1. INTRODUCIÓN 2. CÚLTURA CLÁSICA 3º ESO 2.1. … · 2.3.1.10. l) Coñecer, valorar e respectar...

1

1. INTRODUCIN 2. CLTURA CLSICA 3 ESO

2.1. INTRODUCIN 2.2. COMPETENCIAS CLAVE 2.3. OBXECTIVOS 2.4. CONTIDOS 2.5. ESTNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES 2.6. PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIN 2.7. CRITERIOS DE CUALIFICACIN E PROMOCIN DO ALUMNADO

3. LATN I 1 BACHARELATO 3.1. INTRODUCIN 3.2. COMPETENCIAS CLAVE 3.3. OBXECTIVOS 3.4. CONTIDOS 3.5. ESTNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES 3.6. PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIN 3.7. CRITERIOS DE CUALIFICACIN E PROMOCIN DO ALUMNADO

4. GREGO I 1 BACHARELATO 4.1. INTRODUCIN 4.2. COMPETENCIAS CLAVE 4.3. OBXECTIVOS 4.4. CONTIDOS 4.5. ESTNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES 4.6. PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIN 4.7. CRITERIOS DE CUALIFICACIN E PROMOCIN DO ALUMNADO

5. LATN II 2 BACHARELATO 5.1. INTRODUCIN 5.2. COMPETENCIAS BSICAS 5.3. OBXECTIVOS 5.4. CONTIDOS 5.5. CRITERIOS DE AVALIACIN E MNIMOS ESIXIBLES 5.6. PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIN 5.7. CRITERIOS DE CUALIFICACIN E PROMOCIN DO ALMNADO

6. GREGO II 2 BACHARELATO 6.1. INTRODUCIN 6.2. COMPETENCIAS BSICAS 6.3. OBXECTIVOS 6.4. CONTIDOS 6.5. CRITERIOS DE AVALIACIN E MNIMOS ESIXIBLES 6.6. PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIN 6.7. CRITERIOS DE CUALIFICACIN E PROMOCIN DO ALMNADO

7. ALUMNOS/AS CON MATERIAS PENDENTES 8. AVALIACIN INICIAL 9. METODOLOXA 10. RECURSOS DIDCTICOS 11. ATENCIN DIVERSIDADE 12. ELEMENTOS TRANSVERSAIS 13. ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES 14. ACREDITAR OS COECEMENTOS PREVIOS 15. INDICADORES DE LOGRO 16. REVISIN DA PROGRAMACIN DIDCTICA

2

1. INTRODUCIN Nas seguintes pxinas recllense as programacins das materias propias do departamento de Latn do IES Espieira, de Boiro, A Corua. Este centro imparte ESO, Bacharelato nas sas modalidades cientfica e de ciencias sociais e humanidades, as como diversos ciclos de formacin profesional.

2. CLTURA CLSICA 3 ESO 2.1. INTRODUCIN

2.1.1. CONTEXTUALIZACIN A programacin da materia de Cultura Clsica forma parte do Proxecto Curricular de Centro do I.E.S. Espieira de Boiro, na provincia de A Corua. Esta materia forma parte da ESO, impartndose no terceiro curso. Na data da elaboracin desta programacin o grupo est composto por 8 alumnas e 2 alumnos.

2.1.2. MARCO LEXISLATIVO O marco lexislativo desta programacin constiteno as seguintes normas:

2.1.2.1.1. Lei Orgnica 2/2006, do 3 de maio, de educacin (BOE de 4 de maio de 2006), modificada pola Lei Orgnica 8/2013, do 9 de decembro, de mellora da cualidade do ensino (BOE de 10 de decembro de 2013).

2.1.2.1.2. Real Decreto 1105/2014 de 26 de decembro polo que se establece o currculo bsico do ensino secundario obrigatorio e o bacharelato (BOE de 3 de xaneiro de 2015).

2.1.2.1.3. Decreto 86/2015, do 25 de xuo, polo que se establece o currculo bsico do ensino secundario obrigatorio e o bacharelato na Comunidade Autnoma de Galicia (DOGA de 29 de xuo de 2015).

Tamn se considera lexislacin marco en todo aquilo no que non fosen expresamente derogadas pola citada lexislacin, as seguintes normas:

2.1.2.1.4. Decreto 133/2007, do 5 de xullo, polo que se regulan as ensinanzas da educacin secundaria obrigatoria na Comunidade Autnoma de Galicia (DOG de 13 de xullo de 2007).

2.1.2.1.5. Decreto 79 / 2010 de 20 de maio polo que se regula o uso do galego no ensino (DOG de 25 de maio de 2010).

2.2. COMPETENCIAS CLAVE Seguidamente enumeramos as competencias clave e os estndares de aprendizaxe avaliables nas que son desenvolvidas:

2.2.1. Comunicacin lingstica: CCB2.3.1; CCB2.3.2; CCB3.1.1; CCB3.2.1; CCB5.1.1; CCB5.2.1; CCB5.2.2; CCB5.3.1; CCB5.4.1; CCB5.4.2; CCB5.5.1; CCB5.6.1; CCB6.1.1; CCB6.2.1; CCB6.3.1; CCB6.4.2; CCB6.5.1; CCB6.6.1; CCB6.6.2; CCB6.7.1; CCB6.7.2; CCB6.8.1; CCB6.8.2; CCB6.9.1; CCB6.10.1; CCB6.11.1; CCB6.12.1; CCB7.1.1; CCB7.3.1;

2.2.2. Competencia matemtica e competencias bsicas en ciencia e tecnoloxa: CCB1.1.1; CCB2.1.1; CCB2.2.1; CCB2.2.2; CCB2.2.3; CCB2.2.4; CCB3.2.3; CCB3.3.1; CCB3.4.1; CCB4.1.2; CCB4.2.1; CCB4.3.1; CCB4.4.1; CCB4.5.1; CCB5.4.1; CCB5.4.2; CCB6.3.1; CCB6.4.1;

2.2.3. Competencia dixital: CCB1.1.1; CCB1.2.1; CCB2.1.1; CCB2.2.1; CCB2.2.3; CCB2.2.4; CCB3.1.1; CCB3.2.1; CCB3.2.2; CCB3.2.3; CCB3.2.4; CCB4.1.1; CCB4.1.2; CCB4.2.1; CCB4.3.1; CCB4.4.1; CCB4.5.1; CCB5.4.1; CCB5.6.1; CCB6.1.1; CCB6.3.1; CCB6.4.1; CCB6.5.1; CCB6.7.2; CCB7.4.1;

2.2.4. Aprender a aprender: CCB1.1.1; CCB1.2.1; CCB2.1.1; CCB2.2.2; CCB2.3.1; CCB2.3.2; CCB3.2.2; CCB4.5.1; CCB5.4.1; CCB5.4.2; CCB5.5.1; CCB5.6.1; CCB6.2.1; CCB6.5.1; CCB6.6.1; CCB6.6.2; CCB6.7.1; CCB6.8.1; CCB6.8.2; CCB6.9.1; CCB6.10.1; CCB6.11.1; CCB7.1.1; CCB7.2.1; CCB7.4.1;

2.2.5. Competencias sociais e cvicas: CCB1.2.1; CCB2.1.1; CCB2.2.1; CCB2.2.2; CCB2.2.3; CCB2.2.4; CCB2.3.1; CCB2.3.2; CCB3.2.2; CCB3.2.3; CCB3.3.1; CCB3.4.1; CCB4.4.1; CCB5.1.1; CCB5.2.1; CCB5.2.2; CCB5.3.1; CCB5.4.1; CCB5.4.2; CCB5.5.1; CCB5.6.1; CCB6.4.1; CCB6.5.1; CCB7.3.1;

2.2.6. Sentido de iniciativa e esprito emprendedor: CCB2.2.1; CCB5.2.1; CCB5.5.1;

3

2.2.7. Conciencia e expresins culturais: CCB2.3.1; CCB2.3.2; CCB3.1.1; CCB3.2.1; CCB3.2.2; CCB3.2.3; CCB3.2.4; CCB3.3.1; CCB3.4.1; CCB4.1.1; CCB4.1.2; CCB4.2.1; CCB4.3.1; CCB4.4.1; CCB4.5.1; CCB6.1.1; CCB6.2.1; CCB6.3.1; CCB6.4.2; CCB6.11.1; CCB6.12.1; CCB7.2.1;

2.3. OBXECTIVOS 2.3.1. Obxectivos xerais da ESO

Os obxectivos xerais da ESO son os establecidos no artigo 10 do Decreto 86/2015, do 25 de xuo, polo que se establece o currculo bsico do ensino secundario obrigatorio e o bacharelato na Comunidade Autnoma de Galicia (DOGA de 29 de xuo de 2015).

2.3.1.1. a) Asumir responsablemente os seus deberes, coecer e exercer os seus dereitos no respecto s demais persoas, practicar a tolerancia, a cooperacin e a solidariedade entre as persoas e os grupos, exercitarse no dilogo, afianzando os dereitos humanos e a igualdade de trato e de oportunidades entre mulleres e homes, como valores comns dunha sociedade plural, e prepararse para o exercicio da cidadana democrtica.

2.3.1.2. b) Desenvolver e consolidar hbitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo, como condicin necesaria para unha realizacin eficaz das tarefas da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal.

2.3.1.3. c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles. Rexeitar a discriminacin das persoas por razn de sexo ou por calquera outra condicin ou circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoan discriminacin entre homes e mulleres, as como calquera manifestacin de violencia contra a muller.

2.3.1.4. d) Fortalecer as sas capacidades afectivas en todos os mbitos da personalidade e nas sas relacins coas demais persoas, as como rexeitar a violencia, os prexuzos de calquera tipo e os comportamentos sexistas, e resolver pacificamente os conflitos.

2.3.1.5. e) Desenvolver destrezas bsicas na utilizacin das fontes de informacin, para adquirir novos coecementos con sentido crtico. Adquirir unha preparacin bsica no campo das tecnoloxas, especialmente as da informacin e a comunicacin.

2.3.1.6. f) Concibir o coecemento cientfico como un saber integrado, que se estrutura en materias, as como coecer e aplicar os mtodos para identificar os problemas en diversos campos do coecemento e da experiencia.

2.3.1.7. g) Desenvolver o esprito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participacin, o sentido crtico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisins e asumir responsabilidades.

2.3.1.8. h) Comprender e expresar con correccin, oralmente e por escrito, na lingua galega e na lingua castel, textos e mensaxes complexas, e iniciarse no coecemento, na lectura e no estudo da literatura.

