DEPARTAMENTO BIOLOXÍA E XEOLOXÍA3 B3.1 Concepto de biodiversidade. Importancia da biodiversidade....

1

IES EDUARDO BLANCO AMOR – CULLEREDO

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA

DEPARTAMENTO BIOLOXÍA E XEOLOXÍA

CURSO 2020-2021

2

ÍNDICE

1. Introducción e contextualización ................................................................ páx.6

2. Obxectivos……………………………………………………………….……………………………………………. pax.6

3. Contribución da materia ó desenvolvemento das competencias clave e elementos

transversais…………………………………………….….....................................……….….…..pax.7

4. Plan de reforzo......................................................................................... pax.8

5. Programación dos diferentes cusos

BIOLOXÍA E XEOLOXÍA DE 1º DE ESO……………………………………………………….……… pax.10

• Concreción da temporalización por contidos

• Concreción para cada estándar de:

o Obxectivos.

o Contidos.

o Criterios de avaliación.

o Competencias clave

o Grao mínimo de consecución.

BIOLOXÍA E XEOLOXÍA DE 3º DE ESO……………………………………………….…………. pax.16



o Obxectivos.

o Contidos.




BIOLOXÍA E XEOLOXÍA DE 4º DE ESO…………………….……………………….…..…….. pax.27



o Obxectivos.

o Contidos.



3


CULTURA CIENTÍFICA DE 4º DE ESO .................................................... pax.36



o Obxectivos.

o Contidos.




BIOLOXÍA E XEOLOXÍA DE 1º DE BAC ……….………………………………………………. pax.43



o Obxectivos.

o Contidos.



o Grao mínimo de consecución

ANATOMÍA APLICADA DE 1º DE BAC …………………………………………………………..pax.60



o Obxectivos.

o Contidos.




CULTURA CIENTÍFICA DE 1º DE BAC…………………………………………….……………….pax.72



o Obxectivos.

o Contidos.

4




BIOLOXÍA DE 2º DE BAC… ................................................................. pax.79



o Obxectivos.

o Contidos.




XEOLOXÍA DE 2º DE BAC………………………………………………………….……….………….pax.91



o Obxectivos.

o Contidos.




6. Metodoloxía………………………………………………………………………………………….………………pax.106

7. Materiais e recursos didácticos.................................................................pax.109

8. Contribución ao Plan de lectura e Tic……………………………………………….……………….pax.109

9. Avaliación:............................................................................................pax.110

9.1. Presencial 9.2. Semipresencial 9.3. Non presencial

9.4. Avaliación de materias pendentes

9.5. Avaliación para a acreditación de coñecemetos previos

10.Avaliación do proceso de ensino e da práctica docente ……………………….….…..…pax.118

11.Atención á diversidad …..……………………………………………………………………………………pax.119

12.Actividades complementarias e extraescolares………………………………………..…….…pax.119

5

13.Datos do departamento ........................................................................ pax.120

ANEXO I Análise e valoración das aprendizaxes imprescindibles que se impartiron e que

non se impartiron no curso 2019-2020..........................................................pax.121

ANEXO II Estándares de aprendizaxe e competencias imprescindibles para situación de

docencia non presencial por pandemia COVID 19...........................................pax.125

6

1. INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN

• As características do noso centro e do noso alumnado son as que figuran no PEC

• Referencias lexislativas:

o DECRETO 86/2015, do 25 de xuño polo que se establece o currículo da

educación secundaria obrigatoria e do bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia.

o Resolución de 29 de Maio de 2019, da Dirección Xeral de Educación,

Formación Profesional e Innovación educativa, pola que se ditan instruccións para o desenvolvemento, no curso académico 2018/19 do currículo establecido no Decreto 86/2015 do 25 de Xuño.

o Proxecto Educativo do Centro.

2. OBXECTIVOS

a) Asumir responsablemente os seus deberes; coñecer e exercer os seus dereitos no

respecto aos demais; practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade entre as persoas e grupos; exercitarse no diálogo afianzando os dereitos humanos e a

igualdade de trato e de oportunidades entre mulleres e homes, como valores comúns

dunha sociedade plural, e prepararse para o exercicio da cidadanía democrática.

b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo como condición necesaria para unha realización eficaz das tarefas de aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal.

c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades

entre eles. Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou por calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que

supoñan discriminación entre homes e mulleres, así como calquera manifestación de

violencia contra a muller.

d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas relacións cos demais e resolver pacificamente os conflitos, así como rexeitar a violencia, os prexuízos de calquera tipo e os comportamentos sexistas.

e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información para, con

sentido crítico, incorporar novos coñecementos. Adquirir unha preparación básica no campo das tecnoloxías, especialmente as da información e da comunicación.

f) Concebir o coñetemente científico como un saber integrado, que se estructura en

distintas disciplinas, así como coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas nos diversos campos do coñecemento e da experiencia.

7

g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza nun mesmo, a participación, o

sentido crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades.

h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua castelá e, se a houbese, na lingua cooficial da comunidade autónoma, textos e mensaxes

complexas, e iniciarse no coñecemento, na lectura e no estudo da literatura.

i) Comprender e expresarse nunha ou máis linguas estranxeiras de xeito apropiado.

j) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e da historia propias e

dos demais, así como o patrimonio artístico e cultural.

k) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o dos outros, respectar as

diferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais e incorporar a educación física e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social.

Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade.

Valorar criticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio, e contribuír así á súa conservación e mellora.

l) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das distintas manifestacións artísticas, utilizando diversos medios de expresión e representación.

3. CONTRIBUCIÓN DA MATERIA AO DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS

CLAVE E ELEMENTOS TRANSVERSAIS.

Educación ambiental

O tratamento deste tema transversal realizarase tanto ó impartir os contidos básicos,

nos que se deben incluír as grandes cuestións da educación ambiental, coma nos

complementarios, nos que se deben formular aspectos do tema e tratalos monograficamente.

Algúns dos aspectos ós que se deben prestar maior atención no conxunto deste tema

transversal son: o tratamento dos residuos sólidos urbanos, o control dos vertidos

de substancias tóxicas, o impacto ambiental das emisións atmosféricas, a xestión dos recursos naturais coma a auga, etc. En moitos casos, estes temas pódense tratar

desde o punto de vista de diferentes disciplinas.

Educación para a saúde

Existen unha serie de aspectos moi importantes relacionados coa educación para a

saúde, que deben terse en conta. Entre eles destacan a prevención de riscos de

enfermidades infecciosas e medidas a seguir na vida diaria para evitar alerxias, intoxicacións e infeccións por fungos, protistas e moneras, os perigos das radiacións,

etc. as medidas de hixiene e conservación referentes a alimentos. Recoñecer e

valorar a importancia da auga e dos alimentos na nosa vida, a súa calidade.

8

Educación do consumidor

Aspectos coma o uso responsable da enerxía que utilizamos no fogar ou no cultivo

de vexetais, a elección de alimentos adecuados, o coñecemento das repercusións que teñen sobre o medio os produtos que consumimos, a importancia do tratamento dos

residuos e as técnicas de aforro a través do reciclado, etc. En conxunto, todos estes

aspectos van dirixidos a crear unha conduta de consumo responsable, respectuosa coas persoas e co medio.

Educación non sexista

No ámbito científico a presencia da muller é realmente importante, o que fai absurda

a discriminación por razón de sexo. Esta situación real debe servir como punto de

partida e como base para realizar unha educación para a igualdade de oportunidades que se estenda non só ó medio científico, senón a tódolos aspectos da vida cotiá.

Educación cívica

que se estudarán en medidas para diminuír a emisión de dióxido de carbono e outros

gases de efecto invernadoiro; xestionar o consumo de auga e a dificultade de acceso

á auga potable; preservar a biodiversidade

4. PLANS DE REFORZO

A efectos desta programación, e por mor da pandemia da COVID 19 establécese o

seguinte plan de reforzo dos contidos non imparticos no curso 2019-2020:

1º ESO Bio -Xeo: dado que do currículum de Coñecemento do Medio de 6º Primaria

son contidos de continuidade os referentes aos bloques 1, 2 e 3 que son impartidos,

por regla xeral, durante o primeiro e segundo trimestres, realizaremos unha proba de coñecementos previos sobre os citados contidos. De detectar carencias

importantes, dedicaríamos os primeiros días de clase a reforzar os citados contidos.

3º ESO Bio-Xeo: a non continuidade desta materia co curso anterior fai que sexa innecesaria a adopción de medidas.

4º ESO Bio-Xeo e 1º Bacharelato Bio-Xeo: dado que no pasado curso académico

2019-20 non foron impartidos os contidos de xeoloxía por mor da pandemia, no

presente curso comezaremos a docencia polos bloques de contidos referidos á xeoloxía prestando especial atención a aqueles contidos do curso anterior que sexan

de continuidade no presente curso.

4º ESO Cultura Científica e 1º Bacharelato Cultura Científica: a non

continuidade dos contidos destas dúas materias fai que sexa innecesario a adopción

de medidas.

1º Bacharelato Anatomía Aplicada: a non continuidade desta materia co curso anterior fai que sexa innecesaria a adopción de medidas.

2º Bacharelato Bioloxía: aqueles contidos de continuidade respecto do curso

anterior serán abordados tendo en conta a situación especial do terceiro trimestre do

9

citado curso, detectando e subsanando as posibles carencias de coñecementos

previos.

2º Bacharelato Xeoloxía: aqueles contidos de continuidade respecto do curso

anterior serán abordados tendo en conta a situación especial do terceiro trimestre do citado curso, detectando e subsanando as posibles carencias de coñecementos

previos.

4. PROGRAMACIÓN DOS DIFERENTES CURSOS

CONSIDERACIÓNS PREVIAS

A efectos desta programación, e por mor da pandemia da COVID 19:

DOCENCIA PRESENCIAL

• Entenderemos como prácticas de laboratorios todas aquelas tarefas prácticas que se podan realizar de forma individual na aula, na casa ou na contorna.

TRANSICIÓN Á DOCENCIA TELEMÁTICA

• Todos os membros do departamento deberán informar á xefa de departamento e

ao alumnado da plataforma telemática que utilizarán no caso de que algún

alumno/a ou grupo non poda asistir a clase presencial por complicación da

situación sanitaria derivada da COVID 19.

• Durante os primeiros días de docencia, instruiremos ao noso alumnado no uso da

ferramenta dixital elixida.

DOCENCIA TELEMÁTICA

• Nos periodos de docencia telemática utilizaremos como instrumento de

comunicación e transmisión de coñecemento feed-back co alumnado a plataforma Classroom/Aula Virtual, considerando esencial para o proceso de ensino

aprendizaxe a realización de videoconferencias.

• Nos periodos de docencia non presencial utilizaremos como instrumento de

avaliación: presentación de traballos, presentación do proceso e resultado das

tarefas prácticas realizadas na casa e realización de probas escritas mediante a

plataforma Classroom/Aula Virtual.

• Será instrumento de avaliación equivalente á observación na aula a observación no desenvolvemento das videoconferencias.

10

PROGRAMACIÓN

Programación de Bioloxía e Xeoloxía de 1º ESO:

O longo de todo o curso

UNIDADES DIDÁCTICAS/PROXECTOS/TEMAS Material de ref .(libro de texto, outros..)

Temporalización

UD/ Tema/ Prox.

Bloque Contido Mes Sesións

BLOQUE 1: HABILIDADES, DESTREZAS E ESTRATEXIAS. METODOLOXÍA CIENTÍFICA.

1 B1.1 O vocabulario científico na expresión oral e escrita.

Libro de texto, caderno de clase, lecturas, artigos científicos, traballos de clase, prácticas de laboratorio…

Ó longo de todo o curso

B1.2 Metodoloxía científica: características básicas.

B1.3 Experimentación en bioloxía e xeoloxía: obtención, selección e interpretación da información de carácter científico a partir da selección e a recollida de mostras do medio natural ou doutras fontes.

B1.4 Planificación e realización do traballo experimental, e interpretación dos seus resultados.

B1.5 Normas de seguridade no laboratorio, e coidado dos instrumentos e do material.

UNIDADES DIDÁCTICAS /PROXECTOS/TEMAS Material de ref . (libro de texto, outros..)

Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 2: A TERRA NO UNIVERSO.

2ªAV 2 B2.1 Principis modelos sobre a orixe do Universo.

8 Marzo 15

B2.2 Componentes do Universo.

11

B2.3 Características do Sistema solar e dos seus componentes.

B2.4 Concepcións sobre o Sistema Solar ao longo da historia.

B2.5 Os planetas no Sistema Solar.

B2.6 O planeta Terra: características .

B2.7 Os movementos da Terra, da Lúa e do Sol, e as súas consecuencias.

2ª- 3ªAV

B2.8 A xeosfera: estrutura e composición da codia, o manto e o núcleo.

11-12 Maio 15

B2.9 Minerais e rochas: propiedades, características e utililidades.

B2.10 Xestión sustentable dos recursos minerais. Recursos minerais de Galicia.

B2.11 A atmosfera: composición e estrutura. O aire e os seus componentes. Efecto invernadoiro. Importancia da atmosfera para os seres vivos.

9 Abril 10

B2.12 Contaminación atmosférica: repercusións e posibles solución.

B2.13 A hidrosfera. Propiedades da auga. Importancia da auga para os seres vivos.

10

B2.14 A auga na Terra. Auga doce e salgada.

B2.15 Cilco da auga.

B2.16 A auga como recurso.

B2.17 Xestión sustentable da auga.

B2.18 Contaminación das augas doces e salgadas.

1ªAV B2.19 A biosfera. Características que fixeron un planeta habitable.

1 Setembro 2

1ª- 2ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 3: A BIODIVERSIDADE NO

PLANETA TERRA.

3 B3.1 Concepto de biodiversidade. Importancia da biodiversidade.

2-3-4-5-6 Setembro 4

B3.2 Sistemas de clasificación dos seres vivos. Concepto de especie. Nomenclatura binomial.

B3.3 Reinos dos seres vivos: Moneras, Protoctistas, Fungi, Metafitas e Metazoos.

Outubro- Novembr

24

B3.4 Invertebrados: poríferos, celentéreos, anélidos, moluscos, equinodermos e artrópodos.

12

Características anatómicas e fisiolóxicas.

B3.5 Vertebrados: peixes, anfibios, réptiles, aves e mamíferos. Caravterísticas anatómicas e fisiolóxicas.

B3.6 Plantas: brións, fieitos, ximnospermas e anxiospermas. Características principais, nutrición, relación e reproducción.

Decembr- Xaneiro

15

B3.7 Clasificación de animais e plantas a partir de claves dicotómicas e outros medios.

Febreiro 5

B3.8 Identificación de plantas e animais propios dalgúns ecosistemas, especies en extinción e especies endémica. Adaptacións dos animais e as plantas ao medio. Biodiversidade en Galicia.

2ªAV

UNIDADES DIDÁCTICAS /PROXECTOS/TEMAS Material de ref .(libro de texto, outros..)

Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 4: OS ECOSISTEMAS.

7 B4.1 Ecosistema: identificación dos seus componentes.

7 Febreiro 7

B4.2 Factores bióticos e abióticos nos ecosistemas.

B4.3 Ecosistemas acuáticos. B4.4 Ecosistemas terrestres.

B4.5 Factores desencadeantes de desequilibrios nos ecosistemas.

B4.6 Estratexias para restablecer o equilibrio nos ecosistemas.

B4.7 Acción que favorecen a conservación ambiental.

3ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 5: PROXECTO DE INVESTIGACIÓN.

8 B5.1 Método científico. Elaboración de hipótesis, e a súa comprobación e argumentación a partir da experimentación ou da observación.

Libro de texto, rutas, revistas científicas, prácticas de

Xuño 6

B5.2 Artigo científico. Fontes de divulgación cinetífica.

13

B5.3 Proxecto de investigación en equipo. Organización. Participación e colaboración respectuosa no traballo individual e en equipo. Presentación de conclusións.

laboratorio

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave

Estándares de aprendizaxe/

Grao mínimo de consecución: 50%

Instrumentos de avaliación

Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

H O

B1.1 B1.1 BXB1.1.1 CCL CMCCT

Identifica os termos máis frecuentes do vocabulario cientifico, e exprésase de xeito correcto tanto oralmente como por escrito. x x

-B E F G H M O

B1.2 B1.3

B1.2

BXB1.2.1 CD CAA

Procura, selecciona e interpreta a información de carácter cientifico a partir da utilización de diversas fontes.

x

BXB1.2.2 CD CCL

Transmite a información seleccionada de xeito preciso, utilizando diversos soportes.

x

BXB1.2.3 CAA CCL

Utiliza a información de carácter cientifico para formar unha opinión propia e argumentar sobre problemas relacionados.

x

B F G

B1.4 B1.5

B1.3

BXB1.3.1 CMCCT CSC

Coñece e respecta as normas de seguridade no laboratorio, e coida os instrumentos e o material empregado.

Durante o presente curso escolar, por mor da pandemia da COVID

19, non se realizarán prácticas de laboratorio. No entanto, o alumnado poderá desenvolver tarefas prácticas compatibles coa súa

materialización de forma individual na aula, na súa casa e na contorna.

BXB1.3.2 CSIEE CMCCT CAA

Desenvolve con autonomía a planificación do traballo experimenteal, utilizasndo tanto instrumentos ópticos de recoñecemento como material básico de laboratorio, argumenta o proceso experimental seguido, describe as súas observacións e interpreta os seus resultados.

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

F B2.1 B2.1 BXB2.1.1 CMCCT Identifica as ideas principais sobre a orixe do universo. x x

F L

B2.2 B2.3 B2.4

B2.2 BXB2.2.1 CMCCT Recoñece os componentes do Universo e do Sistema Solar, e describe as súas características xerais. x x

11

12

F B2.5 B2.3 BXB2.3.1 CMCCT Precisa as características que se dan no planeta Terra que permiten

o desenvolvemento da vida nel, e que non se dan nos outros planetas.

x x

F B2.6 B2.4 BXB2.4.1 CMCCT Identifica a posición da Terra no Sistema Solar. x x

F

B2.7

B2.5

BXB2.5.1 CCMCCT Categoriza os fenómenos principais relacionados co movemento e a posición dos astros, e deduce a súa importancia para a vida. x x

BX2.5.2 CMCCT Interpreta correctamente en gráficos e esquemas fenómenos como as fases lunares e as eclipses, e establece a súa relación coa posición relativa da Terra, a Lúa e o Sol.

x

x

F

B2.8

B2.6

BXB2.6.1 CMCCT Describe as características xerais dos materiaris mais frecuentes nas zonas externas do planeta e xistifica a súa distribución en capas en función da súa densidade.

x

x

BXB2.6.2 CMCCT Describe as características xerais da codia, o manto e o núcleo terrestre, e os materiais que os componen, e relaciona esas características coa súa situación.

x x

F G N Ñ

B2.9 B2.10

B2.7

BXB2.7.1 CMCCT CAA

Identifica minerais e rochas utilizando criterios que permitan diferencialos. x x x

BXB2.7.2 CCEC Describe algunhas das aplicación máis frecuentes dos minerais e das rochas no ámbito da vida cotiá. x x

BXB2.7.3 CSC Recoñece a importancia do uso responsable e a xestión sustentable dos recursos minerais. x x

F

B2.11

B2.8

BXB2.8.1 CMCCT Recoñece a estrutura e a composición da atmosfera. x x

BXB2.8.2 CMCCT Recoñece a composición do aire e identifica os contaminantes pricipais en relación coa súa orixe. x x

BXB2.8.3 CMCCT Identifica e xustifica con argumentacións sinxelas as causas que sustentan o papel protector da atmosfera para os seres vivos. x x

13

B E F G M

B2.12 B2.9 BXB2.9.1 CSC CSIEE

Relaciona a contaminación ambiental coa deterioración ambiental, e propón acción e hábitos que contribúan á súa solución. x x

F M

B2.12 B2.10 BXB2.10.1 CSC Relaciona situacións en que a actividade humana interfiere coa acción protectora da atmosfera. x x

F B2.13 B2.11 BXB2.11.1 CMCT Recoñece as propiedades anómalas da auga en relación coas súas consecuencias para o mantemento da vida na Terra. x x

F M

B2.14 B2.15 B2.16

B2.12 BXB2.12.1 CMCCT Describe o ciclo da auga en relación cos seus cambios de estado de agregación. x x

A F G M


Comprende e identifica o significado da xestión sustentable da auga doce, e enumera medidas concretas que colaboren nesa xestión. x

x

F M

B2.18 B2.14 BXB2.14.1 CSC Recoñece os problemas de contaminación de augas doces e salgadas, en relación coas actividades humanas. x x

F B2.19 B2.15 BXB2.15.1 CMCCT Describe as características que posibilitaron o desenvolvemento da vida na Terra. x x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

F L M

B3.1 B3.2 B3.3

B3.1 BXB3.1.1 CCEC CMCCT

Estima a importancia da biodiversidade e aplica criterios de clasificación dos seres vivos, relacionando os animais e as plantas máis común co seu grupo taxonómico.

x x x x x

F B3.1 B3.2 B3.3

B3.2 BXB3.2.1 CMCCT Identifica e recoñece exemplares carácterísticos de cada un destes grupos, e salienta a súa importancia biolóxica. x x x x x

F M

B3.1 B3.2

B3.3 BXB3.3.1 CMCCT Discrimina as características xerais e singulares de cada grupo taxonómico. x x

14

B3.3

F

B3.4 B3.5

B3.4

BXB3.4.1 CMCCT Asocia invertebrados común co grupo taxonómico ao que pertencen. x x

BXB3.4.2 CMCCT Recoñece exemplares de vertebrados e asígnaos á clase á que pertencen. x x x

x

F M

B3.6 B3.5 BXB3.5.1 CMCCT Detalla o proceso da nutrición autótrofa e relaciónao coa súa importancia para o conxunto de todos os seres vivos. x x

BXB3.5.2 CMCCT Describe as características xerais e singulares dos principais grupos de plantas. x x x x

B E G

B3.7 B3.6 BXB3.6.1 CAA Clasifica e identifica animais e plantas a partir de claves de identificación. x x x

G L Ñ

B3.8

B3.7

BXB3.7.1 CMCCT Identifica exemplares de plantas e animais propios dalgúns ecosistemas ou de interese especial por seren especies en perigo de extinción ou endémicas.

x x x

BXB3.7.2 CAA CMCCT

Relacioa coa súa adaptación ao medio a presenza de determinadas estruturas nos animais e nas plantas máis comúns. x x

BXB3.7.3 CCEC Identifica exemplares de plantas e animais propios dos ecosistemas galegos. x x x x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

F B4.1 B4.2 B4.3 B4.4

B4.1 BXB4.1.1 CMCCT Identifica os componentes dun ecosistema. x x x

F G M

B4.5 B4.6

B4.2 BXB4.2.1 CMCCT Recoñece e enumera os factores desencadeantes de desequilibrios nun ecosistema. x x

15

A G M


Selecciona cción que preveñen a destrución ambiental. x x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

B C

B5.1 B5.1 BXB5.1.1 CAA CMCCT

Integra e aplica as destrezas propias do método cientifico. x

B F G

B5.1 B5.2 BXB5.2.1 CAA CCL

Utiliza argumentos que xustifiquen as hipótesis que propón. x x x

E B5.2 B5.3 BXB5.3.1 CMCCT CD

Utiliza diferentes fontes de información, apoiándose nas TIC, para a elaboración e a presentación das súas eproducción.

x x x

A B C


Participa, valora e respecta o traballo individual e en grupo. x x x

A B D H O

B5.3

B5.5

BXB5.5.1 CAA CMCCT CSIEE CD

Deseña pequenos traballos de investigación sobre animais e/ou prantas, os ecosistemas do seu contorno ou a alimentación e a nutrición humana, para a súa presentación e defensa na aula.

x x x

BXB5.5.2 CCL CCEC

Expresa con precisión e coherencia as conclusións das súas eproducción, tanto verbalmente como por escrito.

x x x

16

Programación de Bioloxía e Xeoloxía de 3º de ESO:

O longo de todo o curso

UNIDADES DIDÁCTICAS/PROXECTOS/TEMAS Material de ref .(libro de texto, outros..)

Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 1: HABILIDADES, DESTREZAS E ESTRATEXIAS. METODOLOXÍA CIENTÍFICA.

1 B1.1 O vocabulario científico na expresión oral e escrita.

Apuntament os facilitados polo profesor.Libr o de texto, caderno de clase, lecturas, artigos científicos, traballos de clase, prácticas de laboratorio…


B1.2 Metodoloxía científica: características básicas.

B1.3 Experimentación en bioloxía e xeoloxía: obtención, selección e interpretación da información de carácter científico a partir da selección e a recollida de mostras do medio natural ou doutras fontes.

B1.4 Planificación e realización do traballo experimental, e interpretación dos seus resultados.

B1.5 Normas de seguridade no laboratorio, e coidado dos instrumentos e do material.

1ªAV UNIDADES DIDÁCTICAS /PROXECTOS/TEMAS Material de ref . (libro de texto, outros..)

Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 2: A CÉLULA, UNIDADE ESTRUTURAL E FUNCIONAL DOS SERES

VIVOS.

2 B2.1 Características da materia viva e diferenzas coa materia inerte.

Apuntame ntos e tema1 do libro

Setembro 2

B2.2 A célula. Características básicas da célula procariota á eucariota, animal e vexetal.

B2.3 Funcións vitais, nutrición, relación e reproducción.


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 3: AS PERSOAS E A SAÚDE. PROMOCIÓN DA

SAÚDE.

3 B3.1 Niveis de organización da materia viva.

Apuntame ntos e tema 1 do libro

Setembro -outubro

3

B3.2 Organización xeral do corpo humano: células, tecidos, órganos, aparellos e sistemas.

B3.3 A célula animal: estruturas celulares. Orgánulos celulares e a súa función.

B3.4 Os tecidos do corpo humano: estrutura e eprodu.

4

B3.5 Saúde e doenza, e factores que as determinan.

Apuntame ntos e

Outubro – novembr

3

17

B3.6 Doenzas infecciosas e non infecciosas.

tema 7 do libro

Apuntame ntos, Proxecto Dieta e Tema 2 do libro

Apuntame ntos e Temas 3- 4 do libro

Apuntame ntos, Proxecto Ventilació n pulmonar e Consulta I e Temas 3-4 do libro

Outubro- Novembr o

Novembr- decembr

Xaneiro

B3.7 Hixiene e prevención. Hábitos e estilos de vida saudables.

B3.12 Alimentación e nutrición. Alimentos e nutrientes: tipos e función básicas.

8

6

6

B3.13 Dieta e saúde. Dieta equilibrada. Deseño e análise de dietas. Hábitos nutricionais saudables. Trastornos da conduta alimentaria.

B3.14 Función de nutrición. Visión global e integradora de aparellos e procesos que interveñen na nutrición.

B3.15 Anatomía e fisioloxía dos aparellos dixestivo, respiratorio, circulatorio e excretor.

B3.15 Anatomía e fisioloxía dos aparellos dixestivo, respiratorio, circulatorio e excretor.

B3.11 Sustancias aditivas: tabaco, alcohol e outras drogas. Problemas asociados.

B3.16 Alteracións máis frecuentes e doenzas asociadas aos aparellos que interveñen na nutrición: prevención e hábitos de vida saudables.

Apuntame ntos, Proxecto Consulta I e Temas 3-4 do libro

Febreiro 2

B3.17 Función de relación. Sistema nervioso e endócrino.

Apuntame ntos, Proxecto Consulta I e Temas 5-7 do libro5

Febreiro- Marzo- Abril

10

B3.18 Órganos dos sentidos: estrutura e función; coidado e hixiene.

B3.19 Coordinación e sistema nervioso: organización e función..

B3.20 Doenzas epro do sistema nervioso: causas, factores de risco e prevención.

B3.21 Sistema endócrino: glándulas endócrinas e o seu funcionamento. Principais alteracións.

B3.22 Visión integradora dos sistemas nervioso e endócrino.

B3.23 Aparello locomotor. Organización e relación funcionais entre ósos, músculos e sistema nervioso.

B3.24 Factores de risco e prevención das lesións.

B3.8 Sistema inmunitario. Vacinas, soros e antibióticos.

B3.9 Uso responsable de medicamentos.

B3.10 Transplantes e doazón de células, sangue e órganos.

3ª AV

B3.25 Reprodución humana. Anatomía e fisioloxía do aparello reprodutor. Cambios físicos e psíquicos na adolescencia.

Apuntame ntos, Proxecto Consulta II e Tema 6 do libro

Abril-Maio 8

B3.26 Ciclo menstrual. Fecundación, embarazo e parto.

B3.27 Análise dos métodos anticonceptivos.

B3.28 Doenzas de transmisión sexual: prevención.

18

B3.29 Técnicas de eproducción asistida.

B3.30 Resposta sexual humana. Sexo e sexualidade. Saúde e hixiene sexual.


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 4: O RELEVO TERRESTRE E A SÚA

EVOLUCIÓN.

B4.1 Modelaxe do relevo. Factores que condicionan o relevo terrestre.

Apuntament os e Temas 9 do libro

Maio- Xuño

5

B4.2 Procesos xeolóxicos externos e diferenzas cos internos. Meteorización, erosión, transporte e sedimentación.

B4.3 Augas superficiais e modelaxe do relevo: formas características.

B4.4 Augas subterráneas: circulación e explotación.

B4.5 Acción xeolóxica do mar: dinámica mariña e modelaxe litoral.

B4.6 Acción xeolóxica do vento: modelaxe eólica.

B4.7 Acción xeolóxica dos glaciares: formas de erosión e depósito que orixinan.

B4.8 Factores que condicionan a modelaxe da paisaxe galega.

B4.9 Acción xeolóxica dos seres vivos. A especie humana como axente xeolóxico.

B4.10 Manifestacións da enerxía interna da Terra.

Apuntament os e Temas 8 do libro B4.11 Actividade sísmica e volcánica:

orixe e tipos de magmas. B4.12 Distribucións de volcáns e

terremotos. Riscos sísmico e volcánico: importancia da súa predición e da súa prevencións.

B4.13 Sismicidade en Galicia.


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 5: O SOLO COMO ECOSISTEMA.

Xuño

2 9 B5.1 O solo como ecosistema. Apuntame

ntos e Temas 8 do libro

B5.2 Componentes do solo e as súas interaccións.

B5.3 Importancia do solo. Riscos da súa sobreexplotación, degradación ou perda.

19


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 6: PROXECTO DE INVESTIGACIÓN.

10 B6.1 Método científico. Elaboración de hipótesis, e a súa comprobación e argumentación, a partir da experimentación ou a observación.

Proxectos. Libro de texto, rutas, revistas científicas, prácticas de laboratorio…

Xuño Ö longo de todo o curso

B6.2 Artigo científico. Fontes de divulgación científica.

B6.3 Proxecto de investigación en equipo. Organización. Participación e colaboración respectuosa no traballo individual e en equipo. Presentación de conclusións.

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave


Grao mínimo de consecución.: 50%


Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

(Proxectos)

Observac Aula

Prácticas

H O

B1.1 B1.1 BXB1.1.1 CCL CMCCT

Identifica os termos máis frecuentes do vocabulario cientifico, e exprésase de xeito correcto tanto oralmente como por escrito. x x x x x

B E F G H M O

B1.2 B1.3

B1.2

BXB1.2.1 CD CAA

Procura, selecciona e interpreta a información de carácter cientifico a partir da utilización de diversas fontes. x x x x

BXB1.2.2 CD CCL


x x x

BXB1.2.3 CAA CCL

Utiliza a información de carácter cientifico para formar unha opinión propia e argumentar sobre problemas relacionados. x x

B F G

B1.4 B1.5

B1.3

BXB1.3.1 CMCCT CSC

Coñece e respecta as normas de seguridade no laboratorio, e coida os instrumentos e o material empregado.

