E Hurrengo geltokia: hiriko natura CRISTINA ENEA PARKEA ... · - tazeoak (karramarroak,...
Transcript of E Hurrengo geltokia: hiriko natura CRISTINA ENEA PARKEA ... · - tazeoak (karramarroak,...
Hur
reng
o g
elto
kia:
hiriko n
atur
a Pro' xima
par
ada: e
ntorn
o n
atur
al u
rban
o
1
5
3
7
2
6
4
8
IG
ELDO
ME
NDIA
URG
ULL
ME
NDIA
ULIA
ME
NDIA
ZURRIO
LA
KO
NTXA
9
1 C
rist
ina
En
ea P
arke
a Pa
rque
Cri
stin
a E
nea
2 Ib
aeta
ko h
arit
za
Rob
le d
e Ib
aeta
3 A
met
zag
ain
ako
park
ea
Parq
ue d
e A
met
zag
ain
a
4 U
rgul
leko
sug
andi
la
La
lag
arti
ja d
e U
rgul
l
5 U
lia
Men
dia
El M
onte
Uli
a
6 U
liak
o ur
-bil
teg
iak
D
epós
itos
de
agua
de
Uli
a
7 O
ndar
reta
ko m
area
rtek
o za
balg
unea
L
a ra
sa m
area
l de
Ond
arre
ta
8 M
uga
kre
taze
oa/p
aleo
zen
oa
El l
ímit
e cr
etác
ico/
pale
ocen
o
9 A
ltza
ko b
ioan
izta
sun
a L
a bi
odiv
ersi
dad
de A
ltza
eurosíntesis
CRIST
INA
ENEA
PAR
KEA
Par
que
Crist
ina
Enea
Cri
stin
a E
nea
Park
e hi
stor
ikoa
k C
rist
ina
Bru
-ne
tti M
anda
sko
Duk
esar
i zor
dio
izen
a; lo
ra-
tegi
gun
e er
rom
antik
oa d
a, e
ta U
rum
ea ib
aiar
en a
zken
eko
mea
ndro
ak s
ortu
tako
mui
no t
xiki
bat
ean
dago
. 94.
960
m2 -k
o az
aler
arek
in h
irik
o lo
rate
giri
k ha
ndie
na d
a et
a E
gia,
Loi
o-la
ko E
rrib
erak
eta
Am
ara
auzo
ak l
otze
n di
tu.
Gun
e be
rde
hone
tan,
gur
e in
guru
ko z
uhai
tz a
utok
tono
uga
rire
n ar
tean
, bo
st k
ontin
ente
etat
ik e
torr
itako
zuh
aitz
ak e
re i
kus
daite
zke,
itx
ura
eta
eder
tasu
n ap
arte
koak
. Pau
ma
da (P
avo c
rist
atu
s),
ziur
ask
o, g
une
hone
tako
biz
ilagu
nik
bitx
iena
eta
par
kean
da
uden
zuh
aitz
ber
ezie
tako
bat
zuet
an b
izi d
a et
a eg
iten
du lo
. Zu
haitz
hor
ieta
ko b
at d
ugu
Liba
noko
Zed
roa
(Ced
rus
liban
i);
park
eko
zuha
itz i
kusg
arri
enet
akoa
eta
ber
eizg
arri
enet
akoa
da
, et
a zi
ur a
sko
zaha
rren
etak
oa e
re b
ai;
150
urte
tik g
ora
izan
ditz
akee
la k
alku
latz
en d
a. G
ingk
oa (
Gin
gko b
iloba)
da
park
eko
best
e zu
haitz
ber
ezie
tako
bat
. Zu
haitz
hor
ren
hos-
toek
aba
niko
for
ma
dute
eta
ora
in d
ela
mili
oika
urt
e lu
r pl
a-ne
tako
leku
ask
otan
biz
i iza
n ze
n fa
mili
atik
biz
irik
gel
ditz
en
den
orde
zkar
i bak
arra
dug
u.
