IES PLURILINGÜE EUSEBIO DA GUARDA
PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA DE GREGO I, II BAC (p. 2-55)PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA DE CULTURA CLÁSICA 3º - 4º ESO (p. 56-152)
CURSO 2019-2020DEPARTAMENTO DE GREGO
PROGRAMACIÓN DE GREGO I, II
OBXECTIVOS XERAIS
A materia de Grego no Bacharelato debe proporcionar ao alumnado unha base lingüística e cultural que lle facilite a orientación e o
acceso ás carreiras de Humanidades. Por outra banda, debe contribuír á madurez persoal mediante o desenvolvemento das cualidades que
potencia o humanismo grecolatino, como son o espírito crítico, a curiosidade intelectual, a autorreflexión etc.
Os obxectivos xerais da materia, propostos xa na programación correspondente á Comunidade Autónoma de Galicia, pódense
contextualizar nos seguintes enunciados:
1. Coñecer e comprender o significado dos principais temas cotiáns que conforman a vida individual e social dos antigos gregos a
partir de textos e representacións plásticas.
2. Relacionar estes temas co mundo actual.
3. Achegarse aos principais mitos gregos e ás súas pegadas.
4. Coñecer e usar os principais elementos fonéticos, morfolóxicos e sintácticos da lingua grega.
5. Dominar un vocabulario básico que permita acceder a textos clásicos e á identificación dos helenismos do vocabulario actual.
6. Aplicar correctamente as normas fundamentais da transcrición.
7. Traducir frases e textos gregos dunha dificultade adecuada.
8. Coñecer a cultura e a civilización grega a partir dos testemuños literarios e artísticos para unha mellor comprensión do pensamento
político, social e cultural de Occidente.
9. Recoñecer a persistencia do legado grego.
2
10. Coñecer e manexar bibliografía adecuada aos temas culturais.
11. Aprender a facer traballos mediante busca documental de forma individual e colectiva.
12. Dar resposta aos distintos niveis de aprendizaxe dos alumnos.
LEXISLACIÓN APLICABLE
DECRETO 86/2015, do 25 de xuño, polo que se establece o currículo da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato na Comunidade
Autónoma de Galicia. A descrición das relacións entre as competencias, os contidos e os criterios de avaliación na educación secundaria
obrigatoria e no bacharelato será a establecida de conformidade coa Orde ECD/65/2015, do 21 de xaneiro, pola que se describen as
relacións entre as competencias, os contidos e os criterios de avaliación da educación primaria, da educación secundaria obrigatoria e do
bacharelato. En liña coa Recomendación 2006/962/EC, do 18 de decembro de 2006, do Parlamento Europeo e do Consello, sobre as
competencias clave para a aprendizaxe permanente, neste decreto incorpórase a clasificación e denominación das definidas pola Unión
Europea. Considérase que “as competencias clave” son aquelas que todas as persoas precisan para a súa realización e o seu
desenvolvemento persoal, así como para a cidadanía activa, a inclusión social e o emprego.
COMPETENCIAS CLAVE
Dentro das competencias clave que os alumnos deberán acadar ao remate do Bacharelato, a materia de Grego favorece
principalmente:
1.- A competencia en comunicación lingüística (CCL) xa que achega destrezas comunicativas e capacidade de comprensión crítica.
Para a adquisición desta competencia, o alumnado deberá aprender un vocabulario dunhas 200 palabras gregas e dos helenismos
3
correspondentes, co que se favorece a ampliación e comprensión do vocabulario científico, tecnolóxico e culto. Ademais deberá traducir
frases do grego ao galego e tradución inversa, do galego ao grego; para o cal necesita levar a cabo unha reflexión sobre as estruturas
morfosintácticas das dúas linguas, unha comparación de feitos lingüísticos entre o grego e a lingua vehicular e a busca de equivalencias
para expresar na lingua propia as mensaxes dos textos gregos.
2.- A competencia de aprender a aprender (CAA) xa que achega habilidades no tratamento dos textos, na realización de esquemas e
resumos e na valoración da aprendizaxe como ferramenta social. Para acadar esta competencia o alumnado lerá textos dos que deberá dar
conta da súa comprensión; ademais o estudo da materia farase mediante procedementos que sirvan para desenvolver as capacidades de
cooperación, creatividade, autoavaliación, manexo de recursos e técnicas de traballo intelectual, capacidades de argumentación, diálogo,
superación de novos retos.
3.- A competencia social e cívica (CSC) xa que achega coñecemento das institucións gregas e desenvolvemento dos valores críticos
e de análise social. Convén que o alumnado se achegue ao pasado e reflexione sobre el e sobre as súas pegadas para favorecer a
competencia de coñecementos e a interacción no mundo coa mirada posta no futuro. A evolución do mundo helénico na antigüidade
constitúe un referente para a adaptabilidade a un contorno en constante cambio.
4.- A competencia en conciencia e expresións culturais (CCEC) xa que achega coñecementos sobre a cultura propia e allea, respecto
polas diferenzas e valoración da interculturalidade na nosa sociedade. Nada mellor que o estudo das civilizacións de Grecia e Roma para
que o alumnado valore o noso patrimonio cultural e artístico que ten o seu berce nese mundo grecorromano, cuxos logros excederon os
límites xeográficos e temporais dentro dos cales foron xestados e aínda persisten en moitos aspectos técnicos, artísticos, literarios e
institucionais do mundo actual. Este aspecto favorece a competencia na xestión e o tratamento da información a partir de todo tipo de
fontes que se poden obter mediante a consulta a bibliotecas, a visita a xacementos e museos e a través do manexo das TIC.
4
5.- A competencia en sentido de iniciativa e espírito emprendedor (CSIEE) xa que axuda a desenvolver a autonomía persoal,
coñecementos do mundo económico e valoración do contorno social.
6.- A competencia dixital (CD) xa que incorpora o dominio das novas tecnoloxías, a seguridade na rede e a valoración crítica do seu
impacto na sociedade.
Conscientes da importancia que nos tempos actuais están a ter os medios informáticos no ensino, vemos necesario incluír o uso das
TIC nas clases, como elemento esencial para informarse, aprender e comunicarse. Débese potenciar o uso do ordenador, o canón e a
pizarra dixital nas aulas por parte do profesorado e dos alumnos e das alumnas.
ACTITUDES
1) Participación e espírito crítico nos debates propostos.
2) Cooperación co profesor e os compañeiros para facer unha clase máis dinámica e atractiva.
3) Interese en atopar novos materiais que amosen a persistencia da cultura grega, especialmente en Galicia.
4) Valoración da importancia da comunicación escrita e das obras de arte como vehículos transmisores de cultura.
5) Preocupación por realizar con rigor os traballos de investigación.
6) Afán por ser ordenado e limpo nos traballos.
7) Interese por coñecer calquera fenómeno na súa manifestación orixinaria.
8) Esforzo por alcanzar unha boa lectura e caligrafía en grego.
9) Interese pola lingua grega como medio para un mellor coñecemento da súa propia.
10) Respecto polas demais linguas.
5
11) Manexo da bibliografía e páxinas web recomendadas.
12) Esforzo por aprender os paradigmas morfolóxicos.
13) Empeño por superar as dificultades propias dunha tradución.
14) Empeño en facer unha tradución coidada.
15) Esforzo por rematar as traducións.
16) Afán pola precisión na linguaxe.
17) Valoración da importancia do caudal léxico de orixe grega no mundo científico e técnico.
18) Valoración da cultura grega e a súa achega á cultura occidental.
19) Interese pola comparación de aspectos da historia antiga e da actual.
20) Constancia na realización cotiá das tarefas encomendadas.
21) Aprecio e sensibilidade coas manifestacións artísticas e literarias.
22) Actitude crítica ante os feitos históricos, artísticos e literarios.
23) Interese por ampliar os coñecementos básicos.
PROCEDEMENTOS
Os procedementos que haberá que empregar para acadar todas estas competencias serán os seguintes:
1) Análise e síntese de textos literarios relacionados coa cultura grega.
2) Visión e análise de obras plásticas relacionadas co mundo grego.
3) Comparación do mundo grego co actual, en especial co galego.
4) Comprobación da incidencia dos mitos na formación de palabras e frases, na literatura e na arte.
6
5) Localización e uso de bibliografía recomendada.
6) Localización e uso de páxinas web recomendadas.
7) Lectura e escritura en grego.
8) Análise morfosintáctica de palabras, frases e textos gregos.
9) Comparación das estruturas morfosintácticas gregas coas do latín e demais linguas coñecidas.
10) Tradución directa e inversa de frases e/ou textos dunha dificultade progresiva sen necesidade da axuda de dicionario.
11) Tradución directa de textos de dificultade media coa axuda de dicionario.
12) Estudo dun vocabulario básico de "máxima frecuencia".
13) Realización de exercicios de vocabulario nos que o alumno se familiarice coas regras xerais de transcrición, derivación e
composición.
14) Dedución de significados a través da relación de palabras da mesma familia léxica.
15) Busca de significados no vocabulario xeral e/ou en dicionarios.
16) Recompilación de helenismos utilizados en libros de texto de bacharelato ou xornais para un posterior análise e clasificación.
17) Lectura individual de obras literarias traducidas.
18) Comparación de helenismos nas linguas modernas coñecidas.
19) Realización individual ou grupal de traballos de investigación sobre temas relativos ao mundo grego.
20) Elaboración de power-points e slides sobre a cultura grega.
21) Exposición oral de traballos.
22) Localización nun mapa de lugares, personaxes, obras artísticas, acontecementos históricos e feitos culturais.
7
1º BACHARELATO. ASPECTOS CURRICULARES E TEMPORALIZACIÓN DE CADA UNIDADE DIDÁCTICA
Respecto da temporalización, a marcha do curso e a evolución no ritmo de aprendizaxe dos alumnos será determinante na concreción da
mesma. Polo tanto, a temporalización que aquí presentamos é tentativa. Se os alumnos responden positivamente, avanzaremos nos temas
programados para o primeiro trimestre de 2º de bacharelato.
