A traducin e dixitalizacin deste conto est feita sen nimo de lucro, e con fins exclusivamente educativos. EQUIPO TICS DO CEIP HERONAS DE SLVORAAGUIO

Tenrura
Algns seres espertan a nosa tenrura. Un cachorro, unha rbore a punto de brotar, un avoo...A tenrura proximidade, afecto e compaixn.
Sentimos tenrura diante das persoas, seres ou obxectos indefensos ou que non parecen ameazadores.

Onde est a tenrura?

A tenrura est no teu interior. Pero son as demais persoas as que abrirn a porta da ta tenrura. A sa fraxilidade esperta o noso desexo de ser suaves, atentos, comprensivos.
A tenrura unha invitacin ao amor.

Amor
De tdalas emocins, o amor quizais a mis contraditoria. Pdenos provocar un sorriso xigantesco ou bgoas a cachn.

Que clases de amor hai?

-Amor romntico: cando pensas constantemente nunha mesma persoa...e vela prodceche unha mestura de nervios e ledicia.

-Amor dilixente: cando fas tas a ledicia ou a tristura da persoa a quen amas, e ademais sempre lle desexas o mellor. un sentimento puro e clido.
O amor o oposto ao odio.

Odio
O odio unha gran antipata, un rexeitamento que sentimos cara algo ou algun. Como consecuencia, desexamos que lle ocorra algo malo.

Canto dura o odio?

Algunhas veces, o odio dura moito tempo. Outras, s un anaquio. Podes sentir un odio fugaz cara unha persoa, pero iso non significa que a deixases de querer.
Se o odio nos move accin, sucumbimos ira.

Ira
Tamn coecida como rabia, clera ou furia.
A ira velocsima: domnate e vaise case sen que te decates. Polo xeral, pdese apoderar de ti en situacins que consideras moi inxustas ou que atentan contra o teu benestar.

A ira til?

Nunha sociedade civilizada non, porque a ira unha emocin que non deixa pensar. Faite reaccionar como un animal que atacado por outro.
E como non vivimos no medio de bestas salvaxes, as nosas malas reaccins adoitan meternos en problemas. En consecuencia, mellor evitar que a ira tome o control mentres esteamos a tempo. Por exemplo, ao sentirmos un pouquichio de irritacin.

Irritacin O mundo est cheo de cores, olores, sons...Uns agrdannos sempre, outros s un momento. Algns desgstannos E outros fannos sentir irritacin: son tan molestos que se nos instalan dentro e non podemos deixar de pensar neles.
O ladrido dun cachorro pode espertar a tenrura, pero...e se non deixa de ladrar en todo o da?

Que sucede cando algo te irrita?

Cando algo te irrita es moi consciente dos teus sentidos. Algo molesto pasa a ser irritante cando cres que xa non podes aturalo mis.
Unha irritacin moi duradeira lvanos a sentir tensin.




Tensin
Hai quen lle chama estrs.
A tensin nace cando nos enfrontamos a situacins que consideramos ameazantes.
Tres exemplos:
-Chegar a un novo colexio ou barrio.
-Estar no medio dunha discusin acalorada.
-Non ter a leccin estudada cando o profesor est facendo preguntas.
Tamn se produce tensin cando hai sentimentos enfrontados. Por exemplo: Ti queres cantar e ta nai desexa durmir.

Que ocorre cando te sintes tenso?
Ests nervioso, impaciente e perdes a calma con facilidade.
Se falas do que che xera tensin con algun en quen confas, experimentars un gran alivio.


Alivio
Experimentamos alivio cando nos liberamos dun peso, cando deixamos de percibir unha ameaza ou cando nos desculpamos.
Por exemplo, sentirs alivio ao rematar un exame, ao ver que un perigo se afasta ou ao recoecer un erro.
O alivio significa que a sensacin ou situacin desagradable rematou.

Como chega o alivio?
Adoita vir acompaado de relaxacin.
Aliviadas as dificultades, reaparece a paz, sentmonos tranquilos. o camio cara a serenidade.