2.3.1.9. i) Comprender e expresarse nunha ou mis linguas estranxeiras de maneira apropiada.

2.3.1.10. l) Coecer, valorar e respectar os aspectos bsicos da cultura e da historia propias e das outras persoas, as como o patrimonio artstico e cultural. Coecer mulleres e homes que realizaran achegas importantes cultura e sociedade galega, ou a outras culturas do mundo.

2.3.1.11. m) Coecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o das outras persoas, respectar as diferenzas, afianzar os hbitos de coidado e sade corporais, e incorporar a educacin fsica e a prctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. Coecer e valorar a dimensin humana da sexualidade en toda a sa diversidade. Valorar criticamente os hbitos sociais relacionados coa sade, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio ambiente, contribundo sa conservacin e sa mellora.

4

2.3.1.12. n) Apreciar a creacin artstica e comprender a linguaxe das manifestacins artsticas, utilizando diversos medios de expresin e representacin.

2.3.1.13. ) Coecer e valorar os aspectos bsicos do patrimonio lingstico, cultural, histrico e artstico de Galicia, participar na sa conservacin e na sa mellora, e respectar a diversidade lingstica e cultural como dereito dos pobos e das persoas, desenvolvendo actitudes de interese e respecto cara ao exercicio deste dereito.

2.3.1.14. o) Coecer e valorar a importancia do uso da lingua galega como elemento fundamental para o mantemento da identidade de Galicia, e como medio de relacin interpersoal e expresin de riqueza cultural nun contexto plurilinge, que permite a comunicacin con outras linguas, en especial coas pertencentes comunidade lusfona.

2.3.2. Obxectivos especficos da materia de Cultura Clsica A falta dunha enumeracin de obxectivos especficos para a materia de Cultura Clsica no Decreto 86/2015, consideramos vixentes os recollidos no Decreto 133/2007, do 5 de xullo, polo que se regulan as ensinanzas da educacin secundaria obrigatoria na Comunidade Autnoma de Galicia:

2.3.2.1. Localizar no tempo e no espazo os procesos e acontecementos histricos mis relevantes das culturas grega e latina.

2.3.2.2. Recoecer e identificar aspectos diversos da cultura grecolatina valorando a sa unidade e, ao mesmo tempo, a diversidade.

2.3.2.3. Valorar a mitoloxa clsica, especialmente a grega, como elemento unificador da cultura grecolatina e inspirador da cultura ao longo da historia europea. Identificar en formas de relixiosidade actuais elementos que estean presentes nos mitos ou ritos propios da relixin grecorromana.

2.3.2.4. Valorar a conciencia de pertenza a un contorno social e cultural, identificando elementos de continuidade da cultura clsica na propia, respectando a diversidade de identidades culturais.

2.3.2.5. Identificar as races clsicas de valores actuais nos mbitos da educacin, o pensamento, o dereito, a poltica, valorando os elementos que hai que preservar e os elementos que hai que revisar.

2.3.2.6. Recoecer e valorar as pegadas da cultura clsica en contextos artsticos, lingsticos e cientfico-tcnicos, entre outros, tanto na cultura occidental como noutras culturas pasadas e presentes.

2.3.2.7. Coecer os xneros literarios grecolatinos mis importantes. 2.3.2.8. Identificar, agrupar e comprender os rastros das linguas clsicas nos

diferentes eidos da lingua actual.

2.4. CONTIDOS Recllense seguidamente os contidos da materia organizados por avaliacins e unidades didcticas. Esta temporalizacin estimativa.

2.4.1. 1 AVALIACIN 2.4.1.1. UD 01

2.4.1.1.1. B6.1 Historia da escritura. Signos e materiais. 2.4.1.1.2. B6.2 Orixe do alfabeto. Alfabeto grego e o alfabeto romano. 2.4.1.1.3. B6.3 As linguas do mundo. O indoeuropeo e as sas familias

lingsticas. 2.4.1.1.4. B6.4 As linguas romances. 2.4.1.1.5. B6.5. Composicin e derivacin culta de orixe grega e latina. 2.4.1.1.6. B6.6 Latinismos, palabras patrimoniais, cultismos e

semicultismos. 2.4.1.1.7. B6.7 Principais regras de evolucin fontica do latn ao galego

e ao casteln. 2.4.1.1.8. B6.8 Lxico grecolatino na linguaxe cientfica e tcnica. 2.4.1.1.9. B6.9 Presenza das linguas clsicas nas linguas modernas. 2.4.1.1.10. B7.4 Traballos de investigacin sobre a civilizacin clsica na

nosa cultura. 2.4.1.2. UD 02

2.4.1.2.1. B1.1 Marcos xeogrficos das civilizacins grega e romana.

5

2.4.1.2.2. B2.1 Marco histrico da civilizacin grega: das civilizacins minoica e micnica ao mundo helenstico.

2.4.1.2.3. B2.2 Marco histrico da civilizacin romana: Monarqua, Repblica e Imperio.

2.4.1.2.4. B6.6 Latinismos, palabras patrimoniais, cultismos e semicultismos.

2.4.1.2.5. B6.8 Lxico grecolatino na linguaxe cientfica e tcnica. 2.4.1.2.6. B6.9 Presenza das linguas clsicas nas linguas modernas. 2.4.1.2.7. B7.3 Historia de Grecia e Roma e a sa presenza no noso pas. 2.4.1.2.8. B7.4 Traballos de investigacin sobre a civilizacin clsica na


2.4.1.3.1. B3.1 O panten grego e romano. 2.4.1.3.2. B3.2 Mitos grecolatinos. Os heroes. 2.4.1.3.3. B5.1 Organizacin poltica en Grecia e Roma. 2.4.1.3.4. B5.2 Sociedade en Grecia e Roma: clases sociais. 2.4.1.3.5. B6.6 Latinismos, palabras patrimoniais, cultismos e

semicultismos. 2.4.1.3.6. B6.8 Lxico grecolatino na linguaxe cientfica e tcnica. 2.4.1.3.7. B6.9 Presenza das linguas clsicas nas linguas modernas. 2.4.1.3.8. B7.1 Civilizacin grecolatina nas artes e na organizacin social

e poltica actual. 2.4.1.3.9. B7.2 Mitoloxa e temas lexendarios nas manifestacins

artsticas actuais. 2.4.1.3.10. B7.4 Traballos de investigacin sobre a civilizacin clsica na

nosa cultura. 2.4.1.3.11. B3.3 Relixin grega.

2.4.2. 2 AVALIACIN 2.4.2.1. UD 04

2.4.2.1.1. B3.1 O panten grego e romano. 2.4.2.1.2. B3.2 Mitos grecolatinos. Os heroes. 2.4.2.1.3. B3.4 Relixin romana: culto pblico e privado. 2.4.2.1.4. B5.1 Organizacin poltica en Grecia e Roma. 2.4.2.1.5. B5.2 Sociedade en Grecia e Roma: clases sociais. 2.4.2.1.6. B6.5. Composicin e derivacin culta de orixe grega e latina. 2.4.2.1.7. B6.6 Latinismos, palabras patrimoniais, cultismos e

semicultismos. 2.4.2.1.8. B6.8 Lxico grecolatino na linguaxe cientfica e tcnica. 2.4.2.1.9. B7.1 Civilizacin grecolatina nas artes e na organizacin social

e poltica actual. 2.4.2.1.10. B7.4 Traballos de investigacin sobre a civilizacin clsica na


2.4.2.2.1. B4.4 Enxeera romana: obras pblicas e urbanismo. Vas romanas.

2.4.2.2.2. B6.5. Composicin e derivacin culta de orixe grega e latina. 2.4.2.2.3. B6.6 Latinismos, palabras patrimoniais, cultismos e


e poltica actual. 2.4.2.2.6. B7.4 Traballos de investigacin sobre a civilizacin clsica na


2.4.2.3.1. B5.3 A familia en Grecia e Roma. 2.4.2.3.2. B5.4 Vida coti en Grecia e Roma: vivenda, hixiene,

alimentacin, vestimenta e traballo. 2.4.2.3.3. B6.5. Composicin e derivacin culta de orixe grega e latina. 2.4.2.3.4. B6.6 Latinismos, palabras patrimoniais, cultismos e

semicultismos.

6

2.4.2.3.5. B6.8 Lxico grecolatino na linguaxe cientfica e tcnica. 2.4.2.3.6. B6.10 Xneros literarios grecolatinos: autores e obras

principais. 2.4.2.3.7. B7.1 Civilizacin grecolatina nas artes e na organizacin social



nosa cultura. 2.4.3. 3 AVALIACIN

2.4.3.1. UD 07 2.4.3.1.1. B5.4 Vida coti en Grecia e Roma: vivenda, hixiene,

alimentacin, vestimenta e traballo. 2.4.3.1.2. B6.5. Composicin e derivacin culta de orixe grega e latina. 2.4.3.1.3. B6.6 Latinismos, palabras patrimoniais, cultismos e

semicultismos. 2.4.3.1.4. B6.8 Lxico grecolatino na linguaxe cientfica e tcnica. 2.4.3.1.5. B7.4 Traballos de investigacin sobre a civilizacin clsica na


2.4.3.2.1. B5.5 Espectculos pblicos en Grecia e Roma. 2.4.3.2.2. B6.5. Composicin e derivacin culta de orixe grega e latina. 2.4.3.2.3. B6.6 Latinismos, palabras patrimoniais, cultismos e

semicultismos. 2.4.3.2.4. B6.8 Lxico grecolatino na linguaxe cientfica e tcnica. 2.4.3.2.5. B7.4 Traballos de investigacin sobre a civilizacin clsica na


2.4.3.3.1. B4.1 Fundamentos da arte clsica. 2.4.3.3.2. B4.2 Arquitectura en Grecia e Roma: tipos de edificios e ordes

arquitectnicas. 2.4.3.3.3. B4.3 Escultura en Grecia e Roma: etapas, estilos e temticas. 2.4.3.3.4. B4.5 Herdanza clsica no patrimonio artstico. 2.4.3.3.5. B6.5. Composicin e derivacin culta de orixe grega e latina. 2.4.3.3.6. B6.6 Latinismos, palabras patrimoniais, cultismos e




nosa cultura.

2.5. ESTNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES 2.5.1. CCB1.1.1: . Sinala sobre un mapa o marco xeogrfico en que se sitan en

distintos perodos as civilizacins grega e romana, delimitando o seu mbito de influencia, establecendo conexins con outras culturas prximas e situando con precisin puntos xeogrficos, cidades ou restos arqueolxicos coecidos pola sa relevancia histrica.