Durante o presente curso escolar, por mor da pandemia da COVID

19, non se realizarán prácticas de laboratorio. No entanto, o alumnado poderá desenvolver tarefas prácticas compatibles coa súa

materialización de forma individual na aula, na súa casa e na contorna.

BXB1.3.2 CSIEE CMCCT CAA

Desenvolve con autonomía a planificación do traballo experimental, utilizando tanto instrumentos ópticos de recoñecemento como material básico de laboratorio, Argumenta o proceso experimental seguido, describe as súas observacións e interpreta os seus resultados.

x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

(Proxectos)

Observac Aula

Prácticas

F B2.1 B2.2

B2.2 BXB2.1.1 CMCCT Diferencia a materia viva da inerte partindo das características particulares de ambas. x x

BXB2.1.2 CMCCT Establece comparativamente as analoxías e as diferencias entre célula procariota e eucariota e entre célula animail e vexetal. x x x

20

21

F B2.3 B2.2 BXB2.2.1 CMCCT Recoñece e diferencia a importancia de cada función para o mantemento da vida. x x

BXB2.2.2 CMCCT Contrasta o proceso de nutrición autótrofa e nutrición heterótrofa, e deduce a relación entre elas. x x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

(Proxectos)

Observac Aula

Prácticas

F B3.1 B3.2 B3.3

B3.1 BXB3.1.1 CAA Interpreta os niveis de organización no ser humano e procura a relación entre eles. x x

BXB3.1.2 CMCCT Diferencia os tipos celulares e describe a función dos orgánulos máis importantes. x x x x

F B3.4 B3.2 BXB3.2..1 CMCCT Recoñece os principais tecidos que conforman o corpo humano e asóciais á súa función. x x x x

F M

B3.5 B3.3 BXB3.3.1 CSC Argumenta as implicacións dos hábitos para a sáúde, e xustifica con exemplos as eleccións que realiza ou pode realizar para promovela individual e colectivamente.

x x x

F M

B3.6

B3.4

BXB3.4.1 CMCCT Recoñece as doenzas e as infeccións mais común, e relaciónaas coas súas causas. x x x x

BXB3.4.2 CMCCT Distingue e explica os mecanismos de transmisión das doenzas infecciosas. x x x

M B3.7 B3.5 BXB3.5.1 CSC Coñece e describe hábitos de vida saudable e identifícaos como medio de promoción da súa saúde e das demais persoas. x x x

BXB3.5.2 CSIEE CSC

Propón métodos para evitar o contaxio e a propagación das doenzas infecciosas máis común. x x

A C D


Establece diferenzas entre as doenzas que afectan as rexións dun mundo globalizado, e deseña propostas de actuación. x x

22

E M

F M

B3.8 B3.9

B3.7 BXB3.7.1 CMCCT CSC

Explica en que consiste o proceso de inmunidade, e valora o papel das vacinas como método de prevención das doenzas. x x

A B C M

B3.10 B3.8 BXB3.8.1 CSC Detalla a importancia da dozón de células, sangue e órganos para a sociedade e para o ser humano. x

x x

F G M


Detecta as situación de risco para a sáude relacionadas co consumo de substancias tóxicas e estimulantes, como tabaco, alcohol, drogas, etc, contrasta os seus efectos nocivos e propón medidas de prevención e control.

x x x

A D G M

B3.11 B3.10 BXB3.10.1 CSC Identifica as consecuencias de seguir conductas de risco coas drogas, para o individuo e a sociedade. x x x

F M

B3.12 B3.11 BXB3.11.1 CMCCT Discrimina o proceso de nutrición do da alimentación. x x

BXB3.11.2 CMCCT Relaciona cada nutrinte coa súa función no organismo e recoñece hábitos nutricionais saudables. x x x

F G M

B3.13 B3.12 BXB3.12.1 CAA CD

Deseña hábitos nutricionais saudables mediante a elaboración de dietas equilibradas, utilizando táboas con grupos de alimentos cos nutrientes principais presentes neles e o seu valor calórico.

x x x

C M

B3.13 B3.13 BXB13.1 CAA CSC

Valora e determina unha dieta equilibrada para unha vida saudable e identifica os principais trastornos da conduta alimentaria. x x x

F M

B3.14 B3.14 BXB3.14.1 CMCCT Determina e identifica, a partir de gráficos e esquemas, or órganos, os aparellos e os sistemas implicados na función de nutrición, e relaciónao coa súa contribución no proceso.

x x

F M

3.14 3.15 BXB3.15.1 CMCCT Recoñece a función de cada aparello e de cada sistema nas función de nutrición. x x x

F M

3.15 3.16 BXB3.16.1 CMCCT Coñece e explica os componentes dos aparellos dixestivo, circulatorio, respiratorio e excretor, e o seu funcionamento. x x x

23

F M

B3.16 B3.17 BXB3.17.1 CMCCT Diferencia as doenzas máis frecuentes dos órganos, os aparellos e os sistemas implicados na nutrición, e asóciaas coas súas causas. x x x x

F M

B3.17 B3.18

B3.18

BXB3.18.1 CMCCT Especifica a función de cada aparello e de cada sistema implicados nas funcions de relación. x x

BXB3.18.2 CMCCT Describe os procesos implicados na función de relación, e identifica o órgano ou a estrutura responsables de cada proceso. x x

BXB3.18.3 CMCCT Clasifica os tipos de receptores sensoriais e relaciónaos cos órganos dos sentidos en que se atopan. x x x

F M

B3.19 B3.20

B3.19 BXB3.19.1 CMCCT CSC

Identifica algunhas doenzas común do sistema nervioso e relaciónaas coas súas causas, cos factores de risco e coa súa prevención.

x x x

F M

B3.21 B3.20 BXB3.20.1 CMCCT Enumera as glándulas endócrinas e asocia con elas as hormonas segregadas e as súa función. x x

F M

B3.22 B3.21 BXB3.21.1 CMCCT Recoñece algún proceso que teña lugar na vida cotiá no que se evidencie claramente a integración neuroendócrina. x x x

F B3.23 B3.22 BXB3.22.1 CMCCT Localiza os principais ósos e músculos en función do seu tipo de contracción, e relaciónaos co sistema nervioso que os controla. x x

F M

B3.23 B3.23 BXB3.23.1 CMCCT Diferencia os tipos de músculos en función do seu tipo de contracción, e relaciónaos co sistema nervioso que os controla. x x x

F M

B3.24 B3.24 BXB3.24.1 CSC CAA

Identifica os factores de risco máis frecuentes que poden afectar o aparello locomotor e relaciónaos coas lesións que producen. x x

F M

B3.25 B3.25 BXB3.25.1 CMCCT Identifica en esquemas os órganos do aparello reprodutor masculino e feminino, e especifica a súa función. x x

F M

B3.26

B3.26

BXB3.26.1 CMCCT Describe as principais etapas do ciclo menstrual e indica que glándulas e que hormonas participan na súa regulación. x x

BXB3.26.2 CMCCT Identifica os acontecementos fundamentais da fecundación, do embarazo e do parto. x x

F M

B3.27 B3.28

B3.27 BXB3.27.1 CMCCT Discrimina os métodos de anticoncepticón humana. x x

BXB3.27.2 CMCCT CSC CCEC

Categoriza as principais doenzas de transmisión sexual e argumenta sobre a súa prevención. x x x

24

E G M

B3.29 B3.28 BXB3.28.1 CMCCT Identifica as técnicas de reproducción asistida máis frecuentes. x x

A C D M

B3.30 B3.29 BXB3.29.1 CSC CCEC

Actúa, decide e defende responsablemente a súa sexualidade e a das persoas do seu contorno. x

x x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

(Proxectos)

Observac Aula

Prácticas

F B4.1 B4.1 BXB4.1.1 CMCCT Identifica a influencia do clima e das características das rochas que condicionan os tipos de relevo e inflúen neles. x x

F B4.2 B4.2 BXB4.2.1 CMCCT Relaciona a enerxía solar cos procesos externos, e xustifica o papel da gravidade na súa dinámica. x x

BXB4.2.2 CMCCT Diferencia os procesos de meterorización, erosión, tranporte e sedimentación, e os seus efectos no relevo. x x

F B4.3 B4.3 BXB4.3.1 CMCCT Analiza a actividade de erosión, transporte e sedimentación producida polas augas superficiais, e recoñece algún dos seus efectos no relevo.

x x

F M

B4.4 B4.4 BXB4.4.1 CMCCT CSC

Valora e analiza a importancia das augas subterráneas e os riscos da súa sobreexplotación.

x

F B4.5 B4.5 BXB4.5.1 CMCCT Relaciona os movementos da auga do mar coa erosión, o tranporte e a sedimentación no litoral, e identifa algunhas formas resultantes características.

x x

F B4.6 B4.6 BXB4.6.1 CMCCT Asocia a actividade eólica cos ambientes en que esta actividade xeolóxica pode ser relevante. x x

F B4.7 B4.7 BXB4.7.1 CMCCT Analiza a dinámica glaciar e identifica os seus efectos sobre o relevo. x x

25

F L Ñ

B4.8 B4.8 BXB4.8.1 CCEC CAA

Investiga acerca da paisaxe do seu contorno máis próximo e identifica algúns dos factores que condicionaron a súa modelaxe.

x

F G M

B4.9 B4.9 BXB4.9.1 CMCCT Identifica a intervención de seres vivos en procesos de meteorización, erosión, transporte e sedimentación.

x

BXB4.9.2 CSC CCEC

Valora e describe a importancia das actividades humanas na transformación da superficie terrestre.

x

F B4.10 B4.10 BXB4.10.1 CMCCT Diferencia un proceso xeolóxico externo dun interno e identifica os seus efectos no relevo. x x

F B4.11 B4.11 BXB4.11.1 CMCCT Coñece e describe como se orixinan os sismos e os efectos que xeran. x x

BXB4.11.2 CMCCT Relaciona os tipos de erupción volcánica co magma que as orixina, e asóciaos co seu grao de perigo. x x

F G


Xustifica a existencia de zonas en que os terremotos son máis frecuentes e de maior magnitude. x x

F G

B4.12 B4.13

B4.13 BXB4.13.1 CAA CSC

Valora e e describe o risco sísmico e, de ser o caso, volcánico existente na zona en que habita, e coñece as medidas de prevención que debe adoptar.

x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

(Proxectos)

Observac Aula

Prácticas

F B5.1 B5.2

B5.1 BXB5.1.1 CMCCT Recoñece que o solo é resultado da interacción entre os componentes bióticos e abióticos, e sinala alguna das súas interaccións

x x x

26

F G M


Recoñece a fraxilidade do solo e valora a necesidade de protexelo. x x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident estándar

Comp clave

Estándares de aprendizaxe/ Grao mínimo de consecución: 50%


Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

(Proxectos)

Observac Aula

Prácticas

B C


Integra e aplica as destrezas propias do cientifico. x x

B E F G H

B6.1 B6.2 BXB6.2.1 CAA CCL

Utiliza argumentos que xustifiquen as hipótesis que propón. x x

E B6.2 B6.3 BXB6.3.1 CAA CCL CMCCT CD

Utiliza fontes de información, apoiándose nas TIC, para a elaboración e a presentación das súas investigaciónS.

x x

A B C

B6.3 B6.4 BXB6.4.1 CAA CMCCT CSC CSIEE

Participa, valora e respecta o traballo individual e en grupo. x x

A B D H O

B6.3 B6.5 BXB6.5.1 CCL CSIEE CD CMCCT

Deseña pequenos traballos de investigación sobre animais e/ou plantas, os ecosistemas do seu contorno ou a alimentación e a nutrición, humana, para a súa presentación e a súa defensa na aula.

x x

BXB6.5.2 CCL Expresa con precisión e coherencia as conclusións das súas investigacións, tanto verbalmente como por escrito.

x x

27

Programación de Bioloxía e Xeoloxía de 4º de ESO:

1ª 2ª AV

UNIDADES DIDÁCTICAS

/PROXECTOS/TEMAS

Material de ref . (libro de texto, outros..)

Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 1: A EVOLUCIÓN DA VIDA

3ª AV B1.1 Célula procariota e célula eucatiota: relacións evolutivas. Célula animal e célula vexetal: morfoloxía e función.

1 Novembro 6

B1.2 Núcleo e ciclo celular. 2 Novembro Decembro Xaneiro

13

B1.3 Cromatina e cromosomas. Cariotipo.

B1.4 Mitose e meiose: principais procesos, importancia e significado biolóxico.

B1.5 Ácidos nucleicos: ADN e ARN.

B1.6 B1.6. ADN e xenética molecular. Proceso de replicación do ADN. Concepto de xene.

B1.7 B1.7. Expresión da información xenética. Código xenético.

B1.8 B1.8. Mutacións. Relacións coa evolución.

2ª AV B1.9 Herdanza e transmisión de caracteres. Introducción e desenvolvemento das leis de Mendel.

3 Xaneiro Febreiro Marzo

24

B1.10 Base cromosómica da herdanza mendeliana.

B1.11 Aplicacións das leis de Mendel

B1.12 Herdanza do sexo e herdanza ligada ó sexo.

B1.13 Doenzas hereditazrias mais frecuentes e o seu alcance social

3ª AV B1.14 Técnicas da enxeñaría xenética. 4 Marzo Abril

7

B1.15 Aplicación da enxeñaría xenética. Biotecnoloxía. Bioética

B1.16 Orixe e evolución dos seres vivios .Hipóteses sobre a orixe da vida na Terra.

5 Abril Maio

12

B1.17 Teorías da evlucíón. Feito e mecanismos da evolución.

B1.18 As árbores filoxenéticas no proceso de evolución.

B1.19 Evolución humana: proceso de hominización.

1ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 2: A DINÁMICA DA TERRA

2 B2.1 Historia da Terra. Orixe da Terra. Tempo xeolóxico: ideas hitóricas sobre a idade da Terra. Principios e procedementos que permiten reconstruír a súa historia. Utilización do actualismo como

11 Setembro Outubro

3

28

método de interpretación.

B2.2 Eóns, eras xeolóxicas e periodos xeolóxicos: situación dos acontecementos xeolóxicos e biolóxicos importantes.

12

B2.3 Os fósiles guía e o seu emprego para a datación e o estudo de procesos xeolóxicos.

11

B2.4 Interpretación de mapas topográficos e realización de perfis topográficos. Interpretación e datación de procesos representados en cortes xeolóxicos.

1ªAV B2.5 Estructura e composición da Terra. Modelos xeodinámico e xeoquímico.

9 Outubro Novembro

18

B2.6 A tectónica de placas e as súas manifestacións. Evolución histórica da deriva continental e a tectónica de placas

B2.7 Evolución do relevo como

resultado da interacción da dinámica externa e interna.

10 2

3ªAV

3ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 3: ECOLOXÍA E MEDIO AMBIENTE

3 B3.1 Compoñentes e estructura do ecosistema: comunidade e biótopo. Hábitat e nicho ecolóxico.

6 Maio- Xuño

10

B3.2 Factores ambientas e seres vivos. Factores limitantes e adaptacións. Límite de tolerancia.

B3.3 Relación intraespecíficas e interespecíficas. Ingluencia na regulación dos ecosistemas.

B3.4 Autorregulación do ecosistema, da poboación e da comunidad

7

B3.5 Relación tróficas: cadeas e redes. B3.6 Dinámica do ecosistema.

B3.7 Ciclo da materia e fluxo da enerxía.

B3.8 Pirámides ecolóxicas.

B3.9 Ciclos bioxeoquímicos e sucesiións ecolóxicas

B3.10 Eficiencia ecolóxica e aproveitamento dos recursos alimentarios. Regra do 10%.

B3.11 Actividade humana e medio ambiente. Impactos e valoración das actividades humanas nos ecosistemas. Consecuencias ambientais do consumo humano de enerxía.

8 Xuño 2

B3.12 Os recursos naturais e os seus tipos. A superpoboación e as súas consecuencias: deforestación, sobreexplotación, incendios, etc.

B3.13 Os residuos e a súa xestión. Coñecemento das técnicas sinxelas para coñecer o grao de contacminación e depuración ambiental.

B3.14 Uso de enerxías renovables como

29

factor fundamental para un desenvolvemento sustentable. Consecuencias ambientais do consumo humano de enerxía.

Ó longo de todo o curso.


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 4: PROXECTO DE INVESTIGACIÓN

4 B4.1 Método científico. Elaboración de hipótesis, e comprobación e argumentación a partir da experimentación ou a observación.

Libro de texto, lecturas, revistas científicas, prácticas de laboratorio.

Levarase a cabo co bloque de Ecoloxía e Medioambiente.

B4.2 Artigo científico. Fontes de

divulgación científica. B4.3 Proxecto de investigación:

organización. Participación e colaboración respectuaosa no trabvallo individual e en equipo. Presentación de conclusións.

30

Ob x

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

F H


Compara a célula procariota e a eucariota, a animal e a vexetal, e recoñece a función dos orgánulos celulares e a relación entre morfoloxía e función.

x x

B1.2 BXB1.1.2 CD CAA

Identifica tipos de células utilizando o microscopio óptico, micrografías e esquemas gráficos.

x

F G

B1.2 B1.2 BXB1.2.1 CCL CAA

Distingue os componentes do núcleo e a súa función segundo as etapas do ciclo celular. x x

G F

B1.3 B1.3 BXB1.3.1 CMCCT Recoñece as partes dun cromosoma utilizándoo para construir un cariotipo. x x x

G F H

B1.4 B1.4 BXB1.4.1 CMCCT CAA

Recoñece as fases da mitose e meiose, diferencia ambos procesos e distingue o seu significado biolóxico. x x x

G F H

B1.5 B1.5 BXB1.5.1 CAA CSIEE

Distingue os ácidos nucleicos e enumera os seus compeñentes. x x x

G H

B1.6 B1.6 BXB1.6.1 CAA Recoñece a función do ADN como portador da información xenética, e relaciónao co concepto de xene. x x

G H


Ilustra os mecanismos da expresión xenética por medio do código xenético. x x

B A


Recoñece e explica en que consisten as mutacións e os seus tipos. x x

F G H

B1.9 B1.10 B1.11

B1.9 BXB1.9.1 CMCCT CAA CCEC

Recoñece os principios básicos da xenética mendeliana e resolve problemas prácticos de cruzamentos con un ou dous caracteres. x x

G B1.12 B1.10 BXB1.10.1 CAA CSIEE

Resolve problemas prácticos sobre a herdanza do sexo e a ligada ao sexo. x x

31

A C G M


Identifica as doenzas hereditarias máis frecuentes e o seu alcance social, e resolve problemas prácticos sobre doenzas hereditarias, utilizando árbores xenealóxicas.

x x

F B1.14 B.12 BXB1.12.1 CMCCT CSIEE

Diferencia técnicas de traballo en enxeñería xenética. x x x G H M

B1.15 B1.13 BXB1.13.1 CSC CSIEE CAA

Describe as técnicas de clonación animal, distinguindo clonación terapéutica e reprodutiva. x x

A C G


Analiza as implicacións éticas, sociais e ambientais da enxeñaría xenética. x

x

A C D

B1.15 B1.15 BXB1.15.1 CSC Interpreta críticamente as consecuencias dos avances actuais no campo da biotecnoloxía. x x

A C G H

B1.16 B1.17

B1.16 BXB1.16.1 CMCCT CAA

Distingue as características diferenciadoras entre lamarckismo, darwinismo e neodarwinismo. x x

G H

B1.16 B1.17

B1.17 BXB1.17.1 CAA Establece a relación entre variabilidade xenética, adaptación e selección natural. x x

G B1.18 B.18 BXB1.18.1 CAA Interpreta árbores filoxenéticas. x

G H B

B1.19 B1.19 BXB1.19.1 CMCCT CCL

Recoñece e describe as fases da hominización. x

32

Ob

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

F G H

B2.1 B2.1 BXB2.1.1 CAA Identifica e describe feitos que amosen a Terra como un planeta cambiante, e relaciónaos cos fenómenos que suceden na actualidade.

x x

B2.2 BXB.2.1.2 CAA Reconstrúe algúns cambios notables na Terra, mediante a utilización de modelos temporais a escala e recoñecendo as unidades temporais na historia xeolóxica.

x

G H

B2.2 B2.3 BXB2.3.1 CMCCT Discrimina os principais acontecementos xeolóxicos, climáticos e biolóxicos que tiverosn lugar ao longo da historia da Terra, e recoñece algún animais e plantas característicos de cada era.

x

F B2.4 B2.4 BXB2.4.1 CAA Relaciona algún dos fósiles guía mais característoco coa súa era xeolóxica.

x E F

B2.4 B2.5 BXB2.5.1 CCMCCT CCL

Interpreta un mapa topográfico e fai perfís topográficos. x

BX2.5.2 CMCCT Resolve problemas sinxelos de datación relativa, aplicando os principios de superposición de estratos, superposición de procesos e correlación.

x

G B2.5 B2.6 BXB2.6.1 CAA Analiza e compara os modelos que explican a estrutura e composición da Terra. x x

33

F G

B2.5 B2.6

B2.7 BXB2.7.1 CAA CSIEE

Relaciona as características da estrutura interna da Terra e asóciaas cos fenómenos superficiais. x x

G B2.6 B2.8 BXB2.8.1 CAA Expresa algunhas evidencias actuais da deriva continental e da expansión do fondo oceánico. x x

G B2.6 B2.9 BXB2.9.1 CAA CMCCT

Coñece e explica razoadamente os movementos relativos das placas litosféricas. x x

BXB2.9.2 CAA Interpreta as consecuencias dos movementos das placas no relevo. x x

G H

B2.6 B2.10 BXB2.10.1 CMCCT Identifica as causas dos principais relevos terrestres. x x

G B2.6 B2.11 BXB2.11.1 CAA CCL

Relaciona os movementos das placas con procesos tectónicos. x x

G B

B2.7 B2.12 BXB2.12.1 CAA Interpreta a evolución do relevo baixo a influencia da dinámica externa e interna.

x

Ob

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observ Aula

Prácticas

F H

B3.1 B3.1 BXB3.1.1 CMCCT Identifica o concepto de ecosistema e distingue os seus componentes. x x

BXB3.1.2 CAA CSIEE CCL

Analiza as relación entre biótopo e biocenose, e avalia a súa importancia para manter o equilibrio do ecosistema. x x x

G B F

B3.2 B3.2 BXB3.2..1 CSC CAA

Interpreta as adaptacións dos seres vivos a un ambiente determinado, relacionando a adptación co factor ou os factores ambientais desencadeantes deste.

x

A B


Recoñece os factores ambientais que condicionan o desenvolvemento dos seres vivos nun ambiente determinado, e valora a súa importancia na conservación deste.

x x

34

G F

B3.3 B3.4

B3.4 BXB3.4.1 CMCCT Recoñece e describe a relación e a súa influencia na regulación dos ecosistemas, interpretando casos prácticos en contextos reais.

x

G B3.5 B3.5 BXB3.5.1 CAA CSC CCL

Recoñece os niveis tróficos e as súas relación nos ecoistemas, e valora a súa importancia para a vida en xeral e o mantemento destas.

x x

F G

B3.6 B3.7 B3.8 B3.9

B3.6 BXB3.6.1 CSC CCEC

Compara as consecuencias prácticas na xestión sustentable dalgúns recursos por parte do ser humno, e valora críticamente a súa importancia.

x

A C M

B3.10 B3.7 BXB3.7.1 CAA Establece a relación entre as tranferencias de enerxía dos niveis tróficos e a súa eficiencia enerxética. x x

A C

B3.11 B3.12

B3.8 BXB3.8.1 CSC CCL CCEC

Argumenta sobre as actuacións humanas que teñen unha influencia negativa sobre os ecosistemas: contaminación, desertización, esgotamento de recursos, etc.

x

BXB3.8.2 CMCCT CAA CCL

Defende e conclúe sobre posibles actuacións para a mellora ambiental e analiza desde distintos puntos de vista un problema ambiental do contorno próximo, elabora informes e preséntaos utilizando distintos medios.

x

B F


Describe os procesos de tratamento de residuos, e valora críticamente a súa recollida selectiva.

x

M C A

B3.13 B3.10 BXB3.10.1 CSC CAA

Argumenta os proles e os contras da reciclaxe e da reutilización de recursos materiais.

x

A G

B3.14 B3.11 BXB3.11.1 CSC CCL

Destaca a importancia das enerxías renovables para o desenvolvemento sutentable do planeta.

x

Ob

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observ Aula

Prácticas

35

B C E F G

B4.1 B4.1 BXB4.1.1 CAA CMCCT CSIEE

Integra e aplica as destrezas propias dos métodos da ciencia. x x

B E F G H

B4.1 B4.2 BXB4.2.1 CAA CCL CMCCT

Utiliza argumentos que xustifiquen as hipótesis que propón. - x

B E F H O

B4.2 B4.3 BXB4.3.1 CAA CCL CMCCT CD

Utiliza fontes de información, apoiándose nas TIC, para a elaboración e a presentación das súas investigacións.

x

A B C D G

B4.3 B4.4 BXB4.4.1 CAA CSC CSIEE

Participa, valora e respecta o traballo individual e en grupo. x

A B D E G H O

B4.3 B4.5 BXB4.5.1 CCL CSIEE CD CMCCT

Deseña pequenos traballos de investigación sobre animais e/ou plantas, os ecosistemas do seu contorno ou a alimentación e a nutrición, humana, para a súa presentación e a súa defensa na aula.

x

BXB4.5.2 CCL Expresa con precisión e coherencia as conclusións das súas investigación, tanto verbalmente como por escrito.

x

36

Programación de Cultura Científica de 4º de ESO:



Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 1: PROCEDEMENTOS DE TRABALLO..

1 B1.1 A comunicación en ciencia e tecnoloxía. O artigo científico. Fontes de divulgación científica. Elaboración e presentación de informes utilizando medios diversos.

Libro de texto, caderno de clase, lecturas, artigos científicos, traballos de clase, prácticas de laboratorio


B1.2 Ciencia, tecnoloxía e sociedade: perspectiva histórica.

1ª AV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 2: O UNIVERSO.

2 B2.1 Orixe do universo: o Sistema Solar e a Terra, a vida e a evolución. Teorías científicas fronte a opinión e crenzas; perspectiva histórica.

1 Setembro- outubro- novembro

20

B2.2 Orixe, formación e estrutura do Universo.

B2.3 O Sistema Solar: formación e estrutura.

1ª- 2ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 3: AVANCES TECNOLÓXICOS,

IMPLICACIÓNS SOCIAIS E AMBIENTAIS.

3 B3.1 Ambiente, tecnoloxía e sociedade. O crecemento da poboación humana e os problemas ambientais. Sustentabilidade e protección ambiental.

2-3 Novembro- decembro- xaneiro

20

B3.2 Principais problemas ambientais: causas, consecuencias e posibles solucións.

B3.3 Estudo de problemas ambientais do contorno próximo. Elaboración de informes e presentación de conclusións.

B3.4 Xestión enerxética sustentable.

2ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 4 CALIDADE DE VIDA.

4 B4.1 Saúde e doenza. Importancia da ciencia na mellora da saúde ao longo da historia.

5-6 Febreiro- marzo- abril

25

B4.2 Doenzas máis frecuentes: causas, síntomas, medidas preventivas e tratamentos.

B4.3 Uso responsable dos medicamentos máis comúns.

B4.4 Sustancias aditivas: tabaco, alcohol e outras drogas. Problemas asociados.

B4.5 Hábitos de vida saudables e non saudables. Alimentación saudable.

3ª AV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 5: A HUMANIDADE E O USO DOS MATERIAIS.

5 B5.1 Desenvolvemento da humanidade e uso dos materiais. Consecuencias económicas e sociais do desenvolvemento. Globalización, deslocalización e desenvolvemento sustentable.

4 Abril -maio- xuño

5

B5.2 Procesos de obtención de materiais: custos económicos, sociais e ambientais. O ciclo de vida dos productos. Aplicación a casos concretos nun contexto real do contorno próximo.

B5.3 Residuos como recurso: reducir, reutilizar e reciclar.

B5.4 Novos materiais. Aplicación actuais e perspectivas de futuro en distintos campos. A nanotecnoloxía.

37

38

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

B E F G H M

B1.1 B1.1 CCIB1.1.1 CAA CCL

Analiza un texto cientifico valorando de forma crítica o seu contido. x x x x

CCIB1.12 CCL CD CAA

Presenta información sobre un tema tras realizar unha procura guiada de fontes de contido cientifico, utilizando tanto os soportes tradionais como internet.

x

x x

A F L Ñ

B1.2 B1.2 CCIB1.2.1 CAA CCEC

Analiza o papel da investigación cientifica como motor da nosa sociedade e a súa importancia ao longo da historia.

x x

A B E F G H O

B1.1 B1.3 CCIB1.3.1 CCL CD CAA CSIEE

Comenta artigos cientificos divulgativos realizando valoracións críticas e análiseS das consecuencias sociais, e defende en público as súas conclusións.

x x x x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident estándar

Comp clave



Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

A E F

B2.1 B2.1 CCIB2.1.1 CMCCT Describe as teorías acerca da orixe, a evolución e o final do Universo, e establece os argumentos que as sustentan. x x x

F B2.2 B2.2 CCIB2.2.1 CMCCT Recoñece a teoría do Big Bang como explicación á orixe do Universo. x x x

CCIB2.2.2 CMCCT Sinala os acontecementos cientificos que foron fundamentais para o coñecemento actual do Universo. x x x

39

F B2.2 B2.3 CCIB2.3.1 CMCCT Establece a organización do Universo coñecido, e sitúa nel o sistema

solar. x x x

CCBI2.3.2 CMCCT Determina, coa axuda de exemplos, os aspectos máis salientables da Vía Láctea. x x x

CCIB2.3.3 CMCCT Xustifica a existencia da materia escura para explicar a estrutura do Universo. x x x

F B2.2 B2.4 CCIB2.4.1 CMCCT Argumenta a existencia dos buracos negros e describe as súas principais características. x x x

F B2.2

B2.5

CCIB2.5.1 CMCCT Coñece as fases da evolución estelar e describe en cal delas atopar o noso Sol. x x x

F B2.3 B2.6 CCIB2.6.1 CMCCT Explica a formación do Sistema Solar e describe a súa estrutura e as súas características principais. x x x

F B2.3 B2.7 CCIB2.7.1 CAA CMCCT

Indica as condicións que debe cumprir un planeta para que poida albergar vida. x x x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

A E F G H M

B3.1 B3.1 CCIB3.1.1 CMCCT Relaciona os principais problemas ambientais coas súas causas, e establece as súas consecuencias. x x x x

CCIB3.1.2 CCL CAA CSIEE

Procura e describe solución aplicables para resolver os principais problemas ambientais. x x x x

A B H M

B3.1 B3.2 CCIB3.2.1 CSC Coñece e analiza as implicacións ambientais dos principais tratados e dos protocolos internacionais sobre a protección ambientais. x x x

A D

B3.2 B3.3 CCIB3.3.1 CSIEE Recoñece os efectos do cambio climático, establece as súas causas e propón medidas concretas e aplicables, a nivel global e individual, x x x

40

G H M

para o reducir.