Grego 1.º Bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe Competencias
clave
PRIMEIRO TRIMESTRE
Tema 1. A lingua grega
2
4
5
6
.T1.1
O indoeuropeo
.T1.1 Coñecer as
principais familias
lingüísticas ides e
localizalas no mapa
GR1T1.1.1 Explica o concepto
de i.e. e reflexiona sobre a
gramática comparada.
GR1T1.1.2 Coñece e localiza
nun mapa as familias de linguas
ides.
CCL
CD
CSC
CCEC
.T1.2
Orixe do alfabeto e
breve historia da
lingua grega.
.T1.2 Coñecer a orixe
e evolución do
alfabeto grego e
a historia da lingua
grega. Enumerar os
dialectos. Usar frases
GR1T1.2.1 Explica a orixe e
evolución do alfabeto grego a
partir do fenicio.
GR1T1.2.2 Distingue as etapas
da lingua grega, desde o
micénico ao grego moderno, e
CCL
CSC
CD
8
de saúdo en grego
moderno.
distingue o silabario micénico
“Lineal B”.
GR1T1.2.3 Recoñece os
principais dialectos do grego
antigo e sitúaos nun mapa.
GR1T1.2.4 Utiliza frases
sinxelas de presentación en grego
moderno
.T1.3
O alfabeto
.T1.3 Coñecer o
nome, as grafías e
signos ortográficos
do grego.
GR1T1.3.1 Recoñece as letras do
alfabeto, na súa forma minúscula
e maiúscula.
GR1T1.3.2 Escribe e le con
corrección caracteres gregos.
GR1T1.3.3 Identifica, escribe e
pronuncia correctamente os
acentos, espíritos e outros signos
ortográficos do grego.
CCL
CD
.T1.4
Clasificación e
transcrición dos
fonemas
.T1.4 Clasificar os
fonemas da lingua
grega e transcribir
palabras do grego ao
galego.
GR1T1.4.1 Distingue e clasifica
as consoantes e vogais polo punto
e modo de articulación.
GR1T1.4.2 Transcribe ao galego
correctamente os caracteres e
signos gregos.
CCL
9
Tema 2: Sistema nominal e verbal I
4
5
6
7
12
.T2.1
Valor e uso dos
casos (I)
.T2.1Comprender o
concepto de lingua
flexiva e coñecer o
nome e as funcións
básicas dos casos.
GR1T2.1.1 Comprende o
concepto de flexión nominal e
distingue as palabras flexivas das
non flexivas.
GR1T2.1.2 Nomea os cinco casos
da lingua grega e identifica as
súas funcións sintácticas básicas.
GR1T2.1.3 Constrúe frases en
diversas linguas nas que se usen
esas funcións sintácticas básicas.
CCL
CAA
.T2.2
O artigo
.T2.2 Coñecer a
natureza do artigo ,ὁ, τό, e reproduciloἡ
por escrito e
oralmente.
GR1T2.2.1 Comprende a
natureza e os usos do artigo.
GR1T2.2.2 Reproduce o artigo
oralmente e por escrito como
medio de facilitar a aprendizaxe
posterior das declinacións.
GR1T2.2.3 Resolve sinxelos
exercicios co artigo.
CCL
CAC
.T2.3
Os temas en –α (1.ª
.T2.3 Coñecer os
enunciados e a
GR1T2.3.1 Comprende os
diferentes temas femininos e
CCL
CAA
10
declinación).
Vocabulario
declinación dos temas
en -α e o seu
vocabulario básico.
Procurar derivados.
Analizar e traducir
frases sinxelas.
masculinos da 1.ª declinación.
GR1T2.3.2 Comprende o
concepto de enunciado dun
substantivo.
GR1T2.3.3 Fai a análise
morfolóxica de palabras desta
declinación.
GR1T2.3.4 Usa con soltura o
vocabulario básico desta
declinación e transcribe palabras
como medio de facilitar a procura
dos helenismos máis comúns
derivados do mesmo.
GR1T2.3.5 Fai a análise
sintáctica e a tradución ao galego
de frases sinxelas gregas con este
vocabulario.
GR1T2.3.6 Fai a análise
sintáctica e a tradución ao grego
de frases sinxelas galegas con este
vocabulario.
.T2.4
Os temas en –ο (2.ª
.T2.4 Coñecer os
enunciados e a
GR1T2.4.1 Comprende os
diferentes temas animados e
CCL
CAA
11
declinación).
Vocabulario
declinación dos temas
en -o e o seu
vocabulario básico.
Procurar derivados.
Analizar e traducir
frases sinxelas
inanimados da 2.ª declinación.
GR1T2.4.2 Comprende o
concepto de animado e a
importancia dos determinantes
para distinguir un masculino dun
feminino da 2.ª.
GR1T2.4.3 Comprende o
concepto de neutro e a súa
diferenciación dos masculinos
nos casos rectos.
GR1B2.4.4 Fai a análise
morfolóxica de palabras desta
declinación.
GR1T2.4.5 Usa con soltura o
vocabulario básico desta
declinación e transcribe palabras
como medio de facilitar a procura
dos helenismos máis comúns
derivados do mesmo.
GR1T2.4.6 Fai a análise
sintáctica e a tradución ao galego
de frases sinxelas gregas con este
vocabulario.
12
GR1T2.4.7 Fai a análise
sintáctica e a tradución ao grego
de frases sinxelas galegas con este
vocabulario.
.T2.5
Introdución á
flexión verbal
grega. O modo
indicativo activo
de λύω e ε μί.ἰVocabulario.
.T2.5 Comprender o
concepto de
conxugación e
recoñecer as
diferentes persoas,
separando os
compoñentes dos
tempos de indicativo
activo dun verbo
regular. Recoñecer o
presente e imperfecto
do verbo ε μί.ἰUtilizar o vocabulario
básico de verbos de
máxima frecuencia e
relacionalo con
substantivos vistos,
confeccionando
fichas de familias
GR1T2.5.1 Conxuga o presente,
futuro, imperfecto, aoristo,
perfecto e pluscuamperfecto de
indicativo activo dun verbo como
λύω e o presente e imperfecto de
ε μί. ἰGR1T2.5.2 Fai a análise
morfolóxica dunha forma verbal
nestes tempos, modo e voz,
separando os seus compoñentes.
GR1T2.5.3 Usa con soltura o
vocabulario básico dos principais
verbos temáticos, relacionándoo
con substantivos xa vistos, e
deduce os helenismos máis
comúns derivados do mesmo.
GR1T2.5.4 Coñece e distingue
nas frases os usos semánticos de
ε μί.ἰ
CCL
CAA
13
léxicas cos
helenismos
correspondentes.
Analizar e traducir
frases sinxelas.
GR1T2.5.5 Fai a análise
sintáctica e a tradución ao galego
de frases sinxelas gregas con este
vocabulario.
GR1T2.5.6 Fai a análise
sintáctica e a tradución ao grego
de frases sinxelas galegas con este
vocabulario.
.T2.6
O adxectivo: 1.ª
clase.
Vocabulario.
.T2.6 Comprender o
concepto de
adxectivo de 3 e 2
terminacións da 1.ª
clase, coñecer os seus
diferentes enunciados
e vocabulario básico.
Procurar derivados.
Analizar e traducir
frases sinxelas.
Confeccionar fichas
coas familias léxicas
e os helenismos
vistos.
GR1T2.6.1 Comprende o
concepto de adxectivo da 1.ª clase
e distingue o enunciado e a
declinación dun adxectivo de 3
terminacións de un de 2
terminacións.
GR1T2.6.2 Declina sintagmas
compostos por artigo + adxectivo
+ substantivo.
GR1T2.6.3 Usa con soltura o
vocabulario básico dos principais
adxectivos da 1.ª clase e
transcribe palabras como medio
de facilitar a procura dos
helenismos máis comúns
CCL
CAA
CD
14
derivados do mesmo.
GR1T2.6.4 Constrúe con este
vocabulario básico familias
léxicas gregas relacionándoo con
substantivos e verbos xa vistos
GR1T2.6.5 Fai a análise
sintáctica e a tradución ao galego
de frases sinxelas gregas con este
vocabulario, así como tradución
inversa.
.T2.7
Os demostrativos
.T2.7 Recoñecer os
demostrativos δε,ὅο τος e κε νος enὗ ἐ ῖsintagmas e frases
sinxelas.
GR1T2.7.1 Recoñece diversas
formas dos demostrativos en
sinxelos sintagmas nominais.
GR1T2.7.2 Fai a análise
sintáctica e traduce directa ou
inversamente frases sinxelas con
demostrativos.
CCL
CAC
CAA
.T2.8
As preposicións I
.T2.8 Comprender o
concepto de sintagma
con preposición e
identificar os C.C. de
lugar e o uso das
preposicións nos
GR1T2.8.1 Comprende o
concepto de sintagma
preposicional, identifica
sintagmas coas preposicións ν,ἐκ, πό, ε ς, πρός, νά, κατά eἐ ἀ ἰ ἀ
deduce helenismos.
CCL
CAA
15
verbos compostos.
Deducir helenismos
GR1T2.8.2 Comprende o
concepto de verbo composto e
deduce o seu significado a partir
do verbo simple + a preposición.
GR1T2.8.3 Fai a análise
sintáctica e traduce directa ou
inversamente frases sinxelas con
sintagmas preposicionais e verbos
compostos.
Tema 3: A civilización grega I
1
2
3
5
8
9
10
11
12
.T3.1
O amor. Eros
.T3.1 Recoñecer en
textos e imaxes
información e
vocabulario sobre o
mundo cotián e
mitolóxico relativo ao
tema do amor.
Elaborar unha
presentación e
exposición oral sobre
o tema.
GR1T3.1.1 Le e comenta textos
traducidos de autores clásicos
alusivos ao tema do amor no
mundo cotián e mitolóxico.
GR1T3.1.2 Observa e interpreta
imaxes artísticas gregas.
GR1T3.1.3 Identifica as pegadas
da cultura grega en textos e obras
de arte de todos os tempos e
elabora un traballo para expoñer
na aula.
CD
CSC
CCEC
.T3.2
O mar. Poseidón.
