74. zenbakia (2008ko uztaila)

aarrttzzaappee74. zenbakia - 2008ko uztaila

] ERESERKIA

NESKEN TRAINERUA GIPUZKOAN NAGUSI]

GE

TAR

IAR

RO

NT

OP

AG

UN

EA

ELKANOREN ERAKUSKETA

Belaren gerizpean

Emilio, Amaia, Izar eta Hodei

]]5/Inkesta:

Salbatore festak

]]6-7/Getarian zer berri?

EreserkiaGetaria-Zumaia nesken trainerua Gipuzkoan nagusi

]]8-12/Elkarrizketa: Belaren gerizpean

]]13/Argazkien Txokoa:

Haurren udako denbora-pasak

]]14 -15/Erreportajea: Elkanoren erakusketa

]]17/Publierreportajea: Tratamendu bionenergetikoa

]]20/Historiaren katebegiak: Getariako bataila]]19/Petrilaren harritarteetik

]]23/Akordatzen: Donostiako moilan

artzape74. zenbakia

2008ko uztaila

“Katurik ez dagoen etxean saguak dantzan”

[argitaratzailea] Gure Txeru Elkartea [koordinazioa] Amaia Iribar eta Maider Ostolaza [lan taldea] Izaskun Larrañaga, Monika Uzkiza, Ane Azkue, Jon Illarramendi, Josune Urresti,Kepa Iribar, Imanol Iribar, Zigor Saizar, Amets Etxabe, Irantzu Ezenarro, Aitor Irigoien, Beñat Gereka,

Mikel Mugika [kolaboratzaileak] Xabier Alberdi eta Suso Perez [maketazio berria] Vicente Dávila [argaz-kiak] Artzape [publizitatea] Artzape

[inprimaketa] Gertu[tirada] 1.150 ale [lege gordailua] SS-504/01 [ISSN] 1578-469X

Getariako Udalak, Foru Aldundiak eta Eusko Jaurlaritzak diruz lagundutako aldizkaria

artzapeEskualtxeta kulturguneaKrixketaneko Iturrigaina

Tel.: 943 00 05 [email protected]

2008ko uztaila artzape-3

Gure Txeru Elkartea

IKUSTEN DUTEN BEGIAK

adakigu jakin, erdaraz esan ohi denbezala, “ojos que no ven, corazon que nosiente” esamoldeak egia handia duelabere baitan gorderik. Nolabait ereantzeko zerbait gertatzen ari zaigu33/01 auziarekin. Nola? Zenbaki hauekez dizutela ezer gogorarazten? Bada,zenbaki horiek dira Amnistiaren aldekomugimenduaren aurkako auziarensumarioa izendatzeko aukeratuak izandirenak.

Hain zoritxarrekoa den egoera hauberriro errepikatzen zaigu: Errepresioa-ren aurkako mugimendu oso bat epaituada Entzutegi Nazionalean. 27 pertsonagartzela urte luzeen atarian berriro ere.Tamalez komunikabide askotan auzihoni ematen dioten trataera eskasak ereondoren etor daitekeen epairik gogo-rrena hobeto irenstea ahalbidetuko du.Berriro ere “ojos que no ven…”

Hautetsi Independestistok Maiatzabukaeran egin zen Udal plenoan ondo-rengo mozioa aurkeztu genuen:

“…Dispertsioa salatzea ez da delitua.Preso politikoen kolektiboaren kontrahamarkadatan ezarri den eta ezartzenden dispertsio eta muturreko neurriekosatzen duten salbuespen egoera dadelitua.

Tortura salatzea ez da delitua. Tortura-tzea eta tortura ahalbidetzen duen tres-neria hori guztia da delitua; salbuespe-neko tribunalak, inkomunikazio legeaeta funtsean torturatzeko eraikia deninpunitate esparrua bera da delitua.

Errepresioa salatzea eta pertsonen esku-bideak babestea ez da delitua. Estatuenbiolentzia eta eskubide urraketa diradelituak.

Elkartasuna ez da delitua. Presoak etaeuskal herrian errepresioa jasaten dutenmilaka emakume eta gizon babes etaelkartasunik gabe uzteko mugimenduenkontrako kriminalizazio eta erasoak diradelituak.

Preso, iheslari eta beren senitartekoaklagundu eta babestea ez da delitua.Kolektibo hauek hondoratzeko eta zati-tzeko helburuarekin burutzen diren

4-artzape @topagunea.com

gutunak] bertsoak]jazarpen, eraso eta eskubide urraketahoriek guztiak dira delitua.

Auzipetu dutena eta epaitu nahi dutenaEstatuen biolentzia eta errepresioarensalaketa eta euskal preso nahiz errepre-saliatu guztiekiko elkartasuna da. Fran-tziako eta Espainiako estatuak euskalgizartearen eta munduaren aurreanbiluzten dituen eta beren izaera ezdemokratikoa begi bistako egiten duentestigu nagusia erditik kendu nahi dute-lako….”

Mozioa bozkatzerako orduan: PNV etaAralarrek aurka! PNVk aurkeztu etaberen aurpegia zuritzeko besterik balioez zuen mozio alternatibo bat babestuzuten.Bakoitza non dagoen ikusteko balio iza-ten dute horrelako pasarteek. Etengabemikroen aurrean esaten dutenarenaurka, hor duzu egunerokotasuneanegiten dutena.

Animo eta besarkada haundi bat auzipe-tutako kide guztiei! Eta animo eta besar-kada haundi bat ere urtero bezala Pre-soen aldeko txosnan parte hartukoduzuen guztioi. Jaiak gozatu, errepresio-ari aurre egin!

Karmele Iribar, Iker Azkue eta IñakiMondragon

Getariako Hautetsi Independestitak

Zure gutuna Artzapen argitaratzea nahibaduzu, Txeruko postontzian utzi, Eskualtxetaraekarri edo [email protected] helbiderabidali zure izen-abizenekin. Gutunak gehienez200 hitz izan beharko ditu eta luzeagoak direnakmozteko eskubidea izango du Artzapek. Ez dugutestu iraingarririk onartuko eta Artzapek ez dubere gain hartuko argitaratzen diren iritziengaineko erantzukizunik.

B Igande arratsaldeaegualdi ederra genduaneta gu gustura geunden

koadrilan txikiteuanbanan bana o binakaelkartu ginan orduanhitzordurik gabe baina

zen Harraldeko txokuangiroa azkar berotu zentragua gendun eskuan

ez gendun guk asko beharta hasi giñaden kantuan

kamareroa ere ondohark musika kendu zuankonplexurik gabe ginan

era inprobisatuan

Nor ginan begiratutaez nintzan bate harritubertso doinuak belaxezitzaizkigula aireratutartean bazen potorik

bizkaik ezintzun bukatubaina bertso onak ereasko genituan aituudaberriko kresala

berbaz berba zun goxatukasik ilargiraino’re

berau zitzaigun aiatugu ere aho zabalik

berai begira gelditubaina festa ez zitzaigun

guri horrela bukatu

Musika ere bagenungure festa honen partemusikaririk bagenun

baita nahikua kantantegitar zarraren soinuaketzun desafinau bateperkusioa ere bazen

flamenkotik ez apartehorrela gozatu genun

norberak nahizunerartenorberak eman zuen

ahal zuenetik bastanteberriz elkartuko gara

baina hitzordurik gabebertsomusika pankiyaondo izan hurrenarte!

Haritz Esteban Etxeberria

Aurreko alean Ezker Abertzaleak egin-dako gutunaren sinatzailea Nahia Inzazen eta ez Nahia Iturbe. Artzape

*Zuzenketa

Artzapeko lankideok bagoaz eguzkiepelaren bila, edo eta batzuk, itzala-ren bila. Berriro ere irailean izangogara zuen postontzietan; bitartean,gozatu udararekin, lagunekin, familia-rekin… nahi duzuenarekin. Ondopasa eta laster arte!

Nire iritziz, azken urteetako festak oso onak izan dira, gehienbat girooso ona bizi izan delako eta kanpoko herrietatik ere gazte kuadrilahandiak gerturatzen direlako. Zerbait gehitzekotan, musika taldehobeak ekarriko nituzke, batez ere gazte jendeari zuzenduta, ze iaegunero helduentzako taldeak egon ohi dira frontoian. Kendu aldiz,ez zait ezer bururatzen, esan dudan bezala, azken urtetan festa politakjoan direlako. Herritarrek festen antolaketan duten partaidetzaridagokionez, Udalak antolatzen du festen egitaraua eta herritarroi ezergutxi galdetzen zaigu honen inguruan. Beste herri askotan egin ohi denbezala, festen antolaketan herritarrek iritzia eman dezaten herritar guz-tiei irekitako batzorde bereziak antolatu beharko lirateke, herritarbakoitzak bere ekarpenak egin eta denok elkarren artean festa abera-tsagoak antolatzeko.

Aterpeak eta zerupeak (2. zatia)

inkesta Aitor Irigoien, Beñat Gereka eta Mikel Mugika ]]


Salbatore festak gainean ditugun honetan,

zer moduzkoak iruditu zaizkizu azken urte-

otako herriko jaiak? Zer gaineratu eta zer

kenduko zenuke? Herritarroi ematen al

zaigu aukera festen antolaketan parte

hartu eta iritzia emateko?