CCIB3.3.2 CMCCT CSIEE

Valora e describe os impactos da sobreexplotación dos recursos naturais, a contaminación, a desertización, os tratamentos de residuos e a perda de biodiversidade, e propón solución e actitudes persoais e colectivas para os paliar.

x x x x

B E M

B3.3 B.3.4 CCIB3.4.1 CCL CSIEE

Extrae e interpreta a información en diferentes tipos de representacións gráficas, elaborando informes e establecendo conclusións.

x x x

F M

B3.4 B3.5 CCIB3.5.1 CSC Establece as vantaxes e inconvenientes das diferentes fontes de enerxía, tanto renovables como non renovables. x x x

F M

B3.4 B3.6 CCIB3.6.1 CMCCT Describe procedementos para a obtención de hidróxeno como futuro vector enerxético. x x x

CCIB3.6.2 CSC Explica o principio de funcionamento da pila de combustible, suscitando as súas posibles aplicación tecnolóxicas e destacando as vantaxes que ofrece fronte aos sistemas actuais.

x x x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

M B4.1 B4.1 CCIB4.1.1 CMCCT Comprende a definición da saúde que dá a Organización Mundial da Saúde (OMS). x x x

C M

B4.2 B4.3

B4.2 CCIB4.2.1 CMCCT Determina o carácter infeccioso dunha doenza atendendo ás súas causas e aos seus efectos. x x x

CCBI4.2.2 CCL Describe as características dos microorganismos causantes de doenzas infectocontaxiosas. x x x

CCBI4.2.3 CMCCT Coñece e enumera as doenzas infecciosas máis importantes producidas por bacterias, virus, protozoos e fungos, identifica os posibles medios de contaxio, e describe as etapas xerais do seu desenvolvemento e os posibles tratamentos.

x x x x

41

CCBI4.2.4 CMCCT Identifica os mecanismos de defensa que posúe o organismo

humano, e xustifica a súa función. x x x

CCBI4.2.5 CCL Interpreta nos prospectos dos medicamentos información relativas a posoloxía, indicacións e efectos adversos dos medicamentos de uso máis común no día a día.

x x x x x

F L

B4.1 B4.3 CCIB4.3.1 CCEC Identifica os feitos históricos máis salientables no avance da prevención, a detección e o tratamento das doenzas. x x x

CCBI4.3.2 CCEC Recoñece a importancia que a descuberta da penicilina tivo na loita contra as infeccións bacterianas, a súa repercusión social e o perigo de crear resistencias aos fármacos.

x x x

CCBI4.3.2 CMCCT Explica como actúa unha vaciana e xustifica a importancia da vacinación como medio de inmunización masiva ante determinadas doenzas.

x x x

F B4.2 B4.4 CCIB4.4.1 CMCCT Analiza as causas, os efectos e os tratamentos do cancro, da diabete, das doenzas cardiovasculares e das doenzas mentais. x x x

CCIB4.4.2 CSC Valora a importancia da loita contra o cancro e establece as principais liñas de actuación para previr a doenza. x x x

A M

B4-4 B4.5 CCIB4.5.1 CMCCT Xustifica os principais efectos que sobre o organismo teñen os diferentes tipos de drogas e o perigo aosciado ao seu consumo. x x x

M B4.5 B4.6 CCIB4.6.1 CSC Recoñece estilos de vida que contribúan á extensión de determinadas doenzas(cancro, doenzas cardiovasculares e mentais, etc).

x x x

CCIB4.6.2 CMCCT Establece a relación entre alimentación e sáude, e describe o que se considera unha dieta sá. x x x x

42

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

E G L Ñ

B5.1 B5.1 CCIB5.1.1 CCEC Relaciona o progreso humano coa descuberta das propiedades de certos materiais que permiten a súa transformación e aplicación tecnolóxicas.

x x x

CCIB5.1.2 CSC Analiza a relación dos conflitos entre pobos como consecuencia da explotación dos recursos naturais para obter productos de alto valor engadido e/ou materiais de uso tecnolóxico.

x

x x

F M

B5.2 B5.3

B5.2 CCIB5.2.1 CSC Describe procesos de obtención de materiais, valorando o seu custo económico e ambiental, e a conveniencia da súa reciclaxe. x x x

CCIB5.2.2 CSC Valora e describe o problema ambiental e social dos vertidos tóxicos. x x x

CCIB5.2.3 CMCCT Recoñece os efectos da corrosión sobre os metáis, o custo económico que supón e os métodos para protexelos. x x x

CCIB5.2.4 CSC Xustifica a necesidade do aforro e a reutilización e a reciclaxe de materiais en termos económicos e ambientais. x x x x

F L

B5.4 B5.3 CCIB5.3.1 CD CCEC

Define o concepto de nanotecnoloxía e describe as súas aplicación presentes e futuras en diferentes campos. x x x

43

Programación Bioloxía e Xeoloxía de 1º de bacharelato:

1ªAV 2ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 1: OS SERES VIVOS: COMPOSICIÓN E FUNCIÓN

1 B1.1 Niveis de organización dos seres vivos.

1 Novembro Decembro Xaneiro.

24

B1.2 Características dos seres vivos: función de nutrición, relación e reproducción.

B1.3 Concepto de bioelemento e biomolécula.

B1.4 Clasificación dos bioelementos e das biomoléculas

B1.5 Estrutura, composición química e propiedades das biomoléculas.

B1.6 Relación entre estrutura e función biolóxicas das biomoléculas.

2ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 2: A ORGANIZACIÓN CELULAR.

2 B2.1 A célula como unidade estrutural, funcional e xenética.

2/4 Febreiro 8

B2.2 Modelos de organización celular: célula procariota e eucariota; célula animal e célula vexetal.

B2.3 Estrutura e función dos orgánulos celulares.

B2.4 Planificación de prácticas de laboratorio. Observación microscópica de células eucariotas animais e vexetais.

B2.5 Ciclo celular. División celular: mitose e meiose. Importancia na evolución dos seres vivos.

2ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 3HISTOLOXÍA

3 B3.1 Concepto de tecido, órgano, aparello e sistema.

3 Febreiro 8

B3.2 Principais tecidos animais: estructura e función.

B3.3 Principais tecidos vexetais: estrutura e función.

B3.4 Observacións microscópicas de tecidos animais e vexetais.

44

2ªAV 3º AV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 4: A BIODIVERSIDADE

4 B4.1 Clasificación e nomenclatura dos seres vivos. Grandes grupos taxonómicos.

5-6 Marzo Abril

24

B4.2 Concepto de biodiversidade. Índices de biodiversidade.

B4.3 Catacterísticas dos dominios e dos reinos dos seres vivos.

B4.4 Grandes zonas bioxeográficas.

B4.5 Patróns de distribución. Principais biomas. Os biomas galegos.

B4.6 Factores xeolóxicos e biolóxicos que inflúen na distribución dos seres vivos.

B4.7 A evolución como fonte de biodiversidade. Proceso de especiación.

B4.8 Ecosistemas da península ibérica. Ecosistemas de Galicia.

B4.9 Importancia ecolóxica das illas e a súa relación coa diversidade.

B4.10 Concepto de endemismo. Principais endemismos da Península Ibérica e de Galicia.

B4.11 Importancia biolóxica da biodiversidade.

B4.12 Causas da perda da biodiversidade.

B4.13 O factor antrópico na conservación da biodiversidade.

B4.14 Estudo dun ecosistema. Cómputo da biodiversidade.

3ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 5: AS PLANTAS: FUNCIÓNS E ADAPTACIÓNSAO

MEDIO.

5 B5.1 Describir como se realiza a absorción da auga e os sales minerais.

7 Abril Maio

12

B5.2 Función de nutrición nas plantas. Proceso de obtención e tranporte dos nutrientes.

B5.3 Procesos de transpiración, intercambio de gases e gutación.

B5.4 Transporte do zume elaborado.

B5.5 Fotosíntese.

B5.6 Importancia biolóxica da fotosíntese.

B5.7 A excreción en vexetais. Tecidos secretores.

B5.8 Función de relación nas plantas. Tropismos e nastias.

B5.9 Hormonas vexetais: tipos e funcións.

B5.10 Efectos da luz e a temperatura

45

sobre o desenvolvemento das plantas5

B5.11 Función de reproducción en vexetais: tipos de reproducción.

B5.12 Ciclos biolóxicos dos principais grupos de plantas.

B5.13 Semente e froito.

B5.14 Polinización e fecundación nas espermafitas.

B5.15 Propagación dos froitos e disieminación das sementes. Proceso da xerminación.

B5.16 Adaptacións dos vexetais ao medio.

B5.17 Aplicación e experiencias práctivas de anatomía e fisioloxía vexetal.

3ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 6: OS ANIMAl: FUNCIÓNS E ADAPTACIÓNSAO

MEDIO..

6 B6.1 Función de nutrición nos animais. 8-9-10-11 Maio Xuño

20

B6.2 Estrutura e función dos aparellos dixestivos e as súas glándulas.

B6.3 Aparellos circulatorios. Pigmentos respiratorios nos animais. Linfa.

B6.4 Transporte de gases e respiración. Tipos de aparellos respiratorios. Respiración celular.

B6.5 Excreción: tipos de aparellos excretores en invertebrados e vertebrados. Productos da excreción.

B6.6 Funcións de relación nos animais. Receptores e efectores. Sistema nervioso e endócrino. Homeostase.

B6.7 Reproducción nos animais. Tipos de reproducción. Vantaxes e inconvenientes.

B6.8 Gametoxénese.

B6.9 Fecundación e desenvolvemento embrionario.

B6.10 Ciclos biolóxicos mais característicos dos animais.

B6.11 Adaptacións dos animais ao medio.

B6.12 Aplicación e experiencias prácticas de anatomía e fisioloxía animal.

1ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 7: ESTRUTURA E COMPOSICIÓN DA TERRA.

7 B7.1 Análise e interpretación dos métodos de estudo da Terra7

12-13 Setembro Outubro

10

B6.2 Estrutura do interior terrestre: capas que se diferencian en

46

función da súa composición e da súa mecánica.

B7.3 Dinámica litosférica.

B7.4 Evolución das terorías desde a deriva continental ata a tectónica de placas.

B7.5 Achegas das novas tecnoloxías na investigación do noso planeta.

B7.6 Minerais e rochas: conceptos. Clasificación xenética das rochas.

B7.7 Observación de coleccións de minerais e rochas.

B7.8 Recoñecemento e identificación de minerais e rochas frecuentes en Galicia.

1ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 8: OS PROCESOS XEOLÓXICOS E

PETROXENÉTICOS..

8 B8.1 Magmatismo. Clasificación das rochas magmáticas. Rochas magmáticas de interese. O magmatismo na tectónica de placas.

14-15 Outubro Novembro

12

B8.2 Riscos xeolóxicos: vulcanismo e sismicidade.

B8.3 Metamorfismo: procesos metamórficos. Fisicoquímica do metamorfismo; tipos de metamorfismo. Clasificación das rochas metamórficas. O metamorfismo na Tectónica de placas.

B8.4 Procesos sedimentarios.facies sedimentarias: identificación e interpretación. Clasificación e xénese das principais rochas sedimentarias.

B8.5 A deformación en relación á tectónica de placas. Comportamento mecánico das rochas.

B8.6 Tipos de deformación: dobreas e fallas.

B8.7 Técnicas para a identificación de distintos tipos de rochas.

B8.8 Construcción de modelos onde se representen os principais tipos de pregamentos e fallas.

1ª AV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 9: HISTORIA DA TERRA.

9 B9.1 Estratigrafía: concepto e obxectivos. Principios. Definición de estrato.

15 Novembro 6

B9.2 Interpretación e realización de

47

mapas topográficos e cortes xeolóxicos.

B9.3 Datacións relativas e absolutas: estudo de cortes xeolóxicos sinxelos. Grandes división xeolóxicas: táboa do tempo xeolóxico. Principais acontecementos na historia xeolóxica da Terra. Oroxenias.

B9.4 Extincións masivas e as súas causas naturais.

B9.5 Estudo e recoñecemento de fósiles.

48

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

E I

B1.1 B1.2

B1.1 BXB1.1.1 CCL Describe as características dos seres vivos: funcións de nutrición, relación e reproducción. x x

L B1.3 B1.4

B1.2 BXB1.2.1 CAA CMCCT

Identifica e clasifica os bioelementos e as biomoléculas presentes nos seres vivos. x x

L D


Distingue as características fisicoquímicas e as propiedades das moléculas básicas que configuran a estrutura celular, e destaca a uniformidade molecular dos seres vivos.

x x

D I

B1.5 B1.4 BXB1.4.1 CAA Identifica os monómeros constituíntes das macromoléculas orgánicas. x x

D I

B1.6 B1.5 BXB1.5.1 CAA CD

Asocia biomoléculas coa súa función biolóxica de acordo coa súa estrutura tridimensional. x x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

E I G

B2.1 B2.2


Interpreta a célula como unha unidade estrutural, funcional e xenética dos seres vivos. x x

BXB2.1.2 CAA CMCCT

Perfila células procariotas e eucariotas e nomea as súas estruturas. x x

M G

B2.3 B2.4

B2.2 BXB2.2.1 CD CMCCT

Representa esquemáticamente os orgánulos celulares e asocia cada orgánulo coa súa función ou coas súas función.

x

BXB2.2.2 CA CD

Recoñece e nomea células animais e vexetais mediante microfotografías ou preparacións microscópicas.

x E I

B2.5 B2.3 BXB2.3.1 CCL Describe os acontecementos fundamentais en cada fase da mitose e da meiose. x x x

D L

B2.5 B2.4 BXB2.4.1 CMCCT CD

Selecciona as principais analoxías e diferenzas entre a mitose e a meiose. x x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

I G

B3.1 B3.1 BXB3.1.1 CAA Identifica os niveis de organización celular e determina as súas vantaxes para os seres pluricelulares. x x

I L

B3.2 B3.3

B3.2 BXB3.2.1 CMCCT Relaciona tecidos animais e/ou vexetais coas súas células características, asociando a cada unha a súa función.

x

G M

B3.4 B3.3 BXB3.3.1 CAA CD

Relaciona imaxes microscópicas co tecido ao que pertencen. x x x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

D L P

B4.1 B4.1 BXB4.1.1 CMCCT Identifica os grandes grupos taxonómicos dos seres vivos. x x

B D P


Coñece e utiliza claves dicotómicas ou outros medios para a identificación e clasificación de especies de animais e plantas.

x BXB4.2.2 CAA

CSC CSIEE

Manexa e traballa cos sistemas de clasificación e a nomenclatura dos seres vivos. x x

E A

B4.2 B4.3 BXB4.3.1 CCEC Coñece o concepto de biodiversidade e relaciónao coa variedade e a abundancia de especies. x x

BXB4.3.2 CAA CMCCT

Resolve problemas de cálculo de índices de diversidade. x BXB4.3.3 CAA

CSC Aprecia o reino vexetal como desencadeante da biodiversidade. x x

49

L H


Recoñece os tres dominios e os cinco reinos en que agrupan os seres vivos. x x

BXB4.4.2 CCL Enumera as características de cada un dos dominios e dos reinos en que se clasifican os seres vivos. x x

H I P

B4.4 B4.5

B4.5 BXB4.4.5. 1

CMCCT CCEC

Identifica os grandes biomas e sitúa sobre o mapa as principais zonas bioxeográficas.

x

BXB4.5.2 CAA CD

Diferencia os principais biomas e ecosistemas terrestres e mariños.

x

H I P

B4.4 B4.5

B4.6 BXB4.6.1 CCL CSC

Recoñece e explica a influencia do clima na distribución de biomas, ecosistemas e especies. x x

BXB4.6.2 CMCCT Identifica as principais variables climáticas que inflúen na distribución dos grandes biomas. x x

L P

B4.4 B4.5

B4.7 BXB4.7.1 CD CMCCT

Interpreta mapas bioxeográficos e de vexetación.. x

BXB4.7.2 CAA Asocia e relaciona as principais formacións vexetais cos biomas correspondentes

x

D B4.6 B4.8 BXB4.8.1 CMCCT CD

Relaciona a latitude, a altitude, a continentalidade, a insularidade e as barreiras oroxénicas e mariñas coa distribución das especies. x x

L B4.7 B4.9 BXB4.9.1 CAA CSC

Relaciona a biodiversidade co proceso de formación de especies mediante cambios evolutivos.

x

BXB4.9.2 CMCCT Identifica o proceso de selección natural e a variabilidade individual como factores clave no aumento de biodiversidade.

x

E B4.7 B4.10 BXB4.10.1 CCL Enumera as fases da especiación. x

BXB4.10.2 CAA CMCCT

Identifica os factores que favorecen a especiación. x

H L P

B4.8 B4.11 BXB4.11.1 CSIEE CD

Sitúa a Península Ibérica e recoñece a súa situación entre dúas áreas bioxeográficas diferentes.

x

BXB4.11.2 CAA CCEC

Recoñece a importancia da Península Ibérica como mosaico de ecosistemas. x x

BXB4.11.3 CAA

CCEC Enumera os principais ecosistemas da Península Ibérica e de Galicia, e as súas especies máis representativas.

x

I L P


Enumera os factores que favorecen a especiación nas illas. x x

BXB4.12.2 CCEC Recoñece a importancia das illas no mantemento da biodiversidade. x x

E G P

B4.10 B4.13 BXB4.13.1 CMCCT Define o concepto de endemismo ou especie endémica. x x

BXB4.13.2 CCEC Identifica os principais endemismos de plantas e animais en España e en Galicia. x x

L B H Ñ

B4.11 B4.14 BXB4.14.1 CAA CSC

Enumera as vantaxes que se derivan do mantemento da biodiversidade para o ser humano.

x

A B H


Enumera as principais causas de perda de biodiversidade. x

BXB4.15.2 CSC Coñece e explica as principais ameazas que penden sobre as especies e que fomentan a súa extinción.

x

A H

B4.13 B4.16 BXB4.16.1 CAA CSC

Enumera as principais causas de perda de biodiversidade derivadas das actividades humanas. x x

BXB4.16.2 CSIEE Indica as principais medidas que reducen a perda de biodiversidade.

x

A C P

B4.13 B4.17 BXB4.17.1 CMCCT Coñece e explica os principais efectos derivados da introducción de especies alóctonas nos ecosistemas.

x

E P

B4.14 B4.18 BXB4.18.1 CCEC CSIEE

Deseña experiencias para valorar o estudo de ecosistemas e a valoración da súa biodiversidade.

x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

E L


Describe a absorción da auga e os sales minerais. x x

I L

B5.2 B5.2 BXB5.2.1 CMCCT CCL

Coñece e explica a composición do zume bruto e os seus mecanismos de transporte. x x

E B5-3 B5.2 BXB5.3.1 CMCCT CCL

Describe os procesos de transpiración, intercambio de gases e gutación. x x

L B5.4 B5.4 BXB5.4.1 CAA CMCCT

Explica a composición do zume elaborado e os seus mecanismos de transporte. x x


Detalla os principais feitos que acontecen durante cada fase da fotosíntese e asocia, a nivel orgánulo, onde se producen.- x x

I L

B5.6 B5.6 BXB5.6.1 CCL CSC

Argumenta e precisa a importancia da fotosíntese como proceso de biosíntese, imprescindible para o mantemento da vida na Terra.

x x

E B5.7 B5.7 BXB5.7.1 CMCCT Recoñece algún exemplo de excreción en vexetais. x x

BXB5.7.2 CAA Relaciona os tecidos secretores e as substancias que producen. x x

E G

B5.8 B5.8 BXB5.8.1 CMCCT Describe e coñece exemplos de tropismos e nastias. x x

E L

B5.9 B5.9 B5.9.1 CAA Valora o proceso de regulación das hormonas vexetais. x x

I L

B5.9 B5.10 BXB5.10.1 CAA Relaciona as fitohormonas coas súas funcións. x

L I

B5.10 B5.11 BXB5.11.1 CCL Argumenta os efectos da temperatura e a luz no desenvolvemento das plantas. x x

D L


Distingue os mecanismos de reproducción asexual e a reproducción sexual nas plantas. x x

L I

B5.12 B5.13 BXB5.13.1 CMCCT Diferencia os ciclos biolóxicos en briofitas, pteridofitas e espermafitas, e as súas fases e estrutruras características. x x

BXB5.13.2 CAA CMCCT

Interpreta esquemas, debuxos, gráficas e ciclos biolóxicos dos grupos de plantas.

x

L I

B5.13 B5.14

B5.14 BXB5.14.1 CMCCT CCL

Explica os procesos de polinización e de fecundación nas espermafitas e diferencia a orixe e as partes da semente e do froito.

x

x

D L

B5.15 B5.15 BXB5.15.1 CMCCT Destingue os mecanismos de diseminación das sementes e os tipos de xerminación. x x

I l

B5.15 B5.16 BXB5.16.1 CMCCT Identifica os mecanismos de propagación dos froitos. x x

I L

B5.16 B5.17 BXB5.17.1 CAA Relaciona as adaptacións dos vexetais co medio en que se desenvolven.

x

M G

B5.17 B5.18 BXB5.18.1 CSIEE CMCCT

Realiza experiencias que demostren a intervención de determinados factores no funcionamento das plantas.

x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

L B6.1 B6.1 BXB6.1.1 CAA CCL

Argumenta as diferencias máis significativas entre os conceptos de nutrición e alimentación.

x

BXB6.1.2 CAA CMCCT

Coñece as características da nutrición heterótrofa e distingue os tipos principais.

x

I B6.2 B6.2 BXB6.2.1 CMCCT Recoñece e diferencia os aparellos dixestivos dos invertebrados. x x

I B6.2 B6.3 BXB6.3.1 CMCCT Recoñece e diferencia os aparellos dixestivos dos vertebrados. x x

L Ñ

B6.2 B6.4 BXB6.4.1 CAA Relaciona cada órgano do aparello dixestivo coa súa función. x

BXB6.4.2 CCL Describe a absorción no intestino. x

L B6.3 B6.5 BXB6.5.1 CAA

CCL CMCCT

Recoñece e explica a existencia de pigmentos respiratorios nos animais. x x

L E

B6.3 B6.6 BXB6.6.1 CAA Relaciona circulación aberta e pechada cos animais que a presentan e explica as súas vantaxes e os seus inconvenientes. x x

BXB6.6-2 CD CMCCT

Asocia representacións sinxelas do aparello circulatorio co tipo de circulación (simple, dobre, incompleta ou completa) x x

L B6.3 B6.7 BXB6.7.1 CMCCT Indica a composición da linfa e identifica as súas principais funcións.

x

I B6.4 B6.8 BXB6.8.1 CAA CMCCT

Diferencia respiración celular e respiración, e explica o significado biolóxico de respiración celular. x x

L E

B6.5 B6.9 BXB6.9.1 CD Asocia os aparellos respiratorios cos grupos aos que pertencen, e recoñéceos en representacións esquemáticas. x x

E B6.5 B6.10 BXB6.10.1 CCL Define e explica o proceso da excreción. x x

E L


Enumera os principais productos de excreción e clasifica os grupos de animais segundo os productos de excreción. x x

E B6.5 B6.12 BXB6.12.1 CMCCT Describe os principais aparellos excretores dos animais e recoñece as súas principais estruturas a partir de representacións esquemáticas.

x x

D B6.5 B6.13 BXB6.13.1 CAA CMCCT

Localiza e identifica as rexións dunha nefrona. x

BXB6.13.2 CMCCT Explica o proceso de formación dos ouriños. x

L B6.5 B6.14 BXB6.14.1 CMCCT Identifica os mecanismos específicos ou singulares de excreción dos vertebrados. x x

L E

B6.6 B6.15 BXB6.15.1 CAA Integra a coordinación nerviosa e hormonal, relacionando ambas as dúas funcións. x x

I B6.6 B6.16 BXB6.16.1 CCL Define estimulo, receptor, transmisor, efector. x x

BXB6.16.2 CAA CMCCT

Identifica distintos tipos de receptores sensoriais e nervios. x x

E B6.6 B6.17 BXB6.17.1 CCL Explica a transmisión do impulso nervioso na neurona e entre neuronas. x x

I B6.6 B6.18 BXB6.18.1 CAA CMCCT

Distingue os principais tipos de sistemas nerviosos en invertebrados. x x

L B6.6 B6.19 BXB6.19.1 CMCCT Identifica os principais sistemas nerviosos de vertebrados. x x

E L

B6.6 B6.20 BXB6.20.1 CMCCT Describe o sistema nervioso central e periférico dos vertebrados, e diferencia as función do sistema nervioso somático e autónomo.

x

E L


Establece a relación entre o sistema endócrino e o sistema nervioso. x x

I B6.6 B6.22 BXB6.22.1 CCL Describe as diferencias entre glándulas endócrinas e exócrinas. x

BXB6.22.2 CAA CMCCT

Discrimina función reguladora e en que lugar se evidencia a actuación dalgunhas das hormonas que actúan no corpo humano. x x

BXB6.22.3 CMCCT Relaciona cada glándula endócrina coa hormona ou as hormonas máis importantes que segrega, e explica a súa función de control.

x

I L

B6.6 B6.23 BXB6.23.1 CAA Relaciona as principais hormonas dos invertebrados coa súa función de control.

x

BXB6.23.2 CMCCT Identifica o concepto de homeostase e a súa relación co sistema nervioso e endócrino.

x

E B6.7 B6.24 BXB6.24.1 CCL CMCCT

Describe as diferenzas entre reproducción asexual e sexual, e argumenta as vantaxes e os inconvenientes de cada unha.

x

BXB6.24.2 CMCCT Identifica tipos de reproducción asexual en organismos unicelulares e pluricelulares.

x

BXB6.24.3 CAA Distingue os tipos de reproducción sexual. x x

E B6.8 B6.25 BXB6.25.1 CAA Distingue e compara o proceso de espermatoxénese e ovoxénese. x

L B6.9 B6.26 BXB6.26.1 CMCCT Diferencia os tipos de fecundación en animais e as súas etapas. x x

E B6.9 B6.27 BXB6.27.1 CAA CMCCT

Identifica as fases do desenvolvemento embrionario e os acontecementos característicos de cada unha. x x

BXB6.27.2 CMCCT Relaciona os tipos de ovo cos procesos de segmentación e gastrulación durante o desenvolvemento embrionario. x x

D B6.10 B6.28 BXB6.28.1 CAA Identifica as fases dos ciclos biolóxicos dos animais. x

L B6.11 B6.29 BXB6.29.1 CAA Identifica as adaptacións animais aos medios aéreos. x

BXB6.29.2 CAA Identifica as adaptacións animais aos medios acuáticos. x

BXB6.29.3 CAA Identifica as adaptacións animais aos medios terrestres. x

M G

B6.12 B6.30 BXB6.30.1 CSIEE Describe e realiza experiencias de fisioloxía e anatomía. x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

I L

B7.1 B7.1 BXB7.1.1 CMCCT CD

Caracteriza os métodos de estudo da Terra sobre a base dos procedementos que utiliza e as súas achegas e limitacións. x x

D L

B7.2 B7.2 BXB7.1.1 CCLL Resume a estrutura e composición do interior terrestre, distinguindo as súas capas en función da súa composición e da súa mecánica, asi como as descontinuidades e as zonas de transición entre elas.

x x

BXB7.2.2 CMCCT CD

Sitúa en mapas e esquemas as capas da Terra, e identifica as descontinuidades que permiten diferencialas. x x

BXB7.2.3 CCEC Analiza o modelo xeoquímico e xeodinámico da Terra e contrasta o que achega cada un deles ao coñecemento da estrutura da Terra. x x

E B7.3 B7.3 BXB7.3.1 CAA

CCL Detalla e enumera procesos que deron lugar á estrutura actual do planeta.

x

L B7.4 B7.4 BXB7.4.1 CCEC Indica as achegas máis relevantes da deriva continental, para o desenvolvemento da teoría da Tectónica de placas. x x

B B7.4 B7.5 BXB7.5.1 CD CMCCT

Identifica os tipos de bordos de placas e explica os fenómenos asociados a eles. x x

G B7.5 B7.6 BXB7.6.1 CD CMCCT

Distingue métodos desenvueltos grazas ás novas tecnoloxías, asociándoos coa investigación dun fenómeno natural.

x

B P

B7.6 B7.7 B7.8

B7-7 BXB7.7.1 CAA CSC

Identifica as aplicación de interese social ou industrial de determinados tipos de minerais e rochas.

x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

I L

B8.1 B8.1 BXB8.1.1 CMCCT Explica a relación entre o magmatismo e a tectónica de placas, e coñece as estruturas resultantes da localización dos magmas en profundidade e en superficie.

x x

L B8.1 B8.2 BXB8.2.1 CAA Discrimina os factores que determinan os tipos de magmas, e clasifícaos atendendo á súa composición. x x

I L

B8.1 B8.3 BXB8.3.1 CAA Diferencia os tipos de rochas magmáticas, identifica as máis frecuentes, coa axuda de claves, e relaciona a súa textura co seu proceso de formación.

x x x


Relaciona os tipos de actividade volcánica coas características do magma, e diferencia os productos emitidos nunha erupción volcánica.

x x

I L

B8.2 B8.5 BXB8.5.1 CSC Analiza os riscos xeolóxicos derivados dos procesos internos. Vulcanismo e sismicidade. x x

E B8.3 8.6 BXB8.6.1 CMCCT CAA

Clasifica o metamorfismo en función dos factores que o condicionan. x x

D B8.3 B8.7 BXB8.7.1 CAA Ordena e clasifica as rochas metamórficas máis frecuentes da

codia terrestre, relacionando a súa textura co tipo de metamorfismo experimentado.

x x x

I B8.4 B8.8 BXB8.8.1 CMCCT Detalla e discrimina as fases do proceso de formación dunha rocha sedimentaria. x x

E B8.4 B8.9 BXB8.9.1 CCL Describe as fases da diaxénese. x x

I L


Ordena e clasifica segundo a súa orixe as rochas sedimentarias máis frecuentes da codia terrestre. x x x

L B8.5 B8.11 BXB8.11.1 CAA Asocia os tipos de deformación tectónica cos esforzos aos que se someten as rochas e coas propiedades destas. x x

BXB8.11.2 CD Relaciona os tipos de estrutruras xeolóxicas ca tectónica de placas. x

M G

B8.6 B8.7 B8.8

B8.12 BXB8.12.1 CMCCT Distingue os elementos dunha dobra e clasifícaos atendendo a diferentes criterios. x x

BXB8.12.2 CAA CMCCT

Recoñece e clasifica os tipos defalla, identificando os elementos que a constitúen. x x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

M L

B9.1 B9.2

B9.1 B9.1.1 CMCCT CAA

Interpreta e realiza mapas topográficos e cortes xeolóxicos sinxelos.

x

L E


Interpreta cortes xeolóxicos e determina a antigüidade do seus estratos, as discordancias e a historia xeolóxica da rexión, e identifica os grandes acontecementos xeolóxicos ocorridos e as oroxenias.

x

D L P

B9.4 B9.5


Categoriza os principais fósiles guía e valora a súa importancia para o establecemento da historia xeolóxica da Terra.

x

Programación Anatomía Aplicada de 1º de bacharelato:

3ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 1: AS CARACTERÍSTICAS DO

MOVEMENTO

1 B1.1 Elementos da acción motora. Mecanismos de percepción, decisión e execución.

Apuntame ntos e Tema 12 do libro 1

Maio 6

B1.2 O movemento humano como ferramenta artístico-expresiva. Conciencia corporal e estados psicofísicos.

B1.3 Características da execución das acción motoras propias da actividade artística.

B1.4 Relación corporal coa gravidade e graos de tensión muscular.

B1.5 Capacidades coordinativas como componentes cualitativos das acción motoras.

1ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 2: ORGANIZACIÓN BÁSICA DO CORPO HUMANO

2 B2.1 Niveis de organización do corpo humano.

Apuntame ntos e Tema 1 do libro

Set-Oct 8

B2.2 Funcións vitais.

B2.3 Órganos e sistemas do corpo humano. Localización e funcións básicas.

2ª- 3ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 3: SISTEMA LOCOMOTOR

3 B3.1 Estrutura e funcionamento do sistema locomotor.

Apuntame ntos, Proxecto Consulta III e Temas 9,10 e 11 do libro

Mar- Abril- Maio

17

B3.2 Tipos de ósos, músculos e articulacións. Funcionamento nos movementos propios das actividades artísticas.

B3.4 Anatomía funcional.

B3.5 Fisioloxía muscular.

B3.6 Biomecánica do movemento humano. Aplicación aos xestos motores das actividades artísticas.

B3.7 Adaptacións que se producen no sistema locomotor como resultado da práctica sistematizada de actividade física e de actividades artísticas.

B3.8 Alteracións posturais: identificación, causas e

60

61

corrección.

B3.9 Hábitos saudables de hixiene postural na práctica das actividades artísticas.

B3.10 Lesións do aparello locomotor nas actividades artísticas. Hábitos saudables e prevención de lesións.

B3.11 Importancia do quecemento e da volta á calma na práctica de actividades artísticas.

2ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 4: O SISTEMA CARDIOVASCULAR

4 B4.1 Sistema respiratorio: características, estrutura e funcións.

Apuntame ntos, Proxecto Consulta II e Temas 7 e 8 do libro

Xan- Febr- Marzo

19

B4.2 Fisioloxía da respiración.

B4.3 Coordinación da respiración co movemento corporal e a súa intensidade.

B4.4 Sistema cardiovascular: características, estrutura e función.

B4.5 Fsioloxía cardíaca e da circulación.

B4.6 Parámetros de saúde cardiovascular. Análise de hábitos e costumes saudables.

B4.7 Principios de acondicionamento cardiopulmonar para a mellora do rendemento en actividades artísticas que requiran de traballo físico.

B4.8 Características, estrutura e funcións do aparello fonador.

B4.9 Principais patoloxías do sistema cardiopulmonar e as súas causas.

B4.10 Principais patoloxías que afectan ó aparello fonador e as súas causas.

B4.11 Pautas e costumes saudables para o sistema ardiorespiratorio e o aparello de fonación.

1ª e 2ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 5: O SISTEMA DE ACHEGA E UTILIZACIÓN DA

ENERXÍA

5 B5.1 Metabolismo humano. Apuntame ntos, Proxecto Consulta I e Temas 4, 5 e 6 do libro

Nov-Dec- Xan

21

B5.2 Principais vías metabólicas de obtención de enerxía. Metabolismo aeróbico e anaeróbico.

B5.3 Metabolismo enerxético e actividade física. Mecanismos para a mellora da eficiencia de acción.

B5.4 Mecanismos fisiolóxicos presentes na aparición da fatiga

62

e no proceso de recuperación.

B5.5 Sistema dixestivo: características, estrutura e funcións.

B5.6 Fisioloxía do proceso dixestivo.

B5.7 Alimentación e nutrición. Tipos de nutrientes.

B5.8 Dieta equilibrada e a súa relación coa saúde. Tipos de alimentos. Balance enerxético.

B5.9 Necesidades de alimentación en función da actividade realizada.

B5.10 Hidratación. Pautas saudables de consumo en función da actividade realizada.

B5.11 Trastornos do comportamento nutricional: dietas restritivas, anorexia e bulimia. Efectos sobre a saúde.

B5.12 Factores sociais e derivados da propia actividade artística que conducen á aparición de distintos tipos de trastorno do comportamento nutricional.

1ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 6: OS SISTEMAS DE COORDINACIÓN E DE

REGULACIÓN

6 B6.1 Sistema nervioso: características, estrutura e función. Movementos reflexos e voluntarios.

Apuntame ntos, Proxecto Consulta I e Temas 2 e 3 do libro

Outubro- novembro

15

B6.2 Sistema endócrino: características, estrutura e función.

B6.3 Fisioloxía do sistema de regulación na práctica das actividades artísticas.

B6.4 Función hormonal na actividade física.

B6.5 Equilibrio hídrico: osmorregulación e termorregulación no corpo humano: mecanismos de acción.

B6.6 Relación dos sistemas de regulación do organismo coa actividade física e coas actividades artísticas.

3ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 7: EXPRESIÓN E COMUNICACIÓN CORPORAL

7 B7.1 Posibilidades artístico- expresivas e de comunicación do corpo e do movemento.

Apuntame ntos e Tema 12 do libro

Maio- xuño

6

B7.2 Achegas das actividades

63

artísticas corporais no desenvolvemento persoal do/da

artista e da sociedade.

B7.3 Danza, teatro físico e outras manifestacións artísticas que lle permiten ao ser humano

expresarse corporalmente.

B7.4 Toma de conciencia do corpo e do espazo. Elementos rítmicos.

Focos expresivos do corpo.

B7.5 A linguaxe corporal como fonte

de desenvolvemento creativo



Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 8: ELEMENTOS COMÚNS

8 B8.1 Tecnoloxías da información e da comunicación no proceso de aprendizaxe.

Proxectos. Libro de texto, caderno de clase, lecturas, artigos científicos, traballos de clase, prácticas de laboratorio


B8.2 Metodoloxía científica de traballo na resolución de problemas sobre o funcionamento humano, a saúde, a motricidade humana e as actividades artísticas.

B8.3 Traballo en grupo. Técnicas de aprendizaxe cooperativa.

64

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave


Grao mínimo de consecución 50%


Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

D I L N

B1.1 B1.2

B1.1 AAB1.1.1. CMCCT Recoñece e enumera os elementos da acción motora e os factores que interveñen nos mecanismos de percepción, decisión e execución de determinadas acción motoras.

x x

AAB1.1.2. CMCCT Identifica e describe a relación entre a execución dunha acción motora e a súa finalidade. x x

D I L N

B1.3 B1.4 B1.5

B1.2 AAB1.2.1. CMCCT Deetecta as características da execución de accións motoras propias das actividades artisticas. x x

AAB1.2.2. CCEC CSIEE

Propón modificacións das características dunha execución para cambiar o seu componente expresivo-comunicativo. x x

AAB1.2.3. CMCCT Argujmenta a contribución das capacidades coordinativas ao desenvolvemento das acción motoras. x x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

D I L

B2.1. B2.2 B2.3

B2.1 AAB2.1.1. CMCCT Diferencias os niveis de organización do corpo humano. x x

AAB2.1.2. CMCCT Describe a organización xeral do corpo humano utilizando diagramas e modelos. x x

AAB2.1.3 CMCCT Especifica as función vitais do corpo humano, sinalando as súas características máis salientables. x x

AAB2.1.4. CMCCT Localiza os órganos e os sistemas, e relaciónaos coas súas funcións. x x

65

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

D I L

B3.1 B3.2.

B3.1 AAB3.1.1 CMCT Describe a estrutura e a función do sistema esquelético en relación coa mobilidade do corpo humano. x x

AAB3.1.2. CMCCT Identifica o tipo de óso vinculándoo coa súa función. x x

AAB3.1.3. CMCCT Diferencia os tipos de articulacións en relación coa mobilidade que permiten. x x

AAB3.1.4. CMCCT Describe a estrutura e a función do sistema muscular, identificando a súa funcionalidade como parte activa do sistema locomotor.

x x

AAB3.1.5. CMCCT Diferencia os tipos de músculo en relación coa súa función. x x

AAB3.1.6. CMCCT Describe a fisioloxía e o mecanismo da contracción muscular. x x

D I L

B3.4 B3.5 B3.6 B3.7

B3.2 AAB3.2.1. CMCCT Interpreta os principios da mecánica e da cinética, aplicándoos ao funcionamento do aparello locomotor e ao movemento. x x

AAB3.2.2. CCL CMCCT

Identifica os ósos, as articulacións e os músculos principais implicados en diversos movementos, utilizando a terminoloxía axeitada.

x x

AAB3.2.3. CMCCT Relaciona a estructura muscular coa súa función na execución dun movementos e as forzas que actúan neste. x x

AAB3.2.4. CMCCT Relaciona diferentes tipos de pancas coas articulacións do corpo humano e coa participación muscular nos seus movementos.

x x

AAB3.2.5 CMCCT Clasifica os principais movementos articulares en función dos planos e dos eixes do espazo. x x

AAB3.2.6 CMCCT Argumenta os efectos da práctica sistematizada de exercicio físico sobre os elementos estrutrais e funcionais do sistema locomotor, en relación coas actividades artisticas e os estilos

x x x

66

de vida.

D I L

B3.8 B3.9

B3.3 AAB3.3.1. CMCCT Identidica as alteracións máis importantes derivadas do mal uso postural e propón alternativas saudables.. x x

AAB3.3.2. CMCCT CSIEE

Controla a súa postura e aplica medidas preventivas na execución de movementos propios das actividades artisticas, e valora a súa influencia na saúde.

x x

D L I

B3.10 B3.11

B3.4 AAB3.4.1. CMCCT Identifica as principais patoloxías e lesións relacionadas co sistema locomotar nas actividades artisticas, e xustifica as súas causas principais.

x x x

AAB3.4.2. CMCCT CSIEE

Analiza posturas e xestos motores das actividades artisticas, aplicando os principios de ergonomía, e propón alternativas para traballar de forma segura e evitar lesións.

x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

D I L

B4.1 B4.2 B4.3 B4.4 B4.5 B4.6 B4.7

B4.1 AAB4.1.1. CMCCT Describe a estrutura e función dos pulmóns, detallandoo intercambio de gases que ten lugar neles e a dinámica de ventilación pulmonar asociada.

x x x

AAB4.1.2. CMCCT Describe a estrutura e a función do sistema cardiovascular, explicando a regulación e a integración de cada componente. x x x

AAB4.1.3. CMCCT Relaciona o latexo cardíaco, o volumen e a capacidade pulmonar coa actividade física asociada a actividades artisticas de diversa índole.

x

x x

D I

B4.8 B4.9

B4.2 AAB4.2.1. CMCCT Identifica os órganos respiratorios implicados na declamación e no canto. x x

67

L B4.10

B4.11 AAB4.2.2. CMCCT Identifica a estrutra antómica do aparello de fonación, e

describe as interaccións entre as estruturas que o integran. x x

AAB4.2.3. CMCCT Identifica as principais patoloxías que afectan o sistema cardiopulmonar en relación coas causa máis haabituais e cos seus efectos nas actividades artisticas.

x x x

AAB4.2.4. CMCCT Identifica as principais patoloxías que afectan o aparello de fonación en relación coas coaus máis habituais. x x x

AAB4.2.5. CMCCT Recoñece hábitos e costumes saudables para o sistema cardiorrespiratorio e o aparello de fonación, nas acción motoras inherentes ás actividades artisticas corporais e na vida cotiá.

x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

D I L

B5.1 B5.2 B5.3 B5.4

B5.1 AAB5.1.1. CMCCT Describe os procesos metabólicos de produción de enerxía polas vías aeróbica e anaeróbica, e xustidica o seu rendemento enerxético e a súa relación coa intensidade e a duración da actividade.

x

AAB5.1.2. CMCCT Xustifica o papel do ATP como transportador da enerxía libre, asociándoo coa subministración continua e adaptada ás necesidades do corpo humano.

x

AAB5.1.3. CMCCT Identifica tonto os mecanismos fisiolóxicos que conducen a un estado de fatiga física como os mecanismos de recuperación. x x

D I L

B5.5. B5.6 B5.7

B5.2 AAB5.2.1. CMCCT Identifica a estrutura dos aparellos e dos órganos que interveñen nos procesos de dixestión e absorcilón dos alimentos e nutrientes, en relación coas súas función en cada etapa.

x

x

AAB5.2.2. CMCCT Distingue os procesos que interveñen na dixestión e na absorción dos alimentos e dos nutrientes, cinculándoos coas estruturas orgánicas implicadas en cada un.

x x

68

D I L

B5.8 B5.9 B5.10

B5.3 AAB5.3.1. CMCCT Discrimina os nutrientes enerxéticos dos non enerxéticos, en relación cunha dieta sa e equilibrada.

x x

AAB5.3.2. CMCCT Relaciona a hidratación co mantemento dun estado saudable, calculando o consumo de auga diario necesario en distintas circunstancias ou actividades.

x

AAB5.3.3 CMCCT Elabora dietas equilibradas, calculando balance enerxético entre inxestión e activdade, e argumenta a súa influencia na saúde e no rendemento físico.

x

AAB5.3.4. CMCCT Recoñece hábitos alimentarios saudables e perxudiciais para a saúde, e saca conclusións para mellorar o benestar persoal.

x

B D I L

B5.11 B5.12

B5.4 AAB5.4.1. CMCCT Identifica os principais trstornos do comportamento nutricional e argumenta os efectos que teñen para a sáude.

x

AAB5.4.2. CSC Recoñece os factores sociais, incluíndo os derivados do propio traballo artistico que conducen á aparcición nos trastornos do comportamento nutricional.

x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

D I L

B6.1 B6.2 B6.3

B6.1 AAB6.1.1. CMCCT Describe a estrutura e as función dos sistemas implicados no control e na regulación da actividade do corpo humano, establecendo a asociación entre eles.

x x

AAB6.1.2. CMCCT Recoñece as diferenzas enrre os movementos reflexos e os voluntarios, asociándoos ás estruturas nerviosas implicadas neles.

x x

AAB6.1.3. CMCCT Interpreta a fisioloxía do sistema de regulación, indicando as interaccións entre as estruturas que o integran e a execución das actividades artisticas.

x x

69

D I L

B6.4 B6.5 B6.6

B6.2 AAB6.2.1. CMCCT Describe a función das hormonas e o importante papel que xogan na actividade física. x x x

AAB6.2.2. CMCCT Analiza o proceso de termorregulación e de regulación de augas e sales en relación coa actividade física. x x

AAB6.2..3. CMCCT Valora os beneficios do mantemento dunha función hormonal para o rendemento físico do/da artista. x

x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

B D H N

B7.1 B7.2

B7.1 AAB7.1.1. CSC CCEC

Recoñece e explica o valor expresivo, comunicativo e cultural das actividades practicadas como contribución ao desenvolvemento integral da persoa.

x

AAB7.1.2. CSC CCEC

Recoñece e explica o valor social das actividades artisticas corporais, desde o punto de vista tanto de preacticante como de espectador.

x

D H N

B7.4 B7.2 AAB7.2.1. CCEC Identifica os elementos básicos do corpo e o movemento como recurso expresivo e de comunicación. x x

AAB7.2.2. CSC CCEC

Utiliza o corpo e o movemento como medio de expresión e de comunicación, e valora o seu valor estético.

x

70

D H M N

B7.4 B7.5

B7.3 AAB7.3.1. CCEC Conxuga a execución dos elementos técnicos das actividades de ritmo e expresión ao servizo da intencionalidade.

x

AAB7.3.2. CCEC CSIEE

Aplica habilidades específicas expresivo-comunicativas para enriquecer as posibilidades de resposta creativa.

x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

D G I

B8.1 B8.1 AAB8.1.1. CD CAA

Compila información, utilizando as tecnoloxías da información e da comunicación, de forma sistematizada e aplicando criterios de procura que garantan o acceso a fontes actualizadas e rigorosas na materia.

x

AAB8.1.2. CCL CD

Comunica e comparte a información coa ferramenta tecnolóxica axeitada, para a súa discusión ou difusión.

x

D I L

B8.2 B8.2 AAB8.2.1. CMCCT CAA

Aplica unha metodoloxía cientifica na formulación e na resolución de problemas sinxelos sobre algunhas función importantes da actividade artistica.

x

AAB8.2.2. CAA CSIEE

Amosa curiosidade, creatividade, actividade indagadora e espírito crítico, e recoñece que son trazaos importantes para aprender a aprender.

x

AAB8.2..3. CAA CMCCT CSIEE

Coñece e aplica métodos de investigación que permitan desenvolver proxectos propios.

x

A D

B8.3 B8.3 AAB8.3.1. CAA CSIEE

Participa na planificación das tarefas, asumindo o traballo encomendado, e comparte as decisións tomadas en grupo.

x

71

M AAB8.3.2. CAA

CSC Valora e reforza as achegas enriquecedoras dos compañeiros e compañeiras, e apoia o traballo das demais persoas.

x x

72

Programación de Cultura Científica de 1º de bacharelato:

Ó longo de todo o

curso.


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 1: PROCEDEMENTOS DE TRABALLO..


1 B1.1 A comunicación en ciencia e tecnoloxía. O artigo científico. Fontes de divulgación científica. Elaboración e presentación de informes utilizando distintos medios.


B1.2 Ciencia, tecnoloxía e sociedade:

perspectiva histórica.

1ª AV


Temporalización

UD/ Tem a/ Prox .


BLOQUE 2ª TERRA E A VIDA.

2 B2.1 Orixe e formación da Terra: derica continental e tectónica de placas.

1 Setemb- outubro

10

B2.2 Vulcanismo e terremotos: predición e prevención.

B2.3 Orixe da vida na Terra. 2-3 Novemb- decemb

10

B2.4 Do fixismo ao evolucionismo. Evolución a debate: teorías científicas e pseudocientíficas sobre a evolución. Evolución do ser humano.

2ª- 3ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 3: AVANCES EN BIOMEDICINA.

3 B3.1 Evolución histórica da investigación médica e farmacéutica.

6-7 Marzo- maio

12

B3.2 Últimos avances en medicina.

B3.3 Valoración crítica da información relacionada coa medicina. Uso responsable dos medicamentos. Patentes.

2ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 4 A REVOLUCIÓN XENÉTICA.

4 B4.1 Revolución xenética. Xenoma humano. Tecnoloxías do ADN recombinante e enxeñaría xenética.aplicacións.

4-5 Xaneiro- febreiro

14

B4.2 Técnicas de reproducción asistida: implicacións éticas e sociais.

B4.3 Células nai e clonación: aplicación e perspectivas de futuro.

B4.4 Xenética e sociedade. Bioética.

3ªA V


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 5: TECNOLOXÍAS DA INFORMACIÓN E COMUNICACIÓN.

5 B5.1 Orixe, evolución e análise comparativa dos equipamentos informáticos.

8-9 Xuño 5

B5.2 Incorporación da tecnoloxía dixital á vida cotiá.

B5.3 Características e especificacións de equipamentos. Análise e comparativa dende o punto de vista do/da usuario/a.

B5.4 Vantaxes e inconvintes da evolución tecnolóxica. Consumismo asociado ás novas tecnoloxías.

B5.5 Internet na vida cotiá. Beneficios e problemas asociados ao uso de internet.

73

74

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

D E G I L

B1.1 B1.1 CCIB1.1.1 CAA CCL

Analiza un texto cientifico e valora de forma crítica o seu contido. x x x

CCIB1.12 CCL CD CAA

Presenta información sobre un tema tras realizar unha procura guiada de fontes de contido cientifico, utilizando tanto os soportes tradionais como internet.

x x x

A B O

B1.2 B1.2 CCIB1.2.1 CAA CCEC

Analiza o papel da investigación cientifica como motor da nosa sociedade e a súa importancia ao longo da historia.

x x x

E G M L

B1.1 B1.3 CCIB1.3.1 CCL CD CAA CSIEE

Comenta artigos cientificos divulgativos realizando valoracións críticas e análise das consecuencias sociais, e defende en público as súas conclusións.

x x x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

I L

B2.1 B2.1 CCIB2.1.1 CMCCT Xustifica a teoría de deriva continental a partir das probas xeográficas, paleontolóxicas, xeolóxicas e paleoclimáticas. x x

L B2.1 B2.2 CCIB2.2.1 CMCCT Utiliza a tectónica de placas para explicar a expansión do fondo oceánico e a actividade sísmica e volcánica nos bordos das placas. x x x

CCIB2.2.2 CMCCT Nomea e explica medidas preditivas e preventivas para o vulcanismo e os terremotos. x x

L B2.2 B2.3 CCIB2.3.1 CAA Relaciona a existencia de capas terrestres coa propagación das ondas sísmicas a través delas. x x

75

A B H

B2.3 B2.4 CCIB2.4.1 CMCCT Coñece e explica as teorías acerca da orixe da vida na Terra. x x

CCIB2.4.2 CCEC Describe as últimas investigación cientificas en torno ao coñecemento da orixe e o desenvolvemento da avida na Terra. x x

L H

B2.4

B2.5

CCIB2.5.1 CCMCCT Describe as probas biolóxicas, paleontolóxicas e moleculares que apoian a teoría da evolución das especies. x x

CCIB2.5.2 CMCCT Enfronta as teorías de Darwin e Lamarck para explicar a selección natural. x x

CCIB2.5.3 CMCCT Enfronta o neodarwinismo coas explicacións non cientificas sobre a evolución. x x

L B2.4

B2.6

CCIB2.6.1 CMCCT Establece as etapas evolutivas dos homínidos ata chegar ao Homo sapiens, salientando as súas características fundamentais, como a capacidade cranial e altura.

x x

CCIB2.6.2 CSC Valora de forma crítica as información asociadas ao Universo, á Terra e á orixe das especies, distinguindo entre información cientifica real, opinión e ideoloxía.

x x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

H L Ñ

B3.1 B3.1 CCIB3.1.1 CCEC Coñece a evolución histórica dos métodos de diagnóstico e tratamento das doenzas. x x

A L I

B3.1 B3.2 CCIB3.2.1 CSC Establece a existencia de alternativas á medicina tradicional, valorando o seu fundamento cientifico e os riscos que levan consigo.

x x x

A B3.2 B3.3 CCIB3.3.1 CSC Propón os transplantes como alternativa no tratamento de certas doenzas, valorando as súas vantaxes e os seus inconvenientes.

x x x

A H L

B3.1 B.3.4 CCIB3.4.1 CMCCT Describe o proceso que segue a industria farmacéutica para descrubrir, desenvolver, ensaiar e comercializar os fármacos. x x

76

A B3.3 B3.5 CCIB3.5.1 CSC Xustifica a necesidade de facer un uso racional da sanidade e dos

medicamentos. x x x

B E I

B3.3 B3.6 CCIB3.6.1 CCL CSIEE

Discrimina a información recibida sobre tratamentos médicos e medicamentos en función da fonte consultada.

x x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

H B4.1 B4.1 CCIB4.1.1 CCEC Coñece e explica o desenvolvemento histórico dos estudos levados a cabo dentro do campo da xenética. x x

E G I L

B4.1 B4.2 CCIB4.2.1 CAA CD

Sabe situar a información xenética que posúe calquera ser vivo, establecendo a relación xerárquica entre as estruturas, desde o nucleótido ata os xenes responsables da herdanza.

x

x

C I L

B4.1 B4.3 CCIB4.3.1 CCMT Coñece e explica a forma en que se codifica a información xenética no ADN, xustificando a necesidade de obter o xenoma completo dun individuo e descifrar o seu significado.

x x

I L

B4.1 B4.4 CCIB4.4.1 CCL Describe e analiza as aplicación da enxeñaría xenética na obtención de fármacos, transxénicos e terapias xénicas. x x x

A B

B4.2 B4.5 CCIB4..5.1 CSIEE CSC

Establece as repercusións sociais e económicas da reproducción asistida e a selección e conservación de embrións.

x x x

B L

B4.3 B4.6 CCIB4.6.1 CAA Describe e analiza as posibilidades que ofrece a clonación en diferentes campos. x x x

I L

B4.3 B4.7 CCIB4.7.1 CMCCT Recoñece os tipos de células nai en función da súa procedencia e da súa capacidade xenerativa, e establece en cada caso as aplicación principais.

x x x

77

A B C

B4.4 B4.8 CCIB4.8.1 CSC Valora de xeito crítico os avances cientificos relacionados coa xenética, os seus usos e as súas consecuencias médicas e sociais.

x x x


Explica as vantaxes e os inconvenientes dos alimentos tranxénicos, razoando a conveniencia ou non do seu uso. x x x x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

G H I P

B5.1 B5.1 CCIB5.1.1 CCEC Recoñece a evolución histórica do computador en termos de tamaño e capacidade de proceso.

x

CCIB5.1.2 CCL CD

Explica como se almacena a información en diferentes formatos físicos, tales como discos duros, discos ópticos e memorias, valorando as vantaxes e os inconvenientes de cada un.

x

I L

B5.2 B5.3

B5.2 CCIB5.2.1 CD Compara as prestacións de dous dispositivos dados do mesmo tipo, un baseado na tecnoloxía analóxica e outro na dixital.

x

CCIB5.2.2 CD Explica como se establece a posición sobre a superficie terrestre coa información recibida dos sistemas de satélites GPS ou GLONASS.

x x x

CCIB5.2.3 CD Establece e describe a infraestrutura básica que require o uso da telefonía móbil.

x

CCIB5.2.4 CD CMCCT

Explica o fundamento físico da tecnoloxía LED e as vantaxes que supón a súa alicación en pantallas planas e iluminación. x x

CCIB5.2.5 CD Coñece e describe as especificacións dos últimos dispositivos, valorando as posibilidades que lle poden ofrecer ás persoas usuarias.

x

A I

B5.4 B5.3 CCIB5.3.1 CSC Valora de xeito crítico a constante evolución tecnolóxica e o consumismo que orixina na sociedade.

x x x

B B5.5 B5.4 CCIB5.4.1 CSIEE Xustifica o uso das redes sociais, sinalando as vantaxes que ofrecen e os riscos quesupoñen.

x x

CCIB5.4.2 CSIEE Determina os problemas aos que se enfronta internet e as solución que se barallan.

x x

78

CCIB5.4.3 CD Utiliza con propiedade conceptos específicamente asociados ao

uso de internet x

A B C EG H

B5.5 B5.5 CCIB5.5.1 CSC Describe en que consisten os delitos informáticos máis habituais. x x

CCIB5.5.2 CD Pon de manifestó a necesidade de protexer os datos mediante encriptación, contrasinal, etc.

x x

A B C E G H

B5.4 B5.5

B5.6 CCIB5.6.1 CCL CSC

Sinala as implicacións sociais do desenvolvemento tecnolóxico. x x

Programación de Bioloxía de 2º de bacharelato:

1ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 1: A BASE MOLECULAR E FISICOQUÍMICA

DA VIDA

1 B1.1 Componentes químicos da vida. Concepto de bioelemento. Tipos, propiedades e función dos bioelementos.

1,2,3,4,5 Set- outub- nov

33

B1.2 Os enlaces químicos e a súa importancia en bioloxía.

B1.3 Biomoléculas: concepto, clasificación e técnicas de separación.

B1.4 Biomoléculas inorgánicas. Estrutura e propiedades fisicoquímicas da auga que a fan unha molécula imprescindiblee para a vida. Función dos sales minerais.

B1.5 Fisicoquímica das dispersións acuosas. Difusións, osmose e diálise.

B1.6 Biomoléculas orgánicas: concepto, clasificación, estrutura, propiedades e función biolóxicas de glícidos, lípidos, prótidos e ácidos nucléicos.

B1.7 Encimas: concepto, clasificación, propiedades e función. Catálise enzimática. Activación e inhibición enzimática. Alosterismo.

B1.8 Vitaminas: concepto, clasificación e función.

1ª- 2ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 2: A CÉLULA VIVA. MORFOLOXÍA, ESTRUTURA

E FISIOLOXÍA CELULAR

2 B2.1 A célula como unidade estrutral e funcional dos seres vivos. Teoría celular.

6,7,8,9,10,11 Dec-xan- febreiro

37

B2.2 Evolución dos métodos de estudo das células. Preparación e procesamento das mostras para a observación ao microscopio óptico e electrónico.

B2.3 Morfoloxía celular. Composición, estrutura, función e propiedades das envolturas e dos orgánulos celulares.

B2.4 Modelos de organización celular en procariotas e eucariotas. Células animais e vexetais.

B2.5 Observación microscípica de células procariotas e eucaritoas tanto animais como vexetais.

B2.6 Ciclo celular.

79

80

B2.7 Divisición celular. Mitose en células animais e vexetais.

B2.8 Meiose. Necesidade biolóxica da miose para a reproducción sexual. Importancia da reproducción sexual na evolución dos seres vivos.

B2.9 Observación de células en mitose. Estudo das fases da división celular.

B2.10 Importancia da membrana nos fenómenos de transporte. Tipos de transporte. Endocitose e exocitose.

B2.11 Introducción ao metabolismo: catabolismo e anabolismo.

B2.12 Reaccións metabólicas: aspectos enerxéticos e de regulación.

B2.13 Respiración celular: o seu significado biolóxico. Orgánulos celulares implicados no proceso respiratorio.

B2.14 Diferenzas entre as vías aeróbicas e anaeróbicas.

B2.15 As fermentacións e as súas aplicacións. Observación do proceso de fermentación mediante lévedos.

B2.16 Fotosíntese: localización celular en procariotas e eucariotas. Etapas do proceso fotosintético. Balance global.

B2.17 Importancia biolóxica da fotosíntese.

B2.18 Quimiosíntese.

3ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 3: XENÉTICA E EVOLUCIÓN

3 B3.1 Xenética molecular. Importancia biolóxica do ADN como portador da información xenética. Concepto de xene.

12,13,14 Marzo 17

B3.2 Replicación do ADN. Etapas da replicación. Diferenzas entre o proceso replicativo entre eucariotas e procariotas.

B3.3 ARN: tipos e función.

B3.4 Fluxo da información xenética nos seres vivos.

B3.5 Expresión dos xenes. Transcrición e tradución xenéticas en procariotas e eucariotas. O código xenético na información xenética.

B3.6 Resolución de problemas de xenética molecualr.

B3.7 Regulación da expresión xénica.

B3.8 Mutacións: tipos. Axentes mutaxénicos.

B3.9 Mutacións e cancro.

B3.10 Implicacións das mutacións na evolución e na aparición de novas especies.

B3.11 Enseñería xenética: principais

81

liñas actuas de investigación. Organismos modificados xeneticamente.

B3.12 Proxecto xenoma: repercusións sociais e valoracións éticas da manipulación xenética e das novas terapias xénicas.

B3.13 Xenética mendeliana. Teoría cromosómica da herdanza. Determinismo do sexo e herdanza ligada ao sexo e influída polo sexo.

B3.14 Evidencias do proceso evolutivo.

B3.15 Darwinismo e neodarwinismo: teoría sintética da evolución.

B3.16 Xenética de poboacións. Frecuencias xénicas e a súa relación coa evolución.

B3.17 A mutación e a recombinación xénica como procesos que xeran cambios e adaptacións. Principios da selección natural.

B3.18 Evolución e biodiversidade.

B3.19 Proceso de especiación. Modelos de especiación.

3ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 4: O MUNDO DOS MICROORGANISMOS E AS

SÚAS APLICACIÓNS. BIOTECNOLOXÍA

4 B4.1 Microbioloxía. Concepto de microorganismos. Microorganismos con organización celular e sen ela.

15,16 Abril 12

B4.2 Virus, outras formas acelulares e partículas infectivas subvirais. Bacterias. Fungos microscópicos. Protozoos. Algas microscópicas.

B4.3 Observación microscópica de protozoos, algas e fungos.

B4.4 Métodos de estudo dos

microorganismos. Esterilización e pasteurización.

B4.5 Realización de experiencias de cultivo de microorganismos.

B4.6 Microorganismos nos ciclos xeoquímicos.

B4.7 Microorganismos como axentes produtores de doenzas.

B4.8 Biotecnoloxía. Utilización dos microorganismos nos procesos industriais: produtos elaborados por biotecnoloxía.