.T3.2 Recoñecer en
textos e imaxes
GR1T3.2.1 Le e comenta textos
traducidos de autores clásicos
16
Creta e a cultura
minoica.
información e
vocabulario sobre o
mundo cotián e
mitolóxico relativo ao
tema do mar e a
cultura minoica, e
identificar as pegadas
na cultura occidental.
Elaborar unha
presentación e
exposición oral sobre
o tema.
alusivos ao tema do mar no
mundo cotián e mitolóxico.
GR1T3.2.2 Observa e interpreta
imaxes artísticas gregas sobre o
mar e a civilización cretense.
GR1T3.2.3 Identifica as pegadas
da cultura grega en textos e obras
de arte de todos os tempos e
elabora un traballo para expoñer
na aula.
.T3.3
A morte. Hades.
Micenas e a cultura
micénica
.T3.3 Recoñecer en
textos e imaxes
información e
vocabulario sobre o
mundo cotián e
mitolóxico relativo ao
tema da morte e a
cultura micénica, e
identificar as pegadas
na cultura occidental.
Elaborar unha
GR1T3.3.1 Le e comenta textos
traducidos de autores clásicos
alusivos ao tema da morte no
mundo cotián e mitolóxico.
GR1T3.3.2 Observa e interpreta
imaxes artísticas gregas sobre a
morte e a civilización micénica.
GR1T3.3.3 Identifica as pegadas
da cultura grega en textos e obras
de arte de todos os tempos e
elabora un traballo para expoñer
17
presentación e
exposición oral sobre
o tema.
na aula.
SEGUNDO TRIMESTRE
Temas 4: Sistema nominal e verbal II
4
5
6
7
9
12
.T4.1
Os pronomes
persoais e autós.
.T4.1 Recoñecer
formas de pronomes
persoais e de autós
en frases sinxelas,
analizalas
morfoloxicamente e
traducilas.
GR1T4.1.1Recoñece diversas
formas dos pronomes persoais e
de autós e analízaas
morfoloxicamente.
GR1T4.1.2 Fai a análise
sintáctica, traduce directa ou
inversamente frases sinxelas con
eles e deduce helenismos.
CCL
CSC
CD
.T4.2
Valor e uso dos
casos (II): o dobre
acusativo.
.T4.2 Comprender o
concepto de dobre
acusativo e recoñecer
os verbos que
necesitan dous
acusativos para
expresar o seu
significado.
GR1T4.2.1 Recoñece a función
de dobre acusativo, e distingue os
verbos máis frecuentes que rexen
dous acusativos (persoa e cousa)
dos que rexen un CD e un
predicativo, e reflexiona coas
diferencias sintácticas deses
verbos noutras linguas.
GR1T4.2.2 Constrúe frases en
18
diversas linguas nas que se usen
eses verbos.
GR1T4.2.3 Fai a análise
sintáctica e traduce directa ou
inversamente frases sinxelas con
dobre acusativo.
.T4.3
Valor e uso dos
casos (III): a
posesión e o dativo
posesivo.
.T4.3 Comprender
como se expresa a
posesión en grego.
GR1T4.3.1 Recoñece a
expresión da posesión cos
pronomes persoais en xenitivo e
dativo.
GR1T4.3.2 Distingue a posesión
do dativo posesivo q indica a
persoa que ten algo a súa
disposición.
.T4.4
As preposicións
(II): πί, πέρ, ἐ ὑπό, παρά, περί.ὑ
.T4.4 Identificar nas
frases C.C. e verbos
compostos con estas
preposicións. Deducir
helenismos
GR1T4.4.1 Identifica os
sintagmas coas preposicións πί,ἐπέρ, πό, παρά, περί e deduceὑ ὑ
helenismos.
GR1T4.4.2 Deduce o
significado dos verbos compostos
con estas preposicións.
GR1T4.4.3 Fai a análise
sintáctica e traduce directa ou
19
inversamente frases sinxelas con
estes sintagmas e verbos
compostos.
.T4.5
O infinitivo (I)
.T4.5 Recoñecer o
infinitivo presente
activo de λύω e ε μίἰTraducir frases con
infinitivo concertado.
GR1T4.5.1 Recoñece o
sufixo -ειν de formación do
infinitivo presente activo dos
verbos temáticos e o infinitivo
activo de ε μί. ἰGR1T4.5.2 Comprende o
concepto de oración subordinada
substantiva e de infinitivo
concertado, e relaciónao co latín,
o galego e o inglés.
GR1T4.5.3 Fai a análise
sintáctica e traduce directa e
inversamente frases con
infinitivo concertado.
GR1T4.5.4 Comeza a traducir
textos sinxelos curtos.
.T4.6
A 3.ª declinación.
Os temas en
oclusiva.
.T4.6 Recoñecer as
desinencias da 3.ª
declinación nos temas
en consoante oclusiva
GR1T4.6.1 Recoñece diferentes
enunciados desta declinación.
GR1T4.6.2 Declina temas en
oclusiva e fai a análise
20
Vocabulario e o seu vocabulario
básico.
Procurar derivados.
Analizar e traducir
frases sinxelas.
morfolóxica de palabras en labial,
gutural e dental.
GR1T4.6.3 Usa o vocabulario
básico destes temas e procura os
helenismos máis comúns.
GR1T4.6.4 Fai a análise
sintáctica e a tradución directa e
inversa de frases sinxelas con
este vocabulario.
.T4.7
Os posesivos e os
relativos.
As oracións
subordinadas de
relativo
.T4.7 Recoñecer
todas as formas de
expresar a posesión e
identificar os
relativos nas frases.
Traducir frases
subordinadas de
relativo
GR1T4.7.1 Distingue todas as
formas de expresar a posesión en
diferentes sintagmas.
GR1T4.7.2 Comprende o
concepto de oración subordinada
adxectiva, e aplícao as oracións
de relativo.
GR1T4.7.3 Comprende o
concepto de antecedente do
relativo e a súa concordancia.
GR1T4.7.4 Fai a análise
sintáctica e a tradución directa e
inversa de frases ou textos con
posesivos e relativos.
21
.T4.8
A voz media e a
pasiva: concepto e
desinencias.
Sintaxe da pasiva
.T4.8 Recoñecer
formas verbais en voz
media e pasiva e
distinguir os seus
usos sintácticos.
Vocabulario verbal
GR1T4.8.1 Fai a análise
morfolóxica dunha forma verbal
en calquera tempo e voz do modo
indicativo, e separa os seus
compoñentes.
GR1T4.8.2 Comprende o
concepto básico de voz media e
identifícao no dicionario.
GR1T4.8.3 Comprende o
concepto de verbo deponente e
usa o vocabulario dos principais
verbos medios, deducindo os
helenismos.
GR1T4.8.4 Recoñece a voz
pasiva e o axente, e relaciónao
coas linguas coñecidas.
GR1T4.8.5 Analiza
sintacticamente e traduce directa
ou inversamente frases con
verbos nestas voces.
Tema 5: A civilización grega II
1
2
.T5.1
A muller. Afrodita.
.T5.1 Recoñecer en
textos e imaxes
GR1T5.1.1 Le e comenta textos
traducidos de autores clásicos
CD
CSC
22
3
5
8
9
10
11
12
Troia e a guerra de
Troia
información e
vocabulario
sobre o mundo cotián
e mitolóxico
relacionado co tema
da muller e a guerra
de Troia. Ler textos
de poesía épica grega:
cantos VIII-XII d’A
Odisea. Realizar unha
lectura escenificada.
alusivos ao tema da muller no
mundo cotián e mitolóxico e da
guerra de Troia.
GR1T5.1.2 Observa e interpreta
imaxes artísticas gregas sobre a
muller, a deusa Afrodita e a
guerra de Troia.
GR1T5.1.3 Identifica as pegadas
da cultura grega en textos e obras
de arte de todos os tempos e
realiza unha lectura escenificada
de cinco cantos d´A Odisea.
CCEC
.T5.2
O deporte. Hermes.
Olimpia e os
Xogos Olímpicos
.T5.2 Recoñecer en
textos e imaxes
información e
vocabulario
sobre o mundo cotián
e mitolóxico
relacionado co tema
do deporte e os xogos
olímpicos. Elaborar
unha presentación e
exposición oral sobre
GR1T5.2.1 Le e comenta textos
traducidos de autores clásicos
alusivos ao tema do deporte no
mundo cotián e mitolóxico.
GR1T5.2.2 Observa e interpreta
imaxes artísticas gregas sobre o
deporte, o deus Hermes e os
Xogos Olímpicos.
GR1T5.2.3 Identifica as pegadas
da cultura grega en textos e obras
de arte de todos os tempos e
23
o tema. elabora un traballo para expoñer
na aula.
TERCEIRO TRIMESTRE
Tema 6: Sistema nominal e verbal III
4
5
6
7
9
12
.T6.1
A 3.ª declinación.
Os temas en soante
e -ντ. Vocabulario
.T6.1 Recoñecer as
desinencias da 3.ª
declinación nos temas
en consoante soante e
en -ντ e o vocabulario
básico.
Procurar derivados.
Analizar e traducir
frases e textos
sinxelos.
Confeccionar fichas
coas familias léxicas
e os helenismos
vistos.
GR1T6.1.1 Comprende o
concepto de alternancia vocálica
en lexemas e sufixos, así como o
de alargamento compensatorio, e
distingue os nominativos
alargados dos sigmáticos.
GR1T6.1.2 Fai a análise
morfolóxica de palabras en
líquida, nasal e-ντ.
GR1T6.1.3 Usa o vocabulario
básico destes temas e procura os
helenismos máis comúns.
GR1T6.1.4 Fai a análise
sintáctica e a tradución directa e
inversa de frases sinxelas con
este vocabulario.
CCL
CAA
CD
CSC
.T6.2
Os indefinidos,
interrogativos e
.T6.2 Identificar os
determinantes,
pronomes
GR1T6.2.1 Distingue o
indefinido τις dο interrogativo
τίς.
24
numerais.
As oracións
interrogativas.
Vocabulario
indefinidos,
interrogativos e
numerais en frases e
textos.
GR1T6.2.2 Recoñece os
numerais cardinais do 1 ao 20 e o
sufixo de formación dos ordinais.
