BIOLOXÍA

2015/2016

2º BACHARELATO

ASPECTOS ESPECÍFICOS DA MATERIA. BIOLOXÍA de 2º BAC

1. CONTRIBUCIÓN DA MATERIA ÁS COMPETENCIAS BÁSICAS

Non se contempla nesta etapa educativa

2. OBXECTIVOS DA MATERIA

1. Coñecer os principais conceptos da bioloxía e a súa articulación en leis,

teorías e modelos, apreciando o papel que estes desempeñan no

coñecemento e interpretación da natureza. Valorar os profundos cambios

producidos ao longo do tempo na bioloxía como ciencia e a influencia do

contexto histórico, percibindo o traballo científico como unha actividade en

constante construción. Comprender que o desenvolvemento da bioloxía

supón un proceso cambiante e dinámico, mostrando unha actitude flexible e

aberta fronte ás diversas opinións pero, ao propio tempo, combatendo os

prexuízos tales como o determinismo biolóxico por razón de sexo ou de

raza.

2. Comprender a natureza da bioloxía e o seus avances e limitacións, así

como as súas complexas interaccións coa tecnoloxía e a sociedade. Valorar

as aplicacións de coñecementos da bioloxía como o xenoma humano, a

biotecnoloxía, ferramentas como a enxeñaría xenética, a técnica da PCR,

etc. e a necesidade de traballar para lograr unha mellora nas condicións de

vida actuais.

3. Valorar a información procedente de diferentes fontes, incluídas as

tecnoloxías da información e da comunicación, para formarse unha opinión

propia dos problemas da sociedade e que lle permita ao alumnado

expresarse criticamente sobre problemas actuais relacionados coa bioloxía,

como a saúde e o contorno, a biotecnoloxía, etc. Será preciso ter en conta

as diferentes repercusións das tecnoloxías nas mulleres e nos homes e o

androcentrismo presente en moitas investigacións, particularmente nas

médicas.

4. Utilizar con autonomía algunhas da estratexias características da

investigación científica (formular e contrastar hipóteses, planificar deseños

experimentais, etc.) e os procedementos propios da bioloxía para realizar

pequenas investigacións e, en xeral, explorar situacións e fenómenos

descoñecidos.

5. Coñecer as características químicas e propiedades das moléculas básicas

que configuran a estrutura celular para comprender a súa función nos

procesos biolóxicos.

6. Interpretar a célula como a unidade estrutural, funcional e xenética dos

seres vivos. Coñecer os diferentes modelos de organización e a

complexidade das funcións celulares.

7. Comprender as leis e mecanismos moleculares e celulares da herdanza,

interpretar os descubrimentos máis recentes sobre o xenoma humano e as

súas aplicacións na biotecnoloxía, valorando a súas implicacións éticas,

sociais, económicas e políticas e de xénero.

8. Analizar as características dos microorganismos, a súa intervención en

numerosos procesos naturais e industriais e as súas aplicacións na

elaboración de moitos produtos industriais. Coñecer a orixe infecciosa

dalgunhas enfermidades provocadas por microorganismos e os principais

mecanismos de resposta inmunitaria.

3. CONTIDOS SECUENCIADOS E TEMPORALIZADOS

Calquera libro que se utilice os contidos deberanse adaptar as orientación que

foron propostas nos grupos de traballo da CIUGA. Así mesmo para acotar a

dimensión dos contidos é necesario revisar as observación que se fan nesta

proposta.

Nº UNIDADES

DIDÁCTICAS

Libr

o

TEMPORALIZACI

ÓN

SESIÓNS/ MES

Proba

s

Avaliació

n

1. 1

Conceptos.

Bioelementos.

Biomoléculas

inorgánicas

Tem

a 1 5 Setembro 1ª

2. 2

Biomoléculas

orgánicas:

Carbohidratos

Tem

a 2 6 Out

3. Os lípidos Tem

a 3 5 Outubro

4. As proteínas. Tem

a 4 5 Outubro

5. Encimas Tem

a 5 6 Out - Nov

6. Os ácidos

nucleicos

Tem

a 6 6 Novembro

7. 3

A célula como

unidade

fundamental

nos seres

vivos

Tem

a 7 4 Novembro

8. 4 Envolturas

celulares

Tem

a 8 5 Decembro

9. 5

Citoplasma:

citosol e

orgánulos

Tem

a 9 7 Xaneiro

X

2ª

10. 6

Os orgánulos

celulares de

envoltura

dobre

Tem

a 10 7 Xaneiro

11.

O metabolismo

I. O

catabolismo

Tem

a 11 8 Febreiro

12.

