Ane López

OLATZ Gorrotxategi bilbotarrakzuzendu du Eidabe antzerki kon-painiak kaleratu duen antzezlanberria: Mari eta Gaileta Fabrika.Galder Perezek idatzita, fabrikabatean greba egiten duten emaku-me langile baten istorioa jorratzendu, modu horretan parekidetasunahizpide izanik langile horiekomenduz. Gorrotxategik aitortzenduenez, “obrak entretenitzeazgain, hezitu ere egiten du”. EuskalHerriko hainbat herritan ikusgaiegon da honezkero eta ibilbide lu-zea du aurretik.

–Zer eskaintzen du Mari etaGaileta Fabrika antzezlanak?

–Familia ikuskizun bat da. Go-zatzeaz eta hunkitzeaz aparte ema-kumearen borroka nolakoa izanzen erakusten digu eta etorkizune-rako tresnak ematen dizkigu, baieskola esparruan, lanean… ema-kumeak dauden giro guztietan.

–Ume baten eta bere amama-ren istorioan zentratzen da, ez-ta?

–Bai, umearen, bere amareneta amamaren istorioan. Amama30eko hamarkadan langilea izanzen. Lan giroa ezberdina zen bainagauza batzuk komunean manten-tzen dira, izan ere, alor asko ez di-ra konpondu oraindik. Ama gaureguneko langile arrunt bat da etaemakume izateagatik lanean di-tuen kezkak eta tentsioak ikustendira eta baita bere alabarenak ere.Kasu honetan, eskola esparruan,espazioaren erabileraren inguruandituen arazoak isladatzen ditu.

–Hiru belaunaldiren egoeraezberdinak orduan.

–Hiru belaunaldi dira guztira,izaera guztiz ezberdineko hiruemakume, bai adinean, eta baitabizi izan duten kontestu historiko-an ere. Erresistentzia da hirurekkomunean dutena.

–Zein da obraren mezua?–Norabide ezberdinetan egin

dugu lan, izan ere emakumearenarazoa ez da bakarrik lanpostuetanedo eskoletan gertatzen. Oso ga-rrantzitsua den trama adinen arte-ko komunikazioa da. Amama hordagoela ikusten duzu, baina ez zai-tuela ulertuko pentsatzen duzu, e-txeko andra bat izan dela bere bi-zitza osoan zehar... Kasu askotanez ditugu familian dauden pertso-nak ondo ezagutzen. Arlo horretanlan polita egin dugula uste dut, no-

rriak daudelako. Horregatik bigauzak uztartzen ditugu.

–Gizonen eta emakumeen ar-teko ezberdintasunak jorratzendira ere. Urteak pasatu arrenegoera aldatu ez dela islatzekosortu da?

–Bai, izan ere, borrokan ibili zi-ren emakume horiek 30ko hamar-kadan, industriako lehenengoemakume langileak izan ziren etaizugarrizko borroka egin zuten.Gainera, otsailean zortzi ordukolanordua sortu zenetik ehun urteigaro direla ospatu dugu. Emaku-me horiek borroka handia egin zu-ten eta langile guztioi gauzakerraztu egin dizkigute, nahiz etaoraindik emakumeei lan asko egi-teko geratzen zaigun. Argi dagolana emakumeek oraindik irabazibehar dugun esparrua dela, inde-pendentzia ekonomikoa edukitze-ko lanetik hasi behar garelako. Pe-na bat da baina lan eskubide onakizan arte ezingo dugu maila bereanegon. Haien lana eskertu eta gogo-ratu egin behar dugu, nahiz etaoraindik bide luzea geratzen zai-gun egiteko.

–Azaroan estreinatu zenutenobra Bilbon. Nolakoa izan da

zitza bezala. Obramomentu batzue-tan iraultzailea daeta emakumeakaltxatu egiten diraaltxatu behar dire-nean eta beste momentubatzuetan ondo pasatzen duguobra ikusten momentu dibertiga-

la azkenean bata bestearen istorioaezagutu nahi duen eta hasieran osozaila suertatzen zen komunikaziohori azkenean egoera aldatu etaonera egiten duen ikusten da an-tzezlanean.

