cada día ha-berá dous momentos escoitaraos diversos grupos, unhadelas na sesión do aperitivo,ás 13,30 horas, e nocturna,ás 21,30 horas. O sábado 28comezarán os grupos HeyCats! e Os Hully Gullys. Odomingo, Bliusvai e BlackS-tereo e o luns 30 rematará afesta co grupo TOC.

Ribadavia prepara a 55 Feirado Viño do Ribeiro

Na edición deste ano participarán máis de 40 adegas e colleiteiros.

ADenominación de OrixeRibeiro sitúase en Gali-cia, no borde norocci-

dental da provincia de Ourensee nas confluencias dos valesformados polos ríos Miño, Aviae Arnoia. Unha comarca a 45qms. do Océano Atlántico,nunha zona moi particular ede excelente aptitude para ocultivo da vide. Cunha exten-sión aproximada de 2.500 hec-táreas, a zona de producióndos viños protexidos pola de-nominación de orixe Ribeiroabarca os concellos de Ribada-

via, Arnoia, Castrelo de Miño,Carballeda de Avia, Leiro, Cen-lle, Beade, Punxín e Corte-gada; as parroquias de Banga,Cabanelas e O Barón, no Con-cello de O Carballiño; as parro-quias de Pazos de Arenteiro,Albarellos, Laxas, Cameixa eMoldes no Concello de Bobo-rás; os lugares de Santa Cruzde Arrabaldo e Untes no Con-cello de Ourense, e do Conce-llo de Toén os lugares dePuga, A Eirexa de Puga, O Oli-var, o pobo de Feá e Celeiróne a parroquia de Alongos; e o

lugar de A Touza do Concellode San Amaro.

Actualmente están rexistra-dos uns 5.500 viticultores que,xunto con 115 adegas e co-lleiteiros representan a estru-tura produtiva da denomina-ción. Cunha produción mediade 14 millóns de quilos deuva, Ribeiro é unha denomi-nación de orixe caracterizadapola súa grande parcelación ediversificación. Un patrimoniovitivinícola que representa aesencia galega pola súa paisaxe,territorio e factor humano.

Viñedos no Ribeiro.

A denominación de orixe máis antiga de Galicia

VO FARELO | Abril de 2018

Redacción OURENSE

Galicia

Os actos de celebración doDía Mundial do Teatro aco-lleron a presentación das

obras 'Fendas' e 'Todo sobre Eva',coas que Ernesto Is e Xandra Tá-boas, respectivamente, se fixeronex aecuo, co Premio Abrente deTextos Teatrais 2016. O galardón,que se convoca cada ano nomarco da Mostra Internacional deTeatro (MIT) de Ribadavia coapoio da Consellería de Cultura, através da Secretaría Xeral de Polí-tica Lingüística, chega en 2018 ásúa décimo terceira edición cunhadotación de 3.500 euros e a pu-blicación do traballo gañador nacolección Abrente de textos tea-trais da editorial Difusora de Le-tras, Artes e Ideas.

O primeiro traballo fala sobrememoria histórica contrapoñendoo máis escuro do noso pasado coque acontece no noso presentee pon en evidencia que moitascuestións pasadas aínda non estánresoltas. En palabras do xurado,a peza “ten unha grande actuali-dade. Remite ao concepto da va-

nalidade do mal formulado porHannah Arendt, que expresa axustificación dos feitos tráxicossen querer asumir responsabili-dades persoais e respondendocon exclusiva complicidade á au-toridade”.

O segundo é, tamén en palabrasdo xurado “unha obra con temáticaurxente, necesaria e que arroxaluz sobre unha problemática glo-bal, a violencia simbólica sobre acondiciónn de ser muller e a vio-lencia de xénero”. Trátase, ademais,dun texto “poético, con posibili-dades moi abertas na súa esceni-ficación. Un berro poético, sociale escénico, que bebe da drama-

turxia de Heiner Müller e da sal-modia dos textos bíblicos”.

ConvocatoriaA Secretaría Xeral de Política

Lingüística colabora na décimoterceira edición do Premio Abrentede Textos Teatrais, convocada xano marco da MIT de Ribadavia,cunha dotación de 3.500 euros ea publicación do texto gañadorna colección Abrente de textosteatrais da editorial Difusora deLetras, Artes e Ideas. O prazo depresentación de traballos estáaberto ata o 22 de xuño e a reso-lución da obra gañadora darase acoñecer no marco da 34ª edicióndo devandito festival.

Presentación de Fendas e Todo sobre Eva

A Mostra Internacional de Teatro de Ribadavia será do 14 ao 22 de xullo.

Un grupo de 27 xinetes de Lalín iniciaron asúa peregrinación dacabalo ata Compos-tela seguindo o Camiño Miñoto Xacobeo

do Ribeiro. A Asociación do Camiño participa nodesenvolvemento da iniciativa, asesorando eguiando aos peregrinos, que tamén contaron coapoio da Entidade Local de Berán.

Xinetes xacobeos

O FARELO | Abril de 2018VI

Galicia

AAsociación de VeciñosO Bubaiño de Castrode Carballedo orga-

niza, un ano máis, a feira dacarne que se celebrará o do-mingo día 8 de abril. Na súaorganización e desenrolo par-ticipan os veciños do pobode xeito totalmente desinte-resado. A recadación obtidanesta feira serve para axudara autofinanciala, así comopara facer pequenas obras eservizos neste pobo que levaa cabo a asociación. Colabo-ran tamén o Concello de Car-balledo, o Sindicato LabregoGalego, a Cooperativa Tres

Fuciños (dedicada á crianzado porco celta) e a Ruliña(froitos de horta).

O programa é o seguinte:Ás 12 horas apertura da fei-ra. Media hora maís tardepregón a cargo de BaldomeroIglesias Dobarrio (Mero),colaborado do xornal Novasdo Eixo Atlántico. Ás 13,15apertura da carpa baixo daque se instalarán as mesaspara servir o xantar. Polatarde, ás 16,00 actuacióndun grupo musical. Toda acomida estará amenizadapolo grupo de gaitas dazona Os Chantadeses.

Cartaz anunciador da feira.

Feira da Carne de Castro de Carballedo

Apesar das inclemencias do tempocelebrouse con éxito a XXXVI edi-ción da Feira do Viño de Chan-

tada. Os adegueiros mostráronsecontentos co resultado obtido. Informa-ron que durante a noite do sábado centosde persoas, sobre todo novas, reuníronsebaixo a carpa instalada para combater áborrasca Félix co fin de gozar dunha ver-bena na que a música tiña como compa-ñeira ao viño elaborado por trececolleiteiros da zona. Na segunda xornada,a do domingo, a afluencia de público foimenor. O alcalde, Manuel Lorenzo Varela,agradeceu a presenza dos participantes."Ten moito mérito achegarse a Chantadaco día que fai e acompañarnos", desta-cou. Por iso, mostrouse moi agradecido econvidou a todos, aos presentes e aos au-sentes, a acudir o próximo ano. "Estadestodos convidados", aseverou.

A asociación de empresarios locais eo rexedor chantadino destacaron os ex-celentes resultados obtidos, superioresaos de edicións anteriores, coa feira deoportunidades e a mostra de produtosde artesanía que se montaron conxun-tamente na Avenida de Monforte, taménbaixo unha gran carpa. Estiveron pre-sentes 51 expositores con produtos detodo tipo, aínda que durante a mañá dodomingo os máis concorridos eran osque tiñan á venda queixos elaboradosno municipio, sobre todo un azul que seelabora con leite de vaca xersei que re-cibiu na súa curta vida varios recoñece-mentos á calidade.

PregoeiraMaría Cruz Díaz Álvarez, profesora e

investigadora de recoñecido prestixio in-ternacional con raíces lucenses, foi apregoeira. Díaz, xubilada da docencia,lembrou a súa etapa de estudante candoun dos seus profesores insistía en que enGalicia non había viño, senón "morriñaenvasada" aducindo que os chans galegosnon valían para obter caldos de calidade.Ela indicou que en agricultura "non hainada imposible", poñendo por exemplo áRibeira Sacra, onde hai "chans fabricados",en referencia aos bancales, construídospola man dos viticultores "en ladeirasimposibles" para reter a auga e conseguira maior insolación posible, aspectos queunidos a un correcto abono do chan"dan lugar a un viño heroico, que viaxa eque é preciso bebelo sen présa", destacoua pregoeira.

Os premiados O viño Sabatelius, de Adegas e

Viñedos Lareu, foi o gran protagonistada feira ao alzarse cos tres primeirospremios en liza. Conseguiu o da cata ofi-cial, o da popular e tamén o reservadopara os viños de crianza. Trátase dunhaadega, que dispón de 2,5 hectáreas deviñedos e que elabora cada ano uns13.000 litros de viño, que logrou outrosimportantes premios nacionais e inter-nacionais. O resto dos galardóns nas di-ferentes categorías foron para as marcasToalde, Cabo do Mundo, Calexotes, Con-dado de Sequeiras, As Glorias, Asolagadose Marqués de Garoña.

Chantada celebra a Feira do Viño a pesares da choiva

A carpa tiña 80 metros de longo e 22 de ancho.

VIIO FARELO | Abril de 2018

Galicia

Sober celebrou a 38 edi-ción da afamada e vete-rana Feira do Viño de

Amandi. A gaiteira ourensáCristina Pato, que acabou to-cando coa Banda de Soberante unha multitude no re-cinto da festa, ,ofreceu o pre-gón. Participaron vinte e dúasadegas das subzonas deAmandi e Ribeiras do Miño,as dúas subzonas da denomi-nación de orixe Ribeira Sacracon territorio dentro dotermo municipal de Sober.

O Domingo de Ramos amen-ceu moi revolto na RibeiraSacra, así que o público nonmadrugou como outros anospara visitar a carpa das ade-gas, instalada na praza doConcello. O recinto empezoua animarse despois das docee media co concerto da Bandade Música de Sober. Ás 13horas empezou o discurso dapregoeira no que lembrou osseus vínculos familiares coaRibeira Sacra xa que a súa fa-milia procede da aldea de Ar-mariz, no concello ourensánde Nogueira de Ramuín. “Unlugar máxico, cheo de his-toria e de recunchos que llepermiten a unha atoparse ase mesma". A pregoeira elo-xiou o traballo dos colleiteiros"en socalcos imposibles de

vendimar se non fose polotraballo en equipo". Se heroicaé esta viticultura, engadiu,tamén o foron dalgunha ma-neira as orixes da Feira doViño de Amandi: "todo unexemplo de unidade e cola-boración que demostra oupoder do pobo como motordá supervivencia dúas nososcostumes e dás nosas tradi-cións". Cristina Pato tivo ta-mén un recoñecemento paraa banda de música local, "quenaceu case cen anos antesque esta Feira, pero que aacompaña dende vos seusinicios, nesa inseparable re-lación que fai do viñomúsica e dá música viño".Despois de propoñer un brinde"polo que nos une: a música,ou amor ao noso, vos pro-dutos dá nosa terra, ouviño de Amandi e a RibeiraSacra", Cristina Pato inter-pretou dúas pezas acompañadapolos integrantes da banda.