Azken festak ez ditut gehiegi gozatu egian esan. Izan ere, lana izandut ia egunero. Hala ere, asteburutan parte hartu ahal izan dut etajende asko eta giro ezin hobea nabarmenduko nituzke. Zerbait gehi-tzekotan, herritarren partaidetza gehitu nuke, batez ere egunez anto-latzen diren jardueretan, zeren eta gauean bestela ere jendetza itzelaibiltzen da. Kentzekotan, astegunak suertatzen diren egunetanmusika berandu arte izatea kenduko nuke. Oso jende gutxi egotenda frontoian, baina hala eta guztiz ere taldeek berandu arte jotzenjarraitzen dute, lana egitea tokatzen zaigunen kalterako. Festen anto-laketan nik uste herriko gazteak saiatzen direla ekitaldiak antolatzen,ez Udala bakarrik, baina egia esan, ez dakit zehatz mehatz nola joa-ten den herriko festen antolaketa.

Ion Aranguren

Azken urteetako festak onak iruditu zaizkit orokorrean, egitura etaekitaldi aldetik konpletoak. Baina egia esan denbora gutxi egonizan naiz herriko festetan. Zerbait gehitu edo hobetzekotan, musikatalde hobeak eta estilo anitzekoak, desberdinagoak ekartzea propo-satuko nuke. Kendu aldiz, ez nuke ezer kenduko. Azkenik, antola-ketari dagokionez, Udalak antolatzen du festa egitarau ia dena, etaherritarrak ez dira gehiegi kontuan izaten lan honetan.

Aitor Lete

Joan den urteko festak asko gustatu zitzaizkidan, Elkanoren lehorre-ratzearekin, Euskal Jai Egunarekin,... Giro ederra eta jendetza handiaizan zen nagusi herrian. Kendu, ez nuke ezer kenduko, eta gaineratualdiz, agian sokamuturra edo hondartzen garai batean antolatzenziren zezenak goizaldean. Baina egia esan konpartsa dela, marmitakotxapelketa,... nahiko ekitaldi daudela iruditzen zait. Nire ustez, herriakparte hartzen du festetan, herriko elkarte eta entitate desberdinenbidez.

Ainhoa Alberdi

Cesar Blanco

Artzapetik begira

Aurreko zenbakian emanaldi kulturale-rako zein beste agerpen eta erabilpenkolektiborako Getariak duen aterpe egokibaten beharraz ari nintzen, horretarakokalean bildutako zenbait gogoeta baliatuz:non kokatu, nolakoa izan beharkolukeen… Eta halakoak erabakitzeko, herri-tarren esku-hartzea zein mesedegarri gertadaitekeen formetan baino harago demo-krazian sakondu nahi duen edozein gizar-terako.Darraigun ba, kale uztarekin eta aipaditzagun kultur agertoki honetarako adi-tzen diren aukeretatik hiru: - Katraponan kokatzea. Gai gardenekineraikita eta elizaren ikusteari kalte egingoez dion altuera emanez gero, oso eraikun-tza ikusgarria lortuko litzateke, eta bistazoragarriak izango lituzke. Funtzionalta-suna eta inguru historikoarekin oreka este-tikoa bilduko lirateke. - Dagoenekoz kirol kultur zein festarakoasko erabiltzen den frontoia estaltzea dabeste aukera bat. Horren abantailak bizitzapublikoaren erdigunean dagoela eta ohikobiltokia dela. Orain euriak eta hotzak ete-ten dituzten hainbat jarduerek ez luketeetenik izango, baina horretan datza fron-toia estaltzeak ekarriko lukeen kaltetakobat, kontuan hartzen badugu zerupekolektiboek eguneroko bizimoduan duteneragina herritarrok (bereziki haur eta gaz-teak) aroarekin (ama-lurraren taupadekinazken batez) harremana galdu ez dezagun.Dagoenekoz naturari bizkarra gehiegiemanda bizi gara-eta kaletarrok. Getariakgune urbanoan duen zerupe erabiliene-tako eta garrantzitsuena ezabatzea izangolitzateke. Dena dela, gaur egun teknikakdaude bildu eta zabaltzen diren estaltzeegiturak eraikitzeko. Halako baten bitartezfrontoiaren ohiko zerupe izaera galdugabe estaliko zen behar puntualetan.Balenciaga museoaren parte bat funtzio

anitzetarako bideratzea da beste bat. Gain-dimenzionatuta dagoen proiektu batiturismoa erakartzeko baino zerbait gehia-gorako den balio bat erantsiko litzaioke:herri kulturari egitura fisiko bat eskain-tzea. Herri kultura gabe edozein kulturasmo, museo faraonikoa barne, paperezkotxalupa da.Aukerak egon badaude, dirua nahi dute-nean ere bai,... ekin dezagun ba!

Uxua Irigoien


] getarian zer berri?

Amaia Agirrek eta Kris Alvarezek irabazi zuten Nesken III.Pala Txapelketa; Kopako txapeldunak, berriz, Nerea Arregieta Edurne Irigoyen izan ziren.

Zumaia-Getaria, nagusiJoan den uztailaren 23an jokatutako Gipuzkoako txapelketetannagusiak izan ziren Zumaia-Getaia trainerua osatzen dutenneskak. Norgehiagoketa horretan hiru traineruk hartu zutenparte: Tolosa, Hondarribia eta Zumaia-Getaria. Getariarrek biastez jardun dute zumaiarrekin entrenatzen, eta emaitza ezinhobea izan da. Orain, Gipuzkoako txapeldunak izanda, Kon-txako estropadako postua lortu dute, eta uztailaren 31n, Eus-kadiko Txapelketa jokatuko dute Lekeition.

Zorionak!!!

Ongi etorriaren une bat. Aurtengo denboraldiak eskainitako irudia.

Zumaia-Getaria osatzen duten taldekideak.

Aurtengo irabazleak sariekin.

Amaia Agirre eta Kris Alvarez, palatxapeldunak

Getariako Keta Futbol Taldea jarri da 2008-2009 denboral-diari begira: batetik, Adolfo Etxeberriak eta Paxok beste urte-bete egingo dute taldean; bestetik, orain arteko jokalari askokdatorren denboraldirako ziurtatu dute euren jarraipena;azkenik, jokalari berrien bila hasi dira, taldea indartzekoasmoarekin. Hori dela eta, Keta Futbol Taldean jokatzen edoentrenatzen hasi nahi duten Getariako zein inguruko herrie-tako 18 urtetik gorako guztiei, eurekin harremanetan jartzekodeia egiten diete, eta horretarako, 609876704, 628517393 edo685708016 telefonoetara deitu daiteke, edo [email protected] helbide elektronikora idatzi.

Jokalari berrien bila

Ongi etorri Maribel!Joan den uztailaren 9an Iturzaeta Herri Eskolaren aurrean ongietorria eskaini zioten Maribel Bruño andereñoari; bertara jendeugari hurbildu zen: irakasle, ikasle, ikasle ohi, guraso, haur...Dorak lore sorta bat eman eta Goiatz Lazkanok eta Aitor Jime-nezek aurreskua eskaini ostean, guztiek bertso bat kantatu zio-ten. Han bildutako guztiak agurtzeko tartea hartu zuen Mari-belek.

Ongi etorri!


Europako Parlamentuak santzio penalakezarri ditu ingurugiro-delituen aurka.Araua bi urteko epean sartuko da inda-rrean .Europako Parlamentuak behin betikoontzat eman du zenbait ingurugiro-delitusantzio penalarekin zigortzea. Bi urte barru indarrean sartuko denarauak, borondatez edo zabarkeria larribaten ondorioz ingurugiro-legeari egin-dako zigortuko ditu.Arautegiek bere baitan hartzen dituzteosasunari edo ingurugiroari kalte larriakeragiten duten sustantzien isurketak;itsaso zabalean hondakinak botatzea;materia nuklear edo ozonoaren aurkakoprodukzioa, erabilera edo garraioa; babes-turiko flora eta faunaren merkataritza edosuntsipena, eta babesturiko inguruak“esanguratsuki” kaltetzen duten jarrerak,eraikuntzatik eratorritakoak barne.Herrialde kideek beraien kode penaletanjaso beharko dituzte kalte horiek sortu,bultzatu edo laguntzen dituzten pertsonafisiko zein juridikoen aurka santzio “efek-tiboak, proportziozkoak eta disuasioz-koak”.Zuzentarauak ez du galarazten inguru-giro-delituen irudia jasota duten herrial-deek bere testuetan jasota dauden zabala-goko zigorren zerrenda beraienordenamenduan mantentzea.Lehentasunezko helburua da EB osoanpenalki zigortuta ingurugiro-delituenoinarri komuna izatea, aurreikusteko ingu-rugiro-gaizkileek aprobetxatzea justiziatikihesteko estatuen artean dagoen desber-dintasuna.Zuzentarauaren testua, gehiengoz onartuzena, aurretik adostu zen Europako Lege-biltzarren eta Europako Kontseiluarenordezkarien artean izandako akordiobaten emaitza da.

Informazio gehiago:Tel.: 943 896024

[email protected]

] bi hitzetan

Getariarron ereserkia!Uztailaren 19an Getariako Ereserkia Hautatzeko Lehiaketaz geroztik, Geta-riak badu ereserkia. Ordura arte, “Gora Elkano” erabili ohi zen, ez baitze-goen besterik. Lehiaketara bost lan aurkeztu ziren, eta horietako hiru fina-lera heldu ziren. Horien artean, Txomin Mujika Latxa eta Aitzol Arriolaelgoibartarren lana izan zen herritarren gustukoena, 198 boturekin. Txo-min Mujikak musika egin du eta bigarrenak letra jarrio dio. Beste finalistakXabier Zabala eta Andoni Egaña, eta J.L. Frantzesena izan ziren. Hiru ere-serkiak entzun ahal izan ziren Getariako Musika Bandak eta Abesbatzak,Aitor Uriak zuzenduta, Salbatore Deunaren elizan eskaini zuten kontzer-tuan.