B4.9 Realización de experiencias con microorganismos fermentadores.

82

3ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 5: O SISTEMA INMUNITARIO. AINMUNOLOXÍA

E AS SÚAS APLICACIÓNS

5 B5.1 Concepto actual de inmunidade. Sistema inmunitario. Defensas internas inespecíficas.

17,18 Maio 8

B5.2 Inmunidade específica: características e tipos (celular e humoral). Células responsables.

B5.3 Identificación de células inmunitarias mediante a súa observación.

B5.4 Mecanismo de acción da resposta inmunitaria. Memoria inmunolóxica.

B5.5 Antíxenos e anticorpos. Estrutura dos anticorpos. Formas de acción. A s´lua función na resposta inmune.

B5.6 Reacción antíxeno-anticorpo: tipos e características.

B5.7 Inmunidade natural e artificial ou adquirida. Soros e vacinas. A súa importancia na loita contra as doenzas infecciosas.

B5.8 Disfuncións e deficiencias do sistema inmunitario. Alerxias e inmunodeficiencias.

B5.9 Sistema inmunitario e cancro.

B5.10 A SIDA e os seus efectos no sistema inmunitario.

B5.11 Doenzas autoinmunes.

B5.12 Anticorpos monoclonais e enxeñaría xenética.

B5.13 .transplante de órganos e problemas de rexeitamento. Reflexión ética sobre a doazón de órganos, médula e sangue.

83

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




I E

B1.1 B1.2 B1.3

B1.1 BB1.1.1. CAA CMCCT

Describe técnicas instrumentais e métodos físicos e químicos que permiten o illamento das moléculas e a súa contribución ao grande avance da experimentación biolóxica.

Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

BB1.1.2. CAA Clasifica os tipos de bioelementos relacionando cada un coa súa proporción e coa súa función biolóxica. x

BB1.1.3. CMCCT CD

Discrimina os enlaces químicos que permiten a formación de moléculas inorgánicas e orgánicas presentes nos seres vivos. x

I L E

B1.4 B1.5

B1.2 BB1.2.1. CAA Relaciona a estrutura química da auga coas súas funcións biolóxicas. x

BB1.2.2. CMCCT Distingue os tipos de sales minerais e relaciona a composición coa función. x

BB1.2.3. CMCCT CAA CD

Contrasta e realiza experiencias dos procesos de difusión, osmose e diálise, e interpreta a súa relación coa concentración salina das células.

x

x

D L

B1.6 B1.3 BB1.3.1. CAA CSIEE

Recoñece e clasifica os tipos de biomoléculas orgánicas, e relaciona a súa composición química coa súa estrutura e coa súa función. x

BB1.3.2. CSIEE CMCCT

Deseña e clasifica experiencias identificando en mostras biolóxicas a presenza de moléculas orgánicas.

x x

BB1.3.3. CAA CMCCT CD

Constrasta e relaciona os procesos de diálise, centrifugación e electroforese, e interpreta a súa relación coas biomoléculas orgánicas.

x

84

I G

B1.6 B1.4 BB1.4.1. CMCCT CD

Identifica os monómeros e distingue os enlaces químicos que permiten a síntese das macromoléculas: enlaces O-glicosídico, enlace éster, enlace peptidico e enlace O-nucleosídico.

x

I B1.6 B1.5 BB1.5.1. CCL Describe a composición e a función das principais biomoléculas orgánicas. x

L B1.7 B1.6 BB1.6.1. CAA CMCCT

Contrasta o papel fundamentas dos encimas como biocatalizadores, e relaciona as súas propiedades coa súa función catalítica. x

L Ñ

B1.8 B1.7 BB1.7.1. CAA CCEC

Identifica os tipos de vitaminas asociando a súa imprescindible función coas doenzas que preveñen. x x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

I E

B2.1 B2.2 B2.3 B2.4

B2.1 BB2.1.1. CAA CMCCT CD

Compara unha célula procariota con unha eucariótica, e identifica os orgánulos citoplasmáticos presentes nelas. x

D E L

B2.3 B2.4 B2.5

B2.2 BB2.2.1. CSIEE Esquematiza os orgánulos citoplasmáticos e recoñece as súas estruturas. x

BB2.2.2. CSIEE CAA

Analiza a relación entre a composición química, a estrutura e a ultraestrutura dos orgánulos celulares, e a súa función. x

I B2.6 B2.3 BB2.3.1. CCL CD

Identifica as fases do ciclo celular, e explica os principais procesos que acontecen en cada unha. x

E L

B2.7 B2.8 B2.9

B2.4 BB2.4.1. CAA CMCCT CD

Recoñece en microfotografías e esquemas as fases da mitose e da meiose, e indica os acontecementos básicos que se producen en cada unha.

x x

85

BB2.4.2. CAA

CSIEE Establece as analoxías e as diferenzas máis significativas entre mitose e miose. x x

E B2.8 B2.5 BB2.5.1. CAA CCL CMCCT

Resume a relación da meiose coa reprodución sexual, o aumento da variabilidade xenética e a posibilidade de evolución das especies. x

E I M

B2.10 B2.6 BB2.6.1. CAA CCL CSIEE

Compara e distingue os tipos e os subtipos de transporte a través das membranas, e explica detalladamente as características de cada un.

x

L B2.11 B2.12

B2.7 BB2.7.1. CAA CSIEE CCL

Define e interpreta os procesos catabólicos e anabólicos, asi como os intercambios enerxéticos asociados a eles. x

E I F

B2.13 B2.8 BB2.8.1. CAA CMCCT

Sitúa, a nivel celular e a nivel de orgánulo, o lugar onde se produce cada un destes procesos, e diferencia en cada caso as rutas principais de degradación e de síntese, e os encimas e as moléculas máis importantes responsables dos devanditos procesos.

x

I B2.14 B2.15

B2.9 BB2.9.1. CMCCT Contrasta as vías aeróbicas e anaeróbicas, e establece a súa relación co seu rendemento enerxético. x x

BB2.9.2. CCEC CSC

Valora a importancia das fermentacións en numerosos proceso industriais, e recoñece as súas aplicacións. x x

L B2.16 B2.10 BB2.10.1. CAA CSIEE

Identifica e clasifica os tipos de organismos fotosintéticos. x

BB2.10.2 CAA Localiza a nivel subcelular onde se leva a cabo cada fase, e destaca os procesos que teñen lugar. x

A L

B2.17 B2.11 BB2.11.1. CAA Contrasta a importancia biolóxica da fotosíntese para o mantemento da vida na Terra. x

E I

B2.18 B2.12 BB2.12.1. CCEC Valora o papel biolóxico dos organismos quimiosintéticos. x

86

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

I D

B3.1 B3.1 BB3.1.1. CCL CSC CCEC

Describe a estrutura e composición química do ADN, e recoñece a súa importancia biolóxica como molécula responsable do almacenamento, a conservación e a transmisión da información xenética.

x

L B3.2 B3.2 BB3.2.1. CAA CMCCT

Diferencia as etapas da replicación e identifica os encimas implicadas nela. x

I L

B3.3. B3.4 B3.5

B3.3 BB3.3.1. CAA CMCCT

Establece a relación do ADN co proceso de síntese de proteínas. x

I L

B3.3 B3.5 B3.6

B3.4 BB3.4.1. CAA Diferencia os tipos de ARN e a función de cada un nos procesos de transcrición e tradución. x

BB3.4.2. CAA CMCCT

Recoñece e indica as características fundamentais do código xenético, e aplica ese coñecemento á resolución de problemas de xenética molecular.

x

G M

B3.5 B3.6 B3.7

B3.5 BB3.5.1. CD CMCCT

Interpreta e explica esquemas dos procesos de replicación, transcrición e tradución. x

BB3.5.2. CMCCT Resolve exercicios prácticos de replicación, transcrición e tradución, e de aplicación do código xenético. x

CAA CD

Identifica e distingue os encimas principais relacionados cos procesos de transcrición e tradución. x

B Ñ

B3.8 B3.6 BB3.6.1. CCL Describe o concepto de mutación e establece a súa relación cos fallos na transmisión da información xenética. x

87

BB3.6.2. CAA

CSC Clasifica as mutacións e identifica os axentes mutáxenos máis frecuentes. x

H L Ñ

B3.9 B3.10

B3.7 BB3.7.1. CAA CSC CCEC

Asocia a relación entre a mutación e o cancro, e determina os riscos que implican algúns axentes mutaxénicos. x

BB3.7.2. CAA CSC CCEC

Destaca a importancia das mutacións na evolución e na aparición de novas especies. x

A G

B3.11 B3.8 B3.8.1 CSIEE CSC CCEC

Resume e realiza investigación sobre técnicas desenvolvidas nos procesos de manipulación xenética para a obtencións de organismos transxénicos.

x x

A C D

B3.12 B3.9 BB3.9.1. CSC CCEC

Recoñece e indica os descubrimentos máis recentes sobre o xenoma humano e as súas aplicacións en enxeñería xenética, e valora as súas implicación éticas e sociais.

x x

B E M

B3.13 B3.10 BB3.10.1. CAA CMCCT

Analiza e predí aplicando os principios da xenética mendeliana, os resultados dos exercicios de transmisión de caracteres autosómicos, caracteres ligados ao sexo e influídos polo sexo.

x

x

B I

B3.14 B3.11 BB3.11.1. CSIEE CCL

Argumenta evidencias que demostran o feito evolutivo. x

M B.15 B3.12 BB3.12.1. CAA Identifica os principios da teoría darwinista e neodarwinista, e compara as súas diferenzas. x

A B3.16 B3.13 BB3.13.1. CMCCT Distingue os factores que inflúen nas frecuencias xénicas. x

88

BB3.13.2. CAA

CMCCT CSIEE

Comprende e aplica modelos de estudo das frecuencias xénicas na investigación privada e en modelos teóricos.. x

D E L

B3.17 B3.14 BB3.14.1 CSC CCEC

Ilustra a relación entre mutación e recombinación, o aumento da diversidade e a súa influencia na evolución dos seres vivos. x

L A

B3.18 B3.19

B3.15 BB3.15.1. CCEC CAA

Distingue tipos de especiación e identifica os factores que posibilitan a segregación dunha especie orixinal en dúas especies diferentes.

x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

L M

B4.1 B4.1 BB4.1.1. CSIEE Clasifica os microorganismos no grupo taxonómico ao que pertencen. x

E B4.2 B4.3

B4.2 BB4.2.1. CSIEE Analiza a estrutura e composición dos microorganismos e relaciónaas coa súa función. x

L M

B4.4 B4.5

B4.3 BB4.3.1. CD CMCCT

Describe técnicas instrumentais que permiten o illamento, o cultivo e os estudo dos microorganismos para a experimentación biolóxica.

x

A L

B4.6 B4.4 BB4.4.1. CCL CMCCT

Recoñece e explica o papel fundamental dos microorganismos nos ciclos xeoquímicos. x

B C D

B4.7 B4.5 BB4.5.1. CSC CD

Relaciona os microorganismos patóxenos máis frecuentes coas doenzas que orixinan. x x

A C G Ñ

B4.8 B4.9

B4.6 BB4.6.1. CAA CCEC CSC CMCCT

Analiza a intervención dos microorganismos en numerosos procesos naturais e industriais, e as súas numerosas aplicacións. x x

89

BB4.6.2 CCEC

CSC CMCCT

Recoñece e identifica os tipos de microorganismos implicados en procesos fermentativos de interese industrial. x x

BB4.6.3. CD CMCCT

Valora as aplicacións da biotecnoloxía e a enxeñería xenética na obtención de produtos farmacéuticos, en medicina e en biorremediación, para mantemento e mellora do medio.

x x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

D E B

B5.1 B5.1 BB5.1.1. CAA CSIEE

Analiza os mecanismos de autodefensa dos seres vivos e identifica os tipos de resposta inmunitaria. x

L I

B5.2 B5.3

B5.2 BB5.2.1. CCL Describe as características e os métodos de acción das células implicadas na resposta inmune. x

I L

B5.4 B5.3 BB5.3.1. CAA Compara as características da resposta inmune primaria e secundaria. x

E G I

B5.5 B5.4 BB5.4.1. CCL CAA

Define os conceptos de antixeno e de anticorpo, e recoñece a estrutura e composición química dos anticorpos. x

I L

B5.6 B5.5 BB5.5.1. CAA Clasifica os tipos de reacción antlíxeno-anticorpo e resume as características de cada un. x

I L

B5.7 B5.6 BB5.6.1. CAA Destaca a importancia da memoria inmunolóxica no mecanismo de acción da resposta inmunitaria e asóciaa coa síntese de vacinas e soros.

x x

90

H Ñ

B5.8 B5.9

B5.7 BB5.7.1. CCL CSIEE

Resume as principais alteracións e disfuncións do sistema inmunitario, e analiza as diferenzas entre alerxias e inmunodeficiencias.

x

H G A

B5.10 B5.8 BB5.8.1. CAA CD CCL

Describe o ciclo de desenvolvemento do VIH. x x

E I

B5.11 B5.9 BB5.9.1. CSIEE CSC CCEC

Clasifica e cita exemplos das doenzas autoinmunes máis frecuente, asi como os seus efectos sobre a saúde. x x

E A C

B5.12 B5.13

B5.10 BB5.10.1. CSC CCEC

Recoñece e valora as aplicacións da inmunoloxía e da enxeñería xenética para a produción de anticorpos monoclonais. x x

BB5.10.2 CAA CSC CCEC

Describe os problemas asociados ao transplante de órganos, e identifica as células que actúan. x x

BB5.10.3. CSC CCEC

Clasifica e entende os tipos de transplantes e relaciona os avances neste ámbito co impacto futuro na doazón de órganos, médula e sangue.

x x

Programación de Xeoloxía de 2º de bacharelato:

1ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 1: O PLANETA TERRA E O SEU ESTUDO

1 B1.1 Perspectiva xeral da xeoloxía, os seus obxectos de estudo, os seus métodos de traballo e a súa utilidade científica e social: definición de xeoloxía e especialidades. O traballo dos/das xeólogos/as.

1 Setemb 3

B1.2 A metodoloxía científica e a xeoloxía.

B1.3 Tempo xeolóxico e principios fundamentais da xeoloxía.

B1.4 A terra como planeta dinámico e en evolución. A Tectónica de Placas como teoría global da Terra.

B1.5 Xeoplanetoloxía: características dos demáis planetas e da Lúa, en comparación coa evolución xeolóxica do noso planeta.

B1.6 Xeoloxía na vida cotiá. Problemas ambientais e xeolóxicos globais.

1ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 2: MINERAIS: OS COMPOÑENTES DAS ROCHAS

2 B2.1 Materia mineral e concepto de mineral. Relación entre estrutura cristalina, composición química e propiedades dos minerais.

4 Nov- Dec

10

B2.2 Relación entre as características dos minerais e a súa utilidade práctica.

B2.3 Comprobación das características da materia mineral.

B2.4 Clasificación químico-estrutural dos minerais.

B2.5 Técnicas para a identificación de minerais.

B2.6 Recoñecemento de visu de das especies minerais máis común.

B2.7 Formación, evolución e transformación dos minerais. Estabilidade e inestabilidade mineral.

B2.8 Os diagramas de fases e a evolución e transformación dos minerais.

B2.9 Procesos xeolóxicos formadores de minerais e rochas: magmáticos, metamórficos, hidrotermais, superxénicos e sedimentarios.

91

92

B2.10 Principais minerais orixinados nos diferentes procesos xeolóxicos.

1º- 2ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 3: ROCHAS ÍGNEAS, SEDIMENTARIAS E METAMÓRFICAS

3 B3.1 Concepto de rocha e descrición das súas principais características. Criterios de clasificación.clasificación dos principis grupos de rochas ígneas, sedimentarias e metamórficas.

5,6,7 Dec-Xan- Feb

29

B3.2 Ciclo das rochas. Relación coa tectónica de placas.

B3.3 Técnicas de identificación e recoñecemento de visu das rochas máis común en Galicia.

B3.4 Orixe das rochas ígneas. Conceptos e propiedades dos magmas. Evolución e diferenciación magmática.

B3.5 Clasificación das rochas ígneas. Rochas ígneas en Galicia.

B3.6 Orixe das rochas sedimentarias. Proceso sedimentario: meteorización, erosión, transporte, depósito e diaxénese. Cuncas e ambientes sedimentarios.

B3.7 Clasificación das rochas sedimentarias.

B3.8 Cuncas sedimentarias galegas.

B3.9 Orixe das rochas metamórficas. Tipos de metamorfismo. Facies metamórficas e condicións fisicoquímicas de formación.

B3.10 Clasificación das rochas metamórficas. Metamorfismo en Galicia.

B3.11 Fluídos hidrotermais e a súa expresión en superficie. Depósitos hidrotermais e procesos metasomáticos.

B3.12 Magmatismo, sedimentación, metamorfismo e hidrotermalismo no marco da tectónica de placas.

B3.13 Hidrotermalismo en Galicia.

1ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 4: A TECTÓNICA DE PLACAS: UNHA TEORÍA

GLOBAL

4 B4.1 Evolución histórica desde a deriva continental á tectónica de placas.

2,3 Setemb- Outubr

23

B4.2 Mapa das placas tectónicas.

B4.3 Límites das placas. Procesos intraplaca e interplaca. Evolución futura.

B4.4 Cálculo informático do movemento de calquera punto respecto as

93

outras placas.

B4.5 Causas do movemento das placas. Relación coa dinámica do interior do planeta.

B4.6 Mecánica de rochas. Esforzos e deformacións.

B4.7 Principais estruturas xeolóxicas: dobras e fallas.

B4.8 Evolución dos oróxenos. Procesos oroxénicos e xeoloxía galega.

B4.9 Relación da tectónica de placas cos principais aspectos da xeoloxía e o paleoclima do planeta.

B4.10 Sismicidade, vulcanismo e tectónica de placas.

B4.11 A tectónica de placas e a historia da Terra. Modelos informáticos para describir a evolución pasada e futura das placas.

2ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 5: PROCESOS XEOLÓXICOS EXTERNOS

5 B5.2 Axentes causantes dos procesos xeolóxicos externos.

8,9 Febr-Mar 17

B5.3 Axentes atmosféricos, augas continentais e mariñas e seres vivos, incluída a acción antrópica, como axentes que orixinan os procesos xeolóxicos externos.

B5.4 Radiación solar e gravidade como motores dos procesos xeolóxicos externos.

B5.5 Metorización: tipos.

B5.6 Procesos edafoxenéticos. Evolución e tipos de solo.

B6.7 Movementos de ladeira:tipos, factores que inflúen nos procesos.

B5.8 Acción xeolóxica da auga. Distribución da auga na Terra. Ciclo hidrolóxico.

B5.9 Augas superficiais: procesos e formas resultantes.

B5.10 Glaciares: tipo, procesos e formas resultantes.

B5.11 O mar: ondas, mareas e correntes de deriva. Procesos e formas resultantes.

B5.12 Acción xeolóxica do vento: procesos e formas resultantes. Desertos.

B5.13 Circulación atmosférica e situación dos desertos. Principais desertos do planeta.

B5.14 Litoloxía e relevo (relevo cárstico e granítico)

B5.15 Estrutura e relevo. Relevos estruturais.

B5.16 Relación entre as paisaxes e os procesos xeolóxicos externos.

B5.17 A paisaxe galega e os procesos xeolóxicos responsables. Xeomorfoloxía de Galicia.

94

3ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 6: TEMPO XEOLÓXICO E XEOLOXÍA HISTÓRICA

6 B6.1 O tempo en Xeoloxía. Debate sobre a idade da Terra. Uniformismo fronte a catastrofismo. Rexistro estratigráfico.

1 Nov 12

B6.2 Método do actualismo: aplica. Principio de superposición dos estratos. Fósiles.ación á reconstrución paleoambiental. Estruturas sedimentarias e bioxénicas. Paleoclimatoloxía.

B6.3 Métodos de datación: xeocronoloxía relativa e absolut Bioestratigrafía. Métodos radiométricos de datación absoluta.

B6.4 Interpretación de cortes xeolóxicos e de mapas topográficos. Elaboración e interpretación de columnas estratigráficas.

B6.5 Táboa de tempo xeolóco: unidades cronoestratigráficas e xeocronolóxicas.

B6.6 Xeoloxía histórica. Evolución xeolóxica e biolóxica da Terra desde o arcaico á actualidade, resaltando os principais eventos. Primates e evolución do xénero Homo.

B6.7 Cambios climáticos naturais.

Relación entre fenómenos naturais e cambios climáticos.

B6.8 Cambio climático actual. Influencia da actividade humana.

3ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 7: RISCOS XEOLÓXICOS

7 B7.1 Riscos naturais: perigo, vulnerabilidade, exposición e custo.

11 Abril 7

B7.2 Clasificación dos riscos naturais: endóxenos, exóxenos e extraterrestres.

B7.3 Principais riscos endoxenos: terremotos e volcáns.

B7.4 Principais riscos exóxenos: movementos de ladeira, inundacións e dinámica litoral.

B7.5 Situar os principais riscos endóxenos e esóxenos do noso pais. Relaciona a súa distribución coas características xeolóxicas de

95

cada zona.

B7.6 Análise e xestión de riscos: cartografías de inventario, susceptibilidade e grao de perigo.

B7.7 Prevención: campañas e medidas de autoprotección.

B7.8 Análise dos principais fenómenos

naturais acontecidos no planeta e en Galicia durante o curso escolar.

3ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 8: RECURSOS MINERAIS E ENERXÉTICOS E

AUGAS SUBTERRÁNEAS

8 B8.1 Recursos renovables e non renovables.

12 Abril 6

B8.2 Clasifiación dos recursos minerais e enerxéticos en función do seu interese económico, social e ambiental.

B8.3 Depósitos minerais. Conceptos de reservas e leis. Principais tipos de depósitos de interese económico a nivel mundial.

B8.4 Exploración, avaliación e explotación sustentable de recursos minerais e enerxéticos.

B8.5 Xestión e protección ambiental nas explotacións de recursos minerais e enerxéticos.

B8.6 Ciclo hidrolóxico e augas subterráneas. Nivel freático, acuíferos e resuxencias. Circulación da auga a través dos materiais xeolóxicos.

B8.7 A auga subterránea como recurso natural: captación e explotación sustentable. Posibles problemas ambientais: salinización de acuíferos, subsidencia e contaminación. Contaminación das augas subterráneas en Galicia.

3ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 9: XEOLOXÍA DE ESPAÑA

9 B9.1 Prinipais dominios xeolóxicos da Península Ibérica, as Baleares e as Canarias.

13,14 Maio 4

B9.2 Principais eventos xeolóxicos na historia da Península Ibérica, as Baleares e as Canarias: orixe do Atlántico, do Cantábrico e do Mediterráneo, e formación das principais cordilleiras e concas.

B9.4 Evolución dos procesos xeodinámicos do planeta relacionados coa historia xeolóxica da Iberia, as Baleares e as

96

Canarias.

B9.5 Evolución xeolóxica de Galicia no marco da Tectónica de placas.unidades paleoxeográficas de Galicia.

3ªAV


Temporalización

UD/ Tema/ Prox.


BLOQUE 10: XEOLOXÍA DE CAMPO

10 B10.1 Metodoloxía científica e traballo de campo. Normas de seguridade e autoprotección no campo.


Maio 2

B10.2 Equipo de campo do/da xeóologo/ a.

B10.3 Técnicas de interpretación cartográfica e orientación. Lectura de mapas xeolóxicos sinxelos.

B10.4 De cada práctica de campo: -Estudos previos de consulta de mapas, fotografías aéreas, bibliografía, etc. - Confirmación no itinerario da xeoloxía básica da rexión e os elementos singulares do patrimonio xeolóxico do lugar. - avaliación dos elementos singulares do patrimonio xeolóxico do lugar.

B10.5 Concepto de patrimonio xeolóxico e puntos de interese xeolóxico (PIX). Principais exemplos en Galicia.

97

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Práctic as

I L

B1.1 B1.1 XB1.1.1. CMCCT CSC

Comprende a importancia da xeoloxía na sociedade, e coñece e valora o traballo dos/das xeólogos/as en distintos ámbitos sociais.

x

L B1.2 B1.2 XB1.2.1. CCEC CAA

Seleccióna información, analiza datos, formula preguntas pertinentes e procura respostas para un pequeño proxecto relacionado coa xeoloxía.

x

I E

B1.3 B1.3 XB1.3.1. CMCCT CAA

Comprende o significado de tempo xeolóxico e utiliza principios fundamentais da xeoloxía, como a horizontalidade, a superposición, o actualismo e o uniformismo.

x x

L B1.4 B1.4 XB1.4.1. CAA CMCCT

Interpreta algunhas manifestacións do dinamismo terrestre como consecuencia da tectónica de placas. x x

L B1.5 B1.5 XB1.4.5. CMCCT CSC

Analiza información xeoóxica da Lúa e doutros planetas do Sistema Solar, e compáraa coa evolución xeolóxica da Terra.

x

B A D


Identifica manifestacións da xeoloxía no ámbito diario, coñecendo usos e aplicación desta ciencia na economía, na política, no desenvolvemento sustentable na protección ambiental.

x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

I L

B2.1 B2.2 B2.3

B2.1 XB2.1.1. CMCCT CAA

Identifica as características que determinan a materia mineral, por medio de actividades prácticas con exemplos de minerais con propiedades contrastadas, relacionando a utilizacións dalgúns minerais coas súas propiedades.

x x x

L D

B2.4 B2.5 B2.6

B2.2 XB2.2.1. CMCCT Recoñece os grupos minerais e identif´licaos polas súas características fisicoquímicas, e recoñece por medio dunha práctica de visu algúns dos minerais máis común.

x x x

98

I E

B2.7 B2.8

B2.3 XB2.3.1. CAA CCL

Compara as situacións en que se orixinan os minerais, elaborando táboas segundo as súas condicións fisicoquímicas de estabilidade, e coñece algúns exemplos de evolución e transformación mineral por medio de diagramas de fases.

x x

I B2.9 B2.10

B2.4 XB2.4.1. CAA Compara os ambientes e os procesos xeolóxicos en que se forman os minerais e as rochas, e identifica algúns minerais como característicos de cada proceso xeolóxicos de formación.

x x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident estándar

Comp clave

Estándares de aprendizaxe/ Grao mínimo de consecución 50%


Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

I L

B3.1 B3.2 B3.3

B3.1 XB3.1.1. CMCCT Explica o concepto de rocha e as súas principais características. x x

XB3.1.2 CCEC CMCCT

Identifica mediante unha proba visual, en fotografías e/ou con espécimenes reais, variedades e formacións de rochas, realizando exercicios prácticos na aula e elaborando táboas comparativas das súas características.

x x x

D I

B3.4 B3.5

B3.2 XB3.2.1. CMCCT Describe a evolución do magma segundo a súa natureza, utilizando diagramas e cadros sinópticos. x x

I L

B3.6 B3.7 B3.8

B3.3 XB3.3.1. CCL CMCCT

Comprende e describe o proceso de formación das rochas sedimentarias, desde a meteorización da área fonte, pasando polo transporte e o depósito, á diaxénese, utilizqando unha linguaxe cientifica axeitada ao seu nivel educativo.

x x

XB3.3.2 CCL CMCTT

Comprende e describe os conceptos de facies sedimentarias e medios sedimentarios, identificando e localizando algunhas sobre un mapa e/ou no seu ámbito xeográfico-xeolóxico.

x x

I E

B3.9 B3.10

B3.4 XB3.4.1. CMCCT CSIEE

Comprende o concepto de metamorfismo e os seus tipos, asociándoos ás condicións de presión e temperatura, e é quen de elaborar cadros sinópticos comparando os devantitos tipos.

x x

99

I B3.11 B3.5 XB3.5.1. CD

CMCCT Comprende o concepto de fluidos hidrotermais, localizando datos, imaxes e videos na rede sobre fumarolas e géysers actuais, e identifica os depósitos asociados.

x

L D

B3.12 B3.13

B3.6 XB3.6.1. CMCCT CCEC

Comprende e explica os fenómenos ígneos, sedimentarios e hidrotermais en relación coa tectónica de placas. x x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

I E

B4.1 B4.2

B4.1 XB4.1.1. CAA CD

Compara, en diferentes partes do planeta, o mapa simplificado de placas tectónicas con outros máis actuais achegados pola xeoloxía e a xeodesia. x x

I B4.3 B4.4 B4.5

B4.2 XB4.2.1 CD Coñece canto e como se moven as placas tectónicas, e utiliza programas informáticos de uso libre para coñecer a velocidade relativa do seu centro docente (ou outro punto de referencia) respecto ao resto de placas tectónicas.

x

XB4.2.2. CAA Entende e explica porque se moven as placas tectónicas e que relación ten coa dinámica do interior terrestre. x x

I B4.6 B4.3 XB4.3.1. CCL CMCCT

Comprende e describe como se deforman as rochas. x X

E M

B4.7 B4.4 XB4.4.1. CCL CAA

Coñece as principais estruturas xeolóxicas. x x x E L

B4.8 B4.5 XB4.5.1. CCL CAA

Coñece e describe as principais características dos modelos de oróxenos. x x

B I

B4.9 B4.10

B4.6 XB4.6.1. CAA Explica os principais trazos do relevo do planeta e a súa relación coa tectónica de placas. x x

100

XB4.6.2 CAA

CMCCT Comprende e explica a relación entre a tectónica de placas, o clima e as variacións do nivel do mar.

x

XB4.6.3. CAA CMCCT

Coñece e argumenta como a distribución de rochas, a escala planetaria, está controlada pola tectónica de placas. x

x

XB4.6.4. CAA CSIEE

Relaciona as principais estruturas xeolóxicas (dobras e fallas) coa tectónica de placas. x x

XB4.6.5. CAA CMCCT

Comprende e describe a distribución da sismicidade e o vulcanismo no marco da tectónica de placas. x x

E G

B4.11 B4.7 XB4.7.1. CD CMCCT

Entende como evoluciona o mapa das placas tectónicas ao longo do tempo e visualiza, a través de programas informáticos, a evolución pasada e futura das placas.

x x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

L M

B5.2 B5.1 XB5.1.1. CAA Comprende e analiza como os procesos externos transforman o relevo. x x

A B L

B5.3 B5.2 XB5.2.1. CMCCT Identifica o papel da atmosfera, a hidrosfera e a biosfera (incluída a acción antrópica).

x

A E H

B5.4 B5.3 XB5.3.1. CAA Analiza o papel da radiación solar e da gravidade como motores dos procesos xeolóxicos externos. x x

E B5.5 B5.4 XB5.4.1. CMCCT Diferencia os tipos de meteorización. x x

101

B5.6 XB5.4.2 CMCCT

CAA Coñece os principais procesos edafoxenéticos e a súa relación cos tipos de solos. x x

E L

B5.7 B5.5 XB5.5.1. CMCCT Identifica os factores que favorecen ou dificultan os movementos de ladeira e coñece os seus principais tipos. x x

A C I


Coñece a distribución da auga no planeta, e comprende e describe o ciclo hidrolóxico.

x

A L E

B5.9 B5.7 XB5.7.1. CAA CSIEE

Relaciona os procesos de escoramento superficial e as súas formas resultantes. x

x x

I E


Diferencia as formas resultantes da modelaxe glacial, asociándoas co seu proceso correspondente. x x x

I E


Comprende a dinámica mariña e relaciona as formas resultantes co seu proceso correspondente. x x x

I E

B5.12 B5.10 XB5.10.1. CMCCT Diferencia formas resultantes da modelaxe eólica. x

x x E L

B5.13 B5.11 XB5.11.1. CMCCT Sitúa a localización dos principais desertos. x

L I

B5.14 B5.12 XB5.12.1. CAA Relaciona algúns relevos singulares co tipo de rocha. x x x I L

B5.15 B5.13 XB5.13.1. CAA Relaciona algúns relevos singulares coa estrutura xeolóxica. x x x G L

B5.16 B5.17

B5.14 XB5.14.1. CD A través de fotografías ou de visitas con Google Earth a diferentes paisaxes locais ou rexionais, relaciona o relevo cos axentes e os procesos xeolóxicos externos.

x x

102

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Práctic as

C M

B6.1 B6.1 XB6.1.1. CSC CSIEE

Argumenta sobre a evolución do concepto de tempo xeolóxico e a idea da idade da Terra ao longo da historia do pensamento cientifico.

x

E L

B6.2 B6.2 XB6.2.1. CAA Entende e desenvolve a analoxía dos estratos como as páxinas do libro onde está escrita a historia da Terra.

x

XB6.2.2. CAA Coñece a orixe dalgunhas estruturas sedimentarias orixinadas por correntes (ripples e estratificación cruzada) e bioxénicas (galerías e pistas), e utilízaas para a reconstrucción paleoambiental.

x x x

I A

B6.3 B6.4

B6.3 XB6.3.1. CMCCT CAA

Coñece e utiliza os métodos de datación relativa e das interrupcións no rexistro estratigráfico a partir da interpretación de cortes xeolóxicos e correlación de columnas estratigráficas.

x

x x

I E

B6.5 B6.4 B6.4.1. CMCCT CCEC

Coñece as unidades cronoestratigráficas, e amosa o seu manexo en actividades e exercicios. x x x

C L

B6.6 B6.5 B6.5.1. CMCCT CSIEE

Analiza algúns dos cambios climáticos, biolóxicos e xeolóxicos que aconteceron nas diferentes eras xeolóxicas, e confecciona resumos explicativos ou táboas.

x x

A B C M

B6.7 B6.8

B6.6 B6.6.1. CSC CAA

Relaciona fenómenos naturais con cambios climáticos, e valora a influencia da actividade humana.

x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Práctic as

I B7.1 B7.1 XB7.1.1. CMCCT CAA

Coñece e utiliza os principais termos no estudo dos riscos naturais: risco, perigo, vulnerabilidade e custo. x x

E I

B7.2 B7.2 XB7.2.1. CMCCT Coñece os prinipais riscos naturais e clasifícaos en función da súa orixe endóxena, exóxena ou extraterrestre. x x

103

E A

B7.3 B7.4

B7.3 XB7.3.1. CAA Analiza casos croncretos dos principais fenómenos naturais que acontecen no noso pais: terremotos, erupcións volcánicas, movementos de ladeira, inundacións e dinámica litoral.

x

C E

B7.5 B7.4 XB7.4.1. CAA CMCCT

Coñece os riscos máis importantes no noso país e relaciona a súa distribución con determinadas características de cada zona.