Ben de Interese CulturalO alcalde de Sober, Luis

Fernández Guitián, interveutamén para lembrar que a Ri-beira Sacra quere converterseen patrimonio da humanidadee que o primeiro paso nesadirección está dado desde omes de decembro, cando aXunta puxo en marcha o ex-

pediente para declarar estazona Ben de Interese Culturalna categoría de paisaxe cul-tural. "Ou traballo seculardous viticultores e adegueirosde Amandi foron clave nonmantemento desta paisaxede ensoño", dixo antes demostrar o seu convencementode que "a implicación colec-tiva de administracions eveciñanza fará que en poucotempo este territorio quesempre foi e será patrimoniodá humanidade obstente adeclaración de forma oficial".Nesa mesma idea incidiu ta-mén no seu discurso José LuisMaceda, alcalde da Pobra doBrollón, o municipio ao queestivo dedicada esta edición.

IncrementoA conselleira do Medio Ru-

ral, Ángeles Vázquez, destacouo aumento da produción dadenominación de orixe RibeiraSacra no pasado 2017 atachegar aos 3,6 millóns delitros de viño cualificado,un 7% máis que no ano an-terior. Este incremento, si-nalou a conselleira, supuxoun valor económico de 18,9millóns de euros, un 5,83%máis que no ano 2016. Estascifras, engadiu, avalan o tra-ballo e esforzo dos viticul-tores e adegueiros desta de-nominación, que foron quende sobrepoñerse aos episo-dios meteorolóxicos adversosque padeceu o sector na pri-mavera e verán de 2017. Deaí, insistiu Ángeles Vázquez,a importancia de ter contra-tado un seguro agrario quepermita minimizar as perdasdestes contratempos.

No marco desta festa enSober, a conselleira subliñouo peso e prestixio dos viñosde Amandi dentro da DO Ri-beira Sacra, felicitando aosorganizadores deste eventoque pon en valor a calidadedestes caldos. Así, os viñosdesta subzona prodúcense

en duascentas hectáreas deviñas repartidas entre algomáis de 300 viticultores e 29adegas inscritas no conselloregulador.

Ribeira SacraA denominación de orixe

Ribeira Sacra está orientadafundamentalmente á produciónde viños tintos, elaborándosetamén brancos moi interesan-tes. A variedade máis cultivadana Ribeira Sacra é a Mencía,dando lugar a viños de grancalidade, que salientan polosseus recendos limpos, elegan-tes e intensos, a súa cor ce-

reixa intensa, brillante e cunribete púrpura. Entre os viñosbrancos, cunha produción me-nor, destacan os que se obte-ñen das variedades godello,albariño e treixadura.

A zona amparada para aprodución deste viño com-prende parroquias e lugaresde 20 municipios situados aolongo das ribeiras do Miño edo Sil, no sur da provincia deLugo e no norte da de Ourense.Está constituída polas subzo-nas de Amandi, Chantada,Quiroga-Bibei, Ribeiras doMiño e Ribeiras do Sil.

Cristina Pato pregoeira da Feira do Viño de Amandi

A pregoeira co alcalde e membros da Banda de Música de Sober.

Nesta edición o Concello modificou a carpa e as casetas das adegas.

O FARELO | Abril de 2018VIII

GaliciaRedacción

As Feiras do Libro de Galicia2018 iniciaron en Verín un per-corrido que as levará ata a fin

do verán por 16 concellos das catroprovincias galegas, con Sanxenxocomo novidade. O concello ourensánfoi, durante tres días, o mellor esca-parate para as sete librerías presentes,Cartabón, Papiro, Cortizas, Monterrey,AZ, Cortés e Pica-Pica, que contaronademais cunha completa programa-ción de actividades para atraer pú-blico de todas as idades ata a Prazada Mercé.

“Verín marca, pois, o inicio da pri-mavera dos libros, porque comezou asúa temporada de primavera-verán, naque sairán á rúa para presumir do queson: os mellores embaixadores da nosacultura” afirmou o secretario xeral deCultura, Anxo Lorenzo, no acto deinauguración da feira, no que estivoacompañado do presidente da Agrupa-ción de Libreiros de Ourense, José Ma-nuel García, o deputado de Cultura de

Deputación de Ourense, Manuel Dovale a concelleira de Cultura do Concellode Verín, Emilia Somoza.

Segundo explicou Lorenzo, os libroschegan acompañados “dunha ofertade actividades que permite aos lectoresentrar en contacto cos seus escritoresfavoritos, ademais de atraer aos máispequenos”. O lema das Feiras do Librodeste ano, Ler sen fronteiras, garantea presenza da autora homenaxeadanas Letras Galegas María Victoria Morenonestas citas culturais.

A xornalista e escritora Elena Gallego,criada na vila, foi a pregoeira destasegunda edición da Feira do Libro deVerín e presentou o seu último libro,O xogo de Babel. Canda ela, unha de-cena de escritoras e escritores visitarona feira para presentar e asinar as súasobras e entrar en contacto directo cosseus lectores. Monicreques e obradoirospara os máis pequenos e a música daBanda de Gaitas do Concello de Veríncompletaron a oferta cultural.

En Ourense a feira do libro será en xuño.

Verín marca o comezo das feiras dolibro de Galicia 2018

Aexposición “ColecciónÁlvaro Gil Varela. Pai-xón pola Arte” estará

aberta ata o 15 de abril noMuseo provincial de Lugo. Porprimeira vez esta colecciónexponse na provincia, a travésda coñecida relación que man-tén a Deputación coa familiaGil Varela, que achega deforma gratuíta parte da súadestacada colección de artepropiedade da familia aoMuseo, na que poderase des-frutar de obras de pintores dahistoria da arte tan importan-tes como Zurbarán, Murillo,Zuloaga, Sorolla, Ribera e Ro-sales, entre outros artistas.

O presidente da Deputación,Darío Campos Conde, afirmouque “esta colección é unha

verdadeira mostra da paixónque tiña Álvaro Gil pola belezae pola arte. Un home como si-nala a súa neta “cunha grandedimensión humana, xenerosona modestia, fiel aos seus ami-gos, aos seus seres queridos eorgulloso das súas orixes, de-fensor de Galicia e de todo ogalego, legounos por encimade todo o amor á nosa terra eo orgullo das nosas orixes”.

O presidente explicou que“por primeira na nosa provinciasaen á luz pública un conxuntode obras tan relevantes dahistoria da pintura realizadaspor mestres como Juan de Are-llano, Josep Mompou, Mestreda Calzada e José de Ribera,entre outros, e que poden con-templarse en primicia nas salas

da Deputación e de xeito to-talmente gratuíto, gracias áxenerosidade da familia Gil”.

Campos Conde subliñou que“esta exposición que formaparte da ampla programaciónda Rede Museísitica da Depu-tación, contribuirá de xeitodecisivo a seguir impulsandoa arte e a cultura na nosa pro-vincia”, sinalou o presidente.

Artistas internacionaisO contido da mostra “Co-

lección Álvaro Gil Varela. Paixónpola arte” é unha escolma de41 artistas internacionais conobras datadas entre o séculoXVI e o XX, son concretamente44 pinturas e 5 esculturas degran valor.

Os autores que aparecennesta colección son: Mestre

da Calzada, José de Ribera,Francisco de Zurbarán, Barto-lomé E. Murillo, Francisco Co-llantes, José Antolínez, Fran-cisco Rizi, José Gutiérrez dela Vega, Juan Valdés Leal,Acisclo Antonio Palomino, Lu-cas van Gassel, Sebastian GessaArias, Cornelis de Heem, Ber-nardo Polo, Juan de Arellano,Bartolomeu Pérez da Dehesa,Pedro de Camprobín, WilliamHorlor, Henry Barraud, Ricardo

Arenys Galdón, Eduardo Rosa-les, Ramón Martí Alsina, Ig-nacio Zuloaga, Joaquín Sorolla,Santiago Rusiñol, Joaquín deSunyer, Valentín de Zubiaurre,José Gutiérrez Solana, JosepMompou, Rafael Durancamps,Xosé Eiroa, Marino Amaya, LuisMosquera, Abraham Storck, Ra-fael Zabaleta, Hendrich Mom-mers, José Planes Peñalver,James Webb e William Shayerel Viejo.

Inauguración da exposición.

A familia de Álvaro Gil Varela expon a súacolección de obras de pintores internacionais

PercorridoTras Verín as Feiras do Libro de

Galicia percorrerán os concellosde Ferrol, do 19 ao 23 de abril;Santiago de Compostela, do 28de abril ao 6 de maio; o municipiodo Porriño, onde se desenvolverándo 10 ao 13 de maio; a cidade deLugo, do 15 ao 20 de maio; oconcello de Ourense, do 30 demaio ao 6 de xuño; e o concellode Redondela, do 7 ao 10 dexuño.

Xa no inicio do verán, as citasserán nos municipios de Ribeira,do 21 ao 24 de xuño; de Vigo, do28 de xuño ao 7 de xullo; de San-xenxo, entre o 10 e o 15 de xullo,de Rianxo, do 19 ao 22 de xullo ede Ponteareas, do 22 ao 29 dexullo. Pecharán a edición de 2018,no mes de agosto, na Coruña,desde o 1 ata o día 10; en Viveiro,do día 11 ao 15; en Foz, entre o16 e o 19; e, finalmente, en Mon-forte de Lemos, do día 22 ao 25.

IXO FARELO | Abril de 2018

Novas da RaiaRedacción

ODiario Oficial de Gali-cia, publicou o día 23de marzo, a Orde pola

que se aproba a constituciónda Fundación Musical deXinzo. Esta Fundación quenace da propia Banda de Mú-sica Xuvenil de Xinzo, ten unencaixe xurídico pioneiro entodo Galicia, dado que se tratada primeira Fundación de In-terese Galego que se constitúeen exclusiva a partir dunhaBanda de Música. O seu domi-cilio social radica no CentroCultural Xinzo, e desenvolveráas súas actuacións no territo-rio da Comunidade Autónomade Galicia. Para poder consti-tuírse, a Banda de Música Xu-venil de Xinzo tivo que lograrunha dotación fundacional de34.400€.