Nagusitu den ereserkiaren egileekin izan gara:

TXOMIN MUJIKAmusikaren egilea

Noiz izan zenuen lehiaketaren berri?Otsaila aldera izan nuen horren berri;musika eskola guztietara zabaldu zen, etahala jakin nuen. Eta zergatik ez! Animatuegin nintzen, eta forma eman nionean,Aitzolengana gerturatu nintzen letra jar-tzeko.Beraz, lehenik musika sortu eta geroletra egokitu zenioten?Bai, Aitzolek nirekin Elgoibarko Bandanjotzen du, biok instrumentu bera jotzendugu, bonbardinoa. Testua laburra izanzedin eskatu nion, bestela jendea nahastudaiteke; nire aldetik solemnidade pixka batduen musika egiten saiatu naiz.

Bandak eta Abesbatzak egindako lana zer iruditu zaizu?Emaitzarekin oso gustura gelditu naiz, lan ona egin dute bai koruko lagu-nek zein musikoek, eta gainera ez ahaztu hiru ereserki ikasi behar izandituztela!Ilusioa egingo dizu zure lan bat herri bateko ereserkia izateak, ezta?Demasa izan da. Getariako ereserkia betirako den zerbait izango da, etahori ederra da. Horrez gain, beste bi finalistek egindako lanak asko gustatuzaizkit, edozein izan zitekeen irabazle.

AITZOL ARRIOLAletraren egilea

Zertan inspiratu zinen letra egiterakoorduan?Getariari buruz nekizkien hiru elementuerabili nituen: itsas herria dela, arrantzalea,eta txakolina.Denbora asko eraman al zizun letrajartzeak?Ez asko, Txominek pasa zidanetik aste beteinguru, izan ere ideiak garbi neuzkan eta ezzait zaila egin. Musikari letra jartzea afizioada niretzat: bertsolaritzan ibilitakoa naiz,zalea naiz, eta gustatu egiten zait.Irabazi zenutenaren deia jasotzean,ilusioa?Handia! Batez ere egindako lanak poztennau.


Amaia Iribar] elkarrizketa

Silver Cloud-en belaren gerizpean

Abentura honen ideia, nondik sortu zitzaizuen?Amaia: Erruduna Emilio da,bere ametsa baitzen. Niri aben-tura gustatzen zait, ez naizerrutina zalea, baina ez nuenuste ametsa gauzatzera iritsikoginenik.

Emilio: Zazpi metroko belaun-

tzi txiki batekin hasi ginen:Hilario Larrañaga, Jose MariAlberdi, Jose Ramon Aristi etani; eta halaxe ikasi genuen,hobby moduan.

Nola eman zenuten pausoa?A: Emiliok bazekien zer nahizuen, bidaiatu; nik, aldiz, eznuen gehiegi sinesten egingo

genuenik. Handik gutxirabelauntzi handiagoa erosigenuen, eta gehiago ikasigenuen horri guztiari buruz.Horrela hasi zen gauza, pixkabat tontamentian, nahiz eta betiibili garen horren atzetik.

Noiz izan zen?Pausoa eman behar genuen

Amaia, Emilio, Izar eta Hodei eta Silver Cloud belauntzia dira gure abentura hone-tako protagonistak, itsasoetako abentura bateko protagonistak. Duela urte eta erdihasi zuten abentura, 2007ko urtarrilaren 8an hain zuzen ere, eta nahiz eta une hone-tan Getarian izan, irailean berriro ekingo diote abenturari. Horra hor Atlantikoazeharkatu duen Getariako familia baten istorioa:


] elkarrizketa] Belaren gerizpean

unean, haurdun gelditu nin-tzen, eta ez ginen ausartu.2002an jaio zen Hodei, eta hiruhilabete zituela hemen ez gel-ditzea erabaki genuen, atzeraegingo genuen beldur baiki-nen. Ordurako lanean esze-dentzia eskatuta neukan, hitzeginda zegoen guztia. Halaere, hasieran erdibideko zer-bait egin genuen: Mallorkananaia-arrebak bizi nituelaaprobetxatuz, bertara joanginen. Belauntzia eramangenuen arren, etxe batean biziginen. Emiliok lan egiten zuen,eta ni, bidaiari begira onaizango zelakoan, erizaintzaegiten hasi nintzen, eta bukatuez arren, aztarna batzuk behin-tzat badauzkat.

Zenbat denbora egin zenuten Mallorkan?Bi urtez Mallorkan bizi etagero, Kanariar Uharteetarajoan ginen, bertan biltzen baitaAtlantikoa zeharkatzekoasmoa duten Europa osokobelauntzien flota, ibilbideahori izaten baita. Oro har sal-toa eman aurretiko konponke-tak egin, bidaiarako behardiren gauzetaz hornitu…

Zein da zehazki ibilbide hori?Itsasoan, lehorrean bezala, ibil-bideak izaten dira, non hai-zeak eta korronteak bultzatutabidaiatzen den. Belauntziekmotorra eduki arren, haizea

aprobetxatuz ibiltzeko izatendira, eta hori dela eta, haizea-ren bideak egiten ditu.Hemendik Hego Ameriketarajoan ahal izateko, bide horihartzen da, baina itzultzekoezin da bide bera hartu, askozere motelagoa eta deserosoa-goa baita; hori arrantzaleekederki dakite!

Beraz, haizearen laguntzazbidaiatzen duzue?Antizikloiak erlojuaren norabi-dea izaten du, eta horrela,Hego Ameriketara joateko,aldeko haize horiek aprobetxa-tzen dira; hori dela eta, euro-parrak Kanariar Irletara jaistendira Ameriketara joan nahi iza-nez gero. Itzultzeko, ordea,Kubatik gora igo, Azoreserapasa, gero Kanariar Irletara,Mediterraniar aldera.

Abendutik apirila bitartean,eta maiatzerako bueltatu beharda; ekainetik azaro bitarteanurakan garaia izan ohi da, etahobe da hortik aldegitea.

Eta saltoa noiz?Kanariar Irletan urte bete egingenuen, eta 2007ko urtarrila-ren 8an Las Palmasetik abiatuginen. Guk bide motzena egi-tea erabaki genuen, Brasilera,Natalera zehazki; jendeak,normalean, beste bide bataukeratzen du, Karibera jotzenduena, izan ere tarte horretanhaizeak eta korronteak aldeizaten dira beti, seguruagoa

da. Ekuadorrean “Zona deCalmas” deritzon lekua dago,non gertatu daitekeen egune-tan haizerik ez izatea; tartehori pasa ahal izateko, badaez-pada ere 7/8 egunetako gaso-lioa erreserba eramateagomendatzen dute.

Zenbat egunetan zeharkatuzenuten Atlantikoa?Las Palmasetik irten eta aste-betera Cabo Berdera iritsiginen: oso hunkigarria izanzen, euskaldun asko baitaude.Astebete pasa ondoren, arnasasakon hartu genuen hurrengosaltoa emateko: Atlantikoazeharkatzea. Handik San Fer-nando de Noroñara irletara jogenuen; horiek Brasilenakdiren irla batzuk dira, Unescokbabestuak. Bertan ezin da ezerukitu, eta joan ahal izatekoaldez aurretik baimena beharizaten da, belauntzien salbues-penarekin, bai baitakite Atlan-

Lehenengo orriko argazkian laukotea “Silver Cloud” belauntzian, ostantzean, Puertode la Cruz-en (Tenerife, Kanariarirlak).

Ezkerreko argazkian belauntzibat Islas de la Salud-eko uretan(Guayana Francesa).

Beheko argazkia berriz, Tibaudel Sol-eko (Brasil) hondartzabatean bi asto itsasoari so.


kontinental zabala baitu, etakostatik oso gertu joanez gero,sareekin kateatzeko arriskuadago, baita argirik gabeko itsa-sontziekin talka egiteko ere.Beraz eta 2.000 itsas mila eginostean, 10 eguneko tirada luzebatean, Guayana Frantsesarairitsi ginen, eta bertan zarauz-tar batekin egin genuen topo;handik Trinidad Tobagora joanginen.

Distantzia handia, ezta?Bai, pentsa ezazu Cavo Berde-tik Natalera 1.500-1.700 itsasmila daudela, gutxi gorabe-hera; kontua da tarte honetanburuak lan handia egitenduela, itsasoz inguratuta bai-tzaude; Nataletik TrinidadTobagora, aldiz, kostatik gertuzoaz une oro.

Nolakoak dira TrinidadTobago irlak?Venezuelaren ekialdean dau-den bi irla independente dira,eta bien artean herrialde batosatzen dute. Trinidadenmobida handia dago, izan erebelauntzien konponketenazpiegitura oso ona dute; bela-rekin dabiltzan gehienak ame-rikarrak, kanadiarrak eta euro-parrak dira. Gure asmoabertan hilabete egitea zen,baina azpiegitura hori dela eta,hondartzak oso zikinak daude;ondorioz, lehenik Tobagonegotea pentsatu genuen, etaazken unean Trinidadera kon-ponketak egitera pasa. Tobagooso turistikoa da, berdea, tro-pikala, baina jendea desatse-gina da erabat; turismotik bizidira, baina turismoa uxatzendute. Seigarren egunerako

tikoa zeharkatzen ari zarela,eta hori dela eta, pare bat egunusten dute hornitu ahal iza-teko, zerbait ikusteko eta mar-txa!