El
hist
óric
o Pa
rque
Cri
stin
a E
nea,
lla
mad
o as
í en
hon
or a
C
rist
ina
Bru
nett
i, D
uque
sa d
e M
anda
s, e
s un
a zo
na a
jar-
dina
da d
e ca
ráct
er r
omán
tico,
que
se
loca
liza
en u
na p
eque
ña
colin
a cr
eada
por
el ú
ltim
o m
eand
ro d
el r
ío U
rum
ea. C
uent
a co
n un
a su
perfi
cie
de 9
4.96
0 m
2 , si
endo
el
parq
ue u
rban
o m
ás e
xten
so d
e la
ciu
dad,
y c
onec
tand
o lo
s ba
rrio
s de
Egi
a,
Rib
eras
de
Loio
la y
Am
ara.
En
esta
zon
a ve
rde,
jun
to a
una
am
plia
re
pres
enta
ción
de
ár
bole
s au
tóct
onos
de
nu
estr
o en
torn
o, s
e pu
eden
enc
onta
r ár
bole
s pr
oced
ente
s de
los
cinc
o co
ntin
ente
s, d
e ex
trao
rdin
ario
por
te y
bel
leza
. E
l Pa
vo R
eal
(Pav
o c
rist
atu
s) e
s pr
obab
lem
ente
el
habi
tant
e m
ás s
ingu
lar
de e
ste
espa
cio,
que
con
vive
y p
erno
cta
en a
lgun
os d
e lo
s ár
bole
s si
ngul
ares
del
par
que.
Es
el c
aso
del C
edro
del
Líb
ano
(Ced
rus
liban
i), u
no d
e lo
s ár
bole
s m
ás im
pone
ntes
y c
arac
-te
ríst
icos
del
luga
r, y
prob
able
men
te d
e lo
s m
ás a
ntig
uos,
con
un
a ed
ad e
stim
ada
supe
rior
a
los
150
años
. O
del
cur
ioso
G
ingk
o (G
ing
ko b
iloba),
que
con
sus
hoja
s co
n ca
ract
erís
-tic
a fo
rma
de a
bani
co,
es e
l ún
ico
repr
esen
tant
e qu
e qu
eda
vivo
de
una
fam
ilia
que
hace
mill
ones
de
años
pob
ló g
rand
es
regi
ones
del
pla
neta
.
IBAE
TAKO
HAR
ITZA
ROBLE
DE
IBAE
TA
Har
itz i
kusg
arri
hau
(Q
uer
cus
robu
r) 2
0 m
etro
gar
ai d
a,
eta
ia 2
5 m
etro
ko a
dabu
ru-d
iam
etro
a da
uka.
Por
tue-
txek
o et
xe n
oble
aren
lur
saile
tan
dago
, D
onos
tiako
Por
tuko
bu
ruza
gitz
a-et
xe
zaha
rrea
n,
eta
400
urte
in
guru
iz
ango
di
tuel
a ka
lkul
atze
n da
. Ziu
r as
ko, I
baet
ako
padu
rare
n on
doko
ha
rizt
i tx
iki
bate
ko a
leen
gar
aiki
dea
izan
zen
arb
ola
hau;
“L
os J
unca
les”
ize
nare
kin
ere
ezag
utze
n de
n pa
raje
ede
r ho
rret
ako
alea
k its
ason
tzia
k, e
txeb
izi tz
ak e
do e
rmita
k er
aiki
-tz
eko
moz
tu z
ituzt
en. B
erio
ko A
rtea
reki
n ba
tera
(Q
uer
cus
ilex
) bi
de b
erri
bat
er
aiki
tzek
o m
ozte
tik
libra
tu
zen,
zu
haitz
ber
ezi
izen
dape
na j
aso
zuel
ako
1997
ko o
tsai
la-
ren
11n.
Est
e im
pone
nte
robl
e (Q
uer
cus
robu
r), q
ue
pose
e un
a al
tura
de
más
de
20
met
ros,
y u
n di
á-m
etro
de
copa
de
casi
25
met
ros,
se
encu
entr
a en
lo
s te
rren
os d
e la
cas
a so
lari
ega
de
Port
ue-
txe,
an
tigua
ca
sa-je
fa-
tura
del
Pue
rto
de S
an
Seba
stiá
n. S
e le
est
ima
una
edad
cer
cana
a l
os
400
años
, y
prob
able
-m
ente
fue
con
tem
porá
neo
de o
tros
ej
empl
ares
que
fue
ron
tala
dos
para
la c
onst
rucc
ión
nava
l, de
vi
vien
das
o er
mita
s, q
ue c
onst
ituía
n un
peq
ueño
rob
leda
l que
lin
daba
con
las
mar
ism
as d
e Ib
aeta
, ta
mbi
én d
enom
inad
a “L
os J
unca
les”
, de
eno
rme
belle
za n
atur
al.