Declina o 1-2-3 e 4.
GR1T6.2.3 Coñece o uso das
letras como cifras.
GR1T6.2.4 Usa o vocabulario
básico destes pronomes e procura
os helenismos máis comúns.
GR1T6.2.5 Fai a análise
sintáctica e a tradución directa e
inversa de frases sinxelas con
este vocabulario.
.T6.3
Valor e uso dos
casos IV: o
xenitivo partitivo
.T6.3 Identificar un
xenitivo partitivo dun
C.N. en frases e
textos.
GR1T6.3.1 Distingue do CN do
xenitivo cando indica un todo do
que se menciona unha parte.
.T6.4
O infinitivo II. As
oracións de
infinitivo non
concertadas.
.T6.4 Recoñecer o
infinitivo presente
medio e pasivo dun
verbo temático.
Traducir frases e
textos con infinitivos
GR1T6.4.1 Recoñece o
sufixo -σθαι de formación do
infinitivo presente medio dos
verbos temáticos.
GR1T6.4.2 Comprende o
concepto de oración subordinada
25
non concertados substantiva e de infinitivo
concertado e non concertado, e
relaciónao co latín, galego e
inglés.
GR1T6.4.3 Fai a análise
sintáctica e traduce directa e
inversamente frases e textos con
infinitivo non concertado.
.T6.5
As preposicións
III: σύν, πρό, μετά
e διά,
.T6.5 Identificar nas
frases C.C. e verbos
compostos con estas
preposicións. Deducir
helenismos
GR1T6.5.1 Identifica os
sintagmas coas preposicións σύν,
πρό, μετά e διά, e deduce
helenismos.
GR1T6.5.2 Deduce o significado
dos verbos compostos con estas
preposicións.
GR1T6.5.3 Diferencia o
complemento de compañía do
complemento de instrumento.
GR1T6.5.4 Fai a análise
sintáctica e traduce directa ou
inversamente frases e textos
sinxelos con estes sintagmas e
verbos compostos.
26
.T6.6
Os adxectivos de
tema en nasal e -ντ
e os adxectivos
irregulares.
Vocabulario
.T6.6 Recoñecer os
adxectivos de 3 e 2
terminacións en nasal
e o adxectivo π ς,ᾶπ σα, π ν.ᾶ ᾶIdentificar os
adxectivos μέγας e
πολύς.
GR1T6.6.1 Recoñece os
adxectivos de 3 e 2 terminacións
de tema en nasal e as formas de
π ς, π σα, π ν.ᾶ ᾶ ᾶGR1T6.6.2 Identifica as diversas
formas dos adxectivos μέγας e
πολύς.
GR1T6.6.3 Fai a análise
sintáctica e traduce directa ou
inversamente frases e textos
sinxelos con estes adxectivos.
.T6.7
Os graos do
adxectivo:
comparativos e
superlativos.
.T6.7
Recoñecer os
adxectivos nos seus
graos positivo,
comparativo e
superlativo.
GR1T6.7.1 Comprende o
concepto de graos do adxectivo
así como o concepto de 2.º termo.
GR1T6.7.2 Identifica os dous
sufixos de formación do
comparativo de superioridade e
os do superlativo, e as formas
máis comúns de expresar o 2.º
termo.
GR1T6.7.3 Usa as formas máis
frecuentes de comparativos e
superlativos irregulares e
27
relaciónaas co latín, galego e
inglés
GR1T6.7.4 Fai a análise
sintáctica e traduce directa ou
inversamente frases e textos
sinxelos cos graos do adxectivo.
.T6.8
Introdución ao
participio: o
participio
substantivado e
concertado.
.T6.8 Recoñecer o
participio presente de
λύω e ε μί Traducirἰfrases e textos de
participio
substantivado e
concertado.
Vocabulario.
GR1T6.8.1 Comprende o
concepto de adxectivo verbal.
GR1T6.8.2 Distingue o uso
nominal e verbal do participio
GR1T6.8.3 Fai a análise
sintáctica e traduce directa ou
inversamente frases e textos
sinxelos con participios.
.T6.9
O aumento e os
seus tipos. O
aumento nos
verbos compostos.
.T6.9 Identificar o
aumento en lexemas
verbais que comezan
por consoante ou por
vogal.
GR1T6.9.1 Comprende o
concepto deste recurso nos
tempos pasados do indicativo.
GR1T6.9.2 Distingue o aumento
silábico do temporal.
GR1T6.9.3 Comprende a
formación do aumento nos
verbos compostos e os cambios
que se producen ao incorporar
28
este recurso.
GR1T6.9.4 Fai a análise
morfolóxica de formas verbais
con aumento separando os seus
compoñentes.
Tema 7: A civilización grega III
1
2
3
5
8
9
10
11
12
.T7.1
A relixión. Apolo e
o oráculo de
Delfos. Lesbos e a
poesía lírica.
.T7.1 Recoñecer en
textos e imaxes
información e
vocabulario sobre o
mundo cotián e
mitolóxico
relacionado co tema
da relixión e o
oráculo de Delfos.
Ler textos de poesía
lírica grega.
Memorizar poemas e
expoñelos na aula
GR1T7.1.1 Le e comenta textos
traducidos alusivos ao tema da
relixión e o oráculo de Delfos no
mundo cotián e mitolóxico, así
como unha selección de poemas
líricos.
GR1T7.1.2 Observa e interpreta
imaxes artísticas gregas sobre a
relixión, o deus Apolo e o oráculo
de Delfos.
GR1T7.1.3 Identifica as pegadas
da cultura grega en textos e obras
de arte de todos os tempos e
recita algún poema lírico
traducido ao galego.
CD
CSC
CCEC
.T7.2
A guerra e a
.T7.2 Recoñecer en
textos e imaxes o
GR1T7.2.1 Le e comenta textos
traducidos alusivos ao tema da
29
sociedade
espartana. O deus
Ares.
mundo cotián e
mitolóxico
relacionado co tema
da guerra e a
sociedade espartana
Elaborar unha
presentación e
exposición oral sobre
o tema.
guerra e a sociedade espartana no
mundo cotián e mitolóxico.
GR1T7.2.2 Observa e interpreta
imaxes artísticas gregas sobre a
guerra, o deus Ares e a sociedade
espartana.
GR1T7.2.3 Identifica as pegadas
da cultura grega e expón un
traballo na aula.
CONTIDOS MÍNIMOS PARA 1.º DE BACHARELATO
1. O marco xeográfico da Grecia antiga:
– Situar no mapa os lugares máis destacados: Creta, Illas Cícladas, Micenas, Troia, Olimpia, Atenas, Esparta, Mte. Olimpo, Mte.
Parnaso, Mte. Taixeto, Peloponeso, Mar Exeo e Mar Xónico.
2. O marco histórico da Grecia antiga:
– Coñecer as etapas e acontecementos históricos máis destacados da etapa cretense, micénica, escura e arcaica.
3. Lectura dos cantos VIII, IX, X, XI e XII da Odisea de Homero.
4. Os principais deuses olímpicos e heroes gregos: nome grego e latino, poderes, atributos e epítetos.
5. O alfabeto grego antigo.
30
6. As tres declinacións:
– Da 3.ª só os temas en consoante oclusiva, soante e –ντ.
7. O adxectivo. Comparativos e superlativos.
8. Os pronomes gregos máis comúns.
9. As principais preposicións.
10. O modo indicativo dos verbos λύω e ε μί, ἰ en especial o presente e o imperfecto.11. Tradución de frases sinxelas sen dicionario cun vocabulario de máxima frecuencia.
31
2º BACHARELATO. ASPECTOS CURRICULARES E TEMPORALIZACIÓN DE CADA UNIDADE DIDÁCTICA
En 2.º de Bacharelato, despois dun amplo repaso dos temas vistos en 1.º, serán obxecto de estudo os temas que completen os
coñecementos gramaticais e sintácticos necesarios para a traducción dos textos propostos pola CIUG para as ABAU, sendo a tradución de
textos o obxectivo principal. Traduciranse textos das obras principais de Xenofonte: Anábase, Helénicas, Apoloxía, Lembranzas, Ciropedia
etc., co fin de preparar unha das opcións do exame de ABAU, mais sen deixar de lado ao outro autor, Platón, de quen se poderán traducir
textos da Apoloxía de Sócrates, Critón, Protágoras, Fedón etc. As lecturas obrigatorias serán:
A Ilíada (cantos I, VI, XVI e XXII).
Selección de poemas de Arquíloco, Safo e Alceo.
Edipo Rei de Sófocles.
A asemblea de mulleres de Aristófanes.
Grego 2.º Bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe Competencias
clave
PRIMEIRO TRIMESTRE
Tema 1.Sistema nominal e verbal I
4
5
6
.T1.1
A 3.ª declinación:
temas en silbante.
Vocabulario.
.T1.1 Coñecer os
enunciados e a
declinación dos temas
en silbante e o seu
GR2T1.1.1 Repasa as
declinacións vistas en 1.º de
Bacharelato e recoñece diferentes
enunciados desta declinación.
CCL
CAA
CD
32
7
8
12
vocabulario básico.
Procurar derivados.
Analizar e traducir
frases e textos con
palabras destes temas.
GR2T1.1.2 Declina temas en
silbante e fai a análise
morfolóxica de substantivos
neutros en -ος e de substantivos
e adxectivos en -ης.
GR2T1.1.3 Usa o vocabulario
básico destes temas e procura os
helenismos máis comúns.
GR2T1.1.4 Fai a análise
sintáctica e a tradución directa e
inversa de frases con este
vocabulario.
.T1.2
Os complementos
circunstanciais sen
preposición.
.T1.2 Comprender o
concepto de C.C. sen
preposición e
recoñecer en que tipo
de expresións se
utiliza. Analizar e
traducir frases e
textos con estes
complementos.
GR2T1.2.1 Comprende o
concepto de C.C. sen preposición
e repasa a expresión do
instrumento vista en 1.º de
Bacharelato. Recoñece estes
complementos nos textos.
GR2T1.2.2 Nomea aquelas
expresións máis frecuentes para
expresar a noción do tempo.
