2003-2004 ikasturteaz geroztik, Azpeitiko herrian Eskolako Agenda 21 egitasmoa lantzen ari gara. Aurten ere, bide honi jarraituz, Azpeitiko ikastola Karmelo Etxegaraiko, Ikasberri Azpeitiko ikastolako, Iraurgi ikastetxeko eta Urola ikastolako 2.252 ikasleek “HONDAKINAK” gaia jorratu dugu.

Aurten ere lan asko egin dugu, bai ikastetxean, bai ikastetxetik kanpo.

Ondoren, lan horien berri emango dizuegu.

21EskolakoAgenda

Azpeitia

2012-2013 IKASTURTEA

8

6. Herriankonponketarakotokiakedodendakjartzekolaguntzea.

7. Denda txikietan eta azoketan bertako produktuaksaltzendiraetagainerahondakingutxiagosortzenda; beraz, hauen erabilera bultzatzea eta hauenaldelaguntzakbideratzea.

8. Bigarreneskukogauzensalerosketaegitekodendafinko bat jartzea herrian. Denda horretara ondodauden arropak, oinetako,mugikor, joku, jostailu,musikatresnak…eramateaegongolitzatekemerkesalduzedoparekoadenproduktubatekintrukatuz.

Bigarreneskukodendahonenkanpainabategiteaherritarrenartean,azpimarratuzerabiltzenezditugunetaondodaudengauzaktrukatzekoedomerkeerostekoaukeradagoela,hondakingutxiagosortuz.

9. Denborabankuakbultzatzeazerbitzuetamaterialelkartrukeetaberrerabilpenerako.

10.Auzokonpostajartzeaetabultzatzeaherrian.

11.Produktuakberrerabiltzekobideakjartzeaetasustatzea:

oTrukeaukerakjartzea(weborrialdebat...).oDendetanzahartutakoproduktuenitzulerasistemaezartzea.oPlastikozkourbotila,freskagarrienak,e.a.itzultzekomoduajartzeanorberakdiruaerrekuperatuz.

12.Guneberdeetanbaliohandikohondakinbatzukdiruzordaintzea.

13.Ikastetxeeibaratzakbideratzenlaguntzeaetaherritarreilurzatiakuzteabaratzaklantzekoetaproduktuakekoizteko.Horrelaproduktuaskoaurreztukodituzteetahauekdituztenbilgarriakmurriztukodira.

14.Papera murrizten saiatzea, ahal den neurrian,formato elektronikoa erabiliz: merkataritzakopublizitatea,udaletxekofakturak...etahorretarakokanpainakbultzatzea.

15.Sarekouraedateasustatu.

16.Herritarrei informazioa argi helarazteahondakinakbiltzeak(ontzietan),zabortegiek,etaerraustegiekizangoluketenkostuaz.

17.Hondakinenbilketa,lortunahidirenhelburuenaraberaantolatzea.

Bukatzeko, ezin ditugu ahaztu, proiektu hau aurrera eramateko beren lana eta laguntza eskaini diguten guztiak, bereziki:Irakasleak, gurasoak, alkatea eta zinegotziak, Edurne Huesa (LegazpikoIngurugelaCEIDA), Izaskun Zeziaga (Ingurumenekoudalteknikaria),Ana Arruti, Edurne Agirre eta Itziar Unanue (IngurugiroEtxeamuseokohezitzaileak), eta gurekin lanean aritu diren ikasle guztiak.

2 3

AZTERKETAK ETA IRTEERAK

Lehen hezkuntza

LEHEN ZIKLOA: HONDAKINEN MURRIZKETA

Hamaiketakoaetameriendagusturajatenditugubainagehienetanjanondorensortzenditugunhondakinetazezgaraohartzen.Horregatikazterketabereziaegindugu:

• Azpeitikogurejolastokienegoeraaztertu:txukuntasuna,egoera,zaborrikbotataotezegoen...

• Ikusitakoarekinondorioakateraetahorma-irudiakegindutugu.

• Horma-irudiekin gelakapainduegin ditugu, horrela jolastokietanhondakinik ezaurkitzeko zereginbehardugungogoanizanduguikasturteanzehar.

BIGARREN ZIKLOA: BERRERABILPENA

Hondakinen sorrera ekiditeko hiru arau aplikatu behar ditugula ikasi dugu:Murriztu, Berrerabili etaBirziklatu.Ondorenberrerabilpeneanzentratuditugugureahaleginak.

• Gureberrerabilpenohiturakaztertuditugu,etxeanedukietaerabiltzenezditugungauzekindugunjokabideansakonduz.

• Herrian arropa, etxetresna elektrikoak, oinetakoak... konponketak egiteko dauden lekuak ereaztertudituguetazerrendatxoakosatu.