Al
igua
l qu
e la
E
ncin
a (Q
uer
cus
ilex
) de
Ber
io, s
e sa
lvó
de s
er ta
lado
dur
ante
la
con
stru
cció
n de
un
nuev
o vi
al,
grac
ias
a su
dec
lara
ción
co
mo
árbo
l sin
gula
r, el
11
de f
ebre
ro d
e 19
97.
AMET
ZAG
AINA
KO
PAR
KEA
PAR
QUE
DE
AMET
ZAG
AINA
Par
ke h
au A
met
zaga
ina
men
dian
dag
o et
a D
onos
tiako
hi
ri i
ngur
uko
park
erik
han
dien
a da
. O
inez
koen
tzak
o bi
de-s
aree
k lo
tuta
ko z
elai
zab
alez
eta
hos
toza
bale
n ba
soz
osat
uta
dago
, et
a bi
de h
orie
tatik
Kar
lista
ldie
tako
got
orle
ku
bate
ra, b
egir
atok
i pan
oram
iko
bate
ra e
ta h
ainb
at jo
las-
gune
-ta
ra j
oan
daite
ke.
Am
etza
zen
(Q
uer
cus
pyre
naic
a)
ingu
ru
horr
etak
o ja
torr
izko
zuh
aitz
a, b
aina
gau
r eg
un a
le t
xiki
ak
best
erik
ez
ditu
gu a
urki
tuko
, et
a ha
rk e
man
dio
ize
na p
ar-
kear
i (a
met
z ga
ina)
. A
me t
zaga
inak
o pa
rkea
n,
gain
era,
ba
lio
arke
o-lo
giko
ha
ndik
o au
rki-
kunt
za e
gin
dute
ora
in
dela
gut
xi:
Goi
Pal
eoli-
toko
az
tarn
ateg
ia
aur-
kitu
du
te,
27.0
00
urte
in
guru
iza
ngo
ditu
, et
a G
ipuz
koan
ez
agu t
zen
den
hist
oria
urre
ko a
ire
zaba
leko
es
tazi
o ba
ka-
neta
koa
dugu
.
Est
e pa
rque
, si
tuad
o en
el
mon
te
Am
etza
gain
a, e
s el
par
que
peri
-ur
bano
más
gra
nde
de S
an S
ebas
tián.
E
stá
cons
titui
do p
or g
rand
es p
rade
ras
y ex
tens
os b
osqu
es d
e fr
ondo
sas,
int
erco
-ne
ctad
os p
or u
na r
ed d
e ca
min
os p
eato
nale
s qu
e co
nduc
en
tam
bién
al a
ntig
uo fu
erte
de
las
Gue
rras
Car
lista
s, a
un
mir
a-do
r pa
norá
mic
o y
a di
vers
as á
reas
rec
reat
ivas
. E
l M
aroj
o (Q
uer
cus
pyre
naic
a)
era
el á
rbol
pri
miti
vo
en e
sta
zona
de
mon
te,
aunq
ue h
oy ú
nica
-m
ente
apa
rece
n re
tazo
s de
su
pres
enci
a co
n in
divi
duos
de
esca
sa t
alla
, y
el c
ual
le
ha d
ado
nom
bre
(etim
ológ
icam
ente
, am
et-
zaga
ina
sign
ifica
alt
o d
e m
aro
jos)
. E
l pa
r-qu
e de
Am
etza
gain
a, a
dem
ás,
ha r
evel
ado
reci
ente
men
te u
n ha
llazg
o de
gra
n va
lor
arqu
eoló
gico
, un
yac
imie
nto
del
Pale
olíti
co
supe
rior
de
apro
xim
adam
ente
27.
000
años
de
ant
igüe
dad,
que
sup
one
una
de l
as e
sca-
sas
esta
cion
es p
rehi
stór
icas
al a
ire
libre
que
se
con
ocen
en
Gip
uzko
a.
