Zainduz 2017 Seilabetekaria 21/07/17 13:03 Página 1 · %1,09 dela kalkulatzen baita, eta...

zainduzgIZARTE ZERBITZUAK [6. aldizkaria- 2017ko uda]

Zainduz 2017_Seilabetekaria 21/07/17 13:03 Página 1

Aurkezpena

Zainduz egitaraua: Hamar urteetan zehar

Dossierra

El Futuro es la Memoria Proiektu aintzindaria

Zaintzaileen ahotsa • Elkarrizketa

Inma, MªCarmen eta Elenagaz berbetan

Zaintzaileak zaintzen

Mobilizazioak eta transferentziak

mendekotasun egoeran dauden

pertsonentzako

Danon artean

Alzheimerrari buruz...

Taldeak

Familia zaintzaileentzako

talde psikologikoak Lekeition,

Markina-Xemeinen eta Ondarroan

Filmak

Aurkibidea

03

04

06

08

10

11

12

Zainduz aldizkaria[6. Aldizkaria - 2017ko uda]

AntolatzaileaLEA-ARTIBAI AMANKOMUNAZGOA

GIZARTE ZERBITZUAKXemein Etorbidea 13

48270 Markina-XemeinTel.: 94 616 90 78

Emaila: [email protected]

BabesleaEkintza honek Foru Aldundiaren

diru laguntza jaso du

BIZKAIKO FORU ALDUNDIAGizarte Ekintza eta Kultura Saila

LaguntzaileakAFAGI ELKARTEA

FAMILIA ZAINTZAILEAK(Markina-Xemein)

Testuak eta argazkiakEDIREN OSASUN KOOPERATIBA •

AFAGI ELKARTEA •LEA ARTIBAI •

AMANKOMUNAZGOKO ZAINTZAILEEI LAGUNTZEKO

ZERBITZUA

Diseinu eta maketazioa11 BARRI

B.M. Lekeitio


3Zainduz aldizkaria z

Lea Artibai Amankomunaz-goak eta Bizkaiko ForuAldundiak azken 10 urteetanzehar Zainduz egitarauahitzartu dute. Bere helburua,

zaintza afektiboa eta gertukoaeskeintzea da eta mendetasunaduten pertsonak beren etxeetangeratzea lortzea, haien bizi kalitateahobetzearren. Beraz autonomia per-tsonala sustatzeko jarduera desberdi-nak burutu behar ditugu eta batezbe, mendetasuna duten pertsonakzaintzen dituztenentzako laguntzapsikosozialaren bidez familiaren bai-tako mendekotasunari arreta emanbehar diogu.

4 ildo estrategiko hauek lantzenditugu Zainduz egitarauan:

1. Autonomia pertsonala sus-tatzeko. PREBENTZIOA PERTSO-NA NAGUSIENGAN.

Helburua: mendetasuna dutenpertsonen zein herritar guztienautonomia pertsonala sustatzea.

2. Gizartea, oro har, mendeta-sunaren eta haren zaintzarengainean informatzeko eta sen-tsibilizatzeko. SENTSIBILIZAZIOAHERRITARREI OROHAR.

Helburua: mendetasuna dutenpertsonen, mendetasunaren, zain-tzaren eta familiaren inguruangizartean agertzen diren ideien,sinesmenen eta ikuspegiak alda-tzen laguntzea.

3. Prestakuntza- eta informa-zio- zerbitzuak, mendetasunaduten pertsonak zaintzendituzten pertsonei zuzenduak.FORMAZIOA FAMILIA ZAINTZAI-LEEI.

Helburua: prestakuntza etainformazioa ematea mendetasu-na duten pertsonak zaintzendituzten pertsonei, mendetasunakeragiten dituen arazo nagusien

inguruan edo mendetasunarenzaintzarekin lotutako gai zeha-tzen inguruan.4. Taldeko eta banakakolaguntza psikologikoa ema-teko zerbitzuak eta autola-guntzarako taldeak, mende-tasuna duten pertsonenzaintzaileei zuzenduak.LAGUNTZA PSIKOLOGIKOAFAMILIA ZAINTZAILEEI.Helburua: mendetasuna dutenpertsonen zaintzaileen ongiza-te fisiko eta psikologikoarilaguntzea; horretarako, lagun-tza psikologikoa emateko taldeakzein autolaguntzarako taldeaksortuko dira eta, beharrezkoadenean, laguntza psikologikoindibiduala ere emango da.

NOIZTIK NORA ETA ZER NOLALea Artibai Amankomunazgoan2007an hasi ginen lanean eta2016rarte burutu dugu Zainduz egi-taraua. 2017an jada Zaintzaileeilaguntzeko zerbitzua jarri dugu mar-txan batez be sendotzeko egindakobidea eta herritarrek daukaten pre-miei erantzun egokiagoa emoteko.

Azken 10 urte hauetan hainbatekimen burutu ditugu, horien arteanondorengo hauek:

• PREBENTZIOA atalean: 65hitzaldi + 33 tailer antolatu ditu-gu: guztira 1.295 pertsona urrera-tu dira.• SENTSIBILIZAZIOA atalean: 6aldizkari + seme-alaben eskola 1 +eskolekin belaunaldien artekoproiektu desberdinak + hitzaldidesberdinak antolatu ditugu: 623pertsonek parte hartu dute, esko-lume zein nagusi. • FORMAZIOA atalean: 41 ikasta-ro, mintegi…egin ditugu. Guztira485 zaintzaile ibili dira. 2016 urte-an adibidez ondorengo ikastaro/mintegi hauek antolatu ditugu:

- Mobilizazioak/transferentziakegiteko tailerra Ondarroan.

- Autoestimuaren ingurukomintegia Etxebarrin.• Norbere zaintza ikastaroaLekeition.• Memoria lantzen tailerraZiortza-Bolibarren.• Zine zikloa Berriatuan.• Erlajazio eta arnasketak ikas-taroa Markina-Xemeinen.2017 urtean ere, irailetik aben-

dura bitartean hainbat ikastaroantolatuko dira. Deitu edo hurbil-du zure udalerriko OinarrizkoGizarte Zerbitzuetara.