GR2T1.2.3 Nomea aquelas
expresións máis frecuentes para
CCL
CAA
CD
33
expresar a extensión no espazo.
GR2T1.2.4 Comprende o
acusativo de relación e distingue
os verbos, substantivos e
adxectivos máis frecuentes que
adoitan construírse con este
acusativo.
GR2T1.2.5 Constrúe frases en
diversas linguas nas que se usen
estes complementos.
GR2T1.2.6 Fai a análise
sintáctica e traduce directa ou
inversamente frases con C.C. sen
preposición.
.T1.3
Os modos verbais.
.T1.3 Distinguir
formas verbais en
diferentes modos e
recoñecer os seus
usos en frases e
textos gregos.
GR2T1.3.1 Repasa as
características do modo
indicativo vistas en 1º de
Bacharelato.
GR2T1.3.2 Distingue as
diferenzas morfolóxicas do
subxuntivo, optativo e imperativo
fronte ao indicativo.
GR2T1.3.3 Coñece os diversos
CCL
CAA
CD
34
usos do subxuntivo, optativo e
imperativo e recoñéceos nas
frases e textos.
GR2T1.3.4 Fai a análise
morfolóxica dunha forma verbal
en calquera destes modos,
separando os seus compoñentes.
GR2T1.3.5 Fai a análise
sintáctica e a tradución ao galego
de frases e textos gregos con
formas verbais en diferentes
modos.
.T1.4
O infinitivo. A
construción persoal.
.T1.4 Coñecer o
infinitivo nos seus
catro temas verbais,
e distinguir a
construción persoal
con infinitivo en
frases e textos.
GR2T1.4.1 Repasa o infinitivo
concertado e non concertado
visto en 1º de Bacharelato.
GR2T1.4.2 Recoñece o infinitivo
de presente, futuro, aoristo e
perfecto.
GR2T1.4.3 Compara e distingue
unha construción persoal con
infinitivo dunha impersoal.
GR2T1.4.4 Fai a análise
sintáctica e a tradución ao galego
CCL
CAA
CD
35
de frases gregas con infinitivos
en diferentes temas e usos.
.T1.5
O aoristo radical I.
.T1.5
Recoñecer o aoristo
radical dos verbos
γίγνομαι, χω,ἔβάλλω e verbos con
infixo e sufixo nasal.
O polirrizo λέγω.
GR2T1.5.1 Repasa o aoristo
sigmático. Comprende o
concepto de aoristo 2.º ou radical
e distíngueo do aoristo sigmático.
GR2T1.5.2 Recoñece un aoristo
2.º en todos os seus modos e
voces.
GR2T1.5.3 Recoñece nos textos
o aoristo dos verbos γίγνομαι,
χω, βάλλω, λέγω e verbos conἔinfixo e sufixo nasal.
CCL
CAA
CD
Tema 2: A literatura grega I
1
2
3
8
9
10
11
12
.T2.1
A poesía épica.
.T2.1Coñecer as
características e
autores principais da
poesía épica grega.
Ler os cantos I, VI,
XVI e XXII d´A
Ilíada.
GR2T2.1.1 Comprende a
importancia da literatura grega
para Occidente e coñece as súas
etapas e soportes de escritura.
GR2T2.1.2 Nomea as principais
características da épica, así como
os seus autores e respectivas
obras.
GR2T2.1.3 Reflexiona sobre a
CAA
CSC
CCEC
CSIEE
CD
36
importancia e influencia de
Homero en toda a literatura
occidental.
GR2T2.1.4 Repasa e amplía os
coñecementos vistos en cursos
anteriores sobre o mito da Guerra
de Troia observando e
comentando imaxes de arte.
GR2T2.1.5 Le e comenta os
catro cantos d’A Ilíada
obrigatorios para as probas de
ABAU.
SEGUNDO TRIMESTRE
Temas 3: Sistema nominal e verbal II
4
5
6
7
8
12
.T3.1
Os temas en vogal e
ditongo.
Vocabulario.
.T3.1 Coñecer os
enunciados e a
declinación dos temas
en vogal e ditongo,
así como o seu
vocabulario básico.
Procurar derivados.
Analizar e traducir
frases e textos con
GR2T3.1.1 Declina temas en
vogal, e fai a análise morfolóxica
de substantivos en -ι e – υ con e
sen alternancia, destacando os
femininos tipo πόλις, πόλεως, e o
substantivo να ς, νεώς.ῦGR2T3.1.2 Declina e recoñece
os adxectivos de tres
terminacións de tema en -υ.
CCL
CAA
CD
37
palabras destes temas. GR2T3.1.3 Elabora o cadro
xeral da terceira declinación e o
cadro xeral do adxectivo.
GR2T3.1.4 Usa o vocabulario
básico destes temas e procura os
helenismos máis comúns.
GR2T3.1.5 Traduce distinguindo
nas frases e textos as palabras
destes temas.
.T3.2
Os verbos
contractos:
características e
vocabulario.
.T3.2 Comprender o
concepto de verbo
contracto e coñecer as
súas características.
Analizar e traducir
frases e textos con
estes verbos.
GR2T3.2.1 Distingue nos textos
un verbo contracto dun non
contracto.
GR2T3.2.2 Recoñece as
diferentes contraccións do tema
de presente e os alongamentos
dos outros temas verbais.
GR2T3.2.3 Nomea os verbos
contractos máis frecuentes e
traduce frases e textos con estes
verbos.
CCL
CAA
CD
.T3.3
O participio. Uso
nominal e verbal.
.T3.3 Coñecer o
participio nos seus
catro temas verbais,
GR2T3.3.1 Repasa e distingue o
participio con artigo e o
participio concertado visto en 1.º
CCL
CAA
CD
38
e distinguir o seu uso
nominal e verbal en
frases e textos.
de Bacharelato.
GR2T3.3.2 Recoñece o
participio de presente, futuro,
aoristo e perfecto.
GR2T3.3.3 Compara e distingue
unha oración de participio
concertado dunha de participio
non concertado ou absoluto.
GR2T3.3.4 Fai análise sintáctica
e tradución de diferentes
participios en frases e textos.
.T3.4
As oracións
subordinadas I. As
substantivas.
.T3.4 Comprender o
concepto de
subordinación e de
oración subordinada
substantiva.
Distinguir as
principais oracións
substantivas con ou
sen nexo en frases e
textos.
GR2T3.4.1 Repasa os nexos
coordinados vistos en 1.º de
Bacharelato.
GR2T3.4.2 Distingue en textos
unha oración coordinada dunha
subordinada.
GR2T3.4.3 Traduce frases e
textos con oracións substantivas
introducidas polas conxuncións
τι, ς, πως e μή, e distingueὅ ὡ ὅesta última do adverbio de
negación.
CCL
CAA
CD
39
GR2T3.4.4 Repasa e afianza o
coñecemento das oracións
substantivas de infinitivo
concertado e non concertado.
GR2T3.4.5 Traduce frases e
textos identificando as
substantivas de participio tras
algúns verbos de percepción e
coñecemento.
GR2T3.4.6 Repasa as oracións
interrogativas directas vistas en
1.º de Bacharelato e identifica as
indirectas introducidas por
pronomes ou adverbios
interrogativos e pola conxunción
ε .ἰ.T3.5
A reduplicación.
.T3.5 Coñecer todos
os procedementos de
formación da
reduplicación no
tema de perfecto.
GR2T3.5.1 Repasa o visto en 1.º
de Bacharelato sobre o tema de
perfecto.
GR2T3.5.2 Recoñece todos os
procedementos de formación da
reduplicación nos verbos simples
e compostos.
CCL
CAA
CD
40
GR2T3.5.3 Fai a análise
morfolóxica de formas verbais
con reduplicación separando os
seus compoñentes.
GR2T3.5.4 Traduce e recoñece
diferentes perfectos en frases e
textos.
.T3.6
O aoristo radical II.
.T3.6 Recoñecer o
aoristo radical dos
verbos φεύγω, βαίνω,
πίπτω e con sufixo -
(ι)σκω. Os polirrizos
ρχομαι, ράω, φέρωἔ ὁe α ρέω.ἱ
GR2T3.6.1 Comprende a
diferenza entre un imperfecto e
un aoristo radical.
GR2T3.6.2 Conxuga un aoristo
2º en todos os seus modos e
voces.
GR2T3.6.3 Traduce textos con
aoristos radicais.
CCL
CAA
CD
Tema 4: A literatura grega II
1
2
3
5
8
9
10
.T4.1
A poesía lírica
.T4.1 Coñecer as
características, tipos e
autores principais da
poesía lírica grega.
Ler unha selección de
poemas de Arquíloco,
Safo e Alceo.
GR2T4.1.1 Sitúa este xénero na
etapa arcaica e repasa os
personaxes e acontecementos
máis importantes da mesma.
GR2T4.1.2 Recoñece as
características, tipos e autores
principais da poesía lírica grega.
CAA
CSC
CCEC
CSIEE
CD
41
11
12
GR1T4.1.3 Le e comenta unha
selección de poemas de
Arquíloco, Safo e Alceo.
.T4.2
A historiografía.
.T4.2 Coñecer as
características,
autores e obras
destacadas da
historiografía grega,
principalmente de
Xenofonte.
GR2T4.2.1 Sitúa este xénero na
etapa clásica e identifica os
personaxes e acontecementos
históricos máis importantes da
mesma.
GR2T4.2.2 Coñece as causas,
acontecementos principais e
desenlace da Guerra do
Peloponeso.
GR2T4.2.3 Identifica e comenta
os personaxes e acontecementos
históricos nas obras de Xenofonte
obxecto de tradución.
TERCEIRO TRIMESTRE
Tema 5: Sistema nominal e verbal III
4
5
6
7
8
.T5.1
Os verbos oclusivos:
características e
vocabulario.
.T5.1 Comprender o
concepto de verbo
oclusivo e coñecer as
súas características.
Analizar e traducir
GR2T5.1.1 Repasa o visto o
curso pasado sobre as consoantes
oclusivas e os temas en oclusiva
da 3.ª declinación.