2.5.1.1. Temporalizacin: 4 aulas, UD 02. 2.5.1.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia:

o alumnado identifica nun mapa: 2.5.1.2.1. o territorio orixinal grego 2.5.1.2.2. as zonas de expansin e colonizacin do mundo grego 2.5.1.2.3. o imperio de Alexandre Magno 2.5.1.2.4. o territorio orixinal de Roma 2.5.1.2.5. o territorio da Roma republicana 2.5.1.2.6. o territorio da Roma imperial

e localiza:

7

2.5.1.2.7. Atenas 2.5.1.2.8. Esparta 2.5.1.2.9. O Peloponeso e Xonia 2.5.1.2.10. Roma 2.5.1.2.11. Italia 2.5.1.2.12. Tarraco 2.5.1.2.13. Hispania

2.5.1.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.2. CCB1.2.1: Enumera aspectos do marco xeogrfico que poden ser considerados

determinantes no desenvolvemento das civilizacins grega e latina, e achega exemplos para ilustrar e xustificar as sas formulacins.

2.5.2.1. Temporalizacin: 1 aula, UD 02 2.5.2.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado

enumera algns (polo menos dous para cada unha) dos aspectos do marxo xeogrfico determinantes no desenvolvemento das civilizacins gregas e latinas.

2.5.2.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.3. CCB2.1.1: Sabe enmarcar determinados feitos histricos nas civilizacins grega

e romana e no perodo histrico correspondente, pndoos en contexto e relacionndoos con outras circunstancias contemporneas.


coece e identifica o contexto no que se desenvolven as civilizacins gregas e romana, e en concreto:

2.5.3.2.1. o marco das civilizacins orientais como punto de referencia do mundo grego

2.5.3.2.2. o mbito mediterrneo como marco de referencia e expansin para as civilizacins grega e romana

2.5.3.2.3. Asemade, identifica os seguintes feitos histricos dentro do marco de cada unha destas civilizacins:

2.5.3.2.3.1. A aparicin dun primeiro sistema democrtico en Grecia 2.5.3.2.3.2. A consolidacin do sistema de goberno republicano en Roma 2.5.3.2.3.3. A consolidacin do goberno imperial en Roma

2.5.3.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.4. CCB2.2.1: Distingue con precisin as etapas da historia de Grecia e Roma,

nomeando e situando no tempo os principais fitos asociados a cada unha delas. 2.5.4.1. Temporalizacin: 2 aulas, UD 02 2.5.4.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado

distingue no tempo as etapas da historia de Grecia e Roma explicadas na aula e quen de lles asociar os seguintes feitos:

2.5.4.2.1. Grecia: 2.5.4.2.1.1. a guerra de Troia 2.5.4.2.1.2. a invencin do alfabeto 2.5.4.2.1.3. as guerras contra os persas 2.5.4.2.1.4. a aparicin do primeiro sistema democrtico de goberno 2.5.4.2.1.5. as guerras entre Esparta e Atenas 2.5.4.2.1.6. o dominio de Macedonia sobre o mundo grego 2.5.4.2.1.7. as conquistas de Alexandre Magno 2.5.4.2.1.8. a consolidacin da cultura grega como a cultura superior por

excelencia no mundo antigo. 2.5.4.2.2. Roma:

2.5.4.2.2.1. As lendas fundacionais 2.5.4.2.2.2. As loitas entre patricios e plebeios 2.5.4.2.2.3. A conquista de Italia 2.5.4.2.2.4. O control do Mediterrneo central e oriental 2.5.4.2.2.5. A expansin por Europa occidental 2.5.4.2.2.6. A consolidacin do marco territorial da Roma imperial 2.5.4.2.2.7. A aparicin do cristianismo e a sa consolidacin como relixin

oficial do imperio 2.5.4.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s.

8

2.5.5. CCB2.2.2: Explica o proceso de transicin que se produce entre as etapas da historia de Grecia e Roma, describindo as circunstancias que interveen no paso dunhas a outras

2.5.5.1. Temporalizacin: 2 aulas, UD 02 2.5.5.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado

identifica as causas principais que propicia o cambio de etapas na historia de Grecia e Roma.

2.5.5.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.6. CCB2.2.3: Elabora eixes cronolxicos en que se representen fitos histricos

salientables, consultando ou non fontes de informacin. 2.5.6.1. Temporalizacin: 2 aulas, UD 02 2.5.6.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado

elabora un eixe cronolxico onde se representas on fitos histricos recollidos no CCB2.2.1.

2.5.6.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: realizacin dun eixe cronolxico.

2.5.7. CCB2.2.4: Sita dentro dun eixe cronolxico o marco histrico en que se desenvolven as civilizacins grega e romana, sinalando perodos e identificando en cada un as conexins mis importantes que presentan con outras civilizacins.


elabora un eixe cronolxico no que se representan as etapas da historia grega e romana traballadas e explicadas na aula.

2.5.7.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: realizacin dun eixe cronolxico.

2.5.8. CCB2.3.1: Explica a romanizacin de Hispania e Gallaecia, describindo as sas causas e delimitando as sas fases.


identifica as causas que levan presencia de Roma en Hispania e Gallaecia, e coece as fases da romanizacin.

2.5.8.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.9. CCB2.3.2: Enumera, explica e ilustra con exemplos os aspectos fundamentais

que caracterizan o proceso da romanizacin de Hispania e Gallaecia, sinalando a sa influencia na historia posterior do noso pas.


identifica os aspectos fundamentais que caracterizan o proceso de romanizacin de Hispania e Gallaecia.

2.5.9.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.10. CCB3.1.1: Pode nomear coa sa denominacin grega e latina os principais

deuses e heroes da mitoloxa grecolatina, sinalando os trazos que os caracterizan, os seus atributos e o seu mbito de influencia, explicando a sa xenealoxa e establecendo as relacins entre os diferentes deuses.

2.5.10.1. Temporalizacin: 3 aulas, UD 03, 04 2.5.10.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado

identifica aos doce deuses olmpicos, coece o seu nome grego e romano, e os atributos que os definen as como a sa relacin familiar. Tamn identifica aos principais heroes da mitoloxa grega (Heracles, Teseo, Xasn e os participantes na guerra de Troia) e coece mnimamente as sas lendas.

2.5.10.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.11. CCB3.2.1: Identifica dentro do imaxinario mtico deuses, semideuses e heroes,

e explica os principais aspectos que os diferencian. 2.5.11.1. Temporalizacin: 1 aula, UD 03, 04 2.5.11.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado

identifica a diferencia entre un deus, un semideus e un heroe. 2.5.11.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s.

9

2.5.12. CCB3.2.2: Sinala semellanzas e diferenzas entre os mitos da antigidade clsica e os pertencentes a outras culturas, comparando o seu tratamento na literatura ou na tradicin relixiosa.

2.5.12.1. Temporalizacin: 2 aula, UD 03, 04 2.5.12.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado

identifica as semellanzas e diferenzas entre os mitos da antigidade clsica e os seus correlatos na tradicin xudeo-cristi (creacin do mundo e da humanidade, diluvio universal, Rmulo e Remo e Moiss).

2.5.12.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.13. CCB3.2.3: Recoece e ilustra con exemplos o mantemento do mtico e da

figura do heroe na nosa cultura, analizando a influencia da tradicin clsica neste fenmeno e sinalando as principais semellanzas e diferenzas que se observan entre ambos os tratamentos, asocindoas a outros trazos culturais propios de cada poca.


establece e identifica as semellanzas e diferenzas entre o concepto de heroe no mundo clsico e na actualidade.

2.5.13.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.14. CCB.3.2.4: Recoece referencias mitolxicas nas artes plsticas, sempre que

sexan claras e sinxelas, describindo, a travs do uso que se fai destas, os aspectos bsicos que en cada caso se asocian tradicin grecolatina.

2.5.14.1. Temporalizacin: 3 aulas, UD 03, 04, 09 2.5.14.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado

identifica referencias mitoloxa clsica presentes en pinturas, esculturas e outras producins artsticas explicadas ou traballadas na aula.

2.5.14.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.15. CCB3.3.1: Enumera e explica as principais caractersticas da relixin grega,

pndoas en relacin con outros aspectos bsicos da cultura helnica e establecendo comparacins con manifestacins relixiosas propias doutras culturas.


identifica e recoece as principais caractersticas da relixin grega explicadas na aula.

2.5.15.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.16. CCB3.4.1: Distingue a relixin oficial de Roma dos cultos privados, e explica os

trazos que lles son propios. 2.5.16.1. Temporalizacin: 1 aula, UD 04 2.5.16.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado

identifica e recoece os trazos que definen e diferencias a relixin oficial de Roma dos cultos privados.

2.5.16.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.17. CCB4.1.1: Recoece os trazos bsicos da arte clsica nas manifestacins

artsticas antigas e actuais. 2.5.17.1. Temporalizacin: 1 aula, UD 09 2.5.17.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado

identifica os trazos bsicos da arte clsica en manifestacins artsticas antigas e actuais, especialmente

2.5.17.2.1. Equilibrio das proporcins 2.5.17.2.2. Valoracin positiva do corpo humano como obxecto de beleza 2.5.17.2.3. Realismo na representacin en pintura e escultura

2.5.17.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.18. CCB4.1.2: Realiza eixes cronolxicos e sita neles aspectos relacionados coa

arte grecolatina, asocindoos a outras manifestacins culturais ou a fitos histricos.


realiza un eixo cronolxico onde sita os grandes perodos da arte grega e romana.

10

2.5.18.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: elaboracin dun eixe cronolxico.

2.5.19. CCB4.2.1: Recoece as caractersticas esenciais das arquitecturas grega e romana, identificando en imaxes a orde arquitectnica que pertencen distintos monumentos, para razoar a sa resposta.


identifica en imaxes exemplos das tres grandes ordes arquitectnicas e xustifica a sa resposta.

2.5.19.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.20. CCB4.3.1: Recoece esculturas gregas e romanas en imaxes, encdraas nun

perodo histrico e identifica nelas motivos mitolxicos, histricos ou culturais. 2.5.20.1. Temporalizacin: 2 aula, UD 09 2.5.20.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado

recoece esculturas gregas e romana, identificando motivos mitolxicos, histricos ou culturais, previamente traballados na aula.