Urgulleko
sugan
dila
La lag
artija d
e Ur
gull
Urg
ull
Men
dia
Sant
a K
lara
uha
rtea
ren
ondo
an d
ago
eta,
su
gand
ila
iber
iako
reki
n (P
odarc
is
his
pan
ica)
alde
ra-
tuta
ez
auga
rri
bere
izga
rria
k di
tuen
su
gand
ila-p
opul
azio
ba
t bi
zi d
a be
rtan
. Urg
ulle
ko s
ugan
dila
k pi
gmen
tazi
o ilu
na-
goa
dauk
a go
rput
zean
eta
ezk
atak
aza
lean
. N
arra
sti
bere
zi
haue
n ag
erre
rare
n az
alpe
na
toki
ko k
olon
ia b
atek
pop
ulaz
io
nagu
siar
ekik
o m
ilaka
urt
etan
bi
zi i
zan
zuen
iso
lam
endu
an
egon
da
iteke
; is
olam
endu
ha
rk
kara
kter
e ez
berd
inek
o eb
oluz
ioa
erra
ztu
zuen
. H
ala
ere,
azk
enek
o ur
teet
an,
Pitiu
-se
tako
sug
andi
lare
n sa
rrer
ak
(Podarc
is pit
yu
sen
sis)
kom
u-ni
tate
hau
arr
isku
an ja
rri d
u;
espe
zie
send
oa d
a, k
olon
iza-
tzek
o ga
itasu
n ha
ndia
dau
ka,
eta
Urg
ulle
ko
suga
ndila
re-
kin
lehi
an
diha
rdu
bert
ako
balia
bide
enga
tik.
El
Mon
te U
rgul
l, ju
nto
con
la i
sla
de S
anta
Cla
ra,
es e
l ho
gar
de u
na p
obla
ción
de
laga
rtija
s qu
e m
uest
ra d
eter
-m
inad
as c
arac
terí
stic
as d
ifer
enci
ador
as c
on r
espe
cto
a la
la
gart
ija i
béri
ca (
Podarc
is h
ispan
ica),
com
o un
a pi
gmen
ta-
ción
más
osc
ura
en e
l cu
erpo
y l
a pr
esen
cia
de c
iert
as e
sca-
mas
en
la p
iel.
La e
xplic
ació
n a
la
apar
ició
n de
est
os s
ingu
lare
s re
p-til
es p
odrí
a es
tar
en e
l ai
slam
ient
o de
un
a co
loni
a lo
cal
resp
ecto
a
la
pobl
ació
n pr
edom
inan
te
de
la
pobl
ació
n, d
uran
te m
iles
de a
ños,
lo
que
fav
orec
ió u
na e
volu
ción
con
di
fere
ntes
car
acte
res.
Sin
em
barg
o,
desd
e ha
ce u
nos
años
, est
a co
mun
i-da
d es
tá e
n ri
esgo
por
la
intr
oduc
-ci
ón d
e la
lag
artij
a de
las
Piti
usas
(P
odarc
is p
ityu
sen
sis)
, un
a es
peci
e ro
bust
a y
con
gran
cap
acid
ad d
e co
loni
zaci
ón,
que
com
pite
co
n la
la
gart
ija a
utóc
tona
de
Urg
ull
por
los
recu
rsos
.
ULIA M
ENDIA
EL M
ONT
E ULIA
Ulia
M
endi
ak,
non
bert
ako
bide
et
a bi
dexk
a-sa
reet
an
natu
ra e
ta p
aisa
iari
lot
utak
o ba
lioak
age
rian
gel
ditz
en
dire
n, o
ndar
e hi
stor
iko
aber
atsa
gor
detz
en d
u. M
uino
altu
ba
t da
eta
itsa
soa
ikus
dai
teke
ber
tatik
, eta
hor
rega
tik, h
ain
zuze
n, l
ekur
ik a
ltuen
etan
tal
aia
mod
ura
erab
ili z
iren
, po
r-tu
ko b
aleo
ntzi
ei b
alee
n pr
esen
tzia
ren
berr
i em
atek
o. X
IX.