O metabolismo

II. O

anabolismo

Tem

a 12 6 Feb-Mar

13. O ciclo celular Tem

a 13 5 Marzo

14. 7

Xenética

clásica ou

mendeliana

Tem

a 14 8 Marzo X

15.

A base

molecular da

herdanza

Tem

a 15 14 Abril

3ª 16.

Os

microorganism

os

Tem

a 16 6 Abril - Maio

17. O sistema

inmunolóxico

Tem

a 17 8 Maio

X

Nª UNIDADES

DIDÁCTICAS

CONTIDOS

BLOQUE 1. A BASE MOLECULAR E FISICOQUÍMICA DÁ VIDA.

1. Conceptos.

Bioelementos.

Biomoléculas

inorgánicas

Clasificación dos compoñentes químicos. Tipos de

enlaces químicos presentes na materia viva:

covalente, iónico, pontes de hidróxeno, forzas de

Van der Waals e interaccións hidrofóbicas.

Concepto de Bioelemento. Bioelementos primarios

(C, O, N, H, P, S) e secundarios (Mg, Ca, K, Na,

Cl).

Concepto de Oligoelemento.

Biomoléculas inorgánicas. Estrutura e propiedades

da auga. Importancia da auga para o

desenvolvemento da vida. Funcións das sales

minerais. Conceptos de pH, osmose, difusión e

diálise.

2. Biomoléculas

orgánicas:

Carbohidratos

Concepto, clasificación (monosacáridos,

oligosacáridos e polisacáridos), nomenclatura e

función biolóxica.

Estrutura e propiedades dos monosacáridos.

(glicosa). Isomerías

Estrutura, propiedades e funcións dos disacáridos

(sacarosa e lactosa). O enlace O-glucosídico

Estrutura, propiedades e funcións dos

polisacáridos. Homopolisacáridos de reserva

(glicóxeno e amidón) e estruturais (celulosa e

quitina)

Concepto de heteropolisacárido.

3. Os lípidos

Concepto, clasificación e función biolóxica.

Estrutura, propiedades e funcións dos ácidos

graxos

Lípidos saponificables: triacilglicéridos e

fosfolípidos (recoñecer a súa estrutura e función

biolóxica). Explicar o comportamento destas

moléculas en medio acuoso.

Lípidos non saponificables: concepto de esteroides

(colesterol)

4. As proteínas

Concepto e función biolóxica.

Os aminoácidos: clasificación, estrutura e

propiedades máis importantes (carácter anfótero).

Fórmula xeral dos aminoácidos

Enlace peptídico

Estrutura e propiedades das proteínas

Definir os distintos niveis estruturais das proteínas

e indicar os principais enlaces que manteñen

estable cada estrutura

Relación estrutura e función.

Propiedades das proteínas: especificidade e

desnaturalización. s.

Clasificación das proteína. Homoproteínas o

coláxeno e a albúmina, e como exemplo de

heteroproteínas e de estrutura cuaternaria explicar

someramente a hemoglobina.

5. Encimas Concepto de biocatalizador. Estructura e

propiedades dos encimas.

Características dos encimas como catalizadores

Concepto de coencima e cofactor

Clasificación das encimas.

Cinética encimática: curva de actividade

encimática (conceptos de Vmax e kM).

Inhibición e activación encimática.

Regulación da actividade encimática: alosterismo

Concepto de vitamina. Función das vitaminas

como coencimas..

O complexo das vitaminas B. Citar explicitamente

os seguintes coencimas coa súa función

bioquímica: NAD(P)H, FADH2 e CoA.

6. Os ácidos nucleicos

Concepto, clasificación e función biolóxica.

Estrutura dos nuclésidos e nucleótidos: coñecer a

estrutura xeral dun nucleótido.

Nucleótidos libres (ATP, GTP, ADP, GDP, AMP).

Polinucleótidos e enlace fosfodiéste

Funcións biolóxicas dos nucleótidos.

O ADN. A estrutura primaria do ADN: o modelo de

Watson e Crick. Aspectos estruturais e biolóxicos

da dobre hélice.

Desnaturalización e renaturalización

Os ARNs. Explicar brevemente a súa estrutura

xeral sinalando as diferenzas estruturais co ADN.

Estrutura, tipos, funcións e localizacións dos

distintos tipos de ARN.

BLOQUE 2. MORFOLOXÍA, ESTRUTURA E FUNCIÓNS CELULARES

7. A célula como

unidade fundamental

nos seres vivos.

A teoría celula

Métodos de estudio das células. Preparación e

procesado das mostras. Tipos de microscopios,

poder de resolución e estimación de tamaños

relativos.

Modelos de organización celular: a célula

procariota e a célula eucariota. Célula eucariótica

vexetal e animal.

Estrutura bacteriana. Bacterias (gram+ e gram-).

