EUSKADIKO PARKE NATURALAK PARQUES … · Cada uno con su paisaje particular, y todos ellos con una...

2
Aiako Harria PARKE NATURALA I PARQUE NATURAL Pagoeta PARKE NATURALA I PARQUE NATURAL Armañón PARKE NATURALA I PARQUE NATURAL Edertasun paregabeko leku hau Pirinioen inguruko mendietan kokatuta dago, Gipuzkoako ekialdeko muturrean. Hiru tontor nagusiak Irumugarrieta, Txurrumurru eta Erroilbide dira, eta ongi seinaleztatutako hainbat ibilbide daude igotzeko. Aiako Harritik, Txingudiko Badia, Hondarribia, Irun eta Hendaiako herriak, Jaizkibel mendia eta Oiartzungo harana ikusiko dituzu. Aiztondoko sakanak 100 metroko ur-jauzi bat du, eta oso paisaia berezia eskaintzen du. Aiako Harriko harri-masaren barruan, meatzeetako hamarka putzu eta galeria daude. Arditurriko meatzean (Oiartzunen), oso bisitaldi interesgarria egin daiteke Parke Naturaleko Parketxetik. Zentro hori meatzeetako laborategia izan zen bere garaian. Bisitaldian, erromanizazioaren garaitik 1984ra arte iraun zuen meatze-ustiategia ikusi ahal izango duzu. Frantziako mugarekiko hurbiltasuna dela-eta, ingeniari militarrek inguruko mendi-goraguneak aukeratu zituzten egungo Parkearen lurraldean gotorleku batzuk egiteko (erraz bisitatzeko modukoak dira). Este enclave de singular belleza está situado en las estribaciones de los Pirineos, en el extremo oriental de Gipuzkoa. Las tres cimas principales son Irumugarrieta, Txurrumurru y Erroilbide y puedes llegar hasta ellas por diversos itinerarios bien señalizados. Desde Aiako Harria admirarás la Bahía de Txingudi, con las poblaciones de Hondarribia, Irún y Hendaya; el Monte Jaizkibel y el valle de Oiartzun. El barranco de Aiztondo, con una cascada de 100 metros de desnivel, ofrece un paisaje singular. Dentro de la masa rocosa de Aiako Harria existen decenas de pozos y galerías mineras. La mina de Arditurri (Oiartzun), ofrece una interesantísima visita desde la Casa del Parque Natural, el que fuera antaño laboratorio de las minas. Desde aquí podrás acceder a la explotación minera que tuvo lugar desde la romanización hasta 1984. La proximidad a la frontera francesa hizo que la ingeniería militar se fijara en las elevaciones montañosas de la zona para instalar en el territorio del actual Parque algunas fortificaciones fácilmente visitables. Zarautzetik hurbil, landazabaleko eta baserrietako paisaia humanizatu bat duzu aurrez aurre. Erdigunea Pagoeta mendia da, Aia eta Laurgain (Gipuzkoa) landaguneen gainean kokatua. Pagoetako Parke Naturalak interes handiko prestakuntza- eta jolas-funtzio bat betetzen du. Iturraran Parketxearen zabalkunde-eskaintza naturaren eskolak eta bisitarien zentroak osatzen dute, XV. mendeko baserri paregabe batean. Halaber, oso interesgarriak dira baserrietako bizitzari buruzko erakusketa etnografikoa eta inguruko lorategi botaniko handia. Pagoetako beste elementu interesgarri bat Agorregiko burdinola da, XV. mendekoa. Baita hotz bidezko kontserbazio-teknika zaharren erakusgarri diren elurzuloak ere. Historia atsegin dutenek, bestalde, Parkeko historiaurreko aztarna garrantzitsuak ikusi ahal izango dituzte: trikuharriak (Otagain, Olarteta, Zaingo), tumuluak (Muzin, Arreta...) eta kobetako aztarnategiak (Erratia eta Amalda Alzoralas haranean). Aziendari dagokionez, bertako arrazek ere balio berezia dute (hala nola betizuak eta pottokak). Cerca de Zarautz se abre ante ti una variante de paisaje humanizado de campiña y caseríos, con su centro en el Monte Pagoeta, alzándose sobre los núcleos rurales de Aia y Laurgain (Gipuzkoa). El Parque Natural de Pagoeta desarrolla una función formativa y recreativa de notable interés. Una escuela de la naturaleza y centro de visitantes, en un magnífico caserío del siglo XV, componen la oferta divulgativa del Parketxe Iturrarán. Es de alto interés la exposición etnográfica en torno a la vida en los caseríos y el gran jardín botánico de las proximidades. Otros elementos interesantes de Pagoeta son la ferrería de Agorregi, de comienzos del siglo XV y las neveras (elurzuloak), que muestran las antiguas técnicas de consevación por frío. Otro punto para quienes aprecian la historia son las importantes huellas prehistóricas que alberga este Parque: dólmenes (Otagain, Olarteta, Zaingo), túmulos (Muzin, Arreta...) y yacimientos en cuevas (Erratia y Amalda en el valle de Alzoralas). La presencia de razas de ganado autóctono es de singular valor, como la vaca betizu o el caballo pottoka. Bizkaiko mendebaldeko muturrean, Kantabriarekiko mugan, mendigune bat dago Enkarterriko paisaiaren barruan: Armañongo Parke Naturala. Bertan, landa-izaerako lur muinotar eta menditsuak aurkituko dituzu. Horien artean, Armañon, Ranero, Surbias eta Los Jorrios mendietako tontorrak nabarmentzen dira. Parkeko zorupean, balio handiko 200 kobazulo eta leize baino gehiago daude. Horien artean, ezinbestekoa da Pozalaguako Kobazuloa bisitatzea, oso gomendagarria baita. Izan ere, formazio ikusgarriak ikusteko aukera ematen du (estalaktita eszentrikoak, bereziki). Pozalaguako Kobazuloaren inguruetan, Parke Naturalari eta ondoan dagoen Ordunteko eremu menditsuari buruzko informazio gehiago lortu ahal izango duzu; Ordunteko eremua, Armañon bezalaxe, Natura 2000 Sarean sartuta dago. Landa-izaerako lurralde horretan, eta aziendari dagokionez, bertako hainbat arrazak diraute oraindik, eta erraz ezagut daitezke Parkeko ingurunera egiten den bisitaldian. Horien artean, Karrantzako ardia (muturgorria eta muturbeltza), Enkarterriko txakur billanoa eta behi montxinoa aipa daitezke, besteak beste. En el extremo occidental de Bizkaia ya en el límite con Cantabria, se extiende un macizo montañoso dentro del paisaje de Las Encartaciones: el Parque Natural de Armañón. Aquí encontrarás una sucesión de terrenos colinos y montañosos de carácter eminentemente rural, entre los que destacan las cumbres de Armañón, Ranero, Surbias y Los Jorrios. El subsuelo del Parque está surcado por más de 200 cuevas y simas con un notable valor. Entre ellas, no debes perderte la singular Cueva de Pozalagua, visitable y altamente recomendable por ofrecer la posibilidad de contemplar espectaculares formaciones como sus estalactitas excéntricas. En la Casa del Parque, en el entorno de la Cueva de Pozalagua, podrás obtener más información acerca del Parque Natural y de la vecina zona montañosa de Ordunte, perteneciente como Armañón a la Red Natura 2000. En este territorio altamente rural perduran varias razas de ganado autóctono fácilmente reconocibles durante la visita al entorno del Parque: la oveja carranzana de cara roja y la de cara negra, el perro villano de las Encartaciones o la vaca monchina son sólo algunos de ellos. SARRERA INTRODUCCIÓN Euskadiko Parke Naturaletara hurbiltzea Euskadiko ondarea ezagutuz gozatzea da. Natura eta kultura neurri berean eskaintzen duten parke natural horiek Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako lurralde historikoetako natura- turismoaren erreferentzia dira. Bakoitzak bere paisaia berezia du, eta bisitarientzako ekipamendu- eta zerbitzu-eskaintza handia dute guztiek. Era horretan, bidaiaririk zorrotzena ere pozik uzteko moduko kalitateko eskaintza bat osatzen da. Euskadiko eskualderik urrunenetan kokatuta dauden parke horiek aire zabaleko jarduera fisiko ugari egiteko aukera eskaintzen dute: natura interpretatzeko bisitaldi gidatuak, senderismoa, bizikleta- edo zaldi-ibilbideak, turismo ornitologikoa, piknika eta abar. Bisitarien zentroek edo Parketxeek informazio mota oro ematen diete bisitariei, bisitaldia erosotasunez planifikatu ahal izan dezaten. Gainera, zentro horietara joatea beti lagungarria izaten da bisitatu nahi den lurraldea hobeto ezagutzeko. Acercarse a los Parques Naturales de Euskadi es disfrutar conociendo su patrimonio. Naturaleza y cultura a partes iguales hacen que estos espacios sean la referencia del turismo de naturaleza en los Territorios Históricos de Álava, Bizkaia y Gipuzkoa. Cada uno con su paisaje particular, y todos ellos con una gran oferta de equipamientos y servicios destinados al visitante, conforman una oferta de calidad digna del viajero más exigente. Enclavados en las comarcas más remotas del País Vasco, estos Parques ofrecen la oportunidad de practicar numerosas actividades físicas al aire libre: visitas guiadas de interpretación de la naturaleza, senderismo, rutas en bici o a caballos, turismo ornitológico, picnic… Los centros de visitantes o Parketxes ofrecen todo tipo de información al visitante de manera que éste puede planificar su visita cómodamente. Además, estos centros siempre ayudan a entender y conocer mejor el territorio que se visita. www.euskaditurismo.eus EUSKADIKO PARKE NATURALAK PARQUES NATURALES EN EUSKADI PARKE NATURALAK PARQUES NATURALES DONOSTIA PARKETXE I CASA DEL PARQUE Arditurriko Parketxea / Casa del Parque de Arditurri Minas de Arditurri, Oiartzun (Gipuzkoa) T. 943 495 069 · [email protected] PARKETXE I CASA DEL PARQUE Iturraran Parketxea / Casa del Parque de Iturrarán Aia (Gipuzkoa) T. 943 835 389 · [email protected] PARKETXE I CASA DEL PARQUE Armañon Parketxea / Casa del Parque de Armañón Ranero, Karrantza (Bizkaia) T. 688 884 330 · [email protected] UDALERRIAK I MUNICIPIOS San Sebastián, Errenteria, Hernani, Irún, Oiartzun (Gipuzkoa) HEDADURA I EXTENSIÓN 6.913 ha ALTITUDEA I ALTITUD Irumugarrieta (806 m) · Txurrumurru (821 m) · Erroilbide (843 m) UDALERRIAK I MUNICIPIOS Aia, Zarautz, Zestoa (Gipuzkoa) HEDADURA I EXTENSIÓN 1.335 ha ALTITUDEA I ALTITUD Cruz de Pagoeta (704 m) · Agorregi (50-90 m) UDALERRIAK I MUNICIPIOS Karrantza, Turtzioz (Bizkaia) HEDADURA I EXTENSIÓN 2.985 ha ALTITUDEA I ALTITUD Armañón (854 m) · Los Jorrios (847 m) LEKU INTERESGARRIAK LUGARES DE INTERÉS Arditurriko meatzeak / Minas de Arditurri Oianlekuko basoa / Bosque de Oianleku INFORMAZIO ZABALTZEKO PARA AMPLIAR INFORMACIÓN www.gipuzkoaoinez.eus LEKU INTERESGARRIAK LUGARES DE INTERÉS Iturrarango lorategi botanikoa / Jardín botánico de Iturrarán Agorregiko burdinola / Ferrería de Agorregi INFORMAZIO ZABALTZEKO PARA AMPLIAR INFORMACIÓN www.gipuzkoaoinez.eus LEKU INTERESGARRIAK LUGARES DE INTERÉS Karpin Abentura / Karpin Abentura Pozalaguako kobazuloa / Cueva de Pozalagua INFORMAZIO ZABALTZEKO PARA AMPLIAR INFORMACIÓN www.bizkaia.eus Urkiola PARKE NATURALA I PARQUE NATURAL Gorbeia PARKE NATURALA I PARQUE NATURAL Valderejo PARKE NATURALA I PARQUE NATURAL Izki PARKE NATURALA I PARQUE NATURAL Urkiolako Parke Naturalak Aramotzeko mendilerroko lurrik garaienak biltzen ditu, eta kareharrizko hesi handi bat osatzen du Bizkaiko Arratiako eskualde eta Durangaldearen eta Arabako Aramaioko haranaren artean. Halaber, Kantauri Itsasoko eta Mediterraneoko arroak bereizten ditu. Paisaia malkartsuak atsegin badituzu, hauxe da zurea. Parkeak hainbat mendilerro, kareharrizko haitz, sakan eta haran sakon ditu, eta bertako gailurrek mendirako eta senderismorako zaletasun handia sorrarazi dute. Tontorrik garaiena Anboto mendikoa da, eta jende asko igotzen da bertara. Gainera, bertan dagoen Mariren kobazuloa erreferentzia mitologikoa da. Parke Naturalak San Antonio Abadearen eta San Antonio Paduakoaren omenez eraikitako santutegitik hartu du izena. Urkiolako Santutegiaren aurrean, harri sinboliko bat aurkituko duzu: bikotekidea aurkitu nahi dutenentzako erromesaldi-lekua da. Kondairaren arabera, hiru buelta baino ez zaizkio eman behar harriari bikotekidea lortzeko. Urkiolako mendatean, Toki Alai aurkituko duzu (Parke Naturaleko Parketxea edo bisitarien zentroa). El Parque Natural de Urkiola agrupa los terrenos de mayor altitud de la Sierra de Aramotz, constituyendo una gran barrera caliza entre las comarcas vizcaínas de Arratia, el Duranguesado y el valle alavés de Aramaio, y separando las cuencas cantábrica y mediterránea. Si te gustan los paisajes abruptos, éste es el tuyo. El Parque incluye una serie de sierras y peñas calizas, barrancos y valles profundos, con cumbres que han fomentando una gran afición al montañismo y al senderismo. Es muy frecuentado el Amboto, su cumbre más alta, con la cueva de Mari como referente mitológico. El Parque Natural toma su nombre del Santuario edificado en honor a San Antonio Abad y San Antonio de Padua. Delante del Santuario de Urkiola encontrarás una simbólica piedra que es lugar de peregrinación para quienes desean hallar pareja en breve tiempo. Según la leyenda tan sólo hacen falta tres vueltas a la piedra para lograrlo. En el Puerto de Urkiola encontrarás el Toki Alai, Parketxe o centro de visitantes del Parque Natural. Senderismoa atsegin baduzu, leku aproposera iritsi zara. Valderejo haran zabala da, harkaitzetan amaitzen diren mendi-hegal piko batzuez inguratua eta bederatzi bidexkaz zeharkatua. Bidexka horien artean, Parkeko altxor paisajistikoa den Puron ibaiaren haitzarte ederra nabarmentzen da. Valderejon, askotariko fauna eta flora aurkituko duzu. Bertako balio ornitologikoak bereziki deigarriak dira, eta bertako harkaitzen artean, Euskadiko sai arrearen koloniarik handiena bizi da. Lalastran (Valderejoko bihotzean), ibilbide eta zerbitzuei buruzko informazioa ematen duen Parketxea edo Parkeko Harrera Zentroa, eta haraneko historiaren eta ohituren berri ematen duen Landa Interpretazioko Zentroa ditugu. Familiarekin etortzen bazara, haurrentzako ekipamendua eta piknika egiteko aukera eskaintzen duen atseden-eremu bat duzu. Handik oso hurbil, Lahoz, Villamardones eta Ribera daude. Azken biak abandonatuta daude, eta interesgarria da barruan ibiltzea. Inguruan, halaber, erromatarren garaiko galtzada baten aztarnak, monumentu megalitikoak (San Lorentzo tumulua eta Leron mendiko monolitoa) eta hainbat garaitako ermitak daude. Si amas el senderismo has llegado al lugar adecuado. Valderejo es un espacioso valle cercado por empinadas laderas que culminan en rocas y atravesado por nueve sendas, entre las que destaca el hermoso desfiladero del río Purón, la joya paisajística de este Parque. En Valderejo encontrarás una variada fauna y flora. Sus valores ornitológicos son especialmente llamativos, y entre sus rocas se encuentra la colonia de buitre leonado más numerosa de Euskadi. En Lalastra, corazón de Valderejo, te esperan la Casa del Parque, que informa sobre rutas y servicios, y el Museo Etnográfico, que muestra la historia y costumbres del valle. Si vienes en familia, dispones de un área recreativa con equipamiento infantil y picnic. Muy cerca se encuentran los núcleos de Lahoz, Villamardones y Ribera, los dos últimos ya abandonados e interesantes de recorrer. También en la zona quedan restos de una calzada romana, monumentos megalíticos (túmulo de San Lorenzo, monolito del Monte Lerón) y ermitas de diferentes épocas. Izkiko Parke Naturala Gasteiztik 31 kilometrora dago, eta Izki ibaiak zeharkatzen duen eta mendiek inguratzen duten baso-eremu handi bat da. Kotarik garaiena Kapildui mendia da (1.176 m). Bazter aproposa da turismo ornitologikoa, ibilaldiak eta txangoak egiteko (oinez, bizikletaz edo zaldiz). Izkin, Quercus pyrenaica zuhaitz-espeziearen Europako erreserba dago, eta kontserbatzea eta ezagutzea merezi duen landa-kultura berezi bat garatu da bertan. Korrestik Izkiko sakana zeharkatu eta Bujandara iristeko aukera dago. Izki ibaiaren arroila ikusgarriak eta atseden-eremu zabal batek bakarrik edo familiarekin gozatzeko aukera emango dizute. Inguruan, oso deigarriak egingo zaizkizu Laño, Faido eta Markinezko eremutarren kobak, Arluzeako arroila eta harkaitzak, eta Urizaharreko hiribildua. Golfa edo BTTa gustuko badituzu, Urturin turismo-zerbitzu paregabeak aurkituko dituzu bi kirol-modalitate horietarako. Korresko Parketxean, Izkiko ibilbideei eta beste berezitasun batzuei buruzko informazioa emango dizute. A 31 kilómetros de Vitoria-Gasteiz, el Parque Natural de Izki es una extensa zona eminentemente forestal recorrida por el río Izki y bordeada por montañas, con la cota más alta en el Monte Kapildui (1.176 m.). Estás en un rincón ideal para realizar turismo ornitológico, paseos y excursiones a pie, en bicicleta o a caballo. Izki alberga la reserva de Quercus pyrenaica mayor de Europa y en su seno se ha desarrollado una peculiar cultura rural digna de conservar y conocer. Desde Korres puedes atravesar el Barranco de Izki y llegar hasta Bujanda. La espectacular foz del río Izki y una amplia zona recreativa te permitirán disfrutar en solitario y familia. En su entorno te llamarán la atención las cuevas eremíticas de Laño, Faido y Marquínez. Merece también una visita las hoces y roquedos de Arluzea y la villa de Peñacerrada. Si practicas el golf o la BTT en Urturi encontrarás excelentes servicios turísticos para ambas modalidades deportivas. En el Parketxe de Korres te informarán sobre rutas y otras peculiaridades de Izki. PARKETXE I CASA DEL PARQUE Toki Alai Interpretazio Zentroa / Centro de Interpretación Toki Alai Bº Urkiola, Abadiño (Bizkaia) T. 946 814 155 · [email protected] PARKETXE I CASA DEL PARQUE Sarriako Parketxea / Casa del Parque de Sarria (Araba/Álava) · T. 945 430 709 Areatza Parketxea / Casa del Parque de Areatza (Bizkaia) · T. 946 739 279 [email protected] · [email protected] PARKETXE I CASA DEL PARQUE Valderejo Parketxea / Casa del Parque de Valderejo Lalastra (Araba/Álava) T. 945 353 146 · [email protected] PARKETXE I CASA DEL PARQUE Izki Parketxea / Casa del Parque de Izki Korres (Araba/Álava) T. 945 410 502 · [email protected] UDALERRIAK I MUNICIPIOS Dima, Durango, Izurtza, Mañaria, Amorebieta-Etxano, Atxondo, Abadiño (Bizkaia) · Aramaio (Araba/Álava) HEDADURA I EXTENSIÓN 5.955 ha ALTITUDEA I ALTITUD Anboto (1.330 m) UDALERRIAK I MUNICIPIOS Urkabustaiz, Zigoitia, Zuia (Araba/Álava) · Areatza, Artea, Orozko, Zeanuri, Zeberio (Bizkaia) HEDADURA I EXTENSIÓN 20.016 ha ALTITUDEA I ALTITUD Gorbeia (1.482 m) · Ziorraga, Areatza (300 m aprox.) UDALERRIAK I MUNICIPIOS Valdegovía (Araba/Álava) HEDADURA I EXTENSIÓN 3.496 ha ALTITUDEA I ALTITUD Recuenco (1.240 m) UDALERRIAK I MUNICIPIOS Arraia-Maeztu, Bernedo, Campezo (Araba/Álava) HEDADURA I EXTENSIÓN 9.143 ha ALTITUDEA I ALTITUD Kapildui (1.180 m) LEKU INTERESGARRIAK LUGARES DE INTERÉS Uribarri-Ganboako urtegia / Embalse de Ullíbarri-Gamboa Otxandio / Otxandio INFORMAZIO ZABALTZEKO PARA AMPLIAR INFORMACIÓN www.bizkaia.eus LEKU INTERESGARRIAK LUGARES DE INTERÉS Itxinako Biotopoa / Biotopo de Itxina Goiuriko ur-jauzia / Cascada de Gujuli INFORMAZIO ZABALTZEKO PARA AMPLIAR INFORMACIÓN www.araba.eus / www.bizkaia.eus Aralar PARKE NATURALA I PARQUE NATURAL PARKETXE I CASA DEL PARQUE Lizarrusti Parketxea / Casa del Parque de Lizarrusti, Ataun (Gipuzkoa) · T. 943 582 069 Barandiaran Museoa / Museo Barandiaran, Ataun (Gipuzkoa) · T. 943 180 335 [email protected] · [email protected] UDALERRIAK I MUNICIPIOS Ataun, Lazkao, Abaltzisketa, Amezketa, Tolosa, Zaldibia, Erenio-Aralar (Gipuzkoa) HEDADURA I EXTENSIÓN 10.971 ha ALTITUDEA I