Eta Natalera noiz iritsi zineten?Handik egun eta erdira iritsiginen kontinentera, guztira 21egun eginez. Natal Rio Grandedo Norte estatuko hiriburuada, eta bertan, Jesus “Expos”getariarra gure zain zegoen;bera Nataletik 60 kilometrohegoaldera bizi da, Pipan(Tibau do Soul). Barku batdauka, alturako arrantzarakoerabiltzen duena: barkua ber-tako laguna batean eduki ohidu, baina bertara sartzea zailadenez (hondar gainean katea-tzeko arriskua dago), atzetikjarraitu genion. Laguna luxubat zen, izan ere gu ginen ber-tako turista bakarrak, besteguztiak arrantzaleak ziren.Han 6 hilabete egon eta gero,ekainean hona bueltatu ginen,eta atzera, irailean bueltatuginen, baina berriro martxanjartzeko hurakan garaiabukatu arte zain egon beharizan genuen.

Hurakan garaia bukatuostean, nora jo zenuten?Azaroan irten genuen Natale-tik eta iparrerantz jo genuen,kostaldetik 200 bat mila Itsasobarrena, Brasilek plataforma

hain kokoteraino bukatugenuen, ezen zazpigarreneanalde egin genuen Trinidadetikpasa gabe, beraz konponketakegin gabe, eta zuzenean Vene-zuela aldera jo genuen.

Zein herritara iritsi zineten?Hasieran Los Testigos izenekoirla paradisukoetara joanginen: hauek txikiak dira,arrantzaleak bizi dira, baina ezurte osoan. Bertan egotekodenbora mugatuta dago, berazIsla Margaritatik pasa ostean,kontinentera jo genuen, Cuma-nanera, eta handik Puerto laCruzera.

Euskaldunak topatukozenituzten, ezta?Venezuelan dagoen euskalkomunitatea ikaragarria da:gerra ostean joanak, duela 20bat urte joanak eta baita oraindela gutxi ere. Hiru EuskalEtxe daude: Puerto la Cruzen,Caracasen eta Valentzian.Jende ugari ezagutu genuen:munduari bizikletaz bira ema-ten ari den bikote bat, KarlosArgiñanoren emaztearen Bida-niako lehengusu bat, Chave-zen aldekoa den alkate lazkao-tar bat, Hernani etaTrintxerpeko bikote bat:horiek, “Euskal Karibe” izena-rekin atuna kristalezko potohandi batzuetan saltzen dute,eta izugarrizko arrakasta dute.

Euskaraz egiten dute?Jende helduak badaki, bainazerbait folklorikoa da. Euskaraez da gehiegi transmititu;urteen poderioz, nahiz eta eus-kaldun sentitu, ez dute euska-raz egiten. Gauzak galtzen

“Kanariar Irletan urte beteegin genuen, eta 2007kourtarrilaren 8an Las Palmasetik abiatu ginen”

] elkarrizketa] Emilio, Amaia, Izar eta Hodei

Los Testigos irla (Venezuela).Irla txikiak dira, normaleanarrantzaleak denboraldi batpasatzen dute bertan.


] elkarrizketa] Belaren gerizpean

doaz, eta hizkuntza lehena:venezuelar eta euskaldun sen-titzen dira, euskaldun tropi-kala.

Piratekin topo egin al zenuten?Venezuela oso polita da, bainasegurtasun eza handia da,baita itsasoan ere. Zenbaitlekutan droga trafiko handiadago, eta bizitzak gutxi baliodu; lehen Kolonbiatik pasatzenzen droga orain bide horretatikbideratu dute. Oso arriskutsuada itsasoz hortik pasatzea,beraz, pixka bat goragotik joanginen, baina hala ere, ainguraezin duzu edozein lekutanbota, marina batera joateaderrigorrezkoa da (eta askotanbertan ere lapurretak izatendira). Venezuelan jende askokdauka arma, sozietate armatuada, nahiz eta orain Chavezekarmak edukitzea debekatuduen.

Inoiz halako arazorik izanduzue?Guk ez, baina gurekin egonden zenbait lagunek bai; kon-tuz ibili behar da non, zer

ordutan…Gizartean alde handiak

daude: ondo dagoena prime-ran dago, baina gaizki dago-ena, oso gaizki; dirua duenjende gehienak Chavezekinasko dauka galtzeko, eta ezdaukanak, dena du irabazteko.

Kostatik barnealdera mugitual zarete?Portuan 4 hilabete egin geni-tuen; auto bat utzi ziguten, etahorrek barrualdera mugitzekoaukera eman zigun, izan ere,bidaiatzea merke ateratzen da:euro batekin, tankea 50-60litrorekin bete daiteke. Mara-kai, Caracas, Txitxibiritxi,Valentzia, La Gran Sabanarenzati bat… Orain berriro itzul-tzen garenean, azken horri hel-duko diogu, eta Andes aldeaere ezagutu nahi dugu.

Hainbat herrialdetan izanzarete; sarrera librea izatenal da?Oro har itsasotik datorren jen-deari ezin zaio sarrera ukatu,baina EEBBekin salbuespenadago: ezin dute sarrera ukatuitsasotik zatozelako, baina

badaukate egonaldia muga-tzea. Gaur egun EEBBetakoaedo Europakoa izanda, ateasko daude irekita.

Belauntzietan haurrekinbidaiatzea ohikoa al da?Oso jende gutxik bidaiatzendu haurrekin, eta eginez gero,oro har bidaia motzak izatendira.

Nola antolatu duzue haurrenhezkuntza?Bidaia hasi aurretik bi kezkagenituen batez ere: haurrenhezkuntza eta osasuna. Hez-kuntzari dagokionez, irtenaurretik nola egin zitekeenaztertu genuen; han eta hemengaldetuz, aukera bakarraespainiar Ministeritzak eskain-tzen duen “Educación a dis-tancia” dago; programa bat daeta eurek kontrol bat eramatendute, baina irakaskuntza nor-beraren esku usten dute: testuliburuak erosi, landu eta 3 hila-betetik behin kontrol moduraegindakoa bidali behar da. Osokontrolatua dago eta datekinoso zorrotzak dira; urteanbehin azterketa bat egiten da,zauden lekuko enbaxadan.Azkeneko azterketa GasteizkoGobernu Zibilean egin zuenIzarrek; gaur egun bera daume bakarra Lehen Hezkun-tza distantzian burutzen aridena.

Erraza al da?A: Zaila da ama eta irakasleizatea, konfiantza gehiegi bai-tago, baina guretzat hezkuntzaoso garrantzitsua da. Ez daerraza; beharbada bidaia guz-tian zailena horixe da. Denadela, badu abantaila bat ere: ezda koma bat bera ihesten, osointentsua da. Bestalde imajina-zioa erantsi behar zaio: gurebizimoduan ez dugu asteburu-rik, egunero da jai eguna,beraz, egunero lana egin beharda. Errutina bat ezartzen saia-tzen gara: lurrean gaudeneanegunero orduak pasatzenditugu irakasten, baina bidaia-

tzen ari garenean, nahiz etazerbait egin, zaila da.

Hezkuntza euskaraz al da?Horixe nahi dugu guk: batetikeuskaldunak garelako eta hez-kuntza euskalduna eman nahidiegulako; bestetik, munduguztiak eskubide hori izanbehar duela iruditzen zaigu-lako. Momentu honetan denagaztelaniaz egiten dugu: ustedut Bigarren Hezkuntza euska-raz egin daitekeela, baina LHez.

Eusko Jaurlaritzak zer dio horri buruz?Uste dut lehenak garela horre-lako arazoarekin joan gatzaiz-kienak; gurea bezalako kasurikez dute inoiz hartu kontuan, ezdago aurrekaririk. Beharbadaeuskaraz egin nahi izangozukeen jendea izango zen,baina gu gara eskaria egindugun lehenak. Zaila izangodela esan digute, baina horre-tan sinisten dugu eta borrokanjarraituko dugu; gainera ezgugatik bakarrik, munduansakabanatuta euskaldun pilabat dago, horietako asko epelabur baterako.

Gaixotasun larririk pairatu al duzue?Etxetik irten ginenetik ez duguezer izan; Caracasen anginenantzeko zerbait harrapatuzuten haurrek, baina osteran-tzean, ezer ez. Egin nuen eri-zaintza ikasketei esker, oinarribat badaukat, aztarna batzuk,batez ere topea non dagoenjakiteko, laguntza eskatu beharden momentua zein den jaki-teko.

Janari aldetik, nola hornitzen duzue belauntzia?Erabat betetzen dugu, batez ereurarekin. Bidaia luzeak dire-nean, gauza goxoenak buka-tzen dira lehenik, eta azkene-rako, egunero arroza, pasta,tomatea… jaten ditugu.

Janaria izateko arrantzatzen

“Oso jende gutxik bidaiatzen du haurrekin,eta eginez gero, oro harbidaia motzak izaten dira”

Los Testigos irla (Venezuela). Izar eta Hodei bertako haurrekin.


al duzue?Guk ez dugu arrantzatzen,baizik eta arrainak bereburuaz beste egiten dute; izanere, guk aparejua jartzen duguatzetik segika, eta arrainek jannahi dutenean, ba harrapa-tzen dugu, baina bestela,kasurik ez.

Non topatu duzue jende jatorrena?Brasilgo jendea oso goxoa da,beti irribarrez; Venezuelakoakere jatorrak dira, batez erekuriositate handiko jendea da.