O órgano xestor da Funda-ción é o Padroado, que estarápresidido polo actual Presidenteda Banda de Música Xuvenilde Xinzo, Francisco Represas.O cal contará para o resto decargos que conforman a tota-lidade do Padroado, co mesmoequipo directivo que xestionaa Banda de Xinzo. A duraciónde mandanto do actual Pa-droado é de 3 anos, e seráremplazado polas persoas quedesignen no seu momento aXunta Directiva da Banda deMúsica de Xinzo.

Os obxectivos da Fundacióncomprenden a promoción das

actividades culturais e musi-cais, a conservación e o fo-mento do patrimonio artísticomusical galego da zona dePonteareas e dos seus arredo-res, e a axuda ao desenvolvi-miento da Escola de Música eda Banda de Música de Xinzo,entre os máis destacados. Paradar cumprido a estes obxecti-vos, a Fundación Musical deXinzo desenvolverá múltiplese diversas actividades músi-co-culturais por toda a xeo-grafía galega.

Poderán ser beneficiariosdas actividades da fundación,as persoas físicas ou xurídicas,públicas ou privadas, que pro-movan o desenvolvimientocultural e musical, e que po-súan o seu domicilio socialen Galicia.

A Fundación financiaraseprincipalmente do rendementodo seu patrimonio e das doa-zóns que reciba de persoas ouentidades de diversa índole,tanto públicas como privadas.En palabras do Presidente,Francisco Represas, “doar a

unha Fundación como a queacabamos de constituír desdea Banda de Música de Xinzo,ten importantes beneficios fis-cais, por exemplo, unha persoaque doe 100€, devolveranlle75€ na súa declaración da ren-da, e unha empresa que doe1.000€ beneficiarase dun des-conto de 350€ no Imposto deSociedades que ten que pagarcada ano. E ademais, estará acontribuír dunha forma signi-ficativa a un proxecto musicale cultural que cada vez tenun maior recoñecemento entodo Galicia”. Polo que desdeo Padroado da Fundación ani-man a todas as persoas e em-presas a sumarse a este apai-xonante proxecto, que nacenunha terra coñecida pola mú-sica como un dos seus princi-pais expoñentes. Os interesadospoderán poñerse en contactocoa Fundación a través dosteléfonos 986642096 ó638245382, ou do correo elec-trónico fundacionmusicalde-xinzo@gmail.com.

Ademais, está previsto quenas próximas semanas, o Vi-cepresidente da Xunta de Ga-licia, Alfonso Rueda, acuda aoCentro Cultural de Xinzo parapresentar institucionalmentea Fundación Musical de Xinzo,como a primeira Fundación deInterese Galego que se cons-titúe en exclusiva a partir dun-ha Banda de Música.

A Banda de Música de Xinzo constitue asúa propia fundación

Aconcellería de Ensinodo concello de Pon-teareas, que dirixe a

nacionalista Cristina Fernán-dez, presenta xunto ao Al-calde Xosé Represas e asdirectivas dos centros esco-lares a terceira edición daSemana das Ciencias.

Do vindeiro dia 9 ao 13de abril, en Ponteareas con-gregaránse expertos cientí-ficos que trasladarán a im-portancia do coñecementocientifico no desenvolvemen-to diario da vida á comuni-dade escolar.

Esta nova edición xiraráentorno á ciencia no medio

ambiente. Mesas redondas,charlas, expositores, semi-nario para profesorado, con-greso de alumnado, museocientífico e moitas máis ac-tividades que nos achegaránproxectos prácticos que sedesenvolven actualmente.

A ciencia sairá á rúa unhavez máis ocupando espazopúblico para achegarse á ve-ciñanza. Tamén se trasladaráao auditorio e aos centrosescolares incorporando esteano, como novidade, o se-minario para profesorado quese desenvolverá no conventode Canedo.

III Semana das Ciencias

O FARELO | Abril de 2018X

Galicia

No mês de abril lémbro-me sempre de essegrande cantautor que

foi José Afonso. O Zeca Afonso,tal como é conhecido em Por-tugal. Ao que muito admiramosos galegos bons e generosos ede cujos cantares gostamosimesamente. Nas minhas ex-traordinárias bibliotecas ecompactotecas privadas dis-ponho de quase todos os dis-cos que chegou a editar, 28 emtotal. Tanto em formato antigode vinilo como em CD. Con-servo-os como ouro em pano,e aínda mais aquele, o “Canti-gas do maio”, que tenho auto-grafado do seu punho e letra,quando a meados dos anos se-tenta veu atuar por primeiravez a Ourense e, em concreto,

ao Liceu Recreio Ourensano. Euteve a grande sorte de estar aolado do Zeca esse dia, escu-tando as suas canções, numato quase que clandestino,pois ainda vivia o ditadorFranco, e na Espanha não exis-tiam as liberdades. Logo maistarde o Zeca Afonso viria tam-bém à Casa da Juventude ou-rensana. Viera acompanhadodo cantor galego Benedito Gar-cia. Tenho também vários liv-

ros com as suas cantigas e umafotobiografia, ademais de umvídeo com imagens das suasatuações. Somos bastantes osgalegos que amamos Portugal,igual que o cantor de Aveiroamava a Galiza, da que sempredizia que era a sua pátria espi-ritual. Na Nossa Terra este can-tautor é admirado por muitosgalegas e galegos, como sefosse um dos nossos melhorescantores. Como realmente o é.Ademais de um excelentepoeta, pois a maioria das suascanções foram escritas por ele.E cantou também poemas deCamões e cantigas populares.Não sem surpreesa, no paísirmão conhecem esta admira-ção galaica pelo cantor.

José Afonso tinha nascido a

2 de agosto de 1929. O dia 23de fevereiro de 1987, com 57anos, faleceu tristemente emSetúbal. Depois de uma terrívelenfermidade, lenta e prolon-gada, do seu sistema nervoso,denominada esclerose lateralamiotrófica. Era uma pessoaenormemente digna, que sempreapoiou ao povo trabalhador eaos marginados, e estivo emcontra de fascismos e ditaduras.Cúmprem-se agora os trinta e

um anos da sua desaparição fí-sica, mas a sua figura, a sualembrança, a sua voz, a suamúsica, a sua poesia, estãopermanentemente entre nós.Como uma lenda viva. Quandochega o mês de abril muitoslembramos a famosa revoluçãodos cravos, acaecida no ano1974 em Portugal, que vivimosmuito em direto. Foi esta amais lírica, pacífica e modélicarevolução de qualquer paísacontecida no mundo. Na quenão houve derramamento desangue e o povo chegou a pôrflores vermelhas nas bocas dasespingardas dos soldados. Pre-cisamente este movimento ini-ciou-se com o lançamento pelasondas radiofónicas de essa ma-ravilhosa cantiga do Zeca Afon-so, “Grândola, vila morena”.ZECA NAS SUAS PALAVRAS :

Nas suas atuações na NossaTerra, e em algumas entrevis-tas, o Zeca tinha dito de formamuito clara:

"Galiza é para mim tambémuma espécie de pátria espiri-tual..." e "aproveito esta opor-tunidade para uma vez maisafirmar a minha grande ami-zade pela terra e o povo gale-gos, com os que ao largo dosanos mantive as melhores re-lações, e para manifestar tam-bém a minha inteira solida-riedade com a luita pelo re-conhecimento efeitivo da lín-gua e cultura galegas comouma das mais ricas da penín-sula". São estes dois treitosdas palavras pronunciadas peloZeca Afonso que Benedito Gar-cía, do grupo da nova cançãogalega Voces Ceibes, recolheunum artigo que se pode ler napágina web da Associação JoséAfonso -http://www.aja.pt/-.

Zeca Afonso manteve umintenso relacionamento com aGaliza. O 10 de maio de 1972,cantou por primeira vez empúblico, perante mais de 3.000pessoas, Grândola, Vila Morena,a canção que depois chegaria

a ser como já comentamossímbolo da Revolução dos Cra-vos. E o cenário de aquelaatuação foi Compostela: o Bur-go das Nações, onde hoje seencontra o Auditório da Galiza,perto do lugar no que no mêsde maio de 2009 foi baptizadocomo «Parque José Afonso».

Benedito, Xico de Carinho,João Guitiám, Artur Reguera eAntão Labranha foram algúnsdos amigos galegos do Zeca,que o acompanharam nos seusconcertos pela Galiza: Ourense,Lugo, Compostela... Anos de-pois, algumas associações cul-turais galegas, e entre elas a«Gentalha do Pichel», em no-vembro de 2009, reuniram aosamigos do cantautor portuguêspara organizar uma homenagem

de lembrança ao Zeca. No ato,sob o título de «Festejar a vidae a obra do Zeca», com a cola-boração também da AssociaçãoJosé Afonso, atuaram com assuas canções João López, UgiaSenlhe, Luís Almeida e o grupo«Na Virada», estando presentesos membros galegos da asso-ciação citada, que foi a impul-sora da iniciativa conhecidacomo «80 anos do Zeca» -http://80anosdezeca.blogspot.com/-, na que se envolveramperto dum cento de associaçõesportuguesas e galegas, paralembrar ao músico com diversasatividades, como esta da Gali-za.Por sorte, temos em Ourenseum grupo musical denominado«Terra Morena», coordenado porXico Paradelo, que mantêm viva

GALIZA, PÁTRIA ESPIRITUAL DE JOSÉAFONSO

(Académico da AGLP, Presidente da ASPGP e Professor Titular Aposentado da Universidade de Vigo-Galiza)Por José Paz Rodrígues

XIO FARELO | Abril de 2018

HumorMARTIRENA

FELIX

a música e as cantigas do Zeca,recuperando o seu repertóriode forma íntegra.