• LAGUNTZA PSIKOLOGIKOAatalean: 3 talde terapeutiko dauz-kagu (Lekeition, Markina-Xemeinen eta Ondarroan).Zonalde bakoitzean talde bana,eta beste hainbat kasu indibidua-lei arreta pertsonala eman diegu.Guztira 174 pertsonei laguntzaeman diegu.

Ekimen hauek Lea ArtibaiAmankomunazgoa osatzen duten9 udalerrietan egin izan dira.

Esan beharra dago hau guztiaburutzeko, Oinarrizko GizarteZerbitzuak eta Jubilatuen elkar-teen laguntza izan dugula etanola ez BFAko dirulaguntza.Ekimenak Bizitzen elkargoareneskutik burutu ditugu.

AURKEZPENA

Zainduz egitaraua Hamar urteetan zehar

RAKEL ELU BENGOETXEA


NORTZUK GARABOLONDRES ADITUEZ OSATURIKOMUGIMENDU SOZIAL BAT GARAEremu ezberdinetatik gatoz eta

helburu bakar batek batzen gaitu:gure ezagutza eskaini eta honenbitartez gaixotasun larri honen ondo-rioak pairatzen dituzten pertsonen(zaintzaileak, familia, bolondre-sak….) duintasuna aitortu nahi dugu:ALZHEIMERRA. Edonori heldu dakio-keelako, baita zuri ere.

BOLONDRES INDEPENDIENTEAKAlzheimerrari edo beste edozein

dementziari loturiko elkarteetaraatxikitu gabeko bolondresak gara.Eta horrela ulertzen ditugu gureekintza guztiak proiektu honetan :lotura ezak ematen digun askatasu-netik eta Alzheimerraren “mundua”osatzen duten pertsona guztiekikoenpatiatik.

EKINTZA SOZIAL EREDUBERRI BAT

Ekintza sozial eredu berri batgaratzen ari gara, berriztatzaile etaprofesionala. Gure ekintza solidario-ekin, estigmatizatuta dagoen gaixo-tasunaren sozializazioa eta egunero-kotasuna zabaldu eta indartu nahiditugu.

ZERREK MUGITZEN GAITUALZHEIMERRAREN INGURUANALDAKETA SOZIALA SORTU

Aldaketa sozial proaktiboa sor-tzen lagundu nahi dugu.Biztanleriaren zahartzeak eta lagun-tza beharko duten pertsonen gehi-tzeak, belaunaldi berri honen beha-rrei aurre egiteko aldaketa oso bateskatzen du. Errealitate berri hau iru-dikatzeak, guztiontzat, etorkizunhobe bat sor dezakeela uste dugu.

ZAINTZAILEAK ZAINDUGaixo bakoitzeko, 4 pertsonek

jasaten dituzte gaixotasunaren ondo-rioak. Zaintzaileak, errealitate ikuste-zina dira eta beraien bizi kalitatea,baliabide falten ondorioz , erabathondatuta gelditzen da. Horregatik,

zaintzaileei, tresnak eta sostenguaeman nahi diegu lan zail horri aurreegiteko.

AURRE EGIN BEHAR DIOGUN ETORKIZUNA

Gaur egun munduan, 46 milioipertsona daude dementziaz diagnos-tikatuta. 2030.urtean 76 milioi izan-go direla aurreikusten da eta2050ean 135 milioi.

Lau segundoro, dementzia kasubat azaleratzen da, adinarekin indar-tzen joaten dena eta hauetatik%60tik %80ra Alzheimer gaixotasu-na da.

Gaixotasun hau adinari lotutadagoela kontutan izanda, aipatubeharrekoa da, mendebaldeko gizar-teen zahartzea :2050.urtean, gizarte-aren %30ak, 65 urte baino gehiagoizango ditu, eta hauetatik %30ak, 80urte baino gehiago. Hau da, 2010 eta2050 bitartean, 80 urte baino gehia-go izango dituzten pertsonak hiru-koiztu egingo dira, bizitza eta biziiraupenaren mapa guztiz aldatubaten aurrean jarriko gaituelarik.

Honi gehitzen badiogu, 65 urtetikgorakoen %7ak eta 85 urtetik gora-koen %50ak gaixotasun hau izangoduela, etorkizunean izango dugunarazo garrantzitsuenetako batenaurrean gaudela esan dezakegu.Arazoa soziala, ekonomikoa eta osa-sunezkoa izango da, Alzheimerrariaurre egitearen kostea, mundukobarne produktu gordinaren (BPG)%1,09 dela kalkulatzen baita, etamendebaldeko europan, BPGaren%1,29a. Adibide bezala, espainiarestatuan, urtean 24.000 milioi bainogehiago.

Gainera,guzt ihau, zalantzaz bete-riko eta norabideargirik gabekomomentu historikobatean kokatzen da,gizartearen aldake-ta sakon eta azka-rrak erantzunikgabe dauden hone-tan.

MUGITZEKO ORDUA DA! HORREGAITIK JAIO DA

MEMORIA DA ETORKIZUNAGURE PROIEKTUAREKIN,

MAITASUNA MOTZ GELDITZEN DENTOKIRA HELDU NAHI DUGU.

BATZUTAN, MAITASUNAK SOILIK, EZ DU BALIO

Zoritxarrez, hala da: Alzheimerraedo beste dementziaren bat jasatzenduten pertsonen beharrak, ez dirasoilik alboan egon eta maitasunare-kin betetzen. Beharrezkoa zaieberaien bikote, seme alaba edo zain-tzarako kontratatutako pertsonakprestatuta eta informatuta jardundezaten.

ETORKIZUNA ETA MEMORIA:ESANAHIEZ BETERIKO BI HITZGure proiektuaren izena, gure

helburuak osotasunean laburtzendituzten bi hitzez osatzen da: “etor-kizuna” diogu, hori hobetu nahi dio-gulako gaixoei, beraien ETORKIZU-NA. Eta hori lortzeko bide bat zain-tzaileen lana profesionala eta balia-garria egitean datza. “Etorkizuna”diogu zeren ekintza hauekin, fami-liartekoei, beraien bizitza hobetzekotresnak eman nahi dizkiegulakogaurtik betirako.