2.5.20.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.21. CCB4.4.1: Describe as caractersticas, os principais elementos e a funcin das

grandes obras pblicas romanas, explicando e ilustrando con exemplos a sa importancia para o desenvolvemento do Imperio e a sa influencia en modelos urbansticos posteriores.


recoece as grandes obras pblicas romanas e coece os exemplos mis importantes de cada unha delas, as como exemplos de continuidade na actualidade.

2.5.21.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.22. CCB4.5.1: Localiza nun mapa os principais monumentos clsicos do

patrimonio espaol e europeo, identificando a partir de elementos concretos o seu estilo e a sa cronoloxa aproximada.


localiza nun mapa os principais monumentos clsicos do patrimonio espaol e europeo traballados e explicados na aula.

2.5.22.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.23. CCB5.1.1: Nomea os principais sistemas polticos da antigidade clsica e

describe, dentro de cada un, a forma de distribucin e o exercicio do poder, as institucins, o papel que estas desempean e os mecanismos de participacin poltica.


identifica os principais sistemas polticos da antigidade clsica e coece grosso modo a distribucin e exercicio do poder, as como os mecanismos de participacin poltica.

2.5.23.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.24. CCB5.2.1: Describe a organizacin das sociedades grega e romana,

explicando as caractersticas das clases sociais e os papeis asignados a cada unha, relacionando estes aspectos cos valores cvicos da poca e comparndoos cos actuais.


coece as clases sociais da Atenas clsica e da Roma republicana, e establece equivalencias, cando as haxa, coas clases sociais actuais.

2.5.24.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.25. CCB5.2.2: Describe as principais caractersticas e a evolucin dos grupos que

compoen as sociedades grega e romana. 2.5.25.1. Temporalizacin: 1 aula, UD 03, 04 2.5.25.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado

identifica as caractersticas que definen a cada grupo social na Atenas

11

clsica e na Roma republicana, e identifica a sa orixe e a sa evolucin posterior.

2.5.25.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.26. CCB5.3.1: Identifica e explica os papeis que desempea dentro da familia cada

un dos seus membros, identificando e explicando a travs deles estereotipos culturais e comparndoos cos actuais.


recoece a funcin principal de cada membro da familia na sociedade grecorromana, establecendo equivalencias coa situacin actual e valorando as diferencias.

2.5.26.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.27. CCB5.4.1: Identifica e describe os tipos de vivenda, o modo de alimentacin,

os hbitos de hixiene e a vestimenta en Grecia e Roma 2.5.27.1. Temporalizacin: 2 aulas, UD 07 2.5.27.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado

2.5.27.2.1. recoece os distintos tipos de vivenda existentes en Grecia e Roma

2.5.27.2.2. identifica os alimentos bsicos de gregos e romanos 2.5.27.2.3. coece os hbitos de hixiene e vestido de gregos e romanos

2.5.27.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.28. CCB5.4.2: Identifica e describe formas de traballo e relacinaas cos

coecementos cientficos e tcnicos da poca, e explica a sa influencia no progreso da cultura occidental.


relaciona as formas de traballo propias do mundo antigo cos coecementos cientficos da poca, identificando as aportacins que supuxeron algn progreso e tiveron continuidade en pocas posteriores.

2.5.28.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.29. CCB5.5.1: Describe as principais formas de lecer das sociedades grega e

romana, analizando a sa finalidade, os grupos aos que van dirixidas e a sa funcin no desenvolvemento da identidade social.


recoece as principais formas de lecer do mundo grego e romano (as representacins teatrais, as competicins deportivas, os ludi circenses, outras formas de lecer) e relacinaas cos grupos sociais e cunha funcin dentro da sociedade.

2.5.29.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.30. CCB5.6.1: Explica a orixe e a natureza dos Xogos Olmpicos, comparndoos e

destacando a sa importancia con respecto a outras festividades deste tipo existentes na poca, e comenta o seu mantemento no mundo moderno, establecendo semellanzas e diferenzas entre os valores culturais aos que se asocian en cada caso.


identifica a natureza e caractersticas definitorias dos Xogos Olmpicos da antiga Grecia, e establece unha comparanza entre estes xogos no pasado e na actualidade.

2.5.30.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.31. CCB6.1.1: Recoece tipos de escritura, clasifcaos consonte a sa natureza e

a sa funcin, e describe os trazos que os distinguen. 2.5.31.1. Temporalizacin: 2 aulas, UD 01 2.5.31.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado

recoece os tres tipos bsicos de escritura e identifica as sas caractersticas.

2.5.31.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s.

12

2.5.32. CCB6.2.1: Nomea e describe os trazos principais dos alfabetos mis utilizados no mundo occidental, diferencindoos doutros tipos de escrituras, e explica a sa orixe.


identifica os alfabetos mis utilizados no mundo occidental (a saber, latino, grego e cirlico), e coece a sa orixe e mis as caractersticas bsicas que os distingues doutros alfabetos.

2.5.32.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.33. CCB6.3.1: Explica a influencia dos alfabetos grego e latino na formacin dos

alfabetos actuais,e sinala nestes ltimos a presenza de determinados elementos tomados dos primeiros.


identifica a relacin dos alfabetos das linguas modernas de Europa occidental co abecedario latino, sinalando as diferencias e explicando as sas causas.

2.5.33.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.34. CCB6.4.1: Enumera e localiza nun mapa as principais ramas da familia das

linguas indoeuropeas, sinalando os idiomas modernos que se derivan de cada unha e os aspectos lingsticos que evidencian o seu parentesco.


localiza nun mapa as principais familias de linguas indoeuropeas (romances, xermanas, eslavas, grego e indo-iranias) e relaciona cada familia coas linguas modernas mis salientables.

2.5.34.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: 2.5.34.3.1. Localizacin en mapa 2.5.34.3.2. Cuestionario/s.

2.5.35. CCB6.4.2: Describe a evolucin das linguas romances a partir do latn como un proceso histrico, explicando e ilustrando con exemplos os elementos que evidencian do xeito mis visible a sa orixe comn e o parentesco existente entre elas.


identifica os trazos que explican a relacin de continuidade e evolucin entre o latn e as linguas romnicas (conciencia de continuidade, pervivencia nun mesmo mbito xeogrfico, semellanza lxica e sintctica) e recoece exemplos destes trazos.

2.5.35.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.36. CCB6.5.1: Identifica as linguas que se falan en Europa e en Espaa,

diferenciando pola sa orixe as romances e as non romances, e delimita nun mapa as zonas onde se utilizan.


identifica dentro das principais linguas de Europa e Espaa as romances fronte as non romances e sita nun mapa a sa zona de uso.

2.5.36.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: 2.5.36.3.1. Cuestionario/s. 2.5.36.3.2. Localizacin nun mapa.

2.5.37. CCB6.6.1: Recoece e explica o significado dalgns dos helenismos e latinismos mis frecuentes utilizados no lxico das linguas faladas en Espaa e doutras linguas modernas, e explica o seu significado a partir do termo de orixe.

2.5.37.1. Temporalizacin: progresiva durante o curso (todas as unidades didcticas)

2.5.37.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado coece o significado dos helenismos e latinismos de uso mis frecuente, traballados e comentados na aula, e identifica o seu timo.


13

2.5.38. CCB6.6.2: Explica o significado de palabras a partir da sa descomposicin e da anlise etimolxica das sas partes.

2.5.38.1. Temporalizacin: progresiva durante o curso. 2.5.38.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado

descompn palabras sinxelas e explica o seu significado a partir da anlise etimolxica dos seus constituintes.

2.5.38.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.39. CCB6.7.1: Identifica e diferencia con seguridade cultismos, semicultismos e

termos patrimoniais, en relacin co termo de orixe sen necesidade de consultar dicionarios nin outras fontes de informacin.


ten que diferenciar os coceptos de cultismo, semicultismo e termo patrimonial e recoecelos en relacin a timos traballados e explicados na aula, sen consultar dicionarios ou outras fontes.

2.5.39.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.40. CCB6.7.2: Coece o significado das principais locucins latinas de uso actual.


ten que recoecer o significado das principais locucins latinas de uso actual explicadas e traballadas na aula durante o curso.

2.5.40.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.41. CCB6.8.1: Explica os procesos de evolucin dalgns termos desde o timo

latino ata os seus respectivos derivados nas linguas romances, describindo algns dos fenmenos fonticos producidos e ilustrndoos con outros exemplos.


recoece a relacin de derivacin entre timos latinos sinxelos traballados na aula e os seus derivados en distintas linguas romances.

2.5.41.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.42. CCB6.8.2: Realiza evolucins do latn ao galego e ao casteln aplicando as

regras fonticas de evolucin. 2.5.42.1. Temporalizacin: 2 aulas, UD 01 2.5.42.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado

ten que facer derivacins do latn ao galego e casteln a partir de timos latinos sinxelos, aplicando regras de evolucin bsicas explicadas na aula.

2.5.42.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.43. CCB6.9.1: Explica a partir da sa etimoloxa termos de orixe grecolatina

propios da linguaxe cientfico-tcnica e sabe usalos con propiedade 2.5.43.1. Temporalizacin: progresiva durante o curso 2.5.43.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado

ten que explicar a partir da sa etimoloxa grecolatina termos da linguaxe cintfico-tcnica de uso comn explicados na aula.

2.5.43.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.44. CCB6.10.1: Demostra o influxo do latn e o grego sobre as linguas modernas

servndose de exemplos para ilustrar o mantemento nestas de elementos lxicos morfolxicos e sintcticos herdados das primeiras.

2.5.44.1. Temporalizacin: progresiva durante o curso 2.5.44.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado

ten que ser quen de xustificar a influencia das linguas clsicas sobre as linguas modernas con exemplos lxicos, morfolxicos e sintcticos vistos e explicados na aula.

2.5.44.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.45. CCB6.11.1: Describe as caractersticas esenciais dos xneros literarios

grecolatinos e recoece a sa influencia na literatura posterior. 2.5.45.1. Temporalizacin: 2 aulas, UD 06 2.5.45.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado

identifica os trazos caractersticos dos xneros literarios grecolatinos e relacinaos cos xneros literarios actuais.


14

2.5.46. CCB6.12.1: Nomea aos autores mis representativos da literatura grecolatina, encdraos no seu perodo histrico e cita as sas obras mis coecidas.


relaciona os autores mis importantes da literatura grecolatina coas sas obras e o perodo histrico no que viviron.

