4dbhdinamikaekosistemak

BIOLOGIA ETA GEOLOGIA 4. DBHEkosistemen dinamika

ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET

IRTEN AURREKOA

HASI

Ekosistemen dinamika

IRAKURGAIA

ESKEMA

BALIABIDEAK

INTERNET



IRTEN AURREKOA

HASI

Prestigek, kasko bakarreko petroleountziak Bahamas-eko bandera zeraman, eta 77 000 tonelada fuel zeramatzan, Gibraltarrerantz, geldialdi teknikoa egin behar zuen lekurantz.2002ko azaroaren 13an SOS-a bidali zuen arratsaldeko 15:15ean, Finisterre (Galizia) parean zegoenean, arazoak zituela esanez. Ontzian matxura zutela esan zuten, bai eta eskora handia zutela eta fuela itsasora isuritzen ari zirela. Jitoan izan zen ontzia 6 egunez urperatu zen arte eta milaka tona fuel isuri zituzten, Galiziako kostalde osora iritsi zen fuela. Espainiako historiako hondamendi natural eta ekonomikorik handienetakoa izan zen.Isurketaren ondorioak suntsigarriak izan ziren. Galizia, Asturias, Kantabria, Euskal Herria eta Frantziako hainbat gunetako kostaldera iritsi zen marea beltza. Itsaskiak eta arrainak harrapatzen lanean aritzen zirenak lanik gabe geratu ziren. Arrantzaleez gain, milaka boluntario hurbildu ziren txapapotea biltzera, bai hondartzetan bai eta kostaldeko beste tokietan; giza marea zuria izena eman zitzaion. Gertatutakoaren ondorioak nabariak dira oraindik ere. Prestigeren hondamendiak min handia egin zien ur-azpiko bizidunei, hegaztiei batez ere. Erreskate lanetan aritu ziren boluntarioek eta arrantzaleek arnasketa arazoak, buruko mina, gastrointestiniko arazoak, arazo psikologikoak eta lo arazoak dituzte. Epe luzera, txapapoteak minbizia eragin dezake eta muta daitezke, txapapoteakBentzenoa eta hidrokarburo aromatikoPoliziklicoak baititu.

Irakurgaia



IRTEN AURREKOA

HASI

Edukien eskema

Energia eta materia

Energia-fluxuaMateriaren zikloa

Natura-aldaketak ekositemetan

SailkapenaAldaketa paroxismikoakErritmo-aldaketak

Giza eragina ekosistemetan

Izurriak eta haien kontrola

Baliabideak

SailkapenaMehatxuak


Ekosistemako parametro trofikoak

BiomasaEkoizpenaEmankortasuna

Ziklo biogeokimikoak

Ziklo motak

Ingurumen-inpaktuak

Sailkapena

Natura-ingurunea babestea

Sailkapena

Ingurumenaren aldaketa

Aldaketa motak

Segida ekologikoa

Aldaketa orokorrakKlimax-komunitateaLehen eta bigarren mailako segidak

Biztanleriak

AutoerregulazioaHazkunde-kurbak Ugalketa-estrategiak

HASIERA



IRTEN AURREKOA

HASI

Unitatea azaltzeko baliabideak

Loturak

Energia-fluxuaMateriaren zikloa

Biomasa


Aldaketa paroxismikoak

Erritmo-aldaketak

Aldaketa orokorrak segida batean

Klimax-komunitatea

Lehen eta bigarren mailako segidak

Biztanle autoerregulazioa

Hazkunde-kurbak

Baliabideen sailkapena

Arriskuak bioaniztasunerako

Ingurumenaren gaineko eraginen sailkapena

Natura-ingurunea babestea

HASIERA

Emankortasuna Ekoizpena


Erabateko aldaketak

Ugalketa-estrategiak




IRTEN AURREKOA

HASI

Energia-fluxua

Eguzki-erradiazioa

Oxigenoaren zikloa

Nitrogenoaren zikloa

Beroa

Karbonoaren zikloa

Fosforoaren zikloa

Sufrearen

zikloa



IRTEN AURREKOA

HASI

Materiaren zikloa

Materiaren zikloaEnergia fluxua

Beroa

Argi-energia

Ekoizleak

Lehen mailako kontsumitzaileak

Bigarren mailako k.

Hirugarren mailako k.