Funcións de nutrición, relación e mecanismos de

reprodución.

Formas acelulares: os virus. Estrutura e ciclos dos

bacteriófagos e dos virus que infectan ás células

eucarióticas.

8. Envolturas celulares

Membrana plasmática e parede celular vexetal

A membrana plasmática: composición, estrutura,

propiedades e funcións.

A parede celular vexetal: composición, estrutura e

función.

Importancia das membranas nos fenómenos de

transporte. Tipos de transporte: pasivo e activo.

Exocitose e endocitose.

9. Citoplasma: citosol e

orgánulos

Citosol ou hialoplasma. Concepto de citosol..

Compoñentes: citoesqueleto e ribosomas.

Inclusións citoplasmáticas

Citoesqueleto: estrutura e función dos

microfilamentos, microtúbulos e filamentos

intermedios.

Ribosomas: composición, estrutura e función.

Concepto de polisoma ou polirribosoma.

Centríolo e centrosoma: estrutura e función. Cilios

e flaxelos.

Orgánulos de membrana simple. Retículo

endoplasmático: tipos, estrutura e función. Aparato

de Golgi: estrutura e función. Lisosomas: orixe e

tipos. Vacúolos e peroxisomas: estrutura e función.

10. Os orgánulos Estrutura e funcións de cloroplastos e

celulares de

envoltura dobre

mitocondrias. Facer referencia á teoría

endosimbióntica

Núcleo. Envoltura nuclear: composición, estrutura

e función. Nucleoplasma. Función do nucléolo. O

núcleo interfásico: a cromatina. Estrutura do

nucleosoma. O núcleo en división: os

cromosomas. Niveis de condensación do ADN.

Estrutura do cromosoma metafásico.

11. O metabolismo I. O

catabolismo

Introdución ó Metabolismo

O metabolismo: conceptos básicos (anabolismo,

catabolismo, autótrofo, heterótrofo). Rutas

metabólicas. Utilizar esquemas xerais que ilustren

estes aspectos

Papel do poder redutor e do ATP nos procesos

metabólicos

O catabolismo

Concepto de catabolismo e mecanismo xeral de

obtención de enerxía (ATP, respiración,

fermentación). Panorámica xeral do catabolismo

(glícidos, lípidos e aminoácidos). Concepto de

fermentacións e putrefaccións.

Glucolise, ciclo de Krebs, β-oxidación. Cadea

respiratoria. Fosforilación oxidativa. Significado

biolóxico da respiración celular.

12. O metabolismo II. O

anabolismo

O Anabolismo

Concepto e esquema xeral do anabolismo.

Autótrofo e heterótrfo. Os procesos anabólicos

consumen enerxía.

A fotosíntese

Importancia biolóxica da fotosíntese (reacción

global da fotosíntese para a formación dunha

molécula de glicosa. Tipos de organismos

fotosintéticos.

A fase luminosa. Esencialmente explicar o

esquema en Z (os fotosistemas, xeración de

NADPH, ATP e osíxeno) ubicándoo na membrana

tilacoide.

A fase escura: a fixación de CO2 (breve descritiva

do ciclo de Calvin).

Factores que afectan á intensidade fotosintética.

Luz, temperatura e CO2.

13. O ciclo celular

O ciclo celular en células eucariotas: interfase e

mitose

Concepto de ciclo celular (período de biosíntese e

crecemento das células ó que sigue unha división

celular),

Estudio das fases da mitose. Citocinese.

Importancia biolóxica da mitose

Meiose: Fases da meiose

Vantaxes da reprodución sexual como fonte de

variabilidade necesaria para que funcione a

selección natural.

BLOQUE 3. A HERDANZA. XENÉTICA MOLECULAR.

14. Xenética clásica ou

mendeliana

Conceptos básicos: xenotipo e fenotipo, caracteres

hereditarios cualitativos e cuantitativos, alelos,

homocigosis e heterocigosis, dominancia y

recesividade, codominancia e dominancia

intermedia.

Formulación actual das Leis de Mendel.

Enumerar os principios básicos da teoría

cromosómica da herdanza.

Herdanza dos grupos sanguíneos: sistema ABO e

factor Rh. Herdanza ligada ó sexo: hemofilia e

daltonismo

15. A base molecular da

herdanza

Os ácidos nucleicos como portadores da

información xenética. Concepto de xenoma. Fluxo

da información xenética nos seres vivos. Concepto

de xene.

Experimentos que demostraron que o ADN é o

portador da información xenética.

Concepto de xene desde un punto de vista

mendeliano (unidade da herdanza) e molecular

(unidade de

Fluxo da información xenética

A replicación do ADN

Comentar que a de tódolos modelos propostos

para explicar a replicación do ADN.