–Umorea ere erabiltzen da.–Oso garrantzitsua da umorea

bizitzan. Hunkigarria ere bada, bi-

publikoren harrera?–Estreinatu arte ez dakizu guz-

tiz jendeak izango duen erreak-zioa, nahiz eta guk hasieratik lane-an konfidantza handia genuen. Ezdakizu barre egingo duten, asper-tuko diren... baina estreinatzeanargi ikusi genuen familia osorakoikuskizuna zela, momentuoro hiruemakumeekin topera daudelaikusten delako eta jendea indartsueta borroka jarraitzeko gogoekinirtetzen delako. Gainera, haur as-kok: zer da greba?, zergatik egitenda greba?... galdetzen dute. Etor-kizunean lan egin beharko dute etaprestatu behar ditugu. Hasieranadina mugatuta geneukan baina

estreinuan ikusi genuen hauroso txikiak oso adi zeudela

eta helduak ere entre-tenituta zeudela.

–Ez da umeentzatbakarrik eskaintzenden obra orduan?

-Familia osoaren-tzat aproposa da. An-tzerkia “dokumentua”

da, historia, gainera gu-rea, Bilbokoa, eta hori guztioi in-

teresatzen zaigu. Erritmo handia-rekin egindako obra da, nagusient-zat ere oso aproposa.

–Antzerkia erreminta kultu-rala da, baina hezitzailea ere ba-dela esango zenuke?

–Guztiz. Antzerkia egiten du-gun pertsonek erantzukizun bat

daukagu. Ez dut esan nahi betibandera politikoarekin egonbehar dugunik, beti hezit-zen eta gauza sozialetan

aritzen, baina puntu bateanere eginbehar hori daukagu. Eta

gai honekin are gehiago.–Ez da memoriari buruz egi-

ten duzun lehenengo lana. Gaihori jorratzea gustoko duzu?

–Bai, asko gustatzen zait memo-ria historikoa arlo guztietan, ezbakarrik frankismoaren memoriahistorikoa, nire Akilesen orpoa de-na. Orokorrean memoria eta doku-mentuak asko interesatzen zaizkit.Hala ere, egia da faxismoarenkontrako antzerkia asko gustatzenzaidala, bai. Gehienetan gizakiekdituzten gauza txarrenei buruz hitzegiten dut, ez dakit zein den arra-zoia baina nire antzezlanetan harihorretatik tiratzea gustatzen zaitaskotan.

LA compañía teatral bilbainaEidabe, estrenó en noviembreen Pabellón 6 la obra en eus-kera Mari y la fábrica de galle-tas, pieza de teatro familiarque trata sobre la igualdad yla paridad. Es un homenaje atodas esas mujeres trabajado-ras que han allanado el terre-no a las nuevas generaciones.Como explica su directoraOlatz Gorrotxategi, “la luchaque llevaron a cabo esas mu-jeres trabajadoras nos ha faci-litado el camino a todas”.

Con propuestas teatrales fa-miliares, Eidabe sigue hacien-do hincapié en la temática dela igualdad y ofreciendo al pú-blico trabajos divertidos, rei-

vindicativos y educa-tivos. Y es que haceescasos meses tambiénestrenaron la obra Futbolis-tas y princesas, con texto ydirección de Galder Pérez,en la que narran la historiade dos niños que no se sien-ten identificados con las re-glas de identidad impuestassocialmente. Por ello, los dosromperán con los tópicos se-xistas tan enraizados en la so-ciedad.

De ese modo, las obras deEidabe siguen recorriendomultitud de localidades deEuskal Herria, entre ellasEtxebarri, Durango o Bilbao.Además, según recalca la di-

rectora de Mari eta Gaileta Fa-brika –que protagonizan lasactrices Ainhoa Artetxe, Nago-re González y Itxaso Paia–, laspiezas son apropiadas paratoda la familia.

“Familia osorakoantzezlana da,Bilboko historioakontatzen da, guztioiinteresatzenzaiguna”

“

“Antzerkiaerreminta hezitzaileaere bada”, OlatzGorrotxategirenustez

“

Olatz Gorrotxategi, ‘Mari eta Gaileta Fabrika’ obraren zuzendaria

“Emakumearen borroka nolakoa izanzen erakusten digu antzezlanak”

Perspectivade género

“Industriako lehenengo emakumeek bidea erraztu digute”

19marzo de 2019 B i lbao