Eta MEMORIA diogu, zeren ezgara ahaztuko aurrera egiteaz lanhonekin,azken batean, guretzat baitda, zuretzat eta zure senideentzat.Beharrezkoa da jakitun izatea, dra-matismorik gabe, Alzheimerrak, erabatera edo bestera, guztiok ukitukogaituela.

El futuro es la memoria Aldaketa sozialerako proiektu aintzindaria

z4 Zainduz aldizkaria

DOSSIERRA

Etorkizuneko kilometroak.


• MENPEKOTASUN LEGEABETETZEKO

Ez “Menpekotasun legeak” eztaarau autonomikoek ere, ez dituztezaintzaileen marko legalen funtsez-ko alderdiak garatzen, erkidegobatzuetan, lanbide-heziketakomoduluetan sartu dituzten lerroespezifikoak kenduta.Zaintzaileen heziketa programare-kin, erantzukizun aktiboa hartzendugu, “Menpekotasun egoeran dau-den pertsonen arreta eta autonomiapertsonalaren sustapenaren legea”betetzeko.

• MILIOI BAT ARRAZOIRENGAITIKAlzheimerra eta beste dementziadituzten 1.000.000 pertsona daudeestatuan eta gutxienez, 1.000.000bat zaintzaile behar dituzte.

ALZHEIMERRA DUTEN 1.000.000PERTSONEK, PRESTATU ETA

INFORMATURIKO 1.000.000 ZAIN-TZAILE BEHAR DITUZTE

• PROGRAMADoako eta arautu gabeko irakaskun-tza eskaintzen du, Alhzeimerra edobeste dementzia batzuk dituztenpertsonen zaintzan behar diren oina-

rrizko arauak ikasteko 20 ordukoikasketa intentsiboa.

• KURRIKULUMARENHOBEKUNTZA

Parte hartzen duten gizon emaku-meak, akreditatuak izango dira etatrebakuntza hau, beraien kurrikulu-mean agertuko da.

• NORK PARTE HARTU DEZAKE Ikastaro honetan parte hartzeko,beharrezkoa izango da eskola gra-duatua edo bere homologoren bat.Zaintzaile bakoitza prestatzea, 100eurotan taxutzen da.

LASTERKETA BAT BAINO GEHIAGODA: PENINTSULA ZEHARKATU DUGUHEGOALDETIK IPARRALDERA. 16ETAPATAN BANATURIKO 1.500 KILO-METRO (216 HERRI). CADIZETIKABIATU GARA EKAINAREN 10EANETA BILBON BUKATU DUGU EKAINA-REN 25EAN. IBILBIDEA TXANDATANBANATU DA ETA LASTERKETA GUZ-TIA DIRUA BILTZEKO EKINTZA BATIZAN DA. 167 TXANDA eta 1.500KORRIKALARI BAINO GEHIAGO IZANGARA.

Helburu batzuk ditugu: korrikala-rien irudiekin, sortu nahi dugun alda-keta soziala irudikatzea, gure mezuaikusgai egongo den guneak lortzekobitartekarien interesa piztu eta kilo-metroen salmentarekin dirua lortu.

PARTAIDEAK, EZ GARA SOILIKKORRIKALARIAK IZAN, “ETORKI-ZUNEKOAK” IZAN GARA; AREGEHIAGO korrikan parte hartudugun %95 pertsonek ez dute izanerlazio zuzenik Alzheimer gaisotasu-narekin eta hori izugarrizko balioada guretzat.

Ekainaren 10ean Cadizen laster-keta hasi eta ekainaren 24an Bilbonamaitu dugu. Aipamena artikuluhonetatik Estatu mailako suhiltzaile-ei, bide osoan lagundu digutelako,erreleboak emoten, euren kotxeekinlaguntzen etab…; baita be, aipame-na Iñaki Castañeda bilbotarrari, bere“hand bike”n, lasterketako 1.500km.ak egin dituelako (etapa bakoi-tzak 95 km. izan ditu); baita be LeaArtibai eskualdetik parte hartu dutenondarrutar eta lekeitiarrei eta gureondokoak diren Mutrikuarrei ere(batzuk Debatik Eibarrera, bestebatzuk Eibartik Zornotzara, etaErmutik Bilbora baita be) korrikangurekin etortzeagatik.

Esan beharra daukagu izugarriz-ko harrera izan dugula Estatu mailan,hainbat udal, erakunde, elkarte etapertsonen harrera oso zabala izan da.Lasterketan bero haundia pasa duguudalerri batzuetan, baina “mentali-zatuta” geunden eta txandakatzenjoan gara. Madrilen adibidez, 48gradu ere izan genuen, bertan presokomunak ere parte hartu zuten korri-

kan, Toledon eta Segovian adibidezAtletismoko taldekideak, oso abera-tsa izan da zentzu guztietan izanda-ko partaidetza. 16 egunetan izanda-ko elkarbizitza ere oso aberatsa izanda, elkarren artean jaso ditugun his-toriak oso politak izan dira, ia hurren-go batean kontatzeko aukera dugun.Uste baino gauza gehiago lortudituzte, asko gozatu dute, tristurakalbo batera laga eta korrikan Estatumailako pertsona desberdinen arteanmomentu oso onak konpartitu dituz-te; dena ondo lotu eta antolatubeharra zegoen eta aurrikusi bezalaegin da azkenean.

ETORKIZUNEKO KILOMETROAK:IBILBIDE BAT BAINO GEHIAGO IZANDA. Ideia hau Lea Artibai eskualdetikatera izan da, hortan markinarrak,ondarrutarrak eta baita be mutrikua-rrek parte hartu dute. 2018 urteanlasterketa errepikatzeko asmoa dute-nez, ia lasterketa hau edo antzekoaLea Artibai eskualdeko herri batzue-tatik pasatzen den eta parte hartzendugun besteok ere.