X

A H

B7.6 B7.5 XB7.5.1. CAA Interpreta as cartografías de risco. x

A M C

B7.7 B7.6 XB7.6.1. CAA CSC

Coñece e valora as campañas de prevención e as medidas de autoprotección.

x

A H

B7.8 B7.7 XB7.7.1. CAA Analiza e comprende os principais fenómenos naturais acontecidos durante o curso no planeta, o pais e o seu ámbito local.

x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Práctica s

A H

B8.1 B8.1 XB8.1.1. CMCCT Coñece e identifica os recursos naturais como renovables ou non renovables.

x

C L

B8,2 B8.2 XB8.2.1. CMCCT CAA

Identifica a procedencia dos materiais e dos obxectos que o/a rodean, e realiza unha táboa sinxela onde se indique a relación entre a materia prima e os materiais ou obxectos.

x x

A C H M

B8.3 B8.3 XB8.3.1. CD CAA

Localiza información na rede de diversos tipos de depósitos, e relaciónaos con algún dos procesos xeolóxicos formadores de minerais e de rochas.

x

A H


Elabora táboas e gráficos sinxelos a partir de datos económicos de explotacións mineiras, estima un balance económico e interpreta a evolución dos datos.

x

104

A B H

B8.5 B8.5 XB8.5.1. CSC CCL

Compila información ou visita algunha explotación mineira concreta, e emite unha opinión crítica fundamentada nos datos obtidos e/o unas observacións realizadas.

x

E D


Coñece e relaciona os conceptos de augas subterráneas , nivel freático, resuxencias de auga e circulación da auga. x

x

A B C H

B8.7 B8.7 XB8.7.1. CSC Comprende e valora a influencia humana na xestión as augas subterráneas, expresando a opinión sobre os efectos desta no medio.

x

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Práctica s

I E

B9.1 B9.1 XB9.1.1. CMCCT CSC

Coñece a xeoloxía básica de España identificando os principais dominios sobre mapas físicos e xeolóxicos. x x

E I

B9.2 B9.2 XB9.2.1. CD CMCCT CSC

Comprende a orixe xeolóxica da Península Ibérica, as Baleares e as Canarias, e utiliza a tecnoloxía da información para interpretar mapas e modelos gráficos que simulen a evolución da península, as illas e os mares que as rodean.

x x

L B9.4 B9.3 XB9.3.1. CMCCT CAA

Coñece e enumera os principais acontecementos xeolóxicos que aconteceron no planeta, que estean relacionados coa historia de Iberia, as Baleares e as Canarias.

x

L E

B9.5 B9.4 XB9.4.1. CAA Integra a xeoloxía local (cidade, provincia e/ou comunidade autónoma) cos principais dominios xeolóxicos, a historia xeolóxica do planeta e a tectónica de placas.

X

105

Obx

Ident cont

Ident criter

Ident

estándar

Comp clave




Proba escrita

Traballo individual

Traballo grupo

Observac Aula

Prácticas

L M

B10.1 B10.2

B10.1 XB10.1.1. CSIEE Utiliza o material de campo( martelo, caderno, lupa e compás.) x

G E

B10.3 B10.4

B10.2 XB10.2.1. CD Le mapas xeolóxicos sinxelos, fotografías aéreas e imaxes de satélite, que contrasta coas observacións no campo.

x

G E

B10.3 B10.4

B10.3 XB10.3.1. CAA CMCCT

Coñece e describe os principais elementos xeolóxicos do itinerario. x

G E

B10.3 B10.4

B10.4 XB10.4.1. CMCCT CCL

Observa e describe afloramentos da zona. x

H M

B10.3 B10.4

B10.5 XB10.5.1 CAA CMCCT

Recoñece e clasifica mostras de rochas, minerais e fósiles da zona. x x XB10.5.2. CMCCT Utiliza as principais técnicas de representación de datos xeolóxicos

(columnas estratigráficas, cortes xeolóxicos sinxelos e mapas xeotemáticos(.

x

XB10.5.3. CAA Reconstrúe a historia xeolóxica da rexión e identifica os procesos activos. x

E H

B10.4 B10.6 XB10.6.1. CAA CMCCT

Coñece e analiza os seus principais recursos e riscos xeolóxicos. x

H A M

B10.5 B10.7 XB10.7.1. CSC Comprende a necesidade de apreciar, valorar, respectar e protexer os elementos do patrimonio xeolóxico.

x

106

As asignaturas de Bioloxía e Xeoloxía, teñen un carácter de tratamento diferente ás

demais, ao ser asignaturas troncais, que poderán ser valoradas na proba ABAU de acceso

á Universidade. Por este motivo, as directrices que se seguirán ao longo deste curso serán

as establecidas polos grupos de traballo da CIUG correspondentes a estas asignaturas.

“2. ORIENTACIÓNS Tendo como marco de referencia a normativa estatal e autonómica

vixente, preséntanse estas orientacións sobre os contidos relevantes e criterios xerais de

avaliación. 2.1.

Desenvolvemento dos bloques de contidos Segundo o Decreto 86/2015,

… , para os que nese documento se describen os seus contidos, criterios de avaliación,

estándares de aprendizaxe avaliables e competencias chave. Co fin de orientar ao

profesorado e ao alumnado, de entre os contidos contemplados neste programa,

sinálanse aqueles que corresponden aos coñecementos mínimos que deben acadar os

estudantes en cada un dos bloques temáticos e que poden ser esixidos na avaliación para

o acceso á Universidade no curso 2016-17. Os estándares de aprendizaxe son os

indicados na matriz de especificacións incluída na Orde ECD/1941/2016 para os contidos

identificados como máis relevantes no contexto destas probas.”

6. METODOLOXÍA

O currículo de Ciencias da Natureza hai que abordalo desde moi diversas perspectivas

conceptuais e metodolóxicas, en concreto, da Física, da Química, da Bioloxía e da

Xeoloxía (todas elas teñen en común unha determinada forma de representar e de

analizar a realidade), ademais doutras coas que mantén unha estreita interconexión,

como son a ecoloxía, a meteoroloxía, a astronomía, ..., . Nesta liña, os coñecementos

son cada vez máis especializados e, en consecuencia, máis profundos. En calquera caso,

esta especialización progresiva non é incompatible co estudo interdisciplinar, non en van

o coñecemento científico, en xeral, e o natural, en particular, non se pode estudar de

forma fragmentada, algo que atopa o seu reflexo na organización dos contidos desta

materia neste curso (o/a alumno/a debe saber que hai uns procedementos de

investigación comúns aos distintos ámbitos do saber científico).

En adición ao anterior e debido aos grandes retos biotecnolóxicos actuais, a materia de

Bioloxía e Xeoloxía deberá ter, no seu tratamento metodolóxico, un carácter

eminentemente práctico, baseado na realización de variadas e adecuadas tarefas

experimentais, adaptadas a cada nivel, que permitan ao alumnado alcanzar as destrezas

necesarias no manexo de material de laboratorio, microscopios, material de campo,

recollida de mostras, resolución de problemas e todos os que lle permitan afrontar no

futuro estudos científicos coa formación necesaria para o seu correcto desenvolvemento.

Para alcanzar estes obxectivos ao longo do currículo preséntanse actividades de

laboratorio e manexo de modelos baseados nas novas tecnoloxías, que se engaden á

formación teórica que se recolle nos contidos.

Durante o presente curso escolar, por mor da pandemia da COVID 19, non se realizarán

prácticas de laboratorio. No entanto, o alumnado poderá desenvolver tarefas prácticas

compatibles coa súa materialización de forma individual na aula, na contorna ou na súa

casa sendo posible a realización de actividades prácticas na casa durante os periodos de

docencia non presencial.

A alfabetización científica do alumnado, entendida como a familiarización coas ideas

científicas básicas, convértese nun dos obxectivos fundamentais, pero non tanto como

un coñecemento finalista senón como un coñecemento que lle permita ao alumnado a

comprensión de moitos dos problemas que lle afectan ao mundo na vertente natural e

ambiental e, en consecuencia, a súa intervención no marco dunha educación para o

desenvolvemento sostible do planeta (a ciencia é, en calquera caso, un instrumento

indispensable para comprender o mundo). Isto só se poderá lograr se o desenvolvemento

dos contidos (conceptos, feitos, teorías, etc.) parte do que coñece o/a alumno/a e da súa

107

contorna, que poderá comprender e sobre o que poderá intervir. Se ademais temos en

conta que os avances científicos convertéronse ao longo da historia nun dos paradigmas

do progreso social, vemos que a súa importancia é fundamental na formación do

alumnado, formación na que tamén repercutirá unha determinada forma de enfrontarse

co coñecemento, a que incide na racionalidade e na demostración empírica dos

fenómenos naturais. Neste aspecto habería que lembrar que tamén debe facerse fincapé

no que o método científico lle achega ao alumnado: estratexias ou procedementos de

aprendizaxe para calquera materia (formulación de hipóteses, comprobación de

resultados, investigación, traballo en grupo...).

Para tratar axeitadamente os contidos, a proposta didáctica e metodolóxica debe ter en

conta a concepción da ciencia como unha actividade en permanente construción e

revisión, e ofrecer a información necesaria realzando o papel activo do alumnado no

proceso de aprendizaxe mediante diversas estratexias:

• Darlle a coñecer algúns métodos habituais na actividade e na investigación

científica, invitalo a utilizalos e reforzar os aspectos do método científico

correspondentes a cada contido.

• Xerar escenarios atractivos e motivadores que o axuden a vencer unha posible

resistencia apriorística ao seu achegamento á ciencia.

• Propoñer actividades prácticas que o sitúen fronte ao desenvolvemento do método

científico, proporcionándolle métodos de traballo en equipo e axudándoo a

enfrontarse co traballo / método científico que o motive para o estudo.

• Combinar os contidos presentados expositivamente, mediante cadros explicativos

e esquemáticos, e nos que a presentación gráfica é un importante recurso de

aprendizaxe que facilita non só o coñecemento e a comprensión inmediata do

alumnado senón a obtención dos obxectivos da materia (e, en consecuencia, da

etapa) e as competencias básicas.

Todas estas consideracións metodolóxicas tivéronse en conta nos materiais curriculares

que se van utilizar e, en consecuencia, na propia actividade educativa que se

desenvolverá diariamente:

• Tratamento dos contidos de forma que conduzan a unha aprendizaxe comprensiva

e significativa.

• Estratexias de aprendizaxe que propicien a análise e a comprensión do feito

científico e natural.

• Unha exposición clara, sinxela e razoada dos contidos, cunha linguaxe adaptada á

do alumnado.

O uso de calquera recurso metodolóxico, debe ir encamiñado á participación cotiá do

estudiante no proceso educativo. Nun contexto actual no que se está a xeneralizar o uso

das tecnoloxías da información e a comunicación (a internet, vídeos, CD-ROM, etc.), non

tería sentido desaproveitar as súas posibilidades educativas, de aí que o seu uso,

interesante en si mesmo polas posibilidades de obtención de información e como

ferramenta de comunicación que se fai imprescindible no caso de docencia non

presencial e que facilita que o estudiante sexa formado nalgunhas das competencias

básicas do currículo (aprender a aprender, tratamento da información e competencia

dixital,...). A utilización da plataforma Classroom/Aula Virtual durante a docencia tanto

presencias coma non presencial será de gran axuda.

108

Concrecións metodolóxicas

Aspectos xerais

• Partir da competencia inicial do alumnado.

• Ter en conta a diversidade: respectar os ritmos e estilos de aprendizaxe.

• Potenciar as metodoloxías activas e participativas:

o Combinar traballo individual e cooperativo.

o Aprendizaxe por proxectos.

• Enfoque orientado á realización de tarefas e á resolución de problemas.

• Uso habitual das TIC.

• Papel facilitador do profesor/a.

Estratexias metodolóxicas

• Memorización comprensiva

• Indagación e investigación sobre documentos, textos, prensa, etc.

• Elaboración de síntesis

• Análise de documentos, gráficos, mapas, táboas de datos.

• Comentarios de textos, gráficos, mapas…

• Resolución de problemas.

• Estudo de casos (proxectos).

• Simulacións.

• Debates.

• Xogos de rol.

• Prácticas de laboratorio.

• Saídas de campo.

• Visitas guíadas.

Secuenciación de traballo na aula

• Actividade de exploración de ideas e coñecementos previos.

• Motivación

• Formulación de cuestión que favorezan o conflito cognitivo.

• Presentación da actividade con mapas, gráficos, textos, fotos, etc. Información do profesor/a.

• Información básica para todo o alumnado.

• Información complementaria para afondamento e ampliación.

• Traballo persoal

• Lectura e comprensión de textos.

• Análise de documentos, pequeñas investigacións, etc.

• Resposta a preguntas.

• Resolución de problemas.

• Comentario de documentos, imaxes….

• Elaboración de gráficas, sínteses ou mapas conceptuais.

• Memorización comprensiva.

• Avaliación:

• Análise de producións: caderno, comentarios…

• Exposicións orais.

• Probas escritas.

• Traballos individuais e en grupo.

• Observación do traballo de aula.

• Libreta de prácticas.

• Respostas a preguntas.

Outras decisións metodolóxicas

• Agrupamentos: distribución da clase en grupos, parellas, etc. división da clase para a realización de prácticas.

• Tempo: clase práctica, clase novas tecnoloxías, saídas de campo...

• Espazos: aula de laboratorio, aula tic, institucións, museos, campo….

• Materiais: equipamentos de laboratorio, fichas, exemplares para análise de visu…….

• Recursos didácticos: libros de texto, fichas, páxinas web, fotografías, internet……

109

7. MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS

DOCENCIA PRESENCIAL

De xeito cotiá, empregarase o libro de texto, aínda que puntualmente recomendarase a

consulta doutras fontes escritase e facilitaranse materiais impresos elaborados polo

profesorado da materia. Así mesmo, traballaremos dende os primeiros días ca plataforma

Classroom/Aula Virtual o que fai imprescindible a tenencia por parte de todo o alumnado

dun dispositivo informático ( tableta ou ordenador).

O material do centro con que podemos contar agruparémolo en 3 bloques:

• Material bibliográfico: dispoñible nos departamentos do ámbito científico e na

biblioteca.

• Material de laboratorio: microscopios, lupas, balanzas,...

• Material audiovisual: presentacións, vídeos,…

• Material tic: o alumnado da ESO conta cos ordenadores da rede Abalar e E-

Dixgal.

DOCENCIA SEMIPRESENCIAL E NON PRESENCIAL

No caso de docencia telemática: o alumnado deberá dispor da ferramenta informática

necesaria (tableta ou ordenador) para o seguimento da docencia online impartida

utilizando, no caso do departamento de Bioloxía e Xeoloxía , a plataforma Classrrom/Aula

Virtual. O libro de texto continuará sendo de uso cotiá durante estes periodos así como

a videoconferencia. Realizaranse actividades diversas e motivadoras ca finalidade de

potenciar a indagación científica. O acceso a internet será de gran axuda como

complemento á información aportada polo docente a través da plataforma e as

videoconferencias.

Na situación excepcional de alumnado sen conexión telemática poderemos utilizar o

correo electrónico, mensaxería ou correo postal e a chamada telefónica como

instrumentos de comunicación e interacción feed-back.

8. CONTRIBUCIÓN Ó PLAN DE LECTURA E TICS

Dende o Departamento de Bioloxía e Xeoloxía se contribúe ó Plan de Lectura do Centro,

fomentando a mesma dende diferentes aspectos: se poñen a disposición da biblioteca do

centro diferentes libros de divulgación científica e revistas científicas; a súa vez, na aula,

se traballan diferentes tipos de lecturas: dende o libro de texto a lectura e comentarios

de documentos científicos, noticias dos diarios, diferentes páxinas web, etc, nas que os

alumnos traballan na indagación e investigación de temas concretos das materias.

Dende o Departamento se fomenta o uso das TICs no traballo diario da aula, a través de

programas e ferramentas informáticas de todo tipo: uso do libro dixital na aula, visita e

búsqueda de información en diferentes páxinas web, apoio gráfico permanente do

profesorado na súa labor expositiva, elaboración de diferentes materiais por parte do

alumnado, ou comunicación entre alumnos e profesor.

110

9. AVALIACIÓN

Dada a situación excepcional derivada da situación de pandemia da COVID 19 neste

curso, recollemos nesta programación os tes escenarios posibles de docencia presencial,

semipresencial e non presencial á hora de avaliar ao noso alumnado

9.1.- PRESENCIAL

Dada a situación excepcional derivada da pandemia da COVID 19 e para o presente curso,

no caso de que un alumno/a non poida realizar algunha das probas avaliables por causa

debidamente xustificada, o docente da materia informará oa alumnado afectado da nova

data e tipo de proba que deberá efectuar en función da situación e das circunstancias

médico/telemáticas coa finalidade de ser avaliado dos mesmos estándares que o resto dos

seus compañeiros/as.

No caso de que un alumno/a copie nun exame, aplicaráselle o disposto no apartado 17

do Regulamento de Réxime Interior, polo que suspenderá a avaliación da materia.

Avaliación inicial:

Data prevista de realización: principios de outubro.

A proba consistirá nun texto de comprensión lectora e científica y/ou unha proba sinxela

sobre coñecementos previos.

A avaliación inicial non se reflictirá nas notas, pero ten que constituir o punto de partida

do traballo na aula.

Avaliación continua:

1º ESO BIOLOXÍA E XEOLOXÍA

Realizaranse un mínimo de dúas probas escritas por avaliación.

A cualificación da nota da avaliación calcularase do seguinte modo:

• 70% probas escritas, previa media ponderada das mesmas.

• 30% observación de aula, traballo diario, realización de tarefas individuais e grupais,tarefas pácticas, actitude cara á materia, indagación, realización de proxectos...

Calquera actividade entregada fóra de prazo terá unha penalización (10%=1 día de

retraso/ 50%=2 días de retraso) e non será recollida polo docente se se entrega con

máis de 3 días de retraso (sen contar sábados, domingos e festivos), neste último caso

a nota de cualificación será de 0.

Para aprobar cada avaliación haberá que obter un mínimo de 5 de nota media, tendo que

ser a cualificación de cada proba escrita igual ou superior a 3 para poder realizar a citada

media. De non ser o caso, farase unha recuperación das probas escritas pendentes trala

xunta de avaliación, ou cando se estime oportuno para a superación da proba.

Os estudantes que non superen alguna das avaliacións deberán examinarse en xuño das

110

probas escritas pendentes.

A nota final de xuño calcularase facendo a media aritmética das tres avaliacións

aprobadas, mais se o/a alumno/a tivera que repetir máis da metade das probas, a súa

nota final será como máximo de 5.

A proba extraordinaria versará sobre todos os contidos impartidos ó longo do curso e

será cualificada sobre 10 e redondeo matemático, considerándose aprobada a materia

con nota igual ou superior a 5.

111

3ºESO BIOLOXÍA E XEOLOXÍA

Realizarase polo menos unha proba escrita por avaliación.

A cualificación da avaliación calcularase do seguinte xeito:

• 80% Probas escritas previa ponderación das mesmas.

• 20% observación na aula, traballo diario, realización de tarefas individuais e

grupais, realización de proxectos, interese cara a materia, participación, respecto...

De realizar máis dunha proba escrita por avaliación, a cualificación de cada unha das

citadas probas deberá ser igual ou superior a 3 para poder realizar a media. De non ser

o caso, farase unha recuperación de proba ou probas escritas pendentes trala xunta de

avaliación, ou cando se estime oportuno para a superación da proba.





Para aprobar cada avaliación haberá que obter un mínimo de 5.









4º ESO BIOLOXÍA E XEOLOXÍA

Realizaranse un mínimo de dúas probas escritas por avaliación.


● 80% probas escritas, previa ponderación das mesmas.

● 20% traballo de aula: interese pola materia, participación, elaboración e corrección de exercicios tarefas de indagación, tarefas prácticas...





Para aprobar cada avaliación haberá que obter un mínimo de 5 de nota media, tendo que

ser a cualificación de cada proba escrita igual ou superior a 3 para poder realizar a citada

media. De non ser o caso, farase unha recuperación das probas escritas pendentes trala

xunta de avaliación, ou cando se estime oportuno para a superación da proba.

Os estudantes que en xuño non superaran alguna das avaliacións poderán examinarse

das probas escritas pendentes para superar a materia na avaliación ordinaria.

A nota final de xuño (avaliación ordinaria) calcularase facendo a media aritmética das

tres avaliacións aprobadas, mais se o/a alumno/a tivera que repetir máis da metade das

probas, a súa nota final será como máximo de 5.

112




4º ESO CULTURA CIENTÍFICA

Haberá un mínimo dunha proba por avaliación e un máximo de dúas.


• 60% probas escritas

• 40% traballos propostos e observación de aula (valorarase a actitude na clase,

participación, interese cara a materia, esforzo).


retraso/ 50%=2 días de retraso) e non será recollida polo profesor se se entrega con

máis de 3 días de retraso (sen contar sábados, domingos e festivos).

Para aprobar cada avaliación haberá que obter mínimo un 5, tendo que ser a cualificación

das probas escritas igual ou superior a 3. De non ser o caso farase a recuperación da

proba escrita pendente ao rematar a avaliación.

Os estudantes que non superen algunha das avaliacións deberán examinarse en xuño

das probas escritas pendentes.


aprobadas, mais se o/a alumno/a ten que repetir as probas escritas das tres avaliacións

só poderá obter un 5 como máximo.

A proba extraordinaria de setembro versará sobre todos os contidos impartidos ao longo

do curso e será cualificada sobre 10, considerándose aprobada a materia cun mínimo de

5.

1º BACHARELATO BIOLOXÍA E XEOLOXÍA

Realizaranse alo menos unha proba escrita por avaliación.


• 80% probas escritas, previa ponderación das mesmas.

• 20% traballo de aula: estudo, corrección de exercicios, tarefas prácticas...Actitude: interese, participación, respecto, non interrupción das clases, etc.





Para aprobar cada avaliación haberá que obter un mínimo de 5. De realizar máis dunha

proba escrita por avaliación, a cualificación de cada unha das citadas probas deberá ser

igual ou superior a 3 para poder realizar a media. De non ser o caso, farase unha

recuperación da proba ou probas escritas pendentes trala xunta de avaliación, ou cando

se estime oportuno para a superación da proba.

113









1º BACHARELATO ANATOMÍA APLICADA

Realizarase polo menos unha proba escrita por avaliación.

A cualificación da avaliación calcularase do seguinte xeito:

• As probas escritas suporán o 70% da cualificación , previa ponderación das mesmas.

• 30% restante corresponderá a : traballos propostos e observación na aula ( valorarase actitude na clase, participación, interese cara á materia, meticulosidade na realización das tarefas...)

De realizar máis dunha proba escrita por avaliación, a cualificación de cada unha das

citadas probas deberá ser igual ou superior a 3 para poder realizar a media. De non ser

o caso, farase unha recuperación de proba ou probas escritas pendentes trala xunta de

avaliación, ou cando se estime oportuno para a superación da proba.





Para aprobar cada avaliación haberá que obter un mínimo de 5.









1º BACHARELATO CULTURA CIENTÍFICA

Haberá un mínimo dunha proba por avaliación e un máximo de dúas.


• 60% probas escritas

• 40% traballos propostos e observación de aula (valorarase a actitude na clase,

participación, interese cara a materia, esforzo).




114

Para aprobar cada avaliación haberá que obter mínimo un 5, tendo que ser a cualificación

das probas escritas igual ou superior a 3. De non ser o caso farase a recuperación da

proba escrita pendente ao rematar a avaliación. Ademais, o profesorado, poderá requerir

ao alumnado os traballos ou actividades pendentes que non foran entregados ao longo

da avaliación, para poder superar a avaliación.

Os estudantes que non superen algunha das avaliacións deberán examinarse en xuño

das probas escritas pendentes.


aprobadas, mais se o/a alumno/a ten que repetir as probas escritas das tres avaliacións

só poderá obter un 5 como máximo.


do curso e será cualificada sobre 10, considerándose aprobada a materia cun mínimo de

5. A criterio do profesorado, este poderá requerir a entrega de actividades ou traballos

no día da proba extraordinaria.

2º BACHARELATO BIOLOXÍA

● 90% probas escritas.

● 10% traballo de aula: interese pola materia, elaboración e corrección de exercicios de comprensión, tarefas de indagación, tarefas prácticas...




Haberá dous exames por avaliación. Para aprobar cada avaliación haberá que obter un

mínimo de 5 puntos. A primeira proba supón o 30% das probas escritas, a segunda o

70% das mesmas, xa que inclúe contidos anteriores. Se se suspende a primeira proba,

pódese recuperar na segunda. Se se suspende a avaliación, tense que recuperar cun

exame con nota superior a 5 ao rematar a mesma.

A nota final de xuño calcularase facendo a media aritmética das tres avaliacións con

redondeo matemático. Todo o alumnado terá que realizar a proba final de maio como

preparación da ABAU.

Os estudantes que non aprobaran todas as avaliacións deberán superar a proba final de

maio. Se un alumno/a ten que recuperar as 3 avaliacións, poderá obter unha nota de 5

como máximo, se ten que recuperar dúas, poderá obter 7 como máximo e se só ten que

recuperar unha avaliación, poderá obter 10 nesa avaliación e facer media cas dúas

aprobadas.


do curso e será cualificada sobre 10 con redondeo matemático, considerándose aprobado

con nota superior a 5.

2º BACHARELATO XEOLOXÍA

● 90% probas escritas.

● 10% traballo de aula: interese pola materia, elaboración e corrección de exercicios de comprensión, tarefas de indagación, tarefas prácticas...





115

Haberá dous exames por avaliación. Para aprobar cada avaliación haberá que obter un

mínimo de 5 puntos. A primeira proba supón o 30% das probas escritas, a segunda o

70% das mesmas, xa que inclúe contidos anteriores. Se se suspende a primeira proba,

pódese recuperar na segunda. Se se suspende a avaliación, tense que recuperar cun

exame con nota superior a 5 ao rematar a mesma.

A nota final de xuño calcularase facendo a media aritmética das tres avaliacións con

redondeo matemático. Todo o alumnado terá que realizar a proba final de maio como

preparación da ABAU.

Os estudantes que non aprobaran todas as avaliacións deberán superar a proba final de

maio. Se un alumno/a ten que recuperar as 3 avaliacións, poderá obter unha nota de 5

como máximo, se ten que recuperar dúas, poderá obter 7 como máximo e se só ten que

recuperar unha avaliación, poderá obter 10 nesa avaliación e facer media cas dúas

aprobadas.


do curso e será cualificada sobre 10 con redondeo matemático, considerándose aprobado

con nota superior a 5.

9. 2.- SEMIPRESENCIAL

Dado que non se ten establecido para este curso a modalidade de ensino semipresencial

por parte da Consellería de Educación, entendemos que esta correspondería á situación

en que o alumnado, na súa totalidade ou en parte dun grupo, non poida asistir ao ensino

presencial durante un ou varios días a causa das medidas sanitarias derivadas dunha

situación asociada á COVID 19.

Para estas situación tómase como referente o establecido para o ensino presencial e

establécense as seguintes adaptacións metodolóxicas:

1. O alumnado poderá seguir a materia a través das indicacións, materiais e tarefas que

estarán dispoñibles a través da plataforma Classroom /Aula Virtual.

2. O alumnado poderá comunicarse coa profesora a través das propias

3. plataformas ou mediante o correo @iesblancoamor.

4. Todas as tarefas e probas que se realicen a través da plataforma Classroom /Aula

Virtual, terán un tempo límite para a súa realización e entrega na plataforma.

5. As tarefas ou probas entregadas fóra de prazo a través da plataforma Classroom /

Aula Virtual ou presencialmente, serán cualificadas como se indica:

6. Calquera actividade entregada fóra de prazo terá unha penalización (10%=1 día de




7. No caso de non poder realizarse unha proba de exame por parte de todo o alumnado

do grupo, esta terá lugar de xeito presencial, sempre que sexa posible, nunha nova data

que se estableza. De non poder realizarse presencialmente debido ao remate do curso e

se resulta imprescindible para a avaliación do alumnado, valorarase facelo polo medio

tecnolóxico e co formato que resulte máis axeitado nese momento (plataforma

Classroom, Aula Virtual, videochamada, teléfono, oral e/ou escrito, etc).

8. Dada a situación excepcional que nos toca vivir neste curso, no caso de que algún

alumno non poida realizar algunha das probas globáis, esta non se lle repetirá noutra

data, senón que lle será realizada conxuntamente coa seguinte proba global que se

realice.