Konposatu ez-organikoak

Des

kon

po

sat

zail

eak



IRTEN AURREKOA

HASI

Biomasa (B)

Ekoizlea

Ur-azpiko ekosistemak

Kontsumitzaileak

Biomasa



IRTEN AURREKOA

HASI

Ekoizpena (E)

Lehen mailako ekoizpena

Bigarren mailako ekoizpenaEnergia



IRTEN AURREKOA

HASI

Emankortasuna (e)

A BBiomasa: 500.000 kg/m2

Biomasa: 650.000 kg/m2

Urtebete geroago

Biomasa handitu: 650.000 – 500.000 = 150.000 kg/m2

Ekoizpena = Biomasa/denbora handitu = 150.000 kg/m2/urtean

Produktibitatea = Ekoizpena/ Biomasa

150.000 kg/m2/urtean / 500.000 kg/m2 = 0,3 kg/m2/urtean



IRTEN AURREKOA

HASI


Karbonoaren zikloa

IRUDIA HANDITU

IRUDIA HANDITU


IRUDIA HANDITU

Fosforoaren zikloa



IRTEN AURREKOA

HASI

Karbonoaren zikloa

ITZULI

CO2 atmosferikoa

Fotosintesia

Arnasketa

Erregai fosilen

erreketa

Sumendi- erupzioak

Fotosintesia

Arnasketa

Landare-biomasaren

erreketa

Urpeko sedimentuak

Kareharria

Erregai fosilak



IRTEN AURREKOA

HASI


ITZULI

N2 atmosferikoa

Hondakin organikoak

Nitrato asimilagarriak

N2 lurrean finkatzeko bakterioak

Bakterio nitrifikatzaileak

Bakterio desnitrifikatzaileak



IRTEN AURREKOA

HASI

Fosforoaren zikloa

ITZULI

Uretan disolbatutako fosfatoak

Fosfatoak harri sedimentarioetan

Itsasora isuriketa bidez iristen diren fosfatoak

Fosfatoak itsas sedimentoetan



IRTEN AURREKOA

HASI


Iraupenaren arabera: Aldaketaren jatorriaren arabera:

Pixkanakakoak

Naturalak

Artifizialak

Katastrofikoak

Doñanako aldaketak ikusi



IRTEN AURREKOA

HASI

UdaUdaberriaNeguaUdazkena

INICIO ESQUEMA RECURSOS INTERNET

Aldaketak Doñanako paduran

ITZULI



IRTEN AURREKOA

HASI

Aldaketa paroxismikoak



IRTEN AURREKOA

HASI

Erritmo-aldaketak

Egunen eta gauen txandaketa: Urtaroen txandaketa:

Hontz zuria

Arranoa

Eperra



IRTEN AURREKOA

HASI

Giro aldaketa handiak

Atmosferako aldaketak

Hidrosferako aldaketak

Biosferako aldaketak

Geosferako aldaketak



IRTEN AURREKOA

HASI


Atmosferako aldaketakKonposizio kimikoaren eboluzioa

Klima aldaketak

Ozono geruzaren osaera

Sumendien erupzioak

Negutegi efektua handitzea

ITZULI



IRTEN AURREKOA

HASI


Hidrosferako aldaketak

ITZULI



IRTEN AURREKOA

HASI


Geosferako aldaketak

ITZULI

Aldaketak kontinenteen banaketan

Aldaketak erliebean eta paisaietan

Aldaketak magnetismoan



IRTEN AURREKOA

HASI


Biosferako aldaketak

ITZULI

Izaki bizidunak agertu ziren

Espezieak desagertu ziren

Homo sapiens agertu zen



IRTEN AURREKOA

HASI

Aldaketa orokorrak segida batean

• Espezie aniztasuna handitu zen.

• Egituraren konplexutasuna handitu zen.

• Biomasa handitu zen.

• Energia eraginkorrago aprobetxatu zuten.

• Ekoizpena txikitu zen.

• Ekosistemaren egonkortasuna handitu zen. Atzerakada



IRTEN AURREKOA

HASI

Klimax-komunitatea

Biomasa maila altuenak hartzen ditu eta ekoizpen garbia

oso baxua da



IRTEN AURREKOA

HASI


Bigarren mailako segida Lehen mailako segida



IRTEN AURREKOA

HASI


• Sortzen den lurrean barazkiak sustraiekin ezartzen dira.

• Lehenengo espezieak agertzen dira, aitzindariak eta kolonizatzaileak deitu ohi dituztenak.

• Espezie espezialistengatik ordezkatzen dituzte.

Lehen mailako segida

ITZULI



IRTEN AURREKOA

HASI


Bigarren mailako segida

• Mediterraneoko oihan batean mozketa izaten da.

• Humusa desagertzen da, larrea agertzen da, baita estrepa bezalako zuhaixkak ere.

• Lur baldintza gutxi dituzten zuhaitzak agertzen dira.

• Espezieak garatzen dira, lur sakona behar duen artadia besteak beste.