Serenidade
A serenidade unha sensacin de calma e harmona. Nace no mis profundo do teu ser, e estndese ata chegar aos teus ollos.
Unha persoa serea tranquila, apacible, e ademais pide as cousas con amabilidade e dozura.

A serenidade ilumina a mente?
Si. Faino a travs dos ollos, outorgndoche unha visin especial. Un superpoder, co que podes ver mis claro o que sucede e o que sucedeu. Por iso, por exemplo, psache o enfado ao comprobar que algo non tia realmente importancia.
Curiosamente, a serenidade pdese exercitar como se fose un msculo. E adestrala axuda a aumentar a nosa felicidade.




Felicidade
A felicidade diferente para cada persoa. Somos felices cando gozamos das nosas capacidades, do que podemos ou sabemos facer.

Que te pode facer feliz?
Plantar unha laranxeira, encaixar as pezas dun crebacabezas, facer un pastel, montar un moble, escribir un poema, resolver problemas de matemticas...Hai moitas actividades que te poden facer feliz, se as ves como unha oportunidade para gozar.
A felicidade unha sensacin de satisfaccin cara a ta propia persoa, non a confundas coa alegra.




Alegra
Hai quen lle chama ledicia, contento ou gozo.
A alegra causada por un motivo pracenteiro, por iso sumamente agradable.
A diferencia da felicidade, a alegra de curta duracin. Sen embargo, unha persoa pode ter moitsimos anaquios alegres ao longo do da.

Que sucede neses anaquios?
Invdete un pracer rebuldeiro. A ta enerxa aumenta e o teu modo de pensar mis positivo.
O contrario da alegra a tristeza.




Tristeza
A tristeza unha cada xeral da nosa enerxa, do noso estado de nimo.
Cando estamos tristes perdemos o apetito, as forzas, o desexo, o impulso, as ganas de vivir.
A tristeza un veo que nos embaza a vida e vstea de gris.

Que causa tristeza?
Non a tdalas persoas as entristecen as mesmas cousas. Sen embargo, habitual sentir tristeza cando nos decepcionan ou cando perdemos algo que era importante para ns. Imaxina que tes que mudarte a outra cidade. As novas perspectivas espertarn a ta curiosidade, pero sentirs tristeza ao pensar nas amistades que deixas atrs.
A tristeza fai parte da compaixn.




Compaixn
Hai quen lle chama conmiseracin, ou mgoa.
A compaixn a pena que nos provoca a desgracia das outras persoas.

A que nos motiva a compaixn?
Motvanos a axudar a quen est sufrindo. Pode ser un parente ou unha persoa descoecida. Incluso pode tratarse da personaxe que habita un libro, como un raposo que perdeu a sa familia. Isto esprtanos o desexo de abrazalo para aliviar a sa tristeza.
Se un ser querido o pasa mal e non o axudamos, e moi probable que entremos no territorio do remordemento.





Remordemento
Algunhas persoas confndeno co arrepentimento.
O arrepentimento o malestar que podemos sentir ante calquera acto, sexa malo ou non. En cambio o remordemento s se xera por ter realizado unha mala accin.
Por exemplo, poderas arrepentirte de ter dito que non cando teu irmn che ofreceu uns chocolates...e seguramente sentirs remordementos se lle quitas uns cantos sen que el se dea conta.

Que estratexia emprega?
Unha sinxela, pero efectiva. Fai de modo que non poidas deixar de pensar niso malo que fixeches. As esperta en ti un malestar que te invade pouco a pouco.
Ese malestar que remorde en ti a culpa.





Culpa
A culpa invdenos cando cremos que fixemos algo malo. o termmetro dos nosos actos: indcanos que consideramos bo, e que non. Ademais, permtenos avaliar o noso comportamento.

uvese a culpa?
U Cando fas algo que sabes que non est ben, unha voz interior flache. Ti escitala. Es ti mesmo, que te preguntas se te comportaches correctamente. Ti sabes que cousas cres que non son axeitadas, anda que s veces non queiras olo.
A culpa sinala que somos responsables dos nosos actos e axdanos a xulgalos. Se chegamos conclusin de que cometemos unha falta, podemos experimentar vergonza.