Zaintzaileen prestakuntza programa aintzindaria Gure helburua, ahalik eta zaintzaile gehien hezitzeko DIRUA BILTZEA da


Lortzen ditugun baliabideak, zuzene-an bi elkarteetara joango dira: CEAFA(Confederacion Española deAsociaciones de Familiares dePersonas con Azheimer y otrasDemencias) eta Aubixa Fundaziora.Zure “indarrarekin”, Alhzeimerra

duten pertsonen zaintzaileak hezi-tzeko ekintzak denporan iraunkorrakizatea lortuko dugu, herritarrakhedabideen bitartez informatutaizan ditzazkegu eta sortuko dugunehun sozial berriari kohesioa eta gai-kuntza emango diogu, Alzheimerra

eta dementzien munduko (zaila etakezkagarria non nahi) eragileekin,interakzioan, lan eginaz.“El futuro es la memoria” ASKO-REN ARTEAN EGITEN DUGU,BAINA EZ DU ZENTZURIK ZU GABE

Nora zuzenduko dira baliabideak?

ALHZEIMERRAREN AURKAKO ETORKIZUNEKO KILOMETROAK

Zer egin dugu orain arte?


ZaintzaileenAHOTSA


Uhagon Kulturgunekoterrazan aukera izandugu Markina-Xemeingopertsona menpekoen 3familia zaintzaileekin

egoteko: Inma, Mª Carmen eta Elena.Hirurak ari dira euren familiakoakzaintzen, bata 9 urteetan zehar, bes-tea 14 urtez eta azkena ia bizi osoanzehar. Hiru errealitate desberdinbaina azkenean hainbat gauza ber-dintsuekin.

Hiruzpalau galdera eginda, elka-rrizketa hau osatu dugu, batak esanbesteak gehitu, ia beste familia zain-tzaileengana euren ahotsa ailega-tzea lortzen dugun.

Familiako pertsona bat zaintze-ak, zer suposatzen du zuentzat?

Orohar esanda lana lagatzera beheldu ahal zara momentu batzuetan(euretariko bati hala gertatuzitzaion), eta egia esan familia men-pekoa beti doa premia gehiago iza-tera; inoiz ez gutxiago eta horrelazaintzailea be geroz eta lotuagoegon ahal da, egunetik egunerafamiliakoaren premiak gehitzen doa-zelako. Halere, gu pozik gaude nahizeta batzuetan geure espazio propio-ak behar ditugun, arnasa hartubehar dugun etab…

Egia esan oraindik ere emakume-ak gara zaintza lanetan gabiltzanak(gehien bat) eta indartsuak garaedota indarrak ateratzen dugu non-bait baina hau ere konpartitzen joanbehar dugu, hori badakigu, askotanzaila izan arren besteei laguntzaeskatzea, etab…

Egia esan pozik gaude ahal dugu-lako zaindu, gustora gaude, konben-tzituta gaude egin behar dugula,gure familiakoak merezi dutela,nahiz eta batzuetan desesperatu…“hobe ez baziren dependienteakizan baina…”, gainera gaisoak etagaisoak daude, nirea konkretukilagatzen da zaintzen eta hori osoinportantea da, nirea ordea batzutan“mari mandona” bat da baina azke-nean eskuma/ezkerreko eskuaz saia-tzen zara bera eta norbera zaintzen.

PARKINSON dementzia dela-ta,norbaiti tokatu zaizue hurbiletikbizitzea, kontatu piskat zureesperientzia.

Niretzako hasieran alarma seiña-leak edota neu behintzat honelakonturatu nintzen zeozer zuela nirefamiliakoak baina ez nekien zer:gauetan hasi zen gelatik atera, bestegela batera joan eta berriro buelta-tzen ohera, nerbioso sentitzen zelaesaten zidan, medikuak hasieran ezzion ezer arrarorik ikusten, egia esanhasierak ziren, eskuak be mugitzenhasi zen, hankak be bai… geldikageldika hasi zen dena etortzen.

Geroxeago medikuak hala bidali-ta neurologoarengana joan ginenskanerra egitea eta hori bai, arazoariburuz betidanik, hasiera hasieratikberba egin dugu lasai, eta aurreraegin behar genuela esaten genionelkarri. Diagnostikoa: Parkinson. Horijakinda jada, tratamendua jarri zio-ten, lehen hobeto baina orain gaue-tan zailagoa da. Berak oso ondo era-man du, oso positiboa da eta ni neube bai, badakigu borrokan eginbehar dugula gaisotasunaz bizitze-ko, aurre egiteko egunez egun. Gukjarraitzen dugu bidaiatzen, kanporaateratzen, hori bai behar ditugungauza guztiak eramaten ditugu. Nikbadakit jende bat lotsatu egiten delaedo oso gaizki pasatzen duela berefamiliakoaren portaera batzuekin,guk ordea biok asumituta daukagu;egia da batzuk begiratzen dizutelanire familiakoa geroz eta baxuago,makalago ikusten dutelako, norberakonturatzen da horrekin baina nikhorregatik ez dot etxean eukiko,saiatzen naiz bizitza normalizatu bategiten, lehen bezala, beti be ahaldan neurrian. Ezin da ukatu nirefamiliakoa oso aldatuta dagoela,baina aurre egin behar diogu. 14urtez ari gara bizitzen biokParkinsonaz.

Parkinson dementzia tratatzenduten taldeak badaude baina hurbi-len hemendik Bilbon dago edo bes-tela Eibarren. Guk gainera partehartu dugu Galdakaok EHUko uni-

bertsitateaz egindako ikerketa bate-an ere, balio badu beste batzuentza-ko, aurrera.

Zer premia dauka familia zain-tzaileak? nola bideratu premiahoriek?