men
dean
ha
inba
t ge
rrar
en
leku
ko
izan
ze
n,
eta
horr
en
leku
kota
suna
em
aten
dig
ute
Alm
iran
tear
en G
otor
leku
aren
et
a M
onpa
seko
Bat
eria
ren
hond
arre
k. X
X.
men
de h
asie
ran
aisi
al di
rako
pa
rke
mod
uan
ospe
a ha
rtu
zuen
Don
ostia
ko
fam
ilia
aber
a tse
n ar
tean
. H
otel
a, j
atet
xeak
, ka
fete
giak
, te
nis-
pist
ak
eta
uso-
tirok
eta-
rako
gun
ea e
raik
i zi
ren
eta
tren
ele
k tri
koz
eta
tran
sbor
-da
dore
z ig
otze
n ze
n be
rtar
a.
Gau
r eg
un,
Ulia
Int
erpr
eta-
zio
Zent
roak
era
kust
en d
iz-
kigu
men
diar
en b
alio
hor
iek
guzt
iak.
El
Mon
te U
lia,
adem
ás d
e su
s va
lore
s na
tura
lístic
os y
pai
sajís
ticos
, qu
e qu
e-da
n pa
tent
es a
l ut
iliza
r la
am
plia
red
de
cam
inos
y s
ende
ros,
ate
sora
un
rico
pat
ri-
mon
io h
istó
rico
. Al s
er u
n pr
omon
tori
o el
evad
o de
sde
el c
ual
otea
r la
cos
ta, l
os p
unto
s m
ás a
ltos
se u
tiliz
aron
com
o at
ala-
yas
para
avi
sar
a lo
s ba
llene
ros
del
puer
to d
e la
pre
senc
ia
de lo
s pr
ecia
dos
cetá
ceos
. A lo
larg
o de
l sig
lo X
IX f
ue te
stig
o de
dis
tinta
s gu
erra
s, c
omo
lo a
test
igua
n lo
s re
stos
mili
tare
s de
l Fue
rte
del A
lmir
ante
y d
e la
Bat
e-rí
a de
Mon
pás.
A p
rinc
ipio
s de
l sig
lo
XX
se
conv
irtió
en
uno
de l
os l
uga-
res
pref
erid
os c
omo
parq
ue d
e oc
io y
re
creo
de
la b
uena
soc
ieda
d do
nost
ia-
rra,
ins
talá
ndos
e en
él
un h
otel
, re
s-ta
uran
tes,
caf
eter
ías,
pis
tas
de t
enis
y
tiro
al p
ichó
n, a
las
cua
les
se a
cce-
día
med
iant
e un
tre
n el
éctr
ico
y un
tr
ansb
orda
dor
aére
o. H
oy e
n dí
a, e
l C
entr
o de
Inte
rpre
taci
ón d
e U
lia, p
er-
mite
des
cubr
ir to
dos
sus
valo
res.
ULIAKO
UR-BILTEG
IAK
DEP
o'SITO
S DE
AGUA
DE
ULIA
XIX
. men
deko
big
arre
n er
dira
art
e, D
onos
tian,
Urg
ull
Men
diko
itu
rri
apur
reta
tik e
do p
utzu
ren
bate
tik
soili
k es
kura
zite
keen
ur
edan
garr
ia. H
ala
ere,
pop
ulaz
ioar
en
gora
kada
ren
eta
etxe
etan
txor
rota
ko u
r-in
stal
azio
en o
roko
r-tz
eare
n on
dori
oz, a
zpie
gitu
ra b
erri
ak s
ortu
beh
ar iz
an z
iren
, tx
orro
tako
ura
ren
eten
gabe
ko e
mar
ia z
iurt
atze
ko.
Soro
bor-
dako
dep
ositu
a er
aiki
zen
U
lia M
endi
an 1
872.
urt
ean,
et
a be
rtan
jaso
tzen
zen
Ulia
et
a M
endi
olak
o itu
rrie
tako
ur
a,
tutu
eria
, ub
ide
eta
tune
len
bita
rtez
. H
ala
ere,
in
stal
azio
hu
ra
bere
hala
ge
lditu
ze
n tx
iki
hiri
a-re
n pr
emia
k as
etze
ko,
eta
1900
. urt
ean,
aur
reko
aren
ga
itasu
na b
ikoi
zten
zue
n de
posi
tu
berr
i ba
t er
aiki
ze
n au
rrek
oare
n on
doan
(B
uska
ndo)
.