Vergonza
A vergonza aparece por sorpresa. Apodrase do teu nimo cando sabes que cometiches unha falta, ou cando cres que se van burlar de ti.
Anda que pareza de conto, posible sentir vergonza polo que fai outra persoa.

A vergonza discreta?
Non. A vergonza, por desgraza, moi indiscreta. Ten a mana de dicirlle s demais persoas que es consciente da ta falta: fai que o teu rostro vire roibo.
Que as outras persoas saiban que sentes vergonza pode provocarche, ademais, inseguridade.

Inseguridade
A inseguridade unha falta de confianza. Pode faltarnos a confianza en ns mesmos ou nas demais persoas.
Imaxina que vas nun veleiro e que o mar est moi axitado. Se non cres que poidas nadar ben, sentirs inseguridade. Se non te fas de quen pilota o barco, tamn.

Que ocorre cando sentes inseguridade?
Cando sentes inseguridade, adoptas mecanismos para defenderte. Se non sentes seguridade da ta capacidade para nadar, movers moitsimo as mans (anda que non sexa preciso). Se non confas en algun, querers illarte para sentreste a salvo.
s veces, por inseguridade, actuamos con timidez.

Timidez
A timidez un bloqueo que nos impide comportarnos con seguridade. Adoita dominarnos diante de persoas estraas, ameazadoras ou que non son de confianza.

Que sente unha persoa tmida?
Unha persoa tmida sntese incmoda e torpe. Entn, por medo a equivocarse, deixa de falar , de moverse...e intenta pasar desapercibida.
Imaxina que tes que quedar unha noite na casa duns vecios maiores. Anda que sexan cariosos contigo, posible que ti quedes en silencio nun recuncho do sof. Non te sentes espontneo. posible que incluso che invada a confusin.

Medo
Tamn coecido como temor. O medo aparece cando cres que vas sufrir un dano.
Se o medo medra moitsimo, convrtese en terror, e s daquela perdes o control.
O medo pdeche servir para estar alerta diante do perigo, pero o terror paralzache e non che deixa pensar.

Que sucede cando sentes medo?
Os teus ollos agrndanse para que vexas mellor. Ademais, o corazn enva mis sangue s pernas para que poidas fuxir. Por exemplo, se te est perseguindo un dragn.
Pdese sentir medo ante o descoecido, pero tamn asombro.

Asombro
Experimentamos asombro cando algo que criamos imposible demostra ser certo.
O asombro dinos que o mundo un lugar por descubrir, que hai espazo para o descoecido, para a maxia. Indcanos que estamos rodeados de persoas e cousas fascinantes.

De onde ven o asombro?
O asombro vn da inocencia e da curiosidade. Cando te asombras, primeiro cres que algo imposible. Despois, ves que certo, e snteste marabillado. Daquela, pregntaste: Como pode ser?
O asombro, acompaado dunha sensacin de rexeitamento, pdese converter en noxo.

Noxo
o desagrado que nos causa algo que consideramos repugnante.
Se investigas sobre a ta infancia, sabers que de beb facas cousas que agora darache noxo repetir. Por iso, sera interesante que te preguntases: Hai cousas noxentas, ou cambiei eu os meus gustos?

A tdalas persoas nos d noxo o mesmo?
Todo o mundo sente noxo cara algo, pero ese algo distinto en cada familia e en cada lugar, porque o aprendemos de quen nos rodea.
Imaxina que unha familia de outra cultura te convidou a cear na sa casa. Para demostrarche o seu aprecio, ofrcenche a sa comida mis saborosa: ensalada de insectos. Manifestar o teu asco podera despertar a sa hostilidade.

Hostilidade
Sentimos hostilidade cando algun se opn a ns ou aos nosos desexos. Por exemplo: ti desexas a toda cosa sar xogar ao parque, pero os teus pais non che deixan.
Cando sentimos hostilidade, desexamos levar a contraria. Se algun di: branco, eu direi: negro. Se algun di: Gstame a pia, eu responderei: Eu detstoa.

