Transcript of Olatz j nutrizino funtzinoa
- 1. NUTRIZINO FUNTZINOA DIGESTINO FUNTZIOA digestinoa elikagaiak
deskonposatzea eta bere organismoarentzat behar diren mantenugaiak
bihurtzeko aldaketen multzoa da. Digestinoa digestino aparatuan
gertatzen da. AHOAN: elikagaiak mastekatu egiten dira hortz aginen
bidez, txu guruinak txua botatzen dabe eta subtantzia biak
nahastuta elikadura boloa sortzen da. FARINGEAN ETA HESTEGORRIAN:
elikadura boloa tuboetatik bajatu eta urdailera heltzen da.
URDAILEAN: elikadura boloa urdaileko urin gastrikoekaz nahastatzen
da, eta kimo izeneko subtantzia bat sortzen da. HESTE MEHARREAN:
kimoa pankreako urinakaz eta behazunagaz nahastaten da, subtantzia
hori kiloa deintzen da.heste meharrean mantenugaiak xurgatzen dira,
hau da, mantenugaiak odolera heltzen da, eta odolak gorputz osora
banatzen dau. HESTE LODIAN: gorputzak aprobetzatu ez dauan
substantziak uzkiaren bidez kanporatzen dauz.GURUIN ERATSIAK TXU
GURUINAKTXUAAHOAURDAIL GURUINAKURIN GASTRIKOAKURDAILEANHESTE
GURUINAKHESTE URINAKHESTEAPANKREAPANKREAKO URINAK
HESTEAGIBELABEHAZUNAHESTEA
- 2. ARNAS APARATUA arnas aparatua arnasbidez eta birikiz osotuta
dago. ARNASBIDEAK: aireak zirkulatzen dauan hobiak dira. Sudur
hobiak, faringea, laringea, trakea eta bronkioak dira arnasbideen
osogaiak. SUDUR HOBIAK: aireak kanporatzeko eta sartzeko hobiak
dira. Birikietara joan aurretik airea berotzea eta hezotzea da bere
lana. FARINGEA: digestino aparatuaren eta arnas aparatuaren osogaia
da. Ahoa eta heste gorria lotzea da bere lana digestino aparatuan,
eta arnas aparatuan airea sudur hobietara eroatea eta sudur
hobietatik birikietara pasatzea da bere lana. LARINGEA: faringea
eta trakea lotzen dauan hodia da. Barruan aho kordak daukaz.
TRAKEA: bronkio izeneko hodi bitan banatuta dagoz, trakearen hormak
eraztun formako batzuez sendotuta dagoz. BRONKIOAK: birikietara
heltzen diran hodi bi dira. Bronkioetan bronkiolo izeneko adar
txikiak dagoz. Bronkioen bidez airea hartzen dabez birikiak.
BIRIKIAK: larrosa koloreko organo arol bi dira. Biriki bakoitzen
barruan bronkioloen muturreana biriki albeolo izeneko zakutxo
batzuk dagoz.ARNASKETA PROZEZUA arnasketaren helburua oxigenoa
lortzeko gure gorputzean airea sartzea eta karbono dioxidoa
kanporatzea da. ARNASKETA MUGIMENDUAK: arnasgorea eta arnas
beherea, gure birikietara airea sartzeko eta ateratzeko mugimenduak
dira. GASEN TRUKAKETA: biriki albeoloetan gertatzen da. Albeoloen
bidez oxigenoa odolera doa. Eta odolak daroan CO2 kanporatu egiten
da arnasbeheran.
- 3. ZIRKULAZINO APARATUA zirkulazino aparatuan bihotza, odola
eta odol basoak dagoz. BIHOTZA: toraxaren ezker aldean dago, eta
ponpa batelez, odola gorputz guztira banatzen dau. Bihotzaren
goikaldea aurikula deitzen da, eta behekaldea bentrikulua. Balbula
trikuspidea eskumako aurikula eta eskumako bentrikulua lotzen dauz,
eta balbula mitralak ezkerreko aurikulua eta ezkerreko bentrikulua.
ODOL BASOAK: era askotako lodiera daukien hodiak dira, 3 mota
daude: arteriak, zanak eta kapilarrak. ARTERIAK: odola organo
guztietara zabaltzen dabe. ZANAK: organoetako co2 eta hondakinak
bihotzera eroaten dabe. KAPILARRAK:oso meheak dira, zanak eta
arteriak lotzen dabez. ODOLA: hodi o2 eta co2 garraiatzen
dauz,odlaren barruan globulu zuriak, globulu gorriak, plaketak eta
plasmak osotzen dauz. GLOBULU GORRIAK: o2 eta co2 eroaten dauz.
GLOBULU ZURIAK: infexinoetatik babesten gaitu. PLAKETAK: zauriak
sarratzen dabe. ODOL ZIRKULAZINOAK ZIRKULAZINO TXIKIA EDO
BIRIKIETAKOA: bihotzetik biriki arteriatik birikietara doaz, han
biriki albeoloetan co2 garraiatzen dabe eta o2 eta mantenugaiak
hartzen dabe.biriki zanetatik berriro bihotzera doa . ZIRKULAZINO
HANDIA EDO OROKORRA:bihotzean aorta arteriatik urten eta organo
guztietara o2 eta mantenugaiak hartu eta co2 eta hondakinak hartu
egiten dauz, kaba zainetik berriro bihotzera doa, eta zirkulazin
txikia berriro hasten da.
- 4. IRAITZ APARATUA KUNTZURRUNAK:gernua depuratzeko balio dabe.
URETERRAK: kuntzurrunak eta maskuria lotzen dabe. MASKURIA: hor
gernua akumulatzen da. URETRA: gernua kanporatzen da.EGILEA: OLATZ
JAUREGI