Has
ta la
seg
unda
mita
d de
l sig
lo
XIX
, la
ciu
dad
de S
an S
ebas
-tiá
n no
dis
poní
a de
más
agu
a po
tabl
e qu
e la
que
pro
porc
iona
ban
las
fuen
tes
proc
eden
tes
de l
os e
scas
os m
anan
tiale
s de
l M
onte
Urg
ull
o de
alg
ún p
ozo.
Sin
em
barg
o, e
l pr
ogre
sivo
aum
ento
de
la
pobl
ació
n, j
unto
con
la
gene
raliz
ació
n de
las
in
stal
acio
nes
de a
gua
corr
ient
e en
los
hog
a-re
s, h
izo
nece
sari
o cr
ear
nuev
as i
nfra
estr
uc-
tura
s pa
ra g
aran
tizar
un
apor
te c
onst
ante
de
agua
cor
rien
te.
La s
oluc
ión
fue
la c
onst
ruc-
ción
del
dep
ósito
de
Soro
bord
a (1
872)
en
las
fald
as d
el M
onte
Ulia
, qu
e re
cogí
a la
s ag
uas
de lo
s m
anan
tiale
s de
Ulia
y M
endi
ola
a tr
avés
de
una
red
de
tube
rías
, ac
uedu
ctos
y t
únel
es.
Sin
emba
rgo,
est
a in
stal
ació
n se
que
dó p
ront
o pe
queñ
a pa
ra la
s ne
cesi
dade
s de
la p
obla
ción
, y
en 1
900
hubo
que
con
stru
ir u
n nu
evo
depó
-si
to a
nexo
(B
uska
ndo)
, qu
e ca
si d
uplic
aba
la
capa
cida
d de
l ant
erio
r.
OND
ARRE
TAKO
MAR
EART
EKO
ZAB
ALGUN
EALA R
ASA
MAR
EAL DE
OND
ARRE
TA
Kon
txak
o ba
dia
hond
artz
a ba
ino
gehi
ago
da.
Itsa
sbeh
e-ra
n, e
ta m
area
biz
ieta
n be
rezi
ki, O
ndar
reta
k its
as h
ondo
be
rezi
a er
akus
ten
digu
, m
area
rtek
o za
balg
unea
edo
abr
a-si
o-pl
ataf
orm
a de
ituri
koa.
Ola
tuen
ete
ngab
eko
joan
-eto
rria
k Ig
eldo
Men
diko
its
asla
barr
ak a
laka
tu d
itu,
azal
era
lau
eta
hori
zont
al
bat
sort
uz;
geru
za
geol
ogik
o go
gor
eta
bigu
nak
ager
i za
iz ki
gu,
host
opil
hand
i bat
en a
n tze
ra. I
tsas
-be
hera
n so
rtze
n di
ren
urm
ael
eta
putz
ueta
n ek
osis
tem
a ab
e-ra
tsa
aurk
ituko
dug
u: k
rus-
taze
oak
(kar
ram
arro
ak,
izki
rak.
..),
alga
mot
a de
s-be
rdin
ak,
arra
in
txik
iak,
m
olus
kuak
(lap
ak, k
arra
ke-
lak.
..),
eta
ekin
oder
mat
uak
(itsa
s tr
ikua
k...)
.
No
todo
es
play
a en
la
bah
ía d
e La
Con
-ch
a. D
uran
te la
mar
ea
baja
, y
espe
cial
men
te
en l
as m
area
s vi
vas,
la
zon
a de
Ond
a-rr
eta
mue
stra
un
sing
ular
fond
o m
arin
o de
nom
inad
o ra
sa m
area
l o
plat
afor
ma
de a
bras
ión.
El
cons
-ta
nte
batir
de
las
olas
ha
ido
bise
land
o la
s ro
cas
de l
os a
cant
ilado
s de
l M
onte
Ige
ldo
gene
rand
o un
a su
perfi
cie
plan
a y
hori
zont
al,
en e
l qu
e la
al
tern
anci
a de
cap
as g
eoló
gica
s du
ras
y bl
an-
das
apar
ecen
dis
pues
tas
com
o un
gra
n ho
jal-
dre.
