4.- ZEIN BALIABIDE DARABILGU ETA ZEIN

EZAUGARRIRENGATIK?LIDE, LEIRE, MARTIN ETA DANEL

ZEIN BALIABIDE DARABILGU ETA ZEIN EZAUGARRIRENGATIK?

ENERGIA ITURRI

Energia iturriak energia eskuratu daitekeen fenomeno eta baliabideen

multzoa dira. Besteak beste, eguzkia, haizea, ura, petrolioa, ikatza eta baita gizakiaren eta animalien mugimendua

ere dira energia iturri.

IKATZA eta PETROLIOA● Ikatza eta petrolioa asko

erabiltzen dira. Neurria galdu ere egiten da. Petrolioa arriskutsua da ingurumenarentzat eta miloika urte behar dira naturak berria sortzeko.

● Ikatza aintzinan etxeetan erabiltzen zen sua egiteko eta trenetarako. Tonelada pilo bat behar dira energia gutxi ateratzeko beraz laster bukatuko da.

IKATZA

Harrikatza beltz eta gotorra da, gehienbat osatua eta landare etorkia duena.

Ikatz izenarekin, oro har, harrikatza aipatzen da, baina bada ikatz mota bat, minerala ez dena, baizik eta edo substantziei ura eta beste osagai

batzuk kenduz lortzen dena: .Erraz erabiltzen dira. Beste iturri batzuk baino eraginkorragoak.

Agortu egingo dira. Gas kutsatzaileak itsutzen dituzte.

PETROLIOA

Petrolio osaera ezberdineko nahasketa likidoa da. Materia naturala da, edo iluna ( edota ere izan badaiteke ere), nahiz eta osaeraren arabera,

itxura desberdina hartzen duen.Energia emateko duen gaitasun handiarengatik, aise garraiatzeagatik eta

bere ugaritasun erlatiboarengatik, aurrera munduko energia-iturririk garrantzitsuena bilakatu da.

Lurrazaleko zenbait tokitako arroka porotsuetan dago. Egungo kontsumoa 84 milioi kupel egunekoa izanda, erreserbak 2039an dira amaitzekoak, aurkikuntza berriak, kontsumo-aldaketak, hare-petrolioaren

erabilpena eta beste faktore batzuk aintzat hartu gabeRraz erabiltzen dira. Beste iturri batzuk baino eraginkorragoak.

Agortu egingo dira. Gas kutsatzaileak isurtzen dituzte.

ENERGIA NUKLEARRAEnergia nuklearra erreakzio nuklearretan askatzen den energia da. Hedaduraz, energia nuklearra deritzo, baita ere, energia horretaz egiten den aprobetxamenduari, esaterako energia elektrikoa edo

EGUZKI ENERGIA

Eguzki-energia eguzkitik Lurrera erradiazio elektromagnetiko itxuran iristen den energia mota da. Eguzkia energi iturri agortezina eta berriztagarria da, eta

energia termikoa edo elektrizitatea sortzeko erabiltzen da batez ere.Eguzki irradiazioa, eguzki energiaren eraginez sortutako bigarren mailako

energia iturriekin batera; eolikoa, olatu energia, energia hidroelektrikoa eta biomasa, lurrean eskuragarri dauden energia berriztagarrien zatirik handiena da. Hala ere, eguzki energia baliagarriaren zati txiki bat besterik ez da erabiltzen.Eguzkiak eragindako energia generazioak motore termiko eta fotovoltaikoetan

datza. Giza sormenak mugatzen du batez ere eguzki energiaren erabilpena.Eguzki-teknologien sailkapenean, eguzki energia jasotzeko, bihurtzeko eta

banatzeko duten moduaren arabera sistema aktibo edo pasiboak bereizten dira. Berriztagarria da. Garbia da: ez du kutsatzen.

Garestia da. Eguzkirik ez badago, ez du funtzionatzen. Toki egokietan soilik da errentagarria.

EGUZKI ENERGIA

HAIZE ENERGIA

Haize-energiaren erabilera oso sinplea da. Eguzkiak Lurra berotzen du, baina lurrazalaren forma irregularren eraginez,

tenperatura desberdineko aire-masak sortzen dira, hots, dentsitate eta presio desberdinekoak.

Desberdintasun horiek alde baterako eta besterako korronte horizontalak sortzen dituzte, hots haizea sortzen dute. Eta

haize horren abiadurak (energia zinetikoa) higiaraziko ditu bere bidean jarritako errotaren palak.

HAIZE ENERGIA

Biomasa eta biioerregaiak

● Bioerregaiak material organiko berriztagarri eta ez fosiletatik eratutako erregai solido, likido edo gasak.

● Biomasa ekologian, eskualde bateko edo ekosistema bateko izaki bizidun guztiek duten masa da. Izaki bizidunak esaten denean, hilda dauden aleen masa ere kontuan hartu behar da.

ENERGIA HIDROELEKTRIKOA

● Errotak batzuek aurretik zegoen ur-jauzi bat erabiltzen dute.Beste askok, al

diz, errota baina ehunka metro gehiago, ibaiaren amaieran zati bat bideratuz , eta ahalik eta garaiera gutxiena galduta errotaren parera eramaten dute.Eta, han, ur jatorrizko ibaia baino altuago dagoenez, energia potentziala metatuta izango du.

AMAIA IDIAKEZekin elkarrizketa

Gaur goizean, Amaiarekin elkarrizketa egin dugu. Ikastolan iberdrola erabiltzen dela jakin dugu.

Elektrizitatea argindarra, gasa eta ura berotzeko erabiltzen dira.

Energia aurrezteko neurriak hauek dira: gauetan argia itzaltzen dira eta berogailuak programatuta daude gauetan tenperatura jaisteko eta egunez

neguan igotzeko.