Onde conduce a hostilidade?
A hostilidade condcenos a rexeitar a outra persoa, incomodala, atacala, molestala, insultala...
Se en vez de ser hosts con algun o admitimos na nosa vida, estamos desenvolvendo a nosa aceptacin.

Aceptacin
Sentimos aceptacin cando nos queren tal como somos, coas nosas virtudes e con todo aquilo que teamos que mellorar.
Tamn sentimos aceptacin cando as demais persoas recoecen e valoran as nosas capacidades e accins.

Que xestos nos transmiten aceptacin?
Os aplausos, as palabras clidas, un sorriso, unha aperta e calquera outro xesto cuxo fin sexa mostrar aprecio.
A falta de aceptacin fai que nos sintamos incomprendidos.

Incomprensin
A incomprensin nace da falta de entendemento coa outra persoa. Intentamos explicar algo que nos ocorre ou que pensamos, pero a outra persoa non nos entende.
En ocasins, sentmonos incomprendidos porque algo que facemos non parece encaixar coa opinin dos demais. Non te preocupes, pensa en Leonardo da Vinci e outros xenios: todas esas persoas tiveron que enfrontarse incomprensin. O seu pensamento non concordaba coa poca na que vivan.

Como xorde a incomprensin?
A incomprensin xorde dun desaxuste entre como ves ti o mundo e como cren as demais persoas que o ves. unha mestura de frustracin e desamparo.

Desamparo
O desamparo inndate cando te ves desprotexido, cando non podes contar co apoio de ningun.
unha sensacin de pesar e tristeza.
Ocorre, por exemplo, se as tas amistades non te apoian, ou te abandonan.


Que cres ao estar desamparado?
Que se pides axuda, ningun acudir no teu auxilio.
Podes ter moita xente arredor, pero se non contas co amparo de ningun, terminars sentndote s.

Soidade
A soidade a ausencia de compaa.
Resulta moi prctica, por exemplo, se non queres que te molesten. Pero pode ser angustiante se cres que non tes a quen acudir ou con que compartir as cousas.

posible sentirse s estando con xente?
Si. Cando non podes contar coas persoas que te rodean ou cando estas te deixan de lado. Imaxina que as tas amistades falan dunha pelcula que ti non viches. Ao non poder participar na conversacin, quizais te sentirs s.
Para vencer a soidade moi importante comunicarse.
Se botas de menos os momentos nos que non estabas s, experimentas nostalxia.

Nostalxia
A nostalxia xera un baleiro no noso corazn, e, case ao mesmo tempo, ncheo con pinguias de pena.
Cando sentimos nostalxia, sentimos que algun, ou algo, nos falta: unha amistade, un familiar, un xoguete. Ao instante, esta ausencia entristcenos.

Como identificala?
Se sentimos tristeza ao lembrar. Cando a nostalxia se fai parte do teu da a da...terminas sendo presa da melancola.

Melancola
A melancola unha forma acentuada da nostalxia. Cando estamos melanclicos, sentimos que o mundo no que desexaramos vivir un lugar afastado, difcil de acadar.

Cando aparece a melancola?
A melancola pode asaltarnos ante os cambios. Nese caso, vemos con resignacin e con tristeza que unha diversin ou un momento agradable est a punto de conclur. Por exemplo, cando remata a tarde do domingo.
O pracer das persoas melanclicas consiste en flotar na sa propia melancola, sen facer nada mis. Se ese pracer se evapora, xorde o aburrimento.

Aburrimento
Tamn chamado fasto ou desgana.
O aburrimento unha mestura de fastidio e cansazo que xorde cando non facemos nada ou cando o que facemos non nos satisfai.
un parasito que devora a nosa capacidade para pasalo ben.

Que relacin hai entre o aburrimento e o tempo?
Cando nos aburrimos, o tempo parece que vai mis amodo. Estriiiiiicase.
Un antdoto contra o aburrimento xogar a lanzar ideas que esperten a nosa ilusin.

Ilusin
A ilusin a esperanza de que se vai cumprir algo que desexamos. Ter ilusins unha das mellores maneiras para gozar da vida e facer cousas con enerxa.