Nire kasuan negarrez sartu nin-tzen Oinarrizko Gizarte Zerbitzuan,eta eskerrak joan nintzen bertara.Depresioak jota nengoen. Hasieranpentsaten nuen denaz ahalko nuelabaina egia esan ezin nuen, denaneure gainean hartu nuen eta azke-nean neure gainera jausi zitzaidandena. Gizarte langileari kontatzeaneure egoera, berak entzutea…nahiko izan zen niretzat beste irten-bide bat ikusteko, haizea hartu nuen.Asko lagundu zidan. Beste biek ereberdina diote, toki bat bilatu zutelakontu hauetaz hitz egiteko, euren-tzat ordurarte ezezaguna zena etabeharrezko zerbitzuak bideratzeko,adibidez, telelaguntza zerbitzua, izu-garri lagundu diote eta laguntzendiote egunero, lasaiago ateratzekokalera, familiakoa be lasai lagatekojakinda edozer pasata eta botoi batiemonda bakarrik, jendea daukazulahor laguntzeko prest.

Nire kasuan oraintxe ikasi nahikonola maneja nire familiakoa, gaue-tan trankilizanteak hartzen ditu lohobeto egiteko, oso gogor gelditzenda eta manejatzeko, mugitzeko osozaila egiten zait.

Familia zaintzaileak sarri askotanorientazioa behar dugu, jakitekozelan eraman zaintzaile lana, psiko-logikoki ere laguntza behar dugu etahorretarako joaten gara Amankomu-nazgoak dituen talde psikologikoe-tara (batak 6/7 urte darama joaten,besteak 2/3 urte). Ikasi behar izatendugu nola egin egoera desberdinenaurrean, ikastaroak behar ditugu,taldeak elkar laguntzeko, zaintzalana positiboago eramaten jakinbehar dugu, geu hobeto bagaudefamiliakoak be hobeto daude, nikikasitakoa gero nire familiakoari beerakusten diot… Formazioak baliodigu “gure zerebroa garbitzeko”, ez

elkarrizketa


7Zainduz aldizkariaz

Ezkerretik eskumara: Inma, MªCarmen eta Elena, Uhagon Kulturgunean

agobixateko zaintza lanekin, pertso-na mobilizaten jakiteko toki batetikbestera, nola garbitu/zaindu behardugun, gure burua indartzeko, gau-zak beste era batera egiteko. Joatengaren zaintzaile taldean parte har-tzea oso interesgarria da, azkeneanekipo bat bihurtzen da taldea.Formazioaren barne arnasketak nolahobeto egin, relaxatu, biodanzaegin, etab… dan dana etortzen daondo be ondo.

Garrantzitsua da norbera prestegotea zaintzarako, norbere jarrerada balio duena, ez sentitzea obliga-zio bat modura, aukera bat bezalabizitzea, eta egoera berrira egokitze-ko prest egotea, gehienetan familia-koa txarrera doa eta norbera molda-tzen joan behar da aldaketetara,borondatea izan behar da, familiako-az pentsatu bai baina norberaz bebai, oreka bilatu behar da, norberazaindu behar da, eta oso garrantzi-tsua baita, zaindua den pertsonaeskertuta egotea gutxienez batzue-tan, biok (familiakoa eta zaintzailea)elkarrekin zaindu behar baikara,egia esan ez baduzu hau bizitzenzaila da ulertzea, nik ez nuen sinestuere egingo zenbaterarte naizenkapaz zaintzeko…

Halere, gure bizia euren inguruanmugitzen denez beti, euren premie-tara erantzuten, laguntza eskatubehar dugu sarri askotan, konpartitubeste familiakideekin zaintza hau,norberak be atsedena eta arnasa har-tzeko eta hau ere jakin egin behar daze askotan ez dakigu edo ez dugunahi familiako beste inor molestatze-

rik eta zainduak diren familiakoakere ez dute nahi izaten beste inoretxera etortzerik baina guregandikhasi behar da, zaintza partekatubehar dugu nahitaez. Guk ere zain-tzaileok, pentsamendu okerrak iza-ten dugu sarri askotan (“nik bainohobeto nork zainduko du ba”?),dinamika horretan sartuz gero kargahaundiegia eramaten du zaintzaile-ak, kanpoko iritzia/laguntza/haizeberria etxean sartzea beharrezkoadugu zaintzaile ari dena konturatze-ko gauza askotaz…; honeek gauzaguztiak taldean ikasten ditugu.Animatzen dugu jendea zaintzailetaldera etortzera, horretarako gizar-te zerbitzuetara joan behar duzu etagizarte langileaz txanda eskatu.

Zer euki behar du kontutan zain-tzaileak etengabe?

Argi izan behar du norbera zain-du behar dela, bestela ezinezkoa edozaila dela familiakoa zaintzea.Zaintzen duen pertsonaz berba askoegin behar da, zaindua denak erebere erara zaindu ahal du zaintzai-lea, bien arteko kontua da. Ez da ber-dina familiakoak esatea: “atera kale-ra pilak kargatzera” edota “norazoaz ba ni bakarrik lagata hemen?”.Zaintzaileok argi esan behar diegugure familia menpekoei, zer/nolahartuko dugun gure momentua,gure arnas tartea, lasai laga denaargituta, jakin dezan bueltatukozarela, errespetatu (ahal dela) esan-dako orduak, badakigu beldurradutela baina ezin gara etxean sartu-ta edota mugitu barik egon.

Zaintzaileak ezinbestean beremomentuak, albo batera utzitakogauzak, gustatzen zaizkion jardue-rak berreskuratzen joan behar da etabaita be, aprobetxatu, disfrutatubehar dugu zaintza momentuekin.Positiboki bizitzeak beti dauka onu-rak.

Eta lehen esan bezala, behin etaberriz informatu, formatu, konparti-tu… behar dugu.

Zer esango zenieke zuen egoerandauden beste hainbat familiazaintzaileei?

Bakarrik dagoela uste badu, ziu-raski laguntza beharko du, eskatzekolaguntza hori duda barik, hurbiltze-ko Gizarte Zerbitzuetara adibidez,bera bezala egoera berdintsuan dau-den pertsonekin erlazionatzea osogarrantzitsua dela, asko laguntzendirela elkar, berak uste baino gehia-go gaudela zaintza lanetan, askotangauzak gordeteko ohitura daukagu-la eta laguntza eskatzeak zer pentsaematen duela, baina zerbitzu publi-koak eta profesionalak daudela etaerabili behar ditugula. Telelaguntzazerbitzua adibidez oso garrantzitsuadela, bai pertsona menpekoarentzatbai zaintzailearentzat.