Leku zirraragarriena?Paisaiari dagokionez: Fer-nando de Noroña, Los Testi-gos, La Gran Sabana… Maiz,itsasoan jarraian egun askoeginez gero, edozein lur zatida polita. Venezuelan Chuaooso polita da: bertan egiten damunduko kakaorik onena.Bertako jendea berezia da;beharbada isolamenduareneraginez edo, oso atseginakdira. Pena da denbora gutxiegon ginela.

Arazorik larriena?Piratarik okerrenak uniforme-dunak dira; pasa dugun arazolarriena paper kontua izanzen, Brasilen. Bigarren aldizitzuli ginenean, paper bat faltazitzaigun, eta 24 ordu emanzizkiguten alde egiteko; azke-nean, urte amaiera arte geldi-tzen utzi ziguten.

Eta itsasoari dagokionez?Itsaso txarrak izan ditugu, etamomentuan oso gaizki pasa-tzen da, batez ere nekatutaharrapatzen zaituenean, etatamalez, gure kasuan sarriizan ohi da, izan ere, bi heldubakarrik goaz, eta ez dara-magu aparatu gehiegirik,oinarrizkoena baizik: GPSa,irratia eta sonda. Radarrik ezdugunez, beti norbaitek esnaegon behar du guardian, etabidaia luzeetan, nekagarriaizaten da. Haize bolada bortitzak eta momentu txa-

liko gara (han dago belaun-tzia); hasiera batean La GranSabanan ikusteke geratu zai-gun zatia ezagutzera joangogara. Handik Andes aldera, etagero, Kolonbia, Panama eta goialdera. Panamatik gero Kubaezagutu nahiko genuke, gau-zak gehiegi aldatu baino lehen;gero Martinika, Granada… Irlapila bat daude hor inguruan,ilargi erdi itxura osatzen duteguztien artean. Horiek egin,ondoren Azores eta geroetxera. Hori guztia epe luzerabegira, mapa orokor bat da;gero, auskalo zer egingodugun!

Beste aukera bat ere badago:behin Panamara iritsita, kana-laz beste aldera egiteko aukeradago, baina horrek munduaribuelta ematera behartzenzaitu, eta horretarako, belaun-tziak ondo egon behar du,ondo ekipatuta; beste bidaiabat litzateke, asko luzatukolitzatekeena. Askotan martxa-

rrak izan ditugu, baina handikaterako ez ginen pentsaraztekoadinakoak ez.

Aukeratu duzuen bizimoduaren eta gurearenartean zein dira alde nabarienak? Egungo gizartea izugarrizkokontsumo dinamikan sartutadago, eta hemen biziz gero,gurpil horretatik kanpo bizi-tzea oso zaila da. Gure moduraerrazagoa da: aldi berean etxeaeta garraio era daukagu. Bizi-tzeko era hau merkeagoa da,eta izan garen herrialdeak eremerkeagoak dira, eta zer esa-nik ez eguraldiari dagokionez,egunero galtza motxetan…

Pozik zaudete?Bai, guztiz. Orain ez nukeatzera egingo; oso intentsuada, bai onerako zein txarre-rako, egun guztiak ezberdinakdira. Asko betetzen duen bizi-modua da, intentsitate handia-rekin bizi ohi dena. Dagoenekobada urte eta erdi abenturahonekin hasi ginela, eta irudi-tzen zaigu denbora pila batpasa dela, izan ere denboratarte horretan hainbeste aldatuda gure bizitza, ezen bizi ikuspegia ere aldatu egin zaigun.

Abentura honi ekiteko,ausarta izatea ezinbestekoaal da? Ausardiaren eta inkontziente-aren konbinaketa dela irudi-tzen zaigu; arestian esandugun bezala, beti izan dugubidaiatzeko grina hori, bainapausoa emateko errudunetakobat Julio Villarrek munduaribuelta eman ostean idatzitakoliburua izan zen. Horrez gain,garai horretan HondarribiakoSanti eta Maddi eta eurensemeak Zigor eta Urko eza-gutu genituen, eta asko ani-matu gintuzten.

Aurrera begira,zer asmo daukazue?Irailean Puerto la Cruzera itzu-

ren arabera egiten dugu auke-raketa: plan finkorik ez duguizaten, baina ez dugu inprobi-satzen. Bidaian zoazela bestebelauntzietatik informaziougari jasotzen da, eta horrenarabera, ibilbidea aldatu dai-teke.

Ipar hemisferioan, Antizi-kloiaren eraginak haizeak erlo-juen aldera mugitzean da.Hegoaldean, alderantziz. Zerhemisferiotan zaudenen ara-bera, goitik ala behetik.

Zer da bidaian gehien gus-tatu zaizuena?Izar eta Hodei: gehien gusta-tzen zaiguna barkuan ibiltzeada; handia naizenean, barkue-kin ibaietan barrena ibiltzeagustatuko litzaidake. Bidaiahonetan, itsasoan baleak etaizurdeak ikustea da gehiengustatzen zaidana. Getarianlagunekin ibiltzea etaparranda egitea da gehien gus-tatzen zaidana.

] elkarrizketa] Emilio, Amaia, Izar eta Hodei

“Plan finkorik ez dugu izaten, baina ez dugu inprobisatzen”

Hondartzaz gozatzeaz gain, udan haurrek beste hainbat ekintzetan hartzendute parte: udaleku irekiak, ikastaroak, irteerak…Udaleku irekietan haurrek ez dute aspertzeko aukerarik izaten: irteerak, jola-sak, San Fermin jaia, tailerrak…Aurten Udalak antolatu dituen ikastaroetatik, arrakasta handiena frontenisakizan du, haur ugari animatu baitira goizero erraketarekin gozatzera.Bestalde, iaz bezala, Gure Txeruk Dantza Taldean jarduten duten haurrentzakoirteera antolatu zen Seignosse herriko Atlantic Parkera; guztira 74 haur eta 20heldu joan ziren bi autobusetan.Ez dute lan makala horiek guztiei maneiatzen jarduten duten irakasle, moni-tore…!

Amaia Iribar eta Maider Ostolaza

Haurren udako denbora-pasak

Amaia Iribar] erreportajea


Elkanori buruzko erakusketaNahiz eta herritarrentzat astebete lehe-

nago ireki izan, ekainaren 23an Joan

Sebastian Elkanori buruzko erakusketa ofi-

zialaren inagurazioa izan zen Berroeta

Aldamar kulturgunean. Hainbat izan dira

erakusketa hori antolatzeko arrazoiak:

- Batetik, Imanol Elorza margolariak Elka-

nori buruzko hainbat lan eskaini zizkion

Udalari, honek nahi zion erabilpena eman

ziezaien.

- Bestetik, nahiz eta herrian Elkanoren

hainbat irudi egon, berari buruzko erakus-

ketarik ez zegoen egundaino.

- Herritarrek zein bisitariek halako zerbait

egotearen eskaera egin izan dute behin

baino gehiagotan.

Erakusketa hainbat zatitan banatuta dago:

1.- Mapa mundia. Magallanes eta Elkano-ren espedizioaren nondik norakoak ikusdaitezke: nola hasi zen, nondik hasi etanon bukatu zuten, izandako gertakizunak,zein egoeratan iritsi ziren… Hormairudiabi hizkuntzatan irakur daiteke, euskara etagaztelaniaz, eta nahi izanez gero, gauzabera topa daiteke ingelesez, alemanez etafrantsesez esku orrietan.

2.- Bederatzi horma-irudi:- Magallanesen ametsa: espezieak ekar-tzeko biderik motzena aurkitu, garai har-tan Europan oso preziatuak baitziren espe-zieak.- Elkanorekin izandako bilerak: prestake-ten nondik norakoak.- Bidaia hori zenbat lagunek hasi zuten, etazenbatek amaitu.- Zer egoeratan iritsi ziren.- Bidaiaren helburua eta ekarritako espe-zieak: iltzea, kanela, intxaur muzkatua etapipermin beltza.

3.-1992an Sevillako Expoan era-kutsi ziren hiru pertsonaienmetalezko irudiak: Elkano,Magallanes eta indigena bat.

] erreportajea ] Elkanori buruzko erakusketa


5.- Falkoneteak: garai hartan bidaietan armaasko eramaten zituzten, eta horien artean, itsa-sontzietako kanoiak. Erakusketan ageri direnakDonostiako Aquariumak utzitakoak dira.Armaz gain, bitxikeri pila bat eramaten zituz-ten, bertako indigenekin trukatzeko: ispiluak,orraziak…

6.- Imanol Elorzak eskainitako 12 koadroak, nonElkanoren bizitzako hainbat pasarte ikus daitez-keen: ametsa, Elkano auzoa eta Elkanogoienabaserria, Magallanesen heriotza, indigenekinizandako elkartrukeak, bidaian pairatutako gai-xotasunak, Elkano “ziguatera” gaixotasunakjota hil zenaren irudiak.

4.- Nao Victoria: Zarauzko Udalak Getariakoarioparitua, Udaleko Pleno Aretoan egoten dena.

8.- Talaipe jatetxeak utzitako lema. 9.- Lau urtetik behin egiten den Elkanoren Leho-rreratzean erabiltzen diren jantziak: KarlosV.aren galazko trajea, gorteko damen trajeak,Elkanoren galazko trajea eta bost kontinenteakordezkatzen dituzten emakumeen trajeak.

7.- Pedro Iribarrek antolatu zuen erakusketa-rako herritarrek utzitako hainbat tresna: aingu-rak, kutxak…

11.- Zuloaga margolariak Getariako herriariemandako Elkanoren irudiaren koadroa, ikatz-marrazkiz egina.