Al q
ueda
r ex
pues
ta d
uran
te la
baj
amar
, las
ch
arca
s y
poza
s qu
e se
form
an a
lber
gan
un r
ico
ecos
iste
ma,
en
el q
ue a
bund
an c
rust
áceo
s co
mo
cang
rejo
s y
quis
quill
as,
dife
rent
es t
ipos
de
alga
s, p
eque
ños
pece
s, m
olus
cos
com
o la
pas
y ca
rraq
uela
s, y
equ
inod
erm
os c
omo
los
eri-
zos
de m
ar.
MUG
A KRE
TAZEO
A/PALEO
ZEN
OA
EL Li' M
ITE
CRE
Ta' CICO/
PALEO
CEN
O
Loret
opea
Kon
txak
o et
a O
ndar
reta
ko h
onda
rtza
k ba
natz
en
ditu
en l
urm
utur
ra d
a, b
aina
hor
rez
gain
, or
ain
dela
65
,97
mili
oi
urte
tako
m
uga
geol
ogik
o ga
rran
tzits
ua e
re h
artz
en d
u ba
rne,
aro
Kre
-ta
zeoa
eta
Pal
eoge
noa
bere
izte
n di
tuen
a. H
aitz
ho
riet
an b
uztin
-mai
la m
ehe
eta
gorr
ixka
edo
m
arro
ia a
urki
tuko
dug
u; e
z oh
iko
irid
io k
opur
ua
dauk
a es
pine
la i
zene
ko m
iner
alez
osa
tuta
ko e
sfer
a kr
ista
lino
txik
ieki
n ba
tera
. G
aine
ra,
behe
alde
ko g
eruz
etan
ze
uden
esp
ezie
fos
ilen
ia g
ehie
ngoa
(%
92)
geru
za h
onet
ara
aile
gatz
erak
oan
nola
de
sage
rtze
n de
n er
e ik
us
daite
ke.
Azt
arna
hor
iek,
mun
duko
bes
te l
eku
batz
ueta
n an
tzek
o ad
i-ne
ko g
eruz
etan
aur
kitu
tako
bes
te b
atzu
ekin
bat
era,
ger
uza
hau
met
eoro
han
di b
aten
in
pakt
uak
sort
u zu
ela
adie
razt
en
digu
te;
10
km-ti
k go
rako
di
amet
roa
zuen
met
eoro
hur
a Yu
cata
n (M
exik
o) i
ngur
uan
eror
i ze
n,
eta
Lur
plan
etak
o ia
biz
itza
osoa
su
ntsi
tu z
uen,
din
osau
roak
bar
ne.
El
Pico
de
l Lo
ro e
s un
re
salte
pé
treo
qu
e se
para
la
s pl
ayas
de
La
C
on-
cha
y O
ndar
reta
, si
bie
n, t
ambi
én a
lber
ga u
n im
port
ante
lím
ite g
eoló
gico
de
hace
65,
97 m
illon
es d
e añ
os, y
que
sep
ara
los
peri
odos
Cre
táci
co y
Pal
eóge
no. E
n es
tas
roca
s se
pue
de
enco
ntra
r un
niv
el a
rcill
oso
de p
ocos
cen
tímet
ros
de g
roso
r y
de c
olor
ació
n ro
jiza
oscu
ra o
mar
rón,
que
incl
uye
una
inus
ual
cant
idad
de
irid
io ju
nto
con
unas
peq
ueña
s es
fera
s cr
ista
linas
de
un
min
eral
llam
ado
espi
nela
. Ade
más
, se
obse
rva
cóm
o la
pr
áctic
a to
talid
ad (
92%
) de
las
esp
ecie
s fó
sile
s qu
e se
enc
on-
trab
an e
n lo
s es
trat
os i
nfer
iore
s de
sapa
rece
n ab
rupt
amen
te
al ll
egar
a e
sta
capa
. Est
os in
dici
os, j
unto
con
otr
os h
alla
dos
en o
tros
est
rato
s de
eda
d si
mila
r de
otr
as p
arte
s de
l mun
do,
pare
cen
indi
car
que
esta
cap
a fu
e pr
oduc
ida
por
el i
mpa
cto
de u
n gr
an m
eteo
ro, c
on u
n di
ámet
ro s
uper
ior
a lo
s 10
km
, en
la z
ona
del a
ctua
l Yuc
atán
(Méx
ico)
, que
aca
bó p
ráct
icam
ente
co
n la
vid
a en
la T
ierr
a, in
cluy
endo
a lo
s di
nosa
urio
s.