Eduardo Maragoto, presiden-te da associação da Gentalha,tinha dito acertadamente queJosé Afonso deu recitais naGaliza a partires do ano 1972- um deles em vísperas do 25de abril-, até o ano 1979,onde ofereceu o seu últimoconcerto na Galiza, no Parquede Castrelos de Vigo. Em 1985recebeu uma homenagem nestemesmo cenário, e entre o 25de abril e o 23 de maio do1987 celebráram-se diversosatos para homenagea-lo. Em1994 o Colégio de Fonseca

acolheu uma amostra sobreele, e em 1997 fez-se a des-coberta de uma placa come-morativa dos 25 anos do Grân-dola no Auditório da Galiza.Do 19 ao 21 de maio de 2017teve lugar na localidade deCedeira o «Iº Festival de MúsicaGalego-Portuguesa», e dentrodo programa organizou-se umanova homenagem de lembrançaao Zeca, a última realizada naGaliza. "Estou farto de explicarpor todo o lado que a Galizanão é Espanha", dizia o Zeca."O triângulo mágico do Zecaestá entre África, Moçambiquee Portugal", onde luitou contraa ditadura salazarista e o co-

lonialismo, e "Galiza", lembrouo atual presidente do conselhoda Associação Galega da Língua(AGAL), Eduardo Maragoto.OS SEUS DISCOS E CDs:

De entre os seus CDs gos-tamos de maneira especial doantes citado “Cantigas domaio” do ano 1971. Mas tam-bém muito dos titulados “Can-tares do andarilho” (1968),“Contos velhos, rumos novos”(1969), “Traz outro amigotambém” (1970), “Eu vou sercomo a toupeira” (1972),“Venham mais cinco” (1973),“Coro dos tribunais” (1974) e“Enquanto há força” (1978).Ademais da canção sinalada

“Grândola...”, são formosastambém “Milho verde”, “Cantomoço”, “Por trás daquela ja-nela”, “O que faz falta”, “Vivao poder popular” e, muito es-pecialmente, o poema de Ca-mões “Verdes são os camposda côr de limão”. Cantado deforma admirável por este can-tautor. Que muito nos gostariafosse recuperado de novo eque os jovens de hoje , naGaliza, pudessem disfrutar doengado e conteúdo das suascanções.

“Grândola vila morena /Terra da fraternidade / O povoé quem mais ordena / Dentrode ti ó cidade / Em cada es-

quina um amigo / Em cadarosto igualdade”, tinha cantadoo nosso músico-poeta.

De Santiniketon (Bengala-Ín-dia), para Galiza e Portugal, a21 de fevereiro de 2018.(Dia Internacional da LínguaMaterna)

....Ven da páxina anterior

O FARELO | Abril de 2018XII

Por Francisco Puñal SuárezHumor

"Ninguén pode negarme que as vellasinxusticias seguen en pé: velahí porquéme arrisco a publicar esta obra" - (Textode Castelao no prólogo do seu álbum dedebuxos Nós).

OMuseo Diogenes Taborda, de BosAires, inauguou a exposición"Debuxos de Castelao para rei-

vindicar á Muller Traballadora", con dis-cos, libros, fotografías, revistas, eantigas reproducións dos debuxos pu-blicados en "Nós". A serie de debuxosCousas é unha colección de narraciónsbreves do escritor onde se presentan

con debuxos as actividades sociocultu-rales da Galicia da súa época. Algúnsdos temas que trata Castelao nos seusviñetas só teñen sentido si se contex-tualizan no momento no que foroncreadas, pero boa parte do seu temáticaresiste o paso do tempo. Entre outros,persiste o pedido para que "a igualdadereal entre mulleres e homes deixe de serunha utopía".

Logo do seu exilio neoyorquinoentre 1938 e 1940, Alfonso Castelaoviviu unha década en Arxentina. Médico,novelista, dramaturgo, ensayista, et-

nógrafo, caricaturista, pintor, teóricoda arte e político. En Arxentina publicou"O Estatuto de Galicia" e dedicouse ádifusión da cultura galega, brindandoconferencias e alocucións radiofónicas.Faleceu nunha habitación do emble-mático hospital do Centro Galego deBos Aires o 7 de xaneiro do ano 1950.Grazas á comunidade galega de BosAires na esquina da Avenida Indepen-dencia e a rúa Bernardo de Irigoyen,desde os anos 70 hai unha pequenapraza cun busto de bronce coa imaxede Castelao.

Museo de Humor Gráfico Diógenes Taborda, de Bos Aires, expónDebuxos de Castelao para reivindicar á Muller Traballadora

Ronaldo Cunha Dias (Brasil) é ogrande vencedor do Prémio Pú-blico do PortoCartoon 2017, com

a sua obra que mereceu uma MençãoHonrosa pelo júri internacional do fes-tival. Esta é a terceira vez que o cartu-nista brasileiro vence nesta categoria,depois de ter sido preferido pelo pú-blico votante em 2007 e em 2011.

O Prémio Público do PortoCartoonresulta de uma votação a nível mundial,feita através do Museu Virtual do Car-toon (www.cartoonvirtualmuseum.org)e em urnas de voto colocadas noMuseu Nacional da Imprensa e no Ae-roporto do Porto, de junho a dezembro.Qualquer pessoa, de distintas partesdo mudo, teve oportunidade de votarno seu cartoon favorito dentre os 43selecionados pelo Júri internacional

do 19.º PortoCartoon - World Festival,em março de 2017.

Ronaldo é um cartunista bastantepremiado e concorre, há vários anos,aos prémios do PortoCartoon. Profis-sionalmente é médico (cirurgião) ereside na cidade de Vacaria, situada nonordeste do estado do Rio Grande doSul, no Brasil.

A votação, independente da decisãodo Júri, que elegeu o belga Luc Ver-nimmen como grande vencedor do Por-toCartoon 2017, com a obra “SustainableTourism”, deu a vitória, uma vez mais,a Ronaldo Cunha Dias. A opinião doJúri e do Público coincidiu apenas umavez, em 2015, com o desenho vencedorde Alessandro Gatto (Itália), “Window”,sobre o tema da 17.ª edição, “A LUZ”.

Nesta categoria já foram também

contemplados, para além de Ronaldo,desde 2006, Diego Herrera - Yayo(Canadá), Fernando Camarneiro Costa(Portugal), António Santos – San-tiagu (Portugal), Zygmunt Zarad-kiewicz (Polónia), Guo Zhong (Chi-na), Ludo Goderis (Bélgica) e EmrahArikan (Turquia).

Os cartoons que estiveram emdisputa são provenientes de paísestão diferentes como Bélgica, Bielo-rrússia, Brasil, Bulgária, China, Es-panha, E.U.A., França, Indonésia,Irão, Itália, México, Polónia, Roménia,Sérvia, Turquia e Ucrânia. De Portugal,estiveram em votação os trabalhosdos cartoonistas Aurélio Mesquita,Duarte Guerreiro, Fernando Saraivae Vasco Gargalo.

Ronaldo Cunha Dias será convidadoa participar no PortoCartoon 2018 comuma exposição de autor.

Ronaldo Cunha Dias vence Prémio do Público do PortoCartoon pela terceira vez

XIIIO FARELO | Abril de 2018

Humor

FUCO PRADO

Novamente a CámaraMunicipal de VilaFranca de Xira orga-

niza o Cartoon Xira, para ofre-cernos nesta ocasión unharetrospectiva das mellores ca-ricaturas do ano 2017.

Esta mostra, que estaráaberta ata o mes de xullo naFábrica das Palavras, permiteapreciar os excelentes traba-llos de António Antunes (cu-rador da exposición) e VascoGargalo, este último recoñe-cido polo Cartoon Home Net-work como o mellor carica-turista europeo de 2017, e

tamén de José Bandeira, Car-los Brito, André Carrilho, Au-gusto Cid, Cristina Sampaio,António Jorge Gonçalves, An-tónio Maia, Rodrigo Matos,Henrique Monteiro e CristiánSalgado.

Como invitado estranxeiro,participa Oscar Grillo, debu-xante arxentino residente enLondres.

Indiscutiblemente que omellor material para os cari-caturista foi Donald Trump, opresidente norteamericano,coas súas polémicas decisiónse frases publicadas en twiter.

Vila Franca de Xiraorganiza o Cartoon Xira

Coisa pequena- Vasco Gargalo Gaiola - Vasco Gargalo

Ser ou não ser -Cristina SampaioTudo bons rapazes - Gonçalves

Visão global de Trump- André Carrilho

Por Francisco Puñal Suárez

O FARELO | Abril de 2018XIV

RedacciónGalicia

Baixo o pseudónimo de“Rose” a alumna Sa-bela Martínez de 1º de

ESO do colexio “La Inmacu-lada” de Ponteareas, ven degañar o primeiro premio na-cional na categoría xuvenil coseu conto “El señor carballo”.A Fundación Mapfre convocoueste concurso co obxectivo depotenciar a interacción entrea escola e a comunidade, e aescola e a familia, fomen-tando a creatividade coa re-dacción dun conto. O temaescollido “A Solidariedade”,

trataba de desenvolver a pro-pia experiencia do partici-pante, en relación á súamirada sobre a solidariedadecomo valor humano e contri-bución á sociedade.

Como a Sabela creatividadenon lle falta, a súa profesorade Lingua Castelá, Ana Martí-nez, pensou que era unha boaoportunidade para a alumna,aínda que tivera que competircon máis de 6000 rapaces erapazas de 18 países. O mesmopensou de Lidia Martínez,compañeira de Sabela de 1º

de ESO no mesmo centro. “Elseñor carballo” resultou ga-ñador da categoría xuvenilen España, e “El cartero soli-dario” de Lidia clasificouseentre os 10 primeiros.

A infanta dona Elena, encalidade de directora de pro-xectos da Fundación Mapfre,viaxou ata Ponteareas pararealizar a entrega de premios.Na súa intervención explicouque o relato de Sabela en-salza a solidariedade perotamén a amizade , non xulgarsó as apariencias e saber es-

coitar , valores que hoxe endía son tan importantes para

a sociedade na que vivi-mos.

A directora do centro, Rosa García, con Sabela e a Infanta na entrega do premio

Lidia Martínez, tamén alumna da Inmaculada, quedou entre os 10 primeiros.A Infanta posa xunto ao Claustro de Profesores do centro.

A Infanta Dona Elena no Colexio Inmaculada de Ponteareas

Entregou o Premio estatal da fundación Mapfre a Sabela MartinezVieitez, alumna do centro, polo seu conto :”El Señor Carballo”

Festival Gastro-nómico Sabo-res da Aldeia

regressa no fim desemana de 13 a 15de abril recheado deiguarias, com o maisgenuíno e tradicio-nal das cozinhas an-tigas de Valença.

Em petisco ou prato serãomuitas as iguarias a convidara um mundo de sabores esensações. O emblemáticoAnho no Forno com ArrozPingado, os rojões à Minhota,os pratos de bacalhau, asfeijoadas, o porco no espero,o leitão no caixote e tantasoutras iguarias em prato. Nospetiscos tantos sabores parase perder como o bolo dotacho, os fumeiros, as moelas,as pataniscas, o caldo verde,os calhos, as belouras e tantomais. Nas sobremesas a per-dição vai para as sopas secas,o leite creme, o arroz doce,as rabanadas, as rosquilhase os papudos. Os melhoresvinhos verdes da região acom-panharão esta oferta.