2.5.46.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.47. CCB7.1.1: Sinala e describe algns aspectos bsicos da cultura e a civilizacin

grecolatina que perviviron ata a actualidade, demostrando a sa vixencia nunha e noutra poca mediante exemplos.


ten que recoecer aspectos bsicos da civilizacin grecolatina que perviven at a actualidade, traballados e explicados durante o curso.

2.5.47.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.48. CCB7.2.1: Demostra a pervivencia da mitoloxa e os temas lexendarios

mediante exemplos de manifestacins artsticas contemporneas nas que estn presentes estes motivos.


ten que identificar a pervivencia de aspectos bsicos da mitoloxa clsica en manifestacins artsticas actuais tratadas ou comentadas na aula.

2.5.48.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.49. CCB7.3.1: Enumera e explica algns exemplos concretos nos que se pon de

manifesto a influencia que o mundo clsico tivo na historia e as tradicins do noso pas.

2.5.49.1. Temporalizacin: progresiva durante o curso 2.5.49.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: O alumnado

ten que identificar exemplos concretos traballados na aula durante o curso nos que se pon de manifesto a influencia que o mundo clsico tivo na historia e as tradicins do noso pas.

2.5.49.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 2.5.50. CCB7.4.1: Utiliza as tecnoloxas da informacin e a comunicacin para recabar

informacin e realizar traballos de investigacin acerca da pervivencia da civilizacin clsica na nosa cultura.


ten que utilizar as tecnoloxas da informacin e da comunicacin para realizar os breves traballos de investigacin que se poidan mandar durante o curso.

2.5.50.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: traballos elaborados con estes recursos.

2.6. PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIN 2.6.1. Participacins orais na aula. 2.6.2. Cuestionarios e probas escritas. 2.6.3. Traballos (especialmente a participacin na elaboracin do blog e do corcho da

materia).

2.7. CRITERIOS DE CUALIFICACIN E PROMOCIN DO ALUMNADO 2.7.1. CRITERIOS DE CUALIFICACIN: Para determinar a cualificacin dos/as

alumnos/as establcense os seguintes criterios: 2.7.1.1. Cualificacin de avaliacin ordinaria:

2.7.1.1.1. os contidos conceptuais aportarn o 60% da cualificacin. Para a sa valoracin hanse ter en conta na mesma medida:

2.7.1.1.1.1. cuestionarios e exames 2.7.1.1.1.2. redaccins

2.7.1.1.2. os contidos procedimentais aportarn o 30% da cualificacin: 2.7.1.1.2.1. Coidado e presentacin da libreta de clase (10%)

15

2.7.1.1.2.2. Elaboracin dos traballos que se manden (20%). Neste apartado importante o uso e aproveitamento dos programas e recursos ofimticos e telemticos explicados durante o curso

2.7.1.1.3. os contidos actitudinais aportarn o 10% da cualificacin. Para a sa valoracin hanse ter en conta:

2.7.1.1.3.1. a participacin e traballo na aula 2.7.1.1.3.2. a participacin e traballo en calquera recurso telemtico da

materia. 2.7.1.2. Cualificacin final: Para a determinacin da cualificacin final

aplicarase a seguinte frmula: [((cualif. 1 aval.) + (cualif. 2 aval.) + (cualif. 3 aval.)) / 3] . Para aprobar a materia preciso obter, polo menos, 5 puntos, trala aplicacin desta frmula.

2.7.1.3. Recuperacins: No caso de que algn/algunha alumno/a suspendese algunha avaliacin, establecerase o procedemento de recuperacin e as datas en funcin das circunstancias do/a alumno/a.

2.7.2. CRITERIOS DE PROMOCIN: Para os criterios de promocin remitimos ao art. 23 do D. 86/2015 de 25 de xuo (DOGA de 29 de xuo) polo que se establece o currculo da ensinanza secundaria obrigatoria e o bacharelato na Comunidade Autnoma de Galicia.

3. LATN I 1 BACHARELATO

3.1. INTRODUCIN 3.1.1. CONTEXTUALIZACI: A programacin da materia de Latn I forma parte do

Proxecto Curricular de Centro do I.E.S. Espieira de Boiro, na provincia de A Corua. Esta materia forma parte do Bacharelato na sa modalidade de Humanidades e Ciencias Sociais, impartndose no primeiro curso. Na data da elaboracin desta programacin o grupo est composto por 5 alumnas.

3.1.2. MARCO LEXISLATIVO: O marco lexislativo desta programacin constiteno as seguintes normas:

3.1.2.1. Lei Orgnica 2/2006, do 3 de maio, de educacin (BOE de 4 de maio de 2006), modificada pola Lei Orgnica 8/2013, do 9 de decembro, de mellora da cualidade do ensino (BOE de 10 de decembro de 2013).

3.1.2.2. Real Decreto 1105/2014 de 26 de decembro polo que se establece o currculo bsico do ensino secundario obrigatorio e o bacharelato (BOE de 3 de xaneiro de 2015).

3.1.2.3. Decreto 86/2015, do 25 de xuo, polo que se establece o currculo bsico do ensino secundario obrigatorio e o bacharelato na Comunidade Autnoma de Galicia (DOGA de 29 de xuo de 2015).

3.1.2.4. Tamn se considera lexislacin marco en todo aquilo no que non fosen expresamente derogadas pola citada lexislacin, as seguintes normas:

3.1.2.4.1. Decreto 126/2008, do 19 de xuo, polo que se establece a ordenacin e o currculo de bacharelato na Comunidade Autnoma de Galicia (DOG do 23 de xuo de 2008)

3.1.2.4.2. Orde do 24 de xuo de 2008 pola que se desenvolve a organizacin e o currculo das ensinanzas de bacharelato na Comunidade Autnoma de Galicia (DOG do 27 de xuo de 2008).

3.1.2.4.3. Decreto 79 / 2010 de 20 de maio polo que se regula o uso do galego no ensino (DOG de 25 de maio de 2010).

3.2. COMPETENCIAS CLAVE

Seguidamente enumeramos as competencias clave e os estndares de aprendizaxe avaliables nas que son desenvolvidas:

3.2.1. Comunicacin lingstica: LA1B1.5.1; LA1B1.5.2; LA1B1.6.1; LA1B2.3.1; LA1B2.4.1; LA1B3.1.1; LA1B3.2.1; LA1B3.3.1; LA1B3.4.1; LA1B3.4.2; LA1B3.5.1; LA1B3.5.2; LA1B3.5.3; LA1B3.6.1; LA1B3.6.2; LA1B3.7.1; LA1B3.8.1; LA1B4.1.1; LA1B4.2.1; LA1B4.3.1; LA1B4.4.1; LA1B4.5.1; LA1B4.6.1; LA1B4.7.1; LA1B5.1.1; LA1B5.1.5; LA1B5.2.1; LA1B5.2.2; LA1B5.4.2; LA1B5.5.2; LA1B5.6.1; LA1B5.6.2; LA1B5.7.1; LA1B6.1.1; LA1B6.2.1; LA1B6.3.1; LA1B6.4.2; LA1B6.5.1; LA1B6.6.1; LA1B7.1.1; LA1B7.1.2; LA1B7.2.1; LA1B7.3.1; LA1B7.4.1; LA1B7.4.2; LA1B7.5.1;

16

3.2.2. Competencia matemtica e competencias bsicas en ciencia e tecnoloxa: LA1B1.1.1; LA1B1.5.1; LA1B1.5.3; LA1B2.2.1; LA1B3.1.1; LA1B4.1.1; LA1B4.4.1; LA1B5.1.4; LA1B5.2.1; LA1B5.3.1; LA1B5.7.1; LA1B5.9.1; LA1B5.9.2; LA1B5.10.1; LA1B6.4.2; LA1B7.2.1;

3.2.3. Competencia dixital: LA1B1.2.1; LA1B1.5.3; LA1B2.1.1; LA1B3.3.1; LA1B3.6.2; LA1B5.1.4; LA1B5.2.2; LA1B5.3.1; LA1B5.4.2; LA1B5.5.1; LA1B5.5.2; LA1B5.8.1; LA1B5.9.1; LA1B5.9.2; LA1B7.1.2; LA1B7.4.2;

3.2.4. Aprender a aprender: LA1B1.2.1; LA1B1.5.1; LA1B1.6.1; LA1B2.2.1; LA1B3.2.1; LA1B3.3.1; LA1B3.5.1; LA1B3.6.1; LA1B3.7.1; LA1B3.8.1; LA1B4.2.1; LA1B4.5.1; LA1B4.6.1; LA1B5.1.3; LA1B5.3.1; LA1B5.6.2; LA1B5.9.2; LA1B6.1.1; LA1B6.2.1; LA1B6.3.1; LA1B6.4.1; LA1B7.1.1; LA1B7.3.1; LA1B7.4.2;

3.2.5. Competencias sociais e cvicas: LA1B1.1.1; LA1B1.3.1; LA1B1.4.1; LA1B2.3.1; LA1B5.1.1; LA1B5.1.2; LA1B5.1.3; LA1B5.1.5; LA1B5.2.1; LA1B5.2.2; LA1B5.4.1; LA1B5.4.2; LA1B5.6.1; LA1B5.7.1; LA1B5.9.1; LA1B5.10.1; LA1B6.4.1;

3.2.6. Sentido de iniciativa e esprito emprendedor: LA1B5.1.2; LA1B5.1.5; LA1B5.4.1; LA1B5.4.2; LA1B5.6.1;

3.2.7. Conciencia e expresins culturais: LA1B1.1.1; LA1B1.3.1; LA1B1.4.1; LA1B1.5.3; LA1B2.1.1; LA1B2.3.1; LA1B5.1.1; LA1B5.1.2; LA1B5.2.1; LA1B5.3.1; LA1B5.5.1; LA1B5.5.2; LA1B5.6.1; LA1B5.6.2; LA1B5.7.1; LA1B5.8.1; LA1B6.4.1;

3.3. OBXECTIVOS

3.3.1. Obxectivos xerais do bacharelato: Os obxectivos xerais do bacharelato son os establecidos no artigo 26 do Decreto 86/2015, do 25 de xuo, polo que se establece o currculo bsico do ensino secundario obrigatorio e o bacharelato na Comunidade Autnoma de Galicia (DOGA de 29 de xuo de 2015):

3.3.1.1. a) Exercer a cidadana democrtica, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cvica responsable, inspirada polos valores da Constitucin espaola e do Estatuto de autonoma de Galicia, as como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade na construcin dunha sociedade xusta e equitativa e favoreza a sustentabilidade.