ALTZ
AKO
BIOAN
IZ TA
SUNA
LA
BIODIVER
SIDAD
DE
ALTZ
A
Altz
ako
ingu
rua
oso
urba
niza
tua
egon
arr
en, n
atur
arek
in
kont
aktu
an e
gote
ko m
oduk
o le
kuak
aur
ki d
itzak
egu,
ask
o ur
rund
u be
harr
ik g
abe.
Adi
bide
z, M
olin
ao ib
aiar
en in
guru
ak,
hiri
azp
iegi
ture
z et
a gu
neez
ingu
ratu
ta e
gon
arre
n, n
olab
ai-
teko
land
azab
al it
xura
ri e
uste
n di
o, e
ta h
ariz
ti et
a ha
ltzad
iak
aurk
ituko
ditu
gu l
abor
antz
a et
a or
tu a
rtea
n. A
rbol
adi
gune
ho
riet
an a
nim
alia
int
eres
garr
iak
bizi
dir
a, h
ala
nola
, kap
ri-
korn
io h
andi
a (C
eram
bix
cer
do),
hari
tz
held
ueta
ko z
ulo e
tan
bizi
den
ant
ena
luze
ko k
akal
ardo
han
dia,
edo
Esk
ulap
io
suge
a (E
laph
e lo
ng
issi
ma),
gora
egi
teko
ga
itasu
n ha
ndia
due
n et
a oh
arka
bean
pa
sa tz
en z
aigu
n na
rras
tia. Z
uhai
ztie
tan
hega
zti b
itxia
k er
e ik
usik
o di
tugu
, adi
bi-
dez
okil
txik
ia
(Den
dro
copos
min
or)
, le
pitz
ulia
(Jyn
x t
orq
uilla
) ed
o ba
ita z
ata
arru
nta
ere
(Capri
mu
lgu
s eu
ropaeu
s).
Itur
ria:
Altz
ako
His
tori
a M
inte
gia.
Ape
sar
de q
ue e
l en
torn
o de
A
ltza
se
encu
entr
e m
uy
urba
niza
do,
aún
es
posi
ble
enco
ntra
r, si
n al
ejar
se m
ucho
, zo
nas
que
perm
iten
man
te-
ner
el c
onta
cto
con
la n
atur
a-le
za.
Por
ejem
plo,
el
área
del
rí
o M
olin
ao,
que
pese
a e
star
ro
dead
o po
r in
frae
stru
ctur
as
y nú
cleo
s de
pob
laci
ones
, man
tiene
un
cier
to a
ire
de c
ampi
ña
que
ofre
ce la
opo
rtun
idad
de
enco
ntra
r aú
n ro
bled
ales
y a
li-se
das
entr
e lo
s es
paci
os d
e cu
ltivo
s y
huer
tas.
Est
as m
anch
as
arbó
reas
alb
erga
n an
imal
es t
an i
nter
esan
tes
com
o el
gra
n ca
pric
orni
o (C
eram
bix
cer
do),
un e
scar
abaj
o m
uy g
rand
e de
la
rgas
ant
enas
que
hab
ita e
n or
ifici
os e
n ro
bles
mad
uros
, o
la c
uleb
ra d
e E
scul
apio
(Ela
ph
e lo
ng
issi
ma) u
n re
ptil
con
una
gran
cap
acid
ad t
repa
dora
, por
lo q
ue s
uele
pas
ar d
esap
erci
-bi
da. E
ntre
las
arbo
leda
s, ta
mbi
én s
e en
cuen
tran
esp
ecie
s de
av
es t
an c
urio
sas
com
o el
pic
o m
enor
(D
endro
copos
min
or)
, el
tor
cecu
ello
s (J
yn
x t
orq
uilla
) o
incl
uso
el c
hota
cabr
as g
ris
(Capri
mu
lgu
s eu
ropaeu
s). F
uent
e: A
ltzak
o H
isto
ria
Min
tegi
a.