Ezin dugu daukagun errealitatea-ri uko egin, esan behar dugu etxeandaukaguna, nire familiakoak berakbe txisteak egin izan ditu bere egoe-rari buruz, bereganatu behar dugugaixotasuna eta dauden baliabideakmartxan jarrita, aurrera egin.

Gaixotasuna geureganatu eta dauden baliabideakmartxan jarrita, aurrera egin

«

»


erreportaiaZAINTZAILEAK zaintzen


Mobilizatu, mugitu, lekualda-tu… esaten dugunean,akzioa adierazten duten

aditzak dira. Gorputz mugimenduakdira baina zama (pisu) baten lekual-daketaren astungarriarekin. Guregorputzarekin egingo ditugunmugimendu guzti hauek gainkargaenergetiko bat suposatuko dute,kontuan izan behar duguna motaguztietako lesioak saihesteko.

Normalean mugimendu hauekteknika eta indarra behar dute.Hasteko teknika erabiliko dugu beti,indarra baino askoz eraginkorraizango delakoan, baina argi dagoindarraren erabilera egokia behardugula gure eguneroko lana pisuaktransferitzea izango delako eta gor-putza ondo prestatuta egon beharda horretarako.

Ulertu dezagun adibidea: “harri-jasotzailea bazara egunero entrena-tu behar duzu. Korrikalaria bazaraere bai.” Ogibide hauek (kirola-riak…) imajinatzean argi daukaguentrenamendu mota bat behardutela beraien lana burutzeko,baina bestalde ez gara kapaz uler-tzeko beste lanbide askotan gorpu-tzaren prestakuntza ere behar dela.

Mobilizazio eta transferentzie-taz hitz egiteko lehenengokonturatu behar gara zer egi-ten duen gure gorputza mugi-mendu horien aurrean: tira,erakar, biratu… eta ohartuzein den euskarri puntu nagu-sia: hankak, belaunak, besoak,bizkarrezurra…. Baita ereerreparatu behar dugu zeinmuskuluk jasango dutenmugimendua eta karga, zein-

tzuk luzatu eta zeintzuk laburtu,oreka mantendu ahal izateko etalurrean edo transferitzen ari garenpertsonaren gainean ez bukatzeko.

Guzti honengatik, mobilizaziobat nola egin ikasi baino lehen, kon-tuan izan behar ditugu goian aipa-tutako puntuak, hau da, oinarrizkoezagutza gorputz-jarrerari buruz.

Gorputz-jarrera funtsezko gaiada osasun okupazionalean.Gizabanakoaren eta batez ere langi-learen hezkuntzan parte hartubehar duten arau eta gomendioakigortzen ditu, ekintza bakoitzaren-tzako eduki behar diren jarrerakazalduz, bai mugimenduan baitaatsedenean ere. Modu honetan gor-putzak lerrokatze egokia edukikodu eta atal bakoitzak gainkargagutxiago jasango du, lesioak prebe-nituz. Gorputz-jarrera egokia eduki-tzea ekintza ezberdinak egiterako-an, min okupazionalak saihestea duhelburu.

Gure gorputza nolakoa den jakinbehar dugu, zeintzuk diren beremugak, bere kapazitateak…

Irudi batek milaka hitzek bainogehiago balio du eta hurrengo iru-dia ikusita ulertuko dugu orain arteazaldutakoaren garrantzia:

Ikus daiteke pertsona bat, non25kg-ko pisu bat altxatzerakoan,keinu hau gaizki egiten badu beregerri-bizkarrezurrak 375kg-ko zamajasango du. Gure bizitzan zeharekintza hau behin eta berriro gaizkiegiten badugu disko-hernia batizango dela eduki dezakegungutxieneko mina.

Mendekotasun egoeran dagoenpertsona batekin egiten diren mobi-lizazioak ugari dira. Artikulu hone-tan horietako bat aztertuko duguzehaztasunez, itxuraz errezenetari-ko bat: Pertsona gurpil-aulkitikaltxatzea eta ohera pasatzea. Ez dazutik mantentzen eta belaunak fle-xio posizioan ditu (ezin ditu luzatu).

Ikus dezagun egin behar dugunprosezua:

Gurpil-aulkia ohearen ondoanondo itsatsia eta galgatuta egonbehar edozein mugimendua gala-razteko.

1. Pertsonari azaldu behar dioguegin nahi dugun mugimendua.Bere laguntza txikiarekin, nahizeta akzio muskular minimoakizan, lagunduko digu mobiliza-zioa egitera.2. Gure eskuak bere gidariakizango dira. Hauek norabideaondo adierazten badute mugi-mendua askoz errazago irtengoda.3. Aurrez aurre jarriko gara etaaldakan, gure eskuekin errota-zio mugimenduak eraginezipurdia aurreratuko dugu pixka-naka aulkiaren ertzeraino.4. Gure hizkera alaia eta indar-tsua izango da, mezu positiboa-

MOBILIZAZIOAK ETA TRANSFERENTZIAKMENDEKOTASUN EGOERAN DAUDENPERTSONENTZAKO

YOLANDA VALLE LÓPEZ DE SAMANIEGOFsioterapeuta - EDIREN OSASUN KOOPERATIBA



rekin eta lorpen txikiak sari-tuz: “oso ondo, jarraitu horrela,poliki-poliki, aupa, goazenaurrera, gaur atzo baino askozhobeto!, ze laguntza ona egitenduzun!...”5. Gure eskuak bere besape azpi-tik sartuko ditugu sorbalda-hezurrean finkatuz. Honelaadieraziko diogu ze momentuanegingo dugun mugimendua.6. Gure belaunak bere belaunenaurrean jarriko ditugu topemoduan, altxatzerakoan etsi ezdezaten. 7. Hiru arte zenbatuko dugu,presioa eraginez bere bizkarre-an. “Hiru” esatean zutik jartzekomugimendua burutuko dugu.8. Pertsona altxatuta dagoeneanbere gorputzaren errotazioaegingo dugu ohearen alderantzjarriz. Poliki joango gara eser-tzen, bere pisu guztia ohean jarriarte. Gure bizkarra zuzen man-tendu behar dugu mugimenduguztian zehar.9. Bukatzeko elkar poztasunez-ko mezua transmitituko dugu.