ALTITUD Irumugarrieta (1.426 m) · Gambo (1.417 m) · Txindoki (1.340 m) LEKU INTERESGARRIAK LUGARES DE INTERÉS Ordiziako azoka / Mercado de Ordizia Barandiaran Museoa / Museo Barandiaran (Ataun) INFORMAZIO ZABALTZEKO PARA AMPLIAR INFORMACIÓN www.gipuzkoaoinez.eus LEKU INTERESGARRIAK LUGARES DE INTERÉS Añanako Haran Gazia / Valle Salado de Añana Valpuestako Kolegiata / Colegiata de Valpuesta INFORMAZIO ZABALTZEKO PARA AMPLIAR INFORMACIÓN www.araba.eus LEKU INTERESGARRIAK LUGARES DE INTERÉS Laño, Faido eta Markinezko kobak / Gobas de Laño, Faido y Marquínez Korresko monumentu multzoa / Conjunto monumental de Korres INFORMAZIO ZABALTZEKO PARA AMPLIAR INFORMACIÓN www.araba.eus Aizkorri-Aratz PARKE NATURALA I PARQUE NATURAL PARKETXE I CASA DEL PARQUE Arantzazu Parketxea / Casa del Parque de Arantzazu (Gipuzkoa) · T. 943 782 894 Araia Parketxea / Casa del Parque de Araia (Araba/Álava) · T. 646 478 812 Anduetza Parketxea / Casa del Parque de Anduetza (Gipuzkoa) . T. 943 802 187 UDALERRIAK I MUNICIPIOS Leintz-Gatzaga, Aretxabaleta, Eskoriatza, Oñati, Legazpia, Zerain, Zegama (Gipuzkoa) · Asparrena, Barrundia, San Millán, Zalduondo, Araia (Araba/Álava) HEDADURA I EXTENSIÓN 15.919 ha ALTITUDEA I ALTITUD Aitxuri (1.551 m) LEKU INTERESGARRIAK LUGARES DE INTERÉS San Adriango tunela / Túnel de San Adrián Arantzazuko Santutegia / Santuario de Arantzazu INFORMAZIO ZABALTZEKO PARA AMPLIAR INFORMACIÓN www.gipuzkoaoinez.eus / www.araba.eus Armañón Parke Naturala Parque Natural 3 Valderejo Parke Naturala Parque Natural 8 Urkiola Parke Naturala Parque Natural 4 Aizkorri-Aratz Parke Naturala Parque Natural 6 Aiako Harria Parke Naturala Parque Natural 1 Gorbeia Parke Naturala Parque Natural 5 Pagoeta Parke Naturala Parque Natural 2 Aralar Parke Naturala Parque Natural 7 Izki Parke Naturala Parque Natural 9 Abaltzisketa eta Ataun dira Parke honetan sartzeko bi ateak. Euskadiko mendi-eremurik garrantzitsuenetako bat da azalerari, altitudeari, lurzoruaren erabilerei eta balio naturalei dagokienez. Halaber, jende gehien erakartzen duenetako bat da. Goierri eta Tolosaldeko eskualdeen artean kokatuta dago, eta lehen mailako paisaia-erreferentzia da, Txindoki (Larrunarri) mendiko tontor enblematikoarekin. Ingurunea aproposa da baserri bat hurbil-hurbiletik ezagutzeko, Idiazabal gazta eta familiako upeltegi bateko sagardoa dastatzeko, mendiko bizikleta batean ibiltzeko, zaldiz ibiltzeko eta monumentu megalitikoak ikusteko: hogeita hamar bat trikuharri, tumuluak, monolitoak, aztarnategiak (kobazuloan eta aire zabalean), bi harrespil… Horri guztiari lotuta, Ataungo Barandiaran Museoa azpimarratu beharra dago. Museoak, gainera, Parkearen inguruko informazio- eta interpretazio-zerbitzuak eskaintzen ditu. Bestalde, mendi-ibilbide txiki eta handi batzuk daude balizatuta, eta oinezkoentzako konexioak daude jolas-ekipamenduz hornitutako eremuen artean. Lizarrustiko mendatean, beste informaziogune bat duzu (aterpetxea eta jatetxea ere bada). Abaltzisketa y Ataun son las dos puertas de entrada a este Parque. Estamos en una de las áreas montañosas más importantes en cuanto a extensión, altitud, usos del suelo y valores naturales del País Vasco, además de ser una de las más frecuentadas. Enmarcado entre las comarcas del Goierri y Tolosaldea, supone una referencia paisajística de primer orden, con la emblemática cima del Txindoki (Larrunarri). El entorno es ideal para conocer un caserío de cerca, degustar Queso Idiazabal, escanciar sidra en una bodega familiar, pedalear sobre una bicicleta de montaña, montar a caballo y ver monumentos megalíticos: una treintena de dólmenes, túmulos, monolitos, yacimientos en cueva y al aire libre, dos crómlech... Relacionado con todo ello destaca el Museo Barandiarán en Ataun que ofrece además servicios de información e interpretación del Parque. Grandes y Pequeños Recorridos están balizados como itinerarios montañeros, además de existir conexiones peatonales entre las áreas con equipamiento recreativo. En el puerto de Lizarrusti, puedes encontrar otro centro de información que es además albergue y restaurante. Gorbeiako Parke Naturala euskal mendizaletasunaren ohiko erreferentziagunea da. Bertako gailurrak (1.482 m) Bizkaiaren eta Arabaren arteko muga ezartzen du, eta bertan dago Gorbeiako Gurutze ospetsua. Gorbeian, oso paisaia desberdinak ditugu: harri malkartsuak, larredi leunak, pagadi eta hariztiak eta abar. Eta, hori guztia, 500 barrunbe katalogatuta dituen multzo karstiko batean. Gainera, Itxinako Biotopo Babestua eta 100 metrotik gorako Goiuriko ur- jauzia ere oso paisaia-elementu azpimarragarriak dira. Parkeko paisaiaren kalitatea eta Parkeak euskal herritarrentzat duen esanahi kultural eta afektiboa direla-eta, jarduera ugariren gune bihurtu da eremua: senderismoa, mendia, mendiko bizikletaz eta zaldiz egiteko ibilbideak, espeleologia eta abar. Jolas-ekipamenduz hornitutako hainbat eremu eta bisitarientzako bi zentro daude: Parketxe bat Araban, Sarrian hain zuzen ere (Baiako Zentralaren inguruan), eta beste Parketxe bat Bizkaian, Areatzan hain zuzen ere. El Parque Natural de Gorbeia es un tradicional punto de referencia del montañismo vasco. Su cumbre, de 1.482 metros de altitud, marca el límite entre el territorio vizcaíno y el alavés, y exhibe la muy buscada Cruz del Gorbeia. En Gorbeia hay paisajes muy distintos de rocas escarpadas, de zonas suaves de pastos, o de bosques de hayedos y robledales, todo ello sobre un conjunto kárstico con casi 500 cavidades catalogadas. En el Biotopo Protegido de Itxina y la cascada de Gujuli, con más de 100 metros de caída, son dos elementaos paisajísticos reseñables. La calidad paisajista y la significación cultural y afectiva que el Parque tiene para el pueblo vasco ha influido para que sea centro de numerosas actividades: senderismo, montaña, rutas en bicicleta de montaña y a caballo, espeleología, etc. Existen diversas áreas con equipamientos recreativos y dos centros de visitantes: un Parketxe en Álava, en la localidad de Sarría (paraje de la Central de Bayas) y otro en Bizkaia, en la localidad de Areatza. Gipuzkoako sai arreen koloniarik handienera hurbildu, Arrikrutzeko kobazuloa bisitatu, Iturrigorriko pagadi izugarria zeharkatu edota Euskadiko gailurrik ezagunenetako batzuetan zehar latxa ardiengandik hurbil ibili; hori guztia egin dezakezu Parke honetan. Bertako mendilerroa erreferentzia da euskal mendizaleentzat, eta benetako mendi-harresi bat da Gipuzkoaren eta Arabaren artean. Euskadiko mendikaterik garaiena izateaz gain, Aizkorri-Aratzeko Parke Naturaleko kultura-ondarea oso aipagarria da: trikuharriak, antzinako kobazuloak eta erromatarren garaiko galtzadak daude bertan. Oso ezaguna da Gipuzkoaren eta Arabaren artean dagoen San Adriango tunela, errege-bide eta Done Jakue bide izan zen antzinako galtzadak zeharkatzen duen tunela. Arantzazuko ingurunea ere nabarmendu egiten da bere erlijio- eta kultura-tradizioagatik, eta aukera paregabea eskaintzen du santutegiko espiritualtasunaz gozatzeko. Parkeari eta inguruneari buruzko informazio gehiago lortzeko, bisitarientzako hiru zentro daude: Arantzazu eta Anduetzako Parketxeak Gipuzkoan, eta Araiako Parketxea Araban. Acercarte a la mayor colonia de buitres leonados de Gipuzkoa, visitar la cueva de Arrikrutz, recorrer el impresionante hayedo de Iturrigorri o caminar cerca de rebaños de ovejas latxas por algunas de las cumbres más transitadas de Euskadi... todo está a tu alcance en este Parque. Su sierra, punto de referencia para el montañismo vasco, se presenta ante ti como una auténtica muralla montañosa entre Gipuzkoa y Álava. Además de ser la cadena más alta de Euskadi, el patrimonio cultural del Parque Natural de Aizkorri-Aratz es muy reseñable: contiene dólmenes, cuevas ancestrales y antiguas calzadas romanas. Aquí es muy conocido el túnel de San Adrián entre Gipuzkoa y Álava, atravesado por su antiquísima calzada (Camino Real y Camino de Santiago). El entorno de Arantzazu destaca por su tradición religiosa y cultural y ofrece una gran oportunidad para disfrutar de la espiritualidad a la que invita su Santuario. Tres centros de visitantes te ofrecerán la posibilidad de informarte más acerca del Parque y su entorno: los Parketxes de Arantzazu y Anduetza en Gipuzkoa y el Parketxe de Araia, en Álava. I Arditurri I Iturraran I Ranero I Areatza I Sarria I Lalastra I Korres I Arantzazu I Ataun I Lizarrusti I Urkiola Izkiko Parke Naturala Parque Natural de Izki AIAKO HARRIA I Arditurriko Parketxea / Casa del Parque de Arditurri 1 PAGOETA I Iturraran Parketxea / Casa del Parque de Iturrarán 2 ARMAÑÓN I Armañon Parketxea / Casa del Parque de Armañón 3 IZKI I Korres Parketxea / Casa del Parque de Korres 9 VALDEREJO I Valderejo Parketxea / Casa del Parque de Valderejo 8 GORBEIA I Sarriako Parketxea / Casa del Parque de Sarria I Areatza Parketxea / Casa del Parque de Areatza 5 URKIOLA I Toki Alai Interpretazio Zentroa / Centro de interpretación Toki Alai 4 ARALAR I Lizarrusti Parketxea / Casa del Parque de Lizarrusti I Barandiaran Museoa / Museo Barandiaran 7 AIZKORRI-ARATZ I Arantzazu Parketxea / Casa del Parque de Arantzazu I Araia Parketxea / Casa del Parque de Araia I Anduetza Parketxea / Casa del Parque de Anduetza 6 I Anduetza PARKE NATURALAK PARQUES NATURALES I Araia % 100 birziklatutako paperean inprimatua, FSC ziurtagiriduna. Impreso en papel 100% reciclado, que cuenta con la certificación FSC.