As cousas teen ilusin, ou ns poemos ilusin nas cousas?
Podemos poerlle ilusin a case todo: a ter un irmn, a celebrar o noso aniversario, a ir ao colexio, a xogar coas nosas amigas e amigos...
A ilusin un ingrediente co que lle damos sabor vida.
Cando temos ilusin, prende en ns o entusiasmo.

Entusiasmo
O entusiasmo o espertar dun deus que temos dentro. Cando nos deixamos levar por el, sentmonos todopoderosos, capaces de calquera cousa.

Como sona o entusiasmo?
O entusiasmo sona como unha msica porque o teu corazn late a un ritmo especial.
Intenta or a cancin do entusiasmo dentro do teu corpo. O seu ritmo empeza no teu corazn, vai collendo forza pouco a pouco, sbeche polos brazos, bixache polas pernas... unha enerxa que nace do teu interior e implsate a actuar.
Animados por esa msica, facilmente chegamos euforia.

Euforia
A euforia un desbordamento de enerxa positiva. Brndache a forza para enfrontar momentos de adversidade, ou para festexar cun entusiasmo moi por riba do habitual.

Que caracteriza a euforia?
O extraordinario benestar que experimentas.
Por iso te mostras tan optimista e cres que podes superar calquera reto.
A euforia o oposto ao desalento.

Desalento
Sentimos desalento, precisamente, cando nos falta o alento para seguir adiante; cando empezamos a notar cansazo e o que temos entre mans xa non parece tan doado.
Imaxina que ests nun bosque e queres regresar a casa. Emprendes un camio e non o axeitado. Regresas ao punto de partida. Buscas outra ruta. Tampouco esa. Insistes. Vlveste equivocar. Ao cuarto intento, percibes que as tas forzas fallan, desanmaste. Iso o desalento.

Que ocorre cando chega o desalento?
O A medida que o desalento se acerca, a nosa meta afstase.
Cando nos vence o desalento e nos rendemos, brese paso a decepcin.

Decepcin
o pesar que te invade ao saber que o que ti cras non verdade.
Tamn podes sentir decepcin cando se derruban as esperanzas que puxeras en algo ou algun.

posible non decepcionarse nunca?
Iso s podera ocorrer se xa o soubeses todo. Todo: desde cantas veces vai sorrir ta nai cada ma ata o tamao exacto do Universo. E se podes sorprenderte, tamn podes decepcionarte. Ambas emocins implican que algo non como pensbamos ou cramos. No caso da decepcin, ese desaxuste contraranos. Pero non hai que desanimarse. Esas experiencias tamn nos axudan a aprender.
Como ves, practicamente imposible non decepcionarse. Non obstante, si podes evitar caer na frustracin.

Frustracin
o malestar e o enfado que se producen cando non consegues o que te propoas ou esperabas.

Que adoita producirnos frustracin?
-As nosas propias limitacins, como non ter idade abonda para participar nunha competicin.
-As limitacins ou decisins de outra persoa, como non poder asistir a unha actividade extraescolar divertida porque se cancelou.
-As condicins do tempo, como unha tormenta de vern que impide que goces da praia.
Ante unha mesma situacin, hai quen se frustra e quen busca solucins. Estes ltimos espertan a nosa admiracin.

Admiracin
A admiracin o aprecio que sentimos por algun que ten grandes calidades ou por algo que est fora do comn. Por exemplo:
-Unha atleta que intenta superarse a si mesma.
-Un explorador que viaxa a unha selva descoecida.
-Unha amiga que debuxa especialmente ben.


Todas as persoas teen algo admirable?

Si, pero hai que saber velo. Algunhas persoas posen calidades que ns non temos, ou son quen de facer cousas que ns non podemos. Por iso as admiramos.
Para admirar aos demais debemos ser conscientes das nosas limitacins.
Pero se estas nos entristecen e nos impiden valorar as outras persoas, aparecen os celos.