GR2T5.1.2 Recoñece os cambios
CCL
CAA
CD
42
12 frases e textos con
estes verbos.
fonéticos que experimentan as
consoantes oclusivas labiais,
guturais e dentais nos distintos
temas verbais.
GR2T5.1.3 Distingue nos textos
un verbo oclusivo dun non
oclusivo.
GR2T5.1.4 Nomea os verbos
oclusivos máis frecuentes e
traduce frases e textos con estes
verbos.
.T5.2
Os verbos líquidos:
características e
vocabulario.
.T5.2 Comprender o
concepto de verbo
líquido e coñecer as
súas características.
Analizar e traducir
frases e textos con
estes verbos.
GR2T5.2.1 Repasa o visto o
curso pasado sobre as consoantes
soantes e os temas en líquida e
nasal da 3.ª declinación.
GR2T5.2.2 Recoñece os
reforzos, contraccións e
alongamentos que se dan nos
distintos temas verbais.
GR2T5.2.3 Comprende o
concepto de aoristo asigmático e
distingue o aoristo dun verbo
líquido dun aoristo radical.
CCL
CAA
CD
43
GR2T5.2.4 Distingue nos textos
un verbo líquido dun non líquido.
GR2T5.2.5 Nomea os verbos
líquidos máis frecuentes e
traduce frases e textos con estes
verbos.
.T5.3
As oracións
adverbiais I.
.T5.3 Comprender o
concepto de oración
subordinada
adverbial.
Distinguir as
oracións causais,
temporais, finais e
consecutivas en
frases e textos.
GR2T5.3.1 Coñece os principais
nexos causais, temporais, finais e
consecutivos.
GR2T5.3.2 Distingue os nexos
que só expresan unha
circunstancia dos que poden
expresar varias, destacando os
usos da conxunción ς.ὡGR2T5.3.3 Traduce frases e
textos con oracións subordinadas
adverbiais introducidas por estes
nexos.
CCL
CAA
CD
.T5.4
As oracións
adverbiais II.
.T5.4 Distinguir as
oracións
comparativas,
condicionais e
concesivas en frases e
GR2T5.4.1 Coñece os principais
nexos comparativos,
condicionais e concesivos.
GR2T5.4.2 Comprende os catro
tipos que presentan as oracións
CCL
CAA
CD
44
textos. condicionais, e relaciónaos co
latín, galego e inglés.
GR2T5.4.3 Identifica a partícula
ν e comprende os seus usos.ἄ.T5.5
Os verbos
atemáticos.
.T5.5 Comprender o
concepto de verbo
atemático e coñecer
as súas características
principais. Analizar e
traducir frases e
textos con estes
verbos.
GR2T5.5.1 Repasa o visto o
curso pasado sobre o verbo ε μί.ἰGR2T5.5.2 Comprende o
concepto de verbo atemático e
distíngueo de un temático.
GR2T5.5.3 Coñece os tres tipos
de verbos atemáticos.
GR2T5.5.4 Recoñece as
características principais destes
verbos.
GR2T5.5.5 Distingue polo
lexema entre formas do verbo
ε μί e ε μι.ἰ ἶGR2T5.5.6 Recoñece polo
lexema diversas formas de
δίδωμι, τίθημι, στημι e ημι.ἵ ἵGR2T5.5.7 Recoñece polo
lexema diversas formas de verbos
con sufixo -νυ, especialmente
CCL
CAA
45
δείκνυμι e λλυμι.ὄGR2T5.5.8 Nomea os verbos
atemáticos máis frecuentes e
traduce frases e textos con estes
verbos.
GR2T5.5.9 Elabora o cadro xeral
dos verbos temáticos e
atemáticos.
Tema 6: A literatura grega III
1
2
3
5
8
9
10
11
12
.T6.1
O teatro.
.T6.1 Recoñecer a
orixe, características,
xéneros e autores
principais da poesía
dramática grega. Ler
a traxedia Edipo Rei e
a comedia A
asemblea de
mulleres.
GR2T6.1.1 Coñece a orixe,
características, organización,
xéneros e autores principais do
teatro grego.
GR2T6.1.2 Comprende a
relación do teatro coa democracia
ateniense, observando e
comentando imaxes de arte.
GR2T6.1.3 Le e comenta a
traxedia de Sófocles Edipo Rei e
a comedia de Aristófanes A
asemblea de mulleres.
GR2T6.1.4 Comprende a
importancia do teatro grego.
CAA
CSC
CCEC
CSIEE
CD
46
CONTIDOS MÍNIMOS PARA 2.º DE BACHARELATO
O alumnado deberá dominar os mesmos contidos mínimos de 1.º e ademais:
1. Marco histórico da Grecia antiga:
– Coñecer os acontecementos e personaxes históricos máis destacados das etapas clásica e helenística, sobre todo o século V a.C.
2. Xéneros literarios gregos:
– Coñecer as características e autores máis destacados da épica, a lírica e o teatro grego.
3. Lectura dos seguintes textos e autores:
– Cantos I, VI, XVI e XXII da Ilíada de Homero.
– Selección de poemas de Arquíloco, Safo e Alceo.
– Edipo Rei de Sófocles.
– Asemblea de mulleres de Aristófanes.
4. As tres declinacións.
5. Os modos subxuntivo, optativo e imperativo de λύω e είμί.
6. Principais características dos verbos contractos en -άω, έω, -όω.
7. Principais características dos verbos consonánticos.
8. As principais conxuncións subordinadas.
9. O infinitivo concertado e non concertado.
10. O participio concertado e absoluto.
11. Tradución con dicionario dun texto sinxelo dunhas tres liñas de Xenofonte.
47
ATENCIÓN Á DIVERSIDADE: REFORZOS E PENDENTES
Para os alumnos de Grego coa materia de 1.º de bacharelato pendente que necesiten recuperala establécense dous exames: un no
primeiro trimestre (novembro) no que entrará a metade da materia, outro no mes de febreiro no que entrará a segunda metade da materia (o
que inclúe, tratándose dunha lingua, os contidos de primeira metade). Se non aproba, enténdese que, no exame final, a primeiros de maio,
entrarán os contidos lingüísticos de todolos temas estudados no primeiro curso.
En relación ás actividades de reforzo especiais, a materia de Grego en 1.º de bacharelato é propia de modalidade polo que adoita ser
escollida por aqueles alumnos e por aquelas alumnas que non tiveron grandes problemas coa lingua na ESO; ademais comézase desde cero,
o que facilita a incorporación á mesma de todos os alumnos e todas as alumnas desde o principio, e o número de alumnos e de alumnas por
aula adoita ser pouco numeroso. Todo isto facilita a adopción de reforzos puntuais con diversos materiais.
En 2.º de bacharelato adoitan escoller Grego os alumnos e as alumnas que tiveron un resultado positivo no curso anterior.
De calquera forma, se se observan atrasos significativos no progreso da materia, os alumnos e as alumnas disporán de reforzos
puntuais con diversos materiais e exercicios complementarios.
48
CRITERIOS E INSTRUMENTOS DA AVALIACIÓN.
CRITERIOS DE CALIFICACIÓN.
A avaliación do proceso de aprendizaxe do alumno levarase a cabo por medio dos seguintes instrumentos:
Observación do traballo diario.
Probas específicas.
Realización de tarefas puntuais.
1) Traballo diario: Labor fundamental do profesorado é a observación e o control do traballo diario do alumno mediante:
Preguntas frecuentes na aula.
Seguimento do caderno do alumno.
Control de asistencia e puntualidade.
Observación do grao de participación na clase.
Valoración da actitude.
Deste xeito o profesor observará as dificultades, os avances ou os erros máis frecuentes dos alumnos e poderá atendelos axeitadamente.
2) Probas específicas: As probas recollerán o exposto durante o período correspondente, sen que representen unha dificultade non salvable
para o alumno que traballou acotío. Poderán facerse:
49
Probas escritas ou orais.
Probas sen previo aviso.
Probas fixadas xa de antemán ao principio do trimestre: mínimo dúas probas a mediados e finais de cada trimestre fixadas, no
posible, de acordo cos alumnos.
3) Tarefas puntuais: Versarán sobre os aspectos culturais da materia e consistirán na elaboración de traballos para os que será preciso a
lectura de bibliografía primaria e secundaria recomendada polo profesor e accesible na biblioteca do centro. Valorarase:
A puntualidade na data de entrega prevista.
A presentación do traballo.
A comprensión e síntese do tema motivo do traballo.
A elaboración persoal.
A exposición oral.
A comprensión lectora e o manexo das TIC.
A) 1º de BACHARELATO
As probas específicas versarán, en xeral, sobre as seguintes cuestións :
Análise morfolóxica de varios nomes e outras categorías gramaticais.
50
Análise morfolóxica de varios verbos.
Análise sintáctica e tradución de varias frases.
Cuestións relativas ao vocabulario (helenismos).
Preguntas dos temas culturais.
As tarefas puntuais versarán exclusivamente sobre os aspectos culturais.
Calificación das probas específicas e as tarefas puntuais:
A análise morfolóxica representará o 40% da nota global de cada trimestre o do curso.
A análise sintáctica e traducción representará o 40% da nota global de cada trimestre e do curso.
As cuestións relativas ao vocabulario (helenismos) e aos temas culturais representarán o 20% (10% respectivamente) da nota global de
cada trimestre e do curso.
Non se poderán considerar aprobadas as probas nas que os alumnos non demostren un coñecemento mínimo de cada unha das partes da
proba: análise morfolóxica, análise sintáctica, helenismos e temas culturais. Non se poderá considerar aprobado na avaliación final de curso
o alumno que non demostre un coñecemento mínimo de cada unha das partes da materia.
51
A calificación das tarefas puntuais é solidaria coa calificación dos temas culturais das probas específicas (10% da nota de cada trimestre e
da nota final do curso), sendo obrigatoria a sua realización para obter o devandito 10% das notas trimestrais e da nota final.
Tratándose da apredizaxe dunha lingua, os contidos son acumulativos, polo tanto ponderaranse, na avaliación e calificación final do curso,
as calificacións obtidas en cada trimestre en función da progresión dos alumnos: no caso dunha progresión descendente, a calificación dos
dous primeiros trimestres representará o 50% de nota final, mentres que a calificación do último trimestre representará o outro 50%. No
caso dunha progresión ascendente, a calificación do último trimestre respresentará o 100% da calificación final do curso.