Transcript of EUSKADIKO PARKE NATURALAK PARQUES … · Cada uno con su paisaje particular, y todos ellos con una...

Page 1: EUSKADIKO PARKE NATURALAK PARQUES … · Cada uno con su paisaje particular, y todos ellos con una gran oferta de equipamientos y servicios destinados al visitante, conforman una

Aiako HarriaPARKE NATURALA I PARQUE NATURAL

PagoetaPARKE NATURALA I PARQUE NATURAL

ArmañónPARKE NATURALA I PARQUE NATURAL

Edertasun paregabeko leku hau Pirinioen inguruko mendietan kokatuta dago, Gipuzkoako ekialdeko muturrean.

Hiru tontor nagusiak Irumugarrieta, Txurrumurru eta Erroilbide dira, eta ongi seinaleztatutako hainbat ibilbide daude igotzeko.

Aiako Harritik, Txingudiko Badia, Hondarribia, Irun eta Hendaiako herriak, Jaizkibel mendia eta Oiartzungo harana ikusiko dituzu. Aiztondoko sakanak 100 metroko ur-jauzi bat du, eta oso paisaia berezia eskaintzen du.

Aiako Harriko harri-masaren barruan, meatzeetako hamarka putzu eta galeria daude. Arditurriko meatzean (Oiartzunen), oso bisitaldi interesgarria egin daiteke Parke Naturaleko Parketxetik. Zentro hori meatzeetako laborategia izan zen bere garaian. Bisitaldian, erromanizazioaren garaitik 1984ra arte iraun zuen meatze-ustiategia ikusi ahal izango duzu.

Frantziako mugarekiko hurbiltasuna dela-eta, ingeniari militarrek inguruko mendi-goraguneak aukeratu zituzten egungo Parkearen lurraldean gotorleku batzuk egiteko (erraz bisitatzeko modukoak dira).

Este enclave de singular belleza está situado en las estribaciones de los Pirineos, en el extremo oriental de Gipuzkoa.

Las tres cimas principales son Irumugarrieta, Txurrumurru y Erroilbide y puedes llegar hasta ellas por diversos itinerarios bien señalizados.

Desde Aiako Harria admirarás la Bahía de Txingudi, con las poblaciones de Hondarribia, Irún y Hendaya; el Monte Jaizkibel y el valle de Oiartzun. El barranco de Aiztondo, con una cascada de 100 metros de desnivel, ofrece un paisaje singular.

Dentro de la masa rocosa de Aiako Harria existen decenas de pozos y galerías mineras. La mina de Arditurri (Oiartzun), ofrece una interesantísima visita desde la Casa del Parque Natural, el que fuera antaño laboratorio de las minas. Desde aquí podrás acceder a la explotación minera que tuvo lugar desde la romanización hasta 1984.

La proximidad a la frontera francesa hizo que la ingeniería militar se fijara en las elevaciones montañosas de la zona para instalar en el territorio del actual Parque algunas fortificaciones fácilmente visitables.

Zarautzetik hurbil, landazabaleko eta baserrietako paisaia humanizatu bat duzu aurrez aurre. Erdigunea Pagoeta mendia da, Aia eta Laurgain (Gipuzkoa) landaguneen gainean kokatua.

Pagoetako Parke Naturalak interes handiko prestakuntza- eta jolas-funtzio bat betetzen du. Iturraran Parketxearen zabalkunde-eskaintza naturaren eskolak eta bisitarien zentroak osatzen dute, XV. mendeko baserri paregabe batean. Halaber, oso interesgarriak dira baserrietako bizitzari buruzko erakusketa etnografikoa eta inguruko lorategi botaniko handia.

Pagoetako beste elementu interesgarri bat Agorregiko burdinola da, XV. mendekoa. Baita hotz bidezko kontserbazio-teknika zaharren erakusgarri diren elurzuloak ere.

Historia atsegin dutenek, bestalde, Parkeko historiaurreko aztarna garrantzitsuak ikusi ahal izango dituzte: trikuharriak (Otagain, Olarteta, Zaingo), tumuluak (Muzin, Arreta...) eta kobetako aztarnategiak (Erratia eta Amalda Alzoralas haranean).

Aziendari dagokionez, bertako arrazek ere balio berezia dute (hala nola betizuak eta pottokak).