3.3.1.2. b) Consolidar unha madureza persoal e social que lle permita actuar de forma responsable e autnoma e desenvolver o seu esprito crtico. Ser quen de prever e resolver pacificamente os conflitos persoais, familiares e sociais.

3.3.1.3. c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e valorar criticamente as desigualdades e discriminacins existentes e, en particular, a violencia contra a muller, e impulsar a igualdade real e a non discriminacin das persoas por calquera condicin ou circunstancia persoal ou social, con atencin especial s persoas con discapacidade.

3.3.1.4. d) Afianzar os hbitos de lectura, estudo e disciplina, como condicins necesarias para o eficaz aproveitamento da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal.

3.3.1.5. e) Dominar, tanto na sa expresin oral como na escrita, a lingua galega e a lingua castel.

3.3.1.6. f) Expresarse con fluidez e correccin nunha ou mis linguas estranxeiras.

3.3.1.7. g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxas da informacin e da comunicacin.

3.3.1.8. h) Coecer e valorar criticamente as realidades do mundo contemporneo, os seus antecedentes histricos e os principais factores da sa evolucin. Participar de xeito solidario no desenvolvemento e na mellora do seu contorno social.

3.3.1.9. i) Acceder aos coecementos cientficos e tecnolxicos fundamentais, e dominar as habilidades bsicas propias da modalidade elixida.

3.3.1.10. l) Comprender os elementos e os procedementos fundamentais da investigacin e dos mtodos cientficos. Coecer e valorar de forma crtica a contribucin da ciencia e da tecnoloxa ao cambio das condicins de vida, as como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente e a

17

ordenacin sustentable do territorio, con especial referencia ao territorio galego.

3.3.1.11. m) Afianzar o esprito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido crtico.

3.3.1.12. n) Desenvolver a sensibilidade artstica e literaria, as como o criterio esttico, como fontes de formacin e enriquecemento cultural.

3.3.1.13. ) Utilizar a educacin fsica e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social, e impulsar condutas e hbitos saudables.

3.3.1.14. o) Afianzar actitudes de respecto e prevencin no mbito da seguridade viaria.

3.3.1.15. p) Valorar, respectar e afianzar o patrimonio material e inmaterial de Galicia, e contribur sa conservacin e mellora no contexto dun mundo globalizado.

3.3.2. Obxectivos especficos da materia de latn. A falta dunha enumeracin de obxectivos especficos para a materia de latn no Decreto 86/2015, consideramos vixentes os recollidos no Decreto 126/2008, do 19 de xuo, polo que se establece a ordenacin e o currculo de bacharelato na Comunidade Autnoma de Galicia (DOG do 23 de xuo de 2008).

3.3.2.1. Iniciarse na lectura, interpretacin e traducin de textos de dificultade progresiva, utilizando, para este fin, o coecemento dos elementos morfolxicos, sintcticos e lxicos bsicos da lingua latina.

3.3.2.2. Reflexionar sobre os elementos substanciais que conforman as linguas e recoecer compoentes significativos da flexin nominal, pronominal e verbal latina nas linguas modernas derivadas do latn ou infludas por el.

3.3.2.3. Achegarse a textos latinos diversos, orixinais, adaptados e traducidos, mediante unha lectura comprensiva e distinguir as sas caractersticas esenciais e o xnero literario ao que pertencen.

3.3.2.4. Recoecer elementos da lingua latina que evolucionaron ou que permanecen nas nosas linguas e aprecialos como clave para a sa interpretacin.

3.3.2.5. Buscar informacin sobre aspectos relevantes da civilizacin romana, indagando en documentos e en fontes variadas, analizalos criticamente e constatar a sa presenza ao longo da historia.

3.3.2.6. Identificar e valorar as principais achegas da civilizacin romana no noso contorno e apreciar a lingua latina como instrumento transmisor de cultura.

3.3.2.7. Valorar a contribucin do mundo romano na sa calidade de sistema integrador de diferentes correntes de pensamento e actitudes (ticas e estticas) que conforman o mbito cultural europeo.

3.4. CONTIDOS : Recllense seguidamente os contidos da materia organizados por

bloques. 3.4.1. Bloque 1. O latn, orixe das linguas romances

3.4.1.1. B1.1. Marco xeogrfico da lingua. 3.4.1.2. B1.2. O indoeuropeo. Linguas indoeuropeas e familias lingsticas. 3.4.1.3. B1.3. Linguas de Espaa: linguas romances e non romances. 3.4.1.4. B1.4. Orixe, evolucin e etapas do latn. Palabras patrimoniais,

cultismos e semicultismos. 3.4.1.5. B1.5. Nocins bsicas de evolucin fontica, morfolxica e semntica

do latn ao galego e ao casteln. 3.4.2. Bloque 2. Sistema de lingua latina: elementos bsicos.

3.4.2.1. B2.1. Orixes da escritura. Sistemas de escritura. 3.4.2.2. B2.2. Orixe e evolucin do alfabeto latino. 3.4.2.3. B2.3. Pronuncia do latn: tipos.

3.4.3. Bloque 3. Morfoloxa. 3.4.3.1. B3.1. Formantes das palabras. 3.4.3.2. B3.2. Tipos de palabras: variables e invariables. 3.4.3.3. B3.3. Concepto de declinacin e conxugacin.

18

3.4.3.4. B3.4. Flexin nominal e pronominal: substantivos, adxectivos e pronomes.

3.4.3.5. B3.5. Flexin verbal. 3.4.4. Bloque 4. Sintaxe

3.4.4.1. B4.1. Elementos da oracin. 3.4.4.2. B4.2. Casos latinos. 3.4.4.3. B4.3. Concordancia. 3.4.4.4. B4.4. Oracin simple: oracins atributivas e predicativas. 3.4.4.5. B4.5. Oracin composta: coordinacin e subordinacin. 3.4.4.6. B4.6. Construcins de infinitivo e de participio.

3.4.5. Bloque 5. Roma: historia, cultura, arte e civilizacin 3.4.5.1. B5.1. Perodos da historia de Roma. 3.4.5.2. B5.2. Romanizacin de Hispania e da Gallaecia. 3.4.5.3. B5.3. Organizacin poltica e social de Roma. 3.4.5.4. B5.4. Mitoloxa e relixin. Ritos funerarios. 3.4.5.5. B5.5. Arte romana. 3.4.5.6. B5.6. Obras pblicas e urbanismo. 3.4.5.7. B5.7. O exrcito.

3.4.6. Bloque 6. Textos. 3.4.6.1. B6.1. Anlise fontica, morfolxica, sintctica e semntica. 3.4.6.2. B6.2. Comparacin das estruturas latinas coas das linguas propias. 3.4.6.3. B6.3. Iniciacin s tcnicas de traducin. 3.4.6.4. B6.4. Lectura comprensiva e comentario de textos latinos orixinais,

adaptados ou traducidos. 3.4.6.5. B6.5. Lectura comparada e comentario de textos en lingua latina e

lingua propia. 3.4.6.6. B6.6. Producin de pequenos textos en lingua latina.

3.4.7. Bloque 7. Lxico 3.4.7.1. B7.1. Vocabulario bsico latino: lxico transparente;palabras de maior

frecuencia. 3.4.7.2. B7.2. Composicin e derivacin culta. Lexemas, prefixos e sufixos. 3.4.7.3. B7.3. Mantemento de elementos lingsticos latinos. 3.4.7.4. B7.4. Locucins latinas de uso actual.

3.5. ESTNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES

3.5.1. LA1B1.1.1: Localiza nun mapa o marco xeogrfico da lingua latina e a sa expansin, delimitando os seus mbitos de influencia e colocando con precisin puntos xeogrficos, cidades ou restos arqueolxicos coecidos pola sa relevancia histrica


localiza nun mapa do mundo romano as zonas de expansin da lingua latina, situando no mapa as principais rexins do imperio romano (Hispania, Galia, Britania, Xermania, Asia, frica e Exipto), as como as seguintes cidades: Roma, Atenas e Constantinopla.

3.5.1.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: mapa do mundo romano para que o alumnado ubique as rexins e cidades citadas no punto anterior.

3.5.2. LA1B1.2.1: Define o indoeuropeo e recoece as linguas indoeuropeas e as sas familias, e delimita nun mapa a zona de orixe e as zonas de expansin.


define o concepto de indoeuropeo, distinguindo as principais familias das linguas indoeuropeas (clticas, xermnicas, eslavas, itlicas, grego, indo-iranias) e ubica nun mapa mudo de Europa e Asa a zona de orixe e as das grandes reas de expansin (Europa occidental e Oriente Medio / India)

3.5.2.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario e mapa.

19

3.5.3. LA1B1.3.1: Identifica as linguas que se falan actualmente en Europa, diferenciando pola sa orixe entre indoeuropeas e non indoeuropeas, clasifica as primeiras en familias lingsticas e delimita nun mapa as zonas onde se utilizan.

3.5.3.1. Temporalizacin: 30, UD 00 3.5.3.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado

identifica as seguintes linguas como indoeuropeas ou non indoeuropeas, e as primeiras dentro das correspondentes familias: galego, casteln, cataln, francs, alemn, italiano, ruso e vasco. Sabe ubicar as linguas citadas nun mapa poltico de Europa.

3.5.3.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario e mapa. 3.5.4. LA1B1.4.1: Identifica as linguas que se falan en Espaa, diferenciando pola sa

orixe romances e non romances, localiza nun mapa as zonas onde se utilizan, delimita o marco xeogrfico das linguas romances faladas no mundo e recoece as sas caractersticas.

3.5.4.1. Temporalizacin: 30, UD 00 3.5.4.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado

coece e identifica as principais linguas que se falan en Espaa (galego, casteln, vasco e cataln), e sabe cales son romances e cal non; localiza nun mapa os territorios nos que se falan estas linguas.

3.5.4.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario e mapa. 3.5.5. LA1B1.5.1: Distingue e delimita as etapas do latn, recoece e distingue a partir

do timo latino cultismos, semicultismos e termos patrimoniais, e explica as evolucins que se producen nun caso e no outro.


coece as etapas da evolucin do latn e a sa delimitacin cronolxica aproximada; coece os conceptos de timo, cultismo, semicultismo e termo patrimonial.

3.5.5.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario. 3.5.6. LA1B1.5.2: Coece exemplos de termos latinos que deron orixe tanto a unha

palabra patrimonial como a un cultismo, e sinala as diferenzas de uso e significado entre ambos.


d exemplos de timos latinos e das sas derivacins, distinguindo entre cultismos e termos patrimoniais, a partir de material traballado na aula.