O experimento de Meselson. O mecanismo xeral

da replicación.

A técnica da PCR

A transcripción

A Transcrición: síntese e procesamento

(maduración) do ARN. Mecanismo xeral da

transcrición: as ARN polimerasas e os promotores.

Explicar brevemente a reversotranscripción.

O código xenético: características xerais e probas

experimentais.

A traducción

A Tradución: mecanismo xeral. Activación dos

aminoácidos e a súa unión ó ARNt

Regulación da expresión xénica

Importancia da regulación da expresión xénica. En

eucariotas, a regulación xénica é fundamental en

procesos como o desenvolvemento e a

diferenciación celular. Cómo as hormonas poden

intervir no control da expresión xénica.

As mutacións

Concepto de mutación. Tipos de mutación. Os

axentes mutaxénicos. Mutacións e cancro.

A mutación e a súa importancia na evolución dos

seres vivos.

A xenómica e a proteómica. Proxecto Xenoma

Humano. Enxeñaría xenética e aplicacións.

Organismos modificados xenéticamente.

Repercusions sociais e valoración ética da

manipulación xenética

BLOQUE 4. O MUNDO DOS MICROORGANISMOS E AS SÚAS APLICACIÓNS

16. Os microorganismos Clasificación dos microorganismos, caracterización

e formas de vida

Interaccións con outros seres vivos. A intervención

dos microorganismos nos ciclos bioxeoquímicos.

Os microorganismos como axentes infecciosos en

humanos. Concepto de antibiótico e modo de

acción.

Utilización dos microorganismos nos procesos

industriais: agricultura, sanidade, alimentación e

mellora do medio natural.

BLOQUE 5. A INMUNIDADE E AS SÚAS APLICACIÓNS

17. O sistema

inmunolóxico

Concepto de inmunidade. Tipos de resposta

inmunitaria: inespecífica e adaptativa ou

específica. O sistema inmunitario.

Mecanismos de defensa inespecíficos: Defensas

pasivas e activas. Outros mecanismos

inespecíficos. O sistema de complemento

Mecanismos de defensa específicos. Organización

do sistema inmune. Órganos e tecidos linfoides:

primarios e secundarios. Inmunidade celular e

humoral. Células do sistema inmunitario. Linfocitos

T e B.

Concepto de antíxeno e anticorpo. Estrutura e

función dos anticorpos. A reacción antíxeno-

anticorpo. Memoria inmunolóxica. Hipótese da

selección clonal. Cooperación celular: cooperación

entre células B e T. Resposta inmune primaria e

secundaria.

A inmunidade natural e adquirida ou artificial.

Definición de vacinas e soros. Tipos de vacinas.

Disfuncions e deficiencias do sistema inmunitario.

A hipersensibilidade: as alerxias e a

hipersensibilidade retardada. Enfermidades de tipo

autoinmune: causas e consecuencias. A síndrome

da inmunodeficiencia adquirida. Acción do virus da

SIDA sobre o sistema inmune. O virus VIH e o seu

ciclo vital. Cancro e inmunidade.

Transplantes de órganos. Reflexións éticas sobre a

doazón de órganos.

4. METODOLOXÍA DIDÁCTICA

a) Metodoloxía específica da materia

A metodoloxía que propoñemos parte do enfoque da aprendizaxe como

proceso significativo e construtivo que debe ter sempre en conta os

conceptos previos e intereses dos alumnos e alumnas para implicalos ó

máximo no proceso de ensino-aprendizaxe.

En base a estas consideracións teremos en conta as seguintes

directrices:

Unidades amplas e globais que permitan unha gran flexibilidade pero que

garantan un mínimo de conceptos e procedementos a traballar.

Establecer constantemente referencias e interaccións con outros temas.

Utilizar como punto de partida para o enfoque do tema, debates, elementos

abertos e suxerentes: imaxes, preguntas, actividades colectivas,

experiencias, saídas,...

Analizar textos divulgativos e noticias de actualidade sobre aspectos

medioambientais.

Facer aplicacións prácticas dos conceptos e procedementos á vida diaria.

Plantexar actividades abertas (de múltiples posibilidades de realización e

resposta) e de aplicación dos conceptos e procedementos a outras

situacións para favorecer a reflexión e comparación, a observación, o

espírito crítico, a flexibilidade, o respecto polas diferenzas e os xeitos de

pensar e actuar.

Introducir dentro do posíbel, os recentes avances científicos en todos os

campos: medicina, tecnoloxía, astronomía...

Engadir información complementaria de xeito que o libro de texto sexa

tamén un libro para ler e informarse sobre diferentes aspectos das ciencias.