Cerca de Zarautz se abre ante ti una variante de paisaje humanizado de campiña y caseríos, con su centro en el Monte Pagoeta, alzándose sobre los núcleos rurales de Aia y Laurgain (Gipuzkoa).

El Parque Natural de Pagoeta desarrolla una función formativa y recreativa de notable interés. Una escuela de la naturaleza y centro de visitantes, en un magnífico caserío del siglo XV, componen la oferta divulgativa del Parketxe Iturrarán. Es de alto interés la exposición etnográfica en torno a la vida en los caseríos y el gran jardín botánico de las proximidades.

Otros elementos interesantes de Pagoeta son la ferrería de Agorregi, de comienzos del siglo XV y las neveras (elurzuloak), que muestran las antiguas técnicas de consevación por frío.

Otro punto para quienes aprecian la historia son las importantes huellas prehistóricas que alberga este Parque: dólmenes (Otagain, Olarteta, Zaingo), túmulos (Muzin, Arreta...) y yacimientos en cuevas (Erratia y Amalda en el valle de Alzoralas).

La presencia de razas de ganado autóctono es de singular valor, como la vaca betizu o el caballo pottoka.

Bizkaiko mendebaldeko muturrean, Kantabriarekiko mugan, mendigune bat dago Enkarterriko paisaiaren barruan: Armañongo Parke Naturala. Bertan, landa-izaerako lur muinotar eta menditsuak aurkituko dituzu. Horien artean, Armañon, Ranero, Surbias eta Los Jorrios mendietako tontorrak nabarmentzen dira.

Parkeko zorupean, balio handiko 200 kobazulo eta leize baino gehiago daude. Horien artean, ezinbestekoa da Pozalaguako Kobazuloa bisitatzea, oso gomendagarria baita. Izan ere, formazio ikusgarriak ikusteko aukera ematen du (estalaktita eszentrikoak, bereziki).

Pozalaguako Kobazuloaren inguruetan, Parke Naturalari eta ondoan dagoen Ordunteko eremu menditsuari buruzko informazio gehiago lortu ahal izango duzu; Ordunteko eremua, Armañon bezalaxe, Natura 2000 Sarean sartuta dago.

Landa-izaerako lurralde horretan, eta aziendari dagokionez, bertako hainbat arrazak diraute oraindik, eta erraz ezagut daitezke Parkeko ingurunera egiten den bisitaldian. Horien artean, Karrantzako ardia (muturgorria eta muturbeltza), Enkarterriko txakur billanoa eta behi montxinoa aipa daitezke, besteak beste.

En el extremo occidental de Bizkaia ya en el límite con Cantabria, se extiende un macizo montañoso dentro del paisaje de Las Encartaciones: el Parque Natural de Armañón. Aquí encontrarás una sucesión de terrenos colinos y montañosos de carácter eminentemente rural, entre los que destacan las cumbres de Armañón, Ranero, Surbias y Los Jorrios.

El subsuelo del Parque está surcado por más de 200 cuevas y simas con un notable valor. Entre ellas, no debes perderte la singular Cueva de Pozalagua, visitable y altamente recomendable por ofrecer la posibilidad de contemplar espectaculares formaciones como sus estalactitas excéntricas.

En la Casa del Parque, en el entorno de la Cueva de Pozalagua, podrás obtener más información acerca del Parque Natural y de la vecina zona montañosa de Ordunte, perteneciente como Armañón a la Red Natura 2000.

En este territorio altamente rural perduran varias razas de ganado autóctono fácilmente reconocibles durante la visita al entorno del Parque: la oveja carranzana de cara roja y la de cara negra, el perro villano de las Encartaciones o la vaca monchina son sólo algunos de ellos.

SARRERAINTRODUCCIÓN

Euskadiko Parke Naturaletara hurbiltzea Euskadiko ondarea ezagutuz gozatzea da. Natura eta kultura neurri berean eskaintzen duten parke natural horiek Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako lurralde historikoetako natura-turismoaren erreferentzia dira.

Bakoitzak bere paisaia berezia du, eta bisitarientzako ekipamendu- eta zerbitzu-eskaintza handia dute guztiek. Era horretan, bidaiaririk zorrotzena ere pozik uzteko moduko kalitateko eskaintza bat osatzen da.

Euskadiko eskualderik urrunenetan kokatuta dauden parke horiek aire zabaleko jarduera fisiko ugari egiteko aukera eskaintzen dute: natura interpretatzeko bisitaldi gidatuak, senderismoa, bizikleta- edo zaldi-ibilbideak, turismo ornitologikoa, piknika eta abar.

Bisitarien zentroek edo Parketxeek informazio mota oro ematen diete bisitariei, bisitaldia erosotasunez planifikatu ahal izan dezaten. Gainera, zentro horietara joatea beti lagungarria izaten da bisitatu nahi den lurraldea hobeto ezagutzeko.

Acercarse a los Parques Naturales de Euskadi es disfrutar conociendo su patrimonio. Naturaleza y cultura a partes iguales hacen que estos espacios sean la referencia del turismo de naturaleza en los Territorios Históricos de Álava, Bizkaia y Gipuzkoa.

Cada uno con su paisaje particular, y todos ellos con una gran oferta de equipamientos y servicios destinados al visitante, conforman una oferta de calidad digna del viajero más exigente.

Enclavados en las comarcas más remotas del País Vasco, estos Parques ofrecen la oportunidad de practicar numerosas actividades físicas al aire libre: visitas guiadas de interpretación de la naturaleza, senderismo, rutas en bici o a caballos, turismo ornitológico, picnic…

Los centros de visitantes o Parketxes ofrecen todo tipo de información al visitante de manera que éste puede planificar su visita cómodamente. Además, estos centros siempre ayudan a entender y conocer mejor el territorio que se visita.

www.euskaditurismo.eus

EUSKADIKO PARKE NATURALAKPARQUES NATURALES EN EUSKADI

PARKE NATURALAKPARQUES NATURALES

DONOSTIA

PARKETXE I CASA DEL PARQUE

Arditurriko Parketxea / Casa del Parque de ArditurriMinas de Arditurri, Oiartzun (Gipuzkoa)T. 943 495 069 · [email protected]

PARKETXE I CASA DEL PARQUE

Iturraran Parketxea / Casa del Parque de IturraránAia (Gipuzkoa)T. 943 835 389 · [email protected]

PARKETXE I CASA DEL PARQUE

Armañon Parketxea / Casa del Parque de ArmañónRanero, Karrantza (Bizkaia)T. 688 884 330 · [email protected]

UDALERRIAK I MUNICIPIOSSan Sebastián, Errenteria, Hernani, Irún, Oiartzun (Gipuzkoa)

HEDADURA I EXTENSIÓN6.913 ha

ALTITUDEA I ALTITUDIrumugarrieta (806 m) · Txurrumurru (821 m) · Erroilbide (843 m)

UDALERRIAK I MUNICIPIOSAia, Zarautz, Zestoa (Gipuzkoa)

HEDADURA I EXTENSIÓN1.335 ha

ALTITUDEA I ALTITUDCruz de Pagoeta (704 m) · Agorregi (50-90 m)

UDALERRIAK I MUNICIPIOSKarrantza, Turtzioz (Bizkaia)

HEDADURA I EXTENSIÓN2.985 ha

ALTITUDEA I ALTITUDArmañón (854 m) · Los Jorrios (847 m)

LEKU INTERESGARRIAK LUGARES DE INTERÉS

• Arditurriko meatzeak / Minas de Arditurri• Oianlekuko basoa / Bosque de Oianleku

INFORMAZIO ZABALTZEKO PARA AMPLIAR INFORMACIÓN

www.gipuzkoaoinez.eus

LEKU INTERESGARRIAK LUGARES DE INTERÉS

• Iturrarango lorategi botanikoa / Jardín botánico de Iturrarán• Agorregiko burdinola / Ferrería de Agorregi

INFORMAZIO ZABALTZEKO PARA AMPLIAR INFORMACIÓN

www.gipuzkoaoinez.eus

LEKU INTERESGARRIAK LUGARES DE INTERÉS

• Karpin Abentura / Karpin Abentura• Pozalaguako kobazuloa / Cueva de Pozalagua

INFORMAZIO ZABALTZEKO PARA AMPLIAR INFORMACIÓN

www.bizkaia.eus

UrkiolaPARKE NATURALA I PARQUE NATURAL

GorbeiaPARKE NATURALA I PARQUE NATURAL

ValderejoPARKE NATURALA I PARQUE NATURAL

IzkiPARKE NATURALA I PARQUE NATURAL

Urkiolako Parke Naturalak Aramotzeko mendilerroko lurrik garaienak biltzen ditu, eta kareharrizko hesi handi bat osatzen du Bizkaiko Arratiako eskualde eta Durangaldearen eta Arabako Aramaioko haranaren artean. Halaber, Kantauri Itsasoko eta Mediterraneoko arroak bereizten ditu. Paisaia malkartsuak atsegin badituzu, hauxe da zurea.

Parkeak hainbat mendilerro, kareharrizko haitz, sakan eta haran sakon ditu, eta bertako gailurrek mendirako eta senderismorako zaletasun handia sorrarazi dute.

Tontorrik garaiena Anboto mendikoa da, eta jende asko igotzen da bertara. Gainera, bertan dagoen Mariren kobazuloa erreferentzia mitologikoa da.

Parke Naturalak San Antonio Abadearen eta San Antonio Paduakoaren omenez eraikitako santutegitik hartu du izena. Urkiolako Santutegiaren aurrean, harri sinboliko bat aurkituko duzu: bikotekidea aurkitu nahi dutenentzako erromesaldi-lekua da. Kondairaren arabera, hiru buelta baino ez zaizkio eman behar harriari bikotekidea lortzeko.