Zer gertatu da zaintzaile edogidariaren gorputzarekin?Nolakoa izan da indar banaketa?

Ekintza horretan indar transfe-rentzia handiak egingo ditugu(25kg-ko pisuaren adibidean bezala-koa). Makurtuko gara pertsonarahurbiltzeko, bizkarra gure grabita-te-zentrotik aurreratuta edukiz,belaunetako flexioa mantenduz etabesoak aurrean eutsiz, gure grabita-te-zentrotik oraindik urrunago.

Gorputzaren zeintzuk atalakizan behar dira mugimenduareneragile nagusiak:

1. Hankak indartsuak egonbehar dira posizio horretan man-tendu ahal izateko eta gerogoraka bultzada handia eginahal izateko mendekotasun ego-eran dagoen pertsonarekin.2. Gerrialdeko muskuluak, eseri-ta dagoen pertsonaren gaineanez erortzeko.3. Sabel muskuluak, gorputzatente jarri ahal izateko pisuahartuta dagoenean.4. Zeihar muskuluak, pertsonaoherantz mugitzeko errotaziomugimendua eginez.

5. Besoak eta sorbaldak, nonpertsonaren pisu nagusia erorikoden.

Ikus dezakegunez mobilizazioedo transferentzia bat era egokianegiteko, alderdi asko izan beharditugu kontuan.

Arreta gidatzailean (transferen-tzia egiten duen pertsona) jarriz,ulertu behar dugu gorputzarenprestakuntzak duen garrantzia bailanean baita eginbehar gehienetaneta eguneroko ekintzetan. Haueketengabe egiten dira eguneanzehar, arreta prestatu gabe, eraarduragabean askotan. Txarto egi-nez gero, kalte garrantzitsuak era-gin daitezke eta urteetan zehargero eta mugaketa fisiko gehiagoedukiko ditugu, konponezinakaskotan (tendoi etendurak, ornoendesplazamenduak, disko-her-niak…).

Jakina denez gure gorputzaaldatzen joaten da urteak pasatzendiren heinean eta honen erabilpe-nak higadura sortzen du. Baina guregorputza bizitzeko daukagun ibil-gailu bakarra da eta ondo zaintzenbadugu ziur asko gehiago iraungodigu.


10

AFAGI Gipuzkoako seni-tartekoen, lagunen eta alz-heimerra edo bestedementziaren bat dutenpertsonen elkartea da.Gizarte mugimendu solida-rio bat gaixotasunarenondorioak sufritzen dituz-ten pertsonekin, gaixoaketa familikoak. Irabazi-asmorik gabeko elkartea,bazkideen kuoten bidez,dirulaguntzen bidez etadonatiboen bidez finantza-tua. E lkartearen eginki-zuna: Alzheimerra etabeste dementzia duten gai-xoen eta senitarteko zain-tzaileen bizitza kalitatearendefensa. Egiten dutena:• ARRETAPSIKOSOZIALA

• LAGUNTZA PSIKOSOZIALA

• LAGUNTZA PSIKOLOGIKOA

• HASTAPEN KURTSOA

• PSIKOESTIMULAZIO TAILERRAK1go FASEAN DAUDEN GAIXOAK• OPORRAK• FISIOTERAPIA ETXEAN

• SENITARTEKOEN FORMAKUNTZA

• PROFESIONALEEN FORMAKUNTZA

• GAIXO EDO/ETA SENITARTEKOEN TOPAKETAK• BOLUNTARIOTZA• ORDEZKARITZA ETA DEFENTSA

• IKERKETASOZIALA.

DANON artean

zZainduz aldizkaria

ALZHEIMERRARI BURUZ...

erreportaia

AFAGI ELKARTEAREN ESKUTIK

Alzheimerra eta bestela-ko dementzien inguru-ko 7 funtsezko ideak:

• Alzheimerra dementzia mota bat da.• Gaixotasun neurodegeneratiboa da,izaera progresiboduna, kronikoa etajatorri ezezagunekoa da.• Ondorioa, autonomiaren galera pro-gresiboa da.• Pertsonaren inguru guztian etadenengan du eragina.• Ez da nahitaez memoria arazoekinhasi beharrik.• Nortasun eta jokabide aldaketek era-gin ditzake.• Sintomak eta eboluzioa pertsonabakoitzean desberdinak dira.

Noiz joan behar dugu medikuaren-gana? Alerta zeinuak:• Memoria aldaketak.• Arazoak konpontzeko zailtasunak.Ohiko zereginak egiteko zailtasunak.• Diruaren erabileran akatsak.• Denborarekin nahasteak eta lekue-tan desorientazioa.• Ahozko eta idatzizko lengoaiarenarazoak. Errepikapenak.• Gauzak ez ohiko lekuetan utzi.• Erabakiak hartzeko zentzu falta.• Ekimen edo iniziatiba galera.• Umore eta nortasun aldaketak.

Dementzietan komunikazioarengarrantzia:• Gaisotasunaren sintomei buruz infor-matu.• Ez hitz egin dementzia duen pertso-naren aurrean, bera ez balego bezala-xe.• Ez arrazoitu.• Lengoaia erraza erabili.• Ahots tonu gozoa eta atsegina erabi-li. Ez oihukatu.• Erantzuteko denbora utzi.• Gorputz lengoaiari arreta ipini.• Errepikatu beharrezkoa den aldi guz-tietan.• Ez eskatu pertsonaren ahaleginengainetik.• Begietara begira hitz egin.• Zaratak eta distrazioak saihestu.• Hitz egiterako momentuan, keinue-taz baliatu.