• Emaitzekinhorma-irudiakeginetagelakapaindueginditugu.

HIRUGARREN ZIKLOA: HONDAKINEN MURRIZKETA

Azpeitian sortzen ditugun hondakinen kopurua ikusita,askosortzendugulakonturatugaraetairtenbideegokiaprebentzioa dela esan dezakegu. Horregatik gureohiturakaztertueginditugu.

• Galdetegi baten bidez, herritarrok hondakinakmurrizteko erabiltzen ditugun praktikak aztertuditugu.

• Denda txikietan, azokan eta supermerkatuanegindako erosketen ondorioz nolako etazenbateko hondakinak sortzen ditugun ereaztertudugu.

• “Zuk zer erosten duzu, produktuak alabilgarriak?”galderarierantzutensaiatugara.

• Lapatxzabortegirabisitaegindugu,bertanzaborranolatratatzendenezagutzeko.

Bigarren hezkuntza

DBH LEHEN ZIKLOA: HONDAKINEN MURRIZKETA

• Gure txokoak aztertu ditugu, hau da, gure denbora libreanetaasteburuetanerabiltzenditugunbilguneak,etabalorazioaegindugu.

• Gaineragaldetegibatenlaguntzaz,gurekontsumoohiturakereaztertuditugu,haudaberrerabiltzekoohiturikbadugun,materialbirziklagarriekinegindakoakerostenditugun...

• Beharrezko,ezinbestekoedotaalferrikakoakdirenerostenditugungauzakereanalizatudugu.

• Hausnartu egin dugu, erositakoan, produktuekekartzendituztenbildukiak nolakoakdirenetanorabotatzenditugunetahondatzendireneanberaiekinzeregitendugun.

DBH BIGARREN ZIKLOA: HONDAKINEN BILKETA

Hondakinen kudeaketaren inguruan eztabaidasortu nahi izandugubilketa sistemadesberdinetanzentratua.

• Bilketasistemadesberdinakaztertuditugu.

• Jasotako informazioarekin power-pointak eginditugu, non bilketa sistema bakoitzaren onurak etazailtasunakazalduditugun.

• Urola ErdikoMankomunitatekoOrkatzGoenagaren“Hondakinak edo baliabideak”hitzaldianpartehartudugu.

• UrnietakoOntzienSailkapenPlantabisitatudugu.

BATXILERGOA: HONDAKINEN TRATAMENDUA

• Hondakinaktratatzekosistemaezberdinakaztertuditugu:zabortegikontrolatuak,errauskailuaketakonpostajeplantakbakoitzarenaldeonaketatxarretansakonduz.

• Irteerenartean,berriz,gureherriankokatzendirenLapatxzabortegia,garbiguneaetakonpostajeplantabisitatuditugu.Bestalde,BilbokoZabalgarbierrauspeninstalazioaezagutudugu.

4 5

Urtean zehar egindakoakBirziklapen eskolaUrriaren29etaazaroaren6abitartean,lauikastetxetakoikasleekBirziklapenEskolabisitatzekoparadaizangenuen.Erakusketan, bonbilak, lanparak, bateriak eta pilak, tresna eta ekipo elektronikoak eta telefonomugikorrenbirziklapenariburuzikastekoaukeraizangenuen.

Baratzaintza ikastaroakAurtengoanbisaiotanbanatudugu ikastaroa,urtesasoiakdesbendintzeko.Abenduanegingenuensaioan, lurzoruanerreparatugenuengehienbatetaudazken-negukoproduktuetazhitzegingenuen.Ekainekosaioanberriz,udaberriudarakoproduktuetanzentratugara.

Bidezko merkataritza eta 2. eskuko azokaUrterobezalaUdalakantolatzenduenBidezkomerkataritzaeta2.eskukoazokanpartehartugenuen.Azaroaren23anegingenuenazoka,Gabonetakokanpainaribegira.

ErakusketaUrtean zehar, ikastetxeetan material birziklagarriekin egindakolanak erakusgai izan ditugu Betharram aretoan. Materialak etairudimenarekinosogauzabitxiaketaorijinalakeginditugu.

6 7

AGENDA 21aren X. Urteurrenaren FestaEkainaren8an,IngurugiroEtxeaMuseoan,Agenda21arenFestaantolatugenuen.Ekimenarekin,IngurumenarenNazioartekoegunaereospatunahiizangenuen.Hamarurteetanegindakolanekinerakusketaantolatugenuen.Eguraldiaklagunduezzuenarren,eguzkitresnenerakusketaereizangenuen:labe,parrillaetasukaldea,pirografoa,bizikleta,scalextrix...Etagainera,nahiizangenuenok,gureeguzkisukaldeaegitekotailerreanpartehartugenuen!