Urkiolako mendatean, Toki Alai aurkituko duzu (Parke Naturaleko Parketxea edo bisitarien zentroa).

El Parque Natural de Urkiola agrupa los terrenos de mayor altitud de la Sierra de Aramotz, constituyendo una gran barrera caliza entre las comarcas vizcaínas de Arratia, el Duranguesado y el valle alavés de Aramaio, y separando las cuencas cantábrica y mediterránea. Si te gustan los paisajes abruptos, éste es el tuyo.

El Parque incluye una serie de sierras y peñas calizas, barrancos y valles profundos, con cumbres que han fomentando una gran afición al montañismo y al senderismo.

Es muy frecuentado el Amboto, su cumbre más alta, con la cueva de Mari como referente mitológico.

El Parque Natural toma su nombre del Santuario edificado en honor a San Antonio Abad y San Antonio de Padua. Delante del Santuario de Urkiola encontrarás una simbólica piedra que es lugar de peregrinación para quienes desean hallar pareja en breve tiempo. Según la leyenda tan sólo hacen falta tres vueltas a la piedra para lograrlo.

En el Puerto de Urkiola encontrarás el Toki Alai, Parketxe o centro de visitantes del Parque Natural.

Senderismoa atsegin baduzu, leku aproposera iritsi zara. Valderejo haran zabala da, harkaitzetan amaitzen diren mendi-hegal piko batzuez inguratua eta bederatzi bidexkaz zeharkatua. Bidexka horien artean, Parkeko altxor paisajistikoa den Puron ibaiaren haitzarte ederra nabarmentzen da.

Valderejon, askotariko fauna eta flora aurkituko duzu. Bertako balio ornitologikoak bereziki deigarriak dira, eta bertako harkaitzen artean, Euskadiko sai arrearen koloniarik handiena bizi da.

Lalastran (Valderejoko bihotzean), ibilbide eta zerbitzuei buruzko informazioa ematen duen Parketxea edo Parkeko Harrera Zentroa, eta haraneko historiaren eta ohituren berri ematen duen Landa Interpretazioko Zentroa ditugu.

Familiarekin etortzen bazara, haurrentzako ekipamendua eta piknika egiteko aukera eskaintzen duen atseden-eremu bat duzu.

Handik oso hurbil, Lahoz, Villamardones eta Ribera daude. Azken biak abandonatuta daude, eta interesgarria da barruan ibiltzea. Inguruan, halaber, erromatarren garaiko galtzada baten aztarnak, monumentu megalitikoak (San Lorentzo tumulua eta Leron mendiko monolitoa) eta hainbat garaitako ermitak daude.

Si amas el senderismo has llegado al lugar adecuado. Valderejo es un espacioso valle cercado por empinadas laderas que culminan en rocas y atravesado por nueve sendas, entre las que destaca el hermoso desfiladero del río Purón, la joya paisajística de este Parque.

En Valderejo encontrarás una variada fauna y flora. Sus valores ornitológicos son especialmente llamativos, y entre sus rocas se encuentra la colonia de buitre leonado más numerosa de Euskadi.

En Lalastra, corazón de Valderejo, te esperan la Casa del Parque, que informa sobre rutas y servicios, y el Museo Etnográfico, que muestra la historia y costumbres del valle.

Si vienes en familia, dispones de un área recreativa con equipamiento infantil y picnic.

Muy cerca se encuentran los núcleos de Lahoz, Villamardones y Ribera, los dos últimos ya abandonados e interesantes de recorrer. También en la zona quedan restos de una calzada romana, monumentos megalíticos (túmulo de San Lorenzo, monolito del Monte Lerón) y ermitas de diferentes épocas.

Izkiko Parke Naturala Gasteiztik 31 kilometrora dago, eta Izki ibaiak zeharkatzen duen eta mendiek inguratzen duten baso-eremu handi bat da. Kotarik garaiena Kapildui mendia da (1.176 m).

Bazter aproposa da turismo ornitologikoa, ibilaldiak eta txangoak egiteko (oinez, bizikletaz edo zaldiz).

Izkin, Quercus pyrenaica zuhaitz-espeziearen Europako erreserba dago, eta kontserbatzea eta ezagutzea merezi duen landa-kultura berezi bat garatu da bertan.

Korrestik Izkiko sakana zeharkatu eta Bujandara iristeko aukera dago. Izki ibaiaren arroila ikusgarriak eta atseden-eremu zabal batek bakarrik edo familiarekin gozatzeko aukera emango dizute.

Inguruan, oso deigarriak egingo zaizkizu Laño, Faido eta Markinezko eremutarren kobak, Arluzeako arroila eta harkaitzak, eta Urizaharreko hiribildua.

Golfa edo BTTa gustuko badituzu, Urturin turismo-zerbitzu paregabeak aurkituko dituzu bi kirol-modalitate horietarako.

Korresko Parketxean, Izkiko ibilbideei eta beste berezitasun batzuei buruzko informazioa emango dizute.

A 31 kilómetros de Vitoria-Gasteiz, el Parque Natural de Izki es una extensa zona eminentemente forestal recorrida por el río Izki y bordeada por montañas, con la cota más alta en el Monte Kapildui (1.176 m.).

Estás en un rincón ideal para realizar turismo ornitológico, paseos y excursiones a pie, en bicicleta o a caballo.

Izki alberga la reserva de Quercus pyrenaica mayor de Europa y en su seno se ha desarrollado una peculiar cultura rural digna de conservar y conocer.

Desde Korres puedes atravesar el Barranco de Izki y llegar hasta Bujanda. La espectacular foz del río Izki y una amplia zona recreativa te permitirán disfrutar en solitario y familia.

En su entorno te llamarán la atención las cuevas eremíticas de Laño, Faido y Marquínez. Merece también una visita las hoces y roquedos de Arluzea y la villa de Peñacerrada.

Si practicas el golf o la BTT en Urturi encontrarás excelentes servicios turísticos para ambas modalidades deportivas.

En el Parketxe de Korres te informarán sobre rutas y otras peculiaridades de Izki.

PARKETXE I CASA DEL PARQUE

Toki Alai Interpretazio Zentroa / Centro de Interpretación Toki AlaiBº Urkiola, Abadiño (Bizkaia)T. 946 814 155 · [email protected]

PARKETXE I CASA DEL PARQUE

Sarriako Parketxea / Casa del Parque de Sarria (Araba/Álava) · T. 945 430 709Areatza Parketxea / Casa del Parque de Areatza (Bizkaia) · T. 946 739 [email protected] · [email protected]

PARKETXE I CASA DEL PARQUE

Valderejo Parketxea / Casa del Parque de ValderejoLalastra (Araba/Álava) T. 945 353 146 · [email protected]

PARKETXE I CASA DEL PARQUE

Izki Parketxea / Casa del Parque de IzkiKorres (Araba/Álava) T. 945 410 502 · [email protected]

UDALERRIAK I MUNICIPIOSDima, Durango, Izurtza, Mañaria, Amorebieta-Etxano, Atxondo, Abadiño (Bizkaia) · Aramaio (Araba/Álava)

HEDADURA I EXTENSIÓN5.955 ha

ALTITUDEA I ALTITUDAnboto (1.330 m)

UDALERRIAK I MUNICIPIOSUrkabustaiz, Zigoitia, Zuia (Araba/Álava) · Areatza, Artea, Orozko, Zeanuri, Zeberio (Bizkaia)

HEDADURA I EXTENSIÓN20.016 ha

ALTITUDEA I ALTITUDGorbeia (1.482 m) · Ziorraga, Areatza (300 m aprox.)

UDALERRIAK I MUNICIPIOSValdegovía (Araba/Álava)

HEDADURA I EXTENSIÓN3.496 ha

ALTITUDEA I ALTITUDRecuenco (1.240 m)

UDALERRIAK I MUNICIPIOSArraia-Maeztu, Bernedo, Campezo (Araba/Álava)

HEDADURA I EXTENSIÓN9.143 ha

ALTITUDEA I ALTITUDKapildui (1.180 m)

LEKU INTERESGARRIAK LUGARES DE INTERÉS

• Uribarri-Ganboako urtegia / Embalse de Ullíbarri-Gamboa• Otxandio / Otxandio

INFORMAZIO ZABALTZEKO PARA AMPLIAR INFORMACIÓN

www.bizkaia.eus

LEKU INTERESGARRIAK LUGARES DE INTERÉS

• Itxinako Biotopoa / Biotopo de Itxina• Goiuriko ur-jauzia / Cascada de Gujuli

INFORMAZIO ZABALTZEKO PARA AMPLIAR INFORMACIÓN

www.araba.eus / www.bizkaia.eus

AralarPARKE NATURALA I PARQUE NATURAL

PARKETXE I CASA DEL PARQUE

Lizarrusti Parketxea / Casa del Parque de Lizarrusti, Ataun (Gipuzkoa) · T. 943 582 069Barandiaran Museoa / Museo Barandiaran, Ataun (Gipuzkoa) · T. 943 180 [email protected] · [email protected]

UDALERRIAK I MUNICIPIOSAtaun, Lazkao, Abaltzisketa, Amezketa, Tolosa, Zaldibia, Erenio-Aralar (Gipuzkoa)

HEDADURA I EXTENSIÓN10.971 ha

ALTITUDEA I ALTITUDIrumugarrieta (1.426 m) · Gambo (1.417 m) · Txindoki (1.340 m)