Zaintzaile diren familiakoak, norbere zaintza kontutan izanbehar: • Dauden elkarteetara gerturatu(Ondarroan talde bat dago espezifiko-ki Alzheimer gaietarako eta bestalde,Lekeition/Markina-Xemeinen etaOndarroan talde terapeutikoak daudefamilia zaintzaileentzako).• Gaixotasunari buruzko informazioajaso.• Gizarte zerbitzuetara hurbildu, gizar-te langile eta beste zerbitzuen lagun-tza jasotzeko.• Gai legalak garbi utzi. Gizarte zerbi-tzuetan ere honetaz informatzekoaukera daukazu.• Norberak bere buruari denboraeskaini.• Laguntza eskatu eta onartu.• Zaintza banatu. 6gn puntuan dago• Zaintza antolatu, planifikatu, zain-tzaileak atsedena izan dezan.• Ez albo batera gelditu, bakardadea-ren aurrean laguntza eskatu.• Harreman sozialak mantendu.• Hobe da kalitatezko zaintza ematea,asko zaintzea baino.• Gogoratu beti: zaintzailearen osasu-na garrantzitsua da.

Inoiz ez dugu EZ esan behar:• Ez eztabaidatu inoiz dementzia duenpertsonarekin, jarri ados berarekin.• Ez saiatu inoiz dementzia duen per-tsonarekin arrazoitzen, bere arreta dis-traitu beste zeozertan.• Ez lotsatu inoiz, goretsi.• Ez saiatu inoiz dementziadun pertso-nari ikasgaiak ematen, lasaitu.• Ez eskatu inoiz gogora dezala, gogo-rarazi gauzak eta ekintzak.• Ez esan inoiz “esan nizun”, beharden alditan errepikatu.• Ez esan inoiz “zuk ezin duzu”, esaio-zu “ahal duzuna egin”.• Ez exijitu edo agindu inoiz, galdetuedo erakutsi.• Ez ezazu inoiz amore eman, animatuedo eskatu.• Ez behartu inoiz, egoera indartu.

GOGORATU BETI ALZEIMERRARENAURREAN EZ ZAUDELA BAKARRIK.

LAGUNTZAK BADAUDE.


TALDEAKFAMILIA ZAINTZAILEENTZAKO TALDE PSIKOLOGIKOAK

LEKEITION, MARKINA-XEMEINENETA ONDARROAN

Lekeitioko laguntza psiko taldea.

Markina-Xemeingo II. laguntza psiko taldea

Ondarroako laguntza psiko taldea

Talde psikologiko hauetanfamilia zaintzaileen bizi

kalitatea hobetu nahi da

Zer egiten da talde hauetan?Psikologo baten laguntzaz ondoren-go gai hauek lantzen dira:

- Komunikazioa- Nola eskatu laguntza- Nola konpondu gatazkak- Norbere estima nola hobetu,indartu- Errudun sentimenduak nola eza-batu, kudeatu- Emozioak nola kudeatu zaintzalanetan- Norbere zaintza- Nola gainditu egoera zailak- ...

Zer baldintza behar dira taldee-tan parte hartzeko?Pertsona menpeko baten familiazaintzailea izatea.

Zer egin behar da parte hartze-ko?Zure udalerriko oinarrizko gizartezerbitzuetan gizarte langileaz txan-da hartu eta honek bideratuko zaituZaintzaileei Laguntzeko Zerbitzura.

Zenbatero batzen dira taldehauek?Urte osoan zehar 15ero arratsaldezbatzen dira, 2 orduko saioa izatenda (udan izan ezik).

Informazio gehiago: Oinarrizko Gizarte Zerbitzuetan

11Zainduz aldizkariaz


Filmak

BERRIATUA ETXEBARRIA GIZABURUAGA ISPASTER LEKEITIO MARKINA-XEMEIN

MENDEXA ONDARROA ZIORTZA-BOLIBAR

Intocable (2011)Zuzendariak: ERIC TOLEDANO ETAOLIVIER NAKACHEAntzezleak: FRANÇOISCLUZET ETA OMAR SYGaumont Films

Siempre Alice Zuzendaria: RICHARDGLATZER ETA WASHWESTMORELANDAntzezleak: JULIANNE MOORE ETAALEC BALDWINGolem Films

¿Qué tienes debajo del sombrero?Zuzendaria: JULIO MEDEMAlicia Produce Films

Iris Zuzendaria: RICHARD EYREAntzezleak: JUDI DENCHETA KATE WINSLETManga Films

Arrugas Zuzendaria: IGNACIO FERRERAS. Paco Rocaren komikianoinarritutaPerro Verde Films

Cuidadores Zuzendaria: OSKAR TEJEDORBarton Films

La mitad deOscar Zuzendaria: MANUEL MARTIN CUENCAAntzezleak: VERÓNICAETXEGI ETA RODRIGOSÁENZ DE HEREDIAGolem Films

Las vidas deGrace Zuzendaria: DESTIN DANIEL CREITONAntzezleak: BRIE LARSONETA JHON GALLAGHER JR.Cinedigm eta DemarestFilms

Lejos de ella Zuzendaria: SARAH POLLEYAntzezleak: JULIE CHRIS-TIE, OLYMPIA DUKAKISETA GORDON PINSENT

Trabajadorasinvisibles (2009)Zuzendaria: OKE, OMERPick-Up Films

ZAINTZAILEEI BURUZKO

Film hauek prestamo bezala erabiltzeko dira; Lea ArtibaiAmankomunazgoan ditugunez Zaintzaileei laguntzeko zerbitzuradeitu (94 616 90 78 tfn.ra) eta ikusteko lagako dizkizugu.


Zainduz 2017 Seilabetekaria 21/07/17 13:03 Página 1 · %1,09 dela kalkulatzen baita, eta...

Documents

Transcript of Zainduz 2017 Seilabetekaria 21/07/17 13:03 Página 1 · %1,09 dela kalkulatzen baita, eta...