Este é um autêntico mos-truário da gastronomia dasaldeias valencianas. Receitasantigas que foram apuradaspela experiência dos tempos

de que resultaram pratos epetiscos singulares, tendopor base produtos locais.

Sabores da Aldeia é umagenuína festa gastronómicaminhota onde não faltará aanimação. A iniciativa é daCâmara Municipal de Valençaem colaboração com as juntasde freguesia e associaçõesdo concelho.

XVO FARELO | Abril de 2018

Redacción

Novas da Raia

Acompañía Sarabela Tea-tro representou a obrade Eugène Ionesco “O

rei morre” no Auditorio Mu-nicipal do Carballiño. Tratousedunha representación organi-zada pola Concellería de Cul-tura deste Concello, estandoa función dramática incluídadentro da Rede de Teatros deGalicia. A obra pode conside-

rarse unha metáfora do fin su-premo do poder, do absurdodun gobernante con toda aautoridade que se pode ima-xinar pero ao que nada lleserve, ademais de achegarunha visión intimista do pro-pio poder. A representaciónfoi ás oito e media da tarde,e o prezo das localidades de5 euros.

Sarabela Teatro no Carballiño

Grupo ourensán Sarabela Teatro.

Tasquinhas com sabores daaldeia regressam já em abril

OCentro Português deVigo organiza xuntocoa Casa da Juven-

tude da Galiza, a asociaciónde veciños do Calvário, a Es-cola Oficial de Idiomas deVigo, o Mercado do Calvário eo núcleo de Setúbal da Asso-ciação José Afonso (A.J.A.),as xornadas "Calvario deAbril" ao longo deste mes.

As palestras, os días 5, 19e 24, o teatro o día 25 e a

exposición fotográfica de Ala-na Murinelly até o 19, teránlugar na Escola Oficial deIdiomas de Vigo. O concertode Francisco "Xico" Fanhaiso día 11 ás 19:30h. na Prazado Mercado do Calvario e aExposición de acrílicos "Osrostos das palavras de Abril"de Henrique Gabriel do 11ao 28 de abril no Mercadodo Calvario, completan oprograma.

O Calvario, en Vigo,celebra o 25 de abril

ACámara Municipal de Es-posende, coa que Ex-pourense mantén unha

estreita relación de coopera-ción transfronteiriza, presen-tou en Ourense a súa campañaturístico-gastronómica que,baixo o título “Março con sa-bores do mar”, ten o obxec-tivo resaltar os seus produtosmáis típicos como o polbo, obacallau, o marisco ou a lam-prea, ademais do viño verde.

Esta campaña foi presentadana Delegación territorial daXunta de Galicia nun acto noque participaron o xefe terri-torial de Presidencia da Xunta,Manuel Pardo; o vicepresidenteda Deputación de Ourense, Ro-sendo Fernández; o concelleirode Turismo de Esposende, SérgioMan; o presidente da Federaciónprovincial de Hostaleiros evogal do Clúster de Turismo deGalicia, Ovidio Fernández; e odirector xerente de Expourensee director de Xantar, AlejandroRubín. O representante de Es-posende indicou que esta cam-paña ten o obxectivo de de-sestacionalizar a oferta turísticado municipio, concentrada nosmeses de verán.

Cada mes de marzo desdehai 19 anos, Esposende orga-niza “Sabores do Mar”, unhacampaña na que os restauranteslocais son convidados a parti-cipar cos seus mellores pratosde peixe e marisco. A lampreaé, a esta altura do ano, araíña do menú e unha razónmáis para visitar Esposende.Este ano adheríronse 30 res-taurantes, 19 pastelerías e 5adegas. Cada restaurante ofreceun prato innovador de mariscoou peixe (cada ano diferente).A oferta gastronómica com-pleméntase cun programa deactividades culturais, de lecere concursos de cociña. As ac-tividades realizadas en marzopasado centráronse na repos-tería a través da iniciativa“Doces & Endóxenos”, con de-

gustacións, demostracións eadquisición de produtos en-dóxenos como pasteis, viñose lácteos, entre outros.

A presentación en Ourenseé un bo exemplo de coopera-ción transfronteiriza que su-poñen as relacións entre ambasas entidades, Expourense e aCámara Municipal de Esposen-de, que teñen asinados variosconvenios que suman esforzose que garanten a promocióndas súas actividades pro-movendo a visita de galegosa Esposende e de portu-gueses a Ourense. Duranteeste acto tamén se promo-cionou a Semana Santa deEsposende e o Camiño Por-tugués da Costa a Santiagode Compostela que atraecada ano a máis peregrinosque fan parada nesta loca-lidade.

A presentación en Ourenseconcluíu cunha degustaciónde distintos pratos elabo-rados con bacallau ou pes-cada e tamén das tradicio-nais “Clarinhas de Fão”. Todoiso acompañado por viñosde Quinta de Curvos.

Un destino completo A Cámara Municipal de

Esposende pertence á granrexión demarcada dos Vin-hos Verdes. Destaca taménna arte da pastelería e re-postería rexionais, coas súas“ Clarinhas” e “ Folhadin-hos” que simbolizan un ver-dadeiro marco identitarioda poboación local. A mediocamiño entre Viana do Cas-telo e Porto, Esposende éun privilexio da natureza eo ángulo recto para Bragae Guimarães. Tamén é unhapedra angular na Historiamaior de Portugal, con ci-mentos no Castro de S. Lou-renço e atopando continui-dade posterior na constru-ción e comercio navais.

Conxugando recursos, ac-tividades e infraestruturas,

Esposende reafírmase no con-texto rexional, nacional e trans-fronteirizo, como polo de di-namización e crecemento. Os18 quilómetros de costa ca-racterízanse pola ordenaciónterritorial contribuíndo á boaimaxe que Esposende trans-porta, apuntando cara á in-terconexión dos espazos rurale urbano. A economía do marasúmese como a gran aposta,polo valor engadido que leva,

pero tamén pola atención es-pecial que acolle a estratexiade promoción do municipio.Ao contrario doutros deportes,

o surf, o kitsurf ou o windsurfson practicados durante todoo ano, atraendo turistas detodo o mundo.

O FARELO | Abril de 2018XVI

Redacción Galicia

ADeputación de Ourense,por medio da súa Escolade Gaitas, pon en mar-

cha unha nova iniciativa cul-tural que ten como obxectivodar a coñecer os instrumentosdo Museo Internacional deCornamusas pola provincia deOurense, dedicando este pri-meiro mes a unha das gaitasmáis antigas do mundo árabe,a gaita de Irán. A presentacióndesta iniciativa tivo lugar naEscola de Gaitas, acto no queparticipou o vicepresidente daDeputación de Ourense, Ro-sendo Fernández; o deputadoprovincial de Cultura, ManuelDoval; o director da EscolaProvincial de Gaitas, Xosé LoisFoxo; e a intérprete de Ney-anban, Liana Sharifian.

Rosendo Fernández salientoua sensibilidade que mostrasempre a Deputación de Ou-rense “coa investigación dastradicións ligadas a este sen-lleiro instrumento” e destacouo labor que realiza a Escolade Gaitas “levando a Ourensepor todo o mundo e traendoaquí gaitas de diferentes paí-ses”. Manuel Doval destacoua importancia da cultura por-que “forma parte da liberdade

dos pobos e xoga un papelfundamental na unión dosmesmos”.

O nome da gaita iraní pre-sentada hoxe é Ney-anban:Ney significa palleta e Anban,fol feito de pel de cabra. Esteinstrumento, que provén dosur de Irán, preto do GolfoPérsico, abrangue a identidademusical do sur do país (Bus-herhr Province). Xosé LoisFoxo dixo que, ademais dagaita do mes, “presentamos aunha alumna destacada da es-cola, Liana Sharifian, que veudesde Irán a estudar gaitaaquí para obter o título demestra gaiteira”. Pola súa par-

te, Liana Sharifian dixo quedecidiu vir a Ourense a estudareste instrumento logo de queseu pai, Mohsen Sharifian, undos gaiteiros máis destacadosde Irán, participara na Xun-tanza Internacional de Gai-teiros, cualificando á Escolade Gaitas da Deputación deOurense como a mellor domundo. Foxo anunciou quecada mes “presentaremos uninstrumento diferente, expo-ñendo as gaitas do Museo deCornamusas en distintos lu-gares da xeografía ourensá”.A presentación de hoxe rema-tou coa actuación de LianaSharifian.

A iniciativa cultural “A gaita do mes”exhibe as xoias musicais do Museo de

Cornamusas

Manuel Doval, Xosé Luís Foxo, Rosendo Fernández e Liana Sharifian.

Presentación en Ourense da campaña gastronómica Sabores do mar.

Esposende presentou a súa campañaSabores do mar

XVIIO FARELO | Abril de 2018

Redacción

Novas da Raia

O programa “Coñece Ourense” amosou asbondades da provincia a máis de 2.100

alumnos

Opresidente da Deputa-ción de Ourense, Ma-nuel Baltar, recibiu

no mosteiro de San Pedro deRocas, aos preto de 30 alum-nos do IES Cidade de Antio-quía que coñeceron a riquezapatrimonial e natural da Ri-beira Sacra con motivo dasúa participación no pro-grama “Coñece Ourense” quedesenvolve a Deputación deOurense para difundir o pa-trimonio natural e arquitec-tónico-artístico da provinciaa alumnado da E.S.O.

“Coñece Ourense” é un pro-grama que está dirixido “aosourensáns máis novos co ob-xectivo de difundir o patri-monio, a paisaxe e as bon-dades arquitectónicas que haipor tódolos recunchos da pro-vincia de Ourense e contri-búen a reafirmar a identidadedas rapazas e dos rapaces”,explicou o presidente do go-berno provincial.

Desde que a Deputaciónde Ourense puxo en marchaesta iniciativa cultural noano 2016, “participaron nelamáis de 2.100 persoas e nesteintre forman parte deste “Co-ñece Ourense” 2017/2018,16 institutos da provincia”,salientou Baltar, quen ase-gurou que o programa é “unéxito porque, a través del, oalumnado coñeceu máis onoso e descubriu tesouroscomo este Mosteiro de SanPedro de Rocas que, candoaínda non estaba posta aprimeira pedra da Catedralde Santiago, aquí xa habíavida intelixente moitos sé-culos antes”.