Apoiar os contidos con imaxes e gráficos que axuden a establecer

referencias claras e concretas.

Favorecer a autoavaliación.

Plantexar recursos moi diversificados:

– Deseño e realización de experiencias

– Utilización dos medios de comunicación: vídeos, prensa,

publicidade...

– Utilización das TICs

– Consulta de bibliografía

– Debates.

b) Materiais e recursos didácticos

Predominantemente as explicacións dos contidos con apoio de apuntes

elaborados polo centro e algún libro complementario de consulta de entre os

que se recomenden.

De cara a unha aprendizaxe significativa débense usar a maioría dos

materias curriculares dispoñibles, textos de diversa procedencia, revistas,

periódicos, transparencias, gráficos, vídeos, diapositivas, discos compactos,

programas informáticos, aparellos diversos, material de laboratorio para a

aplicación práctica de contidos teóricos, etc.

Recursos informáticos

PC

Pantalla dixital

Canón

Procesador de textos

Power Point.

Vídeos específicos para axudar a comprender determinados procesos

Outros recursos

Laboratorio

5. CRITERIOS DE AVALIACIÓN

CRITERIOS MÍNIMOS

Recoñecer os diferentes tipos de macromoléculas que constitúen a

materia viva e relacionalas coas súas funcións biolóxicas na célula. X

Enumerar as razóns polas que a auga e os sales minerais son

fundamentais nos procesos celulares, indicando algúns exemplos

das repercusións da súa ausencia.

X

Recoñecer e representar a estrutura xeral dun monosacárido.

Recoñecer e representar o enlace O-glucosídico. Recoñecer ás

estruturas dos disacáridos e polisacáridos.

X

Recoñecer ás estruturas dos ácidos graxos e dos lípidos

saponificables. Saber explicar o comportamento dos lípidos en

medio acuoso.

X

Aprender a fórmula xeral dos aminoácidos. Recoñecer e

representar o enlace peptídico. X

Recoñecer e representar o enlace fosfodiéster.Recoñecer as

estruturas dos polinucleótidos. X

Interpretar a estrutura interna dunha célula eucariota e dunha

célula procariota (tanto co microscopio óptico como co microscopio

electrónico), identificando os orgánulos da primeira e describindo a

función que desempeñan.

X

Explicar a teoría celular e a súa importancia no desenvolvemento

da bioloxía. X

Analizar e representar esquematicamente o ciclo celular e as

modalidades da división do núcleo e do citoplasma, xustificando a X

importancia biolóxica da mitose.

Diferenciar os mecanismos de síntese da materia orgánica

respecto dos de degradación e os intercambios enerxéticos a eles

asociados. Explicar o significado biolóxico da respiración celular

indicando as diferenzas entre a vía aerobia e a anaerobia respecto

da rendibilidade enerxética, os produtos finais orixinados e o

interese industrial destes últimos. Enumerar os diferentes procesos

que teñen lugar na fotosíntese e xustificar a súa importancia como

proceso de biosíntese, individual para os organismos, pero tamén

para o mantemento da vida.

X

Comparar as características dunha célula vexetal e unha célula

animal. Describir, localizar e identificar os compoñentes dunha

célula eucariota en relación coa súa estrutura e función.

X

Explicar os diferentes procesos mediante os cales a célula

incorpora sustancias: permeabilidade celular e endocitose. X

Explicar o metabolismo desde un punto de vista global. Indicar o

papel do poder redutor e do ATP nos procesos metabólicos. X

Definir e localizar: glucolise, ciclo de Krebs, β–oxidación, cadea

respiratoria e fosforilación oxidativa. Compre recoñecer a) con que

composto empeza e con cal remata, b) onde teñe lugar, c) que se

xera (sen aprender a cuantitativa) e d) para que serven. Dá

gluconeoxénese e lipoxénese hai que saber onde empezan e

rematan, onde teñen lugar e que se consume (sen aprender

cuantitativa).

X

Diferenciar as fases da fotosíntese e localizalas intracelularmente.

Identificar os sustratos e os produtos que interveñen nas fases da

fotosíntese e establecer o balance enerxético desta.

X

Aplicar os mecanismos de transmisión dos caracteres herdables

segundo a hipótese mendeliana e a teoría cromosómica da

herdanza á interpretación e resolución de problemas relacionados

coa herdanza.

X

Describir as vantaxes da reprodución sexual e relacionar a meiose

coa variabilidade xenética das especies. X

Explicar o papel do ADN como portador da información xenética, a

natureza do código xenético e a relación coa síntese das proteínas. X

Relacionar as mutacións coas alteracións da información e a súa

repercusión na variabilidade dos seres vivos e na saúde das

persoas.