• Prozesuaren amaieran mediterranear oihan berria sortzen da.

ITZULI



IRTEN AURREKOA

HASI

Herri taldeen autoerregulazioa

Jaiotzak

Immigrazioa

Emigrazioa Heriotzak



IRTEN AURREKOA

HASI

Hazkunde-kurbak

Banakoen

kopurua

Denbora

J formako kurba

S formako kurba

(Ekosistemaren karga gaitasuna)

K

Gorabeherak

Hazkuntza egonkorra

OREKA



IRTEN AURREKOA

HASI

r estrategak

K estrategak

Ugalketa-estrategiak

Algak

Bakteriak

Biziraupen-kurba

Ugalkortasun-kurba



IRTEN AURREKOA

HASI


Kontrol kimikoa: Borroka biologikoa:

Pestizidak

• Pestizidak

• Herbizidak

• Fungizidak

Escarnia Formosa euli zurien larben aurka

Marigorringoak zorrien aurka



IRTEN AURREKOA

HASI

Energia-baliabide berriztagarriak:

Baliabideak

Energia-baliabide ez berriztagarriak: Eguzki energia

Haize-energia

Marea-energia

Energia hidraulikoa

Energia geotermikoa

Biomasa

Petrolioa

Gas naturala

Ikatza



IRTEN AURREKOA

HASI

Arriskuak bioaniztasunerako

Espezie erasotzaileak sartu ziren

Gainesplotazioa

Habitatak suntsitu ziren



IRTEN AURREKOA

HASI

Ingurumen inpaktuak

Inpaktu positiboak Inpaktu negatiboak

Quema de combustible fósiles

Prozesu industrialak

Aldaketak lurzoruaren erabileran

Biologia-baliabideak gehiegi ustiatzea

Erregai fosilak erretzea



IRTEN AURREKOA

HASI

Natura ingurunea babestea

Gune Naturalak zein basa- flora eta fauna babesteko legea

Eremu natural babestuak

Parkeak

HANDITU

HANDITU

HANDITU

HANDITU

Natura-erreserbak

Paisaia babestuak

Monumentu naturalak

Biosfera-erreserbak

HANDITU



IRTEN AURREKOA

HASI


ITZULI

Parke nazionalak:

Parke naturalak:

• Espainiako ekosistema natural nagusien adierazgarri.

• Babes maila gorena.

• Kudeaketa banatua Estatuaren eta Autonomia Erkidegoen artean.Ordesako parke Nazionala

eta Monte Perdido

Albufera parke naturala, Valentzia

• Bitarteko naturalen ustiapen zehatzak onartzen dira.

• Babes maila baxuagoa.

• Kudeaketa Autonomia Erkidegoen araberakoa da.



IRTEN AURREKOA

HASI


ITZULI

Erreserba naturalak:

• Bitxiak izateagatik, hauskortasunagatik, garrantziagatik edo berezitasunagatik balorazio berezia merezi izaten duten gune naturalak.

• Baliabideak ustiatu daitezke babestu beharreko baloreekin bat badatoz.

Santoñako paduren erreserba naturala (Kantabria)



IRTEN AURREKOA

HASI


ITZULI

Paisai babestuak:

• Interes bereziko balio estetiko eta kulturalak dituzte.

• Egun 550 gune babestu baino gehiago daude – Espainian.

• Adierazpena Autonomia Erkidego bakoitzari dagokio.

Paisai babestua, San Juan de la Peña eta Oroel mendia

(Aragoi)



IRTEN AURREKOA

HASI


ITZULI

Monumentu naturalak:

• Naturak sortutako guneak edo elementuak, berezitasun handiagatik edo edertasunagatik sortzen dena.

• Interes berezia duten sorkuntza geologikoak, sorkuntza paleontologikoak eta elementu bereziak.

Milurteko Dragoaren monumentu naturala (Kanariar irlak)



IRTEN AURREKOA

HASI


ITZULI

Biosferaren erreserba:

• Planetaren eremu babestuak, gizakiaren eskuak eraldatu ez dituenak edo zainduak eta berriztuak izan behar dutenak.

• Aipamen hori Hizkuntza, Zientzia eta Kulturarako Nazio Batuen Erakundeari (UNESCO), dagokio.

• Kokatuta dauden estatuaren subiranotasunaren menpe daude.

Sierra Morenako larreak



IRTEN AURREKOA

HASI

Lotura interesgarriak


SARTU WEB ORRI HONETARA

Ulermen egiturak

SARTU WEB ORRI HONETARA

HASIERA

4dbhdinamikaekosistemak

Documents

Transcript of 4dbhdinamikaekosistemak