LEKU INTERESGARRIAK LUGARES DE INTERÉS

• Ordiziako azoka / Mercado de Ordizia• Barandiaran Museoa / Museo Barandiaran (Ataun)

INFORMAZIO ZABALTZEKO PARA AMPLIAR INFORMACIÓN

www.gipuzkoaoinez.eus

LEKU INTERESGARRIAK LUGARES DE INTERÉS

• Añanako Haran Gazia / Valle Salado de Añana• Valpuestako Kolegiata / Colegiata de Valpuesta

INFORMAZIO ZABALTZEKO PARA AMPLIAR INFORMACIÓN

www.araba.eus

LEKU INTERESGARRIAK LUGARES DE INTERÉS

• Laño, Faido eta Markinezko kobak / Gobas de Laño, Faido y Marquínez• Korresko monumentu multzoa / Conjunto monumental de Korres

INFORMAZIO ZABALTZEKO PARA AMPLIAR INFORMACIÓN

www.araba.eus

Aizkorri-AratzPARKE NATURALA I PARQUE NATURAL

PARKETXE I CASA DEL PARQUE

Arantzazu Parketxea / Casa del Parque de Arantzazu (Gipuzkoa) · T. 943 782 894Araia Parketxea / Casa del Parque de Araia (Araba/Álava) · T. 646 478 812Anduetza Parketxea / Casa del Parque de Anduetza (Gipuzkoa) . T. 943 802 187

UDALERRIAK I MUNICIPIOSLeintz-Gatzaga, Aretxabaleta, Eskoriatza, Oñati, Legazpia, Zerain, Zegama (Gipuzkoa) · Asparrena, Barrundia, San Millán, Zalduondo, Araia (Araba/Álava)

HEDADURA I EXTENSIÓN15.919 ha

ALTITUDEA I ALTITUDAitxuri (1.551 m)

LEKU INTERESGARRIAK LUGARES DE INTERÉS

• San Adriango tunela / Túnel de San Adrián• Arantzazuko Santutegia / Santuario de Arantzazu

INFORMAZIO ZABALTZEKO PARA AMPLIAR INFORMACIÓN

www.gipuzkoaoinez.eus / www.araba.eus

ArmañónParke Naturala Parque Natural3

ValderejoParke Naturala Parque Natural8

UrkiolaParke Naturala Parque Natural4

Aizkorri-AratzParke Naturala Parque Natural6

Aiako HarriaParke Naturala Parque Natural 1

GorbeiaParke Naturala Parque Natural5

PagoetaParke Naturala Parque Natural2

AralarParke Naturala Parque Natural7

IzkiParke Naturala Parque Natural9

Abaltzisketa eta Ataun dira Parke honetan sartzeko bi ateak. Euskadiko mendi-eremurik garrantzitsuenetako bat da azalerari, altitudeari, lurzoruaren erabilerei eta balio naturalei dagokienez. Halaber, jende gehien erakartzen duenetako bat da. Goierri eta Tolosaldeko eskualdeen artean kokatuta dago, eta lehen mailako paisaia-erreferentzia da, Txindoki (Larrunarri) mendiko tontor enblematikoarekin.

Ingurunea aproposa da baserri bat hurbil-hurbiletik ezagutzeko, Idiazabal gazta eta familiako upeltegi bateko sagardoa dastatzeko, mendiko bizikleta batean ibiltzeko, zaldiz ibiltzeko eta monumentu megalitikoak ikusteko: hogeita hamar bat trikuharri, tumuluak, monolitoak, aztarnategiak (kobazuloan eta aire zabalean), bi harrespil… Horri guztiari lotuta, Ataungo Barandiaran Museoa azpimarratu beharra dago. Museoak, gainera, Parkearen inguruko informazio- eta interpretazio-zerbitzuak eskaintzen ditu.

Bestalde, mendi-ibilbide txiki eta handi batzuk daude balizatuta, eta oinezkoentzako konexioak daude jolas-ekipamenduz hornitutako eremuen artean. Lizarrustiko mendatean, beste informaziogune bat duzu (aterpetxea eta jatetxea ere bada).

Abaltzisketa y Ataun son las dos puertas de entrada a este Parque. Estamos en una de las áreas montañosas más importantes en cuanto a extensión, altitud, usos del suelo y valores naturales del País Vasco, además de ser una de las más frecuentadas. Enmarcado entre las comarcas del Goierri y Tolosaldea, supone una referencia paisajística de primer orden, con la emblemática cima del Txindoki (Larrunarri).

El entorno es ideal para conocer un caserío de cerca, degustar Queso Idiazabal, escanciar sidra en una bodega familiar, pedalear sobre una bicicleta de montaña, montar a caballo y ver monumentos megalíticos: una treintena de dólmenes, túmulos, monolitos, yacimientos en cueva y al aire libre, dos crómlech... Relacionado con todo ello destaca el Museo Barandiarán en Ataun que ofrece además servicios de información e interpretación del Parque.

Grandes y Pequeños Recorridos están balizados como itinerarios montañeros, además de existir conexiones peatonales entre las áreas con equipamiento recreativo. En el puerto de Lizarrusti, puedes encontrar otro centro de información que es además albergue y restaurante.

Gorbeiako Parke Naturala euskal mendizaletasunaren ohiko erreferentziagunea da. Bertako gailurrak (1.482 m) Bizkaiaren eta Arabaren arteko muga ezartzen du, eta bertan dago Gorbeiako Gurutze ospetsua.

Gorbeian, oso paisaia desberdinak ditugu: harri malkartsuak, larredi leunak, pagadi eta hariztiak eta abar. Eta, hori guztia, 500 barrunbe katalogatuta dituen multzo karstiko batean.

Gainera, Itxinako Biotopo Babestua eta 100 metrotik gorako Goiuriko ur-jauzia ere oso paisaia-elementu azpimarragarriak dira.

Parkeko paisaiaren kalitatea eta Parkeak euskal herritarrentzat duen esanahi kultural eta afektiboa direla-eta, jarduera ugariren gune bihurtu da eremua: senderismoa, mendia, mendiko bizikletaz eta zaldiz egiteko ibilbideak, espeleologia eta abar.

Jolas-ekipamenduz hornitutako hainbat eremu eta bisitarientzako bi zentro daude: Parketxe bat Araban, Sarrian hain zuzen ere (Baiako Zentralaren inguruan), eta beste Parketxe bat Bizkaian, Areatzan hain zuzen ere.

El Parque Natural de Gorbeia es un tradicional punto de referencia del montañismo vasco. Su cumbre, de 1.482 metros de altitud, marca el límite entre el territorio vizcaíno y el alavés, y exhibe la muy buscada Cruz del Gorbeia.

En Gorbeia hay paisajes muy distintos de rocas escarpadas, de zonas suaves de pastos, o de bosques de hayedos y robledales, todo ello sobre un conjunto kárstico con casi 500 cavidades catalogadas.

En el Biotopo Protegido de Itxina y la cascada de Gujuli, con más de 100 metros de caída, son dos elementaos paisajísticos reseñables.

La calidad paisajista y la significación cultural y afectiva que el Parque tiene para el pueblo vasco ha influido para que sea centro de numerosas actividades: senderismo, montaña, rutas en bicicleta de montaña y a caballo, espeleología, etc.

Existen diversas áreas con equipamientos recreativos y dos centros de visitantes: un Parketxe en Álava, en la localidad de Sarría (paraje de la Central de Bayas) y otro en Bizkaia, en la localidad de Areatza.

Gipuzkoako sai arreen koloniarik handienera hurbildu, Arrikrutzeko kobazuloa bisitatu, Iturrigorriko pagadi izugarria zeharkatu edota Euskadiko gailurrik ezagunenetako batzuetan zehar latxa ardiengandik hurbil ibili; hori guztia egin dezakezu Parke honetan. Bertako mendilerroa erreferentzia da euskal mendizaleentzat, eta benetako mendi-harresi bat da Gipuzkoaren eta Arabaren artean.

Euskadiko mendikaterik garaiena izateaz gain, Aizkorri-Aratzeko Parke Naturaleko kultura-ondarea oso aipagarria da: trikuharriak, antzinako kobazuloak eta erromatarren garaiko galtzadak daude bertan.

Oso ezaguna da Gipuzkoaren eta Arabaren artean dagoen San Adriango tunela, errege-bide eta Done Jakue bide izan zen antzinako galtzadak zeharkatzen duen tunela.

Arantzazuko ingurunea ere nabarmendu egiten da bere erlijio- eta kultura-tradizioagatik, eta aukera paregabea eskaintzen du santutegiko espiritualtasunaz gozatzeko.

Parkeari eta inguruneari buruzko informazio gehiago lortzeko, bisitarientzako hiru zentro daude: Arantzazu eta Anduetzako Parketxeak Gipuzkoan, eta Araiako Parketxea Araban.

Acercarte a la mayor colonia de buitres leonados de Gipuzkoa, visitar la cueva de Arrikrutz, recorrer el impresionante hayedo de Iturrigorri o caminar cerca de rebaños de ovejas latxas por algunas de las cumbres más transitadas de Euskadi... todo está a tu alcance en este Parque. Su sierra, punto de referencia para el montañismo vasco, se presenta ante ti como una auténtica muralla montañosa entre Gipuzkoa y Álava.

Además de ser la cadena más alta de Euskadi, el patrimonio cultural del Parque Natural de Aizkorri-Aratz es muy reseñable: contiene dólmenes, cuevas ancestrales y antiguas calzadas romanas.

Aquí es muy conocido el túnel de San Adrián entre Gipuzkoa y Álava, atravesado por su antiquísima calzada (Camino Real y Camino de Santiago).