Celos
Algunhas persoas din que os celos e a envexa son o mesmo. Non as, anda que ambas emocins van da man, mesturndose e avivndose mutuamente. Son parasitos que devoran a ta alegra. Non lles interesa que a ti che vaia mellor, senn que outra persoa lle vaia peor.


En que se diferencian os celos da envexa?

Os celos dificltanche compartir aquelo que consideras teu, como o amor dun ser querido. A envexa, en cambio, non nace do que ti tes, senn do que ten a outra persoa: a tristeza que sentes cando algun pose aquelo que ti desexas.

Desexo
O desexo un impulso que nos move cara algo que queremos. Desexamos aquelo que non temos e iso convdanos a buscalo.
O desexo un motor dos nosos actos.
Podes sentir desexos moi variados: desexos de facerte maior, de aprender a nadar, de estar cos teus avs, de ser bombeiro...

Tdolos desexos son iguais?
O Non. Hai desexos moi fortes, moi profundos. Desexas ser mdico e estudas durante moito tempo para conseguilo. E hai desexos caprichosos, fugaces: os antollos.
Ves unha foto da cea de Noiteboa e ntranche ganas de comer un mazapn.
Un desexo cumprido dnos satisfaccin.

Satisfaccin
Saciar unha necesidade prodceche satisfaccin.
A necesidade pode ser fsica ou emocional: calmar a fame ou pintar unha paisaxe.
E ao comer, ou ao rematar o cadro, sentes satisfaccin.


Aumenta a ta confianza?

Si. Confas mis en ti mesmo. Especialmente, cando a satisfaccin a xeran as tas propias capacidades ou o teu comportamento. Snteste dobremente satisfeito. Por exemplo, cando sacias o teu apetito cos tomates que ti axudaches a cultivar.
Pdese experimentar satisfaccin incluso na derrota. Se acadas mellorar un resultado anterior, anda que perdas a competicin, xa un gran logro. Esa mellora constante nchete de orgullo.

Orgullo
O orgullo unha valoracin moi alta de algo, dun ser querido ou de ti mesmo.
O orgullo persoal que sentes polo que es ou o que fas pdete beneficiar ou prexudicar.

Que clases de orgullo persoal hai?
-Orgullo egocntrico: fai que as tas metas se reduzan a unha, que a de ser protagonista. Como consecuencia, caes na pedantera, a soberbia ou a arrogancia.
-Orgullo virtuoso: implsate a que a ta meta principal sexa facer cada vez mellor aquelo que tes entre mans. Permteche descubrir e valorar as tas calidades. Como consecuencia, pdeche axudar a afrontar grandes retos.
Superarte a ti mesmo brndache pracer.

Pracer
O pracer a satisfaccin e a ledicia producidas por algo que nos gusta moito.
Podes atopar pracer en actividades moi diferentes: ao fantasiar con outros mundos, ao mirar cousas bonitas, ao resolver problemas difciles, ao sentir que te queren...


Como apreciar o pracer?

Para sentir o pracer debes concentrarte.
Imaxina que tes diante un zume. Podes bebelo de contado para apagar a ta sede, pero tamn podes concentrarte no seu sabor e saborealo sen prsa. En definitiva, sentir o pracer que che proporciona.
Levar unha vida pracenteira fainos sentir agradecidos.

Gratitude
A gratitude a alma da palabra grazas. E multiplcase cada vez que es quen de ver, no cotin, un agasallo: no sorriso dun amigo, nunha cancin, na comida...
A gratitude ensnache a gozar mis da vida. a entrada felicidade.
Cando tia dez anos, mia avoa deume un diario de gratitude, e dxome ao odo:
-Eu teo un igual. Cada noite, escribo nel as cousas polas que estou agradecida. Despois, ao colocalo baixo a mia almofada, sucede algo marabilloso: o contido do diario mtese nos meus soos para converterse no Palacio Feliz...e a a sa felicidade acompame durante todo o da seguinte.


Que anotamos hoxe?

-Grazas a quen verteu a sa maxia neste libro.

-Grazas persoa que cho regalou.

-E, especialmente, moitas grazas a ti, por emocionarnos.