B) 2º de BACHARELATO
En 2.º de bacharelato as probas, dende o principio, adaptaranse gradualmente, na forma e nos criterios de calificación, aos criterios
establecidos pola CIUG para as ABAU e constarán de:
Un texto para traducir (60% da calificación: 6 puntos).
Preguntas de morfoloxía, de sintaxe, helenismos e cuestións culturais referidas ao texto (30% da calificación: 3 puntos)
Cuestións sobre as lecturas obrigatorias (10% da calificación: 1 punto).
Levaranse a cabo un mínimo de duas probas trimestrais e, no último trimestre, a maiores, haberá unha proba final que responderá,
estrictamente, aos criterios da CIUG que expoñemos a continuación:
52
A proba final de 2.º de bacharelato constará dun texto para traducir dunhas tres liñas; catro preguntas a elixir tres sobre cuestións
gramaticais e culturais referidas ao texto; e dúas preguntas a elixir unha sobre os temas de literatura e as lecturas obrigatorias.
Dacordo co programa vixente e os novos acordos adoptados pola CIUG, a labor de traducción e coñecemento práctico da lingua grega se
considera básica e non sustituible por ningunha outra labor de estudios literarios, lingüísticos, histórico-culturales, etc. En consecuencia,
dos DEZ (10) puntos posibles se reservarán SEIS (6) para a calificación da traducción; as respostas ás cuestións gramaticais e culturais
referidas ao texto contribuirán á calificación final cun máximo de TRES (3) puntos; a pregunta sobre a lectura de obras literarias se
calificará como máximo cun UN (1) punto. Na TRADUCCIÓN se considerarán faltas os erros cometidos tanto na interpretación gramatical
(morfoloxía e sintaxis) como na léxica (erro na consulta do diccionario). Se valorará positivamente a corrección e soltura sintáctica da
traducción. Nas PREGUNTAS se valorará tanto o contido -cantidade e calidade dos coñecementos- como a forma na que son expostos
-corrección e soltura léxica, sintáctica, ortográfica, etc.
Tratándose da apredizaxe dunha lingua, os contidos son acumulativos, polo tanto ponderaranse, na avaliación e calificación final do curso,
as calificacións obtidas en cada trimestre en función da progresión dos alumnos: no caso dunha progresión descendente, a calificación dos
dous primeiros trimestres representará o 50% da nota final, mentres que a calificación do último trimestre representará o outro 50%. No
caso dunha progresión ascendente, a calificación do último trimestre respresentará o 100% de calificación final do curso.
A proba final servirá como recuperación do curso no caso dos alumnos con media de suspenso nas calificacións trimestrais, e como proba
para mellorar a nota no caso dos alumnos que superen o curso dacordo coa media das calificacións trimestrais.
53
MATERIAIS
Caderno do alumnado.
Libro de texto: Grego, Baías Edicions (1º de bacharelato).
Selección de textos de Xenofonte e Platón (proporcionados polo profesor) e Diccionario griego-español, Vox (só para 2.º de
bacharelato)
O Departamento e a Biblioteca do centro achegará o seguinte material:
Obras literarias clásicas traducidas.
Vídeos e DVD sobre o mundo clásico, así como webgrafía sobre os temas do programa.
AVALIACIÓN DA PROGRAMACIÓN
Esta programación será avaliada ao longo do curso nas sucesivas horas de Xefatura do departamento, que terán lugar unha vez á
semana, segundo o horario presentado. Na memoria de final de curso serán recollidos e analizados os obxectivos que se puideron cumprir,
introducindo as modificacións que algúns deles necesiten para a súa adecuación no curso que vén. Igualmente serán recollidos aqueles
obxectivos que non foi posible levar a cabo, analizando as causas e introducindo as rectificacións necesarias nos casos en que sexa posible,
ou eliminándoos.
54
PARTICIPACIÓN NO PROXECTO LECTOR DO CENTRO:
1.- Lecturas da materia:
1.º de bacharelato:
A Odisea (Versión íntegra ou adaptacións)
Selección de lecturas sobre historia e mitoloxía.
2.º de bacharelato:
A Ilíada (cantos I, VI, XVI e XXII).
Poemas de Arquíloco, Safo e Alceo.
Edipo Rei de Sófocles.
A asemblea de mulleres de Aristófanes.
ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES
Durante o curso poderían levarse a cabo as seguintes actividades en función das circunstancias e evolución do curso:
1. Teatro Grecolatino: Asistir a un espectáculo teatral composto dunha traxedia grega e unha comedia latina interpretadas por un grupo
de teatro xuvenil no marco do Festival de Teatro Grecolatino.
55
Programación Didáctica de Cultura Clásica
3º y 4º de ESO
56
Las competencias educativas del currículo
‹‹En línea con la Recomendación 2006/962/EC, del Parlamento Europeo y del Consejo, de 18 de diciembre de 2006, sobre las competencias clave parael aprendizaje permanente, este real decreto se basa en la potenciación del aprendizaje por competencias, integradas en los elementos curriculares para propiciar unarenovación en la práctica docente y en el proceso de enseñanza y aprendizaje. Se proponen nuevos enfoques en el aprendizaje y evaluación, que han de suponer unimportante cambio en las tareas que han de resolver los alumnos y planteamientos metodológicos innovadores. La competencia supone una combinación dehabilidades prácticas, conocimientos, motivación, valores éticos, actitudes, emociones, y otros componentes sociales y de comportamiento que se movilizanconjuntamente para lograr una acción eficaz. Se contemplan, pues, como conocimiento en la práctica, un conocimiento adquirido a través de la participación Acta enprácticas sociales que, como tales, se pueden desarrollar tanto en el contexto educativo formal, a través del currículo, como en los contextos educativos no formales einformales››.
‹‹Se adopta la denominación de las competencias clave definidas por la Unión Europea. Se considera que “las competencias clave son aquellas que todas las personasprecisan para su realización y desarrollo personal, así como para la ciudadanía Acta, la inclusión social y el empleo”. Se identifican siete competencias clave esencialespara el bienestar de las sociedades europeas, el crecimiento económico y la innovación, y se describen los conocimientos, las capacidades y las actitudes esencialesvinculadas a cada una de ellas››.
Las competencias clave del currículo son las siguientes:
Comunicación lingüística (CL).
Competencia matemática y competencias básicas en ciencia y tecnología (CMCT).
Competencia digital (CD).
Aprender a aprender (AA).
Competencias sociales y cívicas (CSC).
Sentido de iniciativa y espíritu emprendedor (IE).
Conciencia y expresiones culturales (CEC).
57
Objetivos curriculares de la Educación Secundariaa) Asumir responsablemente sus deberes, conocer y ejercer sus derechos en el respeto a los demás, practicar la tolerancia, la cooperación y la solidaridad entre laspersonas y grupos, ejercitarse en el diálogo afianzando los derechos humanos y la igualdad de trato y de oportunidades entre mujeres y hombres, como valorescomunes de una sociedad plural y prepararse para el ejercicio de la ciudadanía democrática.
b) Desarrollar y consolidar hábitos de disciplina, estudio y trabajo individual y en equipo como condición necesaria para una realización eficaz de las tareas delaprendizaje y como medio de desarrollo personal.
c) Valorar y respetar la diferencia de sexos y la igualdad de derechos y oportunidades entre ellos. Rechazar la discriminación de las personas por razón de sexo o porcualquier otra condición o circunstancia personal o social. Rechazar los estereotipos que supongan discriminación entre hombres y mujeres, así como cualquiermanifestación de violencia contra la mujer.
d) Fortalecer sus capacidades afectivas en todos los ámbitos de la personalidad y en sus relaciones con los demás, así como rechazar la violencia, los prejuicios decualquier tipo, los comportamientos sexistas y resolver pacíficamente los conflictos.
e) Desarrollar destrezas básicas en la utilización de las fuentes de información para, con sentido crítico, adquirir nuevos conocimientos. Adquirir una preparación básicaen el campo de las tecnologías, especialmente las de la información y la comunicación.
f) Concebir el conocimiento científico como un saber integrado, que se estructura en distintas disciplinas, así como conocer y aplicar los métodos para identificar losproblemas en los diversos campos del conocimiento y de la experiencia.
g) Desarrollar el espíritu emprendedor y la confianza en sí mismo, la participación, el sentido crítico, la iniciativa personal y la capacidad para aprender a aprender,planificar, tomar decisiones y asumir responsabilidades.
h) Comprender y expresar con corrección, oralmente y por escrito, en la lengua castellana y en la lengua gallega, textos y mensajes complejos, e iniciarse en elconocimiento, la lectura y el estudio de la literatura.
i) Comprender y expresarse en una o más lenguas extranjeras de manera apropiada.
j) Conocer, valorar y respetar los aspectos básicos de la cultura y la historia propias y de los demás, así como el patrimonio artístico y cultural.
k) Conocer y aceptar el funcionamiento del propio cuerpo y el de los otros, respetar las diferencias, afianzar los hábitos de cuidado y salud corporales e incorporar laeducación física y la práctica del deporte para favorecer el desarrollo personal y social. Conocer y valorar la dimensión humana de la sexualidad en toda su diversidad.Valorar críticamente los hábitos sociales relacionados con la salud, el consumo, el cuidado de los seres vivos y el medio ambiente, contribuyendo a su conservación ymejora.
l) Apreciar la creación artística y comprender el lenguaje de las distintas manifestaciones artísticas, utilizando diversos medios de expresión y representación.
58
Bloques de contenidos La asignatura de Cultura Clásica tiene como finalidad facilitar al alumnado un primer acercamiento general al estudio de las civilizaciones griega y latina en los ámbitosliterario, artístico, filosófico, científico y lingüístico, con objeto de que, a partir de su estudio, pueda tomar conciencia de la pervivencia, influencia y presencia de muchosde estos aspectos en la cultura occidental, mejorando de este modo su comprensión de lo que constituye su identidad cultural y de las diversas manifestaciones que ladefinen. [...]