Manuel Baltar destacou aimportancia de desenvolvereste tipo de iniciativas polasque “están aquí hoxe porprimeira vez estes rapaces,no corazón dun enclave tu-rístico e cultural de Galicia,

como é a Ribeira Sacra, eque xunto con outros alumnosque forman parte doutras ex-cursións noutras zonas daprovincia, farán que esperteneles o seu interese por Ou-rense e queiran máis a estaprovincia que merece ser co-ñecida por todos”

Rocas e MontederramoTrala visita ao mosteiro de

San Pedro de Rocas, a rutacontinuou en Montederramoonde os alumnos descubriron,a través dunha visita guiada,o mosteiro de Santa Maríapara continuar trala comida,coa visita á Igrexa de SantaCristina. Un dos monitoresdesta actividade, Adrián No-voa, explicou que con “acti-vidades dinámicas e diverti-das, os rapaces coñecen di-ferentes puntos de intereseda provincia, unha iniciativamoi importante porque senon coñeces o que tes nuncavas a valoralo”.

O programa oferta seis ru-tas culturais distintas: Ban-de-Entrimo, Ciencias Carba-lliño, Ribeira Sacra, San Cibraode Lás-Arrabaldo, Verín, eCiencias Ribadavia. Este anoincorporáronse algunhas no-vidades ao programa comoson dúas excursións relacio-nadas coa area de ensino das

ciencias, que inclúen visitasa viñedos e bodegas do Ri-beiro para coñecer o procesoprodutivo do viño e aos La-boratorios Iuvenor nos quese explica o proceso de ela-boración de diferentes pro-dutos estéticos. Asemade, hainovas incorporacións ás visi-tas como a Casa do Museode Otero Pedrayo e os Museosdo Traxe e de Estanislao Re-verter da Deputación, en San-ta Cruz de Arrabaldo.

Os Institutos que formanparte das excursións progra-madas para o 2017/2018son: IES Eduardo BlancoAmor (Ourense), CPR PadreFeijoo-Zorelle (Ourense), CPRPlurilingüe Vila do Arenteiro(O Carballiño), IES Ferro Cou-selo (Ourense), IES Castrode Boronceli (Verín), IES OCouto (Ourense), IES Cidadede Antioquía (Xinzo de Li-mia), IES Lagoa de Antela(Xinzo de Limia), ColexioSanto Ángel (Ourense), IESCosme López Rodríguez (ARúa), IES Ramón Otero Pe-drayo (Ourense), Colexio Pa-blo VI (A Rúa), IES San Ma-mede (Maceda), IES XesúsTaboada (Verín), IES O Ri-beiro (Ribadavia), e IES LauroOlmo (O Barco de Valdeo-rras).

Os alumnos no mosteiro de San Pedro de Rocas (Esgos).

Opresidente da Deputa-ción de Ourense, Ma-nuel Baltar, participou

no castelo de Castro Caldelasna presentación do videoclip“Este Vaise”, do grupoMílson´s, que promove a candi-datura da Ribeira Sacra a serrecoñecida como Patrimonio daHumanidade pola UNESCO eexalta as tradicións e a culturacon imaxes dunha das festasmáis antigas de España como éa Festa dos Fachós en CastroCaldelas que data do ano 1753.

Manuel Baltar destacou napresentación que para a De-putación de Ourense é “unhaobriga estar nun proxecto des-tas características videográficoe musical, baseado na RibeiraSacra, pero cun protagonismoespecial de Castro Caldelasporque foi durante a Festados Fachós cando se rodougran parte do contido destevídeo, onde tamén apareceRubén Riós e no que se faladunha temática importantepara a nosa provincia como éa emigración”.

“Este proxecto encaixa den-tro da promoción da RibeiraSacra, un traballo polo queestamos a loitar para que sexadeclarada Patrimonio da Hu-manidade pola UNESCO”, edixo “creo que xa é patrimoniomundial só falta un distintivo,pero ninguén pode negar queestas terras, estas paraxes, esobre todo, as xentes que vi-viron aquí durante séculos me-

recen esa categoría e teñenun mérito especial”, explicouBaltar.

Asemade, o presidente dogoberno provincial felicitouaos que fixeron este vídeo eaos que o protagonizaron por-que “realmente asumiron aesencia dun pobo como o deOurense, e dunha zona comoesta da Ribeira Sacra”.

Esta produción audiovisual,que ten como obxectivo poñeren valor e dinamizar esta zona,mostra a beleza natural e pai-saxística da Ribeira Sacra, erecoñece o labor dos Bode-gueiros da zona que construí-ron o mundo da xa famosa“Viticultura Heroica” e taménhomenaxea a tódolos galegosque tiveron que partir destasterras.

No vídeo participan, ade-mais dos músicos de Mílson´s,a cantante Andrea Pousa, oactor Rubén Riós, veciños deCastro Caldelas, O Folión deCastro Caldelas, o grupo degaitas Os Trabazos de Caldelas,e o grupo de gaitas Os Cori-bantes de Buchabade de PonteCaldelas.

Este videoclip é unha pro-dución da compañía de es-pectáculos Queima e Pousa, econta coa colaboración da De-putación de Ourense, da Xuntade Galicia, do Concello de Cas-tro Caldelas, do Consorcio deTurismo da Ribeira Sacra e doConsello Regulador da D.O.Ribeira Sacra.

Acto celebrado no castelo de Castro Caldelas.

O videoclip “Este vaise” promovea candidatura da Ribeira Sacra a

Patrimonio da Humanidade

O FARELO | Abril de 2018XVIII

Redacción Galicia

OConcellode Ou-r e n s e

convoca unhanova edición, anúmero 34, doPremio de PoesíaCidade de Ou-rense. Dotadocun premio de6.000 euros máisa publicación de150 exemplaresdo libro, estáaberto á partici-pación de autores e autorasque presenten obras escritasen galego ou en portugués.As obras que se presententeñen que ser orixinais einéditas, cun mínimo de600 versos de extensión.Non poderán participar au-tores e autoras que gañarano premio nas cinco últimasedicións.

As obras deberanse pre-sentar baixo lema, nun sobrepechado, podendo presentara mesma persoa máis dunhaobra, sempre e cando cadaunha se presente de formaindependente.

O xurado cualificador seránomeado pola Concellaríade Cultura, estará integradopor personalidades das letrasgalegas e portuguesas, apersoa gañadora do ano an-terior e representante daCorporación que exercerá apresidencia. A súa decisiónserá inapelable e terá lugarno mes de xuño. A persoabeneficiaria do premio re-cibirá gratuitamente 25exemplares da obra publi-cada e formará parte do xu-rado na seguinte edición.

O prazo improrrogable depresentación de traballosao concurso rematará ás 14horas do 20 de abril de2018. A entrega farase noRexistro do Concello de Ou-

rense (Praza Maior, s/n),directamente ou por correocertificado. As persoas queconcorran desde Portugalpoderán facer entrega dostraballos na Cámara Muni-cipal de Vila Real dentrodos mesmos prazos.

O xornalista e poeta por-tugués Fernando Fitas, con“Subversiva liturgia dasmáos” foi o gañador do pre-mio na súa edición anterior,a número 33. A súa obrafoi elixida entre as 29 queconcorreron ao certame porunanimidade por un xuradointegrado por Luís GonzálezTosar, poeta e presidentedo Pen Club Galicia; XurxoAlonso, poeta gañador daedición anterior; EdelmiroVázquez Naval, poeta ou-rensán; Sara Martiñá, pro-fesora de lingua e literaturagalegas; e Mª Hercília Aga-rez, en representación doGrémio Literário Vila Re-alense.

Na edición anterior, 2016,o gañador fora Xurxo Alonso,consolidado escritor vila-garcián pola obra “Cartasda fronteira”. O xurado destaedición, á que concorreran57 traballos, estivo com-posto por Isabel Alves, Fer-nando de Castro, LucianoRodríguez, Amalia Moreiras,e Luís González Tosar.

O Premio de Poesía Cidade deOurense abre o prazo depresentación de traballos

Tosar foi membro de varios xurados.Os fillos do escritor Car-los Casares e o seuirmán recibiron da ins-

titución provincial a Medallade Ouro da provincia entregadaa título póstumo ao escritorourensá. Coincidiu co 16 ani-versario da morte de Casares, ea concesión da distinción foiaprobada pola Corporaciónprovincial en sesión do 24 denovembro do pasado ano.

Carlos Casares recibe a dis-tinción "como homenaxe e re-coñecemento do noso pobo atoda unha longa traxectoria

cultural e social marcada poloseu carácter conciliador queforxou na súa etapa máis ou-rensá". O expediente taméndestaca que as circunstanciasque nel concorren "son deter-minantes para avaliar as cali-dades que honran a este per-soeiro", e é obrigado deberdá Deputación “promover aexaltación dúas fillos ilustresdá provincia de Ourense quededicaron a súa vida e as súasactividades a prol do noso de-senvolvemento, tanto cultural,artístico, musical, social como

económico".No transcurso do acto, Ma-

nuel Baltar, presidente da De-putación, definiu a Carlos Ca-sares como "un escritor creadorde linguaxe e comprometidoco seu país". Baltar Blancoengadiu que "ese foi ou granmérito de Casares, asentar vosalicerces dá convivencia de-mocrática, ou que o, xuntocon Ramón Piñeiro, conside-raba mellor e máis útil, senatender a provocacións ou de-lirios extremistas. Carlos nonfoi un intelectual diletante evaidoso, con ansia de poder,aceptou responsabilidades paraabrir camiños e ofrecer posi-bilidades, non para acaparar eexercer ou dirixismo".

Medalla de Ouro a títulopóstumo para Carlos Casares

O acto celebrouse na Deputación de Ourense.

Ourense presentou noInstituto Volcanolóxicode Canarias, en Tene-

rife, a programación do pro-xecto Geoatlantic que lidera acidade de As Burgas e do queforma parte este organismotinerfeño.

Esta xornada de traballo,dentro do marco de desenvol-vemento do proxecto Geoat-lantic ten como obxectivo xeralplanificar o traballo deste anoe poñer en marcha soluciónspara responder aos desafíosrexionais no ámbito da inno-vación, a eficiencia dos recur-sos, o medio natural e os bensculturais, co apoio ao desen-volvemento rexional e o cre-cemento sustentable.

O concelleiro de Promoción

Económica, Jorge Pumar, ex-plicou que este programa tenunha duración de 36 meses econta cun orzamento de2.870.000 euros, dos que o75% estaría subvencionadopolo FEDER. “Buscamos un Ou-rense sustentable, unha cidadecapaz de aproveitar os seusrecursos e de situarse comopioneira e un modelo a seguirinternacional no campo da

xeotermia” O proxecto Geoatlantic en-

márcase dentro do ProgramaEspacio Atlántico, financiadopolo FEDER, e subvencionapropostas de cooperación entredistintas organizacións das re-xións da costa atlántica deEuropa (Reino Unido, Portugal,Francia e España) en determi-nados eixos temáticos priori-tarios.