9. A proba extraordinaria versará sobre todos os contidos impartidos ó longo do curso e


con nota igual ou superior a 5. De non poder realizarse presencialmente, valorarase

116

facela polo medio tecnolóxico e co formato que resulte máis axeitado nese momento

(plataforma Classroom, Aula Virtual, videochamada, teléfono, oral e/ou escrito, etc).

10. No caso de que un alumno ou alumna copie nun exame, aplicaráselle o disposto

no apartado 17 do Regulamento de Réxime Interior, polo que suspenderá a avaliación

da materia.

9.3.- NON PRESENCIAL

No caso de interrupción do ensino presencial a causa das medidas sanitarias derivadas

dunha situación asociada á COVID19, tómase como referente o establecido para o ensino

presencial e establécense as seguintes adaptacións metodolóxicas:

1. O alumnado poderá seguir a materia a través das indicacións, materiais e tarefas que

estarán dispoñibles a través das plataformas Classroom / Aula Virtual.

2. O alumnado poderá comunicarse coa profesora a través da propia plataforma ou

mediante o correo @iesblancoamor.

3. De xeito xeral, todas as tarefas e probas que se realicen deberán ser entregadas a

través da plataforma Classroom /Aula Virtual (agás outro tipo de instruccións que poida

dar a profesora); tendo un tempo límite para a súa realización e entrega na plataforma.

4. As tarefas ou probas entregadas fora de prazo a través da plataforma Classroom/ Aula

Virtual ou a través do medio indicado pola profesora, serán cualificadas con se indica:

5. Calquera actividade entregada fóra de prazo terá unha penalización (10%=1 día de




6. Dada a situación excepcional que nos toca vivir neste curso, no caso de que algún

alumno non poida realizar algunha das probas globais , esta non se lle repetirá noutra

data, senón que lle será realizada conxuntamente coa seguinte proba global que se

realice.

7. A probas globais realizadas por medios telemáticos serán valoradas ca ponderación

similar á que figura nos criterios de avaliación con docencia presencial valorarándose no

momento da súa realización cal é o formato máis axeitado para a súa materialización

(plataforma Classroom, Aula Virtual videochamada, teléfono, oral e/ou escrito, etc).

8. A proba extraordinaria versará sobre todos os contidos impartidos ó longo do curso e


con nota igual ou superior a 5. De persistir a situación de docencia non presencial,

realizarase no formato que resulte máis axeitado ao momento da súa materialización

(plataforma Classroom, Aula Virtual, videochamada, teléfono, oral e/ou escrito, etc).

9. No caso de que un alumno ou alumna copie nun exame, aplicaráselle o disposto no

apartado 17 do Regulamento de Réxime Interior, polo que suspenderá a avaliación da

materia.

9.4-AVALIACIÓN DE MATERIAS PENDENTES

Para o presente curso escolar e, en atención á situación de confinamento do terceiro

trimestre do pasado curso escolar por mor da pandemia da COVID19:

O alumnado con materias pendentes do depatamento de Bioloxía e Xeoloxía será avaliado

dos contidos impartidos o pasado curso escolar 2019-2020 nos respectivos nivéis e

materias.

No mes de outubro informarase ao alumnado pendente e ás súas famlias do seguinte:

117

1.-CONTIDOS E CRITERIOS DE AVALIACIÓN

1.1- Para o presente curso escolar os contidos avaliables son os que figuran como

impartidos na Modificación á programación do curso 2019-2020 publicada o

pasado mes de maio.

1.2- Os contidos avaliables serán divididos en dous bloques realizándose os exame

de avaliación nos meses de xaneiro e abril respectivamente.

1.3- Para o presente curso escolar en atención á situación de pandemia establécense

os seguinte criterios de avaliación:

• Para aprobar o exame de cada bloque de materia haberá que obter un

mínimo de 5. Con todo, se a nota obtida nun dos dous exames é inferior

a 5 pero superior a 3 poderse superar a materia se a media aritmética

de ambos os dous exames é igual ou superior a 5.

• A nota final de xuño calcularase facendo a media aritmética dos dous

exames de bloque de contidos.

• Realizarase unha proba global no mes de maio na que aqueles

alumnos/as que non teñan superada a materia contarán cunha nova

oportunidade de conseguilo. Nesta nova oportunidade superarase a

materia pendente acadando unha nota igual ou superior a 5.

2.- PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN

A materia divídese en dous bloques, en cada un deles valorarase como se indica:

• Realización e entrega de exercicios do boletín: 30%

• Proba escrita: 70%

3.-REALIZACIÓN DAS PROBAS DE EXAME

Para o presente curso escolar, en atencion á situación de pandemia, os exames terán

lugar de xeito presencial, sempre que sexa posible. De non poder realizarse

presencialmente valorarase facelo polo medio tecnolóxico e co formato que resulte máis

axeitado no momento da súa materialización (plataforma Classroom, aula virtual,

videochamada, teléfono, oral e/ou escrito, etc).

4.- ACTIVIDADES DE REFORZO

No mes de outubro entregarase ao alumnado un boletín de traballo con exercicios

relativos ao primeiro bloque de materia avaliable. O alumnado entregará este

boletín feito unha semana antes do día de exame deste primeiro bloque de

materia no mes de xaneiro.

Ese día de exame, entregarase ao alumnado o boletín de traballo do segundo

bloque, materia do segundo parcial. O alumno entregará este segundo boletín

feito unha semana antes do día de realización do exame correspondente aos

contidos do citado boletín na data por determinar do mes de abril.

5.- CANLES DE INFORMACIÓN:

AULA CLASSROOM/AV: o alumnado pendente contará cun aula Classroom/AV

onde terá os boletíns de traballo e contidos relativos a cada un dos bloques de

materia dos que deberá examinarse nos meses de xaneiro e abril

respectivamente.

118

Puntualmente será informado a través desta canle das datas de entrega de

actividades e exames e as condicións de desenvolvemento de ambas as dúas

tarefas.

TABOLEIRO DE ANUNCIOS: toda a información relativa a datas e condicións de

entrega de tarefas e realización de exames de pendentes será publicada no

taboleiro de anuncios do centro.

PÁXINA WEB DO CENTRO: toda a información relativa a datas e condicións de

entrega de tarefas e realización de exames de pendentes será publicada na páxina

web do centro.

6.- PROFESORADO DE REFERENCIA E HORARIO DE ATENCIÓN AO ALUMNADO

As profesoras de referencia do alumnado para o seguimento da materia pendente de

Bioloxía e Xeoloxía son as profesoras do departamento: Olga González Palmou, Sol

Iglesias Carballo, Nuria Sánchez Moreno e Marta Sanjuán Pedreira, ás que poderá

dirixirse o alumno/a para consultar calquera dúbida en calquera momento en que o

poidan atender, tanto nas horas que teñan con eles de clase, como en calquer recreo

así como utilizando a plataforma Classroom/AV.

Dada a situación de pandemia na que nos atopamos é importante sinalar que,

independentemente dos avisos referentes ao plan de traballo, procedimentos de

avaliación, datas de probas e recollida de actividades que o departamento faga ao

alumnado pendente, estes deberán mirar sempre o taboleiro de anuncios habilitado para

tal fin, a páxina web do centro e os avisos da aula Classroom/AV, onde se centralizará e

actualizará toda a información e os cambios que se podan producir.

9.5-AVALIACIÓN PARA A ACREDITACIÓN DE COÑECEMENTOS PREVIOS

O alumnado que, segundo a normativa vixente necesite acreditar coñecementos previos

para matricularse nalgunha das materias de 2º de bacharelato do Departamento de

Bioloxía e Xeoloxía deberá ter unha entrevista coa persoa responsable da materia na

que desexa matricularse, a cal lle exporá os coñecementos básicos que debería ter e as

actividades necesarias para facilitarlle á aprendizaxe dos mesmos.

Consideramos que é responsabilidade do alumno ou alumna a realización correcta de

ditas actividades, e da proba de acreditación dos coñecementos adquiridos. Este

departamento non oporá trabas á matriculación deste alumnado.

10. AVALIACIÓN DO PROCESO DE ENSINO E DA PRÁCTICA DOCENTE

Tras finalizar cada avaliación, levarase a cabo o seguemento desta nos seguintes

aspectos:

• Respecto ó alumno-grupo, puntos resaltables referidos a:

o Características propias do alumnado, en concreto a

dificultade, motivación, participación activa, diversidade do grupo.

o A colaboración cas familias.

o Alumnos con necesidades educativas.

o O traballo de titoría co grupo.

• Respecto á metodoloxía:

o Tipo de explicacións: xerais, individualidada,

contextualizada ó tema, en equipo, a través de lecturas, tics, etc.

o Análise das correccións dos resultados de traballos escritos, a súa visualización.

119

o Vinculación dos estándares á metodoloxía.

• Respecto á Programación:

o Cumplimento da secuenciación e temporalización.

o O grao mínimo de consecución de cada estándar.

o A vinculación do estándar á avaliación.

o O uso dunha metodoloxía común para o departamento.

o Os materiais e libros utilizados.

o A adecuación da avaliación inicial.

o Os criterios sobre cualificación, avaliación e promoción.

o O seguimento e avaliación de materias pendentes.

o A consecución das actividades complementarias e extraescolares.

11. ATENCIÓN Á DIVERSIDADE

Dentro de cada grupo existe alumnado con diferente nivel de desenvolvemento, o cal

require a realización de actividades de reforzo e ampliación con diferentes niveis que

permitan integrar a todo o alumnado.

O alumnado que polas súas necesidades o precise, poderá ser incluído nun agrupamento

específico.

Mención aparte merece o alumnado que precisa dunha Adaptación Curricular

Individualizada; para este colectivo elaboramos desde o departamento cadernos de

estudio e traballo específicos, xunto con outros que nos presenten as editoriais, que lles

permiten integrarse na aula, á vez que dispoñen dun material adaptado ao seu nivel.

A metodoloxía a implementar co alumnado con NEE incluirá adaptar o tipo de exames e

o tempo da súa realización así como a secuenciación de contidos e as actividades a

realizar. Procurarase unha atención o máis directa e personalizada posible por parte do

profesorado e a integración do alumno/a na súa grupo/clase.

De producirse situación de docencia semipresencial e non presencial

continuaremos pendentes do noso alumnado con NEE a través da plataforma Classroom/

Aula Virtual en coordinación cos departamentos de PT e Orientación do centro e en

estreito contacto coas familias.

12. ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES

Para o presente curso escolar, e mentres dure a situación de pandemia derivada da

COVID 19 este departamento non proporá ningunha actividade extraescolar e

complementaria que supoña un risco innecesario e complicacións na organización do

centro. No entanto, queda aberta a posibilidade de realización de todas aquelas

propostas compatibles ca situación actual: videoconferencias, exposicións, concursos,

xogos, retos...

120

13. DATOS DO DEPARTAMENTO

Materia Curso Grupos Profesor/A

Bioloxía e

Xeoloxía

1º ESO 6 M. Jesús Moreira (dept F-Q)

Nuria Sánchez Moreno

Marta Sanjuán Pedreira

Bioloxía e xeoloxía

3º ESO 7 Olga González Palmou

Bioloxía e Xeoloxía

4º ESO 3 Sol Iglesias Carballo

Cultura Científica 4º ESO 1 Nuria Sánchez Moreno

Bioloxía e

Xeoloxía

1º Bacharelato 2 Marta Sanjuán Pedreira

Cultura Científica 1º Bacharelato 2 Nuria Sánchez Moreno

Anatomía

Aplicada

1º Bacharelato 1 Olga González Palmou

Bioloxía 2º Bacharelato 1 Sol Iglesias Carballo

Reforzo Bioloxía 2º Bacharelato 1 Sol Iglesias Carballo

Xeoloxía 2º Bacharelato 1 Sol Iglesias Carballo

Física e Química 2º ESO 6 Teresa Liz García

Reforzo Fis-Qui 2º ESO 4 Teresa Liz García

Fdo: Marta Sanjuán Pedreira

121

ANEXO I

ANÁLISE E VALORACIÓN DAS APRENDIZAXES

IMPRESCINDIBLES QUE SE IMPARTIRON E QUE NON SE

IMPARTIRON NO CURSO 2019-2020.

Durante o primeiro e practicamente todo o segundo trimeste a programación

desenvolveuse con total normalidade. A coincidencia da data de declaración do estado

de alarma e confinamento na semana previa á 2ª avaliación fixo que, aínda que os

contidos xa estaban impartidos, faltaran algunhas probas escritas por facer nalgúns

grupos e nalgunhas materias o que levou a realizar cambios nos criterios de avaliación

tal como quedou recollido na modificación á programación 2019-2020 realizada no mes

de maio.

Deseguido transcríbense literalmente os datos referidos a este punto tal e como

aparecen na memoria de xuño do curso 2019-2020 e indícanse as medidas de reforzo

para o curso actual 2020-2021.

1.- MODIFICACIÓNS INTRODUCIDAS NA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA

BIOLOXÍA E XEOLOXÍA DE 1º DA ESO:

Pese ás circunstancias especiais do presente curso, a programación na materia de

Bioloxía e Xeoloxía de 1º da ESO, non sufriu cambios importantes a nivel de contidos

ou estándares de aprendizaxe desenvolvidos. Para o alumnado con avaliacións

pendentes, tal e como quedou recollido na modificación da programación durante o

estado de alarma, realizáronse actividades de recuperación e reforzo sobre os contidos

establecidos como mínimos en dita modificación. Non entanto, durante o mesmo

período continuáronse impartindo os contidos establecidos na programación inicial do

curso, con distintas actividades telemáticas e tarefas de investigación por parte do

alumnado. Estas actividades, aínda que non foron avaliadas, foron tidas en conta para

o cálculo da cualificación ordinaria de xuño.




ou estándares de aprendizaxe desenvolvidos, sí loxicamente, a nivel metodolóxico e

avaliativo. Para o alumnado con avaliacións pendentes, tal e como quedou recollido na

modificación da programación durante o estado de alarma, realizáronse actividades de

recuperación, reforzo e probas de avaliación telemáticas sobre os contidos establecidos

como mínimos en dita modificación. Non entanto, durante o mesmo período

continuáronse impartindo os contidos establecidos na programación inicial do curso, con

distintas actividades telemáticas que foron correxidas, avaliadas e tidas en conta para





ou estándares de aprendizaxe desenvolvidos, sí loxicamente, a nivel metodolóxico e

avaliativo. Para o alumnado con avaliacións pendentes, tal e como quedou recollido na

modificación da programación durante o estado de alarma, realizáronse actividades de

recuperación, reforzo e probas de avaliación telemáticas sobre os contidos establecidos

como mínimos en dita modificación. No entanto, durante o mesmo período

122

continuáronse impartindo os contidos establecidos na programación inicial do curso, con

distintas actividades telemáticas que foron correxidas, avaliadas e tidas en conta para


CULTURA CIENTÍFICA DE 4º DA ESO:


Cultura Científica de 4º da ESO, non sufriu cambios importantes a nivel de contidos ou

estándares de aprendizaxe desenvolvidos. Para o alumnado con avaliacións pendentes,

tal e como quedou recollido na modificación da programación durante o estado de

alarma, realizáronse actividades que serviron para a recuperación das avaliacións

anteriores. No entanto, durante o mesmo período continuáronse impartindo os contidos

establecidos na programación inicial do curso, con distintas actividades telemáticas e

tarefas de investigación por parte do alumnado. Estas actividades, aínda que non foron

avaliadas, foron tidas en conta para o cálculo da cualificación ordinaria de xuño.

BIOLOXÍA E XEOLOXÍA DE 1º DE BACHARELATO:


Bioloxía e Xeoloxía de 1º bac, non sufriu cambios importantes a nivel de contidos ou

estándares de aprendizaxe desenvolvidos. Para o alumnado con avaliacións pendentes,

tal e como quedou recollido na modificación da programación durante o estado de

alarma, realizáronse actividades que serviron para a recuperación das avaliacións

anteriores. No entanto, durante o mesmo período continuáronse impartindo os contidos

establecidos na programación inicial do curso, con distintas actividades telemáticas e

tarefas de investigación por parte do alumnado. Estas actividades, aínda que non foron

avaliadas, foron tidas en conta para o cálculo da cualificación ordinaria de xuño.

ANATOMÍA APLICADA DE 1º DE BACHARELATO:


Anatomía aplicada de 1º de bacharelato, non sufriu cambios importantes a nivel de

contidos ou estándares de aprendizaxe desenvolvidos sí loxicamente, a nivel

metodolóxico e avaliativo. Para o alumnado con avaliacións pendentes, tal e como

quedou recollido na modificación da programación durante o estado de alarma,

realizáronse actividades de recuperación, reforzo e probas de avaliación telemáticas

sobre os contidos establecidos como mínimos en dita modificación. No entanto, durante

o mesmo período continuáronse impartindo os contidos establecidos na programación

inicial do curso, con distintas actividades telemáticas que foron correxidas, avaliadas e

tidas en conta para o cálculo da cualificación ordinaria de xuño.

CULTURA CIENTÍFICA DE 1º DE BACHARELATO:


Cultura Científica de 1º de bacharelato, non sufriu cambios importantes a nivel de

contidos ou estándares de aprendizaxe desenvolvidos. Con todo o alumnado aprobado

ao final da 2ª avaliación, continuouse coa planificación inicial de desenvolvemento dos

contidos. Así, os cambios introducidos na programación están relacionados cos

instrumentos de avaliación, pois se ben a maior parte dos contidos previstos para a

terceira avaliación se desenvolveron con distintas actividades telemáticas, o proceso de

avaliación cambiou substancialmente. Non se realizaron probas, pero as actividades

entregadas polo alumnado foron debidamente corrixidas, e serviron para que o

alumnado incrementase a cualificación obtida entre a 1ª e a 2ª avaliación, en función

do traballo realizado, tal e como quedou recollido na modificación da programación

durante o estado de alarma.

123

BIOLOXÍA DE 2º DE BACHARELATO:


Bioloxía de 2º de bacharelato, non sufriu cambios importantes a nivel de contidos ou

estándares de aprendizaxe desenvolvidos. Así, os cambios introducidos na

programación están relacionados cos instrumentos de avaliación.

XEOLOXÍA DE 2º BACHARELATO:


Bioloxía de 2º de bacharelato, non sufriu cambios importantes a nivel de contidos ou

estándares de aprendizaxe desenvolvidos. Así, os cambios introducidos na

programación están relacionados cos instrumentos de avaliación.

2.- PORCENTAXE DE CUMPRIMENTO DA PROGRAMACIÓN.

MATERIA % CUMPRIMENTO DA PROGRAMACIÓN

Bio-Xeo 1º ESO 70

Bio-Xeo 3º ESO 85

Bio-Xeo 4º ESO 90

CuCi 4º ESO 70

Bio-Xeo 1º Bacharelato 90

Anatomía Aplicada 1º Bach. 89

CuCi 1º Bacharelato 75

Bioloxía 2º Bacharelato 100

Xeoloxía 2º Bacharelato 100

3.- XUSTIFICACIÓN DA PARTE DA PROGRAMACIÓN NON IMPARTIDA.


Os contidos non impartidos no presente curso foron: Do bloque 2, a Terra no Universo,

a hidrosfera e a composición da atmosfera. Dadas as peculiaridades do terceiro

trimestre durante o presente curso escolar e que estes contidos se imparten noutras

materias como Xeografía e Historia, decidiuse non impartilos, dando prioridade a outros

contidos relacionados coa xeosfera, deste mesmo bloque, así como o bloque 4 (Os

ecosistemas)


Os contidos non impartidos no presente curso foron: Do bloque 4- O relevo terrestre e

a súa evolución- sí se prestou algo de atención a dinámica xeolóxica interna, pero

quedaron moi abandoados especialmente os contidos referidos a dinámica xeolóxica

externa que foron impartidos de xeito moi somero. E do bloque 5- o solo como

ecosistema- que non se poido impartir nada. A razón primordial foi loxicamente o

período de confiamento que supuxo un retraso importante na evolución normal do

curso.


Os contidos non impartidos no presente curso foron: Do bloque 2 os contidos 2.1, 2.2,

2.3 e 2.4. e do bloque 3 os contidos 3.11, 3.12, 3.13 e 3.14, xa que se priorizaron

aqueles contidos novos e/ou con caracter de continuidade nos seguintes cursos.

124

CULTURA CIENTÍFICA DE 4º DA ESO:

Os contidos non impartidos no presente curso, son os do bloque 5 (Tecnoloxías da

información e da comunicación), se ben foron tratados indirectamente ao longo do

desenvolvemento do curso, tanto de maneira presencial como de maneira telemática.

BIOLOXÍA E XEOLOXÍA DE 1º DE BACHARELATO:

Os contidos non impartidos no presente curso son: Do bloque 2 o punto 2.1, 2.2, 2.3 e

2.5; do bloque 3 o punto 3.2 viuse en anatomía aplicada; do bloque

5 o 5.5 e 5.6; do bloque 7: o 7.7, 7.8,; do bloque 8 o 8.4, 8.5 8.6, 8.7 e 8.8; e o bloque

9, debido a ser moi extensa a materia e priorizar os contidos máis relevantes para a

continuación nos seguintes cursos.

ANATOMÍA APLICADA DE 1º DE BACHARELATO:

Os contidos non impartidos no presente curso foron:Dentro bloque 1- As características

do movemento- abordáronse os contidos dende un punto de vista máis anatómico e

fisiolóxico, pero non dende o punto de vista da expresión artística. Tampouco se

impartiron os contidos do bloque 7- Expresión e comunicación corporal-. En ambos os

dous casos por falta de tempo derivada fundamentalmente dos retrasos provocados

polo período de confinamento.No bloque 5- O sistema de achega e utilización da

enerxía-non se impartíron os contidos referidos ao metabolismo, máis aló de algúns

contidos moi básicos, xa que se acordou que estes contidos serían abordados na materia

de Bioloxía do presente curso.

CULTURA CIENTÍFICA DE 1º DE BACHARELATO:

Os contidos non impartidos no presente curso son os relacionades cos medicamentos,

substancias aditivas e hábitos de vida non saudables do bloque 4 e o relativo a procesos

de obtención de materiais e os novos materiais do bloque 5.

4.- MEDIDAS DE REFORZO PARA O PRESENTE CURSO ESCOLAR 2020-2021

As mdedidas de reforzo para este curso escolar son a que figuran como punto 4 da

presente Programación Didáctica do Departamento de Bioloxía e Xeoloxía para o curso

2020-2021.

125

ANEXO II

ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE E COMPETENCIAS

IMPRESCINDIBLES PARA SITUACIÓN DE DOCENCIA NON

PRESENCIAL POR PANDEMIA COVID 19

ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE E COMPETENCIAS

IMPRESCINDIBLES:

BIOLOXÍA E XEOLOXÍA 1º ESO

Ident estándar

Comp clave


BXB1.1.1 CCL CMCCT

Identifica os termos máis frecuentes do vocabulario científico, e exprésase de xeito correcto tanto oralmente como por escrito.

BXB1.2.1 CD CAA

Procura, selecciona e interpreta a información de carácter científico a partir da utilización de diversas fontes.

BXB1.2.2 CD CCL


BXB5.1.1 CAA CMCCT

Integra e aplica as destrezas propias do método científico.

BXB2.3.1 CMCCT Precisa as características que se dan no planeta Terra que permiten o desenvolvemento da vida nel, e que non se dan nos outros planetas.

BXB2.8.3 CMCCT Identifica e xustifica con argumentacións sinxelas as causas que sustentan o papel protector da atmosfera para os seres vivos.

BXB2.15.1 CMCCT Describe as características que posibilitaron o desenvolvemento da vida na Terra.

BXB3.1.1 CCEC CMCCT

Estima a importancia da biodiversidade e aplica criterios de clasificación dos seres vivos, relacionando os animais e as plantas máis común co seu grupo taxonómico.

BXB3.2.1 CMCCT Identifica e recoñece exemplares carácterísticos de cada un

destes grupos, e salienta a súa importancia biolóxica.

BXB3.3.1 CMCCT Discrimina as características xerais e singulares de cada grupo taxonómico.

BXB3.4.1 CMCCT Asocia invertebrados común co grupo taxonómico ao que pertencen.

BXB3.4.2 CMCCT Recoñece exemplares de vertebrados e asígnaos á clase á que pertencen.

BXB3.5.1 CMCCT Detalla o proceso da nutrición autótrofa e relaciónao coa súa importancia para o conxunto de todos os seres vivos.

BXB3.5.2 CMCCT Describe as características xerais e singulares dos principais grupos de plantas.

BXB4.1.1 CMCCT Identifica os componentes dun ecosistema.

BXB4.2.1 CMCCT Recoñece e enumera os factores desencadeantes de desequilibrios nun ecosistema.

BXB2.1.1 CMCCT Identifica as ideas principais sobre a orixe do universo.

BXB2.2.1 CMCCT Recoñece os componentes do Universo e do Sistema Solar, e describe as súas características xerais.

126

BXB2.6.2 CMCCT Describe as características xerais da codia, o manto e o núcleo terrestre, e os materiais que os componen, e relaciona esas características coa súa situación.

BXB2.7.2 CCEC Describe algunhas das aplicación máis frecuentes dos minerais

e das rochas no ámbito da vida cotiá.

BXB2.7.3 CSC Recoñece a importancia do uso responsable e a xestión

sustentable dos recursos minerais.

BXB2.8.1 CMCCT Recoñece a estrutura e a composición da atmosfera.

BXB2.9.1 CSC CSIEE

Relaciona a contaminación ambiental coa deterioración ambiental, e propón acción e hábitos que contribúan á súa solución.

BXB2.12.1 CMCCT Describe o ciclo da auga en relación cos seus cambios de estado de agregación.

BXB2.14.1 CSC Recoñece os problemas de contaminación de augas doces e

salgadas, en relación coas actividades humanas.


Ident estándar

Comp clave

Estándares de aprendizaxe / Grao mínimo de consecución.: 50%

BXB1.1.1 CCL CMCCT Identifica os termos máis frecuentes do vocabulario científico, e exprésase de xeito correcto tanto oralmente como por escrito.

BXB1.2.1 CD CAA

Procura, selecciona e interpreta a información de carácter científico a partir da utilización de diversas fontes.

BXB1.2.2 CD CCL


BXB1.2.3 CAA CCL

Utiliza a información de carácter científico para formar unha opinión propia e argumentar sobre problemas relacionados.

BXB2.1.1 CMCCT Diferencia a materia viva da inerte partindo das características particulares de ambas.

BXB2.1.2 CMCCT Establece comparativamente as analoxías e as diferencias entre célula procariota e eucariota e entre célula animail e vexetal.

BXB2.2.1 CMCCT Recoñece e diferencia a importancia de cada función para o mantemento da vida.

BXB3.1.1 CAA Interpreta os niveis de organización no ser humano e procura a relación entre eles.

BXB3.1.2 CMCCT Diferencia os tipos celulares e describe a función dos orgánulos máis importantes.

BXB3.2..1 CMCCT Recoñece os principais tecidos que conforman o corpo humano e asóciais á súa función.

BXB3.8.1 CSC Detalla a importancia da doazón de células, sangue e órganos para a sociedade e para o ser humano.

BXB3.9.1 CSC CSIEE

Detecta as situación de risco para a sáude relacionadas co consumo de substancias tóxicas e estimulantes, como tabaco, alcohol, drogas, etc, contrasta os seus efectos nocivos e propón medidas de prevención e control.

BXB3.10.1 CSC Identifica as consecuencias de seguir conductas de risco coas drogas, para o individuo e a sociedade.

BXB3.11.1 CMCCT Discrimina o proceso de nutrición do da alimentación.

BXB3.11.2 CMCCT Relaciona cada nutriente coa súa función no organismo e recoñece hábitos nutricionais saudables.

BXB13.1 CAA CSC

Valora e determina unha dieta equilibrada para unha vida saudable e identifica os principais trastornos da conduta alimentaria.

127

BXB3.14.1 CMCCT Determina e identifica, a partir de gráficos e esquemas, os órganos, os aparellos e os sistemas implicados na función de nutrición, e relaciónao coa súa contribución no proceso.

BXB3.15.1 CMCCT Recoñece a función de cada aparello e de cada sistema nas función de nutrición.

BXB3.16.1 CMCCT Coñece e explica os componentes dos aparellos dixestivo, circulatorio, respiratorio e excretor, e o seu funcionamento.

BXB3.17.1 CMCCT Diferenza as doenzas máis frecuentes dos órganos, os aparellos e os sistemas implicados na nutrición, e asóciaas coas súas causas.

BXB3.18.1 CMCCT Especifica a función de cada aparello e de cada sistema implicados nas funcions de relación.

BXB3.18.2 CMCCT Describe os procesos implicados na función de relación, e identifica o órgano ou a estrutura responsables de cada proceso.

BXB3.18.3 CMCCT Clasifica os tipos de receptores sensoriais e relaciónaos cos

órganos dos sentidos en que se atopan.

BXB3.19.1 CMCCT CSC Identifica algunhas doenzas común do sistema nervioso e relaciónaas coas súas causas, cos factores de risco e coa súa prevención.

BXB3.20.1 CMCCT Enumera as glándulas endócrinas e asocia con elas as hormonas

segregadas e as súa función.

BXB3.22.1 CMCCT Localiza os principais ósos e músculos en función do seu tipo de

contracción, e relaciónaos co sistema nervioso que os controla.

BXB3.23.1 CMCCT Diferencia os tipos de músculos en función do seu tipo de contracción, e relaciónaos co sistema nervioso que os controla.

BXB3.24.1 CSC CAA Identifica os factores de risco máis frecuentes que poden afectar o

aparello locomotor e relaciónaos coas lesións que producen.

BXB3.25.1 CMCCT Identifica en esquemas os órganos do aparello reprodutor masculino e feminino, e especifica a súa función.

BXB3.26.1 CMCCT Describe as principais etapas do ciclo menstrual e indica que

glándulas e que hormonas participan na súa regulación.

BXB3.26.2 CMCCT Identifica os acontecementos fundamentais da fecundación, do embarazo e do parto.

BXB3.27.1 CMCCT Discrimina os métodos de anticoncepticón humana.

BXB3.27.2 CMCCT CSC CCEC

Categoriza as principais doenzas de transmisión sexual e argumenta sobre a súa prevención.

BXB3.28.1 CMCCT Identifica as técnicas de reproducción asistida máis frecuentes.

BXB3.29.1 CSC CCEC Actúa, decide e defende responsablemente a súa sexualidade e a das persoas do seu contorno.

BXB4.2.1 CMCCT Relaciona a enerxía solar cos procesos externos, e xustifica o

papel da gravidade na súa dinámica.

BXB4.2.2 CMCCT Diferencia os procesos de meterorización, erosión, tranporte e

sedimentación, e os seus efectos no relevo. BXB4.3.1 CMCCT Analiza a actividade de erosión, transporte e sedimentación

producida polas augas superficiais, e recoñece algún dos seus efectos no relevo.

BXB4.4.1 CMCCT

CSC

Valora e analiza a importancia das augas subterráneas e os riscos

da súa sobreexplotación.

BXB4.5.1 CMCCT Relaciona os movementos da auga do mar coa erosión, o tranporte

e a sedimentación no litoral, e identifa algunhas formas resultantes características.

BXB4.6.1 CMCCT Asocia a actividade eólica cos ambientes en que esta actividade xeolóxica pode ser relevante.

BXB4.7.1 CMCCT Analiza a dinámica glaciar e identifica os seus efectos sobre o relevo.

BXB4.8.1 CCEC CAA Investiga acerca da paisaxe do seu contorno máis próximo e identifica algúns dos factores que condicionaron a súa modelaxe.

BXB4.10.1 CMCCT Diferencia un proceso xeolóxico externo dun interno e identifica os seus efectos no relevo.