Eskola BerdeakAzpeitiko ikastetxeek ESKOLA BERDEAK dituenhelburuekin bat eginik, ingurumenarekiko errespetuanoinarritutako hezkuntzaren bidez, herritarrensentsibilizazioabultzatuetahondakinkudeaketaegokibaterakobideanhasiakgara.

Lehenengo urratsa, gure ikastetxeetan sortutakohondakinorganikoabertankonpostatzeaizanda.Urratstxikia bada ere, garrantzitsua. Eta hasiera besterik ezda. Ikasleen artean ohitura arduratsuak sustatu nahiditugu,gurasoenganetaherritarrenganeraginez.

LehiaketaAzpeitikoUdalak,EskolakoAgenda21arenprogramarenbaitan,“IDEIAONENARENSARIA”lehiaketamartxanjarrinahiizandu.Aurtengohelburua,ikasleenarteanHONDAKINAKMURRIZTEKOideiaksustatzeaizandu,LHkoakikastetxeanmurriztekoetaDBHetaBatxilergokoakberriz,herrimailan.

Partehartudutenenkopurua: DBHko 67 talde eta LHko 9 gela.

IRABAZLEAKLH DBH eta BATXILERGOA

Proiektua e-mailezkomunikagaitezen

Ontzimenstrualak

Irabazleak Iraurgiikastetxea3Agela

XabierIturraldeAraitzOdriozolaUnaiAlberdiMaialenAizpuru(UrolaikastolakoDBH1Dgela)

Saria Urdaibairairteeragelaosoarentzat

e-bookbana

Gure konpromiso pertsonalakMaiatzaren 16an, Ingurugiro Etxea Museoan, ikastetxe guztietako ordezkariak, Ikasleen Foroan bildu ginen eta guk burutzeko honako konpromisoak hartu genituen:

• Hamaiketakoak “tupperretan” eramango ditugu etaerosketetaneresaiatukogara“tupperrak”erabiltzen.

• Kalean ahal den zikinkeria gutxien botatzen saiatukogara.

• Hondakinen sailkapena ahal den egokien egitensaiatukogaraetaontzimarroiaerabilikodugu.

• Festetanedalontziberrerabilgarriakerabiltzensaiatukogara eta eskulanak egiteko etxeko edo ikastolakomaterialaaprobetxatukodugu.

• Gurearteandenborabankuensistemaaztertuetaerabiltzensaiatukogara.

• Gauzakerosiaurretikondopentsatukodugu(benetanbeharditugun,nolabildutadauden,materialbirziklagarriekineginakdauden...)etabukaerairaunkorbatemangodieguproduktuhaueigarbiguneraeramanez,birziklatzekoontzietarabotazedobeharduenbestebatipasatuz.

• Aparatu elektriko eta elektronikoen bilketa berezietan partehartukodugu.Bilketaahaldenegokienegitensaiatukogara.

• Gureingurukojendearigaihonengarrantziaazaldukodiegu.

Udaleko arduradunei aurkeztutako proposamenakEkainaren 6an, aurretik Ikasleen Foroan adostutako proposamenak aurkezteko, Alkatearekin Entzunaldia izan genuen. Bertan Foroko hainbat ordezkarik honako proposamen hauek luzatu zizkioten.1. Txakurrenkakakjasotzekoontzigehiagojartzea.

2. Gazte-lokaletan edukiontzi txiki marroiak jartzea beren organikoakkontenedoremarroiraeramanahalizateko.

3. Jolastenduguntokietan(parkeak,atariak,jolastokiak,lekueder,igerilekuinguruan...)hondakinakbereiztekoontziakjartzea.

4. Herrian zehar kolore guztietako zakarrontziak eta edukiontziak jartzea hondakinak bereizteko,pegatinabatezgogorarazizherritarreizerbotadaitekeenbakoitzean.Ontzimarroiaridagokionez,ikastetxeguztietanjartzeaetaherrianhauetakoakgehitzea.

5. Herriandaudenkontenedoreakaldatzeaetabertaraheltzekozailtasunakdituztenentzategokitzea;hauda,elbarrituentzatalturabaxuagoansarlekuak jarri, itsuentzatbraillehizkuntzanseinalizatu,indargutxi dutenentzat (pertsonaedadetuakadibidez) pedalak jarri.Kontenedoreurdinen zuloahandiagotzea edo tapa jasotzeko moduan jartzea kartoi edo enbalaje handiak erraz sartzekomoduanizateko,esaterakoKarmeloEtxegaraiikastolaaurrekoari.