El entorno de Arantzazu destaca por su tradición religiosa y cultural y ofrece una gran oportunidad para disfrutar de la espiritualidad a la que invita su Santuario.

Tres centros de visitantes te ofrecerán la posibilidad de informarte más acerca del Parque y su entorno: los Parketxes de Arantzazu y Anduetza en Gipuzkoa y el Parketxe de Araia, en Álava.

I Arditurri I Iturraran

I Ranero

I Areatza

I Sarria

I Lalastra

I Korres

I Arantzazu

I Ataun

I Lizarrusti

I Urkiola

Izkiko Parke NaturalaParque Natural de Izki

AIAKO HARRIA I Arditurriko Parketxea / Casa del Parque de Arditurri

1

PAGOETA I Iturraran Parketxea / Casa del Parque de Iturrarán

2

ARMAÑÓN I Armañon Parketxea / Casa del Parque de Armañón

3

IZKI I Korres Parketxea / Casa del Parque de Korres

9

VALDEREJO I Valderejo Parketxea / Casa del Parque de Valderejo

8

GORBEIA I Sarriako Parketxea / Casa del Parque de Sarria

I Areatza Parketxea / Casa del Parque de Areatza

5

URKIOLA I Toki Alai Interpretazio Zentroa / Centro de interpretación Toki Alai

4

ARALAR I Lizarrusti Parketxea / Casa del Parque de Lizarrusti

I Barandiaran Museoa / Museo Barandiaran

7

AIZKORRI-ARATZ I Arantzazu Parketxea / Casa del Parque de Arantzazu

I Araia Parketxea / Casa del Parque de Araia

I Anduetza Parketxea / Casa del Parque de Anduetza

6

I Anduetza

PARKENATURALAK

PARQUESNATURALES

I Araia

% 100 b

irziklatutako p

aperean inp

rimatua, F

SC

ziurtagirid

una.Im

preso en papel 100% reciclado, que cuenta con la certificación FS

C.

Page 2: EUSKADIKO PARKE NATURALAK PARQUES … · Cada uno con su paisaje particular, y todos ellos con una gran oferta de equipamientos y servicios destinados al visitante, conforman una

A-1

AP-68

AP-68

AP-1

AP-8

Murgia

Salinas de Añana

Sierra Sálvada

Ullibarri-Gamboa

Sobrón

EUSKAL KOSTALDEKO GEOPARKEAGEOPARQUE DE LA COSTA VASCA

Elgoibar

URDAIBAI BIOSFERA ERRESERBARESERVA DE LA BIOSFERA DE URDAIBAI

LegasaBertizarana

Segura

Etxegarate

Murieta

Espejo

AP-68

MAR CANTÁBRICO KANTAURI ITSASOA

Mirandaola

A-1

Ormaiztegi

Mutiloa

Estella

Pamplona

Biarritz

GR 38

GR 283

GR 38

4

7

82

1

6

5

3

9

Navarrete

10

DONOSTIA

Ataria

Errenteria

1

5

9 10

6 7 8

2 3 4

INFORMAZIO ZABALTZEKOPARA AMPLIAR INFORMACIÓN

www.euskaditurismo.eus

Planifikatu Euskadirako bisitaldia gure turismoko webgunean edo sare sozialetan.

Planifica tu visita a Euskadi en nuestra web de turismo o en las redes sociales.

www.euskaditurismo.eus

SENDERISMO EUSKADI

ARDOAREN ETA ARRAINAREN IBILBIDEARUTA DEL VINO Y DEL PESCADO

GR 38

IDIAZABAL GAZTAREN IBILBIDEARUTA DEL QUESO IDIAZABAL

GR 283

CENTROS BTT EUSKADI ZENTROAK

SURFING EUSKADI

INAZIOTAR BIDEACAMINO IGNACIANO

EUSKAL KOSTALDEKO GEOPARKEAGEOPARQUE DE LA COSTA VASCA

BIRDING EUSKADI

BIDE BERDEAKVÍAS VERDES

DONEJAKUE BIDEACAMINO DE SANTIAGO

PARKE NATURALAKPARQUES NATURALES

PARKETXECASA DEL PARQUE

IBILBIDEAKPASEOS

URDAIBAI BIOSFERA ERRESERBARESERVA DE LA BIOSFERA DE URDAIBAI

GOMENDIOAKRECOMENDACIONES

ValderejoPARKE NATURALA PARQUE NATURAL

ArmañónPARKE NATURALA PARQUE NATURAL

GorbeiaPARKE NATURALA PARQUE NATURAL

UrkiolaPARKE NATURALA PARQUE NATURAL

Sarria

Araia

LizarrustiAnduetzaAtaun

Areatza

Ranero

Urkiola

Arantzazu

IzkiPARKE NATURALA PARQUE NATURAL

AralarPARKE NATURALA PARQUE NATURAL

Aizkorri-AratzPARKE NATURALA PARQUE NATURAL

Korres

PagoetaPARKE NATURALA PARQUE NATURAL

Iturraran

Arditurri

Aiako HarriaPARKE NATURALA PARQUE NATURAL

Aizkorri-Aratz Parke NaturalaParque Natural de Aizkorri-Aratz

Gorbeiako gailur mitikoaren gurutzeaLa cruz del Gorbeia, mítica cumbre vasca

Urkiolako Parke NaturalaParque Natural de Urkiola

Aiako Harria Parke NaturalaParque Natural Aiako Harria

EUSKADIRA DATOZEN TURISTA ETABISITARIENTZAKO GIZABIDE DEKALOGOA

DECÁLOGO DE CIVISMOPARA TURISTAS Y VISITANTES DE EUSKADI

Ondare naturala eta kulturala herri guztiena da, goza ezazu, gorde itzazu haien balore unibertsalak eta saihestu haien biziraupena arriskuan jar dezaketen eragin negatiboak.El Patrimonio Natural y Cultural pertenece a todos los pueblos, disfrútalo, preserva sus valores universales y evita impactos negativos que comprometan su supervivencia.

Ez sartu espezie inbaditzailerik eta ez hartu babestutako flora eta fauna, ezta espezie horietatik eratorritako produkturik ere. Ez atera materialik interesekoak diren eraketa geologikoetatik.No introduzcas especies invasoras ni adquieras flora y fauna protegida, ni productos derivados de dichas especies. Tampoco extraigas material de las formaciones geológicas de interés.

Ekidin zarata egitea balio natural eta kultural handiko guneetan eta ez eragin soinu-distortsiorik.Evita el ruido en las zonas de mayor valor natural y cultural y no introduzcas distorsión acústica.

Ez egin surik, horretarako egokitutako guneetan izan ezik; ez bota zigarrokinik zorura, itzaltzeko zailak izan daitezkeen suteak eragin baititzakete, bereziki basarteetan eta eremu menditsuetan.No hagas fuego, salvo en las zonas habilitadas para ello, ni tires colillas al suelo ya que podrían provocar incendios difíciles de sofocar especialmente en zonas boscosas y áreas montañosas.

Ez kontsumitu beharrezkoa den baino ur eta energia gehiagorik, eta kudeatu hondakinak modu arduratsuan, hau da, ez utzi zaborrik edozein lekutan eta erabil itzazu bereizketa selektiborako edukiontziak.No consumas más agua y energía de la necesaria y deshazte de los residuos de forma responsable sin dejar basura a tu paso, utilizando los contenedores de separación selectiva.

Erabili ahalik eta gutxien autoa edo motorra. Joan oinez, bizikletaz edo garraio publikoan ahal duzun guztietan.Minimiza tus desplazamientos en coche o en moto. Organiza traslados a pie, en bici o con transporte público siempre que puedas.

Aukeratu establezimendu turistiko arduratsuak, hau da, birziklapenaren, energia eta ura aurreztearen, eta tokiko komunitatea zein ondare naturala eta kulturala errespetatzearen alde egiten dutenak.Elige establecimientos turísticos responsables que tengan en cuenta el reciclaje, el ahorro de energía y agua, y el respeto a la comunidad local y al patrimonio natural y cultural.

Ahal baduzu, kontsumitu tokiko produktuak; bertako gastronomiaz, kulturaz eta artisautzaz gozatzeaz gain, ingurua babesten eta garapen jasangarria sustatzen lagunduko duzu.Si tienes ocasión consume productos locales, porque además de disfrutar de la gastronomía, cultura y artesanía locales, estás contribuyendo a la conservación y desarrollo sostenible del entorno.

Errespetuz trata itzazu besteak, haien duintasuna gordez, berdinetik berdinera.Trata a las personas con respeto, preservando su dignidad, tratándolas de igual a igual.

Hedatu bisitatzen duzun inguruaren edertasuna eta interesa; izan ere, turismo arduratsuaren alde egiten baduzu, denboran zehar iraungo du.Difunde la belleza e interés del entorno que visites, ayudando a que un turismo responsable en la zona, contribuya a su mantenimiento a lo largo del tiempo.

Ibili egokituta dauden ibilbideetatik.

Camina por los itinerarios acondicionados a dicho uso.

Utzi zaborra paperontzi eta edukiontzietan.

Deposita la basura en papeleras y contenedores al efecto.

Utzi dena zegoen moduan.

Deja todo tal y como estaba.

Ingurumenari ahalik eta kalterik txikiena eragin.

Minimiza el impacto ambiental.

Errespetatu basa bizitza, zalapartaka ibili gabe.

Respeta la vida silvestre, modera el ruido.

Errespetatu bertako jendea eta bisitariak.

Se considerado con la población del lugar y otros visitantes.

1

2

3

4

5

6

TRAIL ESTAZIOAESTACIÓN DE TRAIL

Abaltzisketa