12.- Azkenik, aldamenean egokitu den gelabatean, Elkanori buruzko 15 minutuko bideobat ikus daiteke; bideoan hainbat getariarrekhartu dute parte, eta Bermeo eta Getaria izandira antzezlekuak.

10.- Aquariumean zeuden hainbat koadro,horiek ere erakusketa honetarako utzita : Elka-noren armarria, irudia, garai bateko herrikoargazkiak…

16- artzape @topagunea.com16-artzape @topagunea.com

KULTURA SAILAK DIRUZ LAGUNDUTAKO HEDABIDEA

Terapia horrek, tratamendu zelularrarenbidez, blokeo edo korapilo fisikoak, ener-getikoak, emozionalak eta mentalak des-blokeatzen ditu, horiek gaixotasun edotasintoma fisikoak eta psikologokoak sortzendituztelarik.

Beraz, kanpoko sintoma edo trastornobaten aurrean, barnearekiko arduratzengara, barneko blokeo bat kanpoan manifes-tatzen delarik. Horrek adierazten duenazera da, edozein afekzioaren atzean infor-mazio baliotsua dugu, eta honek geureburuaren ezagupen sakonagora eramatengaituela, beraz sintomekiko entzumenaesnatu behar dugu nolabait.

Azken finen, ikuspegi honek osasun etagorputzarekiko medikuntza tradizionalakduen ikuspegiarekin haustura sakona sor-tzen du. Horretan, honako oinarriak abia-puntutzat ditugu:

~ Gizakiak, dimentsio fisiko edo materialaez ezik, badu dimentsio emozionala, men-tala eta espirituala, hauek elkarlotuta dau-delarik. Adibidez, inpaktu emozional batekgorputzean eragina duela ezin dugu ukatu;horren ondorioz, trastorno bat sortzen da,non energia ez da aske jariotzen, beraz horazaltzen dena aztertzen ez badugu, sinto-mak isilarazi ezik, gaixotasun edota tras-

torno batean, bere sintomekin batera,manifesta daiteke.Pentsa daiteke hainbat inpaktuk ezindutela ematen duten baino gehiago adie-razi, baina hauek ez dira pertsonarekikoindependenteak, nahiz eta azaletik zentzu-gabekoak azaldu.

~ Pertsonak badu norbera sendatzeko gai-tasuna. Orokorrean, gure ardura denaitsuki besteen eskuetan uzten dugu, asko-tan ordaintzen dugun prezio anatomikoa,emozionalaz ohartu gabe.

~ Gorputza beti osasuna eta orekaren biladoa era jakintsu batean. Gure interpreta-zioa, gaixotasun baten aurrean, kontrakoaizaten da, ikuspegi hori guztiz aldatuz,gorputza borrokatu beharreko gaitza balitzbezala. Borroka ezin da inoiz sendabide batizan.

LAN PROZESUAEskuen bidez, entzuten dugu pultsu zelu-larra, organoen erritmoa eta faszien mugi-mendua; horiek, gure gorputzaren organoeta sintoma guztiak bildu, eutsi eta elkarlo-tzen dituzte. Beraz, sendabidea sentitzeada… gelditu edota estutu den energia libe-ratu ahal izateko, gorputzaren ehun guz-tien artean armonia edo oreka bilatzekoasmoz.

Tratamendu honek ere bihotza babesteko

mekanismoaren garrantzia azpimarratzendu. Dituen hainbat intsertzio anatomikoeta neurofisiologikoen eraginez, perikar-dioaren edozein trastornoak eragin zabaladu gure organismo osoan. Besteak beste:kardiobaskularrak, arnasakoak, digesti-boak, muskulu-eskelatikoak, posturalak,hormonalak ( hipertiroidismo, hipotiroi-dismo…), neurologikoak, kranealak (migrañak, zefaleak…), jokaerarenak (goi-beltasuna, depresioa, agresibitatea…), loa-renak ( insomnioa, amets gaiztoak…),arazo inmunitarioak, linfatikoak, ikusme-narenak, entzumenarenak…

Gure lehenengo kontaktua pertsonare-kin, bere arimarekin da, aurrean dugungizakiaren osotasunean sartuz; gure lehe-nengo asmoa bere afekzioaren jatorri espi-rituala ezagutzea da, honek bere gorpu-tzean eragindako zauri existentzialarekinbatera. Jarraian, gorputzeko faszien mugi-menduaren bidez, lesio printzipala bilatzendugu, non energiaren jariotasun askea ete-ten da.

Behin organo hau kokaturik, berriroafekzio horren jatorriarekin konektatu etazuzentzen dugu. Ondoren, eskuen bidez,lagundu eta bizitza mugimendua libera-tzen dugu.

Behin lesio printzipala liberaturik, peri-kardioaren mugimendua liberatzera goaz.Eskuen bidez, atzeratua edota mugimendugabekoa dagoela sentitu eta gero, libera-tzen dugu. Momentu horretan, pertsonakarindura sakona sentitzen ohi du eta hain-bat tentsioen erlaxazioa sortzen da. Azke-nik, perikardioak bizkar-hezurra, burezu-rra, burezurreko mintzak, glandulak…dituen insertzio nagusietan lantzen dugu.Lan honen emaitza benetan indartsua etaosoa da, hainbat mailetan lan eginez: fisi-koa, emozionala, psikologikoa eta espiri-tuala.

] publierreportajea

TRATAMENDU BIOENERGETIKOA

Sonia Agirre, Terapeuta bioenergetikoaTlf: 650 45 33 05

Globalizazioa, neoliberalismoa, lehen mundua, Ameri-can way of life delakoa, Europar Batasunaren eraikun-tza, España va bien, Aurrera doan herria,...

Garapenaren aroa deituriko honetan, aurrera goazelainolako zalantzarik ez omen dago. Gure aiton-amonekbizitako krisi garai gogor eta latzak soilik eskolako zen-bait historia liburutan eta egun ipuinak diruditen agu-reen kontaketetan geratu dira islatuta, inork gutxik ager-tzen duelarik interesa hauen inguruan. Zer axola dute,bada, hain urrun ikusten ditugun urte haietako gertae-rek, belaunaldi berriok hain ongi bizi garenean?

Hasieratik dena dugu eskura, erraztasunez gainezkabizitzera ohitzen gara. Denok dugu arrakastarakoaukera, dirua eta boterea pilatzekoa, garaile izatekoa,gizartearen begietan garrantzi eta izen handiko norbaitizatekoa. Aukerez beteriko bizimodu oparoak itxarotengaitu.

Baina hala eta guztiz ere, bizi izateak berak ere sarri bel-durra ematen digula ohartzeak beldurra ematen du.Aspaldidanik diogu heriotzari beldur; egun bizitzarenbeldur ere bagara; funtsean, guztiok guztiaren beldurgarela bizirauten dugu.

Haurrak lehen urteetatik murgilarazten ditugu izuarenzirkulu honetan: Ez joan horra, jauzi egingo zara eta; ezurrundu, ez zikindu, ez mugitu, ez ibili harekin, ez ukituhura,... Natur ingurunetan itzulipurdika nahiz herrikotxoko izkutu berrien bila ibiltzen ziren haurren aroa ahi-tua da: animalien inguruan ibiltzen zirenekoa, mendianlokatzetan nahiz kanpamenduak egiten, hamaika jolase-tan edonon eta edozein haurrekin. Lehen bizia ikustenzuten leku eta ekintza beretan arriskua ikusten duguorain.

Urteetan aurrera goazen heinean, eta norbere nortasunaeta izaera sendotuz joan arren, gero eta ikara handiagoekhartzen gaituzte, izututa bizitzera ohitzen gara: lapur-tuak izatea, gure ondasun eta jabetzez desjabetuak, era-

sotuak, mehatxatuak, bakartuak, langabetuak, galtzai-leak... Horrela, desberdina den orori izua izatera iristengara: azalaren kolorea, klase soziala, sexua, afektibitatea,itxura, pentsaera, jarrera, portaera, bizimodua, adina...

Segurtasun neurri aurreratuenez babestuta eta luxu guz-tiz hornituta, erabat isolatutako jauregi-bunker erral-doietan bizi diren sendia dirudunen irudiak ikusi izanditut. Etxeko leiho denak estalita eta portaleko atea ondoitxi eta etxera sartu orduko hainbat krisketa jartzenzituen bizilagunak izan ditudan moduan.

Egia da estatu osoak kontrolatzen dituzten goi politikarieta botere faktikoentzat, euren boterea mantentzekotresna eraginkorrena dela beldurra. Mehatxu faltsuakasmatzen dituzte herritarrak izutu eta gero horretazbaliatuz nahi duten guztia egiteko. Ondoren borroka-tuko duten etsaia asmatzean datza hauen jokoa. Ez zaitiruditzen ordea hau denik gure beldurra azaltzen duenfaktore nagusia.

Telebista zein egunkarietan egunero gosaltzen dugupobrezia, gosea, miseria, heriotza. Baina ez digu axola,zorizko zerbait bezala ikusten ditugu gertaerok, gurekinez doan urruneko zerbait. Izan ere, gure inguruan denaongi doa. Denok gara pertsona onak, bizimodu zuzen etabaketsua daramagunak. Inori minik eragin ez eta inorbaztertu edota kaltetzen ez duten hiritar zintzo eta tole-ranteak gara guztiok. Ongizate estatua eraiki dugu. Ezdugu besterena den ezer, berez ez dagokigun ezer, bakoi-tzak merezi duena soilik baitu.