X

Coñecer algunhas das ferramentas da enxeñaría xenética e as

súas aplicacións. X

Explicar as características estruturais e funcionais dos

microorganismos, resaltando as súas relacións cos outros seres

vivos, a súa función nos ciclos bioxeoquímicos, valorando as

aplicacións da microbioloxía na industria alimentaria e farmacéutica

e na mellora do medio natural, así como o poder patóxeno que

poden ter nos seres vivos.

X

Analizar os mecanismos de autodefensa dos seres vivos, en

particular o desenvolto polos vertebrados ante a presenza dos

antíxenos.

X

Coñecer o concepto actual de inmunidade e explicar as

características da resposta inmunitaria, incidir para reforzar e

estimular as defensas naturais.

X

6. PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACION

a) Para as avaliacións ordinarias

PROCEDEMENTOS INSTRUMENTOS

Probas escritas Unha proba escrita por avaliación na que terá as

mesmas características que a proba a que deberán

enfrontarse na selectividade e que constará: a) Catro

cuestións cun valor de 2 puntos cada unha, b) Unha

pregunta na que terá que relacionar conceptos, cun

valor de 1 punto, c) Un test de verdadeiro-falso (as

respostas erróneas puntúan negativamente) cunha

valoración de 1 punto.

Traballos en grupo Prácticas no laboratorio (obrigatorias). A non realización

determinará a non superación da materia

Observación e

rexistro

De non acudir a unha proba escrita, só se lle repetirá a

mesma, a aqueles alumnos que presenten o mesmo día

que se incorporan ao centro, xustificación médica ou de

deber inescusable, de carácter público ou privado para

a non asistencia a dita proba. A data da proba será

fixada polo profesor da materia.

Anotarase a asistencia e puntualidade do alumno.

Anotarase a actitude negativa do alumno en forma de

apercibimentos que figurarán na xefatura de estudos

por escrito ou tendo en conta o número de

interrupcións, que non veñen ao caso, perante as

explicacións da materia. Comunicarase ao alumno na

aula, quedando constancia no libro do profesor.

Anotarase a actitude positiva cando, requirida a súa

participación explícita ou voluntaria,nas actividades da

aula a súa colaboración é absolutamente correcta.

Comunicarase ao alumno na aula, quedando constancia

no libro do profesor.

b) Para a avaliación extraordinaria

PROCEDEMENT

OS

INSTRUMENTOS

Proba escrita Deberá facer unha proba escrita, na que se demostren os

coñecementos da materia. Terá as mesmas características

que as propostas na avaliación ordinaria. A data e fixada

pola xefatura de estudos.

7. CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

Establécense como requisitos para unha avaliación positiva os

seguintes:

Traballo regular das actividades tanto na clase como na casa.

Realización das probas escritas e conseguir o mínimo esixido.

Manter actitudes de acordo cos obxectivos fixados.

Probas de seguimento que se farán ao longo do curso.

O/a alumno/a será avaliado da súa aprendizaxe ó longo de tres períodos

avaliativos na propia clase durante o desenvolvemento dos bloques de

contidos.

Os criterios empregados deben ser coñecidos polo alumnado coa

anticipación suficiente; os xerais no inicio do curso, e os específicos dalgunha

proba ou actividade coa anticipación necesaria.

A avaliación dos bloques de contidos consta de dous apartados:

a) Traballo e actitude do alumnado

– Na aula:

– Faltas de asistencia non xustificadas, de puntualidade, actitudes

pasivas ou negativas na aula poden descontar 0,1 puntos cada vez.

A reiteración do anterior ou actitudes negativas graves, poden

supoñer un suspenso na avaliación, se antes houbo os

apercibimentos escritos con comunicación os pais ou titores legais.

– Do mesma xeito sumaranse 0,1 puntos cada vez, no caso de

actitudes destacables no traballo na aula. Tamén sumarán 0,1

puntos as probas de seguimento que se farán ao longo do curso,

estas probas serán breves e servirán de autoavaliación para o

alumnado, cabe destacar que non restarán puntos na avaliación final.

– O traballo a realizar fóra da aula:

– SON OBLIGATORIOS: prácticas de laboratorio. Se non se fan

suspéndese a materia.

b) Exame (Puntúa 10 puntos)

– Farase un único exame por avaliación no que o alumno deberá

demostrar os coñecementos dos contidos correspondentes a dita

avaliación.

– Faltas de ortografía ou expresións incorrectas (-0,15 por cada unha,

ata un máximo de 1 punto.)

– A falta de asistencia a unha proba debe ser xustificada ou supón un

suspenso, previo informe do feito á xefatura de estudos.