3.5.6.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario. 3.5.7. LA1B1.5.3: Demostra a presenza do latn no sculo XXI en campos como a

ciencia, a cultura, a publicidade, os medios de comunicacin, internet e as redes sociais.


d exemplos de termos latinos utilizados actualmente en campos como o da ciencia, cultura, medios de comunicacin, etc., que se traballaran e explicaran na aula.

3.5.7.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario. 3.5.8. LA1B1.6.1: Realiza evolucins de termos latinos ao galego e ao casteln,

aplicando as regras fonticas de evolucin, e recoece palabras da sa lingua que sufriron procesos de evolucin semntica.

3.5.8.1. Temporalizacin: progresiva durante o curso 3.5.8.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado,

aplicando as normas bsicas de evolucin fontica do latn ao galego e casteln explicadas na aula, explica os resultados de termos latinos en galego e casteln.

3.5.8.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: exercicio prctico de evolucin a partir de exemplos iguais ou semellantes aos vistos na aula.

3.5.9. LA1B2.1.1: Recoece tipos de escritura e clasifcaos consonte a sa natureza e a sa funcin, e describe os trazos que distinguen uns dos outros.

3.5.9.1. Temporalizacin: 30, UD 01

20

3.5.9.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado coece os dous tipos bsicos de escritura (logogrfica e alfabtica), distinguindo as variedades mis importantes dentre destas (pictogramas e ideogramas, por unha banda, e silbica e alfabtica pola outra) e sabe explicar o trazo definitorio de cada unha delas.

3.5.9.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 3.5.10. LA1B2.2.1: Explica a orixe do alfabeto latino, e a evolucin e a adaptacin dos

signos do alfabeto grego. 3.5.10.1. Temporalizacin: 1 aula, UD 01 3.5.10.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado

coece a orixe do alfabeto latino e sabe establecer a relacin entre as letras latinas e gregas.

3.5.10.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 3.5.11. LA1B2.3.1: Explica a orixe do alfabeto de diferentes linguas partindo do

alfabeto latino, as como a sa evolucin, sinala as adaptacins que se producen en cada unha e recoece os tipos de alfabeto usados actualmente en Europa, en relacin coas linguas que os empregan.


quen de describir as principais diferenzas entre os abecedarios do galego, casteln e ingls fronte ao latino, orixe comn destes. Ademais, recoece o alfabeto cirlico como una evolucin do alfabeto grego e sabe que o usado en pases como Rusia, Serbia, Bulgaria e outros pases do leste.

3.5.11.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin (non se han de utilizar todos os enumerados necesariamente):

3.5.11.3.1. exercicio no que a partir dos abecedarios latinos, galego, casteln e ingls o alumnado sinala as principais diferenzas.

3.5.11.3.2. recoecemento dun texto en alfabeto cirlico e outro en grego. 3.5.11.3.3. cuestionario sobre a orixe e uso do alfabeto cirlico.

3.5.12. LA1B2.4.1: Le con pronuncia e acentuacin correctas textos latinos, identificando e reproducindo exemplos de diferentes tipos de pronuncia.

3.5.12.1. Temporalizacin: progresiva durante o curso. 3.5.12.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado,

cando remata o curso, ten que ler e acentuar correctamente os texto vistos na aula, o que supn a aplicacin prctica das normas de lectura das letras latinas e a aplicacin das normas de acentuacin.

3.5.12.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: probas de lectura constantes durante o curso, consistentes na lectura en voz alta de textos latinos.

3.5.13. LA1B3.1.1: Descompn palabras nos seus formantes, sinalando e diferenciando lexemas e morfemas, e servndose destes para identificar desinencias e explicar o concepto de flexin e paradigma.

3.5.13.1. Temporalizacin: progresiva durante o curso 3.5.13.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumno

descompn palabras simples en lexema, morfemas e desinencias e entende a diferencia entre cada un destes elmentos.

3.5.13.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: exercicio/s prctico/s de descomposicin e identificacin de cada un dos elementos das palabras propostas.

3.5.14. LA1B3.2.1: Distingue palabras variables e invariables, explica os trazos que permiten identificalas e define criterios para clasificalas.


distingue palabras variables e invariables nos textos latinos e xustifica a sa decisin.

3.5.14.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: exercicios de anlise morfolxica includos nas traducins de textos.

3.5.15. LA1B3.3.1: Declina e/ou conxuga correctamente palabras propostas segundo a sa categora, explicando e ilustrando con exemplos as caractersticas que diferencian os conceptos de declinacin e conxugacin.

21


distingue o concepto de declinacin e de conxugacin, sendo quen de o exemplificar na lingua propia.

3.5.15.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: exercicio/s prctico/s no que o alumnado ten que declinar ou conxugar palabras propostas, xustificando se se trata de declinacin ou conxugacin.

3.5.16. LA1B3.4.1: Enuncia e declina correctamente substantivos, adxectivos e pronomes en latn, distingundoos a partir do seu enunciado e clasificndoos segundo a sa categora e a sa declinacin.

3.5.16.1. Temporalizacin: progresiva durante o curso 3.5.16.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia:

3.5.16.2.1. o alumnado ten que diferenciar pola enunciacin substantivos, adxectivos e pronomes.

3.5.16.2.2. oalumnado ten que declinar correctamente toda a morfoloxa explicada na aula.

3.5.16.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionarios de identificacin e de declinacin de termos propostos e, no seu caso, apartado de anlise morfolxica nos exercicios de traducin.

3.5.17. LA1B3.4.2: Declina palabras e sintagmas en concordancia, aplicando correctamente para cada palabra o paradigma de flexin correspondente.


ten que declinar correctamente os sintagmas en concordancia propostos, recoecendo os paradigmas que corresponden a cada forma.

3.5.17.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: exercicio/s prctico/s no que o alumnado ten que identificar os paradigmas no que se integran cada unha das formas do sintagma, e despois declinar cada unha das formas en concordancia seguindo o seu propio paradigma.

3.5.18. LA1B3.5.1: Clasifica verbos segundo a sa conxugacin partindo do seu enunciado e describe os trazos polos que se recoecen os modelos de flexin verbal.


ten que coecer as cinco formas da enunciacin dun verbo latino e identificar correctamente a partir do enunciado a conxugacin que pertence un verbo.

3.5.18.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 3.5.19. LA1B3.5.2: Coece e identifica as formas que compoen o enunciado dos

verbos de paradigmas regulares e recoece a partir destas os modelos de conxugacin.


ten que coecer e identificar polo seu nome cada unha das formas que integran a enunciacin dun verbo latino.

3.5.19.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 3.5.20. LA1B3.5.3: Conxuga os tempos verbais mis frecuentes en voz activa e

pasiva, aplicando correctamente os paradigmas correspondentes. 3.5.20.1. Temporalizacin: progresiva durante o curso. 3.5.20.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado

conxuga en indicativo e subxuntivo, en voz activa e pasiva, o presente, imperfecto, futuro simple, pretrito perfecto, pluscuamperfecto e futuro perfecto dos verbos traballados na aula.

3.5.20.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 3.5.21. LA1B3.6.1: Explica o uso dos temas verbais latinos, identificando

correctamente as formas derivadas de cada un. 3.5.21.1. Temporalizacin: progresiva durante o curso. 3.5.21.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado

ten que identificar o tema de presente, perfecto e supino dun verbo latino a

22

partir da enunciacin dun verbo, e establecer a relacin xeral entre tempos simples e tema de presente e tempos compostos e tema de perfecto.

3.5.21.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 3.5.22. LA1B3.6.2: Cambia de voz as formas verbais identificando e manexando con

seguridade os formantes que expresan este accidente verbal. 3.5.22.1. Temporalizacin: progresiva durante o curso 3.5.22.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado

ten que ser quen de cambiar de voz activa a pasiva os tempos simples e compostos enumerados no estndar avaliable LA1B3.5.3.

3.5.22.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 3.5.23. LA1B3.7.1: Distingue formas persoais e non persoais dos verbos, explica os

trazos que permiten identificalas e define criterios para clasificalas. 3.5.23.1. Temporalizacin: progresiva durante o curso 3.5.23.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado

ten que identificar as formas non persoais do verbo, fronte as persoais, en funcin da presencia ou non das categoras gramaticais de tempo e persoa.

3.5.23.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 3.5.24. LA1B3.8.1: Traduce correctamente ao galego e ao casteln formas verbais

latinas, e compara os tempos e os modos verbais presentes no latn cos do galego e os do casteln.


ten que traducir correctamente do latn ao galego ou casteln as formas verbais dos tempos e modos explicados e traballados na aula.

3.5.24.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 3.5.25. LA1B4.1.1: Analiza morfoloxicamente e sintacticamente frases e textos de

dificultade graduada, identificando correctamente as categoras gramaticais presentes nas palabras con flexin e explicando as funcins que realizan na oracin.


define as categoras gramaticais das palabras con flexin e cararacteriza a funcin que realizan dentro da oracin.

3.5.25.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 3.5.26. LA1B4.2.1: Enumera correctamente os nomes dos casos que existen na

flexin nominal e pronominal latina, explica as sas funcins dentro da oracin e ilustra con exemplos a forma axeitada de traducilos.


ten que enumerar correctamente os nomes dos casos que existen na flexin nominal e pronominal latina, explicar as sas funcins bsicas dentro da oracin e ilustrar con exemplos a forma axeitada de traducilos.

3.5.26.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 3.5.27. LA1B4.3.1: Recoece nos textos as regras e a concordancia latina, e redacta

en lingua latina pequenas frases, onde practica o seu uso. 3.5.27.1. Temporalizacin: progresiva durante o curso. 3.5.27.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: durante o

curso o alumnado debe ser quen de ler e entender textos latinos adaptados aos contidos explicados na aula e responder, en latn, a preguntas sobre os mesmos, utilizando para iso as regras de morfoloxa e concordancia vistas na aula.

3.5.27.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionarios sobre lecturas feitas na aula, onde o alumnado ten que responder en latn a preguntas sobre os mesmos.

3.5.28. LA1B4.4.1: Compara e clasifica tipos de oracins simples, e identifica e explica en cada caso as sas caractersticas.


ten que ser quen de clasificar correctamente as oracins simples, tendo en conta os seguintes criterios:

23

3.5.28.2.1. En funcin da voz, entre oracins activas e pasivas. 3.5.28.2.2. En funcin de que tean ou non un verbo copulativo, entre

oracins copulativas e predicativas. 3.5.28.2.3. En funcin de que tean ou non complemento directo, ente

oracins transitivas e intransitivas. 3.5.28.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s.