Ondorioz, beldur izateko arrazoirik ezean, ez genukebeldur izan behar. Baina beldur gara. Eta gero etagehiago gainera. Zergatik ordea? Zeri edota nori diogubeldur barrenean? Benetan uste dugun bezain zuzena oteda dena? Eta margotzen diguten bezain bidezkoa otemunduko baliabideen egungo banaketa?

Gure gizarteari galdera hauek inoiz ez bururatzeak ema-ten dit niri beldur gehien.


]] Aitor Irigoien [[

Beldur gara

kordatzen nirekin,prinzzipezza?

Zarautz City-tik Donostirametroa hartu nuen, New YorkCityko metro amarauneanblue-line bezala. New Jersey-ko “boss”-a ikusteko irrikaz,40.000 bihotz gosetuen(hungry hearts) aurrean.

Leihatilatik Oria river-ekdantzarako gonbitea egitenzidan: orain hurbildu, gerohurrundu, zuk erakutsitakotangoen antzera.

Aurreko eserlekuan irudi-katu zintudan eta denboraluzez egon nintzaizun begira,zure begiekin bat egin zain.

Marra berdinaren gaineanmugituz gindoazen, eta zuriso, noiz eta non izan zitekeenimaginatzen aritu nintzen (bemy friend).

Instant batez begiratu nin-duzun eta zure begiradarieutsi nion. Agian hura zentokia, akaso orduan zen unea.

Marra berdinaren gainean,mugituz, kulunkatuz, zu nireleihoei begira eta ni zureei.Zer esan nahi zenidan begie-kin?

Horrela jarraitu genuen,Queens-etik (Usurbil) Bro-oklyn-eraino (Antiguo), begi-rada jokoan, sedukzio kilika-garrian.

Amara Station-era iristearzegoen metro urdina. Horamaitu zen hitzik gabekosolasaldia.

Zutitu zinen, zutitu nintzeneta zugana hurbiltzeko faltazitzaikidan pauso urriak ema-teko adorerik ez nuen izan.“Esaiok, motel”.

Baina bat-batean bi ate irekiziren zure aurrean eta ahohandi batek irentsi balizubezala, begibistatik galdu zin-tudan.

Jende artean zure adatshoriaren xerkan ibili nintzen,pauso biziz, bihotza taupadaktrostan, korrika.

Anoetako Empire Stateetxeorratzera igo nintzen.Akordatzen nola esan nizungoiko terrazan zure zainizango nintzela? Han goitikNew Jerseyko bossaren ahotskraskatua entzuten nuen,40.000 bihotz gosetu saltoka;eta ni zure adats horiarenmiran.

] petrilaren harritarteetik / Zigor Saizar

Born to run, korrika egitekojaioa. Staten Island-etik (Geta-ria), Queensera, korrika. Que-ensetik Brooklynera 40.000bihotz gosetun tartean,korrika. Brookynetik Bronx-era, etxeorratzen basoan gal-duta, zerurik gabeko hirian.Eta Bronxetik Manhattan-era,Central Park-eko etxerikgabeko korrikalari begigo-rrien aurretik pasatuz.

Korrika egitea koldarrengauza omen eta batzukkorrika egiteko jaio. Zuganabi pauso ematen ez nintzenausartu. Akordatzen prinzzi-pezza?

Oharra: Mezu hau BruceSpringsteen-en sarrera atzeanidatzi dizut eta ez dakit nonutzi: aspaldian bezala, ardo-zuri botila batean sartu etanire “hondartzatik” zurerabidali; edo Artzapeko harriarteko arrakala batean izku-tatu. Dena den, felix felixbihar berriz egongo gara,txanpain apur batekin, edo-zein herriko jaixetan.

A


Akordatzen


] Historiaren katebegiak/ Xabier Alberdi eta Suso Perez

eta bakailu ontzi flota boteretsua arpi-latu zuen. Handik gutxira gertatu zenordea mendekua. 1638ko uztailaren1ean Condé militar ospetsuaren agin-duetara zegoen 20.000 soldadu ingu-ruko gudaroste boteretsu batek Honda-rribia setiatu zuen bitartean, 50 gudaontzi inguruko itsas armada frantzia-rrak itsasoz blokeatu zuen Txingudibadiako sarrera.

Hilabete inguru setiopean zegoen Hon-darribiari laguntzeko asmoz, 12 batgaleoiz osatutako itsas armada gertu-ratu zen Gipuzkoara. Lope de Hoces-enagindupean zegoen ontziteria honenhelburua Hondarribia jasaten ari zen

itsas blokeoa apurtzea zen. Gaua pasa-tzeko Getariako badian ainguratu zuenLope de Hoces-ek bere armada, bainaontziteria frantsesak horren berri iza-nik, abuztuaren ------- egunsentirakobertan blokeatu zuen. Hori ikusirik etafrantziar ontziteria handiaren aurreaninolako aukerarik ez zutela pentsaturikLope de Hoces-ek badiako bazterreanpilatu zuen bere flota Getariako harre-sietako eta San Anton uharteko kanoibaterien babesa lortu nahian. Kanoigutxi hauek ordea ezer gutxi egin zeza-keten 40 guda ontzi frantziarrenaurrean. Azkenean, bertan ondoratuzituzten ia galeoi guztiak; bakar batek

Datorren abuztuaren 22an Getariakobataila odoltsua gertatu zeneko 370.urteurrena beteko da. Gertakari negar-garri hau historian zehar izango zirenbeste askoren aurrekaria izan zen.Denok entzun dugu gehiago edogutxiago XIX. mendean Independen-tziako Gerrak (1808-1813) eta bi GuduKarlistek (1833-1839 eta 1872-1876)Getarian eragindako txikizioaren berri.Ez gara orain horietaz arituko, bainaaipatu behar da Zarautz Jauregikoindusketa arkeologikoetan gertakarilatz hauen inguruko datu eta informa-zio ugari bildu ahal izan direla.

1638ko abuztuaren 22an jazotako Geta-riako batailak ere eragin handia izanzuen Jauregiaren historian. OrdurakoAldamar sendiaren jabegoa zenamaizter batzuei alokatua zegoelaazaltzen da dokumentuetan. Batailakeragindako txikizioen ondorioz erai-kuntzaren gainbehera hasi zen, izanere maizterrek ordaintzen zituztenerrentak ez baitziren nahiko etxeakbehar zituen konponketak burutzeko.Honela, kalteak handituz joan ziren,ondorioz alokatzeari utzi zitzaion etaXVII. mende amaierarako behea jotaomen zegoen, lau paretak besterik ezzirautelarik zutik.

Zer dela eta gertatu zen ordea oraindela 370 urte Getariako bataila?1618az geroztik Espainiako Inperioa,Alemaniako Habsburgotar enperado-reen alde jardun zen gerran hasierabatean, Alemaniako Inperioko katolikoeta protestanteen artekoa zen Hogeitahamar Urtetako Gerran (1618-1648).Protestante alemaniarren alde bestezenbait potentzia aritu ziren gerrahorretan, hala nola, Holanda 1621urteaz geroztik, Norbegia 1625az geroz-tik, Suedia 1630az geroztik eta Frantzia1635az geroztik. Ordu arte Espainiarenesku zegoen Europako estatuen artekoburuzagitza zen norgehiagoka honetanjokatzen zena. Hasieran gerra espainiargudarosteen aldekoa izan zen. Honela,1636an Gipuzkoatik joandako guda-roste batek Donibane Lohitzune inda-rrez hartu eta bertan zegoen baleontzi

alde egitea lortu zuen etengabe tirakaari ziren guda ontzi frantsesen artetik.Txikizioa ikaragarria izan zen: zenbaitgaleoi bertan lehertu ziren, eta haiekjaurtikitako egur, soka eta bela zatiakherriko etxe gainetara erori ondorensuteak eragin zituzten. Herriko erai-kuntzek izandako kalteez gain, 2.000bat lagun hil zirela kalkulatzen da,herritarren eta galeoietako marinelenartean (gertakari hauei buruzko datugehiago nahi dituenak ikus dezalaondorengo erakusketa birtual hau:www.hondarribia1638.info).

Bataila hori oso gutxi ezagutzen denarren, ondorio handiak izan zituen

Getariako, Gipuzkoako eta EspainiarInperioko aurreragoko historian.

Espainiako Inperioari dagokionez,Getariakoa izan zen bere itsas arma-dak jasandako lehen porrota,hurrengo urtean 1639an Dunas-ekoporrot ikaragarriaren aurrekari izanzena. Gipuzkoari dagokionez, Geta-riako eta Hondarribiko gertakariekordu arteko merkataritza oparoaldiaeten zuten, XVII. mendeko 40.hamarkadako erdialdera arteiraungo zuen krisialdia piztaraziz.

Getarian izandako eraginak izanziren ordea nabarmenenak:

1. Lehen aipatutako arrantza sekto-reak gogor jasan zituen batailareneraginak, arrantza ontzi, sare eta

moila inguruko lonja ugari sarraskituakgeratu baitziren.

2. Batailaren ondoren agintari milita-rrek Getariako harresi eta gotorlekuakindartu zituzten, aurrerantzeanantzeko gertakari baten aurrean eran-tzun eraginkorrago bat lortzeko helbu-ruarekin. Ondorioz, Getaria Gipuzko-ako gotorleku aipagarrienetako batizatera heldu zen, noski, herriaren kal-tetan: XVIII. mende amaieraz geroztikgure historia odolez bete zuten gudaldiguztietako protagonista nagusietakobat izan zen “harresiz babestutako”Getaria.

Getariako batailaren 370.urtemuga dela eta...