Ourense presentou en Tenerife a programación doproxecto Geoatlantic

Acto celebrado no Instituto Volcanolóxico de Canarias, ubicado en Tenerife.

XIXO FARELO | Abril de 2018

Redacción

Novas da Raia

Olibro “A casa do pa-trón, o gran ecomu-seo do mundo rural

galego” , presentouse nasede de “Queixumes dospinos” coa presenzado seu autor Ma-nuel Blanco Villare dos colaborado-res o pintor MiguelMartínez Coello e o ar-ticulista Avelino Jácome.Asistiron ao acto máis decen persoas que se achega-

ron dende distintos puntosde Galicia. Logo da presen-tación celebrouse un colo-quio sobre o contido

da publica-ción.

Coello, Blanco e Jácome.

A casa do patrón

Presentouse no local ElCercano, de Ourense, apublicación “La Tortuga

Colorines”, obra de Maite Váz-quez. A nena Claudia coñece átartaruga Colorines que lleconvida a viaxar nunha nubeamiga, a nube azul. Durante aviaxe observa unha paisaxequeimada, dolorido, no que osarboles choraban desconsoladosante unha desoladora situación.Claudia proponse darlle unhanova vida ao bosque. Nela re-flíctese o estado e abandonoque sofren os nosos bosquesdebido aos incendios e a indo-

lencia do home. Ante esta si-tuación, contaxiados ante a ilu-sión de Claudia, uns personaxespropóñense darlle nova vida ecor aos campos.

Maite Vázquez é unha dasmáis importantes debuxantes,pintoras e escultoras galegas.Nada en Castro Caldelas (Ourense)expuxo por primeira vez no MuseoArqueolóxico de Ourense en 1961.Seguiron exposicións en Vigo,Pontevedra, Madrid, A Coruña,Caracas, México…As súas obrasestán cheas de sentimento, plas-madas xenialmente con vivascores, coma se pintase a nena

que leva dentro. A temática dassúas creacións vira en torno áfantasía, a festa e os nenos.Sabe captar a tenrura infantil eo amor maternal nos xogos in-fantís e na escena máis cotiásfacendo emerxer un sentimentoamable que nos regocija e quenos fai sentir ben.

A obra “La tortuga Colorines”,pertencente á colección “Claudiae Rebeca” inclúe debuxos etextos de Maite Vázquez. A ma-queta e deseño é de MiguelMartínez Coello, a impresión deOrixe Comunicación e a editorialé A Formiga Rabicha.

Maite Vázquez e a súa Tartaruga Colorines

Maite Vázquez, con Miguel Coello, asinando o libro.

O FARELO | Abril de 2018XX

Novas da Raia

Fin de semana do 25 demarzo plagado de po-diums participando en

6 probas e quedando en pos-tos de podium nas 6.

Brais Gomez Cima, juvenil1° puesto en el III MemorialFernando Abad; Miguel Ro-dríguez Novoa, cadete 1°puesto en el XCO Montefaro;Manuel Rodríguez Alonso,

cadete 1° puesto en el TrofeuJoaquin Leite, prova TaçaPortugal Cadetes; Ainoa Po-sada Altolaguirre, PrincipianteFemina 1° puesto IX XCOMelgaço; Iria Barroso Groba,Principiante Femina 2° pues-to IX XCO Melgaço; AaronRodriguez Arenas, PromesaMasculino 2° puesto IX XCOMelgaço.

O Club Ciclista Ponteareascomeza á tempada ao grande

XXIO FARELO | Abril de 2018

Novas da Raia

Depois de finalista nas 7Maravilhas de Portugal®– Aldeias, o potencial de

Castro Laboreiro volta a serdistinguido, e, uma vez mais,pelos portugueses, agora comosendo 5 estrelas, na categoria‘Aldeias e Vilas’. O galardão davila castreja aconteceu no âm-bito do concurso ‘PortugalCinco Estrelas’: a população no-meou, para cada um dos distri-tos de Portugal, o queconsidera ser excelente, a vá-

rios níveis, desde praias, arte-sanato, cozinha tradicional, al-deias e vilas, monumentos,museus, entre outros ícones dereferência do país.

A concurso estiveram 387candidaturas, organizadas em52 categorias diferentes deáreas tão distintas como ‘aldeiase vilas’, ‘serviços óticos’, ‘imo-biliárias’, ‘limpeza de lareiras’ou ‘transporte ferroviário depassageiros’ e 205.895 portu-gueses fizeram parte da votação.

Portugueses consideramCastro Laboreiro 5 estrelas

O FARELO | Abril de 2018XXII

Novas da Raia

Gran actuación dogoianés do SpartanTeam de Tomiño,

Charly López, no CampionatoGalego de Full Contact cele-brado no pavillón Óscar Pe-reiro de Mos. López acadou otítulo de subcampión de Ga-licia tras caer na final nunaxustado combate anteAaron González, actual cam-pión de España de Boxeo.

Non é a primeira vez que odeportista do Spartan Teamde Tomiño consigue este títulona categoría dos 71 kg, xaque fíxose co subcampionatotamén no ano 2011. O ob-xectivo era tentar revalidar otítulo de campión galego de

Full Contact que xa conseguiranos anos 2009 e 2010.

López leva 10 anos practi-cando artes marciais e de-portes de contacto, dende osanda ata o full contact pa-sando polo muay thai, polokick boxing, do que foi cam-pión galego en 2012 e sub-campión de España en 2011e 2015, ou polo boxeo doque foi subcampión galegoen 2012 e campión en 2017.

A este campionato taménacudiu o vigués aínda afincadono club tomiñés Xavier Ca-cheiro, que disputou os seuscombates na categoría dos -75 quilos e que caeu en cuar-tos de final.

Charly López, do Spartan Team deTomiño, subcampión galego de

Full Contact

Para assinalar o Dia Mun-dial da Árvore, o Muni-cípio de Vila Nova de

Cerveira convidou as cerca de400 crianças do ensino pré-es-colar e 1º ciclo do Agrupa-mento de Escolas do concelhopara uma aula fora de portasem torno da reflorestação flo-restal. Além da plantação de3000 espécies autóctones, ospequenos participantes colo-caram, no primeiro dia, algu-mas questões sobre a florestado concelho ao Presidente daCâmara Municipal e à Verea-dora da Educação.

“Há aqui um buraco, precisode uma árvore”. Tudo era no-vidade, o espaço, as pessoase a própria atividade, mas oentusiasmo era o habitual deuma criança. Com o apoio daProteção Civil Municipal e dosSapadores Florestais, as crian-ças do ensino pré-escolar e 1ºciclo do Centro Escolar deCovas - Agrupamento de Es-colas do concelho foram asprimeiras a participar nestainiciativa que se prolonga atéao 3º período (já que dependedas condições climatéricas).

A pretensão é que as crian-

ças não só aprendam a plantaruma árvore, mas efetivamenteo façam. E assim foi na quar-ta-feira: à medida que mãos epés empurravam a terra paratapar e segurar a planta, ospresentes trocavam alguns con-selhos de como atos simples eresponsáveis contribuem paraa preservação da floresta.

No final da atividade, serãoplantadas cerca de 3000 árvoresde espécies autóctones menosinflamáveis - pinheiro, carvalhoamericano, carvalho escarlate,amieiro, plátano bastardo ecamaciparis -, numa zona pre-

viamente identificada na Uniãode Freguesias de Candemil eGondar, criando uma zona deancoragem (tampão) contra osincêndios florestais.

A acompanhar a atividadeneste primeiro dia, o autarcacerveirense explicou que estaação de sensibilização visa in-cutir a aprendizagem de con-ceitos de âmbito florestal e o

papel de cada um, procurandoque a mensagem possa tambémser transmitida aos encarregadosde educação. No final, FernandoNogueira lançou o desafio: “Parao ano têm de pedir aos paispara visitarem este local everem o desenvolvimento destevosso maravilhoso trabalho”. Aresposta não poderia ser melhor:“Siiiiiim”!

‘Aulas práticas’ sobre reflorestaçãoprolongam-se até ao final do ano letivo

Representantes da Escolade Cantería de Ponteve-dra e do Concello da

Guarda acudiron ao Castelo deSanta Cruz na mañá do pasadosábado, 24 de marzo, parainaugurar a exposición escul-tórica «Nado en pedra», elabo-rada por alumnos do centro.

Ao acto de inauguraciónasistiron a concelleira guardesae deputada provincial de Em-prego, Montserrat Magallanes,que desculpou a ausencia deCarmela Silva por cuestiónsde axenda; a directora da Es-cola de Cantería, ConcepciónLópez Paz; o director técnicoe mestre escultor da mesma,Enrique Velasco; o alcalde doConcello da Guarda, AntonioLomba, e outros membros daCorporación municipal.

Segundo destacou a depu-tada provincial, a exposiciónitinerante busca realzar o valorda formación que se imparteno centro, dependente da De-

putación de Pontevedra, asícomo por en valor o tradicionaloficio da cantería, «un laborque no século XXI tamén tenmoito futuro», asegurou.

Enrique Velasco describiumáis polo miúdo o traballoque se desenvolve na Escola,e froito do cal nace esta ex-posición. Nela, 18 pezas degran tamaño amosan algúnsdos oficios tradicionais máissenlleiros da nosa terra, coa ode ferreiro, costureira ou can-teiro, ademais doutras estam-pas da vida cotiá dunha épocamarcada pola emigración.

O rexedor local, pola súa

parte, aproveitou a ocasiónpara loar o traballo dos es-cultores e o «magnífico en-torno» que ofrece o Castelode Santa Cruz para gozar doseu traballo. Facendo refe-rencia a isto último, AntonioLomba propuxo a fortalezacomo destino último das es-culturas unha vez rematada oseu percorrido polos concellospontevedreses.

A exposición permanecerános xardíns do Castelo deSanta Cruz ata o 2 de maio.Poderá visitarse entre as 10:00e as 20:00 horas de luns adomingo.

A mostra «Nado en pedra» en A Guarda

A colección de escul-turas permanecerá noCastelo de Santa Cruz

ata o 2 de maio.