128

BXB4.11.1 CMCCT Coñece e describe como se orixinan os sismos e os efectos que

xeran.

BXB4.11.2 CMCCT Relaciona os tipos de erupción volcánica co magma que as orixina,

e asóciaos co seu grao de perigo.

BXB5.1.1 CMCCT Recoñece que o solo é resultado da interacción entre os componentes bióticos e abióticos, e sinala alguna das súas interaccións

BXB5.2.1 CMCCT CSC Recoñece a fraxilidade do solo e valora a necesidade de protexelo.

BXB6.1.1 CAA CMCCT Integra e aplica as destrezas propias do cientifico.

BXB6.2.1 CAA CCL Utiliza argumentos que xustifiquen as hipótesis que propón.

BXB6.3.1 CAA CCL CMCCT CD

Utiliza fontes de información, apoiándose nas TIC, para a elaboración e a presentación das súas investigaciónS.

BXB6.4.1 CAA CMCCT CSC

CSIEE

Participa, valora e respecta o traballo individual e en grupo.


Ident estándar

Comp clave


BXB1.1.1 CAA CMCCT

Compara a célula procariota e a eucariota, a animal e a vexetal,

e recoñece a función dos orgánulos celulares e a relación entre morfoloxía e función.

BXB1.2.1 CCL CAA

Distingue os componentes do núcleo e a súa función segundo as etapas do ciclo celular.

BXB1.3.1 CMCCT Recoñece as partes dun cromosoma utilizándoo para construir un cariotipo.

BXB1.4.1 CMCCT CAA

Recoñece as fases da mitose e meiose, diferencia ambos procesos e distingue o seu significado biolóxico.

BXB1.5.1 CAA CSIEE

Distingue os ácidos nucleicos e enumera os seus compeñentes.

BXB1.6.1 CAA Recoñece a función do ADN como portador da información xenética, e relaciónao co concepto de xene.

BXB1.7.1 CAA CSIEE

Ilustra os mecanismos da expresión xenética por medio do código xenético.

BXB1.8.1 CMCCT CAA

Recoñece e explica en que consisten as mutacións e os seus tipos.

BXB1.9.1 CMCCT CAA CCEC

Recoñece os principios básicos da xenética mendeliana e resolve problemas prácticos de cruzamentos con un ou dous caracteres.

BXB1.10.1 CAA CSIEE

Resolve problemas prácticos sobre a herdanza do sexo e a ligada ao sexo.

BXB1.11.1 CMCCT CSC

Identifica as doenzas hereditarias máis frecuentes e o seu alcance social, e resolve problemas prácticos sobre doenzas hereditarias, utilizando árbores xenealóxicas.

BXB1.12.1 CMCCT CSIEE

Diferencia técnicas de traballo en enxeñería xenética.

BXB1.13.1 CSC CSIEE CAA

Describe as técnicas de clonación animal, distinguindo clonación terapéutica e reprodutiva.

129

BXB1.14.1 CSC CSIEE

Analiza as implicacións éticas, sociais e ambientais da enxeñaría xenética.

BXB1.15.1 CSC Interpreta críticamente as consecuencias dos avances actuais no campo da biotecnoloxía.

BXB1.16.1 CMCCT CAA

Distingue as características diferenciadoras entre lamarckismo, darwinismo e neodarwinismo.

BXB1.17.1 CAA Establece a relación entre variabilidade xenética, adaptación e selección natural.

BXB1.18.1 CAA Interpreta árbores filoxenéticas.

BXB2.1.1 CAA Identifica e describe feitos que amosen a Terra como un

planeta cambiante, e relaciónaos cos fenómenos que suceden na actualidade

BXB2.4.1 CAA Relaciona algún dos fósiles guía mais característoco coa súa era xeolóxica.

BXB2.6.1 CAA Analiza e compara os modelos que explican a estrutura e composición da Terra.

BXB2.7.1 CAA CSIEE

Relaciona as características da estrutura interna da Terra e asóciaas cos fenómenos superficiais.

BXB2.8.1 CAA Expresa algunhas evidencias actuais da deriva continental e da expansión do fondo oceánico.

BXB2.9.1 CAA CMCCT

Coñece e explica razoadamente os movementos relativos das placas litosféricas.

BXB2.9.2 CAA Interpreta as consecuencias dos movementos das placas no relevo.

BXB2.10.1 CMCCT Identifica as causas dos principais relevos terrestres.

BXB2.11.1 CAA CCL

Relaciona os movementos das placas con procesos tecónicos.

BXB2.12.1 CAA Interpreta a evolución do relevo baixo a influencia da dinámica externa e interna.

BXB3.1.1 CMCCT Identifica o cocepto de ecosistema e distigue os seus compoñentes

BXB3.1.2 CAA

CSIEE CCL

Analiza as relacións entre biótopo e biocenose, e avalía a súa importancia para manter o equilibrio do ecosistema

BXB3.2.1 CSC

CAA

Interpreta as adaptacións dos seres vivos a un ambiente determinado, relacionando a adptación co factor ou os factores ambientais desencadeantes deste.

BXB3.3.1 CMCCT CAA

Recoñece os factores ambientais que condicionan o desenvolvemento dos seres vivos nun ambiente determinado, e valora a súa importancia na conservación deste.

BXB3.4.1 CMCCT Recoñece e describe a relación e a súa influencia na regulación dos ecosistemas, interpretando casos prácticos en contextos reais.

BXB3.5.1 CAA CSC CCL

Recoñece os niveis tróficos e as súas relación nos ecoistemas, e valora a súa importancia para a vida en xeral e o mantemento destas.

BXB3.7.1 CAA Establece a relación entre as tranferencias de enerxía dos niveis tróficos e a súa eficiencia enerxética.

130

BXB3.8.1 CSC CCL CCEC

Argumenta sobre as actuacións humanas que teñen unha influencia negativa sobre os ecosistemas: contaminación, desertización, esgotamento de recursos etc.

BXB3.9.1 CSC CSIEE

Describe os procesos de tratamento de residuos, e valora críticamente a súa recollida selectiva.

BXB3.10.1 CSC CAA Argumenta os proles e os contras da reciclaxe e da reutilización de recursos materiais.

BXB3.11.1 CSC CCL Destaca a importancia das enerxías renovables para o desenvolvemento sutentable do planeta.

BXB4.1.1 CAA CMCCT CSIEE

Integra e aplica as destrezas propias dos métodos da ciencia.

BXB4.2.1 CAA CCL CMCCT

Utiliza argumentos que xustifiquen as hipótesis que propón.

BXB4.3.1 CAA CCL CMCCT CD

Utiliza fontes de información, apoiándose nas TIC, para a elaboración e a presentación das súas investigacións.

BXB4.4.1 CAA CSC CSIEE

Participa, valora e respecta o traballo individual e en grupo.

BXB4.5.2 CCL Expresa con precisión e coherencia as conclusións das súas investigación, tanto verbalmente como por escrito.

CULTURA CIENTÍFICA 4º ESO

Ident estándar

Comp clave


CCIB1.1.1 CAA CCL

Analiza un texto científico valorando de forma crítica o seu contido.

CCIB1.12 CCL CD CAA

Presenta información sobre un tema tras realizar unha procura guiada de fontes de contido científico, utilizando tanto os soportes tradionais como internet.

CCIB2.1.1 CMCCT Describe as teorías acerca da orixe, a evolución e o final do Universo, e establece os argumentos que as sustentan.

CCIB2.2.1 CMCCT Recoñece a teoría do Big Bang como explicación á orixe do Universo.

CCIB2.2.2 CMCCT Sinala os acontecementos científicos que foron fundamentais para o coñecemento actual do Universo.

CCIB2.3.1 CMCCT Establece a organización do Universo coñecido, e sitúa nel o sistema solar.

CCBI2.3.2 CMCCT Determina, coa axuda de exemplos, os aspectos máis salientables da Vía Láctea.

CCIB2.7.1 CAA CMCCT

Indica as condicións que debe cumprir un planeta para que poida albergar vida.

CCIB3.1.1 CMCCT Relaciona os principais problemas ambientais coas súas causas, e establece as súas consecuencias.

CCIB3.1.2 CCL CAA CSIEE

Procura e describe solución aplicables para resolver os principais problemas ambientais.

131

CCIB3.2.1 CSC Coñece e analiza as implicacións ambientais dos principais

tratados e dos protocolos internacionais sobre a protección ambientais.

CCIB3.3.1 CSIEE Recoñece os efectos do cambio climático, establece as súas causas e propón medidas concretas e aplicables, a nivel global e individual, para o reducir.


Valora e describe os impactos da sobreexplotación dos recursos naturais, a contaminación, a desertización, os tratamentos de residuos e a perda de biodiversidade, e propón solución e actitudes persoais e colectivas para os paliar.

CCIB5.2.1 CSC Describe procesos de obtención de materiais, valorando o seu custo económico e ambiental, e a conveniencia da súa reciclaxe.

CCIB5.2.2 CSC Valora e describe o problema ambiental e social dos vertidos tóxicos.

CCIB4.1.1 CMCCT Comprende a definición da saúde que dá a Organización Mundial da Saúde (OMS).

CCIB4.2.3 CMCCT Coñece e enumera as doenzas infecciosas máis importantes producidas por bacterias, virus, protozoos e fungos, identifica os

posibles medios de contaxio, e describe as etapas xerais do seu desenvolvemento e os posibles tratamentos.

CCBI4.2.4 CMCCT Identifica os mecanismos de defensa que posúe o organismo humano, e xustifica a súa función.

CCBI4.2.5 CCL Interpreta nos prospectos dos medicamentos información relativas

a posoloxía, indicacións e efectos adversos dos medicamentos de

uso máis común no día a día.

CCBI4.3.2 CMCCT Explica como actúa unha vacina e xustifica a importancia da

vacinación como medio de inmunización masiva ante

determinadas doenzas.

CCIB4.4.1 CMCCT Analiza as causas, os efectos e os tratamentos do cancro, da diabete, das doenzas cardiovasculares e das doenzas mentais.

CCIB4.5.1 CMCCT Xustifica os principais efectos que sobre o organismo teñen os diferentes tipos de drogas e o perigo asociado ao seu consumo.

CCIB4.6.2 CMCCT Establece a relación entre alimentación e sáude, e describe o que se considera unha dieta sá.

132

BIOLOXÍA E XEOLOXÍA DE 1º BAC

Ident estándar

Comp clave


BXB1.1.1 CCL Describe as características dos seres vivos: funcións de nutrición, relación e reproducción.

BXB1.2.1 CAA

CMCCT

Identifica e clasifica os bioelementos e as biomoléculas

presentes nos seres vivos.

BXB1.3.1 CAA CMCCT

Distingue as características fisicoquímicas e as propiedades das moléculas básicas que configuran a estrutura celular, e destaca a uniformidade molecular dos seres vivos.

BXB1.4.1 CAA Identifica os monómeros constituíntes das macromoléculas orgánicas.

BXB1.5.1 CAA CD Asocia biomoléculas coa súa función biolóxica de acordo coa súa estrutura tridimensional.

BXB2.1.1 CAA CMCCT

Interpreta a célula como unha unidade estrutural, funcional e xenética dos seres vivos.

BXB2.1.2 CAA CMCCT

Perfila células procariotas e eucariotas e nomea as súas estruturas.

BXB2.2.1 CD CMCCT

Representa esquemáticamente os orgánulos celulares e asocia cada orgánulo coa súa función ou coas súas función.

BXB2.2.2 CA CD

Recoñece e nomea células animais e vexetais mediante microfotografías ou preparacións microscópicas.

BXB2.3.1 CCL Describe os acontecementos fundamentais en cada fase da

mitose e da meiose.

BXB3.1.1 CAA Identifica os niveis de organización celular e determina as súas vantaxes para os seres pluricelulares.

BXB3.2.1 CMCCT Relaciona tecidos animais e/ou vexetais coas súas células características, asociando a cada unha a súa función.

BXB4.1.1 CMCCT Identifica os grandes grupos taxonómicos dos seres vivos.

BXB4.3.1 CCEC Coñece o concepto de biodiversidade e relaciónao coa

variedade e a abundancia de especies.

133

BXB4.4.1 CAA CMCCT

Recoñece os tres dominios e os cinco reinos en que agrupan os seres vivos.

BXB4.4.2 CCL Enumera as características de cada un dos dominios e dos

reinos en que se clasifican os seres vivos.

BXB4.4.5.1 CMCCT CCEC

Identifica os grandes biomas e sitúa sobre o mapa as principais zonas bioxeográficas.

BXB4.8.1 CMCCT CD Relaciona a latitude, a altitude, a continentalidade, a

insularidade e as barreiras oroxénicas e mariñas coa

distribución das especies.

BXB4.9.1 CAA CSC

Relaciona a biodiversidade co proceso de formación de especies mediante cambios evolutivos.

BXB4.9.2 CMCCT Identifica o proceso de selección natural e a variabilidade

individual como factores clave no aumento de biodiversidade.

BXB4.10.1 CCL Enumera as fases da especiación.

BXB4.10.2 CAA CMCCT

Identifica os factores que favorecen a especiación.

BXB4.12.1 CAA CMCCT

Enumera os factores que favorecen a especiación nas illas.

BXB4.12.2 CCEC Recoñece a importancia das illas no mantemento da biodiversidade.

BXB4.11.3 CAA CCEC Enumera os principais ecosistemas da Península Ibérica e de Galicia, e as súas especies máis representativas.

BXB4.13.1 CMCCT Define o concepto de endemismo ou especie endémica.

BXB4.13.2 CCEC Identifica os principais endemismos de plantas e animais en España e en Galicia.

BXB4.14.1 CAA CSC Enumera as vantaxes que se derivan do mantemento da biodiversidade para o ser humano.

BXB4.16.1 CAA CSC

Enumera as principais causas de perda de biodiversidade derivadas das actividades humanas.

BXB4.16.2 CSIEE Indica as principais medidas que reducen a perda de biodiversidade.

BXB4.17.1 CMCCT Coñece e explica os principais efectos derivados da introducción de especies alóctonas nos ecosistemas.

BXB5.1.1 CAA CMCCT Describe a absorción da auga e os sales minerais.

134

BXB5.2.1 CMCCT CCL Coñece e explica a composición do zume bruto e os seus

mecanismos de transporte.

BXB5.3.1 CMCCT CCL

Describe os procesos de transpiración, intercambio de gases e gutación.

BXB5.4.1 CAA CMCCT Explica a composición do zume elaborado e os seus

mecanismos de transporte.

BXB5.5.1 CAA CMCCT

Detalla os principais feitos que acontecen durante cada fase da fotosíntese e asocia, a nivel orgánulo, onde se producen.-

BXB5.6.1 CCL CSC Argumenta e precisa a importancia da fotosíntese como proceso

de biosíntese, imprescindible para o mantemento da vida na Terra.

BXB5.7.1 CMCCT Recoñece algún exemplo de excreción en vexetais.

BXB5.8.1 CMCCT Describe e coñece exemplos de tropismos e nastias.

B5.9.1 CAA Valora o proceso de regulación das hormonas vexetais.

BXB5.11.1 CCL Argumenta os efectos da temperatura e a luz no desenvolvemento das plantas.

BXB5.12.1 CAA CMCCT Distingue os mecanismos de reproducción asexual e a

reproducción sexual nas plantas.

BXB5.13.1 CMCCT Diferencia os ciclos biolóxicos en briofitas, pteridofitas e espermafitas, e as súas fases e estrutruras características.

BXB5.14. 1 CMCCT CCL Explica os procesos de polinización e de fecundación nas espermafitas e diferencia a orixe e as partes da semente e do froito.

BXB5.15. 1 CMCCT Destingue os mecanismos de diseminación das sementes e os tipos de xerminación.

BXB5.16. 1 CMCCT Identifica os mecanismos de propagación dos froitos.

BXB5.17.1 CAA Relaciona as adaptacións dos vexetais co medio en que se

desenvolven.

BXB6.1.1 CAA CCL

Argumenta as diferencias máis significativas entre os conceptos de nutrición e alimentación.

BXB6.1.2 CAA CMCCT Coñece as características da nutrición heterótrofa e distingue os

tipos principais.

BXB6.2.1 CMCCT Recoñece e diferencia os aparellos dixestivos dos invertebrados.

135

BXB6.3.1 CMCCT Recoñece e diferencia os aparellos dixestivos dos vertebrados.

BXB6.4.1 CAA Relaciona cada órgano do aparello dixestivo coa súa función.

BXB6.5.1 CAA CCL CMCCT

Recoñece e explica a existencia de pigmentos respiratorios nos animais.

BXB6.6.1 CAA Relaciona circulación aberta e pechada cos animais que a presentan e explica as súas vantaxes e os seus inconvenientes.

BXB6.6-2 CD CMCCT

Asocia representacións sinxelas do aparello circulatorio co tipo de circulación (simple, dobre, incompleta ou completa)

BXB6.7.1 CMCCT Indica a composición da linfa e identifica as súas principais funcións.

BXB6.8.1 CAA CMCCT Diferencia respiración celular e respiración, e explica o significado biolóxico de respiración celular.

BXB6.9.1 CD Asocia os aparellos respiratorios cos grupos aos que pertencen, e recoñéceos en representacións esquemáticas.

BXB6.10.1 CCL Define e explica o proceso da excreción.

BXB6.11.1 CAA CMCCT

Enumera os principais productos de excreción e clasifica os grupos de animais segundo os productos de excreción.

BXB6.12.1 CMCCT Describe os principais aparellos excretores dos animais e

recoñece as súas principais estruturas a partir de representacións esquemáticas.

BXB6.13.1 CAA CMCCT

Localiza e identifica as rexións dunha nefrona.

BXB6.13.2 CMCCT Explica o proceso de formación dos ouriños.

BXB6.15.1 CAA Integra a coordinación nerviosa e hormonal, relacionando ambas as dúas funcións.

BXB6.16.1 CCL Define estimulo, receptor, transmisor, efector.

BXB6.17.1 CCL Explica a transmisión do impulso nervioso na neurona e entre neuronas.

BXB6.18.1 CAA CMCCT Distingue os principais tipos de sistemas nerviosos en

invertebrados.

BXB6.19.1 CMCCT Identifica os principais sistemas nerviosos de vertebrados.

136

BXB6.20.1 CMCCT Describe o sistema nervioso central e periférico dos vertebrados, e diferencia as función do sistema nervioso somático e autónomo.

BXB6.21.1 CAA CSIEE

Establece a relación entre o sistema endócrino e o sistema nervioso.

BXB6.23.2 CMCCT Identifica o concepto de homeostase e a súa relación co sistema nervioso e endócrino.

BXB6.24.1 CCL CMCCT Describe as diferenzas entre reproducción asexual e sexual, e

argumenta as vantaxes e os inconvenientes de cada unha.

BXB6.24.2 CMCCT Identifica tipos de reproducción asexual en organismos unicelulares e pluricelulares.

BXB6.25.1 CAA Distingue e compara o proceso de espermatoxénese e ovoxénese.

BXB6.27.1 CAA CMCCT Identifica as fases do desenvolvemento embrionario e os

acontecementos característicos de cada unha.

BXB6.27.2 CMCCT Relaciona os tipos de ovo cos procesos de segmentación e gastrulación durante o desenvolvemento embrionario.

BXB6.28.1 CAA Identifica as fases dos ciclos biolóxicos dos animais.

BXB6.29.1 CAA Identifica as adaptacións animais aos medios aéreos.

BXB6.29.2 CAA Identifica as adaptacións animais aos medios acuáticos.

BXB6.29.3 CAA Identifica as adaptacións animais aos medios terrestres.

BXB7.1.1 CMCCT CD

Caracteriza os métodos de estudo da Terra sobre a base dos procedementos que utiliza e as súas achegas e limitacións.

BXB7.1.1 CCLL Resume a estrutura e composición do interior terrestre, distinguindo as súas capas en función da súa composición e da súa mecánica, asi como as descontinuidades e as zonas de transición entre elas.

BXB7.4.1 CCEC Indica as achegas máis relevantes da deriva continental, para o desenvolvemento da teoría da Tectónica de placas.

BXB7.5.1 CD CMCCT

Identifica os tipos de bordos de placas e explica os fenómenos asociados a eles.

BXB7.6.1 CD CMCCT

Distingue métodos desenvueltos grazas ás novas tecnoloxías, asociándoos coa investigación dun fenómeno natural.

137

BXB7.7.1 CAA CSC Identifica as aplicación de interese social ou industrial de determinados tipos de minerais e rochas.

BXB8.1.1 CMCCT Explica a relación entre o magmatismo e a tectónica de placas,

e coñece as estruturas resultantes da localización dos magmas en profundidade e en superficie.

BXB8.5.1 CSC Analiza os riscos xeolóxicos derivados dos procesos internos.

Vulcanismo e sismicidade.

BXB8.7.1 CAA Ordena e clasifica as rochas metamórficas máis frecuentes da

codia terrestre, relacionando a súa textura co tipo de metamorfismo experimentado.

BXB8.8.1 CMCCT Detalla e discrimina as fases do proceso de formación dunha

rocha sedimentaria.

BXB8.10.1 CAA CSIEE

Ordena e clasifica segundo a súa orixe as rochas sedimentarias máis frecuentes da codia terrestre.

BXB8.11.1 CAA Asocia os tipos de deformación tectónica cos esforzos aos que

se someten as rochas e coas propiedades destas.

BXB8.11.2 CD Relaciona os tipos de estrutruras xeolóxicas ca tectónica de placas.

B9.1.1 CMCCT CAA Interpreta e realiza mapas topográficos e cortes xeolóxicos sinxelos.

ANATOMÍA APLICADA 1º BAC

Ident estándar

Comp clave

Estándares de aprendizaxe/ Grao mínimo de consecución 50%

AAB1.1.1. CMCCT Recoñece e enumera os elementos da acción motora e os factores que interveñen nos mecanismos de percepción, decisión e execución de determinadas acción motoras.

AAB2.1.1. CMCCT Diferencias os niveis de organización do corpo humano.

AAB2.1.2. CMCCT Describe a organización xeral do corpo humano utilizando diagramas e modelos.

AAB2.1.3 CMCCT Especifica as función vitais do corpo humano, sinalando as súas características máis salientables.

138

AAB2.1.4. CMCCT Localiza os órganos e os sistemas, e relaciónaos coas súas funcións.

AAB3.1.1 CMCT Describe a estrutura e a función do sistema esquelético en relación coa mobilidade do corpo humano.

AAB3.1.3. CMCCT Diferencia os tipos de articulacións en relación coa mobilidade

que permiten.



AAB3.2.2. CCL CMCCT

Identifica os ósos, as articulacións e os músculos principais implicados en diversos movementos, utilizando a terminoloxía axeitada.

AAB3.3.1. CMCCT Identidica as alteracións máis importantes derivadas do mal

uso postural e propón alternativas saudables..

AAB4.1.1. CMCCT Describe a estrutura e función dos pulmóns, detallando o intercambio de gases que ten lugar neles e a dinámica de ventilación pulmonar asociada.

AAB4.2.2. CMCCT Identifica a estrutura antómica do aparello de fonación, e describe as interaccións entre as estruturas que o integran.

AAB4.1.2. CMCCT Describe a estrutura e a función do sistema cardiovascular, explicando a regulación e a integración de cada componente.

AAB4.1.3. CMCCT Relaciona o latexo cardíaco, o volumen e a capacidade pulmonar coa actividade física asociada a actividades artisticas

de diversa índole.

AAB4.2.3. CMCCT Identifica as principais patoloxías que afectan o sistema cardiopulmonar en relación coas causas máis habituais.

AAB4.2.4. CMCCT Identifica as principais patoloxías que afectan o aparello de fonación en relación coas máis habituais.

AAB4.2.5. CMCCT Recoñece hábitos e costumes saudables para o sistema cardiorrespiratorio e o aparello de fonación, nas acción motoras inherentes a vida cotiá.

AAB5.1.2. CMCCT Xustifica o papel do ATP como transportador da enerxía libre, asociándoo coa subministración continua e adaptada ás necesidades do corpo humano.

AAB5.1.3. CMCCT Identifica tanto os mecanismos fisiolóxicos que conducen a un estado de fatiga física como os mecanismos de recuperación.

139

AAB5.2.1. CMCCT Identifica a estrutura dos aparellos e dos órganos que interveñen nos procesos de dixestión e absorción dos

alimentos e nutrientes, en relación coas súas función en cada etapa.

AAB5.2.2. CMCCT Distingue os procesos que interveñen na dixestión e na absorción dos alimentos e dos nutrientes, cinculándoos coas estruturas orgánicas implicadas en cada un.

AAB5.3.1. CMCCT Discrimina os nutrientes enerxéticos dos non enerxéticos, en relación cunha dieta sá e equilibrada.

AAB5.3.2. CMCCT Relaciona a hidratación co mantemento dun estado saudable, calculando o consumo de auga diario necesario en distintas circunstancias ou actividades.

AAB5.3.4. CMCCT Recoñece hábitos alimentarios saudables e perxudiciais para a saúde, e saca conclusións para mellorar o benestar persoal.

AAB5.4.1. CMCCT Identifica os principais trastornos do comportamento nutricional e argumenta os efectos que teñen para a sáude.

AAB5.4.2. CSC Recoñece os factores sociais que conducen á aparición nos trastornos do comportamento nutricional.

AAB6.1.1. CMCCT Describe a estrutura e as funcións dos sistemas implicados no control e na regulación da actividade do corpo humano, establecendo a asociación entre eles.

AAB6.1.2. CMCCT Recoñece as diferenzas entre os movementos reflexos e os voluntarios, asociándoos ás estruturas nerviosas implicadas neles.

AAB6.1.3. CMCCT Interpreta a fisioloxía do sistema de regulación, indicando as interaccións entre as estruturas que o integran.

AAB6.2.1. CMCCT Describe a función das hormonas e o importante papel que xogan na actividade física.

AAB6.2.2. CMCCT Analiza o proceso de termorregulación e de regulación de augas e sales en relación coa actividade física.

AAB7.1.2. CSC CCEC

Recoñece e explica o valor social das actividades artisticas corporais, desde o punto de vista tanto de practicante como

de espectador.

AAB8.1.1. CD CAA

Compila información, utilizando as tecnoloxías da información e da comunicación, de forma sistematizada e aplicando criterios de procura que garantan o acceso a fontes actualizadas e rigorosas na materia.

AAB8.1.2. CCL CD

Comunica e comparte a información coa ferramenta tecnolóxica axeitada, para a súa discusión ou difusión.

140

AAB8.2.2. CAA CSIEE

Amosa curiosidade, creatividade, actividade indagadora e espírito crítico, e recoñece que son trazos importantes para aprender a aprender.

AAB8.2..3. CAA CMCCT CSIEE

Coñece e aplica métodos de investigación que permitan desenvolver proxectos propios.

AAB8.3.1. CAA CSIEE

Participa na planificación das tarefas, asumindo o traballo encomendado, e comparte as decisións tomadas en grupo.

AAB8.3.2. CAA CSC

Valora e reforza as achegas enriquecedoras dos compañeiros e compañeiras, e apoia o traballo das demais persoas.

CULTURA CIENTÍFICA 1º BAC

Ident estándar

Comp clave Estándares de aprendizaxe/


CCIB1.1.1 CAA CCL

Analiza un texto científico e valora de forma crítica o seu contido.

CCIB1.12 CCL

CD CAA

Presenta información sobre un tema tras realizar unha procura

guiada de fontes de contido científico, utilizando tanto os soportes tradionais como internet.

CCIB1.2.1 CAA CCEC

Analiza o papel da investigación científica como motor da nosa sociedade e a súa importancia ao longo da historia.

CCIB1.3.1

CCL CD CAA CSIEE

Comenta artigos científicos divulgativos realizando valoracións críticas e análise das consecuencias sociais, e defende en público as súas conclusións.

CCIB2.1.1 CMCCT Xustifica a teoría de deriva continental a partir das probas xeográficas, paleontolóxicas, xeolóxicas e paleoclimáticas.

CCIB2.2.1

CMCCT Utiliza a tectónica de placas para explicar a expansión do fondo oceánico e a actividade sísmica e volcánica nos bordos das placas.

CCIB2.2.2 CMCCT Nomea e explica medidas preditivas e preventivas para o vulcanismo e os terremotos.

CCIB2.3.1 CAA Relaciona a existencia de capas terrestres coa propagación das ondas sísmicas a través delas.

CCIB2.4.1 CMCCT Coñece e explica as teorías acerca da orixe da vida na Terra.

CCIB2.4.2 CCEC Describe as últimas investigación científicas en torno ao coñecemento da orixe e o desenvolvemento da avida na Terra.

CCIB2.5.1 CCMCCT Describe as probas biolóxicas, paleontolóxicas e moleculares que apoian a teoría da evolución das especies.

CCIB2.5.2 CMCCT Enfronta as teorías de Darwin e Lamarck para explicar a selección natural.

CCIB2.5.3 CMCCT Enfronta o neodarwinismo coas explicacións non científicas sobre a evolución.

141

CCIB2.6.1

CMCCT

Establece as etapas evolutivas dos homínidos ata chegar ao Homo sapiens, salientando as súas características fundamentais, como a capacidade cranial e altura.

CCIB2.6.2

CSC

Valora de forma crítica as información asociadas ao Universo, á Terra e á orixe das especies, distinguindo entre información científica real, opinión e ideoloxía.

CCIB4.1.1 CCEC Coñece e explica o desenvolvemento histórico dos estudos levados a cabo dentro do campo da xenética.

CCIB4.2.1

CAA CD

Sabe situar a información xenética que posúe calquera ser vivo, establecendo a relación xerárquica entre as estruturas, desde o nucleótido ata os xenes responsables da herdanza.

CCIB4.3.1

CCMT

Coñece e explica a forma en que se codifica a información xenética no ADN, xustificando a necesidade de obter o xenoma completo dun individuo e descifrar o seu significado.

CCIB4.4.1 CCL Describe e analiza as aplicación da enxeñaría xenética na obtención de fármacos, transxénicos e terapias xénicas.

CCIB4..5.1 CSIEE CSC

Establece as repercusións sociais e económicas da reproducción asistida e a selección e conservación de embrións.

CCIB4.6.1 CAA Describe e analiza as posibilidades que ofrece a clonación en diferentes campos.

CCIB4.7.1

CMCCT

Recoñece os tipos de células nai en función da súa procedencia e da súa capacidade xenerativa, e establece en cada caso as aplicación principais.

CCIB4.8.1

CSC

Valora de xeito crítico os avances científicos relacionados coa xenética, os seus usos e as súas consecuencias médicas e sociais.


Explica as vantaxes e os inconvenientes dos alimentos tranxénicos, razoando a conveniencia ou non do seu uso.

BIOLOXÍA 2º BAC

Todos os estándares de aprendizaxe e competencias incluídos no currículo

de 2º de bacharelato para a materia de Bioloxía son considerados

imprescindibles dada a necesidade da súa preparación para a proba

externa ABAU.

XEOLOXÍA 2º BAC

Todos os estándares de aprendizaxe e competencias incluídos no currículo

de 2º de bacharelato para a materia de Xeoloxía son considerados

imprescindibles dada a necesidade da súa preparación para a proba

externa ABAU.

DEPARTAMENTO BIOLOXÍA E XEOLOXÍA3 B3.1 Concepto de biodiversidade. Importancia da biodiversidade....

Documents

Transcript of DEPARTAMENTO BIOLOXÍA E XEOLOXÍA3 B3.1 Concepto de biodiversidade. Importancia da biodiversidade....