– Si se observa que algún alumno/a está copiando nunha probade de

verificación ou se demostra que así o fixo, aínda que non fora

observado será cualificado coa nota mínima.

– O exame terá as mesmas características que presenten os exames

de selectidade e que son indicadas polo grupo de traballo de Bioloxía

da CIUG

– A nota total será a suma dos apartados anteriores

– Menos de 5 puntos na nota total, equivalen a suspenso.

– Lémbrase que para aprobar a materia en xuño hai que aprobar

tódalas avaliacións. Sendo a nota final a media aritmética das

obtidas nos tres períodos avaliativos. A nota da terceira avaliación

será a nota media das tres avaliación e será considerada como a

nota final, tendo en conta as sumas ou restas especificadas polo

traballo e actitude na aula.

– En certos casos poderase ter en conta o punto de partida do

alumno/a ou circunstancias que puideran influír nos resultados,

sempre coa intención de favorecelo/a.

8. PROGRAMA DE RECUPERACION E REFORZO

a) Das materias pendentes de cursos anteriores

Comunicar os alumnos implicados, os contidos e criterios de avaliación,

para a superación da materia de Bioloxía e Xeoloxía de primeiro de

BAC.

Dividir as materias mencionadas en dúas partes, que serán obxecto das

respectivas probas por separado. Sen excluír a proba final do mes de

maio á que tódolos alumnos teñen dereito.

As probas realizaranse nos meses de xaneiro ou febreiro, e de abril ou

maio, (fechas concretas a determinar en reunión de coordinación co

Xefe de Estudios).

Se o alumno supera as dúas probas previas, no terá que presentarse a

proba final en maio

b) Da materia do propio curso

Procedementos e instrumentos de avaliación para :

a. Unha proba non superada

Non se contempla neste nivel.

b. Unha avaliación parcial

Serán mediante un exame dos contidos correspondentes a materia da

avaliación.

Faise un exame e só un por cada avaliación suspensa.

c. A avaliación final ordinaria

Poderá haber un exame final de graza en maio, sempre que o alumno/a

non fora apercibido por escrito pokla súa actitude pasiva ou negativa ó

longo do curso. Sen ter correxido a súa actitude.

O alumnado cunha avaliación sen recuperar, tendo as restantes

aprobadas, poderá facer un exame de graza no mes de xuño sobre os

contidos dese bloque non superado tendo en conta os requisitos do

punto anterior.

Na recuperación dunha proba a nota obtida fará media para a nota final.

d. A avaliación final en caso de perda do dereito á avaliación

continua

No caso dos alumnos que perdan o dereito a avaliación continua farán

unha proba escrita no mes demaio, na que se demostren os

coñecementos da materia.

9. MEDIDAS DE ATENCION Á DIVERSIDADE

No desenvolvemento desta programación de Bioloxía tratamos de evitar os

escollos que supón a lóxica diversidade en ritmos de aprendizaxe, motivación e

coñecementos previos. Para elo:

Partimos do que o alumno xa sabe.

Introducimos actividades diversificadas: a) de lapis e papel, experiencias

cortas e documentos breves o longo do desenvolvemento do tema; b) de

autoevaluación con grados variables de dificultade, ó finalizar o tema e,

c) deseños experimentais, con grados de liberdade diferentes que

permiten subsanar os distintos puntos de partida en cuanto a

capacidades se refire, sempre sen esquecernos dos contidos mínimos e

obxectivos a acadar establecidos polo coordinador do grupo de traballo

para a proba de selectividade

En casos individuais especias farase coa colaboración do departamento

de orientación unha adaptación personalizada.

10. ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES

Non se contemplan de forma sitemática neste nivel.

11. ACCIÓNS DE CONTIRBUCIÓN AO PLAN LECTOR

Utilización de información de orixe diversa, procurando secuenciala en

orde de complexidade.

Á hora de realizar traballos por escrito, se son informatizados, evitarase

o uso do copiado de textos.

Na realización dun traballo escrito, informarase ao alumno de qué se lle

pide e como ten que estar organizado.

Nos criterios de avaliación da materia están incluídos aspectos como:

Expresión.

Faltas de ortografía.

Presentación e limpeza nos exames e nos traballos entregados.

12. ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN T.I.C.

Visualizar páxinas web onde se amosan diversos applets de simulacións

de procesos biolóxicos (Replicación, transcripción, tradución, etc.)

Utilización dos buscadores para a obtención de información á hora de

facer traballos relacionados co tema ou coas experiencias de laboratorio.

Utilización da pizarra interactiva para a explicación do tema ou para ver

simulacións dinámicas, imposibles de visualizar na pizarra convencional.

Facilitarlle ao alumno direccións de páxinas web relacionadas cos

contidos da materia para o seu uso fora do centro.

13. ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN DE CONVIVENCIA

Aplicación das normas do plan de convivencia vixente no noso centro.

14. PROGRAMA DE EDUCACION EN VALORES (TRANSVERSAL)

EDUCACIÓN PARA O CONSUMO

Crear unha conciencia crítica ante o consumo.

Adquirir esquemas de decisión que consideren todas as alternativas e

efectos individuais e sociais de consumo.

Desenvolver un coñecemento dos mecanismos do mercado, así como

dos dereitos do consumidor.

EDUCACIÓN PARA A SAÚDE

Desenvolver hábitos de saúde.

Adquirir un coñecemento progresivo do corpo, das súas principais

anomalías e enfermidades, e da forma de previlas e curalas.

EDUCACIÓN PARA OS DEREITOS HUMANOS E A PAZ

Preferir a solución dialogada ou censurada antes que o conflito.

Xerar posicións de defensa da paz mediante o coñecemento de persoas

e institucións significativas.

EDUCACIÓN PARA A IGUALDADE ENTRE SEXOS

Considerar hábitos non discriminatorios.

Desenvolver a autoestima e a concepción do propio corpo como

expresión da personalidade.

Analizar criticamente a realidade e corrixir xuízos sexistas.

EDUCACIÓN AMBIENTAL

Concienciar acerca da deterioración do medio e as causas que o

producen.

Influír nas actitudes que favorecen a conservación do medio.

EDUCACIÓN MULTICULTURAL

Desenvolver un espírito de tolerancia, respecto e valoración crítica de

actitudes, crenzas, formas de vida, etc., de persoas, ou grupos

pertencentes a sociedades ou culturas diferentes á nosa.

Espertar o interese por coñecer outras culturas e indagar nas súas

particularidades.

EDUCACIÓN VIARIA

Desenvolver condutas e hábitos que melloren a seguridade viaria.

Espertar a sensibilidade ante os accidentes de tráfico e as súas

repercusións económicas e sociais.

EDUCACIÓN PARA A CONVIVENCIA

Favorecer o diálogo como forma de solucionar as discrepancias entre

individuos e grupos.

Respectar a autonomía, as formas de pensar e os comportamentos

doutros.

EDUCACIÓN SEXUAL

Consolidar actitudes de naturalidade e respecto no tratamento de temas

relacionados coa sexualidade.

Adquirir información suficiente e científica de todos os aspectos relativos

á sexualidade.

15. SISTEMA PARA A ACREDITACIÓN DE COÑECEMENTOS PREVIOS

Para os alumnos que queiran matricularse desta materia sen haber

cursado previamente a asignatura de Bioloxía e Xeoloxía de 1º BAC. O comezo

do curso fará unha proba escrita tipo test de resposta múltiple combinado con

cuestión de resposta breve dos contidos dos coñecementos previos básicos

que acrediten a o alumno a posibilidade de seguir con normalidade o

desenvolvemento desta materia.

A proba deberá incluír conceptos básicos de:

Bioquímica: Elementos bioxénicos; Biomoléculas inorgánicas;

Biomoléculas orgánicas: glicidos, lípidos, proteínas e ácidos nucleicos.

Bioloxía celular: concepto de célula e tipos de organización celular.

Funciones xerais dos orgánulos celulares.

Conceptos de respiración e fotosíntese

Algunha característica dos principais grupos taxonómicos dos seres

vivos.

Xenética mendeliana.

16. PROCEDEMENTO PARA AVALIAR A PROGRAMACIÓN

Reunións de departamento, nas que se analizará o grao de cumprimento

da programación, así como diversos cambios propostos para adaptarse

ás necesidades educativos do alumnado.

Memoria de final de curso, ode se reflexará o exposto da programación

anual, cambios na mesma ou defectos á hora de por en práctica o

acordado na mesma.

17. CONSTANCIA DE INFORMACIÓN AO ALUMNADO

Nos primeiros días de clase, o profesor informará das características

académicas da materia impartida neste nivel.

Igualmente, informará a secuenciación temporal da materia ao longo do

curso.

Informará do tipo de material a usar (libro de texto oficial, fotocopias,

boletíns de cuestiones, resumes do tema, ...), onde se impartirán as

clases (aula e laboratorio).

Explicar o sistema de avaliación.

Finalmente, indicar ao alumnado a dispoñibilidade da programación

didáctica para a súa consulta. Dita dispoñibilidade pode ser de dúas

formas:

o Por escrito. Para elo, o departamento posuirá unha copia por

escrito da programación didáctica.

o Por arquivo electrónico. Para elo, o centro dispón dunha páxina

web dende a que se pode descargar a programación didáctica,

aportada polo seminario, para a súa consulta.