XXIIIO FARELO | Abril de 2018

Redacción

Novas da Raia

Cerca de uma centenade cerveirenses e to-minenses com idade

igual ou superior a 60 anosfoi alvo, ao longo das últi-mas semanas, de uma avalia-ção técnica ao nível dacapacidade funcional e cog-nitiva, no âmbito do estudocientífico enquadrado noprojeto internacional ‘InCommon Sports’. Destegrupo, 35 já participaram noprimeiro treino de prepara-ção promovido pelo Municí-pio de Vila Nova de Cerveiracom vista às olimpíadas desetembro.

Com o objetivo de avaliaro impacto das Olimpíadas In-tergeracionais na performancefísica e cognitiva dos atletasseniores, o Município cervei-rense arrancou com mais umafase do projeto internacional,direcionada para a avaliaçãodos participantes e os respe-tivos treinos.

Este processo, que decorreuao longo das últimas semanas,foi conduzido por técnicos doMunicípio de Vila Nova deCerveira com o apoio de vo-luntários, e sob a supervisãoda equipa de investigadoresda Escola Superior de Desportoe Lazer do IPVC. A adesão depessoas com idade igual ousuperior a 60 anos foi bastante

significativa, tendo sido re-gistadas 90 avaliações. Con-tudo, e apesar de iniciado, seainda houver interessados emparticipar apenas terá de efe-tuar inscrição junto dos Ser-viços Municipais de Interven-ção Social da autarquia cer-veirense.

Com base na competição“Olimpíadas Intergeracionais”,como motivação para a prá-tica da atividade física, serãodinamizadas duas sessões detreino semanais em diferentesequipamentos desportivos doconcelho, de forma a melhoraro nível físico e cognitivo dosatletas, potenciando a inte-ração dinâmica entre os múl-tiplos fatores que afetam avida da população idosa.

No total, o consórcio deparceiros do projeto, queagrega o Instituto Politécnico

de Viana do Castelo (Portu-gal), a Associação Zoldpont(Hungria) e os Municípios deCesena (Itália), de Trikala(Grécia) e de Aksakovo (Bul-gária), pretende envolver nes-te estudo cerca de 350 par-ticipantes, considerando, na-turalmente, determinantes es-pecíficos de cada país.

Sob liderança do Municípiode Vila Nova de Cerveira, oprojeto ‘In Common Sports –Intergenerational Competitionas Motivation for Sport andHealthy Lifestyle of SeniorCitizens’ decorre entre janeirode 2018 e dezembro de 2020,sendo financiado em mais de300 mil euros pelo ProgramaErasmus+ Sport, enquadradona medida Collaborative part-nerships – Group of priorities1 (HEPA & European Week ofSport).

Já arrancou o estudo científico do projeto‘In Common Sports’

Monção, Vila Florida”dedica um fim desemana às camélias

com diversas atividades de-dicadas àquela flor. A inicia-tiva, que decorre no SalãoParoquial de Monção, re-aliza-se nos dias 7 e 8 deabril com a participação deassociações locais e galegase animação popular.

Nos dois dias, serão “mos-trados” diversos trabalhos fei-tos com camélias e realçada aimportância do cultivo destaplanta tanto a nível ornamen-tal como terapêutico. Previstoainda workshop de vitrinismo,palestras e degustação de Ca-mellia Sinensis acompanhadapor roscas e papudos.

A sessão de abertura, pe-

las 15h00, conta a presençado autarca monçanense, An-tónio Barbosa. Segue-se en-trega de diplomas aos ex-positores e certificados departicipação aos comercian-tes locais pela participaçãono workshop de vitrinismo.O encerramento faz-se comanimação musical pelo GrupoPopular “Os Teimosos”.

No âmbito desta iniciativa,entre 2 e 15 de abril, as va-randas e balcões dos edifíciosmunicipais serão decoradoscom objetos artísticos evo-cativos da camélia criadospelo ateliê Flor Agreste. Oworkshop de vitrinismo, de-nominado “As camélias so-rriem nas montras”, é coor-denado por Patrícia Oliveira.

Monção em flor de Camelia

No dia 8 de abril, do-mingo, pelas 9h00,realiza-se o Trilho das

Pesqueiras, na freguesia daBela, percurso paisagístico-cultural com uma extensãoligeiramente superior a 6quilómetros com um grau dedificuldade moderado/fácil.

Com duração previsível de

duas horas e meia, o iníciodo percurso tem lugar na Ca-pela de S. Bento. Aconsel-hamos roupa e calçado con-fortável, reforço alimentar eágua.

Informações em: Loja In-terativa de Monção, T. 251649 013 E. turismo@cm-moncao.pt.

Trilho das Pesqueiras

Ocircuito “Portugal aCorrer”, que decorreem dez localidades do

país durante o ano de 2018,arranca em Monção no dia 15de abril, domingo, pelas10h00 na Praça Deu-la-DeuMartins. Com organização daempresa GlobalSport em par-ceria com a Câmara Municipalde Monção, a prova englobauma mini maratona de 10 qui-lómetros e uma caminhada de

5 quilómetros.As inscrições já estão aber-

tas no portal www.portugala-correr.pt, na Loja Interativade Turismo e no Complexo dasPiscinas Municipais. O valordas inscrições, até 8 de abril,é de 10,00 € para a mini ma-ratona e 5,00 € para a camin-hada. O secretariado funcionano Museu do Alvarinho, PraçaDeu-la-Deu, local onde teminício a prova.

“Portugal a correr” arranca em Monção

Editorial NOVAS DO EIXO ATLÁNTICO S.L.Avda. Sarmiento Rivera, 4-4ºD (36860 PONTEAREAS - GALIZA)

T. 986 64 12 69redaccion@novasdoeixoatlantico.com

Xornal galaico-portugués busca XORNALISTA e COMERCIAL para ALTO MINHO

Condicións excelentes. Precísase curriculum e experienciaDirixirse a: redaccion@novasdoeixoatlantico.com

Ovenres 30 e o sábado31 os milleiros de visi-tantes que participaron

na Semana Santa de Braga con-templaron unha mostra de artefloral do Corpus de Ponteareas

O Alcalde de Ponteareas XoséRepresas e a concelleira de Cul-tura e Turismo, Hortensia Bau-tista, reuníronse co vereadorde Turismo da cámara de Braga, Altino Bessa, para acordar osactos de promoción que Pon-teareas realizaría no decorrerdas actividades programadas

para a Semana Santa de Braga.Grazas á boa predisposición

do homólogo de Turismo, Pon-teareas realizará unha mostrade arte alfombra floral nas in-mediacións do paso da proce-sión da Semana Santa de Bragaque, ano tras ano, congrega amilleiros de persoas.

Nun punto estratéxico nasproximidades da oficina de tu-rismo de Braga, nunha das es-quinas máis céntricas da Avdada Liberdade, Ponteareas pro-mocionará as alfombras florais

do Corpus 2018 coa entregade folletos informativos e arelización dunha mostra de al-fombra que estará dende ovenres día 30 ata o sábadodía 31 adornando un dos pun-tos neurálxicos da cidade.

En pleno centro histórico,esta representación floral e esteespazo de Ponteareas no queestarán alfombristas e membrosdo goberno local, serán visitadase contempladas por todos os eas visitantes que se achegan amáis afamada procesión de Se-

mana Santa de Portugal.Deste xeito, Ponteareas leva

a súa tradición e arte efímera aunha das tres cidades máis im-portantes de Portugal que co-ñecerá a festa do Corpus Christi

e a riqueza patrimonial, paisa-xística e gastronómica da vila.

Arranca así a primeira acciónde promoción que se centraránas cidades e vilas do nortede Portugal e Galicia.

Ponteareas promocionou as alfombras floraisdo Corpus na Semana Santa de Braga

APraza do Concello deSalceda de Caselas aco-lleu a presentación do

equipo “A Parranda”, formadopor Marcos Ledo, Pablo Ojea,Maika Castiñeira e MarisaLagos, que vai participar noRally “Clasicos del Atlas” cosseus dous Seat Panda a vin-deira semana por terras do Surde Marrocos. O grupo A Pa-rranda estivo acompañado porLoli Castiñeira e Tere Pérez,Concelleiras de Turismo e Be-nestar Social respectivamente,que quixeron trasladarlle todoo seu apoio en nome do Con-cello de Salceda.

O equipo a Parranda sairá namadrugada do venres rumbo aoporto de Tarifa, onde collerán oFerry que os levará ata Tánxeronde pasarán os trámites adua-

neiros. O rally solidario Atlas,con saída en Marrakech, desen-rólase polo Sur de Marrocos, oAtlas, deserto de Erg Chebbi,etc. Percorren más de 5.000km por montañas, pistas, de-serto, dunas e paisaxes insólitas,buscando os pobos, aldeas epoboados nomadas máis perdidosdo norte de Africa. O rally de-senrólase dende o 25 ata o 31de marzo, e durante o percorridofarán paradas polos pobos epoboados máis necesitados daszonas rurais onde é case impo-sible chegar, facendo entregasde roupa, xoguetes, materialescolar e medicamentos.

Pablo e Marcos tiñan parti-cipado nunha competición coseu Panda por terras africanasno 2015, pero despois da ex-periencia preferiron facelo dun

xeito máis solidario, polo quedecidiron preparar outro Pandamáis para poder levar material.O material solidario que levanentregarano en colexios, perotamén teñen a liberdade deentregar material directamenteás persoas que vexan que máiso precisan en calquera puntodo percorrido, centrándose ennenos, mulleres embarazadas…

A condición para participarna proba é facelo con vehículosde máis de 25 anos. Trátasedun rally onde a orientacióncomplícase pola falta de puntosde referencia, e no que o papeldos/das copilotaos/as se conc-verte en fundamental. A probadestaca pola súa vertente soli-daria, tanto coa poboación deMarrocos como entre os mesmosparticipantes, que se axudan

entre eles para poder superaras etapas cada día.

O equipo quixo aproveitarpara agradecer a colaboraciónque recibiron de familia e ami-gos, que fixo imposible acollertodo o material que lles fixeronchegar por falta de espazo nosdous vehículos, pero que llesdemostrou a enorme solidarie-dade da xente ante iniciativascoma esta. Esta solidariedade

fíxolles incluso valorar a posi-bilidade de engadirlle remolquesaos Pandas, pero tiveron quedescartalo pola imposibilidadede transitar con eles por de-terminadas rutas. Así mesmo,agradeceron a participación deJUSAPOL (Pola xustiza salarialdos diferentes Corpos de Poli-cía), encargados de facilitarllesos medicamentos que levaránpara entregar en Marrocos.

Salceda leva a súa solidariedade ata Marrocos

Foto de grupo dos participantes, as Concelleiras e os colaboradores