3

Istorio bitxia oraingo honetandakarkizuedana, erabat bere-zia. Jasone Osoro ez da eza-gun egin honako nobelahonengatik bakarrik; hau ida-tzi aurretik beste zenbaitgenero ere landu zituen, adi-bidez narrazioa, Tentazioaklanarekin besteak beste, etagazte literaturan ere jardundu Jararen hiru liburuak ida-tzita.

Hasieran esan dudan bezala,istorio berezia da benetan:hiru pertsonen arteko erlaziokorapilatsuaz hitz egitendigu, triangelu bat da etahiruki honen hiru puntakGreta, Oskar eta Ana dira.Pertsonaia horiek beren bizi-penak kontatzen dizkigute,eta honekin batera beraiensentimenduak deskribatzendituzte. Guzti horrek xarmaberezia ematen dio istorioari.

Hiru pertsonaia horietatikhezur-haragizkoak Oskar etaAna baino ez dira; Gretamaniki bat da eta Oskarrekematen dio bizia manikiari,

literatur txokoa / Izaskun Larrañaga]] moniren errezeta [[

Idazlea: Jasone Osoro (Elgoibar, 1971)Argitaletxea: ElkarArgitalpen urtea: 2003Orri kopurua: 199

Greta

Osagaiak:

500 g kalabaza dadotanmoztuta

50 g tipula pikatuta

litro erdi salda

laranja azal tira bat(barruko azal zuririk gabe)

4 koilarakada handi olio

Gatza

Piper beltza

Olioa

Kalabaza eta laranja krema

Egiteko era

Kazuela batean olioa jarri etabertan erregosi kalabaza etatipula 5 minututan.

Salda eta laranja azalagehitu. Irekiten hasi arteitxaron, eta 20 minututanegiten utzi.

Laranja azala kendu,etaaurreko nahasketa dena ira-biatu.

Gatza eta piper beltza gehitueta txanotik pasa.

On ogin!!

bazkideentzat lehiaketaaarrttzzaappeeNoiz izan zen Getariako bataila odoltsua?UZTAILEKO GALDERA:

Artzapen bazkidea bazara eta erantzuna baldin badakizu, e-mai-lez ([email protected]), gutunez (kale nagusia 1-3 z/g)edo deitu (943 000 548) IRAILAREN 18a BAINO LEHEN.

Saria:Hiru botilako Larchagoardo kaxa bat.

Maiatzeko irabazlea:

IÑAKI IRAOLA

egiazkoa balitz bezala trata-tzen baitu: baineran bainatuz,bere tristurak kontatuz...Hirugarren pertsonaia, Ana,Oskarren emaztegaia da;hasiera baten, Oskarrek Greta-rekin duen harremana uler-tzen du baina azkenean,harreman hau oztopo bilaka-tzen da Anaren bizitzan. Horidela eta, Anak ultimatum batjartzen dio: “Manikia edo ni?”

Perfekzio eta zoriontasunkontzeptuak nahasten ditulan honek; idazleak erabatekoperfekzioa mundu errealhonetan ez dagoela etazoriontsua izateko ez delaperfekziora jo behar adieraz-ten digu. Azken batez, uneanunekoa bizi eta norbera denbezalakoa dela onartu behardugula dio. Edozeini hausnar-tzeko bidea ematen dio laneder honek.

] abuztu eta iraileko agenda

FULDAIN farmaziaren zain-tza egunak: abuztuaren25etik 31ra (biak barne)

[Abuztuaren 8a, ostirala]

12:30ean, HERRI KIROLJAIALDIA

18:00etan, UR-JOLASAKmoilan

[Abuztuak 7, osteguna]KOADRILA EGUNA

10:30ean, XII. MARMITAKOTXAPELKETA

14:30ean, HERRI BAZKARIA

Arratsaldean, KANTU POTEOA

24:00etan,BANDERA JAITSIERA

] Zinema kalean[Uztailak 30, asteazkena]“Hiru mosketariak”Noiz: 22:00etanNon: Harritarten

[Abuztuak 31, osteguna]“Un puente hacia Terabithia”Noiz: 22:00etanNon: Harritarten

] Lehiaketak[Abuztuaren 5a asteartea]KOADRILEN ARTEKOHERRI KIROLEN V. OLINPIADAKSei laguneko taldeak, hiruneska eta hiru mutilez osatu-takoakNoiz: 18:00etan Adina:16 urtetik aurrera

ABUZTUA

] Festak[Abuztuaren 5a, asteartea]

12:00etan, KOADRILENARTEKO HERRI KIROLENV. OLINPIADAK frontoian

24:00etan, IKURRINARENGORATZEA

[Abuztuaren 6a, asteazkena]SALBATORE DEUNARENEGUNA

09:30ean, Getariako MusikaBandaren GOIZ-ERESIA

12:30ean, Getariako MusikaBandaren KONTZERTUAGudarien enparantzan

17:30ean, SALBATORE DEUNAREN XI. PILOTATXAPELKETAko finalak

23:00etan, moilan, SU ARTIFIZIALAK

Ondoren, GETARIAKOKONPARTSAREN EMANALDIA, “ALANDALUS”

[Abuztuaren 7a, osteguna]JAIA ETA JANA

Goiz eta arratsaldez, HAURPARKEA

12:30ean, ATUN JANA etaSAGARDOA TXOTXETIK

Arratsaldean, EUSKAL OKELAREN PINTXO - DASTAKETA

OHARRA: Olinpiadan par-tehartzera animatzen direnekkiroldegian dagoen materiala(harria, junguria, soka, ergo-metroa) erabil ahal izangodute entrenatzeko.

[Abuztuaren 8a ostirala]UR-JOLASAK

[Abuztuaren 9a, larunbata]XII. MARMITAKO TXAPELKETATaldeak bi sukaldariz osa-tuko dira (getariarrak)Sariak- 1. saria: 300€- 2. saria: 180€- 3. saria: 120€

] Kirola[Abuztuaren 2a larunbata]GETARIAKO VII. SALBATORE BIATLOIAEpea: abuztuak 2 (11:00 arte),udaletxean

] Erakusketak[Uztailaren 24tik abuztuaren4ra]HEGOARI BEGIRA 2008 (X. EDIZIOA)

*** Hamar urte horietan sor-tutako materiala erakusgaieta bidezko merkataritzakoproduktuak salgaiNon: Gure TxerunAntolatzailea: ELAN-EUSKADI GKE

] Musika[Abuztuaren 9a, osteguna]

Donostiako Musika Hama-bostaldiaren egitarauarenbarruan, “LA COLOMBINA”-k TomásLuis de Victoriaren musikainterpretatuko du.Noiz: 20:30ean (meza ondoren)Non:Salbadore Deunaren ElizanAntolatzailea:Donostiako Musika Hamabostaldia

IRAILA

] Besteak[Irailaren 22tik 28ra]KULTUR ANIZTASUNAREN ASTEAAntolatzailea: UdalaLaguntzaileak: Elan-Euskadieta etorkinak

Argazkia: Erun

zorion agurrak] akordatzen

Donostiako moilanBorja Egurbide

Abuztuak 14Getariatik Amunt

Valençia!

Malen AlvarezIrailak 20

Zorionak gure sorginarietxeko denen partez.

June Vidal Abuztuak 29

Zorionak potxola. Ondo-ondo pasa zure seigarrenurtebetetzea. Familiaren

partetik eta bereziki Luke-nen, amatxoren eta aitatxo-

ren partetik.

Maitane Berasaluze Abuztuak 10

Zorionak osaba-izeben etalehengusuen partetik.

Muxu handi bat.

Juanjo eta Garazi EizagirreAbuztuak 13 eta 17

Bion urteak zenbatuta, 50!Horren adina besarkada eta muxu biontzat!

Iban, Peio eta Unai IsastiAbuztuak 5

Zorionak hirukote zuen urte betetze egunean!Familiaren partetik.

Norbait zoriondu nahi izanez gero,argazkia bere testutxoarekin Txerukopostontzian utzi edo eta Eskualtxetaraeraman. Gogoratu! bazkideok doan dau-kazue eta bazkide ez zaretenok 4 €ordaindu beharko dituzue argazki bakoi-tzagatik.

Atal honetan jartzekomoduko argazki zaharren bat

baduzu,deitu 943000548 telefonora edo [email protected] helbidera bidali.

Donostiako moilan ateratakoargazkia. Ezkerretik eskuinera:Jose Ibarbia, Tomas Zubiza-rreta, Migel Aizpuru. Emaku-mezkoak: Donostiako mastre-sak.

Udal bulegoa ....943 896 024Faxa ............943 140 190e-mail: [email protected]

Kiroldegia ........943 140 432Kirol-portua ......943 580 959Taxiak

Segundo ......607 720 242Jose Mari ....607 403 498

Udaltzaingoa ....943 896 146Liburutegia ......943 896 147Anbulatorioa ....943 140 653

Botika ..............943 140 441 Herri Eskola.......943 140 729SOSdeiak ......................112Kofradia............943 140 200

artzape aldizkaria943 000 548

[email protected]

Telefono interesgarriak

Tomas Zubizarretak utzitakoargazkia.

Getaria

San Anton mendi magaleanMalkorberen babeseanGipuzkoako itsas kaia

Kantauriko harri bitxia (bis)

Mahasti ta txakolinarrantzale itsasgizon

ez dago!besterik!bihotzeko Getari

Oi Getarizahar ta berri

zortziehun urtetangure etxe ta herrilehengo ta oraingo

getariarrokpozez ta ozen diogu

gora Getaia!

Getaia! Oi Getaia!

74. zenbakia (2008ko uztaila)

Documents

Transcript of 74. zenbakia (2008ko uztaila)