De acuerdo con este planteamiento, el currículo de la asignatura se articula en una serie de bloques temáticos pertenecientes a dos ámbitos diferentes, aunqueclaramente interrelacionados:
Ámbito lingüístico, que se orienta fundamentalmente a analizar la relación de parentesco que existe entre las lenguas clásicas y un buen número de las que sehablan en la actualidad. Para ello se parte del concepto de familia lingüística, entendido como un conjunto de lenguas que presentan características comunesen los distintos niveles del lenguaje, para centrar la atención en la familia de las lenguas indoeuropeas, a la que pertenecen el griego y el latín, y de la que sederivan una buena parte de las lenguas modernas. [...]
Ámbito no lingüístico, en el que se engloban el resto de los bloques propuestos (geografía, historia, religión, arte, sociedad y vida cotidiana, literatura ypervivencia en la actualidad) enfocados todos ellos a iniciar al alumnado en el conocimiento de los aspectos más característicos de la cultura grecorromana y,a través de su estudio, en el análisis y la comprensión de muchos de los cánones artísticos y los patrones culturales propios de nuestra civilización.
Para sentar las bases de este estudio se parte de la necesidad de situar adecuadamente en el tiempo y en el espacio los acontecimientos más destacados de lahistoria de las civilizaciones griega y romana [...].
El estudio de la religión griega y romana presta especial atención, por una parte, a la mitología, cuya influencia resulta decisiva para la configuración del imaginariooccidental, y por otra, a las manifestaciones más significativas de la religiosidad oficial [...]. Especial atención merecen también las distintas manifestaciones artísticasque nos han legado las civilizaciones griega y romana y que constituyen en gran medida los modelos y precedentes de muchas de las producciones actuales. [...] Sededica un apartado, por último, a la vida cotidiana, dentro de la cual se abordan aspectos como la vida familiar o la organización social de la vida política y la luchaderivada de los enfrentamientos entre sus distintos integrantes [...]. Como colofón de todo lo anterior se ha reservado un bloque al estudio de la pervivencia del legadoclásico en la actualidad. [...]
El área de Cultura Clásica se estructura en los siguientes bloques:
Bloque 1. Geografía.
Bloque 2. Historia.
Bloque 3. Mitología.
Bloque 4. Arte.
Bloque 5. Sociedad y vida cotidiana.
Bloque 6. Lengua/Léxico.
Bloque 7. Pervivencia en la actualidad.
59
Materiales didácticos para 3º y 4º de ESO.1. Libro de texto: Cultura Clásica. Serie Evoca. Editorial Santillana (mismo libro para ambos niveles).
2. Recursos web de Santillana y amplia webgrafía proporcionada por el profesor.
3. Libros de lectura y consulta en la Biblioteca del centro, proporcionada por el profesor.
Temporalización.3º de ESO:
Dado que solo disponemos de 2 horas semanales para la asignatura, se prevé el estudio de 2 unidades didácticas por trimestre. En función de los avances de cada grupo (hay dos), se podría llegar a estudiar 3 unidades didácticas en algún trimestre, quizás el segundo.
4º de ESO:
Al disponer de una hora semanal más que en 3º y contar, a priori, con una mayor madurez del alumnado, se prevé el estudio de 3 unidades didácticas por trimestre, pudiéndose llegar a 4 unidades en el segundo.
Orden temporal en el estudio de las unidades didácticas, tanto en 3º como en 4º:
El orden que seguiremos será, en principio, el propuesto por el propio libro de texto, pudiéndose alterar en función de los intereses intelectuales de cada grupo.
60
Unidad 1. Las lenguas y su origen clásico OBJETIVOS CURRICULARESa) Asumir responsablemente sus deberes, conocer y ejercer sus derechos en el respeto a los demás, practicar la tolerancia, la cooperación y la solidaridad entre laspersonas y grupos, ejercitarse en el diálogo afianzando los derechos humanos como valores comunes de una sociedad plural y prepararse para el ejercicio de laciudadanía democrática.
b) Desarrollar y consolidar hábitos de disciplina, estudio y trabajo individual y en equipo como condición necesaria para una realización eficaz de las tareas deaprendizaje y como medio de desarrollo personal.
d) Fortalecer sus capacidades afectivas en todos los ámbitos de la personalidad y en sus relaciones con los demás, así como rechazar la violencia, los prejuicios decualquier tipo, los comportamientos sexistas y resolver pacíficamente los conflictos.
e) Desarrollar destrezas básicas en la utilización de las fuentes de información para, con sentido crítico, adquirir nuevos conocimientos. Adquirir una preparaciónbásica en el campo de las tecnologías, especialmente las de la información y la comunicación.
g) Desarrollar el espíritu emprendedor y la confianza en sí mismo, la participación, el sentido crítico, la iniciativa personal y la capacidad para aprender a aprender,planificar, tomar decisiones y asumir responsabilidades.
h) Comprender y expresar con corrección, oralmente y por escrito, en la lengua castellana y gallega, textos y mensajes complejos, e iniciarse en el conocimiento, lalectura y el estudio de la literatura.
j) Conocer, valorar y respetar los aspectos básicos de la cultura y la historia propias y de los demás, así como el patrimonio artístico y cultural.
l) Apreciar la creación artística y comprender el lenguaje de las distintas manifestaciones artísticas, utilizando diversos medios de expresión y representación.
PUNTO DE PARTIDA DE LA UNIDAD
Enfoque de la unidad. El alumno comprenderá la relación de parentesco que existe entre las lenguas clásicas y otras lenguas que se hablan en la actualidad; conocerá el concepto de familia lingüística y las principales características de las lenguas indoeuropeas. Los alumnos identificarán algunos étimos griegos y latinos del léxico castellano; diferenciarán las palabras patrimoniales de los cultismos y latinismos; conocerán la evolución de distintos sistemas de escritura. Los alumnos descubrirán representaciones de la mitología clásica en el entorno urbano.
Lo que los alumnos ya conocen. Los alumnos conocen el concepto de familia aplicado a las palabras; saben que algunas palabras de diferentes idiomas separecen entre sí porque tienen un origen común. Los alumnos están familiarizados con el uso de algunas letras del alfabeto griego en Matemáticas; conocenalgunos latinismos y helenismos de uso habitual
Previsión de dificultades. Es posible que existan algunas dificultades para identificar los étimos griegos y latinos. Prevenir con actividades de refuerzo.
61
CONTENIDOS CRITERIOS DE EVALUACIÓN CURRICULARES
CONTENIDOS CURRICULARES DEL ÁREA CONTENIDOS DE LA UNIDAD
BLOQUE 3. MITOLOGÍA Elaboración de un mural cooperativo a través del cual se cuenta en viñetas la fundación de Roma y la historia de Rómulo y Remo.
Investigación sobre la guerra de Troya.
Elaboración de un árbol genealógico de Rómuloy Remo.
Análisis del carácter y la personalidad de Ares.
Investigación sobre las nueve musas de la mitología clásica.
Investigación sobre la leyenda de Medusa.
B3-1. Conocer los principales dioses de la mitología grecolatina.
CONTENIDOS CRITERIOS DE EVALUACIÓN CURRICULARES
CONTENIDOS CURRICULARES DEL ÁREA CONTENIDOS DE LA UNIDAD
BLOQUE 6. LENGUA/LÉXICO Explicación de los diferentes rasgos que permiten clasificar los sistemas de escritura y diferenciarlos entre sí, teniendo en cuenta su evolución con el paso del tiempo. La escritura pictográfica y la escritura fonética.
Descripción del alfabeto griego. Origen y repercusión.
Identificación de las letras del alfabeto griego y su transcripción latina.
El origen de las lenguas. Qué es el indoeuropeo.
Identificación y localización en un mapa las principales familias lingüísticas indoeuropeas.
Las lenguas romances y su evolución desde el
B6-1. Conocer la existencia de diversos tipos de escritura, distinguirlos y distinguir unas de otras.
B6-2. Distinguir distintos tipos de alfabetos usados en laactualidad.
B6-3. Conocer el origen común de diferentes lenguas.
B6-4. Comprender el origen común de las lenguas romances.
B6-5. Identificar las lenguas romances y no romances de la Península Ibérica y localizarlas en un mapa.
B6-6. Identificar léxico común, técnico y científico de origen grecolatino en la propia lengua y señalar su relación con las palabras latinas o griegas originarias.
62
latín. Las lenguas romances en el mapa.
Clasificación de palabras patrimoniales y cultas.
Latinismos usuales en el castellano.
Identificación de étimos griegos y de su significado en castellano.
Definición de términos científicos y/o técnicos a partir de su descomposición en étimos griegos.
CONTENIDOS CRITERIOS DE EVALUACIÓN CURRICULARES
CONTENIDOS CURRICULARES DEL ÁREA CONTENIDOS DE LA UNIDAD
BLOQUE 7. PERVIVENCIA EN LA ACTUALIDAD Investigación sobre las lenguas dominantes en la historia y en la actualidad.
El proceso de desaparición de la creencia en los dioses griegos y romanos.
Aspectos del lenguaje y la cultura actual que manifiestan la supervivencia de los mitos griegos.
Actitudes de respeto, curiosidad e interés hacia la diversidad lingüística, cultural y religiosa.
Debate sobre el uso de monumentos para las celebraciones actuales.
B7-1. Reconocer la presencia de la civilización clásica en las artes y en la organización social y política.
B7-2. Conocer la pervivencia de la mitología y los temaslegendarios en las manifestaciones artísticas actuales.
B7-3. Identificar los aspectos más importantes de la historia de Grecia y Roma y su presencia en nuestro país y reconocer las huellas de la cultura romana en diversos aspectos de la civilización actual.
B7-4. Realizar trabajos de investigación sobre la pervivencia de la civilización clásica en el entorno, utilizando las tecnologías de la información y la comunicación.
BLOQUE 3. MITOLOGÍA CRITERIOS DE EVALUACIÓN
CURRICULARESESTÁNDARES DE APRENDIZAJE INDICADORES DE LOGRO ACTIVIDADES COMPET
ENCIASB3-1. Conocer los principales dioses de la mitología grecolatina.
B3-3.1.
Top Related