3.5.29. LA1B4.5.1: Distingue as oracins simples das compostas e, dentro destas ltimas, as coordinadas das subordinadas, os seus tipos e os nexos que as caracterizan, e sinala exemplos que expliquen en cada caso as sas caractersticas.


ten que ser quen de distinguir: 3.5.29.2.1. Unha oracin simple dunha oracin composta. 3.5.29.2.2. Dentro das oracins compostas entre coordinadas e

subordinadas. 3.5.29.2.3. Dentro das oracins compostas coordinadas entre copulativas,

disxuntivas e adversativas (mediante o recoecemento dos nexos mis importantes de cada tipo vistos na aula).

3.5.29.2.4. Dentro das oracins compostas subordinadas entre oracins substantivas, adxectivas e adverbiais (a partir dos nexos e tipos vistos na aula).

3.5.29.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 3.5.30. LA1B4.6.1: Identifica as funcins que realizan as formas non persoais (infinitivo

e participio) dentro da oracin e compara exemplos do seu uso. 3.5.30.1. Temporalizacin: progresiva durante o curso. 3.5.30.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado

ten que: 3.5.30.2.1. Identificar e distinguir as construcins de infinitivo concertado e

non concertado en oracins e textos semellantes aos traballados na aula.

3.5.30.2.2. Identificar e distinguir as construcins de participio concertado e absoluto en oracins e textos semellantes aos traballados na aula.

3.5.30.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 3.5.31. LA1B4.7.1: Recoece, analiza e traduce correctamente as construcins de

infinitivo e participio mis frecuentes, en relacin con construcins anlogas noutras linguas que coece.


ten que identifica e traducir correctamente as construcins de: 3.5.31.2.1. Infinitivo concertado e non concertado. 3.5.31.2.2. Participio concertado e participio absoluto.

3.5.31.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 3.5.32. LA1B5.1.1: Describe o marco histrico en que xorde e se desenvolve a

civilizacin romana, sinala perodos dentro del e identifica en cada un as conexins mis importantes que presentan con outras civilizacins.

3.5.32.1. Temporalizacin: 1 aula, UD 00. 3.5.32.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado

ten que describir someramente o marco no que xorde e no que se desenvolve a civilizacin romana, isto :

3.5.32.2.1. mbito xeogrfico do mundo romano na sa orixe, isto , a Pennsula Itlica ao comezo do I milenio a.C.

3.5.32.2.2. O entorno cultural da Italia central neste perodo. 3.5.32.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s.

3.5.33. LA1B5.1.2: Distingue as etapas da historia de Roma, explicando os seus trazos esenciais e as circunstancias que interveen no paso dunhas a outras.


ten que coecer e caracterizar someramente as tres grandes etapas da historia de Roma.

24

3.5.33.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 3.5.34. LA1B5.1.3: Sabe enmarcar determinados feitos histricos na civilizacin e no

perodo histrico correspondente, ponos en contexto e relacinaos con outras circunstancias contemporneas.


ten que coecer os feitos histricos considerados esenciais na aula e situalos no perodo correspondente da historia de Roma.

3.5.34.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 3.5.35. LA1B5.1.4: Pode elaborar eixes cronolxicos nos que se representan fitos

histricos salientables, consultando diferentes fontes de informacin. 3.5.35.1. Temporalizacin: 1 aula, UD 00. 3.5.35.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado

ten que ser quen de elaborar un eixo cronolxico no que ubique convenientemente os histricos considerados como salientables na aula, coa axuda de consultas, ben bibliogrficas, ben a travs da rede.

3.5.35.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: traballo persoal do alumnado, ben individual, ben en grupo.

3.5.36. LA1B5.1.5: Describe os principais fitos histricos e os aspectos mis significativos da civilizacin latina, e analiza a sa influencia no devir histrico posterior.


ten que describir someramente os principais fitos histricos e os aspectos mis significativos da civilizacin latina explicados na aula.

3.5.36.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 3.5.37. LA1B5.2.1: Explica a romanizacin de Hispania e da Gallaecia, describe as

sas causas e delimita as sas fases. 3.5.37.1. Temporalizacin: 1 aula, UD 00. 3.5.37.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado

coece as causas da romanizacin da Pennsula Ibrica e delimita as fases deste proceso.

3.5.37.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 3.5.38. LA1B5.2.2: Enumera, explica e ilustra con exemplos os aspectos fundamentais

que caracterizan o proceso da romanizacin de Hispania e da Gallaecia, e sinala a sa influencia na historia posterior.

3.5.38.1. Temporalizacin: 1 aula, UD 00. 3.5.38.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: enumera

algns dos aspectos fundamentais que caracterizan o proceso de romanizacin da Pennsula Ibrica.

3.5.38.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 3.5.39. LA1B5.3.1: Identifica e sinala nun mapa os restos arqueolxicos mis

salientables da romanizacin de Hispania e da Gallaecia, e descobre e relaciona as pezas arqueolxicas romanas dos museos cos coecementos adquiridos.

3.5.39.1. Temporalizacin: 1 aula, UD 00. 3.5.39.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: Identifica e

sinala nun mapa algns dos restos arqueolxicos mis salientables da romanizacin da Pennsula Ibrica.

3.5.39.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: proba especfica sobre un mapa, para identificar e sinalar lugares e restos propostos.

3.5.40. LA1B5.4.1: Describe os elementos que caracterizan as sucesivas formas de organizacin do sistema poltico romano.


ten que coecer e explicar as caractersticas bsicas explicadas na aula das tres formas de goberno de Roma.

3.5.40.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 3.5.41. LA1B5.4.2: Describe a organizacin e a evolucin da sociedade romana,

explicando as caractersticas das clases sociais e os papeis asignados a cada

25

unha, relacionando estes aspectos cos valores cvicos existentes na poca e comparndoos cos actuais.


ten que coecer as clases sociais da Roma republicana e valorar especialmente as oposicins home libre // home non libre, e a oposicin varn // muller, que abrangue todas as capas socias.

3.5.41.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 3.5.42. LA1B5.5.1: Identifica os principais deuses, semideuses e heroes da mitoloxa

grecolatina, sinalando os trazos que os caracterizan, os seus atributos e o mbito de influencia, explica a sa xenealoxa e establece relacins entre os deuses.


ten que enumerar os doce deuses olmpicos cos seus nomes latino e coecer os atributos dos mas importantes e a relacin de parentesco existente entre eles.

3.5.42.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 3.5.43. LA1B5.5.2: Identifica deuses, semideuses e heroes dentro do imaxinario

mtico, e explica os principais aspectos que diferencian uns dos outros. 3.5.43.1. Temporalizacin: progresiva durante o curso. 3.5.43.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado

ten que explicar as diferencias entre un deus, un semideus e un heroe, citando un exemplo de cada grupo.

3.5.43.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 3.5.44. LA1B5.6.1: Recoece e ilustra con exemplos o mantemento do mtico e da

figura do heroe na nosa cultura, analizando a influencia da tradicin clsica neste fenmeno, sinalando as semellanzas e as principais diferenzas entre ambos tratamentos, e asocindoas a outros trazos culturais propios de cada poca.


ten que explicar o concepto actual de mito e de heroe, establecendo a diferencia cos conceptos clsicos.

3.5.44.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 3.5.45. LA1B5.6.2: Sinala semellanzas e diferenzas entre os mitos e as lendas da

antigidade clsica e os pertencentes a outras culturas, comparando o seu tratamento na literatura ou na tradicin relixiosa, e valorando a sa influenza na arte e na literatura posterior a travs de exemplos.


ten que sinalar semellanzas e diferenzas entre mitos e lendas da antigidade clsica vistas na aula e os pertencentes a outras culturas.

3.5.45.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 3.5.46. LA1B5.7.1: Distingue a relixin oficial de Roma dos cultos privados, explicando

os trazos que lles son propios, e describe as principais caractersticas dos ritos funerarios romanos, distinguindo as semellanzas e as diferenzas que presentan cos de hoxe en da.


coece grosso modo as diferencias entre a relixin oficial de Roma e os cultos privados, e os aspectos bsicos dos ritos funerarios romanos.

3.5.46.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 3.5.47. LA1B5.8.1: Describe as principais manifestacins escultricas e pictricas da

arte romana, identificando a partir de elementos concretos o seu estilo e a sa cronoloxa aproximada.

3.5.47.1. Temporalizacin: progresiva durante o curso. 3.5.47.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: Identifica as

principais manifestacins escultricas e pictricas da arte romana. 3.5.47.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s.

3.5.48. LA1B5.9.1: Describe as caractersticas, os principais elementos e a funcin das grandes obras pblicas romanas, explicando e ilustrando con exemplos a sa

26

importancia para o desenvolvemento do Imperio e a sa influencia en modelos urbansticos posteriores.


identifica as principais obras pblicas romanas, a saber, calzadas, pontes, acueductos, teatros, anfiteatros e circos, e coece a sa funcin.

3.5.48.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: Cuestionario/s. 3.5.49. LA1B5.9.2: Localiza nun mapa os principais exemplos de edificacins pblicas

romanas que forman parte do patrimonio espaol e europeo, identificando a partir de elementos concretos o seu estilo e a cronoloxa aproximada.


localiza nun mapa o principais exemplos de obras pblicas romanas na Pennsula Ibrica e Europa.

3.5.49.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s. 3.5.50. LA1B5.10.1: Enumera os elementos que compoen a estrutura do exrcito

romano e explica o seu funcionamento, atendendo sa evolucin ao longo dos perodos histricos.

3.5.50.1. Temporalizacin: 1 aula. 3.5.50.2. Grao mnimo de consecucin para superar a materia: o alumnado

coece a organizacin bsica do exrcito romano. 3.5.50.3. Procedementos e instrumentos de avaliacin: cuestionario/s.

3.5.51. LA1B6.1.1: Utiliza adecuadamente a anlise fontica, morfolxica, sintctica e semntica de textos de dificultade graduada, para

1. INTRODUCIÓN 2. CÚLTURA CLÁSICA 3º ESO 2.1. … · 2.3.1.10. l) Coñecer, valorar e respectar...

Documents

Transcript of 1. INTRODUCIÓN 2. CÚLTURA CLÁSICA 3º ESO 2.1. … · 2.3.1.10. l) Coñecer, valorar e respectar...